De Vereenigde Staten van Indonesië" Ontwerp-overeenkomst thans gepubliceerd Grondslag voor nieuwe verhoudingen Wanordelijkheden nemen toe in Noord-Griekenland Waarom minister Ringers aftrad NEDERLAND VERRAST DE LUCHTVAARTWERELD BESPREKING OVER 1NDIE OP K.V.P.-STUDIEDAGEN Strepen naar drieledig doel DE yy Het Engelsch-Egyptisch verdrag gepubliceerd Commissie-Generaal naar Nederland Niet eens met het regeeringsbeleid inzake Nederlandsch-Indië De vliegramp op Schiphof Conclusies aanvaard VAN M00K DANKT DE BRITTEN Koningin dezen winter in Den Haas Salarisherziening voor ambtenaren? Tol hoofd en hart MAANDAG 18 NOVEMBER 1946 69sle JAARGANG No. 23700 Indonesiërs vermoord te Buitenzorg Provocaties van Indonesië? Vermindering strijdkrachten Britsche strijdkrachten worden teruggetrokken Koningin betuigt haar deelneming Vereenvoudiging beoogd van bezoldigingsbesluit Straalvliegtuig drukbesproken Het weer Resolutie aangenomen De missie Centrum voor Staatkundige vorming Prof. Romme en prof. de Quay treden af Behang gedeeltelijk vrij ,Het Spook" een F okker-ontwerp UTRECHT-AMERSFOORT ELECTRISCH Arrestaties in het kamp te Laren BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redacjie 21544; Administratie 21543 Postgiro 143450 ABONNEMENTEN: 50 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart. Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: iV Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter hoogte. Ingezonden mededeePngen dubbel tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. Te Batavia is heden de tekst van de ontwerp-overeenkomst, welke op 15 No vember te Batavia is geparafeerd door de Nederlandsche en Indonesische dele gaties, gepubliceerd. Vooraf gaat een preambule welke als volgt luidt: „De Nederlandsche regeering, vertegenwoordigd door de Commissie-Generaal, en de regeering van de republiek Indonesia, vertegenwoordigd door de Indonesische delegatie, beide geleid door een oprecht verlangen een goede verhouding te verzekeren tusschen de volken van Nederland en Indonesia, en zulks in nieuwe vormen van vrijwillige samen, werking welke de beste garantie bieden voor een gezonde en krachtige ontwikkeling van beide landen in de toekomst, en welke het mogelijk maken dat een nieuwe grondslag wordt gegeven aan de verhouding tusschen de twee volken, komen als volgt overeen en zullen deze overeenkomst zoo spoedig mogelijk ter goedkeuring voorleggen aan de respectieve parlementen. Artikel 1 De Nederlandsche regeering erkent de regeering van de republiek Indonesië als de facto uitoefenend het gezag over Java, Madoera en Sumatra. De door Geallieer de of Nederlandsche troepen bezette ge bieden zullen geleidelijk, door wederzjjd- sche samenwerking, in het repubiikein- Sche gebied worden ingevoegd. Hiertoe zal aanstonds een aanvang worden ge maakt met de noodige maatregelen, zoo- dat uiterlijk op het tijdstip in artikel 12 genoemd de invoeging zal zijn voltooid. Artikel 2 De Nederlandsche regeering en de re geering van de republiek werken samen tot de spoedigé vestiging van een souve- reinen, democratischen staat op federa tieven grondslag, genaamd: De Veree nigde Staten van Indonesië. Artikel 3 De Vereenigde Staten van Indonesië zullen omvatten: het geheele grondge bied van Nederlandsch-Indië met dien verstande, dat indien de bevolking van ©enig gebiedsdeel, na overleg langs democratischen weg, te kennen geeft niet of nog niet tot de Vereenigde Staten van Indonesië te willen toetreden, voor dat gebiedsdeel een bijzondere verhouding tot deze staten en het Koninkrijk der Neder- landen in het leven kan worden geroepen. Artikel 4 bepaalt dat de samenstellende staten van de Vereenigde Staten van In- donesië zullen zijn de republiek Borneo en tic Groote Oost. De Vereenigde Staten van Indonesië kunnen een bijzondere regeling treffen ten aanzien van het grondgebied van haar hoofdstad. De Grondwet Artikel 5: 1. De Grondwet van de Ver eenigde Staten van Indonesië zal worden vastgesteld door een constitueerende ver gadering, die zal zijn samengesteld uit op democratische wijze aangewezen vertegen woordigers van de republiek en van andere toekomstige deelgenooten der Ver eenigde Staten met inachtneming van het bepaalde in het volgende lid van dit ar- 2. Partijen zullen in overleg treden om trent de wijze van deelneming aan deze constitueerende vergadering door de repu bliek, door de niet tot het gezagsgebied van de republiek behoorende gebiedsdee- len en door de niet of onvoldoende verte genwoordigde bevolkingsgroepen, een en ander met inachtneming van de onder scheidene verantwoordelijkheden van de Nederlandsche regeering en van de regee ring der republiek. De Unie „Gij kwaamt om te redden en gij bieeft om te beschermen. Uw vertrek, dat samenvalt met het gloren van vrede in dit land, laat bij ons gevoelens van dankbaarheid en leedwezen en een her innering aan een zware, goed verrichte taak- achter." Aldus de tekst yan een boodschap, welke dr. Van Mook over handigde aan zijn gasten op een in het paleis te Batavia gehouden receptie, al afscheid van de Britsche en Britse n dische strijdkrachten. Op de recept waren o.m. aanwezig Lord Killearn, de leden van de Commissie-Generaal, de N ederlandsch-Indische legercomman dant, luit.-gen. S. H. Spoor, de Britsche opperbevelhebber, generaal Manserg en vele vooraanstaande Britsche en Ne derlandsche militaire en civiele autori teiten. In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn te Buitenzorg zes Indonesiërs ver moord, onder wie de waarnemende bur gemeester, aldus verneemt Aneta uit betrouwbare Nederlandsche en Indone sische bron. Een hooge functionaris van den Ned- Legervoorlichtingsdienst heeft verklaard, dat inderdaad 6 Indonesiërs zijn gedood. Geconstateerd wordt echter, dat het schieten op Nederlandsche stellingen te1 Buitenzorg de laatste paar dagen is toege nomen. Ofschoon de Nederlandsche militaire autoriteiten geneigd zijn aan te nemen dat dit niet door de T- R- I- &fschlcft' door onverantwoordelijke elementen, toch blijft het feit, dat de laatste dagen drie Nederlandsche soldaten zijn gedood, loen in den nacht van Zaterdag op Zondag de Ne.derlansche stellingen van een zenblok uit opnieuw werden besc werd een operatie op kleine schaal tege dit huizenblok uitgevoerd. Een Indonesisch woordvoerder heeft te Batavia gezegd, dat „elementen van hei Nederlandsche leger, die zich verzetten tegen een vreedzame politieke oplossing in Indonesië" Zondagmorgen in Buitenzorg 6 Indonesiërs hebben gedood, 7 gewond en HO gearresteerd. S]ahrir zou de zaak ern stig opnemen. Hij heeft het Indonesisch republikeinsche leger echter „hevel gege ven geen vergeldingsmaatregelen te no men". Hij zal onmiddellijk protesteeren bij de commissie-Generaal. Een woordvoerder van het Neder landsche leger noemde het incident een „vergeldingsmaatregel", waarbij eenige Indonesiërs werden gedood en gewond". Hij zeide, dat men hiertoe is overgegaan na een lange reeks pro vocaties. Artikel 6: 1) De Nederlandsche regee ring en de regeering der republiek zullen, ter behartiging van de gemeenschappe lijke belangen van Nederlanders en In donesiërs, samenwerken tot de vorming van een Nederiandsch-Indonesische Unie, waardoor het Koninkrijk der Nederlanden, omvattende Nederland, Nederlandsch-Indië, Suriname en Cura cao, wordt omgezet in genoemde Unie, bestaande uit eenerzijds het Koninkrijk der Nederlanden, omvattende Nederland, Suriname en Curacao, en anderzijds de Vereenigde Staten van Indonesië. 2) Het vorenstaande laat onverkort de mogelijkheden tot nadere regeling van de verhouding tusschen Nederland, Suriname en Curasao. s Eigen organen Artikel 7: a. Ter behartiging van de be langen van het Koninkrijk der Nederlan den en de Vereenigde Staten van Indone sië, aal de Nederiandsch-Indonesische Unie beschikken over eigen organen. b). Deze organen zullen worden samen gesteld door de regeeringen van het Ko ninkrijk der Nederlanden en van de Ver eenigde Staten van Indonesië, eventueel mede door de volksvertegenwoordigingen dier landen. c. Als gemeenschappelijke belangen zul len worden aangemerkt: samenwerking in zake buitenlandsche betrekkingen, defensie en voorzoover noodig financiën, alsmede onderwerpen van economischen en cultu- reelen aard. DeKroon Artikel 8: Aan het hoofd van de Nederiandsch-Indonesische Unie staat de Koning (Koningin) der Nederlan den. De decreten en de besluiten ter behartiging van de gemeenschappe- Lord Killearn en ir. Soekarno l lijke belangen zullen door de organen der Unie worden genomen in naam des Konings (der Koningin). Hooge commissarissen Artikel 9: Ter behartiging van de be langen der Vereenigde Staten van Indo nesië in Nederland en van het Konink rijk der Nederlanden in Indonesië, zul len door de onderscheidene regeeringen hooge commissarissen worden benoemd. Artikel 10 behelst, dat het statuut be palingen zal bevatten, o.m. inzake het staatsburgerschap, voorzieningen voor mee- ningsverschillen en voor bijstand aan In donesië en de verzekering van de mensche- lijke vrijheden. Het statuut Artikel 11: Het statuut van de Unie zal worden ontworpen door een conferentie van vertegenwoordigers van het Koninkrijk df-r Nederlanden en van de toekomstige Ver eenigde Staten van Indoneëië. Het statuut zal in werking treden na goedkeuring door de onderscheidene volksvertegenwoordigingen. 1 Januari 1949 Artikel 12: De Nederlandsche regeering en de regeering der republiek zullen er near streven dat de vestiging van de Ver eenigde Staten van Indonesië en van de Nederiandsch-Indonesische Unie haar be slag krygt vóór 1 Januari 1949. Lidmaatschap V.N. Artikel 13: De Nederlandsche re geering zal inmiddels de noodige stap pen ondernemen teneinde onmiddellijk na de totstandkoming der Neder iandsch-Indonesische Unie de toelating van de Vereenigde Staten van Indone sië als lid van de organisatie der Ver eenigde Naties te verkrijgen. Rechtsherstel Artikel 14: De regeering van de republiek erkent de aanspraken van alle niet-Indouesiërs op herstel van hun rechten en teruggave '"Van hun goederen voor zoover deze worden uit geoefend of zich bevinden in* het ge bied waarover zij de facto gezag uit oefent. Een gemengde commissie zal worden ingesteld om dit herstel of deze teruggave te bewerkstelligen. De nieuwe toestand Artikel 15: Teneinde de regeering van Indië te hervormen op aoodanige wijze dat haar samenstelling en werkwijze zoo nauw mogelijk zullen aansluiten op de erkenning van de republiek en op de ontworpen staatsrechtelijke structuur, zal de Neder landsche regeering inmiddels bevorderen, dat wettelijke maatregelen worden getroffen om, in afwachting van de totstandkoming der Vereenigde Staten van Indonesië en der Nederiandsch-Indonesische Unie, de staats, en vdll-enrechtelijke positie van het Koninkrijk der Nederlanden aan den nieu wen toestand aan te passen. Artikel 16: Aanstonds na het tot stand komen van deze overeenkomst zullen beide partijen overgaan tot vermindering der strijdkrachten, èlij zullen In overleg treden omtrent mate en tempo van deze vermindering en omtrent hun samen werking op militair gebied. De ontmoeting van de Commissie-Generaal en de Indonesische delegatie te Linggadjati bij Cheribon. Tijdens de lunch v.l.n.r.: ir. Soekarno, prof. W. Schermerhorn, Lord Killearn, dr. Hatta en dr. Van Mook Be wanoidelijkheden in N—Griekenland hebben in het afgeloopen weekeinde een acuten vorm aangenomen. De guerilla-strijd heeft zich uitgebreid en de bloedige botsingen tusschen de Grieksche regeeringstroepen en communistische gewapende groepen nemen hand over hand toe. De verbinding tusschen Larissa en Elassen is verbraken, daar de weg is opgeblazen. Verder naar het Zuiden plunder den dt communisten het dorp Purgos, in de bnurt van de stad Lamia, en namen de UNRRA-voorraden mee. De verslaggever van A. P. vernam uit een bron, die echter niet vriendschap pelijk gezind is ten aanzien van het regiem van Tito, dat Joego-Slavië 11 divisies langs de Noordgrens van Griekenland heeft gebracht en dat Rus sische officieren zich dicht in de buurt daarvan ophouden. Arbitrage Artikel 17: a. Voor de in deze overeen komst beoogde samenrwerklng tusschen de Nederlandsche regeering en de regeering der republiek zal een organisatie in het leven worden geroepen, bestaande uit de legaties door elk van beide regeeringen aan te wijzen met een gemeenschappelijk se cretariaat. b. de Nederlandsche regeering en de re geering der republiek zullen alle geschil len. welke naar aanleiding van deze over eenkomst mogen rijzen en die niet door partijen in onderling overleg in 'n confe rentie tusschen deze delegaties tot een oplossing kunnen worden gebracht, door arbitrage doen beslechten. In dat geval zal door de delegaties bij overeenkomst of indien zulk een overeenkomst niet kan worden bereikt, door den president ran het Internationale Hof van Justitie -en voorzitter van andere nationaliteit met beslissende stem. worden benoemd. SlotbepalingDeze overeenkomst wordt opgesteld in het Nederlandsch en in net Indonesisch. Beide teksten zullen gelijk gezag hebben. Een officier van den inlichtingendienst van 't derde Grieksche leger zei Zaterdag, dat het commando „de bewijzen" heeft, dat de aanval op Skra en het kort gele den opduiken van „grens"-incidenten", deel uitmaken van een „goed georgani seerde, van uit het buitenland bestuurde campagne", ten einde in N.-Griekenland een onafhankelijken „communistischen staat" te vestigen. De officier toonde aan verslaggevers een onderstreepten brief, geteekend „ka pitein Lissas". De brief was gemerkt met een hamer en sikkel én gericht aan een inwoner van het dorp Zanglireri, ten Z.-O. van Saloniki en meldde: „Stel onze instructeurs er van op de hoogte, dat zij ons binnen drie dagen de namen van de monarcho-fascisten en van diegenen, die zwarte hoeden dragen de rechtschen n.l. zen den, zoodat wij zullen weten, wie wij terecht moeten stellen. Met een paar dagen zullen wij de volledige overwin ning van de democratie behaald heb ben, zooals dat reeds lang geleden het geval was bij onze broeders de Bulga ren en de Joegoslaviërs." De brief was gedateerd vier dagen voor den aanval op Skra. Guerillaleiders hebben feitelijk een autonomen staat geproclameerd in de Flambo-bergen, gelegen onmiddellijk ten W. van' Greneva. Drie leiders van de bende zouden order hebben gegeven, dat alle mannen van de lichtingen 1939 tot 1945 onder de wapenen moeten komen en dat alle scholen moesten worden her opend. Het geven van godsdienstonder richt is evenwel verboden. Dit is de tweede poging tot autonomie in het door troebelen verscheurde Mace donië. Volgens een bericht van het Fransche persbureau A.F.P. is de overeenkomst, die te Londen door Sidky Pasja en Bevin is geparafeerd te Cairo officieel bekend gemaakt. De tekst van het verdrag luidt: De volledige ontruiming van Egypte door de Engelsche strijdkrachten zal den eersten September 1949 moeten zijn be ëindigd. Cairo en Alexandrië en de Delta zul len voor 31 Maart 1947 moeten zijn ont ruimd. Egypte-zal ten opzichte van den Soe dan, met Egypte onder een kroon rer- eenigd. een politiek volgen, die als voor naamste doel het welzijn van den Soedan zal hebben. Het verdrag van 1899 over den Soedan blijft echter van kracht. BATAVIA, 18 November. (Aneta). Aneta verneemt uit betrouwbar© bron, dat Commissie-Generaal besloten heeft nog deze week naar Nederland te vertrekken. De neer Van Poll en zijn adviseur dr. C. C. J. Maassen zullen 21 dezer per Skymaster vertrekken'; de heeren Schermerhom en De Boer vertrekken één dag later. Naar aanleiding van zijn ontslag aanvrage deelt de thans afgetreden minister van Openbare Werken en We deropbouw, dr. Ir. J. A. Ringers, het A. N. P. het volgende mede: „Bij de samenstelling van het kabi- De persdienst van de K L. M. deelt mede, dat de directie van de maat schappij het volgende telegram heeft ontvangen: ,,H. M. de Koningin heeft mij opgedragen u mede te deelen hoezeer zij meeleeft in het droevig ongeluk, dat een toestel uwer maatschappij trof. De Koningin verzoekt u haar diepgevoelde deelneming aan de nabe staanden der slachtoffers over te willen brengen. Particulier secretaris van H. M. de Koningin, w g. M. KOHNSTAM 's-GRAVENHAGE, 18 November Mor gen zal H. M. de Koningin het paleis Het Loo verlaten cn naar de Residentie rei zen en in Den Haag gedurende de win termaanden verblijf houden. H. M. zal haar intrek nemen in het geheel gerestaureerde huis Ten Bosch. De gevechten tusschen nationalistische en communistische strijdkrachten in Chit.a 'nebhen rich tijdens het weekeinde in alle richtingen over Mandsjoerije uitgebreid, terwijl de politieke spanning tusschen de beide partijen in Nanking is toegenomen. net-Beel heb ik, zij het met een be zwaard hart, mij bereid verklaard voor- loopig zitting te nemen. Het voorbe houd, dat ik toen maakte, vond zijn oorzaak in de richting, die net poli tiek beleid ten aanzien van de ver houding van Nederland .tot Indië onder het vorig kabinet had genomen. Zijn verdere ontwikkeling heeft er toe ge leid, dat ik op 30 October j.L om eer vol ontslag heb verzocht." Tijdens het ontbreken van een mi nister van Openbare Werken en We deropbouw zal dit ministerschap worden waargenomen door den minister van Verkeer, Ir. Vos. Uit de Memorie van Antwoord op het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de begrooting van Bin- nenlandsche Zaken blijkt, dat een ngrijpende herziening van de amb tenaarssalarissen in het voornemen ligt. Daarbij zullen de salarissen op nieuw een verbetering ondergaan, ter wijl tegelijkertijd gestreefd zal worden naar een vereenvoudiging van het bezoldigingsbesluit Burgerlijk© Rijks ambtenaren 1934. Hoewel gevoeglijk nan worden aange nomen, dat het processieverbod niet meer beantwoordt aan de rechtsovertuiging van de meerderheid van het Nederlandsche volk, is de minister met zijr. ambtsgenoot van Justitie van oordeel, dat de wet ge handhaafd moet worden. Zaterdagmiddag is bij het Depot van den Marine-Onderzeedienst in de Waalhaven re Rotterdam H.M. „De Zeearend" als oplei dingsschip voor de duikboot bestrijding in gebruik gesteld. i De luchtvaart-correspondent 'van de Evening Standard seint uit Pa rijs: „Nederland, welks vliegtuig industrie >(|dens den oorlog bijna geheel vernietigd is, ntef* de lucht vaartwereld een groote verrassing gebaard. Een model op de interna tionale luchtvaarttentoonstelling te Parijs openbaart, dat de Nederlan ders werken aan een straalvliegtuig, dat een snelheid van ongeveer acht honderd kilometer per uur zal moeten bereiken. Dit vliegtuig, dat den naam „Het- Spook" zal dragen, is een product van de herbouwde Fokkerfabrieken te Am sterdam. Het zal worden uitgerust met twee Britsche motoren rolls-royce, naast elkander onder de „verstijving". Men verwacht, dat „Het Spook'dat zeventien Verwachting tot Dinsdagavond: Aanvankelijk nog verder afnemende Westelijke wind met hier en daar enkele buien, later weer toenemende en naar Oostelijke richtingen omloo- pende wind met tijdelijk regen. Plaat selijk wellicht enkele uren sneeuwval. Later kouder. Maan 1.46—15.20. Zon 8.05—16.44. Als na de beide studiedagen, die Zaterdag en Zondag door de K. V. P.'in de Philipszaal van het Jaarbeursrestaurant te Utrecht werden gehouden, ergens geen twijfel meer over mocht bestaan, dan is het wel over de even groote als diepgaande belangstelling, die er in katholieken kring bestaat voor het Rijksdeel Overzee en deszelfs roekomstigen status. De opkomst was buitengewoon en de belangstelling, ook van officieele personen, boven verwachting. Practisch het geheele paxtijraadsbestuur was aanwezig en een groot deel van de Zaterdag- middagvergadering, welke was gewijd aan de politieke situatie in Indonesië, werd bijgewoond door Z. E. dr. L. Beel, minister-president, en de ministers Van Maarsseveen en Huysmans. deelen en die tusschen rijksdeelen on derling, in dier voege, dat: de autochthone bevolking in de Over- zeesche Gebiedsdeelen haar nationale verlangens evenzeer vervuld ziet als het geval is met het Nederlandsche volk in het rijk in Europa; de grondrechten van de verschillende volken en bevolkingsgroepen in alle rijksdeelen worden gewaarborgd; de zelfstandig geworden regeering In de Overzeesche Gebiedsdeelen met de regeering ln Nederland erkent, dat de beste waarborg voor het algemeen wel zijn van elk der samenstellende deelen en van bet geheel van het koninkrijk voorshands gelegen is ln de handha ving van dat geheel als staatkundige eenheiaonder het; Huis van Oranje als hoofd. Naar dit drieledig doel worde gestreefd langs vreedzamen weg en door bevordering van onderling vertrouwen. Het gezagsap- paraat van het koninkrijk strekt onder geen beding tot het voeren van een kolo nialen oorlog, maar uitsluitend tot her stel en handhaving van rust, orde en vei ligheid. Ook het Nederlandsche volk behoort te worden gekend ln de voorbereiding van nieuwe staatkundige vormen voor de ver houding tusschen Nederland en de Over- Gezien het feit, dat de voorzitter der vergadering, prof. mr. C. P. M. Romme, ln zijn openingsrede met zooveel klem den nadruk legde op het dat het hier geen meeting en geen bijeenkomst van eenig orgaan der K.V.P., doch zuiver een besloten studiebijeenkomst gold, waarvoor speciaal vele geestverwanten van overzee waren uitgenoodigd, volstaan wij met de vermelding van enkele zakelijke feiten «n de conclusies, zooals die door den voor zitter aan het slot werden geformuleerd. Wij volstaan daarmede, ook omdat bij pu blicatie de openhartigheid, waarmede door vele sprekers het woord werd gevoerd, wellicht in een ander licht zou kunnen worden gesteld dan door henzelf bedoeld werd. Deze bedoeling namelijk beperkte zich tot den wenscl» liet probleem zoo ge degen mogelijk en dus van alle kanten te belichten. De politieke zijde van het probleem, waarover den geheelen Zaterdagmiddag werd beraadslaagd, werd ingeleid door de beide oud-ministers Ch. J. j. m. Wei ter en P- A. Kerstens. De conclusie van practischen aard, welke de vergadering met algemeene stemmen uit het gesprokene en de daarop volgende gedachtenwisseling, waaraan zestien sprekers deelnamen, trok, was de volgende. Gestreefd worde naar een behandeling van het hangende vraagstuk der ver houdingen in de Overzeesche Gebieds- zeesche Gebiedsdeelen. Met name behoort door de regeering terzake geen beslissing te worden genomen dan met Instemming van het parlement. Mede in verband met haar zware verant woordelijkheid ga de K.V.P. er toe over in overleg met de aan haar verwante groepeering in de Overzeesche Gebieds deelen te komen tot een concrete uitwer king van de verhouding in de Overzee sche Gebiedsdeelen en die tusschen (je rijksdeelen onderling ln voege als boven vernield. De avondzitting was gereserveerd voor dr. J. Sleyffers S.J., die ln een even bondig als kernachtig betoog sprak over de missie in Indie en haar toekomstmogelijkheden. Als resultaat van de hierna volgende gedachten- wisseling aanvaardde de vergadering een drieledige conclusie, welke als volgt gefor muleerd werd: De aanvaarding van den rechtseisch van het Indonesische nationalisme volgt uit de critiek, die vanuit 't katholieke beginsel op het koloniale stelsel geleverd moet worden. Uit vrees voor nadeelige gevolgen voor de missie mag toch de rechtvaardige nationale eisch niet met reserve worden bejegend. In het belang van de missie is noodzake lijk: doorbreking van den liberalen, anti christelijken geest van vele ambtenaren, een gevolg van het monopolie der liberale op leiding. Het partijbestuur der K.V.P. neme in onderzoek, welke middelen aan deze door breking het meeste dienstbaar zijn. De ochtendvergadering op- Zondag, welke speciaal gewijd zou zijn aan het probleem van de Nederlandsche troepen in Neder landsch-Indië, werd door de voorlezing in de kerken van een herderlijk schrijven, spe ciaal aan dit onderwerp gewijd, als het ware zeer bijzonder ingezet. Het was dan ook niets anders dan een daad van spontane reactie, dat de vergadering onder applaus besloot Zijne Eminentie den Kardinaal vol gend telegram te zenden: „De vergadering der studiedagen, gewijd aan het Indisch probleem, dankend voor den herderlijken brief, spreken Uwe Emi nentie en door U het geheele Hoogwaardige Episcopaat haar kinderlijke aanhankelijk heid uit." V. (w.g. Romme), In het jaarbeursgebouw te' Utrecht studiedagen gehouden door de K.V.P. name tijdens de rede van prof. C. P. M. Beel en mr. J. werden in het afgeloopen weekend over hett Indische probleem. Een op- MRomme. Op de eerste rij dr. L. J. R. H. van Schalk Even spontaan als dit telegram was ook het voorstel, dat terzelfder tijd in een daad was omgezet, tot het hóuden van een collecte ten bate van het „Katholiek Thuisfront", welke collecte een aantrek kelijk bedrag opleverde. Bovendien werd de Inleiding van Hoofd-Legeraalmoezenier kol. H. J. J. M. van Straelen over het geestelijk probleem met betrekking tot de troepen in Indië aanleiding tot het zen den van een telegram aan Generaal Spoor, den bevelhebber van de Nederlandscne troepen in Indië. in welk telegram hem en zijn troepen moed en sterkte werden toegewenscht en hun werd toegezegd ver zekerd te kunnen zijn van het gebed van katholiek Nederland, een verzekering, die reeds aan het slot van de bijeenkomst, toen door allen staande het door het Epis copaat aanbevolen gebed voor de toekomst van Indië en het welzijn van de Neder landsche troepen werd gebeden, in een daad werd omgezet. De gedachtenwisseling, welke volgde op bet betoog van kol. v. Straelen, leverde het positieve voorstel op tot oprichting in de garnizoensplaatsen van een commissie uit de burgerij voor het contact met de mili tairen, de 'toezegging van prof. Romme, dat de beste rekenaar van de fractie zal be- palen hoeveel geld ieder vrouwelijk lid van liet. Nederlandsch leger kost en hoe dit bedrag zicli verhoudt tot het salaris van een burger-stenotvpiste en tenslotte de verklaring van kol. v. Straelen, dat ook lii.i in het voorjaar naar Nederlandsch-lndië zal vertrekken. De conclusie, welke door de vergadering werd getrokken, was de' volgende: De feitelijke verzorging van de troepen ln Indië is gdfed, al kan zij nimmer goed genoeg zijn. Zij behoeft echter den ruggesteun van het Nederlandsche volk. door het katho lieke deel van dit volk het beste te ver schaffen in de actie „katholiek thuis front". Het partijbestuur werd in overweging gegeven de vier gehouden inleidingen in druk te doen verschijnen. Prof. mr. C. P. M. Romme en prof. dr. J. E. de Quay, resp. voorzitter en vice- voorzitter van het Centrum voor Staat kundige Vorming, zijn als zoodanig af getreden. In de vacature-de Quay is voorzien door de benoeming van mr. W. C. L. van der Grinten. Tot het oogenblik waarop de reorganisatie van het Cen trum, welke thans wordt voorbereid, haar beslag zal hebben gekregen, zal mr. van der Grinten optreden als waarne mend voorzitter. Het secretariaat van het Centrum is met ingang van 1 No vember j.l. verplaatst van Utrecht naar Den Haag, Anna Paulownastraat 93. Het Dep. van Economische Zaken deelt mede, dat er behangselpapier is dat vrij ver kocht kan worden. Dit gaat °P toewijzing. Ook kan echter voor gedupeerden papier worden aangevraagd. De prijzen zijn de zelfde als voor het vrije papier. Denken wil zeggen mediteeren, zwijgen, hooren, zien, kijken- passagiers zal kunnen bergen, binnen drie jaren tijds op de K. L. M.-lijnen zal worden ingezet. Het zal worden voorzien van een inrichting voor iucht- druk-regeling in de cabine, zoodat het zonder ongerief voor de passagiers op een hoogte van ongeveer twaalf kilometer zal kunnen vliegen. Over dit vliegtuig, bekend als Fok ker-ontwerp F. 26, vernemen wij nog de volgende bijzonderheden. Iedere vliegtuigtechnicus is er van ovretuigd, dat de gasturbine als voort stuwingsmiddel ook voor verkeersvliegtui gen in de toekomst aangewezen is. Een strijdpunt hierbij is nog, of de gasturbine een schroef zal moeten aandrijven, of dat een zirvere „straal motor" (dus een motor waarbij de voortstuwing uitsluitend ontstaat t. g v. de reactiekracht der uitstroomende ver brandingsgassen) de voorkeur verdient. Deze laatste heeft het voordeel van een geringer gewicht, eenvoudiger in stallatie en wordt bij hooger snelheden t. o. v. de turbineschrocf-combinatie relatief steeds gunstiger Een nadeel er van is evenwel het hoo- gere brandstofverbruik De Fokkerfabriek heeft dit probleem aan een grondige stu die onderworpen en men kwam daarbij tot de overtuiging, dat althans voor de eerstvolgende periode voor middelsoort trajecten de zuivere straalmotor, voor lange afstanden eerder de schroefturbine- combinatie in aanmerking komt. Voor zeer korte afstanden, d.v. binnenlandsch verkeer, blijft, althans vcorloopig, de zuigmotor zijn plaats waarschijnlijk be houden. omdat het vliegen op groote hoogte, hetgeen voor de straalmotoren aangewezen is, dan te veel tijd kost. Voor lange afstanden wordt de straal motor te nadeelig wegen> het hooge brandstofverbruik, hetwelk uiteraard voor groote afstanden een belangrijker rol gaat spelen. Het lichter gewicht van de motorinstallatie speelt dan niet zoo'n groote rol meer. Voor de middelsoort vlieglengte, d w z. bv. 1000 km. traject-lengte (brandstof- hoeveelheid voor grooter afstand i. v. m. reserves) is dus de zuivere straalmotor het beste voortstuwingsmiddel. Dez^ in stallatie heeft pas zin bij zeer hooge snelheid. Daarom is de kruissnelheid van de.F. 26 800 km. per uur. d.w.z. onge veer de hoogste snelheid, welke voorloo pig toelaatbaar is, zonder dat men i- v. m. het benaderen van ie geluidssnelheid bijzondere moeilijkheden kan verwach ten. Deee snelheid is echter alleen be reikbaar indier. zeer hoog gestegen wordt. Zaterdag reed de eerste electrische trein op het traject UtrechtBilt- hovenDen Dol derSoestAmers foort, waarmede de Ned. Spoorwegen wederom een stap hebben gezet op den weg naar den heropbouw van het geëlectrificeerde net. De reisduur Utrecht-Amersfoort ver mindert nu van 35 tot 24 minuten voor stoptreinen, de electrische sneltreinen, die alléén stoppen te Bilthoven, rijden het traject in 19 minuten. In verband met de onregelmatigheden in het bewaringskamp te Laren vernemen wij, dat <wee personen gearresteerd zijn, n.l. A. H. en J. K„ res„ adjudant- en sergeant-bewaker. Beiden zullen morgen voor den officier 1 yan Justitie te Amsterdam geleid worden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1