Nederland heeft
laten gelden
zyn recht
Wil Tito afstand
doen van Triest?
Aanvaardt Sjahrir een
Koninklijk „voorzitter
VERSCHUIVING NAAR
RECHTSCH IN V.S.
CIJFEREN
Meeningen van insiders over
de radio-staking
Vertrouwen op inwilliging der
aanspraken
LONDEN HEEFT NOTA IN
STUDIE GENOMEN
Allerwege protesten in Duitschland
HERDENKING RUSSISCHE REVOLUTIE
Geen pessimisme over langzamen
voortgang der onderhandelingen
DENAZIFICATIE-MINISTERS DIENEN
AANVRAAG TOT ONTSLAG IN
Hongersnood dreigt in Ruhrgebied
Amerika keert terug tot de
van het liberalisme
dagen
Het gaat alleen om de rechtspositie
van dirigenten en musici
Ho«3 minder Duitschers,
hoe liever
Naar politieke crisis
in België?
Rusland krijgt nieuwe
radio-zenders
De noodlandingen van
K.L.M.-machines
Tot hoofd en hart
Het weer
Maar Italië moet dan
Gorizia afstaan
EEN SLAG VOOR
MOSKOU
Objectiviteit
noodzakelij k
PONDERDAC 7 NOVEMBER 1946
69ste JAARGANG No. 23691
MIN.-PRESIDENT VOOR DE RADIO
Duitsche reactie
Dagorder van Stalin
Brussel
Sovjets halen Berhjnsche
studio's leeg
SCHACHT KOMT VOOR EEN
DUITSCH GERECHTSHOF
NEDERLANDSCH-INDIË
99
Reacties
De gevolgen
Constellations zullen
onderzocht worden
Productieverlies van
1250 costumes
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: -0V Severin.
HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents pei millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte.
De administratie behoudt zien het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
Dat Nederland in beginsel recht heeft op herstel van al datgene wat de vijand
in ons land heeft geroofd en vernield mag onbetwistbaar worden geacht.
Daaraan zal niemand twijfelen, noch hier, noch in de geallieerde landen.
Evenzeer is de regeering ervan overtuigd dat ons land een aanspraak op annexatie
van Duitsch gebied mag doen gelden om het herstel van ons land te bevorderen»
aldus min—president Beel Woensdagavond voor de radio.
pi
Dit als vaststaand aannemend rijst de
vraag: annexatie op welke basis? Met
verdrijving van de plaatselijke bevolking,
of mét opneming van die bevolking
in het Nederlandsche staatsverband?
Nu staat het onomstootelijk vast dat
verdrijving van de Duitsche bevolking
uit een eenigszins groot gebied vol
strekt onmogelijk is. De regeering acht
het uit moreel oogpunt volkomen on
verantwoord honderdduizenden Duit
schers van hun haardsteden te verdrij
ven, hetgeen de heerschende ellende nog
meer zou vergrooten. Men zal mtij mis
schien tegenwerpen: „De Duitscehrs
zouden het wel gedaan hebben," ac-
coord, maar het verschil is nu juist,
dat wij geen Duitschers zijn.
Rest de eventueele annexatie van een
aanzienlijk Duitsch gebied met een tal
rijke bevolking. Hierover zegt de regee
ring: in beginsel, hoe minder Duitschers
hoe liever.
Het vraagstuk waarvoor de regeering
zich zag geplaatst was het volgende. Op
welke wijze kan ons zwaar gehavende
land een bijdrage voor zijn economisch
herstel van Duitschland verkrijgen,
zonder een groot aantal Duitschers in
Nederland op te nemen.
In de eerste plaats hebben wij steen
kool noodig.
De regeering heeft aan de vier groote
geallieerde mogendheden gevraagd de
productie van een zestal Duitsche ko
lenmijnen, die thans reeds in productie
zijn, en daarnaast een zevental onont
gonnen kolenconcessies. Wij moeten de
kolenbesis van ons land vergrooten. Dat
is noodig voor onze sterk toenemende
bevolking. Het is evenzeer gewenscht
voor verdere industrialisatie van ons
land. Het is tenslotte noodig om onze
exportpositie te versterken.
De regeering acht deze aanspraak
dermate redelijk, dat zij vertrouwt
dat die ten volle zal worden inge
willigd, maar, als dat nu eens niet
het geval is, wat dan?
^.'n heeft ic regcerlng zich hit
Uitdrukkelijk recht voorbehouden
annexatie van Duitsch gebied, waar
in kolenmijnen gelegen zijn, te
eischen.
Als wij wat ik niet k&n gelooven 1
voor het alternatief gesteld zouden
worden van: of geen voldoende kolen-
reserves, of voldoende reserves met
Duitschers,dan zou het wel een^ noodig'
kunnen zijn het laatste te kiezen. Maar
voorloopig kan ik niet aannemen, dat
wfj voor die vraag gesteld zullen werden.
Naast steenkool hebben wij kalimest-
stoffen noodig voor den landbouw.
Daarom vraagt de regeering een viertal
Duitsche kaliconcessies in de buurt van
Wezel.
En tenslotte vraagt de regeering een
drietal regelingen van algemeenen eco-
niomischen aard.
Ik ben er mij van bewust, aldus dr.
Bcel, dat velen in het land het re-
geeringsplan ten aanzien van Duitsch
land te bescheiden zullen achten. Gij
kunt er van verzekerd zijn, dat ook
bij de regeering het besef leeft, dat
dit plan niet meer inhoudt, dan wat
in alle redelijkheid gevraagd kan wor
den. Zij is er echter van overtuigd,
dat het regeeringsplan datgene in
houdt wat naast politiek realiseer
baar, tevens de beste bijdrage zal zijn
voor den opbouw van de nationale
welvaart.
De Nederlandsche nota met betrekking
tot de grenscorrecties, die te Londen,
Washington, Parijs en Moskou is over
handigd, is volgens een woordvoerder
van het Britsche ministerie van Buiten-
landsche Zaken met welwillendheid door
dat ministerie in studie genomen. Door
journalisten ondervraagd verklaarde de
woordvoerder, dat dit voor het oogenblik
het eenige commentaar is, dat kan wor
den gegeven.
Het valt te betwijfelen, of eenig com
mentaar gegeven zal worden, vóór de
Nederlandsche eischen in het kader der
algemeene Duitsche vraagstukken door
den raad van ministers van Buitenland-
sche Zaken zullen worden behandeld.
De Duitsche politieke leiders hebben
met teleurstelling kennis genomen van
het verzoek der Nederlandsche regee
ring om een klein gedeelte van West-
Buitschland als oorlogsschade-vergoe
ding
Jakob Kaiser, voorzitter van de
Christelijk Democratische Partij in
Berlijn en de Russische zone, ver
klaarde, dat de grenskwesties pas be
sproken dienden te worden na de re
geling van de economische situatie.
Franz Neumann, president van de
Sociaal Democratische Partij, zeide ten
aanzien van de Nederlandsche annexa
tie-nota.: „Ik hoop, dat het Nederland
sche volk zijn eisch om een deel van
Duitschland zal intrekken en tevreden
zal zijn met „schadevergoeding, doch
niet met wraak." Neumann gaf toe, dat
Duitschland zware schulden aan Neder
land heeft.
De regeering van Noord-Rijnland en
De jaarlijksche herdenking van de
Bolsjewistische Octoberrevolutie is
gisteren te Moskou met den gebrui-
kclijken luister van een massameeting,
waar leger en partij vertegenwoordigd'
waren, een parade en een dagorder
van Stalin gevierd. Stalin zelf was
niet tegenwoordig. Voor zijn afwezig
heid wordt geen reden opgegeven.
Zjdanov, lid van het Russische
Politbureau, een der „geesten in het
Kremlin", waarover Churchill verle
den week sprak, voerde in zijn plaats
het woord in het Tolstoi-theater te
Moskou, en verklaarde, dat de Sovjet-
Unie streeft naar uitvoering der prin
cipes der V. N. en het consolideeren
van den vrede.
Zjdanov maakte in zijn rede een toe
speling op het commentaar van Chur
chill op het interview, dat Stalin heeft
toegestaan aan den president van U.P.
,,Er is een campagne gaande om de in
ternationale samenwerking te verstoren.
Dit wordt begeleid door anti-Sovjet-
Sieuwen1108, en bedreigingen met een
wuT" zm s' Neem Churchill bijvoor -
;MZtno' noemde 't voorstel van
nins een ze rT^061"^ der bewape"
zaak van den vtdef jken 5t&P V°°r de
Zjdanov deed een beroep „p het Rus
sische volk om enorm groote offers te
brengen voor den wederopboUw vari de
economie van het land. Zjdanov besloot
zjjn rede met een driewerf hoera voor
t.onzen leider."
„De afwezigheid van eenige oorlogs
dreiging mag geen gelijkmoedigheid
De ex-liberale minister Albert Deveze,
heeft de geruchten bevestigd, volgens
welke de Liberalen er toe overhellen de
regeering tc verlaten, hetgeen vrijwel ze
ker een crisis zou beteekenen.
Tezelfdertijd wordt vernomen, dat de
voormalige minister-president Van Acker
besprekingen voert met Katholieken en
Liberalen over de mogelijke vorming van
e®n nieuwe regeering, waarvan de com
munisten uitgesloten zouden zijn. Een
struikelblok is nog steeds de Konings
kwestie, doch de Katholieken schijnen
™el bereid te zijn deze aangelegenheid
oogenblik ter zijde te stellen. Als niet
mogelijk zou blijken een coalitieregeering
®amen te stellen uit Socialisten, Katho
lieken en Liberalen, is er, zoo zegt men
m bepaalde welingelichte politieke krin-
slechts één oplossing, n.l. ontbinding
ijm de Kamer, hetgeen nieuwe verkiezin-
Etm noodzakelijk zou maken.
veroorzaken", aldus generalissimo Sta
lin in een dagorder ter gelegenheid van
den verjaardag der Russische revolutie.
„De macht van de groote Sovjet-Unie en
de superioriteit van haar sociale struc
tuur verzekert het uitvoeren van alle
taken", aldus de dagorder.
Aan maarschalk Pokrov, de comman
dant van het Leningrad-front geduren
de den oorlog, is, wat men noemde ,,de
hooge eer" te beurt gevallen de parade'
te mogen afnemen, die vandaag op het
Roode Plein te Moskou gehouden werd.
Westfalen heeft geprotesteerd tegen de
Nederlandsche en Belgische aanspraken
op Duitsch grondgebied. Zij heeft ver
klaard, dat de annexaties de betrekkin
gen van goede nabuurschap in gevaar
zouden brengen. Er zou een commissie
worden samengesteld teneinde onmid
dellijke stappen bij de Nederlandsche en
Britsche autoriteiten te doen.
De publicatie van de Nederlandsche
aanspraken heeft te Brussel eenige op
schudding verwekt. De afdeeling Bui-
tenlandsehe Zaken van den Belgischen
senaat heeft te kennen gegeven, dat het
Nederlandsche plan voor de grenscor
recties was gepubliceerd zonder vooraf
gaande overeenkomst met België.
Uit Berlijn komen berichten volgens
welke de Russen de Berlijnsche radio
studio's systematisch leeghalen.
Britsche woordvoerders zeiden, dat
slechts 15 van de 45 microfoons en 5 van
de 15 magnetophonisch registreerende
machines over waren. Uit drie kleine
studio's is alles weggehaald, wat niet
strikt noodzakelijk is, om de uitzendingen
ts doen doorgaan, voegden zij er aan toe.
Intussehen komen berichten uit Mos
kou, die zeggen, dat de Russische Minis
ter voor Communicatie in Rusland ter
gelegenheid van. den 29sten jaarlijksehen
herdenkingsdag van de October-revolutie
een aantal nieuwe omroep-stations heeft
opgericht. In Riga is er o.m. een uitge
rust met een vinding van Russische in
genieurs. In do buurt van Moskou is een
groot zend-station gebouwd, uitgerust met
samengestelde metalen radio-lampen,
waardoor de hoorbaarheid aanmerkelijk
verbeterd wordt.
Te Simferopol is een zender opgericht
en in November zal te Leningrad een
nieuwe in bedrijf gesteld worden.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt met re
gen, later brekende bewolking met
plaatselijk regenbuien, voornamelijk in
het Noorden en het Westen van het
land. Toenemende wind uit Noordelijke
richtingen. Iets hoogere temperatuur
dan vandaag.
Maan 16.57—7.43- Morgen zon 7.46—
17.01.
Palmiro Togliatti, de leider der Itali
aansche communisten, is tc Rome terug
gekeerd van zijn reis naar Belgrado, waar
hij een onderhoud had met maarschalk
lito. Maarschalk Tito verklaarde, aldus
Togliatti, dat hij bereid was er in toe te
stemmen, dat Triest bij Italië zou komen,
dat wil zeggen, dat de stad gesteld zou
worden onder de souvereiniteit van de
Italiaansche Republiek, op voorwaarde,
dat Italië aan Joego-Slavië de stad Gori
zia laat, welke stad ook volgens gegevens
van den Ita'iaansehcn minister van Bui-
tenlandsche Zaken een in meerderheid
Slavische bevolking heeft. Tito stelt ver
der als voorwaarde, dat Triest in de
Italiaansche republiek een autonomen
status ontvangt volgens democratische
principes.
Schacht zal tegen eind Januari defini
tief door een Duitsch denazificatie-hof
worden berecht.
De beschuldiging, die tegen hem wordt
uitgebracht, luidt, dat hij eèn nazi „klasse
I" Is geweest, ofwel „een der voornaam
ste overtreders".
Inmiddels zal de vroegere Duitsche mi
nister van Financiën in de gevangenis van
Stuttgart blijven.
Behalve dat Schacht door een denazifi-
oatie-hof berecht zal worden op grond van
de beschuldigingen, die worden voorbe
reid, zal de openbare aanklager waarschijn
lijk ook adviseeren, den bejaarden fi
nancier te doen berechten door een hof
voor crimineele zaken, op de beschuldi
ging, dat hij het Duitsche volk heeft be
drogen bij zijn operaties als hoofd van de
Reichsbank.
Medische hulp aan de Indonesische bevolking in Batavia. Bijgestaan
door 110 Nederlandsche, Chineesche en Indonesische leerling-verpleeg
sters verzorgen zeven Nederlandsche artsen de pas geboren babies in hel
Roode Kruis-ziekenhuis te Batavia-
Van volledig begrip voor de wederzijd-
sche positie der confereerende partijen
ten aanzien van de toekomstige verhou
ding tusschen de Nederlandsche Kroon
en de geprojecteerde Vereenigde Staten
van Indonesië werd uit betrouwbare bron
te Batavia melding gemaakt. Uit welin
gelichte bron verluidde voorts dat Sjah
rir bereid was een koninklijk „voorzit
ter" te aanvaarden voor de Federatie,
die uit de nieuwe Indonesische „repu
bliek", Borneo en de Buitengewesten zou
bestaan. Indonesische woordvoerders ver
klaarden, dat Sjahrir per vliegtuig Aaar
Djokjakarta is vertrokken met de moei
lijke opdracht, Soekarno en Hatta te
overreden hun bezwaren te laten varen
Ter dóód veroordeeld is Pieter Drent te
Donderen (Dr.) die dienst deed bij de
Grune Polizei en deelnam aan een executie,
peleton, waardoor elf Nederlanders gefu
silleerd werden. Recht van cassatie werd
hem verleend.
In twee staten van de Amerikaansche
zone van Duitschland hebben de mi
nisters voor de denazificeering een aan
vraag tot ontslag ingediend.
Dit verzoek volgt op de waar
schuwing van den plaatsvervangenden
militairen gouverneur in de Amerikaan
sche zone, generaal Lucius Clay, die ver
klaard heeft, dat het militair bestuur
zelf de zuivering ter hand zou nemen,
De nieuwe Fransche gezant in Neder
land, Z. Exc. Jean Rivière, heeft
Woensdag zijn geloofsbrieven aan
H. M. de Koningin overhandigd.
De leiders der Amerikaansche Republi-
keinsche Partij, die thans voor de eerste
maal in vijftien jaar weer aan de macht
is gekomen, kwamen gisteravond bijeen
om hun program van actie te bespreken,
nu zij alle wetgevende maatregelen van
president Truman kunnen blokkeeren. Zoo
wel in het Huis van Afgevaardigden als in
den Senaat vormen de republikeinen thans
dé meerderheid, en wanneer het Congres in
Januari bijeenkomt, zal Truman in beidé
huizen een vijandige meerderheid tegenover
zich vinden. Deze uitslag zal de impasse, die
thans reeds bestond tusschen de regeering
van Truman en het Congres, nog verscher
pen. Het beteekent tevens, dat er spoedig
een eind zal komen aan de staatscontrole
v? c?e industrie: de business" wordt
d_1^gelaten en Amerika keert terug tot de
een van. het liberalisme.
andpr^°°n men &een essentieele ver-
sche nof i-VerWacht in de buitenland-
van miT -k* z^n vele waarnemers toch
overwinrf/J,1115 dat de republikeinsche
schen Oost eT£"t h6t,
M.n aCht h West zal verscherpen.
kTanschemtni^^1®' T A™eIj'
Vaken zich e van Buitenlandschc
en critiek zal ,,ff1 verzetten tegen
Unie.
xai vei
Zal uit°efenen op de Sovjet-
Naar men verwacht zal Bvmes zich hef
|eh!?cnrdeVV Snha°h°r den zwaal naar
rechtsch, dien de V.S. hebben eenomen na
buitenlandsche politiek, die hy na^r m™
verwacht zal voortzetten, heeft twee hoofd
kenmerken: geen bereidheid eenzijdige con
cessies te doen aan de Sovjet-Unie en geen
bereidheid de V.S. onverschillig te doen
blijven voor hetgeen in de Russische in
vloedssfeer voorvalt.
De vermoedelijk definitieve uitslagen
zullen zijn voor de de Kamer van Afge
vaardigden: Republikeinen 243; Demo
craten 191; Labourpartij 1. Voor den Se
naat: Republikeinen 51; Democraten 45.
Gouverneurs: Republikenen 21; Demo
craten 13.
Will John Brown, uitgesproken onafhan
kelijk Britsch parlementslid, heeft ten aan
zien van de republikeinsche overwinning
in de V. S. verklaard, dat deze een uiting
is van „afkeer van het heden en vrees voor
de toekomst".
Linksche kringen in Frankrijk zijn van
meening, dat Amerika ook in mindere mate
bereid zal zijn economische hulp aan die
Europeesche landen te verleenen, waar de
uiterst linksche partijen aan de macht zijn.
De officieel gecontroleerde Spaansche
pers toonde zich verheugd met den uitslag
en publiceerde verklaringen van vooraan
staande Amerikaansche republikeinen. De
resultaten beteekenen „een slag voor
Moskou".
De democratische senator, Fulbright,
lieeft voorgesteld, dat Truman als ge
volg van de republikeinsche verkiezings
overwinning zou aftreden, na eerst een
republikeinschen minister van Buiten
landsche Zaken te hebben benoemd.
Fulbright verklaarde echter, dat hij
den president niet verzocht af te tre
den, doch dat hij deze oplossing de
beste achtte voor de natie als geheel.
De overwinning van de Republikeinen
zal, volgens diplomaten, de volgende ge
volgen hebben op de Amerikaansche bui
tenlandsche politiek.
1. Senator Vandenlberg zal de sterke
man zijn van de Amerikaansche delegatie
op de bijeenkomsten van den raad van
ministers van Buitenlandsche Zaken en
die van de UNO.
2. Speciaal de betrekkingen met Rus
land zuilen er althans voorloopig onder
lijden.
Toch verwacht men niet, dat de ge
volgen zoo verstrekkend zullen zijn als
wanneer de Republikeinen twee jaar ge
leden de macht in handen gekregen
hadden.
De verschuiving naar rechtsch zal zich
waarschijnlijk duidelijker openbaren in de
buitenlandsche economie dan in de bui
tenlandsche politiek.
De Republikeinen hebben actief en ge
willig samengewerkt bij het voeren van
een twee-partijen, buitenlandschc politiek,
doch er is door hen critiek uitgeoefend
op bepaalde buitenlandsche economische
activiteiten.
De beteekenis van het feit, dat Ameri
ka is afgeweken van de algemeene ver
schuiving naar linksch in de wereldpolitiek,
zal echter pas duidelijk worden, wanneer
de Republikeinen in Januari de meerder
heid in de wetgevende vergadering, die
zij thans hebben veroverd, ook werkelijk
iri handen krijgen.
De Republikeinsche afgevaardigde van
den staat Minnesota, Knutson, heeft voor
speld, dat de inkomstenbelasting voor per
sonen met 20 pet. verlaagd zal worden.
Hiermede zou de staat een bedrag van
3 milliard dollar derven.
Knutson verwacht in verband met de
Republikeinsche overwinning voorzitter
te worden van de belastingcommissie van
het Huis van Afgevaardigden.
Reeds eerder is er in de v. S. een soort
gelijke toestand geweest als op het oogen
blik. In 1930 behaalden de democraten,
toen de crisis haar dieptepunt bereikt
had bij de verkiezingen voor liet congres,
de overwinning, terwijl een Republikein,
Herbert Hoover, president was.
In tegenstelling tot de meeste Europee
sche landen wordt in Amerika de regeering
niet verandert, indien zij niet meer de
meerderheid in het parlement heeft.
De president blijft aan en probeert zijn
programma zooveel mogelijk te verwezen
lijken.
Mochten er belangrijke maatregelen
zijn, welke de president aangenomen
wenscht te zien, en waarvan hij meent,
dat het 80ste Congres, dat 3 Januari bij
een komt, ze niet zal aannemen, dan kan
hij een speciale zitting van het oude
Congres bijeenroepen en den ouden leden
verzoeken alsnog verschillende belang
rijke maatregelen te bekrachtigen.'
Daarna zal de president slechts zijn
recht van veto kunnen doen gelden.
De president kan ieder ontwerp, dat
niet zijn goedkeuring heeft, verwerpen en
dan is er een twee derde meerderheid van
heit' huizen noodig om zijn veto onge
daan te maken.
indien het werk der Duitsche denazifi-
catietribunalen op hetzelfde peil zou
blijven.
Welingelichte kringen verwachten, dat
de waarschuwing van generaal Clay van
verderen invloed zal zijn op de andere
ministeries.
Hooge ambtenaren te Düsseldorf heb
ben verklaard, dat er „een wonder" moet
gebeuren, indien er in het midden van
deze maand geen hongersnood op groQte
schaal begint, daar de algemeene voed
selvoorraden in het Ruhrgebied sléchts
voor twee dagen toereikend zijn.
De militaire Sovjet-autoriteiten heb
ben drie der grootste drukkerijen te
Leipzig opdracht gegeven, haar machi
nerieën te demonteeren. Procuratie
houders dezer ondernemingen zijn te
Berlijn aangekomen om te trachten de
opdracht ongedaan te maken.
De raad der Duitsche Staten heeft een
perswet aangenomen, die de aanduidingen
bevat voor een vrije Duitsche pers en waar
bij aan de Duitsche staatsregeeringen prac-
tisch elke functie wordt overgedragen,
welke voordien werd uitgeoefend door den
Amerikaanschen controledienst op de
voorlichting Het staat vrijwel vast, dat
deze wet goedgekeurd zal worden door het
militaire bestuur.
De ontmanteling en wegvoering der op
tische fabrieken van Zeiss te Jena is be
gonnen. Een eerste zending materiaal van
60 ton is per spoor naar Rusland ver
stuurd. Hiermede is de laatste hoop. die de
directie van Zeiss nog mocht koesteren
ten aanzien van het beroep, dat zij op
Stalin zelf had gedaan, vervlogen.
Britsche kringen kwam gisteren het
bericht, dat de Russen sinds begin Sep
tember technisch materiaal hebben weg
gevoerd uit de studio's van radic-Berlijn.
In de afgeloopen week vertrokken vier
Sovjet-Russische schepen uit de haven van
Bremen. Zij vervoerden, als eerste deel van
herstelbetalingen, 6.494 ton industrie.ele
uitrusting, afkomstig uit de Amerikaan
sche bezettingszone van Duitschland.
Deze leveringen vonden plaats krachtens
toewijzingen, welke gedaan werden, voor
dat de Amerikaansche militaire regeering
had aangekondigd, dat met de ontmante
ling opgehouden zou worden.
Zocals gisteren reeds gemeld, is bü
Guilüfort (Engeland) een Dakota van
de K.L.M. verongelukt. Hierbij zijn,
naar wij thans vernemen, in totaal
zes personen gewond.
Het toestel heeft zich over een
afstand van bijna 300 meter een
weg dcor een jong bosch gebaand.
De .passagiers spraken allen met
waardeering over het knappe werk
van den bestuurder, die erger heeft
voorkomen.
De tweede-marconist Surink en de
stewardess, mej. Kans, zijn per vlieg
tuig gisteravond te Amsterdam aange
komen. Surink verklaarde, nadat hij1
in een ziekenhuis was behandeld voor
snijwpnden aan zijn linkerhand: „Ik
zou Donderdag in Amsterdam trouwen
en hoop, dat ik op tijd terug ben".
Over het ongeluk zeide hij, dat men
des morgens om 9 uur met goed weer
van Schiphol vertrokken was. Boven
Engeland hingen de wolken lager.
Plotseling had hij een gekraak ge
hoord, terwijl het toestel heen en weer
werd geschud. Meer kon hij zich niet
herinneren.
De K.L.M. heeft medegedeeld, dat
haar Constellations, zoodra zij op
Schiphol aankomen, zullen worden on
derzocht. De toestellen zullen echter
niet op den grond worden gehouden.
tegen erkenning van de Kroon in iederen
vorm, aldus A.P.
In kringen, die in zeer nauwe betrek
king staan tot de Commissie-Generaal,
wordt, volgens Aneta, de meening uitge
sproken, dat de langzame voortgang van
de onderhandelingen geen reden tot pes
simisme behoeft te zijn. Men neemt aan,
dat het a.s. verblijf der Indonesische
„ministers" te Djokjakarta zal bijdragen
tot volledige informatie van die vooraan
staande republikeinen, die niet in staat
zijn de ontwikkeling te Batavia persoon
lijk te volgen. De woordvoerder w'as van
meening, dat de basisovereenkomst uit
gewerkt door de Commissie-Generaal „als
bijdrage tot het bereiken van een over
eenkomst" ook door de Indonesiërs een
voldoende grondslag wordt geacht.
De laatste van de drie conferen
ties, waarop de toekomstige regee-
ringsvorm voor Ned.-Indië vastgesteld
zal worden, zal 12 December te Den
Pasar beginnen. Daar zal de grond
wet opgesteld worden voor „De
groote Oost", bestaande uit de Mo-
lukken bij Celebes, Nederl. Nieuw-
Gulnea Timor en de Kleine Soenda-
eiianden.
Naar aanleiding van het door het
Fransche persbureau A.F.P. verspreide
bericht omtrent den documentendiefstal
ten nadeele van prof. Schermerhom ver
neemt het A.N.P. uit de meest gezag
hebbende bron te Batavia, dat dit bericht
volkomen uit de lucht gegrepen is.
Vandaag is generaal Sir Montague
Stopford op het vliegveld Kemajoran ge
arriveerd. Naar men verwacht zal hij tot
Maandag te Batavia blijven ten einde
afscheid van de troepen te nemen.
Voor den oorlog hielden katholieke bla
den zich bezig met „cyferen". Men stelde
daarmee vast, dat de katholieken in amb
telijke functies niet in die mate vertegen
woordigd waren als in verband met de
sterkte van de katholieke bevolkingsgroep
mocht worden verwacht. Geconstateerd
werd een schromelijk tekort aan katho
lieke ambtenaren, vooral in leidende func
ties; gevolg van opzettelijke ten achter
stelling van katholieken bij benoemingen.
Er was alle reden voor dit ver
schijnsel de aandacht te vragen. Immers
men kan een politieke macht ontwik,
kelen, maar daarmede moet gepaard gaan
een gelijke vermeerdering van invloed.
En daaraan haperde het in sterke mate
bij de katholieken. Ook thans nog. De
oorzaak washet geringe aantal katho-
lieke ambtenaren. In leidende departemen.
tale functies ontbraken zij bijv. vrrjwel
geheel. Immers, de politici hebben de
macht, maar de ambtenaren hebben in
vloed en het is een feit dat invloed dik
wijls van grootere beteekenis is dan
macht. Men kan geen vuist maken zonder
vingerstot op zekere hoogte geldt dit
ook voor de politiek. Men kan moeilijk
katholieke politiek voeren, als in het amb
telijk apparaat de katholieken ontbreken.
Na het herstel van onze onafhankelijk
heid in 1814 kwamen de katholieken prac-
tisch niet voor een overheidsbetrekking in
aanmerking. De handel en het bedrijfs
leven boden hun de eenige mogelijkheid
zich te ontplooien. Generaties van
katholieken hebben zich van het ambte
lijke leven afgewend. Voor de anti-papis
ten was het veelal niet moeilijk katho.
lieken uit ambtelijke functies te weren.
In het huidige tijdsgewricht, nu de over
heid zich zoo intens met het maatschap,
pel ijk leven bemoeit en de toepassing van
de katholieke beginselen voor de gemeen
schap van zoo uitermate groot belang is,
is er alle aanleiding opnieuw de aandacht
te vestigen op fïeze gewichtige zaak. Te
meer. omdat de situatie thans de moge
lijkheid biedt, de schromelijke ten achter
stelling van de katholieken welke ook
nu nog bestaat althans op den duur te
doen verdwijhen.
Ook de overheid heeft te kampen met
gebrek aan goede krachten. De bezettings
jaren hebben den autoriteiten geleerd dat
betrouwbaarheid van de ambtenaren van
groot belang istegenkanting tegen be
noeming van katholieken komt niet meer
zoo sterk voor. Voor vacante betrekkingen
melden zich weinig geschikte krachten.
In vele gevallen zou een katholiek ook
in een niet-ikatholiek milieu, zijn benoemd,
indien hij tot de sollicitanten had behoord
Katholieke jongelieden met M.U.L.O.- of
Middelbare opleiding en afgestudeerde
academici zullen thans zeker een plaats
bij een overheidsadministratie kunnen
verwerven, doch bij hen blijkt daarvoor
weinig animo te bestaan. Zeker, het be-
drijfsleven biedt momenteel gunstiger
perspectief dan de overheidsdienst. Maar
men moet het vervullen van een over
heidsbetrekking ook als een roeping be
schouwen. De katholieken moeten een
evenredig deel van de overheidsbetrekkin-
gen vervullen dat is een nationaal bg-
larg. jcnjarcr.
voor de lagere rangen beschikbaar stel
len; hun bekwaamheid zal hun den weg
naar de hoogere en leidende functies
banen. De katholieke activiteit moet in
dezen doelmatig gericht zyn en wel op die
overheidsinstanties die invloed hebben op
het bestuur, derhalve de departementen,
de provinciale griffies en de gemeente
secretarieën.
Hiér ligt een voorlichtende taak voor
onze politieke organisatie, maar vooral
voor de bestuurders en docenten van onze
inrichtingen van voortgezet en hooger
onderwijs.
De directe aanleiding van de string
bij de radio is geweest, dat de
musici zich hebben gericht tegen
voorgenomen reorganisatieplannen
van het bestuur der Stichting Radio-
Nederland in Overgangstijd.
Zooals bekend, weigerden leden van het
omroep-orkest, o.l.v. den dirigent Anton
Krelage te repeteeren. (De heer ,A. Krelage
was voor 10 Mei 1940 reeds in dienst van
de V.A.R.A. en stond bekend als een gezien
dirigent red.). „Er is geen sprake van,
dat het omroeporkest ook maar eenig be
zwaar heeft gehad tegen den heer Krelage
persoonlijk, ook niet als vakman; wij heb
ben op deze wijze geprotesteerd tegen cte
maatregelen van het Stichtingsbestuur. Het
Stichtingsbestuur heeft welbekende en des
kundige figuren terzijde willen schuiven.
Deze onzekerheid van de rechtspositie va.i
een dirigent, kan ook een lid van een orkest
treffen," aldus onze zegslieden uit de kringen
der stakende musici.
Men bedenke wel, het gaat, hier om
de rechtspositie van dirigenten en mu
sici. In geen enkel opzicht heeft de
bestaande tegenstelling tusschen voor-
en tegenstanders van een volledige
handhaving der omroepvereenigingen in
den vorm als voor 10 Mei 1940, of een
Nationalen Omroep in den meest vol
strekten zin, of een federatieve samen
werking der omroepvereenigingen met
deze zaak iets te maken. Of m.a.w. de
„radiopolitiek" staat hier buiten.
Wanneer men deze veronderstelling al is
toegedaan, een meening welke bij het pu
bliek hier en daar ingang heeft gevonden,
o.a. tengevolge van de verklaringen van de
heeren Speet en Vogt, dan slaat men dé
plank mis. Beide heeren hebben hun critiek,
gegrond op ervaring en deskundigheid, ten
beste gegeven op de naar .hun meening
onjuiste wijze van organiseeren van de zijde
van het Stichtingsbestuur.
De heer Speet, directeur van den K.R.O.,
heeft °m. verklaard, „dat er begrip dient
te zijn voor de zorgen en moeilijkheden
'der musici." Dit begrip, althans men heeft
er weinig van bemerkt, bestaat, naar de
opvatting der stakende musici, bij het be
stuur van de Stichting niet. Zij argumen-
teeren deze stelling met het dat er iE
de afgeloopen 18 maanden niets is gebeurd.
Ook op dit punt van de kwestie dient
men objectief een oordeel te vellen. Het
gaat niet tegen de Stichting Radio-Neder
land, aldus verklaarde ons een der betrok
ken dirigenten die terzijde werd geschoven.
maar echter wel om de wijze, waarop men
de zaken aanpakt. „De algemeene opvat
ting is deze, dat men regelt en bestuurt
in een al te stroeven geest, zonder rekening
te houden met den naam der dirigenten.
1 Geen der ter zijde geschoven dirigenten zou
in financieel opzicht door deze maatregelen
worden gedupeerd. Dit werd hun door het
directorium der Stichting medegedeeld", ai-
dus denzelfden zegsman.
De vraag is en blijft, waarom wil men
deze dirigenten van het podium^oen ver
dwijnen. Het Stichtingsbestuur heeft hier
geen openlijke verklaring over afgelegd. Er
is b.v. niet gezegd, „dezen menschen schie
ten in vakbekwaamheid te kort. of het zijn
die en die concrete feiten, waarom wij
anderen op deze plaatsten hebben gesteld.
Men mag aannemen, dat er redenen zijn
geweest, maar dan had mq» toch de musici
hiervan op de hoogte kunnen stellen, afge
zien nog van het feit- dat dien hun in de
zaak medezeggenschap zou hebben kunnen
verleenen, zooals vroeger. De algemeene
reactie is dan ook „waarom deze dictato
riale neigingen?"
Dezelfde objectiviteit, welke het
groote publiek dient te betrachten,
moet men ook in de leidinggevende
kringen èn van de omroepvereenigingen
èn van de Stichting in het oog houden.
Zooals overal elders, mogen alleen normen
van karakter en deskundigheid worden aan
gelegd. Het laatste vereischt van hen die
leiding moeten geven, tact en inzicht. Zoo
lang het Stichtingsbestuur geen openlijke
en concrete bezwaren tegen de heeren De
Groot, Van 't Woud en Lohof te berde
brengt, wordt zij het slachtoffer van een
gissen door het groote publiek.
Een oplossing, zou misschien zijn de
arbitrage van een onafhankelijke commis
sie, maar een met een voldoende dosis
objectiviteit, een nuchter en zakelijk
beredeneerd oordeel en een warm hart
voor het radiowezen in Nederland be
zittend.
Ongeveer 300 textielarbeiders van de
Leeuwarder textielmaatscnappij te Al
melo zijn vier dagen in staking geweest.
Het maken van tijdstudies had tot deze
staking geleid- Dit heeft een productie
verlies van ongeveer 1250 costumes op
geleverd.
Men moet een kind aan het
goede gewennen, hoe onaange
naam het ook moge zijn. Aange
naam zal het worden door de
macht der gewoonte.
