Linggadjati alleen
Tweede Kamer?
in
Nederlands roeping overzee dient erkend
Geheimzinnige ontploffing
te Utrecht
Dreigende „kabinets'-crisis
in Indië
Minder kolen voor industrie
Constructief
parool
DINSDAG REGEERINGSVERKLARING
Ministerraad zou zich achter het
basis-accoord hebben gesteld
Uitgangspunt o.m. Koninklijke rede
van 7 December 1942
Veel glasschade in hoofdpostkantoor
KATHOLIEKE ARBEIDERSBEWEGING IN
HET AARTSBISDOM
Besparing op electriciteits- en
gasverbruik
REGEERING EN COMM.-
GENERAAL
Minister Van Klef fens
treedt af
Schade in Indië ruim
lVi milliard
Voorbereiding van
Rijksconferentie
Leider van den Islam
formateur?
Sonei geëxecuteerd
Veel bijgedragen in de taak op godsdienstig
en sociaal-cultureel gebied
Tot hoofd en hart
K.
ZATERDAG 7 DECEMBER 1946
69ste JAARGANG No. 23717
INSTRUCTIE COMMISSIE-GENERAAL
De overkomst van
dir. Kasteel
Suriname en Curacao
Nederland op conferentie
van Canberra
Rumoerige Duitschers op de
„Van Oldenbarnevelt"
Fransche duikboot vermist
Geen gewonden
HANDELSVERKEER MET
FRANSCHE ZONE
Regeling bioscoopbedrijf
Gesol met begrip
democratie"
Lewis betaalt zijn
boete
Julian Huxley president
van de Unesco
Molotof aanvaardt voorstel
atoomenergie
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte Ingezonden mededeelirger. dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m hoogte.
De administratie behoudt zien het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
Van bevoegde zijde verneemt hei A.N.P., dat de stand
van de besprekingen iusschen den Ministerraad en de Com
missie-Generaal en die in den Ministerraad de verwachting
Wettigt, dat hei kabinet Zondag de laatste hand zal kunnen
^gejen aan de officieele verklaring, welke de regeering
voor de Tweede Kamer der Siaien-Generaal zal afleggen
en waarin zij zich zijn wij wel geïnformeerd in grooie
lijnen achter hei basis-accoord van Linggadjaii zal stellen.
Nadat Maandag 9 December de Ministerraad in gebruike
lijke wekelijksche vergadering bijeen zal zijn geweest, zal
aldus verwacht men de officieele regeeringsverklaring
Dinsdag 10 December door minister Jonkman in de Tweede
Kamer worden afgelegd, terwijl tevens een memorie van
toelichting van de hand der Commissie-Generaal, ongeveer
40 bladzijden tellende, aan de Kamer zal worden aange
boden.
De bedoeling is, dat Woensdag een begin zal worden
gemaakt mei de debatten.
Het vertrek van de Brilsche troepen. Manschappen van de 7 Decembcr-
divisie nemen de wacht over van Britsch-Indische militairen voor het ge
allieerd hoofdkwartier, dat gevestigd is in het K. P. M.-gebouw aan het
Koningsplein Oost te Batavia
Naar wij uit betrouwbare bron
vernemen, zou de regeering over
wegen de debatten inzake de ver
klaring over Lingadjatti te beper
ken tot de Tweede Kamer met
voorbijgaan van de Eerste Kamer.
Het wil ons voorkomen, dat een
dergelijke procedure niet wel aan
nemelijk is te achten. De regeering
zou nog meer nieuwe moeilijkhe
den voegen bij de vele die reeds
haar deel zijn.
Een duizendtal ..getuigen van Jehovah"
zijn in de provincie Quebec (Canada) in
arrest gesteld. De eerste minister zal een
aanklacht tegen hen indienen wegens „op
ruiende geschriften".
Het algemeen oordeel in parlemen
taire kringen in Den Haag is, dat
de R. K. Kamer-fractie, hij welke
door de huidige parlementaire ver
houdingen de beslissing berust, alles
zal doen om een kabinetscrisis te
vermijden.
De suppositie van den Haagschen cor
respondent van de New York Times, als
zou de Nederlandsche regeering de ge
dachte van de instelling van een Rijks
kabinet voorstaan, wordt „volkomen uit
de lucht gegrepen" genoemd. Men wijst
er op. dat de ontwerp-overeenkomst niet
meer is dan een basis-accoord en dat dit
accoord als zoodanig uitsluitend is be
doeld als grondslag voor verdere bespre
kingen welke tot een constructie van de
geprojecteerde Unie moeten leiden.
Uit de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende de begrooting
Tan Overzeesche Gebiedsdeelen, vastge
steld 26 November, dus vóór het overleg
met de Commissie-Generaal, blijkt, dat
de regeering gemeend heeft aan de
Commissie-Generaal in ruime mate ge
legenheid te moeten laten na te gaan,
Wat van hetgeen wenschelijk voorkomt,
haar haar bevinding ter plaatse als feite,
lijk bereikbaar en aannemelijk kan wor-
öen beschouwd. Zij heeft aanvaard, dat
de Commissie-Generaal, in overleg met
de Indonesische delegatie en met haar
president, vastlegde, welke overeenstem
ming kon worden bereikt en dat het re
sultaat dezer overeenstemming werd
gepubliceerd.
De nog steeds in Indië heerschende
verwarde en onoverzichtelijke over
gangstoestand en het kwantitatief
ontoereikend ambtelijk apparaat, dat
in zijn functionneering bovendien
gehandicapt is door gebrekkige tech
nische en andere hulpmiddelen, zijn
in het bijzonder oorzaak, dat thans
nog niet kan worden beschikt over
een begrootingsoverzicht of een over
zicht van den financieelen toestand,
dat aan redelijke eischen kan beant
woorden.
In antwoord op de vraag, welke voor
bereidende maatregelen zijn getroffen
om tot herziening te geraken van de
staatsregelingen van Suriname en de
Nederlandsche Antillen, welke in de
Troonrede werden aangekondigd, kan de
minister tot zijn voldoening mededeelen,
dat na een voorloopige gedachtenwisse-
ling met de gouverneurs van Suriname
en de Ned. Antillen over het hun toe
gezonden uitvoerig verslag van de met
de delegaties te zijnen departemente ge
houden besprekingen en de als gevolg
daarvan voorgestelde concrete wijzigin
gen, onmiddellijk een begin werd ge
maakt met de formuleering der betrok
ken wetswijzigingen, welke thans prac-
tisch gereed zijn en binnen zeer afzien-
baren tijd den gouverneurs voor be
schouwingen en raad zullen worden aan
geboden.
Het behoeft geen betoog, dat ook de
minister de wrijving, welke inderdaad
den laatsten tijd tot uiting is gekomen
in de verhouding tusschen den gouver
neur en de Staten van Curacao, be
treurt.
Zoowel om hierin verbetering te bren
gen als om de voorgenomen staatsrech
telijke hervormingen in het daarbij pas
sende bestuursbeleid te bespreken, is de
gouverneur van Curacao met een kort
Verlof naar Nederland gekomen.
Aan het eind van deze maand eindigt
het lidmaatschap van den Veiligheidsraad
van Nederland en daarmede de vertegen,
woordiging voor Nederland in dien Raad
door den heer Van Kleffens. Deze zal
tegelijk hiermede ontslag nemen als lid
van het huidige Kabinet.
Uit een opgemaakte kasbegrooting
voor Ned.-Indië voor het tweede
halfjaar 1946 blijkt o.a. dat de In
dische regeering zeer voorloopige
schattingen heeft verricht van de
directe schade, tijdens de Japansche
bezetting toegebracht aan het eco
nomische apparaat
Voor den ondernemingslandbouw werd
aldus gevonden een bedrag van f 680
millioen; voor inheemschen verbouw
van handsgewassen f134 mill.; mijn
bouw f814 mill.; industrie f1400 mill.;
spoor- en tramwegen f172 mill.; motor
park f 85 mill.scheepvaart f 150 mill.
havens f 80 mill. Totaal f 2.550 mill. Tot
15 Nov. zijn bijna 73.000 evacué',5 naar
Nederland gerepatrieerd. De „massa"-
evacuatie naar Nederland wordt thans
als beëindigd beschouwd. Schattingen
van het aantal nog te evacueeren per
sonen varieeren van 500020.000 perso
nen.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer met betrekking tot be
grooting van overzeesche gebiedsdeelen,
heeft de regeering toegevoegd als bijlage
de instructie, welke de Commissie-Gene
raal is medegegeven naar Indië.
De taak van de Commissie-Generaal
wordt uitvoerig omschreven.
Zij dient mede te werken aan de voor
bereiding van een nieuwe staatkundige
ordening voor Nederlandsch-Indië, in het
bijzonder door besprekingen te voeren en
waar noodig afspraken te maken met
van ouds bestaande en met nieuw ge
vormde staatkundige organisaties en met
vertegenwoordigers van de verschillende
volkeren en bevolkingsgroepen, voor zoo
ver het opperbestuur en de Nederland
sche wetgever hiervoor mede verantwoor
delijk zijn-
Voorts dient zij voor te bereiden de
Rijksconferentie, waarop in onderling
overleg tusschen vertegenwoordigers uit
alle rijksdeelen de hervorming van het
staatsbestel van het geheele Koninkrijk
zal worden overwogen en mede er voor te
waken, dat de grondrechten van de ver
schillende volkeren en bevolkingsgroepen
van Nederlandsch-Indië worden gewaar
borgd.
Tenslotte dient zij na te gaan, welke
belangen bij een omzetting van de oude
rijkseenheid in een op den grondslag van
een vrijwilig aanvaard volledig deelge
nootschap gevestigden meer federatieven
staatsbouw gemeenschappelijk door mid
del van rijksorganen behartigd zullen
moeten worden en de verzorging daarvan
voor te bereiden.
Bij de vervuiling van haar opdracht
gaat de commissie uit;
a. VolkenrechtelijkVan het Handvest
der Vereenigde Naties en van de met de
geallieerden aangegane overeenkomsten;
b. Staatsrechtelijk: Van de Grondwet
voor het Koninkrijk der Nederlanden en
de daarop steunende wetgeving;
c- Staatkundig van:
1. de Koninklijke rede van 7 December
1942;
2. de Regeeringsverklaring van 10 Fe
bruari 1948;
3. de Troonrede van 23 Juli 1948;
4. de Aide-memoire van 6 Augustus
1948, en
5. het regeeringsbeleid, schriftelijk en
mondeling uiteengezet bij de behandeling
in de Staten-Generaal van het wetsont
werp tot instelling der Commissie-Gene
raal-
Daarvan uitgaande laat de commis
sie zich leiden door deze richtlijnen:
1. De nieuwe rechtsorde, welke zij
voorbereidt, zal eenerzijds moeten pas
sen bij de omstandigheden zooals de
tweede wereldoorlog die elders in de
wereld, in het bijzonder elders in Azië,
heeft geschapen, zal anderzijds Neder
lands roeping overzee met name ten
aanzien van de Indonesische volkeren,
moeten erkennen;
2. De vernieuwing van de samenwer
king van de Nederlandsche en Indone
sische, volkeren en de andere bevol
kingsgroepen van Nederlandsch-Indië
zal op de eerste plaats de jnstemming
van de vertegenwoordigers der Indone
sische volkeren, alsmede die van de an
dere bevolkingsgroepen moeten verwer
ven;
3. De vaststelling van wat de commissie
afspreekt en voorbereidt zal vervolgens
van de samenwerking van Nederland
sche regeering en Staten-Generaal af
hankelijk zijn.
De commissie bouwt voort op de Ma-
lino-conferentie en bevordert het welsla
gen van de bijeenkomst te Pangkalpi-
nang.
De commissie bevordert de hervatting
van besprekingen met vertegenwoordigers
van de nieuw gevormde staatkundige or
ganisatie, welke zich aandient als de Re
publiek Indonesia.
In geval van ernstigen twijfel omtrent
de aanvaardbaarheid van bepaalde ver
tegenwoordigers raadpleegt zij onzen mi
nister.
De Australische minister van Buiten-
landsche Zaken, ar. H. V. Evatt, heeft
heden in een onderhoud met de pers
medegedeeld, dat de Nederlandsche
regeering de ultnoodiging om een ver
tegenwoordiging te zenden naar de
conferentie, welke eind Januari of be
gin Februari a.s. te Canberra zal wor
den gehouden ter bespreking van het
welzijn der autochthone bevolkingen,
heeft aangenomen. Officieel is vastge
steld, dat het Nederlandsche gebied op
Nieuw-Guinea bij de conferentie is be
trokken. De Indonesische republiek
heeft geen uitnoodiging voor de confe
rentie ontvangen, omdat de Neder-
landsch-Indische overeenkomst nog
niet geratificeerd is en geen Indone
sisch gebied onder de besprekingen valt.
De Australische regeering hoopt dat
Australië. Nieuw-Zeeland, Engeland en
Frankrijk ministerieel vertegenwoor
digd zullen ziin.
De „Johan van Oldenbarneveldt" is
gisteren uit Bombay te Mombasa in
Kenya aangekomen, waar gewapende
wachten een groot gedeelte van het
havengebied hadden afgezet, aange
zien aan boord van het schip moeilijk
heden waren ontstaan met Duitsche
krijgsgevangenen, geïnterneerden en
zeelieden, die uit Voor-Indië naar
Duitschland worden gerepatrieerd.
Patrouillebooten met gewapende troe
pen hielden de wacht aan de zee
zijde, toen het schip 1600 Ita-
liaansche krijgsgevangenen, benevens
Britsche troepen aan boord nam. De
Britsche troepen zullen als extra bewa
king dienen. Zij zijn op weg naar En
geland om gedemobiliseerd te worden.
Naar verluidt hebben de Duitsche
zeelieden, die zich er tegen verzetten
naar Duitschland teruggezonden te
worden, getracht het schip op te hou
den. door een staalkabel over boord te
gooien met de bedoeling daardoor de
schroef in het ongereede te brengen.
Vliegtuigen, torpedojagers, sloepen, cor-
vetten en torpedobooten, waarvan ver
schillende zijn uitgerust met anti-duik
boot-onderwater-detectors, zijn voor de
Fransche Middellandschezeekust op zoek
naar een Fransche duikboot, die vermist
wordt.
Omstreeks kwart over acht Vrij
dagavond werden de bewoners van
de Utrechtsche binnenstad opge
schrikt door een hevigen knal. In
het hoofdpostkantoor op de Neude
bleek zich een hevige ontploffing te
hebben voorgedaan. Politie en mili
tairen zetten onmiddellijk de om
geving van het hoofdpostkantoor af.
Hoewel zich op het tijdstip dat de
ontploffing geschiedde vele voorbij
gangers op de Neude bevonden, zijn
er geen personen gewond. Wel is een
groot aantal ramen aan de voor
zijde van het postkantoor versplin
terd.
De ontploffing heeft zich voorgedaan
in het souterrain aan de voorzijde van
het gebouw. Deze ruimte, welke gebruikt
wordt als opslagruimte en archief, kreeg
groote schade welke echter geen stagna,
tie in de werkzaamheden op het post
kantoor tengevolge heeft. Ook van de
in het gebouw aanwezige personen werd
niemand gewond. Vermoedelijk hebben
onbekenden een pakje met. explosieve
stof over het anderhalven meter hooge
muurtje, dat op het trottoir voor het
souterrain staat, door een der ramen
naar binnen geworpen. De glasschade is
beperkt gebleven tot de ramen aan de
voorzijde van het hoofdpostkantoor. De
enorme luchtdruk, welke ontstond, is door
het muurtje, dat ocik beschadigd is, ge
broken, zoodat de huizen aan den over
kant geheel onbeschadigd zijn gebleven.
Uit het voorloopige onderzoek meent
de politie te moeten concludeeren dat
hier geen sprake is van een bomaanslag,
De grootste Indonesische politieke
organisatie, de Islam partij, heeft, zoo
als bekend, de ontwerp-overeenkomst
Terworpen.
De Indonesische politieke leiders in
Batavia voorspellen nu een „kabinets"-
crisis, aldus meldt A. P. uit Batavia,
tenzij de Mohammedaansche „ministers'
hïet hun partij breken, en een nieuwe
Pro-Sjahrir Mohammedaansche groep
Vormen.
Een verantwoordelijke Indonesische
aegsman heeft verklaard, dat, als de
Een dergelijk Mohammedaansch „ka
binet" hun ontslag indienen, Sjahrlr
*®if ontslag zal vragen bij Soekarno, en
«en yerwaclit, dat deze dan den leider
van de Islam partij. Soekiman, verzoe
ken zal, een nieuw „kabinet" te vormen.
Een dergelijfk Mohammedaansch „ka
binet", zegt de Indonesische bron, zou
de verplichting op zich nemen do
onderhandelingen met Nederland te her
openen en moeten trachten grootere
concessies te krijgen, dan bij de ont
werp-overeenkomst verkregen zijn.
Na een vergadering van vier uur, zijn
te Medan een Nederlandsche en eeu
Indonesische militaire delegatie tot
overeenstemming gekomen. Men heefï
een bevredigende oplossing voor beide
partijen gevonden.
De uiteindelijke details zullen vandaag
worden besproken.
In verband met de toekenning van de
Militaire Willemsorde aan het korps mari
niers heeft de bevelhebber der Zeestrijd
krachten, de luit.-admiraal C E. L. Hel-
frich, een gelukwensch aan den comman
dant van het korps gezonden.
er zjjn n.l. nergens in het souterrain
scherven gevonden. Men veronderstelt
dat een flesoh of een pakje met een
zeer explosieven inhoud, mogelijk trotyl,
naar binnen is geworpen Ook omtrent
de beweegredenen van den persoon of
personen, die deze zinlooze vernieling op
hun geweten hebben, tast de politie vol
komen in het duister.
Het is wel merkwaardig, dat zich eeni-
ge maanden geleden in Utrecht op het
Koekoeksplein een soortgelijke ontplof
fing heeft voorgedaan. De schade was
hier echter veel kleiner dan bij de ont
ploffing van Vrijdagavond. Oek hier
vond de politie geen scherven of andere
voorwerpen, die zouden duiden op een
bomaanslag. Deze ontploffing is echter
nog steeds niet opgehelderd.
Voorbijgangers verklaarden aan de po
litie dat zij, voor de ontploffing gebeurde,
eenige personen zouden hebben zien
waghollen. Het staat echter niet vast,
of dit de mogelijke daders van dezen
aanslag zijn geweest.
De Utrechtsche recherche heeft een
zeer uitgebreid onderzoek ingesteld.
Een Nederlandsche delegatie en een
delegatie van het Fransche militaire be
stuur in Duitschland hebben te Baden-
Baden besprekingen gevoerd over het-
handelsverkeer tusschen de Fransche be
zettingszone in Duitschland en Neder
land.
Overeenstemming is bereikt over den
tekst van twee arrangementen, waarvan
het eene het handelsverkeer betreft en
het andere het betalingsverkeer regelt.
Deze beide arrangementen vormen dc
eerste officieele overeenkomsten met be
trekking tot liet herstel van de economi
sche betrekkingen tusschen Nederland en
het na-oorlogsche Duitschland.
Op grond van deze overeenkomsten zal
de Fransche zone aan Nederland materi
alen leveren, welke noodig zijn voor den
wederopbouw, in het bijzonder hout op
stam. Voorts machines voor den land
bouw, producten voor de machine-indus
trie, met name onderdeelen, en bepaal
de goederen bestemd voor Indië.
Nederland zal aan de Fransche zone
leveren producten van landbouw en vis-
scherij, Indische grondstoffen en voorts
diensten verleenen op het gebied van
Rijnvaart- en zeehavens.
De Japansche oorlogsmisdadiger Sonei
is hedenmorgen ln de gevangenis te Gio-
dok geëxecuteerd.
De katholieke bond „St. Antoni-us" voor
het biscooppersoneel, heeft besprekingen
gevoerd met hot hoofodbestuur van den
Ned. bioscoopbond. Daarbij is besloten,
dat dit jaar op Oudejaarsavond, alle bios.
coopbedrijven, om 19 uur gesloten zijn.
De 25 procent loonsvcrhopginw op basis
van het loon van 1940 zal doorgevoerd
worden, terwijl 12 dagen vacantie per
jaar worden gegeven. Het bioscoop-per
soneel krijgt tevens een vrije dag per
week. Na opheffing van vooral ln Brabant
en Limburg nog voorkomende misstan
den, zullen besprekingen volgen, teneinde
te komen tot een algeheele regeling.
Drie Duitsche geleerden, die deel uit
maken van een staf van meer dan
honderd Duitsche specialisten op
luchtvaartgebied, die de luchtvaart-
experts van het Amerikaansche leger
behulpzaam zijn bij de experimenten
met vliegende projectielen, controlee
ren een V2, welke voor een proefne
ming te White Sands in New Mexico
gereed gemaakt wordt. V.l.n.r.: dr.
Martin Schilling, die de instrumenten
der V2 onder zijn hoede heeft; Wer
ner von Braun, de voornaamste ont
werper der V2 en dr. Ernst Steinhoff.
die de besturing van de V2 tracht te
verbeteren
Vandaag is te Utrecht de 47e Centrale
Raadsvergadering van de Kath. Arbei
dersbeweging in het Aartsbisdom ge
opend., Aan de openingsrede van den
voorzitter, den heer H. C. Nijkamp, is
het volgende ontleend:
Spr. stelde vast, dat de Dioc. Bond
zijn deel heeft bijgedragen in de gods
dienstige en sociaal-cultureele taak der
beweging Die taak vereischte niet min
der aandacht voor de maatschappelijke,
de materieele belangen der arbeiders.
In 1941 moest de Bond verdwijnen
met 220 afdeelingen en 29770 leden,
thans telt hij 258 afdeelingen en on
geveer 45.000 leden.
Het getal Credo-Pugno-groepen. de
apostolaatskernen, bedraagt 120 met
1600 mannen.
Het jongeren-element is in de afdee
lingen sterk vertegenwoordigd. Spr. acht
dit een waarborg voor de stabiliteit der
beweging in de toekomst. Aan de kader
scholing wordt volle aandacht geschon
ken. In vele afdeelingen heerscht wezen-
Nu tengevolge van de mijnwerkers-
staking in de Ver. Staten de toevoer
van Amerikaansche kolen opnieuw
onderbroken is, ligt het voor de hand.
zoo deelt men ons van bevoegde zijde
mede, dat ook de kolenvoorziening
van ons land hiervan nadeelige ge
volgen gaat ondervinden. Evenals el
ders kunnen maatregelen, die tot een
beperking van 't brandste ffenverbruik
moeten leiden, niet uitblijven. Dit
dringt te meer, nu ook de vooruit
zichten voor den kolenimport uit.
Duitschland zich voor de maand
Januari zeer ongunstig laten aanzien
Hoewel getracht zal worden de indus-
trieele bedrijvigheid zoo min mogelijk
te beperken, zal het kolentekort het
noodzakelijk maken op de toewijzingen
voor de industrie een voorloopige kor
ting toe te passen van minstens 20
Aangezien ook de kolentoiewijzingen
voor de gas- en electriciteitsbedrijven
met minstens 20 zuilen worden ver
laagd, zal op het verbruik van gas en
elactriciteit onmiddellijk een overeen
komstige besparing moeten worden be
reikt.
Met allen aandrang wordt iederen
Verbruiker in overweging gegeven b'j
het brandstoffenverbruik de grootst
mogelijke zuinigheid te betrachten.
Niet alleen het algemeene, doch ook het
individueele belang eischt thans meer
dan ooit, dat iedere verspilling var.
kolen, gas en electriciteit wordt voor
komen, daar onvoorziene omstandig
heden, zooals gesloten water door vorst,
het noodzakelijk kunnen maken tot een
verdere verbruiksbeperking te besluiten.
Er zal met alle middelen naar wor
den gestreefd de huisbrandvoorziening
normaal te deen verioopen en dc voor
dit stookseizoen in uitzicht gestelde
12 eenheden te waarborgen.
John Lewis, die door de rechtbank
tot 10.000 dollar boete is veroordeeld,
heeft Vrijdag dit bedrag in contanten
als waarborgsom gedeponeerd, de vak-
vereeniging heeft de 3.500.000 dollar
boete als waarborgsom in staatsobli
gaties gedeponeerd.
Rechter Alan Goldsborough heeft
daarop de inning der boeten uitge
steld, totdat over het beroep van Lewis
en zijn vakvereeniging zal zijn beslist.
lijke activiteit, terwijl in verschillende
afdeelingen een vrouwenkern actief
werkzaam is
Spr. besprak vervolgens de wanverhou
ding tusschen loonen en prijzen, den
toestand, waarin invaliden en ouden van
dagen verkeeren, den achterstand in de
gezinnen, vooral die met kleine kinderen
en den woningnood.
Voorts ging hjj na, wat de Kath.
Arbeidersbeweging sinds de bevrij
ding gedaan heeft, om den toestand
van de arbeiders althans zoo drage
lijk mogelijk te maken, de armoede
zooveel mogelijk gelijkelijk te doen
dragen.
Hij stipte hierbij aan de actie voor ver
betering van den kindertoeslag, voor
verhooging der ouderdoms. en invalidi-
teitsrenten, voor het consumentencre-
diet, voor de medezeggenschap der Ar
beidersbeweging in de prijsbeheersching
De geestelijke sPanningen verdie
nen niet minder aandacht, zooals
spr. schetste, waarbij hij o.m. aangaf
het gesol met het begrip democratie, een
begrip, waaronder wü, aldus spr., nog
steeds verstaan Werkelijke en geen
schijnbare volksinvloed, vrijheid van cri-
tiek, geestelijke vrijheid, eerbied voor de
menschelijke persoonlijkheid.
Dan wees spr. op het groote gevaar
voor levensvervlakking, mede bevorderd
door de zgn. fabriekscultuur, door deel
neming aan buurtvereenigingen, welke
tegemoet willen komen aan de na-oor
logsche zucht naar vermaak.
Uit dit alles, concludeerde spr., blijkt
de noodzaak van ons eigen cultureel
werk, eigen ontspanningsenilieu's, eigen
cultureelen opbouw middels den Cu tuur -
dierst der Beweging.
Het program van den Bond is voor t
komende jaar geheel gericht op de be"
langentehartiging en de volledige ont
plooiing van den Katholieken arbeiden
den ropnsch, met als uiteindelijk doel
de volkomen verwerkelijking van het
Christendom in de menschelijke samen
leving.
Spr. riep ten slotte allen op tot mede
werking aan de uitvoering van dit jaar
program.
De Engelsche bioloog Julian Huxley is
met 22 tegen 3 stemmen en twee onthou
dingen benoemd tot directeur der Unesco
Zijn salaris bedraagt 15.000 dollar plus
nog 10.000 dollar voor onkosten.
Arbeid is de weg naar voorspoed; t
een andere weg is er niet. Het le
ven schenkt ons nu eenmaal niets
zonder gestadigen arbeid. j
(Van een bijzonderen medewerker)
Onze vriend, de arbeidsvertegen-
woordiger-in-vele-instanties, ver
telde dezer dagen van een mee-
ningsverschil met een groep katholieke
intellectuelen over de volgende inte
ressante kwestie:
In een plaatselijke centrale van
Katholieken werd geklaagd over het
feit, dat op belangrijke voorlichtings
avonden, welke deze centrale georgani
seerd had, het arbeiders-element prac-
tisch niet vertegenwoordigd was. Onze
bovenbedoelde vriend had hierop gerea
geerd met te zeggen, dat hem dit niet
verbaasde, aangezien de arbeiders van
ouds hun doorgaans goed verzorgde en
actueele voorlichtingsavonden als regel
in eigen kring plachten eri plegen te
houden. De aanwezige intellectueelsn
vonden dit toch eigenlijk een soort
klassenstrijd-gedachte. „Vóór de arbei
ders dóór de arbeiders." was hun t«
exclusief; daardoor zou de wereld toch
zeker niet beter worden.
We hebben dit verwijt al eens eerder
gehoord. Zelfs hoorden we eens bewe
ren, dat dit een vorm van geestelijk li
beralisme is. welke zoo snel mogelijk
dient te verdwijnen.
Alhoewel het plantje „doorbraak" in
den vredes-lentetuin door de nacht
vorst-,.realiteit" ongeveer reeds als af
gestorven kan worden beschouwd,
blijkt de doorbraak-gedachte in eigen
katholieken kring toch nog een o.i.
zeer toe te juichen uitlooper te heb
ben. n.l. de doorbraak dóór de standen.
En dit niet alleen in woorden, maar
vooral metterdaad. Getuige b.v. de
verkiezing van een arbeider tot voor
zitter van de K.V.P. (Andriessen stond
een aantal jaren geleden nog als met
selaar op den steiger). De voorzitter
van de program-commissie der K A. in
Nederland is de secretaris van de Ned
Kath. Arbtidersbeweging; aan het tot
stand-komen van de Stichting van den
Arbeid bouwde in zeer belangrijke mate
mede de bekwame voorzitter der Ned.
K.A.B.. A. C. de Bruijn (een voormalige
Amsterdamsche metaalarbeider); men
kan geen belangrijk congres in Neder
land meer bijwonen welhaast, zonder
aan de bestuurstafel de markante
koppen te ontdekken van de mannen
die in hun jonge jaren de hardheid van
het arbeidersleven volledig aan den lijve
hebben ervaren.
Hier ligt een wezenlijk verschil met
den tijd. waarin het kapitalistisch libe
ralisme oppermachtig heerschte en de
maatschappelijke positie van den arbei
der gekarakteriseerd werd met deze
opmerking, die we, uitgesproken door
een (R.K.!) werkgever tegen een ar
beider, uit den mond van dien arbeider
opteekenden: „Een arm mensch heef»
niets te zeggen."
Het is goed. na te gaan. hoe zich
deze gezonde ideeën-ontwikkeling heeft
voltrokken. Dat hier werkelijk sprake
is van een zich Goddank nog steeos
voortzettende wijziging van menta
liteit, is niet wel voor betwisting vat
baar.
Van Schaepman is het gevleugeld
woord: „Vóór de arbeiders, dóór
de arbeiders naar God". De maat
schappelijke gezindheid t. a. v. het ar
beidersvraagstuk was van dien aard, dat
de arbeiders gedwongen waren hun
emancipatie zelf aan te pakken. Wat
immers mochten zij verwachten van
menschen, die uit een ongemeten maat
schappelijke hoogte op hen neerzagen,
naar de kennelijke en zelfs vaak uitge
sproken gedachte: het is toch maar een
arbeider. Dit was evenwel geen een
voudige opdracht. In den letterlijken zin
immers waren die arbeiders de maat-
schappelijk-onterfden. Van hun prilste
jeugd af stonden zij in fabriek en werk
plaats en misten daardoor iedere ge
legenheid, algemeen vormend onderwijs
te volgen. Na het tiende jaar was prac-
tisch iedere kans op dit onderwijs ge
heel verkeken. Vandaar dat de vorming,
die iedere emancipatie moet voorafgaan,
op andere wijze moest worden verkregen.
Dit waren twee redenen (niet de eenige
twee), waarom Schaepman zijn devies
„door en voor de arbeiders'' uitgaf. Het
plaatsen in verantwoordelijke bestuurs
functies, het zelf-leiden en beheeren van
eigen-gebouwde instellingen, gaf ver
antwoordelijkheid. gaf persoonlijkheids
vorming, gaf karaktervorming. Deze lijn
wordt nog steeds consequent volgehouden,
met de beste resuTaten. Instellingen als
Concordia, Herwonnen Levenskracht,
met het beroemde sanatorium „Berg en
Bosch" te Bilthoven; de Centrale Volks
bank. het kindervacantie-kolonie-oord
„Mooi Gaasterland"', zijn de beste getui
gen, dat deze opzet volkomen is ge
slaagd. Ten aanzien van het ontwikke
lingswerk in eigen kring komt hier nog
een overweging bij. Wil men iemand of
iets gaan vormen, dan is eisch van
nuchterheid, dat men zoo dicht «mogelijk
bij het te vormen object gaat staan. Een
beeldhouwer zal met een beitel van 4
M. lengte niet veel schoons uit het mar
mer kunnen maken. Wil men arbeiders
vormen, dan zal deze vorming rekening
moeten houden zoowel met de verstan
delijke vooropleiding, die zij ontvingen,
als met de maatschappelijke omstan
digheden. waaronder zij leven. Boven
dien geldt ook hier, zooals bij de als
voorbeeld bedoelde instellingen, dat zelf-
doen persoonlijkheden kweekt. Het is
een merkwaardig verschijnsel dat, in
dien in een of andere werkliedenvereeni-
ging een paar intellectueelen, niet-
arbeiders, tevens lid zijn, dezulken in
korten tijd in feite de leiding aan zich
trekken. Nu zal men kunnen aanvoeren,
dat de arbeiders hiervoor eigenlijk dank
baar moeten zijn. Zij zijn er zeker niet
ondankbaar voor, maar toch moge men
bedenken, dat zulk een werkmethode de
beste vormingsmethode, n.l. het zelf ver
antwoordelijk zijn, den arbeiders ont
neemt.
(Vervolg op pagina 3)
Vrijdag heeft de Russische minister
van BuitenTandsche Zaken, Molotov,
het Amerikaansche voorstel voor spoe
dige instelling van internationale con
trole op de atoomenergie en andere
moderne technische uitvindingen goed
gekeurd.
