De Vereenigde Staten van
Indonesië"
Ontwerp-overeenkomst thans
gepubliceerd
Grondslag voor nieuwe
verhoudingen
Wanordelijkheden nemen
toe in Noord-Griekenland
Waarom minister Ringers aftrad
NEDERLAND VERRAST DE
LUCHTVAARTWERELD
BESPREKING OVER 1NDIE OP
K.V.P.-STUDIEDAGEN
Strepen naar drieledig doel
DE
yy
Het Engelsch-Egyptisch
verdrag gepubliceerd
Commissie-Generaal naar Nederland
Niet eens met het regeeringsbeleid
inzake Nederlandsch-Indië
De vliegramp op
Schiphof
Conclusies aanvaard
VAN M00K DANKT
DE BRITTEN
Koningin dezen winter
in Den Haas
Salarisherziening voor
ambtenaren?
Tol hoofd en hart
MAANDAG 18 NOVEMBER 1946
69sle JAARGANG No. 23700
Indonesiërs vermoord
te Buitenzorg
Provocaties van Indonesië?
Vermindering strijdkrachten
Britsche strijdkrachten
worden teruggetrokken
Koningin betuigt haar
deelneming
Vereenvoudiging beoogd van
bezoldigingsbesluit
Straalvliegtuig
drukbesproken
Het weer
Resolutie aangenomen
De missie
Centrum voor Staatkundige
vorming
Prof. Romme en prof. de Quay
treden af
Behang gedeeltelijk vrij
,Het Spook" een
F okker-ontwerp
UTRECHT-AMERSFOORT
ELECTRISCH
Arrestaties in het kamp
te Laren
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redacjie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143450
ABONNEMENTEN: 50 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: iV Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeePngen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Te Batavia is heden de tekst van de ontwerp-overeenkomst, welke op 15 No
vember te Batavia is geparafeerd door de Nederlandsche en Indonesische dele
gaties, gepubliceerd.
Vooraf gaat een preambule welke als volgt luidt: „De Nederlandsche regeering,
vertegenwoordigd door de Commissie-Generaal, en de regeering van de republiek
Indonesia, vertegenwoordigd door de Indonesische delegatie, beide geleid door
een oprecht verlangen een goede verhouding te verzekeren tusschen de volken
van Nederland en Indonesia, en zulks in nieuwe vormen van vrijwillige samen,
werking welke de beste garantie bieden voor een gezonde en krachtige ontwikkeling
van beide landen in de toekomst, en welke het mogelijk maken dat een nieuwe
grondslag wordt gegeven aan de verhouding tusschen de twee volken, komen
als volgt overeen en zullen deze overeenkomst zoo spoedig mogelijk ter goedkeuring
voorleggen aan de respectieve parlementen.
Artikel 1
De Nederlandsche regeering erkent de
regeering van de republiek Indonesië als
de facto uitoefenend het gezag over Java,
Madoera en Sumatra. De door Geallieer
de of Nederlandsche troepen bezette ge
bieden zullen geleidelijk, door wederzjjd-
sche samenwerking, in het repubiikein-
Sche gebied worden ingevoegd. Hiertoe
zal aanstonds een aanvang worden ge
maakt met de noodige maatregelen, zoo-
dat uiterlijk op het tijdstip in artikel 12
genoemd de invoeging zal zijn voltooid.
Artikel 2
De Nederlandsche regeering en de re
geering van de republiek werken samen
tot de spoedigé vestiging van een souve-
reinen, democratischen staat op federa
tieven grondslag, genaamd: De Veree
nigde Staten van Indonesië.
Artikel 3
De Vereenigde Staten van Indonesië
zullen omvatten: het geheele grondge
bied van Nederlandsch-Indië met dien
verstande, dat indien de bevolking van
©enig gebiedsdeel, na overleg langs
democratischen weg, te kennen geeft niet
of nog niet tot de Vereenigde Staten van
Indonesië te willen toetreden, voor dat
gebiedsdeel een bijzondere verhouding tot
deze staten en het Koninkrijk der Neder-
landen in het leven kan worden geroepen.
Artikel 4 bepaalt dat de samenstellende
staten van de Vereenigde Staten van In-
donesië zullen zijn de republiek Borneo
en tic Groote Oost.
De Vereenigde Staten van Indonesië
kunnen een bijzondere regeling treffen
ten aanzien van het grondgebied van
haar hoofdstad.
De Grondwet
Artikel 5: 1. De Grondwet van de Ver
eenigde Staten van Indonesië zal worden
vastgesteld door een constitueerende ver
gadering, die zal zijn samengesteld uit op
democratische wijze aangewezen vertegen
woordigers van de republiek en van
andere toekomstige deelgenooten der Ver
eenigde Staten met inachtneming van het
bepaalde in het volgende lid van dit ar-
2. Partijen zullen in overleg treden om
trent de wijze van deelneming aan deze
constitueerende vergadering door de repu
bliek, door de niet tot het gezagsgebied
van de republiek behoorende gebiedsdee-
len en door de niet of onvoldoende verte
genwoordigde bevolkingsgroepen, een en
ander met inachtneming van de onder
scheidene verantwoordelijkheden van de
Nederlandsche regeering en van de regee
ring der republiek.
De Unie
„Gij kwaamt om te redden en gij
bieeft om te beschermen. Uw vertrek,
dat samenvalt met het gloren van vrede
in dit land, laat bij ons gevoelens van
dankbaarheid en leedwezen en een her
innering aan een zware, goed verrichte
taak- achter." Aldus de tekst yan een
boodschap, welke dr. Van Mook over
handigde aan zijn gasten op een in het
paleis te Batavia gehouden receptie, al
afscheid van de Britsche en Britse n
dische strijdkrachten. Op de recept
waren o.m. aanwezig Lord Killearn, de
leden van de Commissie-Generaal, de
N ederlandsch-Indische legercomman
dant, luit.-gen. S. H. Spoor, de Britsche
opperbevelhebber, generaal Manserg
en vele vooraanstaande Britsche en Ne
derlandsche militaire en civiele autori
teiten.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
zijn te Buitenzorg zes Indonesiërs ver
moord, onder wie de waarnemende bur
gemeester, aldus verneemt Aneta uit
betrouwbare Nederlandsche en Indone
sische bron.
Een hooge functionaris van den Ned-
Legervoorlichtingsdienst heeft verklaard,
dat inderdaad 6 Indonesiërs zijn gedood.
Geconstateerd wordt echter, dat het
schieten op Nederlandsche stellingen te1
Buitenzorg de laatste paar dagen is toege
nomen.
Ofschoon de Nederlandsche militaire
autoriteiten geneigd zijn aan te nemen dat
dit niet door de T- R- I- &fschlcft'
door onverantwoordelijke elementen, toch
blijft het feit, dat de laatste dagen drie
Nederlandsche soldaten zijn gedood, loen
in den nacht van Zaterdag op Zondag
de Ne.derlansche stellingen van een
zenblok uit opnieuw werden besc
werd een operatie op kleine schaal tege
dit huizenblok uitgevoerd.
Een Indonesisch woordvoerder heeft te
Batavia gezegd, dat „elementen van hei
Nederlandsche leger, die zich verzetten
tegen een vreedzame politieke oplossing in
Indonesië" Zondagmorgen in Buitenzorg
6 Indonesiërs hebben gedood, 7 gewond en
HO gearresteerd. S]ahrir zou de zaak ern
stig opnemen. Hij heeft het Indonesisch
republikeinsche leger echter „hevel gege
ven geen vergeldingsmaatregelen te no
men". Hij zal onmiddellijk protesteeren
bij de commissie-Generaal.
Een woordvoerder van het Neder
landsche leger noemde het incident
een „vergeldingsmaatregel", waarbij
eenige Indonesiërs werden gedood en
gewond". Hij zeide, dat men hiertoe
is overgegaan na een lange reeks pro
vocaties.
Artikel 6: 1) De Nederlandsche regee
ring en de regeering der republiek zullen,
ter behartiging van de gemeenschappe
lijke belangen van Nederlanders en In
donesiërs, samenwerken tot de vorming
van een Nederiandsch-Indonesische
Unie, waardoor het Koninkrijk der
Nederlanden, omvattende Nederland,
Nederlandsch-Indië, Suriname en Cura
cao, wordt omgezet in genoemde Unie,
bestaande uit eenerzijds het Koninkrijk
der Nederlanden, omvattende Nederland,
Suriname en Curacao, en anderzijds de
Vereenigde Staten van Indonesië.
2) Het vorenstaande laat onverkort
de mogelijkheden tot nadere regeling
van de verhouding tusschen Nederland,
Suriname en Curasao.
s Eigen organen
Artikel 7: a. Ter behartiging van de be
langen van het Koninkrijk der Nederlan
den en de Vereenigde Staten van Indone
sië, aal de Nederiandsch-Indonesische Unie
beschikken over eigen organen.
b). Deze organen zullen worden samen
gesteld door de regeeringen van het Ko
ninkrijk der Nederlanden en van de Ver
eenigde Staten van Indonesië, eventueel
mede door de volksvertegenwoordigingen
dier landen.
c. Als gemeenschappelijke belangen zul
len worden aangemerkt: samenwerking in
zake buitenlandsche betrekkingen, defensie
en voorzoover noodig financiën, alsmede
onderwerpen van economischen en cultu-
reelen aard.
DeKroon
Artikel 8: Aan het hoofd van de
Nederiandsch-Indonesische Unie staat
de Koning (Koningin) der Nederlan
den. De decreten en de besluiten ter
behartiging van de gemeenschappe-
Lord Killearn en ir. Soekarno
l
lijke belangen zullen door de organen
der Unie worden genomen in naam
des Konings (der Koningin).
Hooge commissarissen
Artikel 9: Ter behartiging van de be
langen der Vereenigde Staten van Indo
nesië in Nederland en van het Konink
rijk der Nederlanden in Indonesië, zul
len door de onderscheidene regeeringen
hooge commissarissen worden benoemd.
Artikel 10 behelst, dat het statuut be
palingen zal bevatten, o.m. inzake het
staatsburgerschap, voorzieningen voor mee-
ningsverschillen en voor bijstand aan In
donesië en de verzekering van de mensche-
lijke vrijheden.
Het statuut
Artikel 11: Het statuut van de Unie zal
worden ontworpen door een conferentie van
vertegenwoordigers van het Koninkrijk df-r
Nederlanden en van de toekomstige Ver
eenigde Staten van Indoneëië. Het statuut
zal in werking treden na goedkeuring door
de onderscheidene volksvertegenwoordigingen.
1 Januari 1949
Artikel 12: De Nederlandsche regeering
en de regeering der republiek zullen er
near streven dat de vestiging van de Ver
eenigde Staten van Indonesië en van de
Nederiandsch-Indonesische Unie haar be
slag krygt vóór 1 Januari 1949.
Lidmaatschap V.N.
Artikel 13: De Nederlandsche re
geering zal inmiddels de noodige stap
pen ondernemen teneinde onmiddellijk
na de totstandkoming der Neder
iandsch-Indonesische Unie de toelating
van de Vereenigde Staten van Indone
sië als lid van de organisatie der Ver
eenigde Naties te verkrijgen.
Rechtsherstel
Artikel 14: De regeering van de
republiek erkent de aanspraken van
alle niet-Indouesiërs op herstel van
hun rechten en teruggave '"Van hun
goederen voor zoover deze worden uit
geoefend of zich bevinden in* het ge
bied waarover zij de facto gezag uit
oefent. Een gemengde commissie zal
worden ingesteld om dit herstel of
deze teruggave te bewerkstelligen.
De nieuwe toestand
Artikel 15: Teneinde de regeering van
Indië te hervormen op aoodanige wijze dat
haar samenstelling en werkwijze zoo nauw
mogelijk zullen aansluiten op de erkenning
van de republiek en op de ontworpen
staatsrechtelijke structuur, zal de Neder
landsche regeering inmiddels bevorderen,
dat wettelijke maatregelen worden getroffen
om, in afwachting van de totstandkoming
der Vereenigde Staten van Indonesië en
der Nederiandsch-Indonesische Unie, de
staats, en vdll-enrechtelijke positie van het
Koninkrijk der Nederlanden aan den nieu
wen toestand aan te passen.
Artikel 16: Aanstonds na het tot stand
komen van deze overeenkomst zullen
beide partijen overgaan tot vermindering
der strijdkrachten, èlij zullen In overleg
treden omtrent mate en tempo van deze
vermindering en omtrent hun samen
werking op militair gebied.
De ontmoeting van de Commissie-Generaal en de Indonesische delegatie te
Linggadjati bij Cheribon. Tijdens de lunch v.l.n.r.: ir. Soekarno, prof. W.
Schermerhorn, Lord Killearn, dr. Hatta en dr. Van Mook
Be wanoidelijkheden in N—Griekenland hebben in het afgeloopen weekeinde
een acuten vorm aangenomen. De guerilla-strijd heeft zich uitgebreid en de
bloedige botsingen tusschen de Grieksche regeeringstroepen en communistische
gewapende groepen nemen hand over hand toe. De verbinding tusschen Larissa en
Elassen is verbraken, daar de weg is opgeblazen. Verder naar het Zuiden plunder
den dt communisten het dorp Purgos, in de bnurt van de stad Lamia, en namen
de UNRRA-voorraden mee.
De verslaggever van A. P. vernam uit een bron, die echter niet vriendschap
pelijk gezind is ten aanzien van het regiem van Tito, dat Joego-Slavië
11 divisies langs de Noordgrens van Griekenland heeft gebracht en dat Rus
sische officieren zich dicht in de buurt daarvan ophouden.
Arbitrage
Artikel 17: a. Voor de in deze overeen
komst beoogde samenrwerklng tusschen de
Nederlandsche regeering en de regeering
der republiek zal een organisatie in het
leven worden geroepen, bestaande uit de
legaties door elk van beide regeeringen aan
te wijzen met een gemeenschappelijk se
cretariaat.
b. de Nederlandsche regeering en de re
geering der republiek zullen alle geschil
len. welke naar aanleiding van deze over
eenkomst mogen rijzen en die niet door
partijen in onderling overleg in 'n confe
rentie tusschen deze delegaties tot een
oplossing kunnen worden gebracht, door
arbitrage doen beslechten. In dat geval zal
door de delegaties bij overeenkomst of
indien zulk een overeenkomst niet kan
worden bereikt, door den president ran
het Internationale Hof van Justitie -en
voorzitter van andere nationaliteit met
beslissende stem. worden benoemd.
SlotbepalingDeze overeenkomst wordt
opgesteld in het Nederlandsch en in net
Indonesisch. Beide teksten zullen gelijk
gezag hebben.
Een officier van den inlichtingendienst
van 't derde Grieksche leger zei Zaterdag,
dat het commando „de bewijzen" heeft,
dat de aanval op Skra en het kort gele
den opduiken van „grens"-incidenten",
deel uitmaken van een „goed georgani
seerde, van uit het buitenland bestuurde
campagne", ten einde in N.-Griekenland
een onafhankelijken „communistischen
staat" te vestigen.
De officier toonde aan verslaggevers
een onderstreepten brief, geteekend „ka
pitein Lissas". De brief was gemerkt met
een hamer en sikkel én gericht aan een
inwoner van het dorp Zanglireri, ten
Z.-O. van Saloniki en meldde:
„Stel onze instructeurs er van op de
hoogte, dat zij ons binnen drie dagen
de namen van de monarcho-fascisten
en van diegenen, die zwarte hoeden
dragen de rechtschen n.l. zen
den, zoodat wij zullen weten, wie wij
terecht moeten stellen. Met een paar
dagen zullen wij de volledige overwin
ning van de democratie behaald heb
ben, zooals dat reeds lang geleden het
geval was bij onze broeders de Bulga
ren en de Joegoslaviërs."
De brief was gedateerd vier dagen voor
den aanval op Skra.
Guerillaleiders hebben feitelijk een
autonomen staat geproclameerd in de
Flambo-bergen, gelegen onmiddellijk ten
W. van' Greneva. Drie leiders van de
bende zouden order hebben gegeven, dat
alle mannen van de lichtingen 1939 tot
1945 onder de wapenen moeten komen
en dat alle scholen moesten worden her
opend. Het geven van godsdienstonder
richt is evenwel verboden.
Dit is de tweede poging tot autonomie
in het door troebelen verscheurde Mace
donië.
Volgens een bericht van het Fransche
persbureau A.F.P. is de overeenkomst,
die te Londen door Sidky Pasja en Bevin
is geparafeerd te Cairo officieel bekend
gemaakt. De tekst van het verdrag luidt:
De volledige ontruiming van Egypte
door de Engelsche strijdkrachten zal den
eersten September 1949 moeten zijn be
ëindigd.
Cairo en Alexandrië en de Delta zul
len voor 31 Maart 1947 moeten zijn ont
ruimd.
Egypte-zal ten opzichte van den Soe
dan, met Egypte onder een kroon rer-
eenigd. een politiek volgen, die als voor
naamste doel het welzijn van den Soedan
zal hebben. Het verdrag van 1899 over
den Soedan blijft echter van kracht.
BATAVIA, 18 November. (Aneta). Aneta verneemt uit betrouwbar© bron,
dat Commissie-Generaal besloten heeft nog deze week naar Nederland te
vertrekken. De neer Van Poll en zijn adviseur dr. C. C. J. Maassen zullen 21 dezer
per Skymaster vertrekken'; de heeren Schermerhom en De Boer vertrekken één
dag later.
Naar aanleiding van zijn ontslag
aanvrage deelt de thans afgetreden
minister van Openbare Werken en We
deropbouw, dr. Ir. J. A. Ringers, het
A. N. P. het volgende mede:
„Bij de samenstelling van het kabi-
De persdienst van de K L. M. deelt
mede, dat de directie van de maat
schappij het volgende telegram heeft
ontvangen:
,,H. M. de Koningin heeft mij
opgedragen u mede te deelen hoezeer
zij meeleeft in het droevig ongeluk,
dat een toestel uwer maatschappij
trof. De Koningin verzoekt u haar
diepgevoelde deelneming aan de nabe
staanden der slachtoffers over te
willen brengen.
Particulier secretaris van
H. M. de Koningin,
w g. M. KOHNSTAM
's-GRAVENHAGE, 18 November Mor
gen zal H. M. de Koningin het paleis Het
Loo verlaten cn naar de Residentie rei
zen en in Den Haag gedurende de win
termaanden verblijf houden.
H. M. zal haar intrek nemen in het
geheel gerestaureerde huis Ten Bosch.
De gevechten tusschen nationalistische
en communistische strijdkrachten in Chit.a
'nebhen rich tijdens het weekeinde in alle
richtingen over Mandsjoerije uitgebreid,
terwijl de politieke spanning tusschen de
beide partijen in Nanking is toegenomen.
net-Beel heb ik, zij het met een be
zwaard hart, mij bereid verklaard voor-
loopig zitting te nemen. Het voorbe
houd, dat ik toen maakte, vond zijn
oorzaak in de richting, die net poli
tiek beleid ten aanzien van de ver
houding van Nederland .tot Indië onder
het vorig kabinet had genomen. Zijn
verdere ontwikkeling heeft er toe ge
leid, dat ik op 30 October j.L om eer
vol ontslag heb verzocht."
Tijdens het ontbreken van een mi
nister van Openbare Werken en We
deropbouw zal dit ministerschap worden
waargenomen door den minister van
Verkeer, Ir. Vos.
Uit de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over de begrooting van Bin-
nenlandsche Zaken blijkt, dat een
ngrijpende herziening van de amb
tenaarssalarissen in het voornemen
ligt. Daarbij zullen de salarissen op
nieuw een verbetering ondergaan, ter
wijl tegelijkertijd gestreefd zal worden
naar een vereenvoudiging van het
bezoldigingsbesluit Burgerlijk© Rijks
ambtenaren 1934.
Hoewel gevoeglijk nan worden aange
nomen, dat het processieverbod niet meer
beantwoordt aan de rechtsovertuiging van
de meerderheid van het Nederlandsche
volk, is de minister met zijr. ambtsgenoot
van Justitie van oordeel, dat de wet ge
handhaafd moet worden.
Zaterdagmiddag is bij het Depot van den
Marine-Onderzeedienst in de Waalhaven re
Rotterdam H.M. „De Zeearend" als oplei
dingsschip voor de duikboot bestrijding in
gebruik gesteld.
i
De luchtvaart-correspondent 'van
de Evening Standard seint uit Pa
rijs: „Nederland, welks vliegtuig
industrie >(|dens den oorlog bijna
geheel vernietigd is, ntef* de lucht
vaartwereld een groote verrassing
gebaard. Een model op de interna
tionale luchtvaarttentoonstelling te
Parijs openbaart, dat de Nederlan
ders werken aan een straalvliegtuig,
dat een snelheid van ongeveer acht
honderd kilometer per uur zal moeten
bereiken.
Dit vliegtuig, dat den naam „Het-
Spook" zal dragen, is een product van
de herbouwde Fokkerfabrieken te Am
sterdam. Het zal worden uitgerust met
twee Britsche motoren rolls-royce, naast
elkander onder de „verstijving". Men
verwacht, dat „Het Spook'dat zeventien
Verwachting tot Dinsdagavond:
Aanvankelijk nog verder afnemende
Westelijke wind met hier en daar
enkele buien, later weer toenemende
en naar Oostelijke richtingen omloo-
pende wind met tijdelijk regen. Plaat
selijk wellicht enkele uren sneeuwval.
Later kouder.
Maan 1.46—15.20. Zon 8.05—16.44.
Als na de beide studiedagen, die Zaterdag en Zondag door de K. V. P.'in de
Philipszaal van het Jaarbeursrestaurant te Utrecht werden gehouden, ergens
geen twijfel meer over mocht bestaan, dan is het wel over de even groote als
diepgaande belangstelling, die er in katholieken kring bestaat voor het Rijksdeel
Overzee en deszelfs roekomstigen status. De opkomst was buitengewoon en de
belangstelling, ook van officieele personen, boven verwachting. Practisch het
geheele paxtijraadsbestuur was aanwezig en een groot deel van de Zaterdag-
middagvergadering, welke was gewijd aan de politieke situatie in Indonesië,
werd bijgewoond door Z. E. dr. L. Beel, minister-president, en de ministers
Van Maarsseveen en Huysmans.
deelen en die tusschen rijksdeelen on
derling, in dier voege, dat:
de autochthone bevolking in de Over-
zeesche Gebiedsdeelen haar nationale
verlangens evenzeer vervuld ziet als het
geval is met het Nederlandsche volk in
het rijk in Europa;
de grondrechten van de verschillende
volken en bevolkingsgroepen in alle
rijksdeelen worden gewaarborgd;
de zelfstandig geworden regeering In
de Overzeesche Gebiedsdeelen met de
regeering ln Nederland erkent, dat de
beste waarborg voor het algemeen wel
zijn van elk der samenstellende deelen
en van bet geheel van het koninkrijk
voorshands gelegen is ln de handha
ving van dat geheel als staatkundige
eenheiaonder het; Huis van Oranje als
hoofd.
Naar dit drieledig doel worde gestreefd
langs vreedzamen weg en door bevordering
van onderling vertrouwen. Het gezagsap-
paraat van het koninkrijk strekt onder
geen beding tot het voeren van een kolo
nialen oorlog, maar uitsluitend tot her
stel en handhaving van rust, orde en vei
ligheid.
Ook het Nederlandsche volk behoort te
worden gekend ln de voorbereiding van
nieuwe staatkundige vormen voor de ver
houding tusschen Nederland en de Over-
Gezien het feit, dat de voorzitter der
vergadering, prof. mr. C. P. M. Romme,
ln zijn openingsrede met zooveel klem den
nadruk legde op het dat het hier
geen meeting en geen bijeenkomst van
eenig orgaan der K.V.P., doch zuiver een
besloten studiebijeenkomst gold, waarvoor
speciaal vele geestverwanten van overzee
waren uitgenoodigd, volstaan wij met de
vermelding van enkele zakelijke feiten «n
de conclusies, zooals die door den voor
zitter aan het slot werden geformuleerd.
Wij volstaan daarmede, ook omdat bij pu
blicatie de openhartigheid, waarmede door
vele sprekers het woord werd gevoerd,
wellicht in een ander licht zou kunnen
worden gesteld dan door henzelf bedoeld
werd. Deze bedoeling namelijk beperkte
zich tot den wenscl» liet probleem zoo ge
degen mogelijk en dus van alle kanten
te belichten.
De politieke zijde van het probleem,
waarover den geheelen Zaterdagmiddag
werd beraadslaagd, werd ingeleid door de
beide oud-ministers Ch. J. j. m. Wei
ter en P- A. Kerstens. De conclusie van
practischen aard, welke de vergadering met
algemeene stemmen uit het gesprokene
en de daarop volgende gedachtenwisseling,
waaraan zestien sprekers deelnamen, trok,
was de volgende.
Gestreefd worde naar een behandeling
van het hangende vraagstuk der ver
houdingen in de Overzeesche Gebieds-
zeesche Gebiedsdeelen. Met name behoort
door de regeering terzake geen beslissing
te worden genomen dan met Instemming
van het parlement.
Mede in verband met haar zware verant
woordelijkheid ga de K.V.P. er toe over
in overleg met de aan haar verwante
groepeering in de Overzeesche Gebieds
deelen te komen tot een concrete uitwer
king van de verhouding in de Overzee
sche Gebiedsdeelen en die tusschen (je
rijksdeelen onderling ln voege als boven
vernield.
De avondzitting was gereserveerd voor dr.
J. Sleyffers S.J., die ln een even bondig als
kernachtig betoog sprak over de missie in
Indie en haar toekomstmogelijkheden. Als
resultaat van de hierna volgende gedachten-
wisseling aanvaardde de vergadering een
drieledige conclusie, welke als volgt gefor
muleerd werd:
De aanvaarding van den rechtseisch van
het Indonesische nationalisme volgt uit de
critiek, die vanuit 't katholieke beginsel op
het koloniale stelsel geleverd moet worden.
Uit vrees voor nadeelige gevolgen voor de
missie mag toch de rechtvaardige nationale
eisch niet met reserve worden bejegend.
In het belang van de missie is noodzake
lijk: doorbreking van den liberalen, anti
christelijken geest van vele ambtenaren, een
gevolg van het monopolie der liberale op
leiding. Het partijbestuur der K.V.P. neme
in onderzoek, welke middelen aan deze door
breking het meeste dienstbaar zijn.
De ochtendvergadering op- Zondag, welke
speciaal gewijd zou zijn aan het probleem
van de Nederlandsche troepen in Neder
landsch-Indië, werd door de voorlezing in
de kerken van een herderlijk schrijven, spe
ciaal aan dit onderwerp gewijd, als het ware
zeer bijzonder ingezet. Het was dan ook
niets anders dan een daad van spontane
reactie, dat de vergadering onder applaus
besloot Zijne Eminentie den Kardinaal vol
gend telegram te zenden:
„De vergadering der studiedagen, gewijd
aan het Indisch probleem, dankend voor
den herderlijken brief, spreken Uwe Emi
nentie en door U het geheele Hoogwaardige
Episcopaat haar kinderlijke aanhankelijk
heid uit."
V. (w.g. Romme),
In het jaarbeursgebouw te' Utrecht
studiedagen gehouden door de K.V.P.
name tijdens de rede van prof. C. P.
M. Beel en mr. J.
werden in het afgeloopen weekend
over hett Indische probleem. Een op-
MRomme. Op de eerste rij dr. L. J.
R. H. van Schalk
Even spontaan als dit telegram was ook
het voorstel, dat terzelfder tijd in een
daad was omgezet, tot het hóuden van
een collecte ten bate van het „Katholiek
Thuisfront", welke collecte een aantrek
kelijk bedrag opleverde. Bovendien werd
de Inleiding van Hoofd-Legeraalmoezenier
kol. H. J. J. M. van Straelen over het
geestelijk probleem met betrekking tot de
troepen in Indië aanleiding tot het zen
den van een telegram aan Generaal Spoor,
den bevelhebber van de Nederlandscne
troepen in Indië. in welk telegram hem
en zijn troepen moed en sterkte werden
toegewenscht en hun werd toegezegd ver
zekerd te kunnen zijn van het gebed van
katholiek Nederland, een verzekering, die
reeds aan het slot van de bijeenkomst,
toen door allen staande het door het Epis
copaat aanbevolen gebed voor de toekomst
van Indië en het welzijn van de Neder
landsche troepen werd gebeden, in een
daad werd omgezet.
De gedachtenwisseling, welke volgde op
bet betoog van kol. v. Straelen, leverde het
positieve voorstel op tot oprichting in de
garnizoensplaatsen van een commissie uit
de burgerij voor het contact met de mili
tairen, de 'toezegging van prof. Romme, dat
de beste rekenaar van de fractie zal be-
palen hoeveel geld ieder vrouwelijk lid van
liet. Nederlandsch leger kost en hoe dit
bedrag zicli verhoudt tot het salaris van
een burger-stenotvpiste en tenslotte de
verklaring van kol. v. Straelen, dat ook
lii.i in het voorjaar naar Nederlandsch-lndië
zal vertrekken.
De conclusie, welke door de vergadering
werd getrokken, was de' volgende:
De feitelijke verzorging van de troepen
ln Indië is gdfed, al kan zij nimmer goed
genoeg zijn.
Zij behoeft echter den ruggesteun van
het Nederlandsche volk. door het katho
lieke deel van dit volk het beste te ver
schaffen in de actie „katholiek thuis
front".
Het partijbestuur werd in overweging
gegeven de vier gehouden inleidingen in
druk te doen verschijnen.
Prof. mr. C. P. M. Romme en prof. dr.
J. E. de Quay, resp. voorzitter en vice-
voorzitter van het Centrum voor Staat
kundige Vorming, zijn als zoodanig af
getreden. In de vacature-de Quay is
voorzien door de benoeming van mr. W.
C. L. van der Grinten. Tot het oogenblik
waarop de reorganisatie van het Cen
trum, welke thans wordt voorbereid,
haar beslag zal hebben gekregen, zal mr.
van der Grinten optreden als waarne
mend voorzitter. Het secretariaat van
het Centrum is met ingang van 1 No
vember j.l. verplaatst van Utrecht naar
Den Haag, Anna Paulownastraat 93.
Het Dep. van Economische Zaken deelt
mede, dat er behangselpapier is dat vrij ver
kocht kan worden. Dit gaat °P toewijzing.
Ook kan echter voor gedupeerden papier
worden aangevraagd. De prijzen zijn de
zelfde als voor het vrije papier.
Denken wil zeggen mediteeren,
zwijgen, hooren, zien, kijken-
passagiers zal kunnen bergen, binnen
drie jaren tijds op de K. L. M.-lijnen
zal worden ingezet. Het zal worden
voorzien van een inrichting voor iucht-
druk-regeling in de cabine, zoodat het
zonder ongerief voor de passagiers op
een hoogte van ongeveer twaalf kilometer
zal kunnen vliegen.
Over dit vliegtuig, bekend als Fok
ker-ontwerp F. 26, vernemen wij nog
de volgende bijzonderheden.
Iedere vliegtuigtechnicus is er van
ovretuigd, dat de gasturbine als voort
stuwingsmiddel ook voor verkeersvliegtui
gen in de toekomst aangewezen is.
Een strijdpunt hierbij is nog, of de
gasturbine een schroef zal moeten
aandrijven, of dat een zirvere „straal
motor" (dus een motor waarbij de
voortstuwing uitsluitend ontstaat t. g v.
de reactiekracht der uitstroomende ver
brandingsgassen) de voorkeur verdient.
Deze laatste heeft het voordeel van
een geringer gewicht, eenvoudiger in
stallatie en wordt bij hooger snelheden
t. o. v. de turbineschrocf-combinatie
relatief steeds gunstiger
Een nadeel er van is evenwel het hoo-
gere brandstofverbruik De Fokkerfabriek
heeft dit probleem aan een grondige stu
die onderworpen en men kwam daarbij
tot de overtuiging, dat althans voor de
eerstvolgende periode voor middelsoort
trajecten de zuivere straalmotor, voor
lange afstanden eerder de schroefturbine-
combinatie in aanmerking komt. Voor
zeer korte afstanden, d.v. binnenlandsch
verkeer, blijft, althans vcorloopig, de
zuigmotor zijn plaats waarschijnlijk be
houden. omdat het vliegen op groote
hoogte, hetgeen voor de straalmotoren
aangewezen is, dan te veel tijd kost.
Voor lange afstanden wordt de straal
motor te nadeelig wegen> het hooge
brandstofverbruik, hetwelk uiteraard voor
groote afstanden een belangrijker rol gaat
spelen. Het lichter gewicht van de
motorinstallatie speelt dan niet zoo'n
groote rol meer.
Voor de middelsoort vlieglengte, d w z.
bv. 1000 km. traject-lengte (brandstof-
hoeveelheid voor grooter afstand i. v. m.
reserves) is dus de zuivere straalmotor
het beste voortstuwingsmiddel. Dez^ in
stallatie heeft pas zin bij zeer hooge
snelheid. Daarom is de kruissnelheid van
de.F. 26 800 km. per uur. d.w.z. onge
veer de hoogste snelheid, welke voorloo
pig toelaatbaar is, zonder dat men i- v.
m. het benaderen van ie geluidssnelheid
bijzondere moeilijkheden kan verwach
ten. Deee snelheid is echter alleen be
reikbaar indier. zeer hoog gestegen wordt.
Zaterdag reed de eerste electrische
trein op het traject UtrechtBilt-
hovenDen Dol derSoestAmers
foort, waarmede de Ned. Spoorwegen
wederom een stap hebben gezet op
den weg naar den heropbouw van het
geëlectrificeerde net.
De reisduur Utrecht-Amersfoort ver
mindert nu van 35 tot 24 minuten voor
stoptreinen, de electrische sneltreinen,
die alléén stoppen te Bilthoven, rijden
het traject in 19 minuten.
In verband met de onregelmatigheden
in het bewaringskamp te Laren vernemen
wij, dat <wee personen gearresteerd zijn,
n.l. A. H. en J. K„ res„ adjudant- en
sergeant-bewaker.
Beiden zullen morgen voor den officier
1 yan Justitie te Amsterdam geleid worden.