EENHEID VAN STAATSGEZAG
EN STAAT DIENT BEWAARD
i
Nieuwe Amerikaan sche expeditie
naar de Zuidpool
Nieuwe Russische politiek
in Duitschland
Duitsche bepalingen in de
Ziektewet
Regeering acht
thans niet
J
„blokvorming
gewenscht
SOCIALE
ZEKERHEID
„De zgn. basis-overeenkomst
kan niet worden aanvaard"
Argentijnsche en Chileensche
aanspraken
IERSCHE HONGERSTAKER
VRIJGELATEN
Motie-Steinmetz over aitkeering
bij bevalling aangenomen
ALARM IN VREDESTIJD
Tot hoofd en hart
Voorstel aangeboden
aan min. Jonkman
De „Sibajak" naar
Ned.-Indië
Ira-leider weigerde 44 dagen
te eten of te drinken
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1946
69ste JAARGANG Nó. 23711
Totale losmaking
De facto geen wapenstilstand
:h
KARDINAAL HLOND
BIJ DEN PAUS
TWEEDE KAMER
DEELNAME AAN BEZETTING
VAN DUITSCHLAND
99
Een Duitsche blauwbaard
De bezetting van Duitschland
Grensoverschrijdingen en
kampongs geplunderd
Gaan Fransche socialisten
samen met communisten?
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143450
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
De heeren Ch. J. X. M. Weiter, prof.
dr. c. W. de Vries, prof. mr. J. A.
Eigeman, J. Fabrius, prof. mr. A. C.
Josephus Jitta, prof. mr. P. A. J. Lose-
caat Vermeer, dr. J. W. de Stoppelaar
en mr. W. F. de Waal, hebben aan den
Minister van Overzeesche Gebiedsdeelen
het navolgende voorstel aangeboden, ter
vervanging van de basis-overeenkomst
van Linggadjati: 6
..Ondergeteekenden, van oordeel dat een
andere basis-overeenkomst mogelijk is, wel
ke voldoet aan het drievoudig desideratum,
dat het:
a in uitdrukkelijke bewoordingen uit-
«luit het zgn. koloniaal systeem:
b. het staatsverband handhaaft;
c. den weg open laat voor verdere on
derhandelingen;
bevelen ter bereiking van dit doel de
Volgende grondstellingen aan
1. Uitgangspunt van beleid inzake der
herziening van de staatkundige verhoudin
gen tusschen de deelen van het Koninkrijk
dient te zijn, dat het gewenscht en ook
hwgelijk is, langs eonstitutioneelen weg het
Konjnkrijk zoo te hervormen, dat:
le'. de eenheid van staat en staatsgezag
JVelke H. M. de Koningin bij Hare troons
bestijging heeft gezworen te zullen hand
haven, inderdaad bewaard blijven, en
2e. in overeenstemming met de Koninklijke
bede van 7 December 1942 een staatsorgani
satie zal ontstaan, waarvan de samenstel
lende deelen en hun volken in waarheid vrij
fcijn, zoo dat elke herinnering aan „overheer-
tehing" van volk over volk alsmede aan het
koloniaal verleden wordt uitgewischt.
2. De zgn. basis-overeenkomst van Ling-
Sadjati. 15 November 1946 door de Com-
hiissie-Generaal geparafeerd, kan daarente
gen door het Nederlandsche volk en door
de regeering van het Koninkrijk in deszelfs
haam, niet worden aanvaard.
Doordat zij de eenheid van Ko
ninkrijk en 'staatsgezag in beginsel
opensplijt, zou deze overeenkomst, in
dien zij wordt aanvaard, den weg ope
nen naar een onheilvolle toekomst,
onheilvol voor Nederland, doch meer
nog voor land en volkeren van Ned.-
ïndië.
Terugkeerend tot de positieve en con
structieve gedachte, welke conform de
Koninklijke rede van 7 December 1942
boven als uitgangspunt werd genomen,
Worden de navolgende hoofdgedachten, om
trent de uitvoering ontwikkeld.
4. a. De huidige gebiedsdeelen. als auto
nome en dus zelfstandige rechtsgemeen
schappen herschapen, op geen wijze aan
elkander ondergeschikt, «.zullen inwendig
tvorden bestuurd volgens regels, vastgelegd
in een eigen grondwet, dus door een eigen
tegeering, op de basis van de democrgtisch-
Politieke gedachte gevormd. Uit dit laat
ste vloeit voort, dat de federatieve in
richting in Indonesië moet worden ge
volgd en dat een federatief orgaan voor
oen Archipel moet worden in het leven
geroepen. Aan den top van dat orgaan
staat de vertegenwoordiger van het na te
KJ wordt bwaoemd
O oor de draagster van 'de Koninklijke
Waardigheid.
Hij wordt krachtens de staatswet met
enkele bijzondere bevoegdheden ter
waarborging van fundamenteele rechten,
Van goed bestuur en van gezonde finan
ciën bekleed.
b. De bouw van het nieuwe staatsver
band. met een eigen sfeer van bewind-
doering en met een eigen vermogen, wordt
Verkregen door een vrijwillige staatkun
dige samenwerking der onderdeden.
In de nieuwe organisatie van den staat
gillen alle krachten van het staatsver
band als zoodanig geconcentreerd zijn,
~°owel wat de bewindvoering betreft
Is taats-kabinet) als wat de volksvertegen
woordiging (staats-parlement) aangaat,
rh beide sferen zal vaststaan, dat de in-
'Ced en het getal van hen die Neder-
J?hd en Indonesië vertegenwoordigen gelijk
fblien zijn, terwijl de positie van Surina
me en Curacao evenredig zal zijn aan het
«bwicht dier' staatsdeelen.
5. Bij deze constructie komt dus
allereerst vast te staan, dat met uit
sondering van de draagster van de
Koninklijke waardigheid, niet eenig
orgaan van het Rijk in Europa te
vens functionneert als orgaan van de
hoogste rechtsgemeenschap.
Bij het toekennen van de gezamen-
bjke staatsfuncties aan de organen van
ben bovenbouw moet de regel worden
Rcvolgd, dat alle macht berust bij de af
zonderlijke rechtsgemeenschappen, voor-
Zoover niet het statuut van de hoogste
Rechtsgemeenschap uitdrukkelijk bijzon
dere bevoegdheid opdraagt aan de orga
nen van den bovenbouw.
7. De vertegenwoordiging van de hoog
de rechtsgemeenschap vergadert binnen
het grondgebied van den staat.
K Tot het uitoefenen ^n de functies
Van bewindvoering over de zaken van
0en staat worden staatsministers benoemd.
Zij zijn verantwoordelijk aan het ver
tegenwoordigend lichaam van den staat.
~'J worden benoemd en ontslagen door de
ftaagster van de Koninklijke waardigheid.
Jh den raad der staatsministers kunnen
orden opgenomen ministers zonder por
"efeuille.
9- De voorzitter van het vertegenwoordi
gend lichaam wordt, op deszelfs voor-
gracht, benoemd door de draagster van
e Koninklijke waardigheid.
i 10. De vertegenwoordigers van Neder-
®hd in het staatsparlement worden aan
gewezen bij of krachtens een wet, die
v®® de andere deelen van het staatsver-
*hd op de wijze door hen overeenkom-
hunne constitutie te bepalen. Over-
^bkomstig de terminologie van de grond-
hoï wordt in dit stuk onder Rijk verstaan
et rijk in Europa en onder Staat het
overkoepelende staatsverband.
De boven aangeduide hoofdgedachten
omvatten alleen de voornaamste beginse
len. Eenmaal aanvaard, zijn zij als de
stam van waaruit de takken en twijgen
der staatsorganisatie zich verder ont
plooien. Organische groei en bloei worden
aldus mogelijk, zulks In tegenstelling tot
het dorre kreupelhout dat uit Linggadjati
werd medegebracht.
Bij de verdere uitwerking zal ook de
Rijksconferentie de haar toegedachte func
tie kunnen hernemen."
„Verbonden politieke partijen", n.l.
de Christ. Staalkundige Partij; Een-
heidsgroep; groep nar. Mas Slamet; In
dische Katholieke VolkspartijPer-
koempoelan Bangsa Maloakoe Bandoen;
Persaitoean Timoer Besar; Vereeniging
van de Groote Oost en de Vaderlandsehe
Club hebben een brief aan den Lt.-
Gouvem'eur-Generaal gezonden, waarin
verzocht wordt te mogen vernemen, of
en zoo ja, waar en wanneer vermoede
lijk de Rijksconferentie, waarin volgens
vroegere regeeringsverklaringen de be
trekkingen tusschen de samenstellende
deelen van het Koninkrijk zullen wor
den geregeld, zal worden gehouden. De
partijen wenschen voorts gaarne te ver
nemen, welke waarborgen zijn of zul
len zijn, opdat artikel 5 lid 2 van de
ontwerp-overeenkomst naar letter en
geest zal worden nagekomen.
Voorts hebben de „verbonden poli
tieke partijen" aan den premier en
de voorzitters van Eerste en Tweede
Kamer een telegram gezonden,
waarin zij met vooropstelling van
het recht van zelfbeschikking de
ontwerp-overeenkomst qualificeeren
als een totale politieke, sociale, cul-
tureele en economische losmaking,
waarbij de rechten van de minderhe
den niet zouden worden gewaar
borgd.
Het uitgesproken optimisme van de
Commissie-Generaal is volkomen onbe
grijpelijk.
De stichting „Indië in nood" heeflt hat
volgende talegram aan den minister
president gezonden:
„Verzoeken u dringend ter ophef
fing ernstige ongerustheid bij wel
haast geheele Nederlandsche volk
tegenover door Commissie-Generaal
voorgestelde de facto erkenning In
donesische republiek uwerzijds dui
delijk uit te spreken, dart; er de facto
geen wapenstilstand bestaat en dat
de facto de zgn. republiek geen gezag
heeft."
Bij de vianifestaties in Egypte tegen het voorgestelde verdrag tusschen Egypte en
Groot-Brittannië staken studenten verscheidene tramwagens in brand. Voor het Me
dische faculteitsgebouw in Cairo was de grond bezaaid met resten van verbrande
tramwagens en met de steenen, die studenten naar de politie wierpen, toen zij bij
de betoogingen in het gebouw werden teruggedrongen
Over eenige dagen zal schout-bij-nacht
Byrd opnieuw 'n Zuidpool-expeditie van
de Amerikaansche marine ondernemen.
Behalve deze van Byrd zullen er in de
naaste toekomst ook expedities plaats
vinden naar de Noordpool, maar de
Amerikaansche autoriteiten wilden hier
over geen verdere bijzonderheden bekend
maken, omdat bij de Amerikaansche
{plannen ook op de haüd zijnde interna
tionale overeenkomsten betrokken zijn.
Het Amerikaansche Congres heeft het
meteorologisch instituut gemachtigd een
netwerk van Fooistations te ontwikkelen
onder internationale samenwerking en
met menschen, die werkzaam zijn in de
in ternationale burgerluchtvaart.
De expeditie van de Amerikaansche
marine zal een van de grootste zijn,
welke ooit naar de Zuidpool gegaan is en
ongeveer 4000 Amerikanen zullen er deel
aan nemen.
Autoriteiten van de Amerikaan
sche marine ontkennen de geruch
ten dat er zich een internationale
wedloop aan het ontwikkelen is om
de hand te kunnen leggen op een
uranium-veld, dat pas ontdekt is in
het Zuidpool-gebied. Byrd heeft ver
klaard dat de studie van mineralen
één taak van de expeditie vormt en
Zwak en vermagerd verliet de 26-
jarige vroegere lersch-republikeinsche
leider David Fleming de gevangenis
van Belfast, na een hongerstaking van
44 dagen.
Op bevel van den Noord-ierschen
minister van binnenlandsche zaken,
Edmund Warnock, werd Fleming, die
een vonnis van twaalf jaar, hem op
gelegd wegens hoogverraad en zware
misdaad, uitzat, vrijgelaten, dooli hij
zal Noord-Ierland gedurende de negen
jaar die hij nog van zijn straf tegoed
had, niet mogen betreden.
Gistermiddag twee uur gingen de deu
ren van de gevangenis open en reed een
ambulance-auto naar buiten, waarin zich
Fleming en een verpleegster bevonden.
De ambulance werd gevolgd door een
taxi, waarin zich de broer van Fleming
bevond, die Flemings woordvoerder is
geweest gedurende de twee hongersta
kingen die de Ira-leider in de afgeloopen
drie jaar heeft gehouden. De beide au
to's werden tot de grens van Eire en
Noord-Ierland vergezeld door een politie
auto. Voordat hij naar zijn ouderlijk huis
in Killarney zal gaan, zal Fleming in
een ziekenhuis te Dublin worden ver
pleegd.
Fleming werd in 1943 gearresteerd na
een vuurgevecht tusschen de Ira-parti-
sanen en de politie van Ulster, die een
overval deed op het geheime Ira-hoofd-
kwartier, dat op minder dan een mijl
afstand van de gevangenis van Belfast
was gelegen.
Begin van dit jaar ging Fleming in
hongerstaking en hield deze 82 dagen
vol. Hij eischte behandeling als politieke
Vrijdag leek het er op, of er een
j rpe wending plaats had in de Rus-
sche politiek jegens Duitschland.
waren berichten, dat de Russische
^®2ettingsstrijdkrachten besloten hadden
egeeringen te vormen voor vijf staten,
°°als dit in de Amerikaansche zone
eeft plaats gehad.
Deze maatregel werd beschouwd als
een voorbereiding voor een „federale"
centrale regeering, welker macht ver
deeld is tusschen federale en staats
besturen. Deze soort van toekomstige
fegecring voor Duitschland is een van
de belangrijkste punten van de Ameri
kaansche politiek aldaar geweest.
Tot nog toe hebben de Russen stand
vastig de idee verdedigd, dat de toe
komstige Duitsche regeering een sterke
centrale organisatie behoorde te zijn. Zij
bestreden het Amerikaansche plan voor
„federale staten".
Indien deze Russische omschakeling
volle wordt uitgevoerd, zou zij er toe
bijdragen een van de moeilijkste Duit
sche kwesties op te lossen. De Franschen,
Engelschen en Amerikanen hebben allen
een sterke centrale Duitsche regeering
bestreden.
Aanwijzingen van de nieuwe politiek
kwamen aan het licht in een rede, die
gehouden werd door Jacob Kaiser, den
leider van de Christen-democraten in de
Russische zone. Volgens Kaiser zouden de
te vormen staten zijn: Saksen, Thürin-
gen, Mecklenburg met inbegrip van het
gedeelte van Pommeren, dat niet door
Polen is geannexeerd en twee landen,
bestaande uit het vroegere Pruissen.
Deze herziening van de politiek kwam
ook tot uiting in een brief van maar
schalk Wassily Sokolofsky, gepubliceerd
in de pers in de Russische zone, waarin
officieel het onlangs genomen besluit van
de autoriteiten in Saksen wordt goedge
keurd. om een provinciale regeering te
vormen met een minister-president en
ministeries.
gevangene en zijn onvoorwaardelijke in
vrijheidstelling. Gedurende 40 dagen
bleef Fleming zonder voedsel en water en
zijn hongerstaking van 82 dagen wordt
als een record beschouwd, dat de presta
tie overtreft van Terrance Macsweeney,
den burgemeester van Cork, die in 1920
stierf na 'n hongerstaking van 72 dagen.
Fleming stopte zijn recordhonger
staking in Juni en begon een nieuwe in
October. Deze tweede duurde 44 dagen
en kwam Woensdag ten einde.
Fleming is de eerste man die na een
hongerstaking uit de gevangenis van
Belfast wordt losgelaten, sedert de
Noord-Iersche regeering 28 jaar geleden
werd ingesteld.
Z. H. de Paus heeft gisteren den
Aartsbisschop van Warschau, Kardinaal
Hlond, in particuliere audiëntie ont
vangen.
Volgens onbevestigde berichten wilde
de Kardinaal de mogelijkheid van een
concordaat van Polen mat den Palis
bespreken.
„dat uranium toevallig een van de
vele bestaande delfstoffen is". Hij
voegde er nog aan toe, dat hij niet
op de hoogte- was van de aanwezigheid
van uranium in het Zuidpoolgebied.
Er staan geen land-expedities op het
programma om geologische en mineralo-
gische kennis te vergaren, maar een on
derzeeër zal, voordat het ijs alles afsluit,
onderduiken om monsters naar boven te
brengen van den bodem van den Oceaan.
Intusschen zijn Argentinië en Chili
ook voor hun Zuidpooi-rechten opge
komen. Zij beweren zelfs de oudste
aanspraken te hebben. Het is niet on
mogelijk, dat beide landen bij de "J.N.O.
zullen komen met aanspraken op de
Zuidpool-gebieden, indien Engeland,
de V.S. en andere bij de Zuidpool ge-
interesseerde landen weigeren, die aan
spraken te erkennen.
Naar aanleiding van de expeditie van
Byrd naar de Zuidpool heeft Chili zich
gehaast, zijn acht jaar oude aanspraken
op de Zuidpool en haar veronderstelde
rijkdommen opnieuw onder de aandacht
te brengen. Argentijnsche zegslieden
hebben te kennen gegeven, dat Argen
tinië een uitnoodiging van Chili om
een gemengde commissie te vormen
teneinde de rechten der beide landen
op het Zuidpool-gebied aan te toonën,
zou aanvaarden. Men overweegt, door
een gemengde commissie te doen pro-
clameeren, dat het Zuidpool-gebied op
„historische en aardrijkskundige gron
den" uitsluitend tot het machtsgebied
van Chili en Argentinië behoort.
Gisteravond werd officieel bekend ge
maakt dat 1000 illegale Joodsche immi
granten zoo spoedig mogelijk van Cy
prus naar een doorgangskamp bij Haifa
in Palestina, zullen worden overge
bracht. Deze 1000 zullen worden toege
voegd aan de 750 immigranten, die im
migratiepapieren hebben ontvangen voor
vestiging in Palestina
(Van onzen parlementairen redacteur a.i.)
De Duitschers, die er ten aanzien van
den kinderaanwas buiten het huwelijk
vrij ruime opvattingen op na hielden,
verrijkten onze Ziektewet in den bezet
tingstijd met eenige bepalingen, waarin
de ongehuwde moeder gelijk werd ge
steld met de gehuw'de. Minister Drees,
die gistermiddag in de Tweede Kamer
een aantal wijzigingen o.a. in de Invali
diteitswet, de Ongevallenwet, de Ziekte
wet en de Kinderbijslagwet verdedigde,
had deze bepaling onaangetast gelaten
en het Voorloopig Verslag bevatte reeds
eenige afkeurende opmerkingen daar
over.
De heer Steinmetz (K.V.P.) meende
het daarbij niet te moeten laten en
kwam dan ook met een motie, waar
in hij als het oordeel van zijn fractie
gaf, dat de Ziektewet zoo dient te wor
den gewijzigd, dat de uitlkeering bij
bevalling alleen betrekking heeft op de
gehuwde vrouw en dat de ongehuwde
moeder op andere wijze gesteund dient
te worden.
De heer Drees vond dit allemaal wel heel
mooi en goed, doch was van meening, dat
men zich thans dient te beperken tot en
kele incidenteele en technische verande
ringen in de wet, zooals daar is de ver
hooging van de loongrens, die in de Invali
diteitswet en Ziektewet is gesteld, van
f 3000 op f 3750. Verdere wijzingen zouden
naar zijn meening buiten de considerans
van het wetsontwerp vallen. Goed, hij
erkende ook, dat de veranderingen der
Duitschers niet hadden beliooren te ge
schieden en hoopte, dat de wetgever zich
hierover nog eens zou uitspreken, maar
de heer Steinmetz moest niet al te prin
cipieel worden, want en hier werd een
nieuw gedeelte van 's ministers betoog
ingeluid de oorspronkelijke redactie
van de wet, waarin het onderscheid tus
schen gehuwde en ongehuwde moeders
evenmin was gemaakt, werd opgesteld
door minister Talma en deze redeneerde,
dat de vrouw, die verkeerd gegaan was,
doch tenminste geen tweede foute daad
aan haar eerste toevoegde, niet in den'
steek gelaten mocht worden. Bij de stem
ming daarover in de Kamer waren er ook
katholieken, die het met den heer Talma
eens waren, o. a. Van Sasse van Ysselt.
Ook mgr. Nolens kwam nog ter sprake,
doch de heer Steinmetz meende, dat die
zich zeker contre-coeur had neergelegd bij
de internationale overeenkomst van 1919,
waarin de ongehuwde moeder met de ge
huwde werd gelijkgesteld. De K.V.P.-af-
vaardigde sloot zich direct aan bij de op
vatting, dat ook de ongehuwde moeder ge
steund dient te worden, maar wilde dit
niet in dezen vorm zien gedaan bij de
wet.
Toen na dupliek van den minister
de heer Steinmetz voor de derde maal
het woord vroeg, was het wel duide
lijk, dat de laatste een uitspraak over
het vraagstuk van de ongehuwde moe
der wilde forceeren en die uitspraak is
er dan gekomen: met 25 stemmen tegen
en 39 vóór werd de motie-Steinmet/,
aangenomen. De Partij van den Arbeid
stemde tegen, omdat men zich, vol
gens den heer Suurhoff, had dienen te
beperken tot een verzoek om spoedige
herziening van de wet door verwijde
ring van het „Duitsche insluipsel".
Het was een oudérwetsehe steinmings-
uitslag: rechtsch tegen linksch, doch de
P. v. d. A. maakte een slechte kans,
ook al omdat haar vertegenwoordigers
maar matig waren opgekomen.
Zonder hoofdelijke stemming werd een
vijftal wetsontwerpen, die minder de aan
dacht trokken, aangenomen, doch de her
ziening van tijdens de bezetting ver
leende ontslagen en andere maatregelen
ten aanzien van personen, in overheids
dienst werkzaam, bood allen fracties, met
uitzondering van de Partij van de Vrijheid
en de Communisten, wederom stof tot ge-
dachtenwisseling. De heeren Van Sleen
(P.v.d.A.), Algera (A.R.), De Ruyter (C.H.),
Dassen (K.V.P.) en Beernink (C.H.) ver
klaarden allen omstandig, waarom 'Eij
zich zoo over de indiening van dit wets
ontwerp verheugden en minister Beel sprak
van zijn kant zijn vreugde er over uit,
dat het Kabinet met deze materie is
klaar gekomen dank zij de opbouwende
critiek in het Voorloopig Verslag. Zoo
zeer werden bewindsman en afgevaardig
den het eens, dat de eerste twee zeer
kundige amendementen van den heer
Algera overnam en de heer Beernink zijn
amendement introk, nadat de minister hem
had verklaard, coördineerend bij deze
materie te willen optreden. Dit afgehan
deld zijnde, bleef enkelen afgevaardigden
uit de Haagsche randgemeenten niets an
ders over dan hun blijdschap te uiten over
de intrekking van het Vorderingsbesluit
dienst- en woonruimte te 's-Gravenhage
en Omgeving en posthuum nog vele
booze dingen te vertellen over het Cen
traal Bureau voor Huisvesting in de
residentie.
Uit de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer betreffende de
begroeting van Buitenlandsche Za
ken blijkt, dat de regeering van
mcening is, dat z.g. „blokvorming",
hetzij in West-Europa, of Waar ook
elders, in de huidige omstandigheden
er niet toe zal kunnen bijdragen om
de bestaande tegenstellingen te ver
zachten. Blokvorming zal er, alle
goede bedoelingen ten spijt, toe kun
nen leiden dat ook elders een derge
lijke groepeering geschiedt, met als
gevolg, (fat niet slechts staten doch.
groepen van mogendheden tegenover
TT 7 ij houden niei- meer van sirene-
I/i/ alarm, sinds dit in de afgeloo-
pen oorlogsjaren onze zenu
wen aan een benauwende kracht
proef heeft onderworpen. Het is nu
crisis voor den fabrikant van deze
jammerende mormels en ofschoon wij
ook dezen man zijn dagelijksch brood
gunnen, hopen wij toch dat wij zijn
product in de toekomst niet weer
noodig zullen hebben. „Droeve tijd"
zal de president van de Amerikaan
sche Alarm Maatschappij gezucht
hebben, toen sloopers de rustverstoor
ders van de daken wegbraken. Maar
business blijft business, 's mans
schoorsteen moet blijven rooken, ook
in vredestijd is alarm noodig en een
Amerikaan houdt van een nieuwtje.
Dus boog hij zich over de teekentafel,
schetste en peinsde en nu staat hij
met een breeden glimlach over zijn
volumineus gezicht op de tentoonstel
ling van den hotelhoudersbond in
New Yorkwaar de nieuwste snufjes
op gebied van comfort en safety te
zien zijn.
Weer zijn wij een stapje dichter bij
de ideale samenlevingwaar de ar
beidsdag voor den braven burger
nog slechts zal bestaan uit het scha
kelen van een serie knopjes van links
naar rechts bij het begin en van
rechts naar links aan het eind van
een ongetwijfeld inspannenden werk
dag.
Waaruit bestaat dan wel de vinding
van de Amerikaansche Alarm Maat
schappij? Het is eigenlijk zeer een
voudig. Brand, oproer, moord of hn-
braak, de directeur van het hotel
BOOM
K.
sim $ys?«5
schakelt het knopje naar rechts en in
elke kamer loeit een sirene. Heel be
scheiden natuurlijkmaar voldoende
om eiken zoeten droom te beëindigen.
Knopje twee naar rechts en de direc
teur deelt zijn gasten op hartelijken
toon de reden van zijn opwinding
mede. De president (links) demon
streert zijn apparaat aan den voorzit
ter van den hotelhouder sbond, die
een en ander met een welwillend oog
gadeslaat. De Alarm Maatschappij
kan tevreden zijn, alles staat in de
krant, de zaak is in orde, nu nog
een slagzin. Misschien leest u binnen
kort van: „Amerika's meest klinken
de bijdrage voor een vrediger wereld''.
Op een pier voor de kust bij Petten (N.H.)
strandde Vrijdag de motortrawler „KW 157
Dirk". De bemanning werd met behulp
van een reddingslijn van boord gehaald.
Het schip in zijn benarde positie
Onder de tonen van het Wilhelmus
heeft de in de Merwehaven te Rotterdam
liggende „Sibajak" van den Rotter-
damschen Lolyd gisteravond het anker
gelicht om de reis naar Indië te aanvaar
den. Er was een restant van de „7 De-
cember-divisie" aan boord, benevens 150
man uit het depot nazending, 189 man
personeel van de K.N.I.L., ongeveer 900
man van 't lichte infanterie-bataljon en
de 5e compagnie A.A.T., in totaal pl.m.
1600 man, benevens een detachement van
de marine.
Uit het geheime archief van de Duit
sche kriminalpolizei is Vrijdag voor het
eerst de moordenaars-carrière bekend
geworden van een Duitschen „Blauw
baard". die bekend heeft 53 menschen,
waaronder 49 vrouwen, vermoord te
hebben, voordat hij gegrepen werd.
Het is een sensationeel verhaal over
een bruut, die in den loop van 20 jaar
zijn slachtoffers met ploertendooder,
mes en strop om het leven heeft ge
bracht.
Om de een of andere onverklaarbare
reden, deed de Hitler-regeering de hee'.è
zaak in den doofpot. De lustmoorde
naar is 8 April 1944 in een gevangenis te
We-enen gestorven.
elkaar kunnen komen te staan.
Op dit oogenblik acht de regeering den
lijd poe niet gekomen in fcfci zonderheden
een uiteenzetting ui geven van de be
ginselen waardoor zij zich bij de behan
deling van het Duitsche vraagstuk laat
leiden. Eenerzijds is de bestudeering de
zer materie, hoewel zij zich in een ver
gevorderd stadium bevindt, nog niet be.
eindigd. Anderzijds pleegt de regeering
nopens het Duitsche vraagstuk overleg
met de Belgische regeering teneinde de
standpunten van beiden zooveel moge-
lijik in overeenstemming te brengen.
Zoolang dit overleg gaande is, zou het
praemartuur zijn daaromtrent eenzijdig
mededeeling te doen. Het verheugt de
regeering inmiddels te kunnen mededee-
len, dat reeds gebleken is van een groo-
,te mate van overeenstemmend inzicht
ter zake, tusschen beide regeeringen.
Dat geleidelijk aan een beter begrip ont
staat voor de problemen waarvoor ons
land zich ten opzichte van Duitschland
geplaatst ziet, is niet aan twijfel onder
hevig.
De terugvoering der door de Duit
schers geroofde Nederlandsche goe
deren heeft thans een bevredigend
verloop. Overigens werd de indruk
verkregen, dat het den Sovjet-auto
riteiten ernst is de restitutie op de
juiste wijze af te wikkelen en kan
aangenomen worden, dat de goederen,
in deze zone aanwezig, na karteren
of langeren duur terugkeeren.
Inderdaad verblijven ook Nederlanders
in de Russische bezettingszone van
Duitschland. Dat oen deel van hen in
Siberië zou zijn tewerkgesteld is den mi
nister ook sleohts bij geruchte bekend.
De meening van zeer vele leden, dat
het zeer wenschelijk zou zijn dat Ne
derland aan de bezetting van Duitsch
land zou deelnemen, wordt door de re
geering geheel onderschreven. Reeds ge.
ruimen tijd geleden werd met de be
trokken mogendheid overeenstemming
bereikt dat Nederlandsche troepen, zoo
dra deze beschikbaar zouden zijn, aan
bedoelde bezetting zouden deelnemen.
Tot dusverre is het tengevolge van de
zware eischen, die aan de landmacht
worden gesteld, niet mogelijk geweest
een troepencontingent voor het beoogde
doel te formeeren. De regeering ver
trouwt echter, dat het in den loop van
het volgende jaar mogelijk zal zijn met
een bevredigende troepensterkte aan de
•bezetting van Duitschland deel te
nemen.
Het ligt in het voornemen de
douane-unie uit te breiden tot een
nog nauweren vorm van economische
samenwerking, welke uiteindelijk tot
een economische unie tusschen Ne
derland, België en Luxemburg zal
moeten leiden.
Naar het oordeel van den minister
zou afbreking door Nederland van de
economische en diplomatieke betrekkin
gen met het huidige Spaansche regime
geen ander effect sorteeren dan dat
bierdoor de economische belangen van
Nederland, alsmede de positie van Ne
derlanders in Spanje zouden worden ge.
schaad. Er bestaat dan ook geen voor
nemen een stap in deze richting te doen.
Voor velen bestaat het draagt
elkanders lasten in het afwentelen
van eigen zórgen en moeilijkheden
op de schouders van anderen om
dan zelf onbelemmerd en onbe-
\kommerd verder ie kunnen leven.
(Van een bijzonderen medewerker)
Men moet al goede vrienden met
zijn boekhandelaar zijn om een
exemplaar van het nieuw-ver-
schenen werkelijk goede boek te be
machtigen. Als men daarmee tenmin
ste bedoelt één van die parels aan de
kroon van de Nederlandsche letter
kunde. waarvan zoo nu en dan een
zeldzaam exemplaar uit de oesterschel
pen der veelvuldige scribenten opduikt.
En toch moest na den oorlog van mijn
beste boeken een aantal opschuiven om
plaats te maken voor welhaast een
halven meter lectuur over sociale zeker
heid. Het begon al tijdens den oorlog
met het befaamde Beveridge-plan. Wij
hebben onszelf toen eens stevig in den
arm geknepen. Uit het liberale Enge
land, dat, wat sociale wetgeving en
volkshuisvesting betrof, aan ons land
een voorbeeld kon nemen, kwam dit zoo
radicale geluid. In ihgewijde kringen
in Nederland werd een sociaal her
vormingsplan besproken, dat de belofte
voor een eeuwigdurenden socialen vre
de scheen in te houden. Onmiddellijk
na de bevrijding van West-Nederland
konden we de eerste maanden de wei
nige vrije uurtjes meer dan vullen met
de in het eerder bevrijde Zuiden ver
schenen lectuur, welke eveneens het
vraagstuk van de sociale zekerheid tot
object had gekozen. Ergens in mijn
boekenkast moet nog het werkje
„Nieuw-Arbeidsrecht" zwerven. dat
als eersteling de nieuwe richting
in het arbeidsrecht poogde aan te ge
ven. Daarna volgde rapport na rap
port en boek na boek, sommige met
zeer geleerde titels en geschreven door
menschen met nog geleerder titels.
Het is merkwaardig, de belangstelling
te zien, die er in welhaast alle maat
schappelijke kringen leeft vctor het
recht van den arbeider op een mensch-
waardig bestaan, belangstelling ook
voor wat men als de waarde van den
arbeid is gaan ontdekken. Merkwaar
dig, omdat ons nog te goed in het ge
heugen ligt de tijd, dat de verschrik
kelijke rechteloosheid, waaronder de
massa der arbeiders gebukt ging. als
een onontkoombaar maatschappelijk
verschijnsel werd aanvaard. Aanvaard
ook door menschen die. zoo men alleen
zou mogen afgaan op verkregen ridder
ordes, al zeer verdienstelijke katholie
ken werden aangemerkt.
Het kennisnemen van de lectuur, hier.
voor aangeduid, is voor de technische
uitwerking van het geval onmisbaar.
Maar toch is het niet de belangrijkste
lectuur. Men moet lezen kunnen in de
gezinnen van de arbeiders, in de harten
en in de hoofden van de kerels, in wie
nog altijd natrilt de herinnering aan het
feit, dat zij het bijna altijd geweest zijn,
die het langst en het zwaarst moesten
werken tegen een geldelijke belooning,
die hen altijd deed blijven de grensgan-
gers van het leven. In de aah e eeuw,
dat de Katholieke Arbeidersbeweging in
Nederland haar algemeen vorminden en
sociaal-economisch stuwenden arbeid
heeft verricht, .is er ontegenzeglijk veel
ten goede gewijzigd. De arbeidstijden zijn
ingekort tot op de helft, het loon is met
het zeven- ja achtvoudige gestegen, maar
er is in deze periode, enkele na-oorlog-
sche jaren rond 1920 uitgezonderd, geen
dag aan te wijzen, waarop de arbeider in
het algemeen iets meer was dan een
economische grensganger. Mén moge dan
al beweren, dat de „ijzeren loonwet" tot
een wetenschappelijk overwonnen stand,
punt behoort, is er in feite veel verschil
tusschen den arbeider, die veertig jaar
geleden met ƒ6.per week bij een 80-
urige werkweek nog kans zag een boe-
renbedrijfje te vestigen en den arbeider
met een 48-urige werkweek en een week
loon van 25.in 1938 of van 42.in
1946? Het beginsel van de sociale zeker
heid vooronderstelt op de eerste en
voornaamste plaats, dat hij, die de op
dracht vervult, die werd neergelegd in t
Goddelijk vonnis, n.l. in het zweet zijns
aanschijns te arbeiden, ook inderdaad
zijn brood kan verdienen. Maar onder
brood heeft men dan te verstaan het ge
heele levensonderhoud, met inbegrip van
de noodzakelijke ontspanning, oude-dag-
verzorging. mogelijkheden om van het
ware, het goede en het schoone te genie
ten. Er is geen essentieel, doch slechts een:
gradueel onderscheid in de behoefte van
den arbeider uit de middeleeuwen en
thans. Dit gradueele onderscheid is een
gevolg van dë ontwikkeling der techniek
en daarmee van het ingewikkelder wor
den onzer samenleving. Maar in één op
zicht is er met deze Middeleeuwen een
wezenlijk verschil: toen knielden gezel
er. meester naast elkander voor hetzelfde
gilde-altaar. Men dokterde niet over so
ciale wetten, maar men aanvaardde een
voudig het beginsel, dat de gemeenschap,
waarvoor de arbeider zijn krachten gaf.
verplichtingen had ten opzichte van dien
arbeider.
(Vervolg op pagina 3)
In een officieel communiqué van den
Ned.-Indiscben Legervoorlichtingsdienst
wordt om. het volgende medegedeeld:
Niettegenstaande alle pogingen van de
Nederlandsche commandanten om con
tact op te nemen met hun republikein-
sche tegenstanders zijn zij op Java al
léén geslaagd in de sectoren Buitenzorg,
Tjiandoer en Lembang. In de weken van
24 Oct. tot 14 Nov. waren er 85 grens
overschrijdingen. Van 714 Nov. zijn 24
kampongs geplunderd.
Om aan deze actie een eind te maken
hebben de Nederlandsche commandan
ten op groote schaal vlugschriften ver
spreid, waarin in gematigde termen werd
medegedeeld, dat maatregelen zouden
worden genomen tegen hen, die de vast
gestelde demarcatielijnen zouden over
schrijden.
De Fransche socialistische partij heeft
er Vrijdag in toegestemd besprekingen
met de communisten te houden over het
vormen van de nieuwe regeering, waar
van de oommunisten de leiding voor
Maurice Thorez hebben opgeëischt.
