Een moeilijk
uur
K.L.M.-toestel vliegt in brand bij
landing op Schiphol
Alle zes en twintig inzittenden
zijn op slag gedood
ALGEMEENE VERSLAGENHEID
Toenemende guerilla-activiteit in
Noord-Griekenland
Communiqué van
de K.L.M.
Indisch debat bij begrooting
1
V 2 BEREIKT EEN HOOGTE
VAN 166
Opstandelingen ait naburige landen
NAMEN DE
SLACHTOFFERS
Autobus gekanteld
Comm.-Gen. heeft geen zekerheid
van instemming der regeering"
Boeren van Walcheren naar den
Noord-Oost-polder
Tot hoofd en hart
Oorzaak van de ramp
nof onbekend
Het zicht was goed
20.000 H.A. nog niet
in cultuur gebracht
Experimenten in
Ver. Staten
NA DE BESPREKINGEN
TE CHERIBON
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1946 e
69ste JAARGANG No. 23698
-
Hei KJL.M.-vliegluig van den regelmatigen dienst
LondenAmsterdam, een Dakota, welke de regislralie-
ieekens PHTBW droeg en die Donderdagavond op Schip
hol moest aankomen, is, na meer dan 'n half uur te hebben
rondgecirkeld, om tien minuten voor acht op hel vliegveld
neergestort en geheel vernield. Alle 26 inzittenden, 21 pas
sagiers en 5 leden der bemanning, werden op slag gedood.
Het wrak verbrandde gedeeltelijk. Naar de oorzaak van de
ramp, de eerste, welke de K.L.M. na den oorlog, bij het zoo
intensieve luchtverkeer van thans, heeft getroffen, wordt
een onderzoek ingesteld.
IS meisjes min ot meer
ernstig gewond.
Het weer
HERMAN DE MAN t
LT.-KOL. TONNET t
DOODELIJK ONGELUK IN
ORANJE-NASSAUMIJN
Arbeider bekneld geraakt
TWEEDE KAMER
99
De Kroon slechts
versiersel
Telegrafische goedkeuring
van overeenkomst
De toekomst van
Ned.-Indië
Dr. Beel over plannen van
Commissie-Generaal
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Ad ninistratie 21543
Postgiro 143450
ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: -JV Severin.
E HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeeMngen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte.
De administratie behoudt zien het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De sprong, die op de conferentie te
Cheribon in enkele dagen tot veler
verrassing is gemaakt van een aan
vankelijk uiteengaan zonder beslissing
naar een plotselinge basis van overeen
stemming, is niet zoo groot als hij mis
schien schijnt. Wanneer men immers de
berichten van de laatste dagen goed leest,
dan vormen zij eerder een anti-climax
dan het tegenovergestelde daarvan, het
geen sommigen trachten te suggereeren.
Van een accoord gingen wij naar een
basis van een accoord en van een basis
haar een mogelijke basis. Als men
er verder rekening mede houdt, dat ook
deze conferentie werd voorgezeten door
den „bemiddelaar'' Lord Killearn, dan
behoeft deze typisch Engelsche termino
logie over het verloop - besprekingen
niet te verwonderen et i akt uiterste
reserve geboden
Brengen wij dus het r t van Che
ribon, dat overigens nc» 's verward
binnenkomende berich gecom
poneerd worden, zooveel i k tot zijn
juiste proporties terug, innen wij
niet anders dan consta dat, wan
neer het thans in uitzi stelde plan
inderdaad tot uitvoerin j :t, de Indo
nesische onderhandelaa olge van
de zeer ver-gaande "n't Ier Com
missie-Generaal b li onafhan
kelijkheid van In. i heel eind
genaderd zijn. Wij het midden
onder welken druk di ;hied is of mis
schien nog juicfer, wa, t ntueel het al
ternatief was.
In dit verband is hetcht goed nog
eens te herinneren aan radio-rede,
welke dr. Van Mook n dezer week
heeft gehouden en waar ïjj oa. zei, dat
de toestand te Batavia uiterst moeilijk
,,De invoering van republikeinsch geld,
gepaard gaande met de stopzetting van
den voedseltoevoer uit de omliggende
streken, heeft een noodtoestand" doen
ontstaan, die binnen enkele dagen moet
Worden opgelost. Het is een van de voor-
Waarden voor de verdere onderhandelin
gen, omdat aan een wanhopigen toestand
ais deze, hoe dan ook, een einde
moet worden gemaakt." Aldus de luite-
üant-gouvemeur-generaal.
Bovendien is het gewenscht niet uit
het oog te verliezen, dat 30 November as.
de Britsche troepen moeten zijn geëva
cueerd.
De Canossa-gang van de Comm.-Gen.
naar Soekarno is evenwel een stap ge
weest, welke ontegenzeggelijk een groot
deel van het Nederlandsche volk met ver
bijstering vervuld heeft. En indien men
tegenwerpt, dat dit geen „onwaardige"
stap is, mits de oplossing op grond van
de Koninklijke boodschap er door moge
lijk wordt gemaakt, dan komt men toch
wel heel dicht bij het verfoeilijke: het
doei heiligt de middelen. Het is trouwens
duidelijk,, dat indien de regeering deze
marschroute" blijft volgen, zij in kor
ten tijd voor de uiterste consequentie van
haar politiek zal komen te staan, die
met geen stroom van woorden den w e r-
Lik e ti toestand zal kunnen verdoe
zelen: de feitelijke onafhankelijkheid der
f,e.PU.°lleR' Zo°ver is het echter nog niet,
v/ant ondanks alle gejuich van zekere
zude, de uiteindelijke beslissing zal tóch
genomen moeten worden door de regee
ring èn de Sta ten-Generaal. Bovendien
heeft prof. Romme er terecht in de Ka
mer op gewezen, dat de regeering er voor
heeft te waken, dat door alle voorberei
dende besprekingen, die zijn en worden
gehouden, geen afbreuk mag worden ge
daan aan de vrijheid van het overleg ter
Rij ksconf eren tie.
Waarop komt nu de tot dusver door
de Comm.-Gen. en de Indonesi
sche delegatie bereikte z.g. basis
overeenkomst neer? Het Amerikaansche
Persbureau United Press vatte ze giste
ren in de volgende drie punten samen:
1. Erkenning van de „republiek" Indo-
hesië, Java en Sumatra omvattend.
2. Nederlanders en Indonesiërs werken
samen bij het instellen van een constitu-
eerende vergadering voor het scheppen
van de „Vereenigde Staten vein Indone
sië", samengesteld uit de gefedereerde
staten Borneo, Groot-Celebes, Soenda-
eilanden en Molukken en de „republiek"
Java en Sumatra. Borneo en de eilanden
zullen binnen een periode van twee jaar
beslissen of zij zich bij de „republiek"
Indonesië zullen aansluiten.
3. De „Vereenigde Staten van Indone
sië" en het Koninkrijk der Nederlanden
zullen een Unie vormen, die bekend zal
staan als „Nederlandsch-Indonesische
Unie" onder de Kroon.
Ook minister Beel heeft Donderdag in
•te Kamer over deze Unie gesproken. Vol-
Sens den premier zou de Comm.-Gen.'het
Koninkrijk willen zien omgezet in een
Ned .-Indonesische Unie, waarvan de Ko
ningin het Staatshoofd zou zijn. Hij zei
echter niets over de berichten, die ervan
gewagen, dat, indien de Unie in 1949 vol
tooid is, Nederland haar als lid van de
Ver. Naties zal voorstellen. Beteekent dit
laatste, dat Nederland dan de verant
woordelijkheid voor Indië zal loslaten?
Het is moeilijk juist omtrent dit punt
opheldering te krijgen.
Het kernpunt blijft de verhouding van
de republiek tot de Kroon, dat is het
Rijksverband. Weliswaar schijnt men een
-ormuleering gevonden te hebben, waarbij
het Rijksverband zou kunnen worden ge
handhaafd, maar het is o.i gevaarlijk hier
zich in slaap te laten sussen door een
gegoochel met woorden. Soekarno e s. zul
ten niet rusten voor zij hun republiek
losgehaakt hebben uit het verband met
de Kroon. Het moge nun bij deze gele
genheid nog niet geheel gelukt zijn ook
Sjahrir is een veei.te geslepen diplomaat
°m zijn huidig succes in gevaar te bren
gen door tè ver gaande eischen te stellen
en ook het advies van den Britschen
bemiddelaar mag niet onderschat worden
een volgende conferentie zal een mo
gelijk nog grootere winsc opleveren. De
leiders der „republiek" kunnen tevreden
zijn.
De daadkracht van den Engelschen be
middelaar, de moed van de Indonesische
delegatie en de verbeeldingskracht van
onze Comm.-Gen. hebben de „republiek"
indien de huidige plannen tenminste wor
den verwezenlijkt, in één jaar verder tot
Werkelijkheid gebracht dan zij waar
schijnlijk in haar stoutste droomen had
durven verwachten.
De beslissing ligt thans in handen van
Nederland zelf. Groote staatmanskunst
en diep verantwoordelijkheidsbesef zullen
van onze politieke leiders op dit histo
risch zoo belangrijke uur gevraagd wor
den. De enthousiaste radio-redevoeringen
Van prof. Logemann, Palar en Koos Vor-
Het Dakota-toestel, dat om 18.50 op
Schiphol werd verwacht, trad op norma
le wijze in contact met den radiodienst
op Schiphol. Het regende, de wolken
hoogte bedroeg 100 meter en het hori
zontaal zicht was goed te noemen. Kort
tevoren wtureu vijf andere lynvllegtni -
gen normaal geland en niets duidde
er op, dat het Londensche toestel, dat
als laatste dezen avond moest binnen
komen, moeilijkheden zou ondervinden.
Blijkbaar was dit toch het geval, want
eenmaal boven Schiphol bleef de P.H.-
T.B.W. rondcirkelen. Tot vier maal toe
maakte de bestuurder kennelijk aanstal
ten om zijn machine aan den grond te
zetten maar even zooveel malen bleef
hij in de lucht. Daar men vermoedde
dat de piloot slecht zicht had, gaf men
hem advies naar Twente door te vlie
gen. Enkele oogenblikken daarop, om
tien minuten voor achten, volgde de
catastrophe.
De P.H.-T.B.W. verloor hoogte en
sloeg ten Zuiden van de Oost-Weste
lijke startbaan, die dezen avond
dienst deed, niet ver van denHaag-
schen weg, in den drassigen grond.
Een felle steekvlam sloeg uit 't wrak
omhoog; de benzine brandde nog
korten tijd en markeerde de plaats,
waar zich in een enkel oogenblik de
catastrophe had afgespeeld. Onmid
dellijk daarop loeide reeds de sirene
en rukten brandweer en bergings-
ploegen van het vliegveld uit naar
de plaats van het onheil, die spoe
dig door koplampen en schijnwer
pers in duister en regen In al haar
rampspoed werd verlicht.
Het was toen duidelijk, dat hier geen
hulp meer baatte. Overal in het rond
lagen de brokstukken van het wrak
verspreid, terwijl enkele deelen nog
brandden. Het toestel bleek volkomen
verbrijzeld en tot op honderd meter af
stand vond men de resten. Onmiddellijk
werd begonnen met het bergen van de
slachtoffers, die allen op slag moesten
zijn gedood. Uit Amsterdam werden de
G. G. D. en brandweer gealarmeerd. Zij
hadden slechts tot taak de zwaar ver
minkte dooden naar de ziekenhuizen
over te brengen, 10 naar het Wilhel-
mina Gasthuis en 16 naar het Binnen-
Gasthuis.
Volgens militaire berichten, die
door de Grieksche regeering zijn ont
vangen, is het dorp Skra, nabij de
Grieksch-Joégo-Slavische grens, na
een hevig geVecht met een groep van
700 gewapende mannen, door Griek -
sche strijdkrachten bezet. De grens
posten Phanos en Archangelos wer
den eveneens door „opstandelingen"
aangevallen. Sinds Donderdagmiddag
is de telefoonlijn tusschen Athene en
rink, van wie de eerste de vorige week
nog de stelling poneerde: Indonesië des
noods los van Nederland, mogen een sein
zijn, dat wij toch minstens op onze hoede
moeten zijn. De meening van de P. v. d.
Arbeid, dat het grootste deel van het Ne
derlandsche volk haar standpunt in dezen
deelt, kon op het beslissende moment wel
evenzeer een vergissing blijken als liaar
meening destijds over het resultaat der
jongste Kamerverkiezingen.
"Sa'oniki verbroken.
De Grieksche generale staf heeft me
degedeeld, dat Skra door de regeerings-
troepen is heroverd, maar dat de bevol
king der plaats is uitgemoord, terwijl het
stadje zelf grootendeels afgebrand is.
Volgens het Grieksche ministerie van
Voorlichting hebben de gewapende ben-
c'.en, die de Grieksche troepen te Skra
aanvielen, zich onder bescherming van
zwaar vuur van de Joego-Slavische grens
posten op Joego-SIavisch grondgebied
teruggetrokken.
Volgens officieele berichten verloor
het Grieksche leger in de actie tegen
deze „opstandelingen" 17 dooden er.
16 gewonden.
De Grieksche minister van Oorlog.
Dragoemis, verklaarde, dat de gebeur
tenissen, die den laatsten tijd in N -
Griekenland plaats hebben, „op toe
nemende guerilla-activiteit duiden en
het bewijs leveren, dat sommige van de
opstandelingen uit naburige landen het
Grieksche grondgebied binnen komen".
Duitsche vrouwen in Frankfort soeken kolen die van een Amerikaanschen wagen
gevallen zijn
Groot was de verslagenheid op Schiphol,
datj nog nimmer door een catastrophe
van dezen omvang werd getroffen. Na de
eerste hevige emotie heerschte in de Vrij
heidsstraat een diepe neerslachtigheid.
Daar verzamelden zich in de directiekeet
in den loop van den avond de directeuren
der K. L. M., de heeren Veenendaal en
Martin, de heer Thomson, chef van den
hoofdstationsdienst, die zelf juist met het
toestel uit Lissabon was teruggekeerd, de
heer Fuchs, chef van den verkeersdienst
en het hoofd van den Europeeschen dienst
van de K. L. M., de heer v d. Kloot. Bij
hen voegden zich de officier van Justitie
te Haarlem, onder wien Schiphol ressor
teert, en de directeur van den G. G. D.
te Amsterdam, dr. Tuntler. Alle maatre
gelen werden getroffen voor het vervoer
der stoffelijke resten, het informeeren der
autoriteiten en het waarschuwen der fa
milieleden.
De bemanning van het verongelukte
vliegtuig bestond uit den Engelschen ge
zagvoerder Moreton, den radio-telegrafist
Milo, den telegrafist Vos, den boord-
mecano Tiemens en de stewardess mej.
Lammens.
Omtrent de oorzaak van de ramp
tastte men op Schiphol na het gebeur
de volkomen in het duister Tot het
laatste toe stond men met het toestel
in radiografisch contact en gaf het
zerfs advies naar Twente door te vlie
gen. Uit Londen wordt echter gemeld,
dat in den controletoren op het vlieg
veld Croydon korten tijd voor het
oogenblik der catastrophe een radio
grafische mederteeJing van de veron
gelukte Dakota werd opgevangen,
welke luidde: „Motor in brand. Zet
ten koers naar Schiphol
Op het gedeelte van den Zuid-Weste
lijken hoek van Schiphol, waar het toe
stel is neergekomen, worden grondwerken
uitgevoerd. De Dakota heeft waarschijn
lijk een ongelukkige landing gemaakt,
De namen van-, de 26 personen,
die bij de vliegramp op Schiphol den
dood vonden, zijn:
Bemanning: Moreton,, gezagvoer
der; Milo, radio-telegrafist; Vos,
telegrafist; Tiemens, boord-mecano
en mej. Lammens, stewardess.
Passagiers: Mevr. H. Lamiboo,
(Ned.), L. H. Lamboo, (Ned.), P. A.
Josephs, (Eng.), W. R. Mcseley,
(Eng.), Major Western, (Eng.), P.
M. Burgers, (Eng.) of P. M. Burgiss
(staat nog niet vast), R. A. With-
ham, (Eng.), J. Vet, (Ned.), H. J.
van Arkel, (Ned.), E. van Musscher,
(Ned.), M. A. Elias, (Ned.), J. Ridder,
(Ned.), W. E. A. M. Koning, (Ned.),
W. L. Elderson, (Ned.), K. Spema
Weiland, (Ned.), employé van de
K.L.M., M. M, Busman, (Ned.), Her
man de Man, (Ned.), A. de Groot,
(Ned.), J. Kooyman, (Ned.), Chr.
Tonet, (Ned.) en M. M. J. van
Vlijmen, (Ned.).
te snel hoogte verloren en laag over het
veld scherend een der hoopen uitgegra
ven grond geraakt, waarop zij zich diep
in den drassigen bodem boorde en letter
lijk uit elkander sloeg. Daar alle Inzit
tenden zijn gedood, papieren, aanteeke-
ningen en instrumenten verbrand of ver
nietigd, zal het moeilijk zijn de juiste
oorzaak van het gebeurde vast te stellen.
Zoo hing over het avonddonkere, re-
gentrieste Schiphol het raadsel van deze
catastrophe in het zicht van de haven.
Het roode Neon-verkeersiicht gaf plicht
matig zijn signaal, de obstakel- en lan-
dingslichten brandden, maar alles scheen
omfloersd, zooals ook de menschen zwij
gend hun weg gingen en de schimmen
der - groote vogels roerloos zweefden op
het platform als stomme getuigen van
het drama, waar een uit het nést in was
ondergegaan. Terwijl radio en telefoon
aan de wereld berichtten, dat zelfs de
roemruchte K.L.M. een zoo duren tol had
betaald aan den groei van het luchtver
keer, ging op Schiphol het ie ven verder.
Precies op tijd startte het nachtelijk vlieg
tuig voor Amerika.
Gistermorgen reed een auioous van de
gemeentetram te Arnhem met fabrieks
meisjes naar de Hevea-fabriek te Ooster
beek. Op den Veer weg in de richting van
de Hevea-fabriek kwam de bus bij het
uitwijken naar links op den zachten weg
berm, gleed weg en kantelde, waardoor de
wogen in de Uiterwaarden terecht
kwam. De vijftien meisjes die hierbij min
of meer ernstig werden gewond werden
naar het gemeenteziekenhuis te Arnhem
overgebracht. Een drietal dokters uit Oos
terbeek verleende de eerste hulp. Na ver
bonden te zijn, kqn het meerendeel der
meisjes het ziekenhuis weer verlaten.
Verwachting tot Zaterdagavond;
Meest zwaar bewolkt met tijdelijk
eenlgen regen en hier en daar mist.
Matige wind. overwegend tusschen Oost
en Zuid. Tets kouder.
Maan 23.10—14.22, zon 8.0016.49.
Tot de passagiers van het verongelukte
Dakota-vliegtuig bij de vliegramp op
Schiphol behoorde ook de schrijver S.
Hamburger, beter bekend als Herman de
Man. Hij beschreef in vele zijner romans
het leven der Zuid-Hollandsche boeren,
hard, reëel, maar altijd met een warm
menschelijk gevoel voor hun gehechtheid
aan den grond, waarop zij werkten, voor
hun lief en leed. De Man bekeerde zich
in 1927 tot het katholicisme. Van zijn ro
mans verwierf „Het wassende water" den
prijs van de Mij. der Nederlandsche let
terkunde. Tijdens de bezetting kon De
Man, die van Joodschen huize is, zich aan
deportatie onttrekken.
De bij de vliegramp om het leven ge
komen luitenant-kolonel C. Tonnet is
in Mei 1942, toen de Nederlandsche of
ficieren als krijgsgevangenen naar
Duitschland werden weggevoerd, uit
den trein gesprongen en ontvlucht. Hij
moest onderduiken en heeft daarop
totdat hij door den S.D. werd gepakt,
zeer belangrijk illegaal werk verricht.
Na zijn arrestatie werd hij ter dood
veroordeeld, doch wist wederom te ont
vluchten. Bij de bevrijding werd hij
sous-chef bij den staf van prins Bern-
hard
De K.L.M.-persdienst deelt officieel
mede:
„Het K.L.M.-vliegtuig van den regel
matigen dienst LondenAmsterdam, een
Dakota, dat de registratieteekens P.H.-
T.B.W. droeg en dat gisteravond te 18.50
uur op Schiphol moest aankomen, is bij
de landing verongelukt en geheel ver
nield. 21 passagiers, vier man bemanning
en de stewardess kwamen om het leven.
Even voordat het vliegtuig verongelukte,
kwamen vijf andere lijnvliegluigen nor
maal binnen Het horizontale zicht waa
goed, de wolkhoogte bedroeg 150 M. Het
toestel kwam terecht ten Zuiden van de
Oost-Westbaan op het vliegveld. Een on
derzoek naar de oorzaak van de ramp
wordt door den Rijksluchtvaartdienst van
het ministerie van Verkeer ingesteld."
Dinsdag is in de ondergrondsche
werken der Oranje-Nassaumijn I te
Heerlen een ongeval geschied, dat den
42-jarigen arbeider J. Janssen het le
ven heeft gekost. Door onbekende oor
zaak raakte hij tusschen kooi en be
timmering bekneld. Hij werd op slag
gedood.
De Joodsche militaire organisatie ni
Palestina, Irgun Zwan Leumi, heeft in Je
rusalem parrn letten verspreid, waarin aan
geraden wordt geen gebruik te maken van
treinen op de Palestijnsche hoofdlijnen,
ook treinen, waarin ach burgers bevinden
zullen aangevallen worden.
in de Sovjet"Unie bevinden zich nog
250.000 Duitsche krijgsgevangenen, 700.000
in Frankrijk, 350.000 in Engeland, 300.OoO
in Egypte, 70.000 in België en 40.000 .n
Polen. Aldus een mededeeling van het
Berlijnsche blad „Der Abend".
Van onzen parlementairen redacteur).
Tusschen de alge meen e beschouwin
gen door speelde zich Donderdag
in de Tweede Kamer een Indisch
debat af naar aanleiding van de mede-
deelingen, die de minis ter-presidept, dr.
L. Beel, in zijn rede had gedaan over
de basisovereenkomst, 'waarover in
Cheribon overeenstemming is bereikt.
Bij de replieken, die laat in den middag
aanvingen, brandde allereerst de A. R._
fractieleider los, z\j het dat hij begon
met een heeleboel losse flodders te ver
schieten naar aanleiding van een zeer
rake opmerking, die dr. Beel bij hem
net in de roos had geplaatst, toen hij
den Anti-Revolutionnairen, die alle ver
antwoordelijkheid voor den gang van
zaken in Indië afwijzen, er attent op
maakte, dat zij wel degelijk verantwoor
delijkheid dragen voor hun vroegere
daden, zoo goed als voor hun tegen
woordige uitlatingen, nu zij in de oppo
sitie zijn. Ook het afwijzen van de
Commissie-Generaal brengt geen min
dere verantwoordelijkheid met zich dan
het aanvaarden. Dit was oorzaak, dat de,
heer Schouten er niets anders op wist
te verzinnen, dan de woorden van den
minister-president te interpreteeren °P
een wijze, waarop hij ze kennelijk niet
bedoeld had. En men kan het aan den
heer Schouten overlaten zulke kunst
stukjes met een ongeloofelijke élan te
lanceeren.
Janme Lammensde stewardess van
verongelukte K.L.M.-vliegtuig, de
-TBW, die tot de slachtoffers van
de vliegramp behoort
Uit het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer betreffende de begroo
ting van het Zuiderzeefonds blijkt, dat
20.000 herctarer» nog niet in cultuur
zfjn gebracht.
Men erkende, dat het moeilijk is de noo-
dige landarbeiders te vinden, doch men
stelde de vraag: eenerzijds of het niet mo-
f~\S Amerikaansche legerexperts
J zijn niet tevreden, voordat zij
alle technische details kennen
van een der grootste sensatie's uit
den afgeloopen oorlog: de V2-raket-
oommen. Een aantal van deze radio
grafisch bestuurbare monsters, die
sneller dan het geluid een fantasti
sche hoogte kunnen bereikeni zijn
naar de Vereenigde Staten overge
bracht waar ze stuk voor stuk in de
woestijn bij White Sands worden af
geschoten. Dat deze door de Duit
se hers te elfder ure haastig in gebruik
genomen vinding niet altijd volgens
plan haar weg naar Londen placht
te kiezen, kan iedere inwoner van
Den Haag en omstreken navertellen.
Ook op White Sands verliepen de
proeven niet altijd naar wenschDe
machinerie van een V2. die afgescho- radiografisch wordt gedraaid, de
ten werd om een hoogte van 160 km. tweede foto toont het projectiel vlak
te bereiken, haperde reeds na enkele voor .de explosie en foto drie de ex-
kilometers. Toen de experts dit op plosie op den grond,
hun instrumenten constateerden, Een V2, die geheel volgens plan de
slaagden zij er nog in de V2 te draai- vlucht volbracht, bereikte een hoog-
en en zoodoende de gevaarlijke bom te van 166 kilometer, een nieuw
op tien kilometer afstand van hun noogterecord. De instrumenten belo-
observatiepost bij aanraking van den ven belangrijke inlichtingen te geven
grond te doen ontploffen. De boven- over kosmische stralen, temperatuur
ste-joto toont het moment dat de. V2 en luchtdruk op die hoogte.
<v
gelijk is de arbeidsvoorwaarden voor vrije
arbeiders zoo gunstig te maken, dat er zich
genoeg zullen aanbieden, en anderzijds in
hoeverre er gebruik gemaakt wordt van
gedwongen tewerkstelling om het tekort
aan te vullen.
Verscheiden» leden herinnerden hier
bij aan hetgeen omtrent de tewerkstelling
van politieke delinquenten is vermeid.
Men heeft aanvankelijk een proef genomen
met tewerkstelling van zulke delinquenten
in den Noord-postpolder, doch deae proef
heeft weinig succes opgeleverd, voorname
lijk omdat onvoldoende geselecteerd was
Een nieuwe proef onder eunstiger voor
waarden moet echter tot betere resultaten
kunnen leiden, in het bijzonder zou men
de politieke delinquenten volkomen ge
scheiden moeten houden van de vrije ar
beiders, waarbij de eerste groep uitsluitend
gebruikt zou moeten worden voor het ont
ginningswerk en het gewone landbouwwerk
op de reeds in cultuur gebraehte gronden
geheel zou moeten worden gereserveerd
voor de vrije arbeiders. Over deae tewerk
stelling vroeg men nadere inlichtingen.
Is het juist, zoo werd voorts gevraagd,
dat het in de bedoeling der regeering zou
liggen, ongeve»r 300 kleine boeren uit
Walcheren over te plaatsen naar den
Noord-Oostpolder? Zoo ja, heeft de minis
ter dan wel overwogen, of het niet mo
gelijk zou zijn in olaat van kleine
boeren een veel geringer aantal groote
hoeren over te plaatsen? Dit zou veel min
der ingrilpend zijn en de groote boeren
zouden zich ook veel gemakkelijker aan
passen.
De correspondent van United Press
te Batavia bericht, dat de reis van de
Commissie-Generaal naar Nederland
alléén is 'uitgesteld, omdat de Commis
sie hoopt de telegrafische goedkeuring
der regeering te verkrijgen op alle
punten, die volgens het communi
qué nog een nadere bespreking met
de Nederlandsche regeering vereischen.
Het te Batavia verschijnende „Dag
blad" schrijft in een hoofdartikel, dat
men de bereikte overeenkomst te Che
ribon vooral nuchter moet zien, want
men is het te Linggadjati wel er over
eens geworden, hoe het huis van de
Nederlandsch-Indonesische Unie er uit
zal zien, doch men heeft nog niet be
sproken de indeeling van de bouwma
terialen, noch maar een beslissing ge
nomen over de kleur van de verf.
Sterker was hij, toen hij dan eindelijk
tot de zaak kwam en zijn visie op de fi
guur, die thans is ontstaan, uiteenzette.
In de waardeering van de feiten behoeft
men den heer Schouten niet te volgen, zijn
volstrekte afwijzing van de figuur, die
thans is ontstaan, is wat vroeg en wat
heel gemakkelijk. Zijn ontleding van de
situatie was hard, inaar in hoofdzaak
niet geheel en al onjuist. Hij stelde, dat
Nederlandsch-Indië wordt losgemaakt uit
het Koninkrijk en dat dit laatste wordt
gecontinueerd in Nederland en de West-
Indische gebieden, voor zoover deze laat
ste er aan willen meedoen. Van de Ne-
derlandsch-Indiscbe gebieden worden ver
eenigde staten gemaakt en deze worden
dan met het Koninkrijk onder één kroon
gebracht, die aan de Koningin wordt aan
geboden. Maar. aldus de heer Schouten,
deze Kroon is niet dezelfde als de Kroon
waarover de Constitutie spreekt. Deze
Kroon wordt gedragen door de Koningin
en verder sprak hij, zeer prematuur overi
gens, over de staatsrechtelijke consequen
ties. zooals over vragen, die rijzen met be
trekking, tot het staatshoofd over de Unie.
en of alt staatshoofd zal worden bijgestaan
door een Baad van Ministers. In ieder geval
zag de heer Schouten in de figuur, die
hij zoo even had geschetst, de breking, de
vermoording of de ontbinding van het
Koninkrijk, en zonder hem nu in deze
waardeering te willen volgen, was deze
uiteenzetting in ieder geval wel in hooge
mate geschikt om ons te laten voelen hoe
penibel de zaak ls.
Dat de kwestie aan het oordeel van het
parlement onderworpen zal worden, zoo
als dr. Beel verzekerd had, stemde hem
niet nieer dan eenigszins gerust. Want
men ziet. volgens hem, en de heer
Schouten draagt kennis van de instrnctie,
die de C.-G. heeft meegekregen dat
de Commissie-Generaal een overeenstem
ming heeft bereikt, zonder dat zij de
redelijke zekerheid had de instem pitng
der régeering te bezitten. Dit noemde hij
een onvergeeflijke fout van de commissie
en hij had het den plicht der regeering
geacht daaruit direct de volle consequen
ties te trekken.
Nadat de C.H. en Liberale woordvoer
ders Tilanus en Vonk zich in woorden
van gelijke strekking hadden uitgelaten,
sprak prof. Romme een voorzichtig en
voorloopig oordeel uit, dat niettemin
duidelijk maakte met hoeveel reserve
de Katholieke fractie tegenover de
kwestie staat. Dit zei prof. Romme met
evenzoovele woorden, zich volledige vrij
heid van oordeel voor later voorbehou
dend en nogmaals erop wijzende, dat
de grondgedachte van de Koninklijke
rede voor hem de maatstaf blüft.
Men begrijpt dus. dat de zaak er pijn
lijk genoeg uitziet. Voor het overige
wilde de katholieke woordvoerder de re
geering thans niet in een groot Indisch
debat mengen, nu zij dit zelf nog niet
in het belang van de zaak acht. In ant
woord op de door den heer Schouten
gemaakte kenschetsing gaf hij vast los
jes weg als zijn meening te kennen, dat
zelfs al zou de Kroon in de Unie nog
slechts een versiersel zijn, dit het voor
stel voor hem daarom nog niet onaan
nemelijk zou maken.
(Vervoljj op pagina 2)
Bfi de bespreking van de Indische kwes
tie heeft de minister-president, de heer
Beel, gisteren in de Tweede Kamer o.a het
volgende gezegd: In groote trekken kan ce
regeering, wat de Commissie-Generaal zou
willen overeenkomen, aldus inleiden, dat
de Commissie-Generaal het Koninkrijk zou
willen zien omgezet ln een Nederlandsch-
Indonesische Unie, waarvan de Koningin
het Staatshoofd zou zijn en welke twee
leden zou tellen: de Vereenigde Staten van
Indonesië en het Koninkrijk der Neder
landen. Tot de eerste zouden behooren de
republiek Indonesia, waarbij Sumatra een
eigen plaats naast Java zou kunnen ver
langen, en de Malino-gebieden met name
Oost-Indonesië en Borneo; tot het Ko
ninkrijk der Nederlanden zouden behooren
Nederiand. Suriname en Curacao, waarbij
vanzelfsprekend Suriname en de Neder
landsche Antillen onverkort het recht be
houden h\m verhouding tot Nederland
en tot de Unie zelf mede te bepalen. Het
Koninkrijk zou dus. aldus spr.. noch
worden gebroken, noch vermoord, zooals
de heeren Tilanus en Schouten vreezen.
maar het zal anders worden geordend en
genoemd naar de eischen van dezen tijd.
Meedoen met den grooten hoop
is zichzelf tot slaaf maken, zijn
vrijheid en persoonlijkheid ver
loochenen. Om geloot en deugd te
bewaren moet men alleen kunnen
staan. j