DIIR. VIR.OUW
EEN OUDE STEEN DES AANSTOOTS
West-Duitschland binnen drie jaar
economisch zelfstandig
De fasionneering der Engelsche en
Amerikaansche zone
Frankrijk blijft eigen
politiek voeren
Indië zal zich slechts in langzaam
tempo herstellen
Vele moeilijkheden liggen voor ons
Sinterklaasfeest:
feest van de huiskamer
Over mode ge'sproken
Een Amerikaansche traditie
Gebraden kalkoen en vrachtentaart
wmmm,.
Wat lekkers voor pakjesavond
Duister.
spel
HET RADIO-BESTEL
WOENSDAG 4 DECEMBER 1946
PAGINA 3
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Franco andermaal voor de U.N.O.
Waar zyn onze
troepenschepen
MEDISCHE FACULTEIT
BEPLEIT
Voorstellen in de
UNESCO
Thanksgiving Day
Het menu
(Wordt vervolgd
Gesprek van den dag
Bankbiljettencirculatie
f 54 millioen grooter
BIOSCOOPBOUW
TE BEESD?
Vragen aan den minister
(Vervolg van pagina IJ
KINDERMEEL OP
BLOEMBON
KLEIN EI VOOR DE JEUGD
Toen, eerder in dit jaar, de kwestie
Franco voor den Veiligheidsraad
kwam, was Engeland de groote
mogendheid die zich het uitdrukkelijkst
tegenstander verklaarde Van maatregelen
jegens den Caudillo. Men betwijfelde in
Londen of de Vereenigde Volken het
recht hadden zich te bemoeien met de
interne aangelegenheden van een land
dat door geen enkele duidelijke en aan
wijsbare agressie, of door voorbereiding
daartoe, den vrede bedreigt. Men hield
er niet van het Franco-regiem, maar
Wilde niet in naam der democratie een
principieel onjuiste daad stellen. Te
minder omdat men overtuigd was dat er
geen beter middel bestond om de Span
jaarden dichter tot Franco te brengen
dan inmenging van niet-Spanj aarden.
De Engelsche regeering heeft dit stand
punt volgehouden, niet alleen in U.N.O.-
verband, doch ook waar het haar eigen
verstandhouding tot Franco betrof. Toen
in October uit het Lagerhuis een voor
stel kwam, economische sancties te
treffen, verklaarde minister Hector
MacNeil, dat hij wel het autoritaire be
wind verfoeide, maar dat hij geen actie
Wilde ondernemen. En hij voegde er een
veelbeteekenende opmerking aan toe:
»,Ik geloof dat er in Spanje inderdaad
hog een andere regeering bestaat, en
als deze zich zal openbaren heeft het
Spaansche volk geen hulp noodig."
Wellicht was dat toen waar. Intus-
schen echter is bericht dat er een aantal
Spaansche samenzweerders was gegre
pen, en een blijkbaar niet zoo kleine ver
zetsgroep werd opgerold, althans voor
een groot deel van haar voorlieden be
roofd. Dat Franco ook niet de onmensch
was waarvoor de Poolsehe afgevaardigde
bij de U.N.O., dr. Lange hem meermalen
Uitmaakte, blijkt uit het feit dat hij, op
verzoek van de Argentijnsche regeering,
met welke hij goede betrekkingen onder
houdt, aan twee republikeinsche verzets
lieden gratie schonk. Dat waren Bonifacio
Garcia en Juan Cuadrado, bij wier ver
oordeeling de wereld door linksche pers
organen in beroering werd gebracht, aan
wier begenadiging men echter nauwelijks
aandacht schonk.
Thans is voor het internationale
forum andermaal de zaak aan
hangig gemaakt door een voor
stel van de Vereenigde Staten aan de
politieke commissie van de algemeene
vergadering, Franco tot aftreden uit te
noodigen. Over de redenen, die Amerika
tot dezen stap brachten, tast men nog
in het duister, ofschoon men in som
mige kringen te Madrid van meening is,
dat Washington de kwestie weer ter
sprake gebracht heeft om alle positieve
actie den pas af te snijden. Daar ziet
het wel eenigszins naar uit. Engeland
en Amerika verwierpen gisteren allen
directen dwang, in tegenstelling tot
Rusland, Frankrijk, Polen e. a., die tot
daden wilden overgaan.
Het vorstel van Conally had ook niet
meer ingehouden dan een soort aanspo
ring fcot Franco, heen te gaan. Verder
niets. Hij verklaarde dat Amerika wel
het huidig bewind veroordeelde, maar
er geen onmiddellijke bedreiging van den
Vrede in zag. Zijn doel was, den Span
jaarden de geneugten van het lidmaat
schap der U.N.O. en der andere inter
nationale instellingen voor te houden
en hun te verzekeren dat een andere
regeering dan de Franco-fascistische
er ongetwijfeld in zou slagen, haar volk
deze geneugten deelachtig te doen
worden.
Een zeer terughoudende verklaring
voor allen, die hoopten dat er eindelijk
eens iets zou gebeuren; vooral voorzich
tig en vol werkelijkheidszin door de er
kenning, „dat het de zaak van het
Spaansche volk (dus van geen enkele
andere instantie)is, zijn regeering te
vormen." Madrileensche zegslieden acht
ten het opmerkelijk, dat Conally zeer al
gemeen sprak, geen wegen noemde waar
langs de gewenschte verandering zou
moeten verloopen, geen termijn stelde
vóór welken dit geschied moest zijn, en
geen enkele internationale actie be
pleitte. Zij verwachten dan ook, dat
het heele geval op een „moreele veroor
deeling'' van het Franco-regiem zou
uitloopen. En de waarschijnlijkheid is
vóór hen.
Op basis van het Engelsch-Ameri-
kaansch accoord, dat is bekend ge
maakt, zullen de Engelsche en Ame
rikaansche zones in Duitschland per
1 Januari a.s. in economisch opzicht
worden vereenigd, waarbij het doel
wordt gesteld, dat dit vereenigd ge
bied eind 1949 een economie heeft
opgebouwd, welke het in staat stelt
in zijn eigen onderhoud te voorzien.
De twee zones zullen voor alle
economische doeleinden als een enkel
gebied worden behandeld. De binnen-
landsche hulpmiddelen en alle invoer,
waaronder voedsel, zullen gemeen
schappelijk worden beheerd, teneinde
een gcmeenschappelijken levens
standaard te verkrijgen. Engeland en
de V. S. hebben besloten de finan-
cieele verantwoordelijkheid gelijkelijk
te deelen en zich ten doel te stellen
tot een rantsoen van 1.880 calorieën
per dag voor den normalen gebruiker
in beide zones te komen. Met het oog
op de huidige voedselpositie in de
wereld echter zal het huidige rant
soen van 1.550 calorieën per dag wor
den gehandhaafd.
Volgens het accoord zal er een ge
meenschappelijk export- en importbu
reau worden ingesteld, dat voorloopig de
verantwoordelijkheid voor den buiten-
landschen handel zal overdragen.
De kosten, die de beide regeeringen,
voor 1 Januari 1947 voor haar beide zones
en daarna voor het vereenigd gebied,
hebben betaald en nog zullen betalen,
zullen binnen den kortst mogelijken tijd,
"in overeenstemming met een herstel der
Over het economisch herstel va® Ned.-
Jndië heeft in een bijeenkomst van de
Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel ge-
Sproken dr. H. F. Honig, plaatsvervangend
directeur van Economische Zaken in
Ned.-Indlë en bekend als voorzitter van
de onlangs te Scheveningen gehouden
rubberconferentie
De problemen zijn van technischen, fl-
hancieelen en soeiologischen aard.
Zij doorkruisen elkaar, doch dr. Ho
nig gelooft, dat de oplossing van het
eerste en het laatste vraagstuk zonder
Versch geld niet denkbaar is. Dit nieu
we geld zal alleen te voorschijn komen,
indien er bij het spaarwezen vertrouwen
wordt gewekt.
Het Nederlandsehe spaarwezen, waarop
®en sterk beroep zal moeten worden ge
daan, zal dit in al zijn nuchterheid al
leen dan verleenen, indien de Ned.-Indi-
sche regeering genoeg medezeggenschap
Verkrijgt.
De plannen tot nationalisatie tref
fen alle vervoersmiddelen en open
bare nutsbedrijven, zooals gas- en
eleetriciteits- en waterleidingmaat
schappijen. De voorwaarden van over
neming zijn nog niet bekend.
Een sterke neiging tot arbeldersorgani-
KOTA ENTEN R'dam n. Batavia, 4
Dec. v. Port Said.
SIBAJAK R'dam n. Batavia, pass. 3
VDec. n.m. 6 u. Gibraltar.
satie en het in het leven roepen van vak-
vereenigingen doet zich voor bij de groote
massa onder leiding van in Europa ge
schoolde intellectueelen en semi-intellec-
tueelen, van Wie het aantal op eenige hon
derden moet worden geschat.
De verwoestingen omvatten milliarden
guldens, waarvan een gedeelte niet voor
wederopbouw in aanmerking komt. Een
crediet van 500 millioen dollar zou moe
ten worden opgenomen, eventueel bij de
Internationale Bank, om het allernoodig-
ste herstel te kunnen verwezenlijken.
Veel zal afhangen van de productie- en
exportcapaciteit der voornaamste pro
ducten als suiker, rubber en thee. Vrij
kapitaalverkeer en opheffing der deviezen-
belemmeringen zullen moeten bijdragen
tot den terugkeer van een internationaal
geaccepteerde Nederlandsehe munt naast
dollar en pond, die op het oogenblik
vrijwel alleen gangbaar zijn.
De grootste moeilijkheden liggen nog
voor ons. Van een vergoeding door het
Rijk van geleden schade zal wel niets
komen, omdat verhaal op Jaipan uiterst
gering is. Op korten termijn afloopende
concessies zullen wel niet vernieuwd
worden en kunnen worden afgeschre
ven.
De Katholieke Artsen Vereeniging in
Nederland heeft op een vergadering te
Nijmegen eenstemmig besloten, aan de
St. Radboudstichting ter kennis te bren
gen, dat een spoedige oprichting van
een medische faculteit aan, de R.K.
Universiteit te Nijmegen dient bevorderd
te worden.
Duitsehe economie op gezonde basis, door
den toekomstigen Duitschen export wor
den gedekt.
De beide landen zijn het eens over een
spoedige vaststelling van de wisselkoers
voor de markt, de opheffing der han
delsbelemmeringen, financieele hervor
ming en de uitwisseling van volledige
technische en zakelijke mededeelingen
tusschen Duitschland en andere landen.
De normale handelskanalen moeten
zoo spoedig mogelijk worden hersteld.
De overeenkomst tot economische
samensmelting der Britsche en Ame
rikaansche bezettingszones zal niets
aan het standpunt van Frank
rijk veranderen, Werd Dinsdagavond
in goedingelichte kringen verklaard.
Volgens Fransche officieele bron
nen zal Frankrijk zijn zone volgens
de aan het eind van den oorlog vast
gestelde economische en politieke
principes blijven besturen.
De Amerikaansche nieuwsdienst in
Duitschland meldt, dat het hoofd van
het militaire bestuur in de Sovjet-zone
van het bezette Duitschland, maarschalk
Sokolofsky, alle presidenten van provin
cies en staten in zijn zone opdracht
heeft gegeven hun bevoegdheden over
te dragen aan de gewestelijke vertegen
woordigende vergaderingen en de nieuw
gekozen regeeringen.
Gen.-maj. Keating, de plaatsvervan
gende Amerikaansche militaire be
windvoerder in de Amerikaansche zone
van Duitschland, heeft op een bijeen
komst van de Duitsehe „Laenderrat"
gesproken.
Hij zei, dat de Amerikaansche mili
taire regeering de binnenlandsche
burgerlijke regeeringsfuncties aan de
Duitschers overdraagt, maar van plan
was scherp toe te zien, dat deze op
democratische wijze worden uitgevoerd.
Keating zei, dat de Amerikaansche
militaire regeering de contróle op alle
internationale overeenkomsten betref
fende Duitschland in handen moet hou
den, evenals op de politiek der vier
mogendheden en de besluiten aangaande
de bezetting en op alle beslissingen, die
de fundamenteele politiek inzake de eco
nomische samensmelting der Ameri
kaansche en Britsche zones raken.
Bovendien zijn de Amerikanen van
plan de beperkingen te handhaven die
noodig zijn, opdat de Duitschers hun
nieuwe bevoegdheden niet misbruiken.
Hij maande de Duitschers vervolgens
tot voorzichtigheid aan, daar de mili
taire regeering voornemens is de uit
voering van haar verplichtingen inzake
demilitarisatie,, denazificatie en herstel
betalingen na te komen en waarschuwde
de „Laenderrat" opnieuw tegen half
slachtigheid bij de denazificatie.
De natuurwetenschappelijke subcommis
sie van de UNESCO heeft te Parijs besloten
over te gaan tot besprekingen over de so
ciale gevolgen van de atoombom, de op
richting van een vogelreservaat op Helgo
land daar de ontworpen militaire proef
nemingen de vogels zouden schaden het
zenden van deskundigen op het gebied der
wetenschappelijke voedingsleer naar Voor-
Indië, China en Afrika, het oprichten van
erkende centra van wetenschappelijke sa
menwerking in Voor-Indië en het Verre
Oosten, het oprichten vervolgens van een
instituut in den Indischen oceaan voor
oceanografie en visscherij, de oprichting van
een instituut voor toegepaste meetkunde
in China en de oprichting ln het stroom
gebied van de Amazone van een instituut
voor onderzoek.
Stalin zou, volgens twee Turksche bla
den, weer ernstig ziek zijn.
Montgomery is gisteren te Triest aange
komen en zal, volgens de „Messagero Ve-
neto", de Britsche zone aldaar inspecteeren.
Met het naderen van het
Sinterklaasfeest groeien
de zorgen van de moe
ders. Maar al brengt de Sinter
klaasviering heel wat extra
zorgen mee, als moeder eerlijk
is, moet ze toegeven, dat ze er
toch niet graag afstand van zou
doen. Sinterklaas nadert en al
eenige weken geleden hebben
de kinderen, groote en kleine,
hun verlanglijstjes voor den
goeden Sint klaargelegd. En
moeder trekt er op uit en pro
beert zooveel mogelijk de ver
langens der kinderen te cornbi-
neeren met haar geldelijke po
sitie.
Moeder is vindingrijk en ze wil,
als het eenigszins kan, aan
ieders wenschen voldoen. Daar
om zit ze 's avonds nog laat
poppenkleertjes te naaien de
lappenmand biedt altijd nog
vele mogelijkheden en van
wat restjes wol worden wanten
en sokjes gebreid. Cadeautjes
hoeven niet altijd duur te zün-
Het vraagt natuurlijk wat tijd
en moeite, maar de voldoening
op Sinterklaasmorgen zal des te
grooter zijn. Ais u die verheer
lijkte gezichtjes ziet, bent u al
die uren van vermoeiend rond
zwerven in winkels en van
moeizaam priegelen aan jurkjes
en schortjes weer vergeten.
En dan de surprise-avond
voor de grooten! Ieder
een zorgt, dat hij dien
avond thuis is en alle werk
wordt aan kant gezet. Het
viel niet altijd mee, maar
toch heeft moeder kans gezien
van de suiker- en snoeprant-
soenen nog wat over te hou
den. Misschien heeft ze zelf
wat lekkers gebakken of anders
heeft ze haar toevlucht geno
men tot den bakker. Maar in elk
geval is er weer speculaas en
misschien komen er ook weer
ouderwetsche pepernoten op
tafel. De cadeautjes worden
zooveel mogelijk op een grappi
ge manier verpakt en van pla
gende rijmpjes voorzien. In
ieder gezin is er wel iemand,
die een versje kan maken.
En voor dezen avond vergeet
moeder, dat ze niet van rom
mel in de kamer houdt en ze
lacht mee, als Pietje, na een
berg papier om zich heen ge
strooid te hebben, eindelijk een
padvindersfluit voor den dag
toovert en na een snerpenden
gil van zijn nieuwe bezit
„Dank je wel, Sinterklaas"
roept. Als alles is uitgepakt,
helpen allen mee om den boel
op te ruimen en samen drin
ken ze thee met speculaas en
borstplaat jes en zingen ze:
„Heb dank, goede heilige, heb
dank, beste heer". En moeder
voelt zich meer dan beloond
voor haar moeite door de stra
lende tevredenheid van ieder
een.
Want dat is de grootste be
looning, die een gever of geef
ster ten deel kan vallen. Dat is
het loon van het Sinterklaas
feest, van het feest der moeders.
Dit is een van de nieuwste foto's
van de Engelschh prinsessen Eli-
zabeth en Margaret. Zooals men
weet, hebben ooJc de Engelsche
koning en koningin gebroken met
het oude gebruikde prin
sessen slechts in gezelschap van
een chaperon te laten uit
gaan. De prinsessen mogen haar
eigen kennissen kiezen, waarbij
haar ouders natuurlijk wel een
oogje in het zeil houdenHier
wonen de koningskinderen een
uitvoering bij van leerlingen van
een muziek- en tooneelschool
in Londen
tt jet seizoen is wederom zoover gevorderd, dat de groote
f—t en kleine modehuizen alle hun modellen hebben ge-
toond en onze indruk is, dat ook dit seizoen- weer alles
gedragen kan worden. We zagen wijde en we zagen nauwe
rokken; we zagen heel gladde jurken, waarvan b.v. de taille
rechts en de rok links een overslag had, met een grooten
knoop gesloten, en we zagen daarnaast drukke, gedrageeerde
japonnen, die toch slank kunnen maken en het figuur goed
doen uitkomen. Herhaaldelijk komen we jurken tegen met
voor en achter plooien en we herinneren ons een alleraar
digste jurk, aan den voorkant glad en aan de achterzijde
van halverwege den rug af geplooid met een los bolero'tje er
overheen vallend. Ook zagen we een mooie zwarte jurk met
leuke klokschootjes waar overtrokken kralen als belletjes
aan bengelden.
Voor de gelukkige, die in het bezit is van een lapje stof, is
het evenwel toch niet gemakkelijk uit dit alles een keuze
te doen. Nu spreken we nog niet eens over die bijzonder
excentrieke modellen en kleur en-combinaties die in ver
schillende tijdschriften besproken zijn en evenmin over de
garneeringen van kant, fluweel en franje, die practisch
toch nog nergens te krijgen zijn.
Wij stellen ons echter voor in deze rubriek, welke de redactie
van ons blad voor haar lezeressen heeft ingevoerd, weke
lijks iets te vertellen van de mogelijkheden, welke de nog
zoo beperkte textiel-positie ons overlaat. Misschien heeft
Sint Nicolaas U intusschen een mooi lapje gebracht en kun
nen wij U volgende week vertellen hoe V hier een aardige
jurk van kunt laten maken, die bij iedere gelegenheid ge
dragen kan worden. En wie weet, welke mogelijkheden uw
schijnbaar zoo gedunde garderobe u nog biedt! Truus
Te Iaat is het nog niet, meen
de Zwarte Piet, het is nog
net tijd om een paar kwar
tiertjes in de keuken te staan
en iets lekkers voor onze groote
en kleine vereerders klaar te
maken. Het kan nog wel niet
zijn zooals vroeger, maar ook
met weinig ingrediënten is het
mogelijk iets smakelijks te be
reiden.
Borstplaat
250 gr. suiker, ongeveer dl.
water of melk, een paar drup
peltjes essence.
Vermeng de suiker met het
water of de melk en breng de
massa aan den kook. Laat het
mengsel zachtjes zoolang koken
tot een druppeltje, dat van den
lepel valt, een draadje trekt.
Neem het pannetje van het vuur
en voeg een paar druppels es
sence toe. Klop het stroopje
daarna tot het ondoorschijnend
begint te worden. Giet de sui
kermassa direct daarna in borst
plaatvormpjes, die tevoren nat
gemaakt zijn en op een vochtig
papier worden gezet. Laat de
borstplaat stijf worden, zet de
vormpjes daarna op hun kant en
laat de borstplaat geheel koud
warden.
Voeg voor chocolade-borstplaat
direct 2 a 3 theelepeltjes cacao
by en laat deze meekoken. Maak
de borstplaat verder precies als
hierboven beschreven.
Noga
150 gr. suiker, 8 noten, een
stukje boter of margarine.
Pel de noten en verwijder het
schilletje. Hak ze fijn en rooster
ze even op een bakblik, in den
oven of op het vuur in een pan
met dikken bodem. Brand de
suiker in een ijzeren pannetje
tot een lichtbruine stroop. Voeg
er vervolgens direct de gehakte
noten bij en giet de noga gelijk
matig dun uit op een met wat
boter of margarine besmeerd
bakblik of een steenen aanrecht.
Verdeel de noga zoodra ze taai
begint te worden met een warm
mes in blokjes en laat ze daarna
nog even bekoelen. Neem de
stukjes met een mes van het
bakblik of het aanrecht en laat
ze van elkaar af geheel hard
worden. Bewaar ze in een trom
meltje om vochtig worden te
voorkomen.
Marsepein
150 gr. havermout, 150 gr.
bruine basterdsuiker, 50 gr. mar
garine, een paar druppels aman
del-essence, w.at cacao.
Maal de havermout, nadat ze
even op een zacht vuur wat ge
roosterd is, heel fyn. Roer de
boter tot room en voeg er de ge
malen havermout, de basterdsui
ker en de essence aan toe. Roer
de massa zoolang, tot deze een
gelijkmatig roomig mengsel is.
Vorm er vervolgens kleine bal
letjes van en rol ze door cacao.
75 gr. griesmeel, y2 L. water,
50 gr. suiker, wat cacao.
Breng het water aan de kook.
Vermeng het griesmeel met de
suiker en strooi het roerende in
het kokende water. Laat het
mengsel onder voortdurend roe
ren even doorkoken. Neem het
van het vuur en laat het gedeel
telijk afkoelen. Voeg er vervol
gens de essence aan toe en vorm
er balletjes van. Rol deze door
wat cacao.
Amerika vierde dit jaar Thanksgiving
Day overschaduwd door de dreigende
wolk van de staking der mijnwerkers.
De staalfabrieken ontslaan duizenden
arbeiders, de automobielfabrikanten ver
lagen de productieschema's en de nuts
bedryven tellen bij de inspectie van hun
ikolenvoorraden de dagen dat zij nog
kunnen draaien.
Ondanks dit echter behoudt Thanks
giving Day veel van haar traditioneele
fleur. Het is nog steeds een feestdag in
den familiekring, zooals reeds ruim 300
jaar. Het was Ui 1G20, dat de pelgrims,
vluchtende voor de godsdienstige vervol
gingen in Europa, landden op de Ooste
lijke rotskust van Amerika en een ver-
sthrikkelijken winter doormaakten, alvo
rens zfij zich zelf voldoende konden voe
den en onderdak verschaffen. Vele prezen
zich gelukkig nog in leven te zijn op het
tijdstip, dat zij den eersten oogst bin
nen haalden, doch het was een goede
oogst en de kolonisten organiseerden een
dankfeest, waarbij zij de eenige naburen
die zSj hadden, de Indianen, uitnoodigden.
Sedert dien heeft Nieuw-Engeland, en
later het geheele land, Thanksgiving Day
gevierd en president Abraham •Lincoln
otelde als datum den laatsten Donderdag
in November vast. In de jaarlijksche pro
clamaties van de elkaar opvolgende pre
sidenten en gouverneurs van verscheide
ne staten riepen dezen het volk op, elk
jaar dank te betuigen voor de vele zege
ningen welke het had ontvangen.
Geestelijk is het een dag van het op
maken van de moreele balans. Vele ge
zinnen wonen de kerkdiensten bij, waar
bij hun wordt voorgehouden te zien naar
dé creditzijde van hun denkbeeldige da-
gelijksche boekhouding, en bij het stel
len' van de goede dingen tegenover de
slechte, bevinden zij gewoonlijk, dat er
vele goede dingen zijn welke zij uit ge
woonte over het hoofd hebben gezien.
Vele gezinnen in de stad keeren voor
hun Thariksgiving-diner terug nkar de
ouderlijke boerderij, waarbij kalkoen den
traditióneelen hoofdschotel vormt. Wilde
kalkoen was het voornaamste voedsel op
de eerste Thanksgiving Day.
De kalkoen wordt, in zijn geheel ge
braden, gegarneerd met salie opgediend.
Verder zyn er veenbessen, welke in hun
geheel in de jus worden opgediend of
uitgeperst om vruchtentaart te maken.
Er zijn gepofte, zoete aardappelen, boo-
ren, doperwten, maïs en een overvloed
van andere schotels, waarvan er vele
traditioneel Amerikaansch zyn. Het ge-
keel vindt zijn climax in pompoentaart,
aangevuld door de moderne vinding: ice
cream.
Na den maaltijd fretten de mannen zich
rustig neer en bespreken de politiek of
keeren terug tot hun werk o'p de boerde
rij, zorg dragend voor het vee, de winter-
voedervoorraden of andere voorbereidin
gen voor den winter, terwijl de vrouwen
President Lincoln
Roman op een
Waddeneiland
26)
Plotseling rukte- de langgerekte gil van
etl scheepssirene hem uit zijn gedachten
°s- Hy keek verrast rond en ontdekte een
=r°ote stoomboot, die achter hen omge-
Wenkt was, zonder dat hij of zijn onder-
uurman het bemerkt hadden.
"Wat krijgen we nou, Harm?"
Harm slofte naar de reeling en staarde
roh6t vreemde schip, dat met schuim
den boeg verbazend snel naderde.
Sen1" Douanefcoot: Kay, we moeten stop-
Zij streken haastig het groote verweer -
zeil en nauwelijks minderde de kotter
zof(rt of stoomboot kwam langszy en
fette een barkas uit. Enkele minuten
v r stonden drie beambten i« uniform
v°or Kay.
eo'mróle"Pieren alStublieftScheeps-
niijKay lachte verwonderd en
den beambte zyn scheepspapieren.
"H°e komt dat?"
*We maken jacht op vissehersvaartui-
gen, die misbruikt worden voor de smok-
kelary."
De beambte gaf hem de papieren terug
en onderzocht dan den kotter van boven
tot onder. Naturlyk vonden zij niets aan
te merken.
„Nou," zei de leider van het onderzoek,
„als u voor het eerst in de vaart is, zoo
als u kunt aantoonen, vervalt bij u na-
tuuriy'k elke verdenking. Maar zijn u
geen visschers bekend, die verdachte
tochten maken?"
Kay schudde het hoofd. „Nee, ik weet
maar weinig van de visschers uit de
streek en op Hallig Hohne bezit alleen
nog de strandvoogd Tonner eën zeewaar
dige boot. Ze ligt in de Husumsche ha
ven."
„Waarom in Husum?"
„Omdat we bij ons geen gelegenheid
hebben, groote vaartuigen vast te leggen.
Met zoo'n kotter gaat 't nog net."
„H'm, dat begrijp ik. Maar wij heb
ben juist verdenking op Husumsche boo
ten. Onze lui hebben namelijk laatst op
een nacht achter een schuit aangezeten,
die zy schuin tegenover Nordstrand in
den Nieuwen Hever met koers naar Hu
sum aantroffen. Ze sloegen geen acht op
onze signalen om te stoppen en konden
helaas in den dikken mist ontsnappen.
Maar dat was natuurlyk de schuit van
uw strandvoogd niet. Nou, adieu en goede
vangst!"
De douaneboot stoomde verder. Kay
Möller stond een poos peinzend tegen den
boordwand geleund. Hy kwam eerst weer
bij zijn positieven, toen Harm ongeduldig
werd en hem aan de lier riep. „Inhalen,
Kay, 't is tyd!"
In het zweet huns aanschyns haalden
zy het net binnen boord en toen zij ein-
delyk de touwen los konden maken
stortte de eerste vangst op het dek:
schollen en nog eens schollen en daar-
tusschen knorhanen en pietermannen,
tongen, zeekrabben en mosselen.
„Jonge, jonge, da's een bof!" riep Harm
Ehlers enthousiast uit. „De eerste haal
is al direct 'n beste!"
„Heb je 't in de gaten, Harm, we ver
staan ons vak!" lachte de jonge visscher.
Haastig sorteerden zij den buit. De
bruikbare visch werd in de beun gegooid,
de krabben en mosselen kwamen in de
kreeftenkist, de schollevaar in de pekel.
Dan schudden zij de rest overboord, zet
ten de korre weer uit en hiewen 't groo
te zeil. De kotter zakte af en trok lang
zaam weg als een paard met den ploeg.
Zoo werkten Kay Möller en Harm
Ehlers den heelen dag op zee. Vangst na
vangst haalden zij binnen en al was er
ook geen enkele meer zoo goed als de
eerste, zij hielden vol tot de beun boorde
vol levende schollen zat. Wel werd het
daarmee laat op den avond, doch ze wa
ren daar op ingesteld en hadden vooruit
besloten, hun vangst meteen naar de
markt te brengen.
„Voor vandaag is 't genoeg," zei Kay,
toen de laatste streek bij het licht van de
windlampen gesorteerd was. De hande
laars van Nordstrand zullen we maar
passeeren. We zeilen vannacht door naar
Husum en morgen vroeg doen we daar
ons zootje van de hand."
Spoedig daarop zeilden zij langs de
noordkust van Eiderstedt en den zooge-
naamden Nieuwen Hever en lieten zich
door den vloedstroom gemakkelyk naar
het oosten drijven.
't Was een stille, luwe nacht in het be
gin van Mei. De vuurtorens en boeilichten
wezen hun als stralende sterren den weg.
Geen incident stoorde hun vaart. Zij
konden zelfs om de beurt in de plecht een
dutje doen.
Toen de morgen schemerde boegseer
den zij de „Antje" voorzichtig tusschen
gemeerde vaartuigen door naar een vrije
ligplaats. Toen konden zy zich een paar
uur rust veroorloven. Maar nauwelijks
ontwaakte de stad, of zij begonnen ook
al met den verkoop van hun schol. Er
was nog maar één zeevisscher present,
die eveneens zyn vangst aan de markt
bracht. Zoo maakten zij een behoorlijken
prijs, te meer omdat Kay er een omroe
per op uitstuurde, die met zijn bekken en
zijn gebarsten stem de heele stad op den
verkoop van schol opmerkzaam maakte.
Drie uren lang was het een groot ge
drang. Ze kregen haast geen tyd om op
adem te komen. Toen zakte de klandizie
langzamerhand af.
„De tijd voor de schol is pas aangebro
ken," zei Kay in een rustpoos, „daarom
zullen we ons zootje wel tegen den mid
dag kwijt zyn. Maar zoo blijft 't niet,
Harm. Binnenkort wordt de markt met
aanbod overstroomd en dan gaan de pry-
zen met 'n vaartje omlaag. Je moet wel
verduveld goed bij de pinken zijn, wil je
uit de visscherij een flinke boterham
halen."
„Ja, met schol alleen gaat 't vandaag
niet meer," stemde Harm toe. „Maar ge
lukkig zijn er ook nog steur en oesters,
kreeft en tong, haring en .zeehonden. Je
neemt toch alles mee, niet?"
„Al wat ons voor de hand komt, maat.
We laten niks loopen. Met het nietsdoen
moet het nu maar voor goed uit zijn. Ik
ben blij, dat ik weer aanpakken kan en
die kans laat ik me niet zoo gauw meer
ontnemen, reken maar."
De verkoop ging door. Kay dacht zich
in vier of vijf Holsteinsche kuststeden een
vaste cliënteele voor levende visch aan te
schaffen, zoodat hy niet alleen op de
handelaars aangewezen zou zijn. Hij be
diende iedereen even vriendelijk, be
knibbelde niet bij het afwegen en zocht
voornamelijk de gunst van keukenmeisjes
en huisvrouwen.
de vaten wasschen en de kinderen op het
erf Of in de schuur spelen.
De viering van Thanksgiving Day in
1946 werd, evenals in de oorlogsjaren,
getemperd door gebrek aan den normaler,
overvloed van voedsel en transport. De
moderne Thanksgiving-diners kunner,
worden bereid uit blik en bevroren voe
dingsmiddelen, waarvan er vele door den
handel van te voren worden gekookt.
De kleine moderne keuken heeft de
vroegere ruime, ofschoon ongeriefelyke,
van de ouderlyke boerdery vervangen.
De sfeer van den dag bleef echter de
zelfde. Er was dezelfde traditioneele
nadruk op de goede dingen des levens,
waarbij men op zijn minst- weer eens te
meer dankbaar moet poozen. Men was
dankbaar dat er voldoende te eten was,
zelfs ofschoon men niet het overvloedige
feest kon vieren of zich veroorloven, wa,
men eenige jaren geleden zou hebben
kunnen doen. En er was het gebruikelijke
gesprek over de politiek, onveranderlijk met
inbegrip van de staking in de mijnen.
De vraag werd geopperd, of de regee
ring John. L. Lewis, den president van de
stakende United Mine Workers, in de
gevangenis zou werpen, of dat het Con
gres verscherpte arbeidswetgeving zou
aanvaarden. Het onderzoek van de pu
blieke .opinie toonde aan, dat de meerder
heid van de Amerikaansche staatsbur
gers thans tegen stakingen is. Hoewel
velen van de Thanksgivmg-vierders in
stemden met de Washington Star, dat wat
het land noodig heeft geen wetgeving is,
geïnspireerd door toom. doch een wetge
vend programma, dat zorgvuldig is over
wogen.
Velen brachten de verklaring ln her
innering, dat het doel van de regeering
niet is John Lewis te straffen, doch steen
kool te delven. Het liet zich aanzien, dat
er geen onredelijke greep naar de macht
zou zijn. Dit was niet een van de minste
van dë vele goede dingen welke op deze
Thanksgiving Day aanleiding gaven tot
dankbaarheid.
Blijkens den weekstaat der Ned.
Bank van 2 December Is in de bankbil
jettencirculatie een stijging ingetreden
van f54 (v. wk. f8%) millioen. In het
rekening-courant-tegoed van het Rijk
valt ais resultaat van de belangrijke
ultimo-verplaatsing van middelen per
saldo een stijging van f92 millioen te
eonstateeren. Vermoedeiyk is hierby
een aanzienlijk bedrag aangewend van
de vrye saldi, welke met niet minder
dan- f 109 millioen zijn teruggeloopen.
Het Tweede Kamerlid, de heer An-
driessen, heeft aan den minister van
Openbare Werken en Wederopbouw ge
vraagd of het juist is, dat in Beesd
(Gld.) een gemeente met 1200 inwo
ners, een bioscoop wordt gebouwd, waar.
van de kosten pl.m. 50.000 bedragen.
Indien hierop bevestigend moet worden
geantwoord, zyn voor dezen bouw de
vereischte vergunningen verleend en,
zoo ja, waarom?
In het centrale bureau van de communis
tische partij te Boedapest werd gisteren eer>
bom ontdekt.
Er zullen nog verscheidene honderden
Duitsehe en Oostenrijksche geleerder, naar
de V. S. vertrekken, zoodra de noodige re
gelingen daartoe getroffen zullen zijn.
De plannen van. de Federatie van
Omroepvereenigingen werden reeds
in 1945 uitgewerkt in een „wit
boek". Daaruit blykt, dat de omroep-
directies gedurende den bezettingstyd
terdege hun gedachten over de radio-
vereenigingen hebben laten gaan en
over de fouten, die kleefden aan het
oude omroep-bestel.
Uiteraard werd óók rekening gehouden
met de vele goede zijden. De omroep-
leiders hebben gemeend, in het plan van
de Federatie met behoud van het
goede in het oude omroepbestel de
kwade kanten vólkomen te hebben ge-
elimineërd.
Naar onze meening had na de bevry-
ding de Federatie van Omroepvereeni
gingen de kans moeten krygen; een
groote samenwerking was toen reeds tot
stand gebracht. Thans heeft men een
revolutie ontketend, welke niet noodig
was, gelet op den Godsvrede in de radio,
welke sedert 1930 bestond.
De oplossing van het radio-vraagstuk,
bedoeld in het plan van de Federatie,
geeft, naar onze meening, waarborger,
voor een Nederlandsch Nationaal Om
roepbestel. Hierby komt, dat er thans
ook in het buitenland kreten opgaan
voor de „liberté des ondes", als een
verlengstuk van vryheld van onderwijs
en vryheid van drukpers. Het is een
gedachte, die eerst thans in het buiten
land begint te rijpen, doch welke wy
in Nederland reeds voor jaren gezien
hebben.
Een kentering in de geesten blijkt uit
tal van gegevens. By de Katholieken o.a.
in de veranderde houding betreffende
het radio-vraagstuk; by de sociaal
democraten door het radio-rapport
V.A.R.A./Party van den Arbeid; bij de
Vryzinnig-Protestanten zelfs gaat de
gedachte weer opgeld doen, dat aan den
VPJR..O. moet worden vastgehouden; de
Gereformeerden en ook de Orthodox-
Hervormden houden vast aan hun
N.C.R.V.
Tenslotte ligt er de uitspraak van het
Episcopaat van het vorig jaar: „dat
er met alle kracht naar gestreefd moet
worden, de autonome werkzaam
heden van den K.R.O., overeenkomstig
zyn doelstellingen, d.i. het uitdragen
der katholieke levensbeschouwing op alle
gebied, met den daartoe noodigen zend
tijd gewaarborgd te krygen, zooals dit
ook in het verleden het geval was".
Deze uitspraak laat aan duidelijkheid
niets te wenschen over.
Van 7 December af zal kindermeel,
niet uit rijst bereid, verkrygbaar zyn
op de bloembonnen en niet meer op den
rystbon. Rystbon geldt in het vervolg
voor ryst, rystkindermeel en kinderbis
cuits.
5 December zal een bon worden be
kend gemaakt, waarop voor personen,
geboren in 1926 of later, een klein ei (5e
klas) verkryghaar zal zyn.
