S met
Op zoek naar uranium?
Opmerkelijke belangstelling
voor de Zuidpool
Beter spel van Ned. militairen
Conferentie van New York
geëindigd
Particulier initiatief niet
onder domper
Onderzoek inzake Haagschen
bomaanslag duurt voort
Wie heeft de opdrachten gegeven?
I
PHILIPS
EEN NIEUWE FILM VAN
SCHUITEMA
Verdiende 2-1 zege
Begrootingsdebat over Econ. Zaken
spel
Een
fprachtgeschenkj'
Kerstmis:
HAVE
Degelijk vakwerk dat getuigt van goed begrip
Amerika zendt een
enorme expeditie
Bunkerbouwer voor
het gerecht
Dni§ter
VRIJDAG 13 DECEMBER 1946
R AGIN A 3
IJsvogels verliezen in
Tilburg met 62
Voor f 10.000.000 aan
werken uitgevoerd
K.A.B. BIJEEN
-
TWEEDE KAMER
(Wordt vervolgd
Kinderbijslag
Aan Belgische arbeiders
hier te lande?
GEKNOEI MET PAPIER
TOEWIJZINGEN?
De voorloopige radio
oplossing
M.et de arrestatie van den kapitein
P. J J. Baron van Heemstra is het
onderzoek inzake den bomaanslag op
de Prinscgracht te Den Haag nog
niet geëindigd.
Deze officier blijft ontkennen iets
met de zaak te maken te hebben,
doch de verklaring van sergeant A.
T. de Boer leidt anders. Het is nog
niet met stelligheid te zeggen, hoe
groot de organisatie is, die door de
bomaanslagen aan het licht is ge-
"omen.
Donderdag zijn eenige person,en ge
hoord, onder wie leden van de Haagsche
Politieke Recherche Afdeeling. Van twee
dezer is bekend, dat zij deel hebben uit
gemaakt van het voormalige Bureau
Nationale Veiligheid. Een der verhoorde
Personen is in arrest gesteld. Zijn moge
lijk aandeel in de organisatie wordt na
der onderzocht. Van de bewering, dat
het B.N.V. als zoodanig met de organi
satie te maken zou hebben gehad, is tot
dusver niets gebleken.
De leden van de voormalige Haarlem-
sche knokploeg zijn ontsteld over het
feit, dat hun vroegere leider en vriend,
sergeant A T. de Boer, met deze bom-
tnenkwestie iets te maken heeft. Men
kent hem als een vurig tegenstander van
nationaal-socialisme en^ communisme,
doch kan zich bijna niet voorstellen, dat
hij zich geleend zou hebben voor moord
aanslagen op personen, van wie niet
vaststaat, dat zij tijdens den oorlog wer
kelijk ,.fout" zijn geweest.
Men heeft in deze kringen sterk den
van de rekening. Hij is een jeugdig sol
daat, dol op avontuur en graag bereid
het met de discipline niet te nauw te
nemen. Korporaal Burghout, die even
eens in verzekerde bewaring is gesteld,
heeft met de aanslagen niets te maken.
Hij heeft, volgens verklaringen, op ver
zoek van mevr. De Boer, de wapenverza
meling van zijn vriend naar zijn eigen
woning overgebracht.
Het A.N.P. verneemt uit kringen van
de Haarlemsche oud-illegaliteit, dat men
doende is een door zooveel mogelijk leden
te onderteekenen verklaring over den
persoon van sergeant De Boer samen te
stellen. Men wil in deze verklaring vast
leggen, dat sergeant De Boer voor den
oorlog een goeden staat van dienst had
bij de Blauwe Huzaren, in de Mei-dagen
van 1940 aan den Grebbeberg zich on
derscheidde en een der ongenoemde,
felle helden van het ondergrondsche le
ger in Nederland is geweest.
Verkrijgbaa
„PhiliShave
handelaar
HET IDEALE
EIECTRISCH ORÖOGSCHEER-APPARAAT
N.V PHILIPS- VERKOOP-MU VOOR NEDERLAND - EINDHOVEN
Wederom heeft Paul Schuitema een
nieuwe film afgeleverd en het is
een genoegen te constateeren, dat
zijn productiviteit hem goed schijnt te
doen. Men ziet ook dit werk met bewon
dering en voldoening. Het is door en
door Nederlandsch van thema en vorm:
degelijk vakwerk, inventief en speelsch
van rhythme, getuigend van goed begrip
voor het ambacht van de film en rijk
genoeg aan fantasie om aangenaam te
zijn voor het oog.
De Bouwhoek van Friesland beslaat
slechts enkele tientallen vlerkante kilo
meters ln de omgeving van Harlingen en
Franeker aan den rand van de oude Zui
derzee. Een overvloed van oude torens,
boerderijen, weiden, bouwland, nieuw
bouwland vooral, luchten en vaarten, zie
daar de accenten die den filmer ter
dienste stonden en waarvan hij een goed
gebruik maakt. Opmerkelijk Is de wijze,
waarop Schuitema zijn film verdeelt in
beweging en tegenbeweging, van de lucht
uit, van den grond af, in steeds wisse
lende vormen, die de aandacht sterk
boeien. 'Hij kiest deze wisselingen als even-
Op 2 December j.l. is de Amerikaansche Zuidpoolexpeditie, die onder leiding
Indruk, dat De Boer zich met het com- gtaa^ yan ^en j,ekenden Zuidpoolonderzoeker Admiraal Richard Byrd, uit Norfolk
plot heeft ingelaten, omdat hij niet meer
anders kon of durfde. Men heeft bij ge
ruchte vernomen, dat een organisatie
zou bestaan, die gericht was op strijd
tegen niet-nationale groepeeringen en
niet-gestrafte oorlogsmisdadigers. Aan
gezien het vast staat, dat sergeant De
Boer het Haagsche slachtoffer Boer en
diens gezin niet kende, meent men in
genoemde kringen te mogen aannemen,
dat De Boer op order gehandeld heeft en
men brengt in deze kringen de arrestatie
van kapitein van Heemstra hiermede in
verband.
Voor de vrienden van De Boer staat
echter geenszins vast, dat kapitein
Van Heemstra het hoofd van het
complot zou zijn. Men wijst er van
vele zijden op, dat ook deze in de
Illegaliteit epn zeer bijzflnderen staat
van dienst heeft, doch zich nimmer
tot schurkenstreken zou leenen. Bij
zijn manschappen is hij zeer popu
lair, M.en neemt hier aan, dat deze
officier van andere, door hem ver
trouwde zijde, opdracht heeft aange
nomen en doorgegeven.
Omtrent de redenen, waarom men vier
personen met bommen om het leven
wilde brengen, tast men nog volkomen in
het duister, al zou de hoofdofficier te
Amsterdam, bij wien de ordonnans Van
Haastrecht een bom moest thuis bezor
gen, in de oogen van enkelen minder po
pulair zün. Deze officier ontsnapte door
het ongeluk met Van Haastrecht en
diens passagier aah den dood.
Over de houding van korporaal J. V. J.
Peterse ten aanzien van het bom-com-
piot is ook nog weinig bekend. De Haag
sche recherche geeft, hangende het on
derzoek, uitsluitend vaststaande feiten.
Wel is bekend, dat ook Peterse een uit
stekende figuur in den illegalen strijd
tegen den bezetter is geweest. Den jon
gen Van Haastrecht acht men het kind
(in den staat Virginia) en uit San Diego en nog een andere haven aan de Westkust
van Noord-Amerika vertrokken.
De 4 schepen, welke uit Norfolk zijn
vertrokken, bestaan uit het vlaggeSchip
Mount Olympus, een ijsbreker, een ba
sisschip voor watervliegtuigen en een
destroyer. Deze schepen zullen de vloot,
die van de Westkust is uitgevaren, bij
het Panamakanaal ontmoeten.
De expeditie, welke den naam draagt
van „Tailk Force High Jump", zal
dan uit 12 schepen bestaan en in
totaal 4.000 man omvatten, waar
door deze de grootste expeditie is,
ooit naar de Zuidpool ondernomen.
Onder de vliegtuigen, die deze schepen
met zich meevoeren, bevinden zich zes
helicoptères, zes Martin Mariners en
vijf kleinere vliegtuigen. Deze zullen
gebruikt worden om de 6 millioen vier
kante mijl van „Antarctica" in kaart te
brengen, voor zoover tenminste de lange-
fstandswatervliegtuigen en de expeditie
over1'sneeuw en ijs tot het heeie gebied
te kunnen doordringen. De watervliegtui
gen zijn uitgerust met speciale instru
menten om minerale rijkdommen, welke
zich onder de sneeuw en het ijs be
vinden, te ontdekken.
Er gaan hardnekkige geruchten, dat
de expeditie tot hoofddoel heeft te on
derzoeken, of zich ook uranium in den
bodem van de Zuidpoolgebieden bevindt,
het onmisbare element om atoomenergie
op te wekken. Doch officieel heet het,
dat de expeditie ten doel heeft „het
onderzoek naar de mogelijkheden, die
de natuur zal bieden."
De Zuidpool houdt bovendien nog an-
De 21-overwinning, die de Neder-
landsche militairen gisteravond in het
Olympisch Stadion op hun Fransche
collega's behaalden, was in alle opzich
ten verdiend, voornamelijk door het
doortastende, snelle spel van de Neder
landers, die in alle opzichten de meer
deren waren. Het elftal had, met uitzon
dering van Van Hemert, die niet erg op
toeren kon komen en daarenboven in
lordié een zeer lastïgen tegenstander
tad, eigenlijk geen zwakke plekken.
Van der Lely en De Vos speelden een
Uitstekende partij; resoluut grepen ze
in bdj het korte samenspel van de Fran-
schen en zetten met verre, haTde trap-
Pen hun eigen voorhoede aan het werk.
Bil deed in het doel voortreffelijke din
gen, maar zijn uitloopen was eenigs-
Sris onzeker. De middenllnle, waarin
Spierenburg was vervangen door Maes-
sen van P.S.V., deed haar werk naar
behooren en de open, snelle aanvallen
tan de voorhoede waren voortdurend
gevaarlijk. En indien het schot wat be
ter zou zijn geweest, was het beslist niet
bij 21 gebleven.
Al terstond in het begin van den wed
strijd kregen de Nederlanders eenige
mooie kansen om de leiding te nemen,
maar een schot van ROozen was te
zacht en Lakenberg knalde eenmaal te
ken den paal. Uitstekend was overigens
bet combineeren van Lakenberg, Roo
ien, v. Roessel en v. Zandt, die met hun
snelle switches de Fransche achterhoe
de telkens in verwarring brachten. Uit
®en der gelijken aanval ontstond ook het
eerste doelpunt, toen Lakenberg, naar
links gezwenkt, 'n voorzet gaf, waaruit
v- Zandt, volgens de regelen der kunst,
onhoudbaar inkopte. De geheele eerste
helft bleef Nederland domineeren en pas
ha de hervatting, toen Van Roessel den
eland op 2—0 had gebracht, hadlden
de Franschen een veldoverwicht, zonder
dat zjj hiervan gebruik konden maken.
De Nederlandscbe voorhoede bepaalde
rich tot enkele zeer gevaarlijke aanval-
len, gebruikmakend van het ver opdrin
ken van de Fransche backs, waarbij de
beweeglijke Fransche doelman Vignal
zich onderscheidde. Kort voor het ein
de maakte Olivés het eenige Fransche
tegenpunt.
De wedstrijd werd bijlgewoccid door
benige militaire autoriteiten, o.w. de
Fransche militaire attaché. Kolonel Ju-
ner, Lt. Kolonel Baron van BOetzelaer,
Lt. Kolonel Lefèvre de Montlgny en Ko
lonel Claaseen.
Ben ploeg van de Amsterdamsche Ijs
kogels heeft gisteravond als plaatsver
vanger van Antwerpen, dat niet komen
*°n, in Tilburg gespeeld. De Tilburgers
onnen dezen wedstrijd met de overtui
gende cijfers 62.
dere mineralen en ertsen in haar schoot
verborgen. Van de Zuidpool is echter
pl.m 4 millioen vierkante mijl nog niet
geëxploreerd.
Naast het wetenschappelijk onder
zoek door 22 geleerden zal de expeditie
zich bezig houden met bet onderzoek
naar de mogelijkheden voor de scheep
vaart en het luchtverkeer.
Wanneer de expeditie aan de Zuid
poolgebieden gearriveerd is. wordt deze in
3 deelen gesplitst. Groep 1 zal opereeren
op het Rossijsplateau (op de kaart
aangegeven met het cijfer 1).
Groep 2 vaart van de Ross Zee naar
de Weddell Zee, terwijl groep 3 zich in
tegenovergestelde richting door den In-
dischen Oceaan eveneens naar de Wed
dell Zee zal bewegen.
Ieder van deze groepen zal bestaan
Uit een basisschip voor watervliegtuigen,
welke tevens 2 Martin Mariners met
zich meevoert, een tankschip en een
destroyer.
Groep 1 zal tevoren «en ijsbreker en
een verkenningsvliegtuig uitzenden om
te trachten door het pakijs een door
tocht te vinden.
Wanneer de ijsbreker voldoende is
doorgedrongen, zullen de schepen van de
Ross Zee de Walvischbaai binnenvaren.
Op het Ross-ijsplateau bij Klein Ame
rika zal dan een luchtbasis aangelegd
worden. Men hoopt, dat deze begin a-
nuari gereed zal zijn om de tweemoto-
rige transportvliegtuigen te ontvangen.
Het vliegtuigmoederschip „Philippine
Sea" zal namelijk eind December van
Norfolk uitvaren om de expeditie te
completeeren. Aan boord hiervan be
vinden zich 6 speciaal uitgeruste Dou-
glas-transportvliegtuigen, welke van het
dek naar het pas aangelegde ijsvliegveld
zullen vliegen. Om van het dek op te
stijgen, maken zij gebruik van jet-aan
drijving.
Het vlaggeschip „Mount Olympus",
dat meer dan eens in den afgeloopen
Het Nederlandsch militair elftal dat Donderdagavond te Amsterdam een
mooie zege behaalde op een voor de grootste helft uit profs bestaande
Fransche ploeg
WEDLOOP NAAR DE ZUIDPOOL
7. AMERIKA
m. iYfc'&g
CflftMJMa «*P
WOU
CAHTÓ - 4630]
NIEUW
ZEELAND J
V VN
•^♦(austral.?:
- Belongen v. onder» noties »n mogelijke
expeditie».
Amerik. expeditie VOn byrd.
e=» Hef veronderstelde natuurlijke kanaol dot de
Ross- en de Weddell zee zou verbinden
oorlog als stafhoofdkwartier bij invasies
in den Stillen Oceaan heeft gediend,
heeft behalve Admiraal Byrd als leider
van de expeditie, ook admiraal R. H.
Cruzen aan boord, die het bevel zal voe
ren over de schepen.
Ofschoon de expeditie met de
meest moderne middelen is uitge
rust, zijn toch voorzorgsmaatregelen
genomen. Hiertoe bevinden zich aan
boord van de Mount Olympus ook
een span Eskimohonden om de sle
devaart over de woestenijen van
sneeuw en ijs mogelijk te maJcen.
De onderzoekingen zullen voortduren
zoolang de weersomstandigheden bet
toelaten, doch men verwacht, dat de
schepen zich tegen het einde van de
maand Staart uit het pakijs zullen moe
ten terugtrekken.
Dat deze expeditie, hoewel de groot
ste, niet de eenige is, zal uit het vol
gende blijken. Sinds 1943 heeft zich een
Engelsche expeditie van ongeveer 30
man in de Marguerite Baai gevestigd.
Binnenkort zal deze door 30 Engel
sche geleerden afgelost worden. Deze
Britsche expeditie staat onder leiding
van luitenant Scout Mair. Op een aan
hem gestelde vraag antwoordde hij
„Uranium? Daar kunnen wij niets over
zeggen, daarover moeten wij zwijgen."
Ook de Sovjet-Unie, Noorwegen, Ar
gentinië, Chili en Australië hebben
begeerige blikken op de Zuidpool ge
slagen en hebben hei voornemen hier
naar expedities uit te rusten. Zy ver-
kèeren echter nog in een beginsta
dium. Dat Rusland nog niet gestart is,
vindt vermoedelijk zün oorzaak in het
feit, dat de U.S.S.R. nog geen Zuide-
lyke verzamelhaven ter beschikking
heeft.
Niet alleen walvischvaarders blijken
dus een opmerkelijke belangstelling voor
de Zuidpoolgebieden aan den dag te leg
gen!
zooveel standpunten, van waaruit hij zijn
landschap ziet. Dit is een zuiver filmischs
werkwijze, die groote voordeelen heeft. Zij
doet denken aan de methode der groote
meesters, die beseffen, dat de filmbewe
ging niet de beweging is die bestaat, doch
de beweging die gemaakt wordt, de bewe
ging van de camera, en vooral de bewe
ging, die het resultaat der beeldwisseling
is. Er zijn weinig Nederlandsche filmers,
die deze waarheid voldoende beseffen en
weten toe te passen; Schuitema geeft een
voorbeeld.
Tot welke voortreffelijke resultaten de
filmer komt bij deze wijze van opereeren,
blijkt reeds eenigszins uit bijgaande foto,
waaraan men zonder veel moeite kan zien,
dat zij van een film afkomstig moet zijn.
Zij is een deel van een beweging, zooals
de vele foto's uit Ruttmann's films dat
zijn Met De Bouwhoek van Friesland zijn
we weer een film rijker, die er zijn mag
en die hoop geeft voor de toekomst van
de Nederlandsche filmproductie.
Er is één bezwaar: de muziek van Hugo
de Groot, weliswaar minder hinderlijk dan
doorgaans, maar toch nog te agressief
Schuitema slaagt er in de muziek nu en
dan op den achtergrond te houden, maar
wie zal de onstuimigheid keeren van
componisten, die in de film een mid
del zien om hun composities te vermenig
vuldigen? Zij moeten leeren de filmbe
weging te dienen en niet haar te over-
heerschen Dbg
Voor het Bijzondere Gerechtshof te
's-Hertogenbosch diende de zaak tegen
den 39-jarigen aannemer J. Slingerland
uit Eindhoven, die van 1 Sept. 19401944
belangrijke werken heeft uitgevoerd op
de vliegvelden Eindhoven, Venlo en Vol-
kel. Verder heeft hij belangrijke werken
uitgevoerd aan de kust van Noord-Hol
land, bestaande uit het bouwen van
schuilbunkers. Uit het verhoor kwam
vast te staan, dat verd. aan nationaal-
socialistische instellingen schenkingen
heeft gedaan varieerend van f 500 tot
f £0.000.
Een getuige die de administratie
van verd. in beheer had, verklaarde,
dat zyn patroon tot een bedrag van
f 10.000.000 aan belangrijke werken
voor de Dnitschers heeft uitgevoerd.
Hij heeft in totaal een winst gemaakt
van f 931.000, waarvan privé f 750.000
werd opgenomen.
De advocaat-fiscaal, mr. J. Houben,
noemde dezen verd. een der grootste
collaborateurs dien het Hof berecht
heeft of nog berechten zal. Toen er nog
van dwang geen sprake was, voerde hij
het werk uit op de vliegvelden en aan de
kust en van de zijde van verd. was nooit
een spoor van sabotage bij al dit werk
te bespeuren. Hij gaf als motief op, dat
bij bij weigering zijn materiaal zou moe
ten afgeven, maar zoo meende de advo
caat-fiscaal, dit had hij als goed Neder
lander dan ook maar moeten afgeven.
Deze handelswijze, aldus spr., was hulp-
verleening aan den vijand in het groot
en de eisch luidde 10 jaar gevangenisstraf
met aftrek van het voorarrest, ontzetting
der kiesrechten voor het leven en ontzeg
ging van het recht om een functie in het
grond- en bouwbedrijf dit te oefenen in
den ruimsten zin van het woord. De ver
dediger, mr. Van der Putt uit Eindhoven,
concludeerde, dat Slingerland niet tot
de zware doch tot de lichtere der groote
gevallen behoort.
In het Jaarbeurs-restaurant komt 16
en 17 Dec. de verbondsvergadering van
de K.A.B. bijeen. Behalve een inleiding
van prof. dr. ir. H. Gelissen over Ne
derland en de Duitsche herstel-beta
lingen, staan o.a. ook de vaststelling van
de leeftijdsgrenzen van de Kajotters,
bestuursverkiezingen, besprekingen over
de stichtingisacte van het Katholieke
Bureau voor Maatschappelijk en Cultu
reel Overleg, de samenwerking in de
Stichting van den Arbeid en de bespre
king van een resolutie over de veroor-
dieeling van Mgr. Stepinac, op de agen
da.
Na een zittingsperiode van 6 weken is
gisteren de zitting der ministers van Bui-
tenlandsehe Zaken der Groote Vier ge
sloten nadat volledige overeenstemming
was bereikt over alle hangende punten
der vijf vredesverdragen. Voordat de
ministers uiteengingen, teekenden zij
een protocol, waarin vermeld staat, dat
zij al het mogelijke zullen doen om zoo
spoedig mogelijk de benoeming van den
gouverneur van Triëst door den Veilig
heidsraad te verzekeren, zoodat diens be
noeming samen zal vallen met het van
kracht worden van de vredesverdragen.
De ministers zijn overeengekomen, dat
de eind-teksten van de verdragen gepu
bliceerd zullen worden, nadat deze ver
dragen aan de vertegenwoordigers van
belanghebbende landen te Washington
zullen zün overhandigd.
Eén clausule zal geheim blijven, n.l
die betreffende de uiteindelüke verdee
ling van de Italiaansche vloot onder de
Sovjet-Unie, de V.S. en Groot-Brittan-
nië. De commissie voor maritieme aange
legenheden van den Raad van Ministers
zal gehandhaafd blijven en een protocol
over dit onderwerp opstellen.
De ministers zün voorts overeengeko
men binnen 6 maanden na het van
kracht worden van de vredesverdragen
met Roemenië, Bulgarije en Hongarije
een conferentie bijeen te roepen voor het
uitwerken van een nieuwe conventie in
zake de regeling van de scheepvaart op
den Donau.
\:y
Opname uit de film „De Bouwhoek van Friesland" van Paul Schuitema
(Van onzen parlementairen redacteur)
Minister Huysmans heeft bij de be
antwoording van de sprekers bü de
behandeling van de Begroeting van
Economische Zaken in de Tweede Kamer
met welbehagen vastgesteld, dat van alle
sprekers alleen de communist Hoog-
carspel verlangend is het particulier
initiatief den domper op te zetten. En
ook vestigde hij er de aandacht op, dat
dr. Kortenhorst's pleidooi voor vrijheid
in de ondernemingen geheel onderstreept,
wat hij, de minister, daarover in de
Memorie van Antwoord heeft gezegd.
Deze twee.constataties kloppen zeer wel
met het beeld, dat men zich van dezen
minister vormt, wanneer men de stuk
ken, die bij deze Begrooting behooren,
leest: een figuur, die streeft naar de
verzoening van twee standpunten, maar
die in ieder geval aan het particulier
initiatief niets tekort wil laten komen.
Dit bleek ook uit de rest van de uiteen
zettingen, die de minister aan de Kamer
voorhield. Den heer Koersen kon hij wel
toegeven, dat er een zeker dualisme
heerscht in onze economie. Doch deze is
onvermijdelijk, aangezien wy de vrijheid
wel als een ideaal kunnen zien, terwijl wij
nog altyd in een schaarschte-economle
leven, waarin een straffe leiding onver
mijdelijk is. We leven immers van de eene
maand in de andere. De vrijheid komt
later wel. een zoo groot mogelijke vrijheid,
zei de minister, die echter nooit tot chaos
mag leiden.
In theoretische uiteenzettingen over het
begrip „geleide economie" is de minister
niet getreden. Hij vermijdt dien term trou
wens by voorkeur, omdat hij evenals het
woord „socialisatie" maar geschikt ls om
misverstand gaande te maken.
Maax, ze 1de hij in het bijzonder tot
den lieer Korthals, als geleide economie
beteekent den domper op het particu
lier initiatief, dan is zij niet goed,
doch in zooverre als zij inperking van
de ongebondenheid beteekent is zy
wel juist.
In antwoord op een aantal opmerkingen,
speciaal door den heer Smeenk gemaakt,
gaf de minister te verstaan, dat volgens
de ervaring bij toenemende industriali
satie het gevaar voor verscherping der
werkloosheid bij neereaande conjunctuur
niet grooter wordt, mfts wij maar zooveel
en zoo veelzijdig mogelijke werkgelegenheid
scheppen. Het meest wenschelijk zou de
minister het achten, indien de ontwikke
ling van de industrialisatie gelijken tred
kon houden met den wederopbouw. Voor
Amerikaansche infiltratie ln ons bedrijfs
leven is de minister daarbij niet zoo bang.
mits zij met mate geschiedt en onder
toetsing aan het algemeen belang.
Een ander en niet onbelangryk punt
was de prijspolitiek. Op de critlek, waar.
aan het voornemen om de prijzen in
het algemeen met 10 pCt. te verlagen
werd onderworpen, riposteerde de mi
nister, dat er niet over gesproken Is,
dat de prijzen zoo maar 10 pCt. ver
laagd zullen worden.
Nu kan men erover twisten, of dit
vanwege de overheid zeker niet door
den minister persooniyk al dan niet
gezegd is. Het is wel zeker, dat de
directeur-generaal voor de prijzen de
zeer sterks suggestie heeft gewekt, dat
door de bank genomen de prijzen met
10 verlaagd zullen worden. Als wy
de woorden van den minister goed be
grijpen en verder rekening houden met
de ervaring, dat de prijzen nog altyd
niet naar beneden zijn, zou men geneigd
zün de vraag te stellen of deze cam
pagne om tot prüsverlaging te komen
wel zal slagen. De minister maakte hier
toch wel eenige bewegingen, die op om
trekkende strategie leken Zoo gaf hy
te verstaan, dat de prüzen der grond
stoffen verlaagd zijn, terwijl men erop
hoopt dat dit in de consumentenprijzen
zal doorwerken. Overigens, en daar ligt
de kern van de moeiiykheden, ziet de
minister zeer wel in, dat nu de loonstop
in werking is getreden, het zwaarte
punt van de tot het uiterste gespannen
loon- en prijsverhouding bij de prijzen
ligt. Inderdaad, nu de loonen niet meer
omhoog mogen, is het nog noodzake-
Roman op een
Waddeneiland
34)
Zij renden de westelyke helling af en
toen zy op den kam van het hooge duin
waren, schreeuwden zy uit alle macht:
„Kom maar!" Nu draafde Gesa naar
links en Kay naar rechts. Malwe Schott
draalde nog een oogenblik. Zij zag Gesa
in een diepte verdwynen, terwijl de jonge
visscher ginds zich in een hol, dat door
den regen in de helling was gevormd, liet
afzakken. Toen liep zij Kay na en gleed
evenals hij van de hoogte af. Kay, die
onderaan was blyven staan, zag haar
aankomen en ving haar op.
„Da's leuk," zei de jonge dame met een
gilletje. „Wat doen we nu?"
„Kük, ginds in die helling heeft de
vloed een flink hol gemaakt, daar vindt
ons niemand." En reeds trok hy de
schilderes mee naar die schuilplaats.
Inderdaad, die holte was uitstekend
geschikt om er zich te verbergen, de ebbe
had 's middags den toegang vrijgemaakt
en zij konden er nu gemakkeiyk in weg
kruipen.
„Ziezoo," zei Kay, „als we ons zelf niet
verraden, kan die goeie Hein zich een aap
zoeken. Dit plekje is voor ons, roovers, als
geschapen, waar of niet?"
Malwe Schott gichelde en klopte het
zand van haar japon, ,,'n Romantisch
geval, u als rooverhoofdman en ik
„En u?" vroeg Kay vroolijk.
Zij wierp het hoofd achterover en zag
hem coquet aan. Hij merkte het op en
plukte aan zyn kin. Oppassen, Kay! Met
die dametjes weet je nooit precies wat je
aan haar hebt. Ze drijven bewust of on
bewust 'n spelletje met den man en laat
je dan op een gegeven oogenblik je ge
wone terughoudendheid varen, dan zijn
ze op haar teentjes getrapt. Uitkijken,
jongen! 'n Kinderlijk gedoe als dit schui
levinkje spelen in het duin op de ma
nier van groote kinderen is heel aardig,
maar er moeten geen complicaties uit
voortkomen, dan gaat de aardigheid er
af. En Kay s gedachten dreven weg naar
het meisje, dat om hem trouw te kunnen
blyven het ouderhuis ontvlucht was
Malwe Schott zag zyn gezicht ernstig
worden. Interessante man, die Kay Möl-
ler, uiterlijk het type van een jongen
visscher, innerlijk bevoorrecht boven de
eenvoudige eilandbewoners.
„Ik zou je graag eens schilderen, Kay.
Als visscher aan het werk op je kotter.
Kan dat?"
..Dat zal aan u liggen. Mij kan 't niet
schelen, u schildert me maar zooals 't u
uitkomt. Maar in dat geval zou u dan
mee uit visschcn moeten gaan."
„Fyn! Daar heb ik nu juist idee in!"
„Vergist u zich niet, 't ls heusch geen
plezierreisje in een salonboot. Bar primi
tief in allerlei opzicht."
Alsof ik tegen een beetje ongerief zou
opzien! Integendeel, zoo'n stukje woest
leven, dat lijkt me juist interessant. Bo
vendien heb ik nooit een betere gelegen
heid, eindelyk een echten visscher bij zijn
liandwerk op het doek te brengen. Ja,
Kay, dat plezier moet je me doen."
Hij probeerde het zich voor te stellen:
dit fijne juffertje in hun vuile schuit,
glibberig van schubben, doordrongen van
vischlucht, de ruimte heelemaal in beslag
genomen door hun werk met de netten.
Onwillekeurig schudde hij afwerend het
hoofd.
,,'k Zou het maar uit myn hoofd zetten,
't zou 'n leelyke tegenvaller voor u zyn."
„Maar als ik 't nu heel vriendelyk
vraag, Kay?" drong zij aan en zy legde
haar hand op zyn arm.
„Ja, als u er op stóatMaar wan
neer dan?"
„Misschien ln het midden van de
week
„Goed. Morgen zou 'k op zeehonden
gaan jagen, Dinsdag ga lk op vangst uit,
Woensdagavond ben ik terug, Donderdag
vaar ik weer uit. Laten we dan zeggen:
Donderdag."
„Best. Dank je wel, Kay. Je doet me
er een groot plezier mee."
Op dit oogenblik verscheen plotseling
Hein Lührs voor het kleine hol. De
beenen wyd vaneen, de armen over de
borst gekruist, zoo stelde hij zich voor
den ingang op en staarde boos in de
schemering, die het tweetal omgaf.
„Goeie hemel!" riep Malwe Schott.
„Nu heeft ie ons nog verrast!"
„Zoo, zoo," zei de jonge reus, die met
zyn breede gestalte het licht byna af
sloot, „zyn jullie hier? Dat heb je knap
uitgezocht. Je moest je schamen! Maar
nu eruit, zeg ik je!"
Verschrikt sprong de schilderes op,
schoot langs Hein heen en zocht een
goed heenkomen. Verwonderd over de
manier, waarop het spel werd voortgezet,
kwam ook Kay langzaam overeind en de
buitenlucht in.
Zijn vriend bleef onbeweeglijk staan,
nam hem een poos zwygend en met nij
dige blikken op en rekte zyn gestalte.
„Dat had lk van jou niet gedacht, stie
keme bliksem!" viel hy toen plotseling
uit
Het verwijt overviel Kay zoo onvoorbe
reid, dat hij het niet onmiddeliyk ern
stig nam. Hein was blijkbaar een beetje
jaloersch, nou ja, daar kon je eens om
lachen.
„Kalm aan, jö," antwoordde hij ge-
moedelyk, „hou je verstand byeen."
„Kalm aan, jawel, terwijl jy me zoo'n
gemeene poets bakt!"
„Hoor eens, Hein," zei Kay nu wat on
geduldig, „je moet geen flauwe grappen
gaan maken. Wat denk je elgenlük van
me? Wat juffrouw Schott en ik hier met
elkaar bespraken, mocht door iedereen
gehoord worden. Maar overigens ben ik
jou ook heelemaal geen verantwoording
verschuldigd. Juffrouw Schott is jouw
pensiongast en verder toch zeker niets?"
„O. wou jy me dat voor de voeten
gooien? ik heb er niets mee te maken, hè
en jij kunt maai- met iedereen doen wat
jij wilt. Maar dat zal ik je dan toch an
ders leeren, schavuit!"
Tot zijn verbazing zag Kay, dat Hein
door zijn woede heen was, maar het ver
raste hem toch nog, toen de ander plot
seling op hem toesprong en hem aan
greep.
Hein Lührs was den jongen visscher in
kracht de baas. Daarentegen was Kay
Möller handiger en met allerlei kunst
grepen vertrouwd. Hij bukte zich snel.
zoodat Hein over hem heen in de lucht
greep.
„Wees toch verstandig Hem, haal geen
onzin uit!" vermaande hü nog eens, toch
wat ontdaan door het vreemde optreden
van zün vriend.
lyker de prijzen te verlagen.
Voor afrooming van de exportwinsten
voelde de minister over het algemeen niet
veel. tenzij deze winsten werkelijk te hoog
zouden blijken.
Inzake de bedrijfsorganisaties wil de
minister thans niet nog eens een keer een
voorontwerp publiceeren. Men kent de
standpunten nu voldoende. Een wetsont
werp tot oprichting van een Sociaal.Eco-
nomischen Raad met administratieve en
adviseerende bevoegdheid en die dus eigen
lijk een herleving is van den Economi-
schen Raad. is in de maak.
De bezorgdheid, dat we te veel zullen
exporteeren, bezwoer de minister door erop
te wyzen, dat we alleen exporteeren, wan
neer we nog noodzakelijker artikelen in de
plaats terug kunnen krijgen.
En tenslotte verzekerde de minister nog
eens, dat het tabaksrantsoen op de helft
van 1947 verdubbeld zal zijn.
Over de mijnen is verder nog van.
gedachten gewisseld. De heer Maenen
wilde o.a. het staatstoezicht op de mij
nen aan den M.I.R. overlaten. De minis
ter wenscht dit voorloopig niet. Hij wil
deze vraag, onder welke instantie het
staatstoezicht ressorteert, ten principale
opgelost zien bij de vaststelling van de
bedrijfsorganisaties. Tot zoolang hoort
het toezicht bij de arbeidsinspectie. Wat
hij wel wil is aan het staatstoezicht den
noodigen armslag geren, opdat de onge
vallen tot het kleinste minimum beperkt
zullen blyven.
Op den kreet, dat de mijnwerkers spek
en eieren moeten hebben, antwoordde
de minister, dat hy zal zien of het mo
gelijk is hieraan te voldoen. Tegenover
de meening van den heer Maenen, dat
de te lage prijszetting de oorzaak is
van de tekorten, die de mijnen boe
ken. stelde de minister, dat bij 80 pCt.
van de productiviteit de prijszetting
bedrijfs-economisch verantwoord is.
Een met een motie ondersteunde poging
van den heer Beeriiink (C.H.) om öc over
plaatsing van het bijkantoor Hattem van
het C.D.K. haar Nijmegen ongedaan te
maken, werd halverwege afgebroken. Na
dat de minister zich krachtig had verzet,
moest de heer Beemink zijn motie in
trekken.
De Begrooting is z.hst. goedgekeurd.
Daarna begon de Kamer aan Verkeer.
Aan de Memorie van Antwoord aan
de Eerste Kamer van den minister van
Sociale Zaken betreffende het wetsont
werp tot wyziging van de kinderbyslag-
wet is het volgende ontleend:
De toekenning van kinderbüslag aan
niet in Nederland woonachtige arbeiders
is met name van belang voor hier te
lande werkzame Belgische arbeiders. In
de commissie voor loonen, prijzen en
monetaire vraagstukken uit den raad
der Nederlandsche, Belgische en Luxem-
burgsche Economische Unie wordt ge
tracht een oplossing van dit vraagstuk
voor te bereiden. De vraag, of ook kin
derbijslag moet worden toegekend aan
weduwen met kinderen en kostwinners
van gezinnen met kinderen, waarvan de
vader niet tot werken in staat is, zal
nader worden overwogen. De bezwaren,
welke worden aangevoerd tegen t stand
punt der regeering, dat de verhoogde
premie niet in de prijzen mag worden
doorberekend, kan de minister verstaan
De vraag omtrent de styging van kos
ten van levensonderhoud bij toeneming
van het kindertal is moeilijk te beant
woorden. Exacte gegevens bestaan daar
omtrent niet. Er is o.a. verschil naar ge
lang van den leeftyd der kinderen.
Welk aantal gezinnen ten gevolge van
de voorgestelde wijziging onder de wer
king van de kinderbijslagwet zei komen
te vallen, is niet nauwkeurig te ramen.
Het vermoeden bestaat, dat enkele
ambtenaren van het Rijksbureau
voor Papier, Papierverwerkende en
Grafische Industrie op onregelmatige
wyze papiertoewyzingen hebben ver
strekt. In overleg met den directe»
van het Ryksbdreau stelt de Amsteit
damsche politie een onderzoek in.
Ten vervolge op hetgeen is medege
deeld over de voorloopige oplossing van
het radio-vraagstuk verneemt het ANP
nader, dat volgens t plan van minister
Gielen de programmaraad de beschik
king zal krijgen over 3000 zenduren P"r
jaar, d.w.z. 8 zenduren per dag of 4
uren per zender per dag. Hierbij ls in
begrepen de zendtijd voor den radio
nieuwsdienst. Dit beteekent, dat de pro
grammaraad over circa een uur zendtyd
per dag over twee zenders meer zal te-
schikken dan op het oogenblik de Stich
ting Radio-Nederland. Voorts wordt ver
nomen, dat de noodzakelyke regeerings-
maatregelen by de radio waarschijnlijk
zullen leiden tot afvloeiing van een deel
van het personeel van de Stichting. In
dien een daarby betrokkene van mee
ning mocht zijn, dat zijn ontslag berust
op radio-politieke gronden, zal hy daar
tegen in beroep kunnen gaan ty een
door den minister in te stellen com
missie.
