Amerika en de Chineesche
burgeroorlog
De nota van ons land over
Duitsche schadeloosstelling
Wit-Rusland wil U.N.O.-zetel
naar Europa verplaatsen
Twee nieuwe kruisers
Economische verlangens
Wie neemt de plaats van Nederland
in den Veiligheidsraad in?
WERELDNIEUWS IN BEELD
„Eendracht" en „Zeven Provinciën
zullen spoedig worden afgebouwd
Wij luisteren naar
-J
„Verhuurkantoor" voor
huiszoekenden
Huister.
Dr. ir. M. H. Damme
wordt zeventig jaar
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1946
PAGINA 3
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Kwo Min Tang legt een troef op tafel
Tsjanr' Kai Tsjek
De Windsors naar
Amerika
Krupp zal door Engelschen
berecht worden
Drastische inkrimping van
distributie-apparaat
St. Oernardshonden vallen
twee meisjes aan
Handbalsport bloeit
DAMPROBLEEM
Bemanning van
900 koppen
Waddeneiland
BORKUM,
x AJUUS
DE GRENSCORRECTIE PLANNEN VAN
DE NEDERLANDSCHE REGEERING.
WINTERSWIJK
CGLKZUÜ
Drooglegging col
voor brekllog.
ASSE/J
.o wessL
XAUTEN
DORSTt
JJTRECHT
f/orkorti.-iTl
['./••••••rrrJ
\ROZENDAAL
fKAitSR-
k HACKEN
«VKhEH-aJs.DZiCH
COEVORDEt
MA AS TA
TEGENWOORDIGE NEDERLANDSCHE GRENS.
VOORGESTELDE GRENS.
BIJKOMEND GRONDGW*
KOLENMIJNEN.
OLIEBRONNEN.
AANTAL INWONERS VAN DE BETROKKEN
GEBIEDEN 120 000.
GRENSVERK0RTIN3 ±120k.rru
KEULEN
REILEN-
'•6R0NAU
Terwijl in Europa Rusland en Ame
rika een hoofdzakelijk politieken
strijd voeren om de beheersching
van de Oude Wereld, die hun nog geen
van beiden toebehoort, zetten zij in
Azië elkaar den voet dwars om den in
vloed op een andere Oudere Wereld:
die van China. Sinds langen tijd vallen
daar groote veldslagen voor tusschen
troepen van de regeering en van de
communisten en daarachter staan
twee groote wereldmachten: de Russen,
die Amerika beschuldigen van steun
aan de Kwomintang, de Amerikanen,
die de Sovjets verdenken van wapenle
veranties aan de communisten.
Er zijn door twee Amerikanen, den
specialen gevolmachtigde generaal
Marshall en den ambassadeur dr. Stu
art, voortdurend' bemiddelingspogingen
Ondernomen. In Januari brachten zij
een tijdelijke onderbreking van den
stryd tot stand, in Februari slaagden
zij er in-, de beide partijen tot onder
handelingen te bewegen, daarna stelden
zy een verdrag op volgens hetwelk het
Chineesche leger zou komen te bestaan
uit 90 divisies van de regeering en 18
communistische. Tot een werkelijk ein
de van den burgeroorlog voerde dit al
lés echter niet en enkele weken geleden
ontbrandden de gevechten opnieuw.
Het succes is tot nu toe aan den kant
van de regeering. Kalgan, een commu
nistisch bolwerk, werd ingenomen en
daarmee viel een belangrijke industrie
stad, de grootste prijs dien de commu
nisten uit de ineenstorting van Japan
verwierven. y
Wat voor redenen hebben de Ame
rikanen evenwel om zich zoo
intensief met de Chineesche
aangelegenheden te bemoeien? Een
eerste reden wordt gevonden in het
feit, dat 450.000.000 Chineezen een
enorm afzetgebied voor Amerikaansche
goederen vormen. Zoolang echter de
burgeroorlog duurt, is er slechts weinig
kans, dat de koopkracht van deze reus
achtige bevolking tot volle ontplooiing
kan komen. Ongeveer 70 procent van
de begrooting wordt besteed aan mi
litaire uitgaven en al schijnt het, dat
een belangrijk deel van de orders voor
uitrusting e.d. in Amerika geplaatst
wordt, wenschelijk is deze toestand toch
allerminst. Het is toeter, dat de nationa
le inkomsten worden besteed aan eco
nomische ontwikkeling van het land,
waardoor ook de koopkracht zal stijgen.
Er zijn in het land ook aanzienlijke bo
demschatten ontdekt, die pas in nor
male omstandigheden kunnen worden
ontgonnen.
Een andere reden is, dat China, een
maal goed georganiseerd en in de Wes-
tersche belangen- en gedachtenwereld
binnengeleid, een afdoend stootblok is
voor iedere Russische uitbreidingspoli-
tiek in het Verre Oosten. Generaal
Marshall confereert dan ook doorloo
pend met Tsjang Kai Sjek, den leider
van de Kwo Min Tang, met generaal
Tsjoe En Lal, den voornaamsten ver
tegenwoordiger van de communisten, en
met andere woordvoerders der beide
tegenstanders, terwijl tal van Amerikaan-
echo wapenstilstandscommissies bespre
kingen met plaatselijke en gewestelijke
autoriteiten voeren.
Evenwel zonder goede resultaten.
Washington heeft dan ook lang
zamerhand maar eieren voor zijn
geld gekozen. Er werden met de regee
ring onderhandelingen aangeknoopt voor
een handelsverdrag, en thans is zulk
een verdrag te Nanking, de regeerings-
hoofdstad, tot stand gekomen. Het be
vat paragrafen over de scheepvaart, den
handel en wederzijdsche vriendschap, en
is een bekroning van een reeds tijdens
den oorlog tegen Japan gesloten over
eenkomst, waarbij Amerika (evenals de
andere mogendheden) aftand deed van
zijn bijzondere rechten in Chineesche
havensteden, zijn z.g. exterritoriale
rechten, en waarbij werd afgesproken,
dat niet later dan een half jaar na
het einde van den oorlog, over een nieuw
verdrag gesproken zou worden. Het
luidt één nauwe samenwerking van
Chineezen en Amerikanen in. Intusschen
zijn eveneens Britsche onderhandelaars
in Nanking bezig, en eenigen tijd ge
leden drukte de minister van Buiten-
landsche Zaken, Wang Tsji Tsje, de
hoop uit, dat ook met Frankrijk en Rus
land verdragen zouden kunnen worden
gesloten.
Deze schoone woorden kunnen noch
tans niet verbloemen dat het duidelijke
overhellen van Tsjang naar Amerika den
Russen buitengewoon onaangenaam moet
zijn. En waarschijnlijker dan een over
eenkomst MoskouNanking is een open
lijker wordende steun uit de Sovjet-
Unie aan de Chineesche communisten.
Blijkbaar is de regeering te Nanking ech
ter van plan, nu alles op alles te zetten:
den dag na den in October „gevierden"
35sten verjaardag van de republiek China
kwam het bevel af dat in het gansche
land (voorzoover dat in regeerings-
handen is, t.w. een gebied met 300.000.009
inwoners) het militaire bestuur weer
werd ingevoerd boven het burgerlijke, en
dat alle mannen tusschen 18 en 45 jaar
in aanmerking kwamen voor militairen
dienstplicht.
Heei traag komt het kolossale land tot
rust, maar voor het zoover is moet eerst
nog veel strijd gestreden zijn. Langzaam
leggen de partijen hun troeven op tafel,
en het Chineesch-Amerikaansche verdrag
is een van die troeven. Hoe belangrijk,
dat ligt nog in de toekomst.
De hertog en de hertogin van Windsor
zijn Dinsdagavond in een dichte mist aan
boord gegaan van de „Queen Elizabeth",
om zich naar Amerika te begeven. Zij zijn
voornemens in het voorjaar naar Groot-
Brittannië terug te keeren, doch hebben
overigens nog geen vaste plannen voor
de toekomst.
Voordat zij per auto naar Southampton
gingen, zei do vroegere koning in een
interview:
„Mijn positie is thans nog juist zooals
in 1936, toen ik mijn afscheidsrede voor
de radio uitsprak ik verliet toen het
openbare leven, doch ik sta altijd ter
beschikking van mijn land, als er iets is,
wat ik doen kan."
„Ik heb een kort onderhoud gehad met
den eersten minister, doch dat was louter
een beleefdheidsbezoek ik heb den heer
Attlee niet om een baantje gevraagd."
De hertog en de hertogin zeiden beiden
dat zij, afgezien van de diefstal van de
juweelen der hertogin, ten zeerste van
hun bezoek aan Engeland, dat drie we
ken geduurd had, hadden genoten.
Amerikaansche en Engelsche autoritei
ten, belast met het onderzoek naar oor
logsmisdaden, berichtten Dinsdag, dat zij
tot overeenstemming zijn gekomen, waar.
door de Engelschen Alfred Krupp, den
jeugdigen leider van het groote Krupp-
wapeneoncern, als oorlogsmisdadiger zul
len berechten.
Bronnen, die in nauwe verbinding staan
met Engelsche en Amerikaansche autori
teiten, zeiden, dat Gustav Krupp, de
vader, die ernstig ziek is, waarschijnlijk aan
de Engelsehen overgedragen zal worden
in verband met het onderzoek naar het
Krupp-concern.
jBoaau
Deskundigen te
Londen zÜn van
meening, dat de
territoriale eischen
ten opzichte van
Duitschland, welke
in dé Nederlandsche
nota inzake de
grenscorrecties zijn
vervat, wegens hun
gematigdheid waar
schijnlijk den min
sten tegenstand zul
len ontmoeten. De
economische eischen
daarentegen zullen,
hoewel zij in prin
cipe gerechtvaardigd
worden geacht we
gens de schade, die
door de Duitsche
bezetting aan Ne
derland is toege
bracht, in de prac-
tijk algemeene moei
lijkheden veroorza
ken-
(Vervolg van pagina 1)
Van het Noorden naar het Zuiden geno-
men, zijn de voornaamste gebieden, die de
regeering bij ons land wil trekken in de
eerste plaats het eiland Borkuni en de com
plete Eems- en Dollartmonden Daarvoor
zijn inpolderingen gedacht, die 'den hee'en
Dollart en een breede strook ten Westen
van Oost-Friesland omvatten en waardoor
Emden, dat er overigens buiten blijft, zal
ophouden een haven te zijn. Verder naar
het Zuiden ten Oosten van Westerwolde -n
Drente het Boertanger Moeras, dat reeds
grootendeels in handen van Nederlandsche
eigenaren is. Dan de Bentheimer bocht, die
wordt afgesneden on waarbinnen zich olie
bronnen bevinden. Verder, is dit gebied van
belang voor afwatering en waterverschaf
fing. Dan bij Oronau een heel klein strook-
je, dat de spinnerijen Eilermark en Deutsch-
land omvat. Vervolgens een gebied bij het
Duitsche plaatsje Vreden, dat steenkool be-
Wit-RuslEjnd heeft gisteren m de
U.N O. het voorstel gedaan Amerika
als permanenten zetel van de organi
satie der V'ereenigde Volken prijs_ te
geven en Europa, bij voorkeur Genéve,
als nieuw permanent hoofdkwartier der
U.N.O. aanbevolen.
In dit voorstel der Wlt-Russen ziet
men het begin der Russische cam
pagne om de U.N.O. uit de Vereenigde
Staten weg te krijgen. Het voorstel
werd bekend gemaakt, juist toen de
commissie voor het reglement een
^°?rstel van de Vereen, staten in be-
5?„°uwing wilde nemen om het per-
hoofdkwartier in New York
Francisco te vestigen.
hpvfsrnidi1ci ?m een aetel in den Veilig-
.tusschen West-Europa en
Bntsch-Indië scherpt zich toe. Het betreft
Van Nederland, die het vol
gend jaar ao°r een ander ingenomen moet
worden, aangezien de ge 1d 'n
dat laar verstriikt. Gelijk met den Neder-
landschen zetel' komen van Mexico ®d
Egypte vrij. Over de bestemming van
laatstgenoemde vacatures is achter de
schermen reeds door de leiders der ver
schillende delegaties overeenstemming be
reikt. Als opvolgers van Mexico en Egypte
werden daarbij respectievelijk Columbia en
Syrië aangewezen.
EChter zijn ten aanzrten van de bestem
ming van den Nederlandschen zetel de
meeningen van de groote zoowel als de
kleine naties verdeeld cr) er schijnt geen
kans te zijn op een oplossing, die allen
bevredigt.
Een zegsman van de West-Europeesche
landen heeft echter doen uitkomen, dat
deze landengroep den astel in ieder geval
voor een land in West-Europa wenscht te
behouden.
vat. Daarna een kleine grenscorrectie bij
Dinxperloo en een gebied ten Oosten van
Nijmegen bij Kleef, dat echter lang zoo
groot niet is, als de insnijding, die Duitscn-
land daar in ons gebied maakt. De ver
binding tusschen den Achterhoek en Noord-
Limburg zou er eenigszlns doch niet ten
volle door verbeterd kunnen worden. Het
totaal verwoeste Reichswald zou er groo
tendeels in vallen.. Verder te annexceren
strooken zijn het boschgebied te Tegelen
en Scherpenzeel alsmede een gebied van
20 K.M. breedte bij de scherpe insnijding
ter hoogte van Susteren.
Het totaal aantal inwoners, over
deze gebieden verspreid en door ons
mede op te nemen, zou eenige tien
duizenden bedragen, docb zij zijn,
zooals gezegd, ook verspreid over
groote oppervlakten, waardoor zij
naar het oordeel van de regeering ook
gemakkelijker te assimileeren zijn
dan wanneer men te doen heeft
met een compacte bevolking in groote
steden.
De regeering Is er dan ook bij al deze
ontwerpen van uitgegaan, dat er geen
enkele stad in het te annexeeren gebied
mag liggen, ten eerste wegens de afwezig
heid van een mogelijkheid om deze bevol
king te vernederlandschen, naar haar mee
ning, en ten tweede wegens de hooge kos
ten, die de wederopbouw van deze grooten
deels verwoeste steden zou vergen.
Daarom heeft men er ook van afgezien
op bepaalde plaatsen grootere- ge
bieden bij de grenscorrectie te betrek
ken, gebieden, die overigens zeer ge-
wenscht waren. Dit is het geval bij Venlo,
dat veel te nauw geperst ligt tusschen de
Maas en de grens en het is ook zoo bij
de insnyding ten Oosten van Nijmegen,
waar de aanhechting veel grooter had
kunnen zijn, ware het niet, dat men er
dan ook eenige kleine steden bij had
moeten nemen.
De totale oppervlakte bouwland, die
men zou kunnen winnen, nadat over
eenige tientallen jaren alle inpolderingen
en ontginningen volbracht zullen zijn,
wordt globaal geschat op 100.000 4 125.000
hectaren.
Met nadruk heeft de regeering gesteld,
dat zij geen annexatie vraagt, doch uitslui
tend kleine grenscorrecties, om daartegen
over des te meer aanspraak te kunnen doen
N
Het memorandum betreffende
de Nederlandsche territoriale en
economische eischen aan Duitsch
land is gisteravond 6 uur aan de
regeeringen van Frankrijk, Rus
land, Engeland en Amerika over
handigd. De Nederlandsche regee
ring heeft zich laten leiden door
de gedachte, dat ons volk traditio
neel tegen annexatie gekant is en
dat.de mogelijkheid tot het schep
pen van een Duitsche minderheid
vermeden r/i°est worden. Daarom
zijn de territoriale eischen beperkt
gebleven tot enkele grenscorrecties
en werd in hoofdzaak vergoe
ding op economisch gebied ver
langd.
gelden op het verkrijgen van de boven
genoemde economische voordeelen.
Indien deze economische eischen
echter niet zouden worden ingewil
ligd, can behoudt de regeering zich
het recht voor aanspraak te maken
op annexatie van grootere gebieden.
Zij hoopt echter stellig, dat dit niet
noodig zal zijn, want zij-wenscht geen
annexatie en zij vertrouwt, dat deze
economische verlangens wel ingewil
ligd zullen worden, aangezien zy re
delijk zyn.
In verschillende deelen van ons land
worden besprekingen gevoerd, om te ko
men tot een drastische besnoeiing van
bet distributieapparaat. By K. B. zullen
diverse kringen worden opgeheven en
waarschyniyk in den vorm van agent
schappen aan grootere kringen worden
toegevoegd. Aanvankelijk ligt het in de
bedoeling zulks vooral door te voeren in
de omgeving van groote steden, waarna
later tot een nog scherpere concentratie
zal worden overgegaan.
De „Liverpool",
vlaggeschi'p van de Engelsche Middellindsche Zeevloot, is een dezer dagen te Malta aangekomen.
Hier is het eindpunt van den herfsttocht, die gemaakt werd door de Grieksche wateren.
De nood der huiszoekenden, speciaal
in de residentie, maakte een drietal
kooplieden vindingrijk. Zij openden op
den Loosduinscheweg een verhuur
kantoor, waar men a raison van tien
gulden in het bezit kon komen van een
adres voor een vrijstaande woning, die
echter, wanneer de gegadigden er op
af gingen, niet vrij bleek te zyn. De
„bemiddelaars" verzamelden namelijk
adressen van raamadvertenties e.d. en
gebruikten die als verkoopmateriaal. De
centrale recherche heeft bedoelde per
sonen aangehouden en .in bewaring ge
steld.
Twee jonge vrouwen zijn bil Aosta in
N.-Italië door 12 St. Bernards-honden
aangevallen, waarbij een der vrouwen
ernstig gewond werd. De slachtoffers wil
den een bloedverwant in de Alpen op
zoeken. Het was tegen zonsondergang,
teen de befaamde „menschenredders"
midden in een sneeuwstorm onverwachts
op hen toesprongen.
Met den opbloei van bet katholieke sport
leven in het bisdom Haarlem, komt ook de
'handbalsport zich melden. Het ledental van
de handbalvereenigingen groeit regelmatig
en er zijn dan ook al drie districten
Den Haag met Leiden, Kennemerland met
Zaanstreek, Amsterdam en omstreken
waar deze tak van sport regelmatig beoefend
wordt. Amsterdam en omgeving tellen
twaalf vereeniglngen, Den Haag en Lelden
negen en Kennemerland met de Zaanstreek
zes. Het diocesaan bestuur is als volgt sa
mengesteld: N. van Bakelen, Castricum,
voorzitter: mej. Amand de Galarm, Archi-
medesweg 63, Amsterdam, seer.; J. Buys,
mej. R. Neelen en N. v. d. Bosch. In het
distriet Kennemerland-Zaanstreek draalt
de competitie al op volle toeren; in Am
sterdam begon de strijd om de punten Zon
dag j.l. De uitslagen waren: Wllskr. Sp. 1
Ambon 1 0—4; Wilskr. Sp. 2—PVCS 2 0—0.
Sportsnippers
Joao Alberto, Braziliaansche minister en
president van de maatschappij, die zich
bezig houdt met de ontginning van een
uitgestrekt, grondgebied In Centraal-Brazi-
llë, heeft verklaard, dat hij zijn regeering
een plan heeft voorgelegd voor immigratie
van duizend Nederlandsche gezinnen, elk
met zes koelen.
De minister voegde hieraan toe, dat deze
gezinnen reeds aanvragen hadden ingediend
bij het Braziliaansche consulaat te Amster
dam en dat hun vertrek afhing van de
bereidheid der regeering van Brazilië om
de transportkosten van personen en vee,
die 25 mlllioen cruzeiros beioopen, te dragen.
De In het Concertgebouw gehouden boks
wedstrijd AmsterdamLiverpool werd door
de Amsterdammers met 63 gewonnen.
Het Nederlandsch elftal zal op Maandag
25 November a.s. per vliegtuig naar Enge
land reizen. De terugreis vindt, eveneens
door de lucht, op Vrijdagochtend na den
wedstrijd plaats.
De Racing Club de France zal zich be
lasten met de organisatie van de wereld
kampioenschappen tafeltennis, welke van
28 Februari tot 7 Maart 1947 te Parijs zullen
worden gehouden.
De Tsjechische ijshockeybond heeft zich
bereid verklaard de organisatie van de we
reldkampioenschappen ijshockey op zich te
nemen. Het tournool zal van 1523 Febru
ari 1947 te Praag worden gehouden.
No. 1269 van Pierre Hendriks te Hom,
Limburg.
Wit speelt en wint; oplossingen worden
gaarne ingewacht tot half December aan
het adres: B. H. M. Stevens, Eikenlaan 36,
Heemstede.
Oplossingen: No. j263 van C. Nierop te
Amsterdam. Wit speelt naar 29, 4641, 38,
37, 34, 2, z23, 7, z28, 11, z37. 33 enz. en
wint. Aardige slotstand, Jammer voor den
auteur dat dit probleem een nevenwinst
bevat door 323 enz.
Bijoplossinz No. 1260. Wit speelt: 31,
22. 32, 42, 2 en wint. De kwartaalprijs over
de maanden JuliSept. voor de meeste bij
oplossingen werd gewonnen door den heer
Jos. H. H. Ras te Pey, Limburg.
Uitslag September-serie.
De maandprijs over September werd na
loting gewonnen door den heer P. J. Eype
te Haarlem.
od een
2)
Onthutst keerde Kay Möher zich
De drie mannen namen he™
cüge blikken op en in een °P®ell'"8 yan
boosheid greep Jan Paulsen„een h uweel.
„Komt er nog wat van?
Kay had een nijdig antwoord °p e
lippen. Maar hij beheerschte zich en
zweeg, ofschoon 'het bloed hem naar
wangen was gestegen.
„Kom, Gesa," zei hij met gedempte
stem, „laten we den grooten weg maar
nemen, ik wil met Jan Paulsen geen her
rie hebben."
„Zoo'n bok van 'n vent!" viel het
meisje uit. „Die stelt zich met den dag
gekker aan
„Hoezxxj? Wat Is er dan met Paulsen
aan de hand?" vroeg Kay, die met moeite
zijn verontwaardiging verborg.
„Tjawat? Ja, ik kan er wel In
komen, Kay. Biykbaar had le 't alleen
°P jou gemunt...."
„Op mij in 't bijzonder? Maar ik heb
toch niks met hem gehad! Of is 't mis
schien om Helke?"
„Wat bedoel je? Wat heeft Helke daar
hou mee te maken?" vroeg Gesa, eenigs-
zins verward.
Hij kneep de lippen opeen en zweeg
verlegen.
Nu vatte Gesa hem vrijmoedig onder den
arm en terwijl ze van terzijde zijn mimiek
opnam, merkte zii op:
Nu vatte Gesa hem vrijmoedig onder
den arm en terwijl ze van terzijde zijn
mimiek opnam, merkte zij op:
„Nee. Kay, maar ik zie wel, dat je moe
der er niks over heeft geschreven. Ncu,
moet je hooren: verleden zomer heeft
Paulsen groote herrie gehad met Jouw
vader en sindsdien is 't van zijn kant niets
dan haat en nijd tegen jouw familie."
„Wat Je me hou toch zegt! Waar hadden
ze ruzie over?"
„Hoe 't aangekomen is, weet ik ook niet,
maar 't begon al in het voorjaar. Toen
keken ze elkaar opeens niet meer aan en
J3!! iedere gelegenheid schold Paulsen op
je vader. Waarom, dat mag Joost weten.
Hein, van wien lk dat allemaal gehoord
wtrt meent dat ze bij het visschen in het
,j,.°heenlgheid hebben gekregen. In ieder
i-^ konden ze toen elkaar al niet meer
rtn—fri1- Dat is zoo een paar maanden
een fchm^ht1.6. .V."d6r in WUk °P
„En toen?" vröeg Kay bezorgd.
vade in °de?'0ette Paulsen op een dag je
b Polder en hij verweet hem,
T?irn PW *1 t zo° Vlug gekocht had,
°m te draalen. Paulsen had
die schuit voorzien en
hij dacht dat ze hem met opzet voor den
neus was ^Sgesnapt Onzin natuurlijk.
Maar er was met Paulsen niet te praten
en hij schold Je vader uit voor alles wat
leeiyk was. Ten slotte, toen hij in zijn
drift de vuist opstak, toen liep ook bij
Jouw vader de gal over.
„Hebben ze mat elkaar gevochten?"
vroeg Kay beklemd.
„Dat scheelde niet veel, Kay. Maar 't was
even een gek geval, je vader riep iets, één
woord maar, toen liet Paulsen hem meteen
los. HU werd krijtwit, staarde, om zoo te
zeggen gek van angst, naar de getuigen
van de scène, maakte plotseling rechts
omkeert en ging er vandoor. Hein zegt: hu
waggelde als een dronkeman naar zijn
huls
„Nou, dat klinkt gek genoeg, hoor. Wat
riep mijn vader dan wel?"
„Gemeene zeeroover.
Kay bleef staan. HU wist wat dit scheld
woord voor een bewoner van het wadden
eiland beteekende. En hij wist ook, dat
zijn vader niet lichtvaardig Paulsen zoo
genoemd kon hebben. „Verdorie!" zei hij
zacht en innerlijk geschokt. „Dat is dus
de reden. En daarom doet ie nu ook zoo
nUdig tegen mU
Zijn blikken zwierven over den polder
naar de boerderU van Paulsen, alsof zë
daar Helke zochten. Tegelijk kwam er een
angstig vermoeden in hem' op. HU wendde
zich weer tot Gesa:
„In het najaar is mijn vader met die
zelfde schuit op de Noordzee vergaan. Was
Paulsen toen ook uitgevaren?"
Gesa haalde haar schouders op.
„Ja, Kay. dat kan ik niet zeggen. Daar
moet je Hein maar naar vragen, die zal 't
wel weten."
Langzaam zetten zij hun weg voort. Kay
was stil geworden. Een chaos van gedach
ten en gevoelens nam hem In beslag. Hon
derd duistere vragen rezen voor hem op.
Een poos kon hU ze niet uit zijn geest
bannen. Maar toen wierp hij plotseling
zijn hoofd in den nek en daarmee had
hu ook de sombere aanvechting, die hem
aan het piekeren wilde brengen, afgeschud.
Met vasten stap liep hu nu naast de
vlugge Gesa den polder door.
Toen zU het groepje huizen en schuren,
dat in de kom opeengedrongen stond, be
reikt hadden, gingen overal deuren en
vensters open en van links en rechts
riepen mannen en vrouwen den thuiskomer
hun groet toe: „Ahoi. Kay Möller!"
„Ahoi, Harm Ehlersi" riep Kay vrlende-
lUk terug. „Ahoi, Meta Hinrikseni Ahoi,
ouwe kap'tein Dohsei"
Nu kwam uit een der netste huizen met
veel lawaai een reus naar bulten, een jonge
kerel met een volbloedig gezicht en han
den als bankschroeven.
.Fotverdikkie! Nee, ja. en toch! Is me
dat 'n verrassing! Waar heb je 'm opge
pikt, Gesa? Jonge, Kay. fijn, dat je weer
op ons eiland bent, fijn, dat je weer thuis
komt. We hebben naar je zitten snakken
als naar het lentezonnetje. Kerel, hoe
ïïl£l3fk Jg 'tl?"
Zonder eenige plichtplegingen nam hij
Kay zijn bagage af.
„Hier met wie hullen! Ziezooen Jij,
Gesa, loop jij vast vooruit en zeg aan
vrouw Antje, dat ze de vlag kan uitsteken!"
Die reus was Hein Lührs, vroeger stuur
man op de groote vaart, maar sedert de
malaise in het zeewezen winkelier in van
alles en nog wat op het waddeneiland en
tevens houder van een factorij.
ZUn zuster lachte vroolijk en draafde
met zwaaiende rokken weg. Intusschen
stond Kay zijn goeden ouden makker ver
baasd te bekijken.
,Hein, jongen," zei hij hartelijk, „wat
ben ik blij, eindelijk weer eens een echten
eilander voor me te hebben. Jij hebt ten
minste nog pit en fut in je knoken. Ik
zal geen woord kwaad zeggen van die
stadslui, ze hebben hun goeie kanten,
maar 't Is toch maar 'n hummelig volkje,
vergeleken bij zoo'n vent als Jij!"
„Dat is nou heel aardig van, je, om dat
zoo te zeggen, maar als 't je hier nou maar
niet tegenvalt.... Er Is niet veel vertier
in dit gat en als je dan zoo'n stad gewoon
bent.Maar kom, ik wed dat je moeder
je al met smart verwacht."
Zn namen hun weg door den polder tot
zij aan de laatste terp kwamen, waar,
schuilend onder hooge oude esschen, het
landelijke huisje van Möller lag, Kay om
vatte het mét een langen blik, waarin- even
een tinteling van geluk kwam. Het ouder-
Een uitvoering door de Koninklijke commando's, welke eergisteren werd
gegeven in het Palladium, Oxford. Ciicus te Londen, werd bijgewoond door
de Engelsche Koninklijke familie. De aankomst van den Koning en d»
Koningin met de beide Prinsessen.
Joden bouwen huizen in de woestijn. Gedreven door hun verlangen in Palestina
te wonen en aangemoedigd door het succes van de Joodsche nederzetting van Beth.
Eshel, waar woestijngebieden in vruchtbare graanvelden zijn veranderd, heeft een
groen Joodsche emigranten zich gevestigd in de woestijn in Zuid-Pdlestina.
huis lag daar met zijn verweerd rieten dak
zoo vredig; aan niets viel te bespeuren,
welk zwaar leed den vorlgen herfst zich
binnen deze muren had genesteld.
„Zie je 't. Kay, de boomen loopen al uit,"
zei Hein Lührs, toen ze boven aankwamen,
„nu zal 't gauw lente zijn."
De voordeur ging al open en met Gesa
achter haar stapte vrouw Antje naar bui
ten. Daar stond ze nu, van top tot teen
in het zwart, het magere gezicht bleek,
de oogen rood omrand, alsof ze lang ach
tereen geschreid had. en met de hand
tegen het hart gedrukt staarde zij haar
zoon aan.
Kay schrok er van, zoo oud en uitge
teerd leek hem zyn moeder. Aangedaan
trad hij op haar toe en greep haar hand
„Dag, moedertje. Heb ik je te veel ver
rast?"
Vrouw Antje knikte, lachte en huilde
tegeiyk. zy betastte zyn armen en ge
zicht, zooals een blinde het zou doen, nam
hem den hoed af en rekte zich op haar
teenen om hem over zyn blonden kop te
strijken.
„Ja, Je bent 't echt, Kay. Goddank dat
ik jou nog heb en dat jé eindelijk weer
thuis bent."
Al gauw zaten ze nu in de mooie kamer
aan de gedekte tafel, waar een theepot
stond te stoomen op het comfoor en een
stapel „Knerkens". die moeder Möller uit
voorzorg gebakken had. verlokkeiyk geurde
Kay zag met gretige oogen rond. 't Was
nog allemaal als vanouds de rood en
groen geschilderde krullysten onder de
houten zoldering, de bonte Hollandsche
tegels teaen de muren, de oude, kostbare
kist onder het pijpenrek, de zware stand
klok ln den hoek, de groote kachel...
(Wordt vervolgd).
Plannen betreffende den afbouw
van de beide kruisersDe Zeven Pro
vinciën" en „Eendracht", zijn thans
ln bewerking bij de verschillende af-
deelingen van het ministerie van Ma
rine, nadat de marine-staf zich uit
gesproken heeft over de in den oor-
spronkelljken opzet aan te brengen
wijzigingen. Deze betreffen zoowel de
bewapening, de bescherming als de
voortstuwing. Voor beide genoemde
kruisers werden reeds op de Marine-
begrootingen voor 1938 en 1939 gel
den uitgetrokken. De schepen zouden
dienen ter vervanging van de in
1925/26 in dienst gestelde kruisers
Hr. Ms. „Java" en Hr. Ms. „Sumatra".
De .vervangende kruisers hebben een
waterverplaatsing van 8350 ton standaard,
d.i. zonder brandstof, voedingwater en
munitie.
Op 19 Mei 1939 werd bij de Rotterdam-
sche Droogdok Maatschappij de eerste
kielplaat gelegd voor den kruiser „Een
dracht" en enkele maanden later, 5 Sep
tember 1939, legde men de kiel voor den
kruiser „De Zeven Provinciën" op de werf
Wilton-Pijenoord.
Toen de Buitschers in 1940 ons land
binnenvielen, verkeerde de bouw nog jn
een beginstadium. De beide casco's werden
door de Duitsche marine in beslag ge
nomen en de werven kregen opdracht de
schepen te voltooien. Eensdeels door sa
botage, maar anderzijds door gebrek aan
materiaal en personeel, zyn de schepen
nooit afgebouwd, uiterst langzaam vorder
den de werkzaamheden en telkenmale
werden wijzigingen aangebracht, waardoor
de bouw nog meer werd vertraagd.
Op „Dollen Dinsdag" stonden de beide
in aanbouw zijnde kruisers nog steeds op
stapel. De Duitschers besloten toen het
casco van den kruiser „De Zeven Pro
vinciën", dat althans kon drijven, naar
Duitschland te brengen. Zoo werd daags
voor Kerstmis 24 December 1944
dit schip by Wilton-Pyenoord te water
gelaten. Men zag bij nader inzien echter
geen kans meer den romp over zee naar
Duitschland te sleepen. Volgens geruchten
zouden de Duitschers den romp nog heb
ben willen gebruiken om er den Nieuwen
Waterweg mede te versperren, doch deze
plannen zyn nooit ten uitvoer gebracht.
By de capitulatie lag het casco van ,.Ue
Zeven Provinciën" bij de oude werf van
Wilton te Rotterdam, en daar ligt het tot
op heder,. De romp van den kruiser
„Eendracht" staat, onvoltooid, nog steeds
op de helling by de K. D. M. te Rotter
dam.
Toen de marinestaf het nieuwe vloot-
plan ontwierp, werden de „Eendracht" en
„De Zeven Provinciën" hierin opgenomen.
Thans zijn dus voor beide schepen de
eischen vastgesteld, welke in vele opzich
ten moesten worden herzien, teneinde te
komen tot een modernen kruiser.
De bemanning van den nieuwen kruiser
zal omstreeks 900 koppen bedragen.
16 November wordt dr. ir. M. H.
Damme, oud-directeur-generaal der
P.T.T., 70 jaar. Hy heeft om. het ille
gale AJSI.P. in den bezettingstijd gehol
pen door reeds in den winter van 1940
cp 1941 mede te werken aan de in
richting van een geheim telex-zend
station achter de netten van het door
de Duitschers beheerschte A.N P.
Hy was verder om. medewerker aan
de organisatie „Nood-comité Den Haag,"
welke organisatie in den hongerwinter
naast het I K.B. alle pogingen in het
werk stelde zooveel mogelijk voedsel bij
een te brengen. Na de bevrijding trad
ir. Damme opnieuw eenigen tyd als
directeur-generaal van de P.T.T. op.
De heer Damme is ridder in de Orde
van den Nederlandschen Leeuw, Groot-
Officier in de Kroonorde van België,
Commandeur in de Orde van Oranje-
Nassau en Commandeur in de Orden
van den Nijl.
Woensdag
HILVERSUM I - 301 M. 19.00 Gram
19.20 Lezing. 20.00 Nieuws. 20.05 K.N.M.I.
20.08 Dingen v. d. dag. 20.20 Ramblers.
20.50 Hoorspel. 21.20 Orgelspel. 21.35 Be
nedict Silberman. 21.55 Gram. 22.30 Le
zing. 23.00 Nieuws. 23.15 Jean Antoniettl,
piano. 23.25 Gram.
Donderdag
7DO Nieuws. 7.15 Ochtendgymn. 736
Morgengebed. 7.45 Gram. 8.00 Nieuws.
8.15 Gram. 9.30 Waterstanden. 9.50 Gram.
10.15 Morgendienst. 10.45 Gram. 11.00
Ziekenbezoek. 12.03 Mies Ploos ter v.~ d.
Roest, zang. 12.30 Lunchconcert. 13.00
Nieuws. 13.45 Vrouw. 14.00 Postillons.
14.40 Causerie. 15.00 Gram. 15.15 Stryk-
kwartet. 16.00 Bijbellezing. 16.45 Gram.
HILVERSUM H - 415 M. 19.00 17.20 Zang. 17.50 Rijk overzee. 18.00
Nieuws. 19.30 Engelsche les. 20.00 Nieuws. Vedelaars. 18.30 Lezing. 19.00 Nieuws.
20.05 Dankdienst. 21.15 Gram. 21.30 Or- 19.15 Lezing. 19.30 Gram. 19.40 Lezing,
gelconcert. 22.00 Nieuws. 22.15 Actueel 20.00 Nieuws. 20.05 Brabantsch bont.
geluld. 22.30 Gram. 22.45 Avondoverden- 21.45 Gram. 22.00 Nieuws. 22.15 Act. ge
king. 23.00 Zang-recital. 23.30 Yehudi luid. 22.30 Gram. 22.45 Avondoverdenlc.
Menuhin, viool. 23.00 Gram.
