Verbod tot vervoer van vee over groote rivieren Ontstellende smokkelhandel over Zuidelijke grens Vraag naar radio's overtreft ver het aanbod WRAK VAN DE DAKOTA GEVONDEN op helling van „Wetterhom „Vrijwillige verduistering" in de Ver. Staten Verkiezingsoverwinning van het Roemeensch regeeringsblok I m Eind 1947 voldoende kunstzijden kleeding m Militaire gebeurtenissen 1940 onder* de loupe Dit jaar 80.000 toestellen in den handel gebracht EEN NIEUWE RUBRIEK r - Truman en Lewis op hun posten Zal Engeland de erkenning van regeering-Groza intrekken Gebrek aan chemicaliën en kleurstoffen Televisie in België en Amerika LANGS FORSCHE LIJNEN Tol hoofd en hart Totaal rond 50.000 man in Indië Amerikaansck toestel Met ingang van 24 November „STAAKT HET VUREN" NIET NAGEKOMEN Parys-Londen in 41 minuten Zullen parachutisten worden ingezet? Onderscheiding voor Ned. Roode Kruis Baltische dienstmeisjes naar Nederland Onverwachte resultaten ZATERDAG 23 NOVEMBER 1146 69ste JAARGANG No. 23705 TERRORISTEN OP BALI GEDOOD Telegrammen aan dr. Beel Straalvliegtuig maakt nieuwe recordvlucht Engelsch vliegtuig stort neer op een autobus ^Dynamiet-maniakjn Stockholm^ DE MIJNWERKERSSTAKING PRESIDENT ONDERBREEKT ZIJN VACANTIE Gouden medaille aan Prinses' Juliana overhandigd BUREAUX VAN REDACTIE EN «.UtvilNISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543 Postgiro 143450 ABONNEMENTEN: 50 ets, p. w., f 3.90 p. kwart. Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd- hoofdredacteur: X' Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERIENTIETARIEF 30 cents pei millimeter hoogte. Ingezonden mededeel:nger dubbel tarief. Omroepers 16 cents oer m.m hoogte. De administratie behoudt zien het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren De smokkelhandel in vee en paarden naar België Is sedert geruimen tijd in ontstellende mate toegenomen. Duizen den stuks vee zijn op onregelmatige Wijze over de grens gebracht, hetgeen niet alleen groote' schade toebrengt aan de vleeschvoorziening en nadeelig is voor de ontwikkeling van den "veestapel in ons land, doch ook leidt tot een ver lies aan deviezen, waaraan paal en perk gesteld moet worden. Indertijd zijn ter beteugeling van het kwaad be palingen uitgevaardigd ter versterking van de grenscontrole op het vervoer van vee, doch de?e bepalingen hebben onvoldoende uitwerking gehad, terwijl ook een verhoogde krachtsinspanning van den Centralen Controle Dienst in de grensgebieden het omvangrijke euvel niet heeft kunnen terugdringen, hoe succesvol het plaatselijk optreden ook veelal was. Thans echter heeft het Bedrijf schap voor Vee en Vleesch een ver bod afgekondigd van het vervoer van vee en paarden over de groote rivieren van ons land, welke Neder land in een Noordelijk en Zuidelijk gebied scheiden. Op deze wijze wordt de mogelijkheid geschapen den aanvoer van vee naar het Zuid den, bestemd voor den clandestie- nen uitvoer, af te snijden. Het ver bod treedt in werking met ingang van Zondag 24 November. De grens tusschen de twee gebieden wordt van de Oostelijke rijksgrens naar het Westen gevormd door de volgende rivieren en stroomen: de Rijn tot de splitsing van Rijn en Waal, de Waal. de Merwede tot de splitsing van Merwede en Nieuwe Merwede, de nieuwe Merwede, het Hollandsch Diep en vervolgens de stroomen, gelegen tusschen de provincie Zuid-Hollanfl eenerzijds en de provincies Zeeland en Noord-Brabant anderzijds. Van het verbod om paarden en vee van het Noorden naar het Zuiden te vervoeren, zal slechts in zeer bijzondere gevallen ontheffing worden Verleend. Naar schatting zijn meer dan 70 ter roristen gedood toen Nederlandsehe troepen tegenmaatregelen namen in verband met een aanval, dien 75 terro risten 21 November op een politie-deta- chement te Tabanan (Bali) hebben uit gevoerd, aldus meldt de Regeeringsvoor- lichtingsdienst. Aan Nederlandsehe zijde vielen geen dooden. Dit jaar heeft de Nederlandsehe radio-industrie 70.000 tot 80.000, voor het meerendeel kleinere, radiotoestel len in den handel gebracht. Men zal zich wellicht afvragen, waar deze toestellen blijven en waarom men dan geen radio's in de winkels ziet- Het antwoord luidt, dat de vraag ongeveer het tienvoudige van het aanbod bedraagt en dat de handel daarom lijsten voor de aflevering aanlegt. Hoewel ongeveer 50 pro cent van het aantal in 1939 ver kochte Nederlandsehe toestellen in den loop van dit jaar de Nederland sehe huiskamers bereikt, kan slechts ongeveer 10 procent van het aantal gegadigden tevreden worden gesteld. De stichting „Indië in Nood" heeft een telegram aan dr. Beel gezonden, waarin er op wordt gewezen, dat Van Mook het Nederlandsehe volk omtrent zijn plannen in onwetendheid laat. Het bevel „staakt het vuren" wordt voorts door de Indonesische troepen niet na gekomen. Op allerlei plaatsen gaan de aanvallen door. Aangedrongen wordt aan deze onwaardige en misdadige toe standen oogenblikkelijk een einde te maken. Dë politieke partijen in Batavia heb ben eveneens een telegram gezonden aan den minister-president, waarin er met klem op wordt aangedrongen de belofte te vervullen om bekwame vertegenwoor digers en een vertrouwehsman uit Ned.- Indië naar Nederland te ontbieden, om hun meeningen in de Staten-Generaai uiteen te zetten aangaande specifiek Nederlandsch-Indische belangen. In verband hiermede vragen zij om uitstel van beslissing door de regeering en de Staten-Generaai. 1 i Het Engelsche vliegtuig met straal aandrijving van het type Lancaster, het eerste passagiersvliegtuig met straalaandrijving, is Vrijdag in 41 mi nuten van Parijs naax Londen gevlogen en heeft zoodoende zijn eigen record voor het oversteken van Het Kanaal. Riet 9 minuten verbeterd. Het vorige record werd 18 November gevestigd. Het vliegtuig was in het geheel 49 minuten in de lucht; 8 minuten werden besteed voor het cirkelen boven de luchthavens van VillacouMay en Lon den. Een vliegtuig van de Royal Air Force, dat op het punt stond te landen, is te Locking in botsing gekomen met een autobus van twee verdiepingen. Volgens de eerste berichten werden zeven man van de R.A.F., die zich in den autobus bevonden, gedood en twintig a dertig ge wond. Van de inzittenden van het vlieg tuig liep niemand eenig letsel op. Twee inwoners van Den Bosch gingen d?s avonds de herstelwerkzaamheden in «ogenschouw nemen, welke aan de spoor brug over de Dieze waren uitgevoerd. Ter- Wijl zij op de brug stonden, nadprde een trein uit Nijmegen. Op het nippertje kon één der mannen zich nog in veiligheid stellen. Van den tweeden is tot nu toe echter geen spoor te bekennen. Men ver moedt, dat de man bij de poging om zich te redden van de brug te water is geraakt. Deze gegevens verstrekte de voorzitter van het Centraal Bureau tot Bescher ming van den Radiohandel, (Cebubera), de heer M. Franken. Deze organisatie omvat de Nederlandsehe fabrikanten en importeurs van radiotoestellen. De heer Franken deelde mede, dat de totale pro ductie van radiotoestellen, m Nederland over een tijdvak van twee jaar voldoen de zou zijn om lederen afnemer in het binnenland tevreden te stellen. Aange zien export echter dwingend noodzake lijk is, kan een gunstige radiomarkt in het binnenland zich voorloopdg nog niet ontwikkelen. De tijd zal leea-en, wat in de toekomst kan worden gedaan. De radiofabricage, aldus de heer Fran ken, is voornamelijk gericht op kleine toestellen en zelfs gedeeltelijk op toe stellen met één golflengte, de midden golf. De aan de radio-industrie toege wezen materialen, voornamelijk messing, zijn zeer krap. Het is dus te begrijpen, dat men hiermee woekert. Om zooveel mogelijk toestellen op de markt te bren gen, zonder aan kwaliteiten te tornen, dient men dus klein te bouwen. De Stockholmsche politie heeft duizenden vrijwillige helpers gerecru- teerd om een dynamiet-maniak, die reeds zeven achtereenvolgen, de Zaterdagavonden gehouwen in het centrum van Stockholm heeft opgebla zen, te grijpen De politie heeft verklaarddat zij in staat zal zijn 3 minuten na een ontploffing de geheele omgeving af te zetten. Bijzondere ^maatregelen zijn op de politièbhreaux genomen om al dege nendie op de plaats van de ontplof fing zullen worden aangehoudenop te kunnen brengen. I De onderteekening. van het Fransch-Neder landsch cultureel verdrag op het Ministe rie van Buitenlandsche Zaken te Parijs. Mr. Star Busman, zaakgelastigde van Ne. derland in Frankrijk, teekent het verdrag. Links van hem Georges Bidault, die in naam van Frankrijk teekende en rechts mr. Dumaine, chef van het protocol. Achter mr. Dumaine staat prof. J. J. Gielen, minister van Onderwijs, Kunsten en Wetensch appen J fet is de besliste taak van de Katholieke pers de verdieping van f~7 het inzicht in de Katholieke idealen te bevorderen. Hierbij dient zij er zich van bewust te zijn dat dit een proces van langen duur beteekent. De ervaring leert dat, bij een oogenschijnlijk enthousiaste deelname van velen aan een bepaalde beiveging, het inzicht van de 1massa in de uiteindelijke ideaalstelling van zulk een beweging eerst veel later optreedt. Bij extremistische bewegingen als het nationaal-socialisme bleek dit tot funeste gevolgen te leiden. T.a-v. bewegingen, welker doel stellingen wij onderschrijven en icaarvan wij een overtuiging hebben, dat zij tot een meer i deale samenleving voeren, is dit evenwel te betreuren. Sinds jaar en dag strijdt ons blad voor 't hebben van 'n open oog voor t i&eaal eener beweging, waarvoor tijd en geld en moeite worden geofferd." 'Zeer bijzonder geldt dit den Katholieken arbeiders en hun beweging. Teneinde onze taak als Katholiek dagblad in dit opzicht nog beter te kunnen vervullen, noodigden wij een kenner der Kath. Arb. Beweging in Nederland uitzijn inzichten omtrent doel en wegen dier beweging als mede de talrijke vraagstukken, die de arbeiderswereld van nu beroeren, in ons blad te willen ontvouwen. Het feit, dat op 8 Dec. a.s'. de Utrechtsche Diocesane Bond zijn stichting op 1 Oct. 1893 herdenkt (welke herdenking werd ver traagd door den oorlog) was een geschikte aanleiding deze nieuwe rubriek bij onze lezers te introduceeren. Hier immers ligt het wezenlijk begin van de Katholieke Arbeiders Beweging in Nederl&nd. .zooals wij die thans in heel haar forschheid kennen. Een Britsche Lancaster en twee Amerikaansche Vliegende Forten hebben gisteren in den namiddag het wrak van het vermiste Amerikaansche Dakota-toestel ontdekt. Het toestel ligt op 3000 meter hoogte op de Oostelijke helling van den Wetterhorn, een bergtop in de Jungfrauketen, 13 Km. ten Zuid-Oosten van Interlaken. Een radiotoestel, voedsel, medicamenten en waarschuwingsmateriaal werden di rect afgeworpen. Een der Vliegende Forten werd be stuurd door generaal Ralph Snavely, wiens vrouw zich aan boord van het verongelukte toestel bevond. Het vlieg tuig ligt op een kale bergvlakte, waar de wind snelheden bereikt van 120 Km. per uur. Inmiddels zijn C 47's met nieuwe voorraden op weg naar de plek van het ongeluk, aangezien van het veronge lukte vliegtuig een kort radio-bericht was ontvangen luidende: „Gebrek aan voeding en kleeding". Uit Interlaken is een groep Zwitser- sche berggidsen, vergezeld van Ameri- kaanséie verpleegsters en doktoren, oogenblikkelijk naar de plaats des on- heils vertrokken. Spoedig nadat de Dakota was gevon den, viel de nacht in. waardoor het on mogelijk werd onmiddellijk eerste hulp te verleenen. De Amerikaansche para chutisten-vrijwilligers te Frankfurt, die zich gereed hielden, konden dus niet meteen worden ingezet. Op het hoofdkwartier van de Ameri kaansche luchtmacht heeft men ver klaard, dat het zeer twijfelachtig is, of de parachutisten Vrijdagavond nog zou den trachten te springen. Voorbereidingen zijn echter getroffen, om te trachten de operatie Zaterdag morgen vroeg ten uitvoer te brengen. Een piloot van de R.A.F., luitenant Thomas Frewin, heeft medegedeeld, dat' hij morgen een poging zal wagen met een zweefvliegtuig te landen in de na bijheid van de plaats, waar de Ameri kaansche Dakota is neergekomen. Hij heeft het besluit genomen ondanks de waarschuwingen van Amerikaansche autoriteiten op luchtvaartgebied. „Wij zuilen landen," zoo zeide Frewin, „maar ik kan niet zeggen of we onbeschadigd zullen neerkomen". De laatste berichten van het vliegveld Orly zeggen, dat 8 van de 11 slachtof fers gezien zijn, terwijl zij zich in. de nabijheid van het wrak bewogen. Er woedt daar thans een hevige storm. Volgens onbevestigde berichten uit Fransche bron is in het gegied van den Mont Blanc het wrak van een tweede vliegtuig gevonden, mogelijk dat van een sinds zes weken vermist Ameri- kaansch legervliegtuig. Een Amerikaansch vliegtuig, dat op zoek was naar de Dakota, is Vrijdag middag te 14 uur neergestort op het massief des Sept Laux. President Truman heeft gisteren zijn vacantie in Florida afgebroken en zal zich vanudaag per vliegtuig n..ar Wash ington begeven, om ter plaatse de lei ding te nemen in den strijd van de re geering met. John Lewis, eten strijd die zijn hoogtepunt op Maandag zal berei" ken, wanneer de befaamde arbeidsleider zich zal hebben te verantwoorden voor rechter Goldsborough van het districts gerechtshof. Volgens de einduitslagen van de Zondag in Roemenië gehouden verkie zingen heeft het regeeringsblok 84 pUt. der stemmen op zich vereenigd en .kreeg Manioe's nationale boerenpartij 7.21 pCt. De uitslagen luiden als volgt: Regeeringsblok 348 zetels; Nationale Boerenpartij (dr. Manioe) 32 zetels; Na tionale Liberale Partij (Bratianoe) 3 ze tels; Hongaarsche Volks-Unie 29 zetels; Democratische Boerenpartij (dr Loeroe) 2 zetels. De aan het regeeringsblok gekomen zetels zijn als volgt evrdeeld: Commu nisten 73; Liberalen (Tatarescoe) 75; Sociaal Democraten 75; Ploegers front (dr. Groza) 70; Nationale Volkspartij 26; Dissidenten 31. Volgens te Londen ontvangen officieele berichten, aldus een woordvoerder van het Engelsche ministerie van Buiten landsche Zaken, hebben twee tot de op positie behoorende leden van de R°e- meensche regeering, die na de conferen tie te Moskou in 1945 hun ambt aan vaard hadden op voorwaarde, dat Roe menië door de drie groote mogendheden zou worden erkend', een verzoek om ont slag ingediend Engeland bepaalt thans opnieuw zijn houding ten opzichte van Roemenië en waarnemers te Londen achten het niet uitgesloten dat Engeland zijn erkenning van de regeering-Groza zal intrekken. In dat geval zou het Roemeensche vredes verdrag op losse schroeven komen te staan, daar Engeland alleen een ver drag kan onderteekenen met een erken de regeering. Tegelijkertijd zijn de meeste staten en steden reeds met ©en vrijwillige „ver duistering" begonnen, nog voordat de regeering is overgegaan tot een der- gelijken order, die tot doel heeft de nog voor 36 dagen voorradige kolen aan de ziekenhuizen en openbare nutsbedrijven te verstrekken. In Washington zelf zijn alle regee- ringsgebouwen op de verduisteringsbasis van den oorlog gesteld. Broadway in New-York echter vertoonde gisteravond nog dezelfde lichtzee van altijd! Spoor wegen daarentegen hebben bekend ge maakt, dat van de treinen, die dagelijks New-York verlaten, er driehonderd zul len vervallen. John Lewis heeft gisteren voor het eerst sinds 36 uur zijn drïfe verdiepingen hooge landhuis in Alexandria (Virginia) verlaten om zich naar zijn bureau in Washington te begeven. Hij was in de beste stemming, doch weigerde eenige verklaring af te leggen. Toen hij zijn bu reau binnentrad, overhandigden regee- ringsambtenaren hem het bevel, om tien uur Maandagamorgen voor 't gerecht te verschijnen. Uit Wilkesbarre in Pennsylvania wordt gemeld, dat nu ook duizenden arbeiders uit de anfchracietmijnen niet op het werk verschenen zijn. Bestuurders van de United Mine Workers noemden den toe stand in de anthracietmijnen een van de uiterste verwarring. Volgens vroegere berichten waren minstens zesduizend van 76 duizend arbeiders in de anthra- cietindustrie weggebleven. Vrijdagmiddag te vijf uur heeft men op de helling van dit massief een vuür- pijl en een groote rookzuil gezien. Het geluid van de ontploffing werd duidelijk gehoord door het personeel van de elec- trische centrale te Fonds de France. Reddingsploegen, bestaande uit 110 ervaren skiërs, zijn tegen het vallen van den avond vertrokken om de overleven den te redden. De hulptroepen van het Amerikaan sche leger, die bewoners van het FranschItaliaansche grensgebied ten Oosten van Turijn hebben ondervraagd, voorzien de mogelijkheid, dat „nog een vliegtuig in de Alpen is neerfestort".- Inderdaad hebben verscheidene boe ren uit dit gebied Dinsdag een groot transportvliegtuig gezien, dat moeilijk^ heden scheen te hebben. Gistermorgen geschiedde in het gebouw van het hoofdbestuur van het Nederland sehe Roode Kruis te 's.Gravenhage de uit reiking van de groote gouden dr. C. B. Tilanus-medaille, de hoogstè onderschei ding, welke de Nederlandsehe vereenigine kan toekennen. De voorzitter van E. H. B. O., dr. A Oterdoom deelde in een toespraak mede. dat wijlen, dr. C. B. Tilanus, de stichter van de Ned. Vereeniging voor E. H. B. O. de bepaling heeft gemaakt, dat deze me daille kon worden toegekend aan instel lingen. die op. bijzondere wijze het doel der vereeniging hebben helpen bevorderen. In den achter ons liggendèn tijd, al dus de heer Oterdoom, heeft het Neder landsehe Roode Kruis in den ruimsten zin van het woord medegewerkt aan het doel van de E. H. B. O. Talloos zijn de voorbeelden, waarby het Nederlandsehe Roode Kruis de helpende hand heeft ge boden. de hand, die in de eerste maanden van 1945 voor vele Nederlanders mis schien de „reddende hand" is geweest. De. ze onderscheiding wil dan ook zijn de uit drukking van de erkentelijkheid van de Ned. Ver. voor E. H. B. O. voor alles, wat het Ned. Roode Kruis heeft gedaan voor land en volk. Hierna ging dr. Oterdoom over tot de uitreiking van de medaille aan H. K. H. Prinses Juliana, voorzitster van het Ned. Roode Kruis. Namens het hoofdbestuur dankte de Prinses hartelijk voor deze onderscheiding. Gisteren is van Schiphol vertrokken het K.L.M.-toestel PH—TAR, de „Rot terdam". Aan boord bevonden zich 25 passagiers; te Lissabon komen er nog 15 passagiers bij. Het toestel komt 25 No vember in Buenos Aires aan. Aan een aantal Nederlanders, die tijdens de bezetting hulp verleenden aan militaire vliegers, werd te Amsterdam namens de Amerikaansche regeering een onderschei ding uitgereikt, De heer Smit wordt door kol. Frank Johnson, mil. attaché der Ver. Staten, gedecoreerd Een kieine groep meisjes, afkomstig uit de Baltische stalen, die zicli thans „i kampen in Duitschland bevinden, zullen toestemming krijgen naar Nederland te komen, waar zij als dienstmeisjes zullen worden tewerkgesteld, aidus heeft de Nederlandsehe vreemdelingendienst van daag bevestigd, er aan toevoegende, dat deze eerste proefgroep waarschijnlijk dpor een grootere zal worden gevolgd. De organisatie der Ver. Naties heeft aan de Nederlandsehe regeering ge vraagd, of zij bereid is Polen uit het le ger van generaal Anders op te nemen. Hierover is ndg geen beslissing gevallen, maar het is niet onmogelijk, dat hun tewerkstelling als mijnwerkers zal wor den overwogen. Het Sovjet-Russische nieuwsbureau Tass heeft bericht, dat men in „kringen van de Algemeene Vergadering van de „V.N." aanneemt, dat er politieke motie ven ten grondslag liggen aan de aan randing të New-York, waarbij een Oe- krainsch afgevaardigde een schot in het been kreeg. I Vrijdag werd in het Belgische blad „La Dernière Heure" evrklaard, dat men bezig is met televisieproeven van Enge land naar België met behulp van speciale apparaten, die opgesteld staan aan de Belgische kust. Terwijl men bezig was in te schakelen op het Engelsche televisienet, werden onverwacht en zeer duidelijk de uitzen dingen van het Fransche televisiestelsel ontvangen, voegt het blad hieraan toe. De proeven gaan uit' van het nationale instituut voor radio en cinema. Twee Amerikaansche firma's hebben een contract geteekend via een televisie uitzending. Zij noemden dit de eerste transactie van deze soort. Het contract is gesloten tusschen de Chevroletfabriek van General Motors en de Du Moiit Television en heeft betrek king op een aantal in 1947 te geven tele visieprogramma's, die door Chevrolet ge financierd zullen worden. Twee televisie-studio's te New York en Washington waren per kabel met elkaar verbonden. De functionarissen van Du Mont toekenden het contract in New York, die van Chevrolet in Washington. Elke partij zag twee televisieschermen, waarop de scènes van de „conferentie" werden geproduceerd. Twee contracten werden geteekend en gefotografeerd, vervolgens werden de af beeldingen op het scherm er boven ge plaatst, hetgeen ten gevolge had, dat er een akte ontstond, die beide handteeke- ningen droeg. De juridische afdeelingen van de fir ma's zeiden, dat deze foto's van het con tract wettig waren. „Katoen en wol voor kleeding zullen in het komende jaar nog niet aan de vraag beantwoorden- De positie van kunstzijden kleeding zal eind 1947 echter gunstiger zijn", aldus de heer P. Fertener van Vlissingen, directeur van de N.V. Van Vlissingens Katoenfabrieken te Helmond. „Dit beteekent", zoo deelde hy mede, „dat kunstzijden damesstoffen, voering, tricotage en lingerie naar alle waar schijnlijkheid in zoodanige hoeveel heden verkrijgbaar zullen zijn, dat men voor het allergrootste deel in zijn behoeften op dit gebied zal kun nen voorziet.." Helaas beteekent het nog niet, dat het kleedingprobleem in het binnenland hiermee zal zijn opgelost. Immers katoe nen en wollen stoffen kunnen nog niet in voldoende mate worden afgeleverd. Zeer groote moeilijkheden ondervindt de Nederlandsehe textielindustrie door gebrek aan chemicaliën en kleurstoffen. Nu de Duitsche I. G. Farben vrijwel ge heel is uitgevallen, bestaan zeer beperkte mogelijkheden om deze stoffen te betrek ken- Ons eigen land produceert deze hulp stoffen slechts in bescheiden mate. De Engelsche chemische industrie kan pre cies de eigen behoefte dekken en uit de Ver. Staten en Frankrijk is de aanvoer niet noemenswaard. Wat de kunstzijde betreft kon de heer Fentener van Vlissingen een meer op timistisch geluid laten hooren. In 1947 zal 60 procent meer kunstzijde dan in 1939 ter beschikking van de Nederland sehe textielindustrie worden gesteld. In het laatstgenoemde jaar werd 4000 tot 4500 ton verwerkt. De kunstzijde zal in gespoten draden aan de weverijen wor den geleverd. Nu de spinnerij in de Kleefsche Waard bij Arnhem weer in bedrijf is, zullen de kunstzijden „vlokken" die gesneden worden uit gespoten dra den, weer gesponnen kunnen worden. Dit spinnen zal echter in mindering komen op het spinnen van katoen. Men zal bij de fabricage van kunstzijden klee- dingstoffen dus alle kanten kunnen uit gaan. Of het gouden bestaansfeest van een organisatie het herdenken waard is, wordt op de eerste plaats be paald door haar balans; waarbij wij uiteraard niet bedoelen de balans van geldelijke bezittingen en schulden, maar de balans van haar werkzaamheden en bereikte resultaten aan den eenen kant en de som van hiertoe gebrachte offers 'aan de andere zijde. De bet eekenis, die de Kath. Arbeiders beweging in Nederland op het oogen- blik heeft, is boven eiken twijfel ver heven. Wie programma's leest van politieke partijen, welke een belangrijke plaats ln het Nederlandsehe leven innemen, van organen en organisaties, die een wel haast beslissende' stem hebben in het Nederlandsehe sociale en economische leven, zien daarin steeds terug de ge dachte aan ordening van het openbare leven in al zijn geledingen. Er is een onmiddellijk verband tus schen 50 jaar arbeid van de Kath. Ar beidersbeweging en de voorvermelde programma's. Reeds dr. Ariëns, toen hij zijn eerste Werkliedenvereeniging in 1889 had gefundeerd, wilde deze vereeniging aanvankelijk een Broederschapsband noemen. Hiermede gaf hij te kennen, dat het zijn vereeniging niet alleen was be gonnen om materieele lotsverbetering, zelfs niet alleen om grooter geestelijken rijkdom voor den stand der verdrukten, maar uiteindelijk om een verbroedering tu§schen de klassen, die haat-geladen tegenover elkander stonden. En Schaepman, in zijn rede van 1 Oc- tober 1893 te Zwolle, veiklaarde nadruk kelijk: Het gaat bij de doelstelling van den Bond niet om een cent loon per uur meer of een uur arbeid minder, Zon dagsrust, verzekering tegen ongevallen en voor hooge leeftijden, bescherming van vrouwen en kinderen, het is dat al les en nog iets meer. Op dat iets nu komt het aan. Dat iets meer is het scheppen van een nieuwen, liever nog, het henstellen van een ouden rechtstoe stand. Uit latere redevoeringen van Schaepman blijkt overduidelijk, dat hij bij het „herstellen van dien ouden rechtstoestand" speciaal gedacht heeft aan wat hij de „hoogste ordelijkheid" noemde: het samenwerken van patroon en arbeider in het productie-proces. In de latere geschiedenis van de be weging treft ons al zeer vroegtijdig een Bedrijfsradencongres, en rond de twin tiger jaren vult Henri Hermans welhaast eeh geheelen jaargang van Het Roer met regelmatig terugkeerende beschou wingen over het vraagstuk van de Be- drij fsorganisatie. Kort voor den eersten wereldoorlog zet de Kath. Arbeidersbeweging haar grootsche actie naar de „Nieuwe Ge meenschap" in. Even ging het gordijn daarna toe, en toen na een pauze van vier jaar het scherm opnieuw gehaald werd, t er toonoe bet tocaieel een anaer wereldbeeld. Groepeeringen van men- schen, die voorheen wars hadden ge staan van iedere gedachte aan maat schappelijke ordening politieke zoo wel als sociale en economische hadden boven aan de lijst van hun urgentie program geplaatst: „Invoering van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie". Het is zonder meer duidelijk, dat hier een doorbreken van bepaalde levensop vattingen aan de orde is, waarvan de oorsprong overduidelijk heenwijst naar de katholieke sociologie, welke groeide, vooral ook in de Ned. Kath. Arbeiders beweging Wij zouden die allerbelangrijkste maatschappelijke verschuiving als post I willen plaatsen op de creditzijde van de balans, welke de waarde van dezen thans jubileerenden bond moet aangeven. En weer gaan wij terug in de historie, om het tweede punt te construeeren. Weer zien wij een groepje arbeiders rond Ariëns op zijn kamer, pratend, re- deneerend, philosofeerend over belang rijke levensvragen, en in de eerste sta tuten van de eerste zuivere Werklieden vereeniging omschrijft men het doel o.a. als te zijn: het vrijwaren van de arbei ders tegen anti-christelijke en socialis tische invloeden. Regelmatig daarna ko men zij te staan tegenover groote drei gingen voor het geestelijke en daarmede voor het materieele leven. Het socialis me van het eind der vorige eetiw was positief God-" ud, zoodat het Engels een der bekw.iste pioniers tot de uitspraak bracht, dat dit socialisme de arbeiders dreigde te berooven van het laatste houvast in het leven: de hoop op een. eeuwige zaligheid. Dit naar omvang niet te schatten gevaar werd gekeerd. De massa van katholiek arbeidend Ne derland zulks in tegenstelling met welhaast alle andere Europeesche of speciaal katholieke landen bleef ka tholiek. Het arbeidende volk wees het socialisme af. Dit was een massa-reactie, die de diepe beteekenis van den 6tands- organisatorischen arbeid voor goed voor de geschiedenis vastlegde. (Vervolg op pagina 3) I In moeilijkheden moet een I mensch bewijzen wat hij kan en I wat hij is; in lijden hoe groot- \moedig en grootdadig zijn ziel is^J Aan het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de begrooting van Oorlog is het volgende ontleend: Met de leden diê gevraagd hebben om een samenvattend overzicht van de mili taire gebeurtenissen hier te lande gedu rende de maanden Februari tot en met Juni van het jaar 1940. is de minister van meening, dat hieruit verstrekkende conclusies zijn te trekken bij den opbouw van de nieuwe weermacht. In het geloot, dat ondanks de on gunst van het oogenblik een zoodanige herbouw weder mogelijk zou worden, is reeds in den zomer van 1940 by het toen malige Algemeen Hoofdkwartier, later om gezet in Hoofdregelingsbureau, begonnen met de bewerking van een stafwerk betref fende „Nederlands verdediging tegen den Duitschen aanval". De verschijning kan spoedig tegemoet worden gezien. De minister betoogt, dat de kinderziek ten, inhaerent aan iedere nieuwe schep ping, bij de Koninklijke Landmacht thans voor een belangrijk deel zjjn overwonnen Ten aanzien van het gebruik maken van Engelsche hulp by den wederopbouw van ons leger, past een woord van groote er kentelijkheid voor de medewerking in dit opzicht van het Vereenigd Koninkrijk on dervonden. Teneinde ook te kunnen profitee- van do ervaringen onzer Oostelijke bondgenooten, wordt thans het noo- dige verricht om te geraken tot de benoeming van militaire attacbé's te Moskou en Praag. Met betrekking tot de geallieerde leger- onderdeelen, welke zich in Nederland be vinden, zij vermeld, dat geallieerde troe peneenheden in Nederland niet meer aan wezig zijn. Het commando der Nederland sehe troepen in Engeland zal met ingang van 1 Januari 1947 worden opgeheven. Het aantal troepen der Kon. Landmacht, dat zich 1 Januari 1947 in Ned.-Indië zal bevinden, bedraagt ongeveer 2100 offi cieren, 3900 onderofficieren en 41000 min deren, totaal derhalve 47000 man.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1