Een moeilijk uur K.L.M.-toestel vliegt in brand bij landing op Schiphol Alle zes en twintig inzittenden zijn op slag gedood ALGEMEENE VERSLAGENHEID Toenemende guerilla-activiteit in Noord-Griekenland Communiqué van de K.L.M. Indisch debat bij begrooting 1 V 2 BEREIKT EEN HOOGTE VAN 166 Opstandelingen ait naburige landen NAMEN DE SLACHTOFFERS Autobus gekanteld Comm.-Gen. heeft geen zekerheid van instemming der regeering" Boeren van Walcheren naar den Noord-Oost-polder Tot hoofd en hart Oorzaak van de ramp nof onbekend Het zicht was goed 20.000 H.A. nog niet in cultuur gebracht Experimenten in Ver. Staten NA DE BESPREKINGEN TE CHERIBON VRIJDAG 15 NOVEMBER 1946 e 69ste JAARGANG No. 23698 - Hei KJL.M.-vliegluig van den regelmatigen dienst LondenAmsterdam, een Dakota, welke de regislralie- ieekens PHTBW droeg en die Donderdagavond op Schip hol moest aankomen, is, na meer dan 'n half uur te hebben rondgecirkeld, om tien minuten voor acht op hel vliegveld neergestort en geheel vernield. Alle 26 inzittenden, 21 pas sagiers en 5 leden der bemanning, werden op slag gedood. Het wrak verbrandde gedeeltelijk. Naar de oorzaak van de ramp, de eerste, welke de K.L.M. na den oorlog, bij het zoo intensieve luchtverkeer van thans, heeft getroffen, wordt een onderzoek ingesteld. IS meisjes min ot meer ernstig gewond. Het weer HERMAN DE MAN t LT.-KOL. TONNET t DOODELIJK ONGELUK IN ORANJE-NASSAUMIJN Arbeider bekneld geraakt TWEEDE KAMER 99 De Kroon slechts versiersel Telegrafische goedkeuring van overeenkomst De toekomst van Ned.-Indië Dr. Beel over plannen van Commissie-Generaal BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Ad ninistratie 21543 Postgiro 143450 ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart. Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: -JV Severin. E HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter hoogte. Ingezonden mededeeMngen dubbel tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte. De administratie behoudt zien het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. De sprong, die op de conferentie te Cheribon in enkele dagen tot veler verrassing is gemaakt van een aan vankelijk uiteengaan zonder beslissing naar een plotselinge basis van overeen stemming, is niet zoo groot als hij mis schien schijnt. Wanneer men immers de berichten van de laatste dagen goed leest, dan vormen zij eerder een anti-climax dan het tegenovergestelde daarvan, het geen sommigen trachten te suggereeren. Van een accoord gingen wij naar een basis van een accoord en van een basis haar een mogelijke basis. Als men er verder rekening mede houdt, dat ook deze conferentie werd voorgezeten door den „bemiddelaar'' Lord Killearn, dan behoeft deze typisch Engelsche termino logie over het verloop - besprekingen niet te verwonderen et i akt uiterste reserve geboden Brengen wij dus het r t van Che ribon, dat overigens nc» 's verward binnenkomende berich gecom poneerd worden, zooveel i k tot zijn juiste proporties terug, innen wij niet anders dan consta dat, wan neer het thans in uitzi stelde plan inderdaad tot uitvoerin j :t, de Indo nesische onderhandelaa olge van de zeer ver-gaande "n't Ier Com missie-Generaal b li onafhan kelijkheid van In. i heel eind genaderd zijn. Wij het midden onder welken druk di ;hied is of mis schien nog juicfer, wa, t ntueel het al ternatief was. In dit verband is hetcht goed nog eens te herinneren aan radio-rede, welke dr. Van Mook n dezer week heeft gehouden en waar ïjj oa. zei, dat de toestand te Batavia uiterst moeilijk ,,De invoering van republikeinsch geld, gepaard gaande met de stopzetting van den voedseltoevoer uit de omliggende streken, heeft een noodtoestand" doen ontstaan, die binnen enkele dagen moet Worden opgelost. Het is een van de voor- Waarden voor de verdere onderhandelin gen, omdat aan een wanhopigen toestand ais deze, hoe dan ook, een einde moet worden gemaakt." Aldus de luite- üant-gouvemeur-generaal. Bovendien is het gewenscht niet uit het oog te verliezen, dat 30 November as. de Britsche troepen moeten zijn geëva cueerd. De Canossa-gang van de Comm.-Gen. naar Soekarno is evenwel een stap ge weest, welke ontegenzeggelijk een groot deel van het Nederlandsche volk met ver bijstering vervuld heeft. En indien men tegenwerpt, dat dit geen „onwaardige" stap is, mits de oplossing op grond van de Koninklijke boodschap er door moge lijk wordt gemaakt, dan komt men toch wel heel dicht bij het verfoeilijke: het doei heiligt de middelen. Het is trouwens duidelijk,, dat indien de regeering deze marschroute" blijft volgen, zij in kor ten tijd voor de uiterste consequentie van haar politiek zal komen te staan, die met geen stroom van woorden den w e r- Lik e ti toestand zal kunnen verdoe zelen: de feitelijke onafhankelijkheid der f,e.PU.°lleR' Zo°ver is het echter nog niet, v/ant ondanks alle gejuich van zekere zude, de uiteindelijke beslissing zal tóch genomen moeten worden door de regee ring èn de Sta ten-Generaal. Bovendien heeft prof. Romme er terecht in de Ka mer op gewezen, dat de regeering er voor heeft te waken, dat door alle voorberei dende besprekingen, die zijn en worden gehouden, geen afbreuk mag worden ge daan aan de vrijheid van het overleg ter Rij ksconf eren tie. Waarop komt nu de tot dusver door de Comm.-Gen. en de Indonesi sche delegatie bereikte z.g. basis overeenkomst neer? Het Amerikaansche Persbureau United Press vatte ze giste ren in de volgende drie punten samen: 1. Erkenning van de „republiek" Indo- hesië, Java en Sumatra omvattend. 2. Nederlanders en Indonesiërs werken samen bij het instellen van een constitu- eerende vergadering voor het scheppen van de „Vereenigde Staten vein Indone sië", samengesteld uit de gefedereerde staten Borneo, Groot-Celebes, Soenda- eilanden en Molukken en de „republiek" Java en Sumatra. Borneo en de eilanden zullen binnen een periode van twee jaar beslissen of zij zich bij de „republiek" Indonesië zullen aansluiten. 3. De „Vereenigde Staten van Indone sië" en het Koninkrijk der Nederlanden zullen een Unie vormen, die bekend zal staan als „Nederlandsch-Indonesische Unie" onder de Kroon. Ook minister Beel heeft Donderdag in •te Kamer over deze Unie gesproken. Vol- Sens den premier zou de Comm.-Gen.'het Koninkrijk willen zien omgezet in een Ned .-Indonesische Unie, waarvan de Ko ningin het Staatshoofd zou zijn. Hij zei echter niets over de berichten, die ervan gewagen, dat, indien de Unie in 1949 vol tooid is, Nederland haar als lid van de Ver. Naties zal voorstellen. Beteekent dit laatste, dat Nederland dan de verant woordelijkheid voor Indië zal loslaten? Het is moeilijk juist omtrent dit punt opheldering te krijgen. Het kernpunt blijft de verhouding van de republiek tot de Kroon, dat is het Rijksverband. Weliswaar schijnt men een -ormuleering gevonden te hebben, waarbij het Rijksverband zou kunnen worden ge handhaafd, maar het is o.i gevaarlijk hier zich in slaap te laten sussen door een gegoochel met woorden. Soekarno e s. zul ten niet rusten voor zij hun republiek losgehaakt hebben uit het verband met de Kroon. Het moge nun bij deze gele genheid nog niet geheel gelukt zijn ook Sjahrir is een veei.te geslepen diplomaat °m zijn huidig succes in gevaar te bren gen door tè ver gaande eischen te stellen en ook het advies van den Britschen bemiddelaar mag niet onderschat worden een volgende conferentie zal een mo gelijk nog grootere winsc opleveren. De leiders der „republiek" kunnen tevreden zijn. De daadkracht van den Engelschen be middelaar, de moed van de Indonesische delegatie en de verbeeldingskracht van onze Comm.-Gen. hebben de „republiek" indien de huidige plannen tenminste wor den verwezenlijkt, in één jaar verder tot Werkelijkheid gebracht dan zij waar schijnlijk in haar stoutste droomen had durven verwachten. De beslissing ligt thans in handen van Nederland zelf. Groote staatmanskunst en diep verantwoordelijkheidsbesef zullen van onze politieke leiders op dit histo risch zoo belangrijke uur gevraagd wor den. De enthousiaste radio-redevoeringen Van prof. Logemann, Palar en Koos Vor- Het Dakota-toestel, dat om 18.50 op Schiphol werd verwacht, trad op norma le wijze in contact met den radiodienst op Schiphol. Het regende, de wolken hoogte bedroeg 100 meter en het hori zontaal zicht was goed te noemen. Kort tevoren wtureu vijf andere lynvllegtni - gen normaal geland en niets duidde er op, dat het Londensche toestel, dat als laatste dezen avond moest binnen komen, moeilijkheden zou ondervinden. Blijkbaar was dit toch het geval, want eenmaal boven Schiphol bleef de P.H.- T.B.W. rondcirkelen. Tot vier maal toe maakte de bestuurder kennelijk aanstal ten om zijn machine aan den grond te zetten maar even zooveel malen bleef hij in de lucht. Daar men vermoedde dat de piloot slecht zicht had, gaf men hem advies naar Twente door te vlie gen. Enkele oogenblikken daarop, om tien minuten voor achten, volgde de catastrophe. De P.H.-T.B.W. verloor hoogte en sloeg ten Zuiden van de Oost-Weste lijke startbaan, die dezen avond dienst deed, niet ver van denHaag- schen weg, in den drassigen grond. Een felle steekvlam sloeg uit 't wrak omhoog; de benzine brandde nog korten tijd en markeerde de plaats, waar zich in een enkel oogenblik de catastrophe had afgespeeld. Onmid dellijk daarop loeide reeds de sirene en rukten brandweer en bergings- ploegen van het vliegveld uit naar de plaats van het onheil, die spoe dig door koplampen en schijnwer pers in duister en regen In al haar rampspoed werd verlicht. Het was toen duidelijk, dat hier geen hulp meer baatte. Overal in het rond lagen de brokstukken van het wrak verspreid, terwijl enkele deelen nog brandden. Het toestel bleek volkomen verbrijzeld en tot op honderd meter af stand vond men de resten. Onmiddellijk werd begonnen met het bergen van de slachtoffers, die allen op slag moesten zijn gedood. Uit Amsterdam werden de G. G. D. en brandweer gealarmeerd. Zij hadden slechts tot taak de zwaar ver minkte dooden naar de ziekenhuizen over te brengen, 10 naar het Wilhel- mina Gasthuis en 16 naar het Binnen- Gasthuis. Volgens militaire berichten, die door de Grieksche regeering zijn ont vangen, is het dorp Skra, nabij de Grieksch-Joégo-Slavische grens, na een hevig geVecht met een groep van 700 gewapende mannen, door Griek - sche strijdkrachten bezet. De grens posten Phanos en Archangelos wer den eveneens door „opstandelingen" aangevallen. Sinds Donderdagmiddag is de telefoonlijn tusschen Athene en rink, van wie de eerste de vorige week nog de stelling poneerde: Indonesië des noods los van Nederland, mogen een sein zijn, dat wij toch minstens op onze hoede moeten zijn. De meening van de P. v. d. Arbeid, dat het grootste deel van het Ne derlandsche volk haar standpunt in dezen deelt, kon op het beslissende moment wel evenzeer een vergissing blijken als liaar meening destijds over het resultaat der jongste Kamerverkiezingen. "Sa'oniki verbroken. De Grieksche generale staf heeft me degedeeld, dat Skra door de regeerings- troepen is heroverd, maar dat de bevol king der plaats is uitgemoord, terwijl het stadje zelf grootendeels afgebrand is. Volgens het Grieksche ministerie van Voorlichting hebben de gewapende ben- c'.en, die de Grieksche troepen te Skra aanvielen, zich onder bescherming van zwaar vuur van de Joego-Slavische grens posten op Joego-SIavisch grondgebied teruggetrokken. Volgens officieele berichten verloor het Grieksche leger in de actie tegen deze „opstandelingen" 17 dooden er. 16 gewonden. De Grieksche minister van Oorlog. Dragoemis, verklaarde, dat de gebeur tenissen, die den laatsten tijd in N - Griekenland plaats hebben, „op toe nemende guerilla-activiteit duiden en het bewijs leveren, dat sommige van de opstandelingen uit naburige landen het Grieksche grondgebied binnen komen". Duitsche vrouwen in Frankfort soeken kolen die van een Amerikaanschen wagen gevallen zijn Groot was de verslagenheid op Schiphol, datj nog nimmer door een catastrophe van dezen omvang werd getroffen. Na de eerste hevige emotie heerschte in de Vrij heidsstraat een diepe neerslachtigheid. Daar verzamelden zich in de directiekeet in den loop van den avond de directeuren der K. L. M., de heeren Veenendaal en Martin, de heer Thomson, chef van den hoofdstationsdienst, die zelf juist met het toestel uit Lissabon was teruggekeerd, de heer Fuchs, chef van den verkeersdienst en het hoofd van den Europeeschen dienst van de K. L. M., de heer v d. Kloot. Bij hen voegden zich de officier van Justitie te Haarlem, onder wien Schiphol ressor teert, en de directeur van den G. G. D. te Amsterdam, dr. Tuntler. Alle maatre gelen werden getroffen voor het vervoer der stoffelijke resten, het informeeren der autoriteiten en het waarschuwen der fa milieleden. De bemanning van het verongelukte vliegtuig bestond uit den Engelschen ge zagvoerder Moreton, den radio-telegrafist Milo, den telegrafist Vos, den boord- mecano Tiemens en de stewardess mej. Lammens. Omtrent de oorzaak van de ramp tastte men op Schiphol na het gebeur de volkomen in het duister Tot het laatste toe stond men met het toestel in radiografisch contact en gaf het zerfs advies naar Twente door te vlie gen. Uit Londen wordt echter gemeld, dat in den controletoren op het vlieg veld Croydon korten tijd voor het oogenblik der catastrophe een radio grafische mederteeJing van de veron gelukte Dakota werd opgevangen, welke luidde: „Motor in brand. Zet ten koers naar Schiphol Op het gedeelte van den Zuid-Weste lijken hoek van Schiphol, waar het toe stel is neergekomen, worden grondwerken uitgevoerd. De Dakota heeft waarschijn lijk een ongelukkige landing gemaakt, De namen van-, de 26 personen, die bij de vliegramp op Schiphol den dood vonden, zijn: Bemanning: Moreton,, gezagvoer der; Milo, radio-telegrafist; Vos, telegrafist; Tiemens, boord-mecano en mej. Lammens, stewardess. Passagiers: Mevr. H. Lamiboo, (Ned.), L. H. Lamboo, (Ned.), P. A. Josephs, (Eng.), W. R. Mcseley, (Eng.), Major Western, (Eng.), P. M. Burgers, (Eng.) of P. M. Burgiss (staat nog niet vast), R. A. With- ham, (Eng.), J. Vet, (Ned.), H. J. van Arkel, (Ned.), E. van Musscher, (Ned.), M. A. Elias, (Ned.), J. Ridder, (Ned.), W. E. A. M. Koning, (Ned.), W. L. Elderson, (Ned.), K. Spema Weiland, (Ned.), employé van de K.L.M., M. M, Busman, (Ned.), Her man de Man, (Ned.), A. de Groot, (Ned.), J. Kooyman, (Ned.), Chr. Tonet, (Ned.) en M. M. J. van Vlijmen, (Ned.). te snel hoogte verloren en laag over het veld scherend een der hoopen uitgegra ven grond geraakt, waarop zij zich diep in den drassigen bodem boorde en letter lijk uit elkander sloeg. Daar alle Inzit tenden zijn gedood, papieren, aanteeke- ningen en instrumenten verbrand of ver nietigd, zal het moeilijk zijn de juiste oorzaak van het gebeurde vast te stellen. Zoo hing over het avonddonkere, re- gentrieste Schiphol het raadsel van deze catastrophe in het zicht van de haven. Het roode Neon-verkeersiicht gaf plicht matig zijn signaal, de obstakel- en lan- dingslichten brandden, maar alles scheen omfloersd, zooals ook de menschen zwij gend hun weg gingen en de schimmen der - groote vogels roerloos zweefden op het platform als stomme getuigen van het drama, waar een uit het nést in was ondergegaan. Terwijl radio en telefoon aan de wereld berichtten, dat zelfs de roemruchte K.L.M. een zoo duren tol had betaald aan den groei van het luchtver keer, ging op Schiphol het ie ven verder. Precies op tijd startte het nachtelijk vlieg tuig voor Amerika. Gistermorgen reed een auioous van de gemeentetram te Arnhem met fabrieks meisjes naar de Hevea-fabriek te Ooster beek. Op den Veer weg in de richting van de Hevea-fabriek kwam de bus bij het uitwijken naar links op den zachten weg berm, gleed weg en kantelde, waardoor de wogen in de Uiterwaarden terecht kwam. De vijftien meisjes die hierbij min of meer ernstig werden gewond werden naar het gemeenteziekenhuis te Arnhem overgebracht. Een drietal dokters uit Oos terbeek verleende de eerste hulp. Na ver bonden te zijn, kqn het meerendeel der meisjes het ziekenhuis weer verlaten. Verwachting tot Zaterdagavond; Meest zwaar bewolkt met tijdelijk eenlgen regen en hier en daar mist. Matige wind. overwegend tusschen Oost en Zuid. Tets kouder. Maan 23.10—14.22, zon 8.0016.49. Tot de passagiers van het verongelukte Dakota-vliegtuig bij de vliegramp op Schiphol behoorde ook de schrijver S. Hamburger, beter bekend als Herman de Man. Hij beschreef in vele zijner romans het leven der Zuid-Hollandsche boeren, hard, reëel, maar altijd met een warm menschelijk gevoel voor hun gehechtheid aan den grond, waarop zij werkten, voor hun lief en leed. De Man bekeerde zich in 1927 tot het katholicisme. Van zijn ro mans verwierf „Het wassende water" den prijs van de Mij. der Nederlandsche let terkunde. Tijdens de bezetting kon De Man, die van Joodschen huize is, zich aan deportatie onttrekken. De bij de vliegramp om het leven ge komen luitenant-kolonel C. Tonnet is in Mei 1942, toen de Nederlandsche of ficieren als krijgsgevangenen naar Duitschland werden weggevoerd, uit den trein gesprongen en ontvlucht. Hij moest onderduiken en heeft daarop totdat hij door den S.D. werd gepakt, zeer belangrijk illegaal werk verricht. Na zijn arrestatie werd hij ter dood veroordeeld, doch wist wederom te ont vluchten. Bij de bevrijding werd hij sous-chef bij den staf van prins Bern- hard De K.L.M.-persdienst deelt officieel mede: „Het K.L.M.-vliegtuig van den regel matigen dienst LondenAmsterdam, een Dakota, dat de registratieteekens P.H.- T.B.W. droeg en dat gisteravond te 18.50 uur op Schiphol moest aankomen, is bij de landing verongelukt en geheel ver nield. 21 passagiers, vier man bemanning en de stewardess kwamen om het leven. Even voordat het vliegtuig verongelukte, kwamen vijf andere lijnvliegluigen nor maal binnen Het horizontale zicht waa goed, de wolkhoogte bedroeg 150 M. Het toestel kwam terecht ten Zuiden van de Oost-Westbaan op het vliegveld. Een on derzoek naar de oorzaak van de ramp wordt door den Rijksluchtvaartdienst van het ministerie van Verkeer ingesteld." Dinsdag is in de ondergrondsche werken der Oranje-Nassaumijn I te Heerlen een ongeval geschied, dat den 42-jarigen arbeider J. Janssen het le ven heeft gekost. Door onbekende oor zaak raakte hij tusschen kooi en be timmering bekneld. Hij werd op slag gedood. De Joodsche militaire organisatie ni Palestina, Irgun Zwan Leumi, heeft in Je rusalem parrn letten verspreid, waarin aan geraden wordt geen gebruik te maken van treinen op de Palestijnsche hoofdlijnen, ook treinen, waarin ach burgers bevinden zullen aangevallen worden. in de Sovjet"Unie bevinden zich nog 250.000 Duitsche krijgsgevangenen, 700.000 in Frankrijk, 350.000 in Engeland, 300.OoO in Egypte, 70.000 in België en 40.000 .n Polen. Aldus een mededeeling van het Berlijnsche blad „Der Abend". Van onzen parlementairen redacteur). Tusschen de alge meen e beschouwin gen door speelde zich Donderdag in de Tweede Kamer een Indisch debat af naar aanleiding van de mede- deelingen, die de minis ter-presidept, dr. L. Beel, in zijn rede had gedaan over de basisovereenkomst, 'waarover in Cheribon overeenstemming is bereikt. Bij de replieken, die laat in den middag aanvingen, brandde allereerst de A. R._ fractieleider los, z\j het dat hij begon met een heeleboel losse flodders te ver schieten naar aanleiding van een zeer rake opmerking, die dr. Beel bij hem net in de roos had geplaatst, toen hij den Anti-Revolutionnairen, die alle ver antwoordelijkheid voor den gang van zaken in Indië afwijzen, er attent op maakte, dat zij wel degelijk verantwoor delijkheid dragen voor hun vroegere daden, zoo goed als voor hun tegen woordige uitlatingen, nu zij in de oppo sitie zijn. Ook het afwijzen van de Commissie-Generaal brengt geen min dere verantwoordelijkheid met zich dan het aanvaarden. Dit was oorzaak, dat de, heer Schouten er niets anders op wist te verzinnen, dan de woorden van den minister-president te interpreteeren °P een wijze, waarop hij ze kennelijk niet bedoeld had. En men kan het aan den heer Schouten overlaten zulke kunst stukjes met een ongeloofelijke élan te lanceeren. Janme Lammensde stewardess van verongelukte K.L.M.-vliegtuig, de -TBW, die tot de slachtoffers van de vliegramp behoort Uit het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer betreffende de begroo ting van het Zuiderzeefonds blijkt, dat 20.000 herctarer» nog niet in cultuur zfjn gebracht. Men erkende, dat het moeilijk is de noo- dige landarbeiders te vinden, doch men stelde de vraag: eenerzijds of het niet mo- f~\S Amerikaansche legerexperts J zijn niet tevreden, voordat zij alle technische details kennen van een der grootste sensatie's uit den afgeloopen oorlog: de V2-raket- oommen. Een aantal van deze radio grafisch bestuurbare monsters, die sneller dan het geluid een fantasti sche hoogte kunnen bereikeni zijn naar de Vereenigde Staten overge bracht waar ze stuk voor stuk in de woestijn bij White Sands worden af geschoten. Dat deze door de Duit se hers te elfder ure haastig in gebruik genomen vinding niet altijd volgens plan haar weg naar Londen placht te kiezen, kan iedere inwoner van Den Haag en omstreken navertellen. Ook op White Sands verliepen de proeven niet altijd naar wenschDe machinerie van een V2. die afgescho- radiografisch wordt gedraaid, de ten werd om een hoogte van 160 km. tweede foto toont het projectiel vlak te bereiken, haperde reeds na enkele voor .de explosie en foto drie de ex- kilometers. Toen de experts dit op plosie op den grond, hun instrumenten constateerden, Een V2, die geheel volgens plan de slaagden zij er nog in de V2 te draai- vlucht volbracht, bereikte een hoog- en en zoodoende de gevaarlijke bom te van 166 kilometer, een nieuw op tien kilometer afstand van hun noogterecord. De instrumenten belo- observatiepost bij aanraking van den ven belangrijke inlichtingen te geven grond te doen ontploffen. De boven- over kosmische stralen, temperatuur ste-joto toont het moment dat de. V2 en luchtdruk op die hoogte. <v gelijk is de arbeidsvoorwaarden voor vrije arbeiders zoo gunstig te maken, dat er zich genoeg zullen aanbieden, en anderzijds in hoeverre er gebruik gemaakt wordt van gedwongen tewerkstelling om het tekort aan te vullen. Verscheiden» leden herinnerden hier bij aan hetgeen omtrent de tewerkstelling van politieke delinquenten is vermeid. Men heeft aanvankelijk een proef genomen met tewerkstelling van zulke delinquenten in den Noord-postpolder, doch deae proef heeft weinig succes opgeleverd, voorname lijk omdat onvoldoende geselecteerd was Een nieuwe proef onder eunstiger voor waarden moet echter tot betere resultaten kunnen leiden, in het bijzonder zou men de politieke delinquenten volkomen ge scheiden moeten houden van de vrije ar beiders, waarbij de eerste groep uitsluitend gebruikt zou moeten worden voor het ont ginningswerk en het gewone landbouwwerk op de reeds in cultuur gebraehte gronden geheel zou moeten worden gereserveerd voor de vrije arbeiders. Over deae tewerk stelling vroeg men nadere inlichtingen. Is het juist, zoo werd voorts gevraagd, dat het in de bedoeling der regeering zou liggen, ongeve»r 300 kleine boeren uit Walcheren over te plaatsen naar den Noord-Oostpolder? Zoo ja, heeft de minis ter dan wel overwogen, of het niet mo gelijk zou zijn in olaat van kleine boeren een veel geringer aantal groote hoeren over te plaatsen? Dit zou veel min der ingrilpend zijn en de groote boeren zouden zich ook veel gemakkelijker aan passen. De correspondent van United Press te Batavia bericht, dat de reis van de Commissie-Generaal naar Nederland alléén is 'uitgesteld, omdat de Commis sie hoopt de telegrafische goedkeuring der regeering te verkrijgen op alle punten, die volgens het communi qué nog een nadere bespreking met de Nederlandsche regeering vereischen. Het te Batavia verschijnende „Dag blad" schrijft in een hoofdartikel, dat men de bereikte overeenkomst te Che ribon vooral nuchter moet zien, want men is het te Linggadjati wel er over eens geworden, hoe het huis van de Nederlandsch-Indonesische Unie er uit zal zien, doch men heeft nog niet be sproken de indeeling van de bouwma terialen, noch maar een beslissing ge nomen over de kleur van de verf. Sterker was hij, toen hij dan eindelijk tot de zaak kwam en zijn visie op de fi guur, die thans is ontstaan, uiteenzette. In de waardeering van de feiten behoeft men den heer Schouten niet te volgen, zijn volstrekte afwijzing van de figuur, die thans is ontstaan, is wat vroeg en wat heel gemakkelijk. Zijn ontleding van de situatie was hard, inaar in hoofdzaak niet geheel en al onjuist. Hij stelde, dat Nederlandsch-Indië wordt losgemaakt uit het Koninkrijk en dat dit laatste wordt gecontinueerd in Nederland en de West- Indische gebieden, voor zoover deze laat ste er aan willen meedoen. Van de Ne- derlandsch-Indiscbe gebieden worden ver eenigde staten gemaakt en deze worden dan met het Koninkrijk onder één kroon gebracht, die aan de Koningin wordt aan geboden. Maar. aldus de heer Schouten, deze Kroon is niet dezelfde als de Kroon waarover de Constitutie spreekt. Deze Kroon wordt gedragen door de Koningin en verder sprak hij, zeer prematuur overi gens, over de staatsrechtelijke consequen ties. zooals over vragen, die rijzen met be trekking, tot het staatshoofd over de Unie. en of alt staatshoofd zal worden bijgestaan door een Baad van Ministers. In ieder geval zag de heer Schouten in de figuur, die hij zoo even had geschetst, de breking, de vermoording of de ontbinding van het Koninkrijk, en zonder hem nu in deze waardeering te willen volgen, was deze uiteenzetting in ieder geval wel in hooge mate geschikt om ons te laten voelen hoe penibel de zaak ls. Dat de kwestie aan het oordeel van het parlement onderworpen zal worden, zoo als dr. Beel verzekerd had, stemde hem niet nieer dan eenigszins gerust. Want men ziet. volgens hem, en de heer Schouten draagt kennis van de instrnctie, die de C.-G. heeft meegekregen dat de Commissie-Generaal een overeenstem ming heeft bereikt, zonder dat zij de redelijke zekerheid had de instem pitng der régeering te bezitten. Dit noemde hij een onvergeeflijke fout van de commissie en hij had het den plicht der regeering geacht daaruit direct de volle consequen ties te trekken. Nadat de C.H. en Liberale woordvoer ders Tilanus en Vonk zich in woorden van gelijke strekking hadden uitgelaten, sprak prof. Romme een voorzichtig en voorloopig oordeel uit, dat niettemin duidelijk maakte met hoeveel reserve de Katholieke fractie tegenover de kwestie staat. Dit zei prof. Romme met evenzoovele woorden, zich volledige vrij heid van oordeel voor later voorbehou dend en nogmaals erop wijzende, dat de grondgedachte van de Koninklijke rede voor hem de maatstaf blüft. Men begrijpt dus. dat de zaak er pijn lijk genoeg uitziet. Voor het overige wilde de katholieke woordvoerder de re geering thans niet in een groot Indisch debat mengen, nu zij dit zelf nog niet in het belang van de zaak acht. In ant woord op de door den heer Schouten gemaakte kenschetsing gaf hij vast los jes weg als zijn meening te kennen, dat zelfs al zou de Kroon in de Unie nog slechts een versiersel zijn, dit het voor stel voor hem daarom nog niet onaan nemelijk zou maken. (Vervoljj op pagina 2) Bfi de bespreking van de Indische kwes tie heeft de minister-president, de heer Beel, gisteren in de Tweede Kamer o.a het volgende gezegd: In groote trekken kan ce regeering, wat de Commissie-Generaal zou willen overeenkomen, aldus inleiden, dat de Commissie-Generaal het Koninkrijk zou willen zien omgezet ln een Nederlandsch- Indonesische Unie, waarvan de Koningin het Staatshoofd zou zijn en welke twee leden zou tellen: de Vereenigde Staten van Indonesië en het Koninkrijk der Neder landen. Tot de eerste zouden behooren de republiek Indonesia, waarbij Sumatra een eigen plaats naast Java zou kunnen ver langen, en de Malino-gebieden met name Oost-Indonesië en Borneo; tot het Ko ninkrijk der Nederlanden zouden behooren Nederiand. Suriname en Curacao, waarbij vanzelfsprekend Suriname en de Neder landsche Antillen onverkort het recht be houden h\m verhouding tot Nederland en tot de Unie zelf mede te bepalen. Het Koninkrijk zou dus. aldus spr.. noch worden gebroken, noch vermoord, zooals de heeren Tilanus en Schouten vreezen. maar het zal anders worden geordend en genoemd naar de eischen van dezen tijd. Meedoen met den grooten hoop is zichzelf tot slaaf maken, zijn vrijheid en persoonlijkheid ver loochenen. Om geloot en deugd te bewaren moet men alleen kunnen staan. j

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1