PROF. ROMME MAAKT EENIG VOORBEHOUD Commandant T.R.I. te Medan opnieuw gewaarschuwd Kamerlid Ruys de Beerenbrouck verwerpt basis-overeenkomst Blum vormt regeering van socialisten „Samenwerking met Indonesië zal groote offers vergen" Radio-bestel Hij gelooft in Rijkseenheid op basis van vrijwilligheid Van een eensgezinde uitvoering zal weinig sprake zijn Kabinet blijft maar vijf weken aan A. C. de Bruijn op bondsvergadering der K.A.B. te Utrecht HET KAN VRIEZEN r HET KAN DOOIEN Tot hoofd en hart I „Voorlichting" Kunstrijden in Zaandam Ameland geïsoleerd Van Hoorn wint 500 m. DINSDAG 17 DECEMBER 1946 c 69ste JAARGANG No. 23725 DEBAT OVER LINGGADJATI „Hei lijki onbeiwisibaar vasi ie siaan, dai de Unie een Koninklijke Unie wordi en een souvereine siaai mei een Nederlandsch-Indonesisch Staatsrecht, een souvereine siaai, waarin de souvereiniieii der samenstellende deelen beperkt zal zijn," aldus verklaarde prof. Romme Maandagmiddag tijdens het grooie debat over de overeenkomst van Lingga- djati in de Tweede Kamer. p p (Vervolg op pagina 3) Zuiveringsactie bij Bandoeng Indonesische politie m functie In de vergadering van de Tweede Kamer heeft de heer Ruys de Beerenbrouck (K.V. P.inzake de oniwerp-over- eenkomsf van Linggadjati verklaard, hei ie betreuren, dai hij een afwijkende mee ning moei doen hooren. Hei vraagsiuk-Soekarno speeli bij hem niei de rol die hij bij velen verwacht. Borms en Soekamo siaan bij hem op één lijn. Spr, verklaart de ontwerp overeenkomst zeer beslist te moeien verwerpen. Kardinaal Suhard gedecoreerd Anti-Rev. leden aan het woord Pauselijke onderscheiding voor dr. W. Bronkhorst Het weer Vliegtuigen onderhouden de verbinding Kans op vertraging bij de Ned. Spoorwegen De koudste plaats ter wereld BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543 Postgiro 143480 ABONNEMENTEN: 50 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart* Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 50 cents per millimeter hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren I (Van onzen parlementairen redacteur) Het debat begon in een geladen atmo sfeer, die de vergaderzaal der Kamer nog voller deed schijnen dan zij reeds was. De Kamerleden, nog in grooter getale opgekomen dan de vorige week, de re geering weer voltallig achter de minis tertafel, de loges nog voller, in het mid den weer de Commissie-Generaal, in een andere loge de Belgische ambassa deur Baron De Nemmery en eenigszins verscholen, maar niettemin opgemerkt de man, die de laatste Gouverneur- Generaal van Nederlandsch-Indië ge weest is: jhr. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer. Prof. Romme was de eerste spreker en hij sprak anderhalf uur, terwijl het muis stil bleef in de Kamer. In de constellatie Van het oogenblik hangt het van de hou ding der katholieke fractie af, of de re geering op den weg, dien de Commissie- Generaal wil ingaan, kan voortgaan. Maar het was bovendien een magistrale rede, die prof. Romme uitsprak, een rede, die de bewondering van iedereen, afgezien van zijn persoonlijk inzicht, gaande maakte. Zij vond gelukkig aan het slot van den middag in prof. Logemann's betoog naar het uiterlijk, naar haar voordracht welis waar niet geheel, doch naar haar inhoud vrijwel gelijkwaardig pendant. Het staat vast, dat het een debat in den grootsten stijl zal worden, afgezien van de laagte- Punten, die er ook vielen te noteeren. Met kracht keelde prof. Romme zich in den aanvang van zijn rede tegen de op vatting, dat wij uit de onderhandelingen met de nationalisten het voor onszelf maximum bereikbare moeten slaan. Dit misverstand heeft reeds vele Indonesiërs in den waan gebracht, dat zij alleen met ge weld lets van ons gedaan zouden kunnen krijgen, door het ons af te dwingen. Daartegenover begreep prof. Romme zeer Wel, dat de revolutie van de Republiek een temmende uitwerking gehad heeft. In al de problematiek van de voorbije periode zUn ook fouten gemaakt. Prof. Romme Hacht hier inzonderheid aan de regeerings- verklaring van 10 Februari, waarin de mo- ?elijkheid van een uit elkaar gaan werd Jesteld, een tijdbom onder de eenheid van Nederland en Indonesië, die nu gelukkig verwijderd ls. Zijn wij, zooals de tegen- •tanders beweren, sindsdien nog verder af gegleden? Wij zijn integendeel Juist bezig Je Koninklijke rede van 7 December 1942 te lossen, en dat ls juist iets anders dan" "sUjclen. Prof. Romme meent dan zich sterk te kunnen maken op de positie, welke wfj thans, sedert de geallieerden het gezag over Indië aan ons hebben overgedra gen, innemen. De dwangpositie is ver minderd. Wij bezitten, zooals hij het stelde, de macht ons gezag te laten voelen. Juist daarom, aldus prof. Romme, moeten wij kunnen zeggen: wij begee- ren niets meer dan U in Uw nationalis me te zien groeien, want. wij zijn een ontwikkeld cultuurvolk, doch wij moe ten van den anderen kant wel aan onze partners voorhouden, dat 100 pCt. „Merdeka" In de tegenwoordige samen leving voor niemand bestaat, niet voor een volk buiten Europa, doch evenmin voor welk volk in Europa dan ook. Romme's bezwaren Professor Romme opende in de Tweede Ka mer de rij van sprekers inzake de overeen komst van Linggadjati Zeer ernstige bezwaren had prof. Rom me wel tegen de wijze, waarop de over eenkomst door de regeering gepubliceerd is. De gevolgen van de daarop gevolgde procedure, waarbij eerst de overeen komst is gepubliceerd en eerst drie we ken later de regeeringsverklaring met de toelichting van de Commissie-Generaal, achtte hij heilloos. De overeenkomst is een onduidelijk stuk. De voorstelling, die men zich daarvan gemaakt heeft, blijkt in het licht van de toelichting een grove misvorming van het werkelijke Lingga djati. Men heeft in die drie weken rus tig de voorstelling kunnen laten post vatten, als zou er een niet-souvereine Unie worden opgericht, waarbij onze ge- eetbiedigde Koningin misbruikt zou worden als een zinloos versiersel, als zou er geen staat worden geschapen en zou er geen koninklijk oppergezag zijn. Deze verkeerde wijze van publicatie heeft beroering in het land tot gevolg gehad, zij heeft ruim baan gegeven aan de verdachtmaking, dat de verantwoor delijke personen de Grondwet zouden schenden, zooals ook blijkt uit de tele grammen en adressen, die de Kamerle den hebben ontvangen om hen te her inneren aan hun eed, een herinnering, die de rechter pleegt uit te spreken, als hij reden heeft te veronderstellen, dat een getuige op het punt staat meineed te plegen; men heeft van plichtsverza king gesproken en men heeft tot onder- grondsch verzet aangespoord. Velen den ken thans in alle oprechtheid, dat de toelichting en de verklaring der regee ring niet meer zijn dan interpretaties achteraf en dat zij niet zijn getrokken uit de bindende notulen en du* het over- eengekomene zelf zijn. Dat dit allemaal wel zoo is, prof. Romme twijfelt er niet aan. Hij wilde slechts vooropstellen, dat de Republiek de drie stukken, overeen komst, toelichting en verklaring, officieel eveneens kent. Vandaag heeft een militaire woord voerder te Batavia het volgende over zeilt van de situatie gegeven: Medan Wederom is de comman dant van de T.R.I. gewaarschuwd maat delen te nemen teneinde het vuren Van het Laskar Ra'jat te doen staken. Manschappen van de T.R.I. hebben as sistentie verleend bij het opruimen van neergestort vliegtuig, waarvan de Kloot ongedeerd ls gebleven. >Er was senige activiteit van sluipschutters, doch aan Nederlandsche zijde werden geen Verliezen geleden. Op Maandag was de Vust weergekeerd. Batavia In een vuurgevecht bij Be- Sassi is een Nederlander gedood. Bandoeng Ten Zuidwesten van Bandoeng zijn Nederlandsche troepen 15 December een zuiveringsactie begon nen, in verband met een infiltratie van de bezette zone door T.R.I.. en Ban- teng-Hitam eenheden. Hierbij werden ®0nige Indonesiërs gedood, een Neder- 'aheier werd gewond, zeven Indonesiërs gevangen genomen. Bij Tjibodas, ten fjoordwesten van Tjiandjoer, werd een j^hde, welke in de Nederlandsche zone Samendrong, door militaire politie ver- S-st. Van deze bende werden elf leden doodaan Nederlandsche zijde wer- jeh geen verliezen geleden. Een pa stille en eenige detachementen zijn /^schoten zonder dat verliezen geleden "erden De Indonesische politie, hoewel voor- jS°Pig onder Nederlandsche leiding, «eeft van gisteren af weer haar nor- Een communiqué van den Nederland- irpirt1-1 Mariue-voorlichtingsdienst maakt Vj- mS van een brief van de bemanning {den Nederlandschen torpedobootjager ®ani i rt"' we]ke brief geschreven is naar tor- van een verklaring van den VfiLeSP°ndent Meyer Sluyaer van „Het ij'' Volk". Volgens de verklaring van ->er Sluyzer zou de bemanning van de anckert" instemmen met de overeen- kc Jbst van Linggadjati. w e bemanning schrijft o.a.: „Voor zoover Ran X'Gn. is deze correspondent nooit t'erin van de „Banckert" geweest. De kaai. ng, Hï. dus waarschijnlijk gedaan •Bar ,aallleidmg van het feit, dat de «anckert" een rol heeft eeR-nrein «iriers <rin LAjj. iktsptAiiutfuu m compe' W inlichtingen gevraagd had, krinX?omen hebben, dat in militaire *ChtR n nrders uitgevoerd worden, onge- Wt of naen het er al dan niet lhlnii«eils iE' wii Cheribon waren «n!L ert niet, dat wü instemmen met overeenkomst van Cheribon". male diensten te Batavia hervat. Van Mook is hedenmorgen naar Denpasar vertrokken. Naar het Fransche persbureau Agen- ce Prance Presse mededeelt, heeft het Am-erikaansche opperste gerechtshof ge weigerd over te gaan tot herziening van het eenigen tijd geleden gevelde vonnis, waarbiji 219 Indonesische schepelingen van Nederlandsche en Britsche schepen, die te San Francisco waren gedeser teerd en thans in een immigratiekamp in Texas zijn ondergebracht tot depor tatie werden veroordeeld. Het is volgens spr. diep te betreuren, dat de Commissie-Generaal de bereid verklaring van een erkenning binnen het Koninkrijk heeft laten schieten. De C.-G. is op flagrante wijze in gebreke gebleven. De minister en de C.-G. deelen naar sprekers inzicht de verantwoordelijkheid. Als zeer te betreuren resultaat doet de Statenbond zyn intrede en dan probeert men de zaak weer te redden door de Kroon te plaatsen boven de Unie. De vraag waarop het aankomt is, of de procedure en het bereikte re sultaat juist zijn en die vraag moet ontkennend worden beantwoord. De zeggenskracht van de Rijksconfe- 28 December a.s. zal het motorschip „Sloterdijk" uit Rotterdam naar Ned.- Indië vertrekken met o.a. 1000 militairen van verschillende onderdeelen aan boord. Dezer dagen heeft er wederom een ca- tastroiphale brand gewoed in de Vereenigde Staten. Nu was New York het tooneel van een serie ongelukken, zooals Amerika ze in langen tijd niet beleefde. Tengevolge van een aanvankelijk kleinen brand ex plodeerde een koelhuis. Door den lucht druk stortte het belendend perceel in. Hierdoor kwamen vele inwoners en brandweerlieden om het leven. Boven staande per radio overgebrachte foto toont de plaats des onheils (Van onzen Parijschen correspondent) In een gisteravond voor de radio ge houden toespraak heeft de Fransch? kabinetsformateur, Leon Blum, toe gegeven, dat hij niet geslaagd was in de hem met 575 stemmen door de Assem- blée gegeven opdracht tot vorming eener regeering van „algemeene overeenstem ming". Van de twee wegen, die hem daarna open stonden: teruggave van zijn opdracht of vorming eener homo gene socialistische regeering, heeft hij gemeend den laatste te moeten kiezen. De situatie, waarin «ie gelieele re- geeri ngsveran twoordeiykheid komt te rusten op zijn partij, die slechts een honderdtal van de 619 zetels in de Kamer bezet houdt, noemde hy te recht paradoxaal. Het paradoxale ka rakter spreekt nog sterker, wanneer men bovendien bedenkt, dat de gehecle regeering gevormd wordt door leden van de party, die bi( de verschillende dit jaar gehouden verkiezingen van de eene nederlaag In de andere ls geval len. Niettemin verzoekt de oude socia listenvoorman hem te gelooven, dat deze oplossing geboden was door den nood toestand, waarin het land zich bevindt. Blum heeft overigens nog belicht, dat overeenkomstig de Grondwet de levensduur van dit ministerie ten hoogste een vijftal weken zal bedragen, tot aan de verkiezing van den President der Republiek. Ver wacht werd gisteravond, dat zijn ministe rie om te beginnen vandaag in de Kamer het gereserveerde vertrouwen zal verkrijgen van een ruim voldoende meerderheid. Deze oplossing van de regeeringscrisis draagt natuurlijk slechts bij tot de ont hulling van al den ernst der diepere crisis, gelegen in de verdeeldheid der partijen. Noch inzake de samenstelling van de rege ringsmeerderheid, noch inzake de verdee ling der portefeuilles, hebben eenerzijds de Republikeinsche Volksbeweging en het Bassemblement des Gauches, anderzijds cle communisten elkaar kunnen vinden in de door Blum geopperde compromissen. De Kardinaal-Aartsbisschop van Pa rijs, Mgr. Emanuel Suhard, ontving het Grootkruis van het H. Graf. Tijdens een intieme plechtigheid, waarbij aanwezig waren: de Nuntius te Parijs, Mgr. Ron- calli, Mgr. Oddi, auditeur bij de nuncia- tuur, en verscheidene Fransche Prela ten, heeft burggraaf Eugène Tiberghien, luitenant der orde voor Frankrijk, den Kardinaal de versierselen overhandigd. Het Rtjkskolenbureau heeft aan belang, hebbenden medegedeeld, dat de brand stof fencommissie „Amstelland" te Aals meer op 23 Dec. ophoudt te bestaan. De toewljzingswerkzaamheden dezer com missie zullen met ingang van genoemden datum overgaan naar het toewijzingskan. toor van het Rijkskolenbureau te Amster- dam- rentie is thans, naar sprekers meening, reeds uitgehold. De Commissie had niet uitsluitend met een groep mogen praten en contractee ren, al kan hij zich voorstellen, dat dit gebeurd is, omdat deze groep de grootste macht bezit, omdat ze over Japansche wapens beschikt. De Commissie in haar huidige samen stelling heeft sprekers politieke vertrou wen niet. De regeling, welke men voor de Kroon heeft uitgedacht, heeft evenmin zijn in stemming. De geestelijke belangen zijn voorts, naar zün inzicht, niet voldoende veilig gesteld. Verder is spr. van oordeel, dat van een cordiale, eensgezinde uitvoering van het accoory weinig sprake zal zijn. Het is de vraag hoe de eventueele arbiter zal gaan staan tegenover de rijzende moeilijkhe den. Spr. ziet de zaak zoo, dat in het stelsel der Commissie nu reeds een vol treffer tegen het voortbestaan van het Koninkrijk is geboekt. Wanneer men voorts in aanmerking neemt, dat tal van volkeren in Indië niet in staat zijn hun eigen lotsbeslissing in eigen hand te ne men, dan is een vast rijksverband zeer voor de hand liggend. Het meeningsverschil tusschen de ka tholieken loopt over den vorm van wat allen wenschen. Voor spr. is het alterna tief een betere overeenkomst. Wanneer hy voorstander zou zyn van resoluties, dan zou ny een motie voorstellen, waarin de Kamer zich er voor uitspreekt, dat bij de wensche- lijke, zeer vergaande herziening in het belang van alle betrokken volke ren het behoud van het Koninkrijk geboden blijft. Voorloopig zal hy dat niet doen, doch hij vraagt behoud van het aan de omstandigheden van het huidige tijdsgewricht aangepaste Koninkrijk. Nadat hedenmiddag een paar wets ontwerpen van eenvoudigen aard waren aangenomen, heeft de Tweede Kamer de beradslaging van de regeeringsverklaring inzake Linggadjati voortgezet. Dezen middag opent de heer SCHOU TEN (A.R.) de rij der sprekers. Hij merkte op, dat de Kamer geen besluit ter zake kan nemen; de vraag is of de regeering gerechtigd is een besluit te nemen. Wat wenscht de regeering van de Kamer? Wenscht zij een uitspraak en zoo ja, waarover? Vraagt zij in feite, dat de Kamer zich zal uitspreken over den inhoud en dat terwijl de Kamer geen uitspraak mag geven. Welk karakter heeft de concept-overeenkomst? De commissie heeft in har toelichting uit voerig uiteengezet hoe het karakter is te zien. Zy is geen staatsrechtelijk stuk, zij is geen constitutie, mar een beginsel program; eij is een politiek document. De overeenkomst beweegt zich op het ter rein der algemeene statsleer. De C. G. is er noie in geslaagd duide lijk te maken dat de overeenkoms uit sluitend een politiek document is. Zijn de notulen geheim en zoo ja, waarom? waarom zijn ze niet gepubli ceerd, en waarom zijn ze althans niet overgelegd. Er moeten nu wel vragen gesteld worden en er moet op worden aangedrongen ze alsnog over te leggen. Is er een bindend en een niet bindend deel der notulen? Waarom leende de afspraak op be paalde punten zich niet voor notulee ring in de overeenkomst zelf. Heeft de regeering zelf kennis genomen van de notule? Spr.s vragen met betrekking tot de notulen acht hij van veel belang ovor Ter inleiding van de groote ver- bondsvergadering der K.A.B., die gis termorgen gehouden werd. sprak de algemeen voorzitter, de heer A. C. de Bruijn, in het Jaarbeurs-restaurant te Utrecht een rede uit, waarin hij den nadruk legde op het feit, dat wanneer de politieke activiteit van het oogen blik leidt tot werkelijke samenwer king tusschen Nederland en Indone sië, dit gedurende een reeks van ja ren van Nederland een groot offer zal vergen door zware uitgaven voor in- vesteeringen en herstel van orde en rust. Aangezien, zoo zeide de heer De Bruijn, tegenprestaties van eenige be- teekenis voorloopig niet zijn te ver wachten, is het zaak waarborgen te scheppen, dat de welvaart van beide rijksdeelen zich in de toekomst har monisch zal ontwikkelen. In het andere geval kon hier wel eens het gevaar ontstaan, dat de offers zoo groot werden, dat in Nederland nood- zakelyke sociale verbeteringen achter- iwege zouden moeten blijven. Op het stuk van de publiekrechtelyke bedrijfsorganisatie binnen een jaar hoopt de heer De Bruijn de wet in het Staatsblad aan te treffen nam hij scherp stelling tegen een afzonderlijke wet voor de ondernemingsraden, aange zien hij de overtuiging droeg, dat de zeggenschap van deze raden behoort te worden uitgemaakt door de publiekrech telijke bedrijfsorganisatie zelf. Voor de bestudeering van dit probleem heeft de minister bereids, op instigatie van de Stichting van den Arbeid, toegezegd een staatscommissie in het leven te roepen. Ten aanzien van den arbeid van de ge huwde vrouw ging spreker zoo ver, dat hy hier een wettelijk, verbod eischte. Scherp was zyn oordeel over de voorstel- len van minister Drees, ter verbetering van de ouderdomsvoorziening. Hij laakte het feit, dat hierover geen overleg is ge pleegd met de Stichting van den Arbeid, die ten aanzien hiervan een complete re- geiing had ontworpen. Hij betichtte den minister van staats socialistische tendenzen om zijn verlangen tot invoering van een staatsarmenzorg en protesteerde tegen the feit. dat in de voor gestelde regeling verzekerden en onverze- kerden op een lijn worden gesteld. Hij nam echter aan, dat de regeling niet zon der meer de Tweede Kamer zou passeeren Aan het slot van zijn betoog deelde hij nog mede, dat het ledental van de K.A.B. op liet oogenblik 221.370 bedraagt en dat, wanneer hierby de nog niet aangesloten beambten en onderwyzers gerekend worden, de 250.000 reeds nu is overschre den. Hierna werd medegedeeld, dat de KA.B. haar leden, die op het oogenblik in Indië dienst doen, geenszins aan hun lot zal overlaten. Het verbondbestuur heeft reeds bij den Raad van Vakcentrales een voor stel aanhangig gemaakt om deze Jonge heden, wanneer zij straks terugkeeren, een vergoeding toe té kennen in den vorm van een bedrag op een spaarbankboekje of een z.g. demobilisatieuitkeering. Voorts werd bekend gemaakt, dat de Raad van Vakcentrales den minister een wetsvoor stel beeft doen toekomen, teneinde in den Centralen Raad van Beroep voortaan ook het leeken-element, zoowel werkgevers als werknemers, op te nemen Tenslotte werd medegedeeld, dat ae liquidatie van de NA F.-gelden nu spoedig tegemoet kan worden gezien. In de middagzitting van de Verbonds vergadering van de Katholieke Arbei ders Beweging te Utrecht werden de heeren A. C. de Bruyn, A. A. J. de Wolf, J. Veldman, H. J. Kuiper en A. Boersma bij enkele candidaatstelling gekozen tot gesalarieerd bondsbestuurder. De heer A. C. de Bruyn werd met algemeene stemmen herkozen als algemeen voor zitter. Voor namens den vakbond te be zetten plaatsen in het verbondsbestuur werden gekozen de heeren W. J. An- driessen, j. Grasso, P. J. S. Serrarens en J. Göbbels. Op de plaatsen, aange wezen door de resp. diocesane bonden, werden gekozen de heeren J. v. d. Ak kers, J. Maenen, J. Mertens. H. Nij- kamp, Fr. Den Ouden en op de plaat sen, aangewezen door de resp. Raden, de heeren J. de Wolf, P. Coppens, J. M. Blommers, A. Redegeld, J. A. Kolkman en mej. M. Reyntjes. De begrooting, met een totaal saldo van 2.392.000, werd goedgekeurd; de leeftydsgrens voor de Kajotters werd bepaald op 23 jaar met dien verstande, dat ongehuwde Kajotters vrijwillig tot hun 25ste jaar lid kunnen blijven. het beoordeelen der overeenkomst De vraag is, in hoeverre de republiek gezag uitoefent op Sumatra, maar hoe dit zy, de C.-G. blijft gebonden aan haar instructie. De afspraak moest zich bewegen bin nen de grens van het Koninklijk. De C.-G. is niet gebleven binnne de grenzen gesteld door wet en In structie. Dit acht spr een zeer ern stig feit. De regeering heeft zich niet aan de wet gehouden. Zy er kent dat zelf door te verklaren, dat de commissie buiten de grenzen van haar instructie is getreden. Wat de regeering daarover zegt is voor geen tweeërlei uitleg vatbaar Ze geeft er mee te kennen, dat de re geering buiten de wet is getreden. Mgr. J. van Gchaik deelde gistermor gen op de Verbondsvergadering van de K.A.B. mede, dat het Z.H. den Paus op verzoek van Kardinaal de Jong heeft behaagd dr. W. Bronkhorst, geneesheer directeur van het sanatorium Berg en Bosch van de K.A.B. te Bilthoven te verheffen tot Ridder in de orde van St. Gregorius. Dr. Bronkhorst, die na een ziekte van een jaar weer voor het eerst ter vergadering aanwezig was, werd door alle aanwezigen luide toegejuicht. Indien de weersomstandigheden gun stig zijn, zullen Zondag a.s. op de Zuid- poolbaan te Zaandam de kampioen schappen kunstrijden van Noord-Hol land voor dames en heeren gehouden worden, 's Middags 1 uur beginnen voor wedstrijden voor juniores. Het pro gramma vermeldt verder een yshoexkey- wedstryd, waarna een twintigtal kunst rijders (stèrs) een demonstratie zullen geven, o.a. van de verplichte figuren voor het Europeesche kampioenschap. Het geheel wordt met een ijsbal beslo ten. Verwachting tot Woensdagavond: Slechts enkele overdrijvende wol. kenvelden, des nachts matige tot lichte vorst. Tijdelijk nog krachtige Noord-Oostelijke tot Oostelyken wind. Zon 8.44—16.29. Maan 3.14—14.10. f' (Van onzen Utrechtschen correspondent) Naar wij hedenmorgen uit De Bilt vernamen, is het totale weer beeld sinds gisteren zoodanig ver anderd, dat nu een beëindiging van de vorstperiode, over eenige dagen althans, tot de mogelijkhe den behoort. In het hooge-lucht- drukgebied namelijk, dat tot dus ver volkomen onveranderlijk bo ven Scandinavië lag, zijn enkele wijzigingen opgetreden, waarvan men de practische gevolgen voor ons land nog niet kan overzien Men verheelt zich echter niet, dat, behalve kans op zachter weer, ook de mogelijkheid, dat de vorstperio de, zij het met 'n gewijzigd hooge- drukgebied, zal voortduren, ten volle blijft bestaan. In het algemeen kan men zeg gen, dat het weerbeeld nu onzeker is en veranderingen in de lijn der verwachting liggen. Hoewel nog niet direct, dient men hierbij ook terdege rekening te houden met de mogelijkheid van sneeuwval, een bij veranderingen als deze, bekend verschijnsel. i Ameland is plotseling door de vorst overvallen. Kon de postboot Zaterdag nog met moeite over het Wad komen, nu is de waterstand op de Wadden zóó laag geworden, dat de postboot niet meer vlot te krijgen was. Er bevindt zich veel ijs tusschen het «land en den vasten wal en er bestaat geen vooruitzicht, dat de boot de eerste dagen zal kunnen varen. Dank zij het initiatief van den burge meester, den heer R. Walda, is het vlieg veld met hulp van de Ballumer bevol king zoodanig vergroot, dat thans ook grootere vliegtuigen kunnen landen. De burgemeester heeft een overeenkomst gesloten met de Nederlandsche lucht strijdkrachten voor den duur van de iso latie, die inhoudt, dat om den dag, met ingang van Woensdag a.s., een vlieg- dienst tusschen Ameland en den vasten wal wordt onderhouden. Het is de be doeling, dat behalve post, ook passagiers vervoerd zullen worden, zoover de ruimte zulks toelaat. Gisteren brachten twee vliegtuigen I passagier naar het eiland en namen 9 personen op den terugweg mede. De spoorwegen kunnen de na"celige gevolgen van de koude voor het reizi gersverkeer niet geheel voorkomen. Ten gevolge van de lage temperaturen zijn eenige locomotieven geheel buiten be drijf geraakt, terwijl eenige andere van nacht, ondanks alle voorzorgen, toch bevroren. Reizigers, vooral zij die groote trajecten bereizen, doen er dan ook goed aan met vertraging rekening te houden. Na het besluii der regeering van Azerbcidsjan. om zich niet meer te verzetten tegen het optrekken der troepen uit Teheran, die tijdens de verkiezingen contróle moeten uitoefenen, trekken de Teheraansche troepen binnen Gelijk wie vlas om het spinrokken windt, vlas spint, en wie katoen rokt, katoen spint, zoo is het ook met den draad -an ons leven. Een goede of kwade dood correspon- deert er aan. ii (Van onzen bijzonderen medewerker) Radioherstel en rechtsherstel" kan de titel zijn van onze tweede be schouwing over den strijd, die woedt in en om den aether. Het comité „Nationale Omroep" wijst een staats omroep, een neutralen of eenheidsom roep van de hand. Doch evenmin be geert het comité een federatief samen gaan met de bestaande vereenigingen. Aldus zijn standpunt, reeds in Mei van dit jaar. Dit standpunt leidt echter tot o. i. onaanvaardbare consequenties: de voorgestelde Nationale Omroep zal ,.een breede vertegenwoordiging moeten vor men van ons nationale leven in gods dienstig, maatschappelijk, cultureel en regionaal opzicht". Het recht van de bestaande Omroep- vereenigingen, de autonomie, verdraagt zulk een werkwijze niet. Reeds zyn de besturen van die vereenigingen het er over eens, dat deze Nationale Omroep een onding is, wanneer de federatieve gedachte niet kan worden aanvaard. Lang voor den oorlog kenden wij den vrijen omroep als K.R.O., N.C.R.V. A.V.R.O. en V.A.R.A., opgekomen uit het vrije maatschappelijke leven en in stand gehouden door degenen, die deze vier organisaties vrijwillig steunden. Met hetzelfde recht als voor school en pers pleiten wij voor deze vrye radio, dat is: zonder inmenging van de overheid. Ree«3s te Londen waren er Engeland vaarders uit ons land, die inzake de radio wenschen koesterden, welke leid den in de richting van een valscheen heidsidee, onder bescherming van den Staat. Een ontwerp in dien zin lokte cri- tiek uit óók van den buitengewonen raad van advies. Niettemin werd de stichting „Radio Nederland in Overgangstijd" doorge voerd. Men stelt het voor, dat de uit deze stichting voortgesproten moeJljk- heden slechts var practischen aard zijn, maar in werkelijkheid zijn ze van prin- cipieele beteekenis. Men weigert name lijk den omroepvereenigingen recht te doen, zooals op een onlangs gehouden persconfer-ntie met feiten werd aan getoond. „Naar onzen smaak zal de invloed van een volk alleen dan zuiver tot open baring komen, wanneer het zich vrij organiseert", zoo verklaarde ons een woordvoerder van de samenwerkende omroepvereenigingen. Dat is dan tevens een discriminatie van een uiting in ae pers. die de Partij van den Arbeic voor staat: ..Zooals de omroep thans veelal is, wekt hij meer reden tot schaamte dan tot verheugenis". Voorstanders van den Nationalen Om roep moeten er wél rekening mee hou den, dat eenheid in verscheidenheid nooit komt van boven af, maar van onder op en buiten den Staat om. Naar dit beginsel liggen de kaarten duidelijk open: over federatief samen gaan is te praten. Trouwens: waren de gezamenlijke omroepvereenigingen op den dag van de bevrijding niet reeds met een federatie naar huiten getreien? Maer dat stuurde de plannen van de Stichting in de war, dus de huidige om roep, waarvan de pas verschenen begToo- ting van 1947 een bedrag aanwijst van méér dan twaalf millioen gulden. Het is duidelyk, dat de Nationale Om roep- en Stichiing-menschen slechts eenzijdig begrip bezitten van de natio nale edachte. Zóó ongeveer was de stand van zaken, toen minister Gielen dezer dagen zijn radio-plan bekend maakte. Dat Pi^n is nog niet definitief, maar wèl een compromis ,dat hopenlijk den weg baant naar een voorstel, waarover de Volks vertegenwoordiging uiteindelijk zal kun nen beslissen. Wij noemen dit jongste plan in over gangstijd een compromis. Het tracht eenerzijds recht te doen aan het veel omstreden nationale element in de radio; anderzijds houdt het rekening met «ie wenschen van de rechthebbende Om roepvereenigingen. Een regeeringscom- missaris zal hier een o-i. bemiddelende taak krijgen, mede, om het radiobeieid van de Stichting „in overgangstyd" af te zwakken ten gunste van een Radio- Unie, waarin de Federatie van Omroep vereenigingen niet langer wordt schouwd als de befaamde olifant zolder. Intusschen heeft het Comité „Natio nale Omroep" deze week nader zijn wen schen bekend gemaakt, doch op zulk een wijze, dat wij ons afvragen, of het den ontwerpers niet heeft ontbroken aan den noodigen ernst. Nu het plan-Gielen bekend is, ont houden wij ons begrijpelijk van critiek over wat het comité .Nationale Omroep" een groepeering met slechts 10.000 handteekeningen begeert. Het is méér van belang, te weten munster Gielen een goede kans schenken aan de op rechtsherstel wach tende omroep-vereenigingen. En deze or gan Isa ties op haar beurt zullen in de komende periode moeten toonen, wat zy van de radio kunnen maken, wy spra ken daarover met. eenige omroepleiders, wier meening luidde: „Wij zullen den minister niet beschamen in het ver trouwen, dat ons werd geschonken". De regeering heeft thans recht ge daan en dat verheugt ons ook hierom, wijl zy kennelyk niet wil voortbouwen op den toestand, welken de bezetter geschapen had. be- op dat wil De koudste plaats ter wereld is thans Kolyma Taiga bij de nederzetting Oimekon. aan de rivier Indlglrka in Noord-Siberië, waar men een temperatuur heeft geregis treerd van 70.2 graden onder nul. Hedenochtend zijn op de banen van de Diemer IJsclub nationale hardrij- wedstrijden voor amateurs gehouden- Ondanks den straffen wind werden op deze 3331/2 m. lange baan goede tijden gemaakt. Van Hoorn nit Zaandijk werd van de 34 deelnemers eerste op de 500 m. in den fraaien tijd van 50.5 sec. J. Have- kotte uit Amsterdam bezette de tweede plaats met 51.3 sec. Hedenmiddag wer- J. Markus: 10. Bern. Vermeulen, den de wedstrijden voortgezet met de 1500 en 3000 m. De uitslag van de 500 m. luidt: 1. S. van Hoorn, 50.5 sec.; 2. J. Have- ■kotte. 51A sec.; 3 en 4. J. Breed en H. 7. L. Dijkstra; 8 en 9. Th. Ekelschot en Buyen, 52.2 sec.; 5. W. Egas; L. Muts;

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1