PROF. ROMME MAAKT EENIG
VOORBEHOUD
Commandant T.R.I. te Medan
opnieuw gewaarschuwd
Kamerlid Ruys de Beerenbrouck
verwerpt basis-overeenkomst
Blum vormt regeering van
socialisten
„Samenwerking met Indonesië zal
groote offers vergen"
Radio-bestel
Hij gelooft in Rijkseenheid op basis
van vrijwilligheid
Van een eensgezinde uitvoering
zal weinig sprake zijn
Kabinet blijft maar vijf weken aan
A. C. de Bruijn op bondsvergadering
der K.A.B. te Utrecht
HET KAN VRIEZEN
r
HET KAN DOOIEN
Tot hoofd en hart
I
„Voorlichting"
Kunstrijden in Zaandam
Ameland geïsoleerd
Van Hoorn wint 500 m.
DINSDAG 17 DECEMBER 1946 c
69ste JAARGANG No. 23725
DEBAT OVER LINGGADJATI
„Hei lijki onbeiwisibaar vasi ie siaan, dai de Unie een
Koninklijke Unie wordi en een souvereine siaai mei een
Nederlandsch-Indonesisch Staatsrecht, een souvereine siaai,
waarin de souvereiniieii der samenstellende deelen beperkt
zal zijn," aldus verklaarde prof. Romme Maandagmiddag
tijdens het grooie debat over de overeenkomst van Lingga-
djati in de Tweede Kamer.
p p
(Vervolg op pagina 3)
Zuiveringsactie
bij Bandoeng
Indonesische politie m functie
In de vergadering van de
Tweede Kamer heeft de heer
Ruys de Beerenbrouck (K.V.
P.inzake de oniwerp-over-
eenkomsf van Linggadjati
verklaard, hei ie betreuren,
dai hij een afwijkende mee
ning moei doen hooren. Hei
vraagsiuk-Soekarno speeli bij
hem niei de rol die hij bij
velen verwacht. Borms en
Soekamo siaan bij hem op
één lijn.
Spr, verklaart de ontwerp
overeenkomst zeer beslist te
moeien verwerpen.
Kardinaal Suhard
gedecoreerd
Anti-Rev. leden aan het
woord
Pauselijke onderscheiding voor
dr. W. Bronkhorst
Het weer
Vliegtuigen onderhouden
de verbinding
Kans op vertraging bij de
Ned. Spoorwegen
De koudste plaats ter wereld
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 50 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart*
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 50 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
I
(Van onzen parlementairen redacteur)
Het debat begon in een geladen atmo
sfeer, die de vergaderzaal der Kamer nog
voller deed schijnen dan zij reeds was.
De Kamerleden, nog in grooter getale
opgekomen dan de vorige week, de re
geering weer voltallig achter de minis
tertafel, de loges nog voller, in het mid
den weer de Commissie-Generaal, in
een andere loge de Belgische ambassa
deur Baron De Nemmery en eenigszins
verscholen, maar niettemin opgemerkt
de man, die de laatste Gouverneur-
Generaal van Nederlandsch-Indië ge
weest is: jhr. Tjarda van Starkenborgh
Stachouwer.
Prof. Romme was de eerste spreker en
hij sprak anderhalf uur, terwijl het muis
stil bleef in de Kamer. In de constellatie
Van het oogenblik hangt het van de hou
ding der katholieke fractie af, of de re
geering op den weg, dien de Commissie-
Generaal wil ingaan, kan voortgaan. Maar
het was bovendien een magistrale rede,
die prof. Romme uitsprak, een rede, die
de bewondering van iedereen, afgezien van
zijn persoonlijk inzicht, gaande maakte.
Zij vond gelukkig aan het slot van den
middag in prof. Logemann's betoog naar
het uiterlijk, naar haar voordracht welis
waar niet geheel, doch naar haar inhoud
vrijwel gelijkwaardig pendant. Het staat
vast, dat het een debat in den grootsten
stijl zal worden, afgezien van de laagte-
Punten, die er ook vielen te noteeren.
Met kracht keelde prof. Romme zich in
den aanvang van zijn rede tegen de op
vatting, dat wij uit de onderhandelingen
met de nationalisten het voor onszelf
maximum bereikbare moeten slaan. Dit
misverstand heeft reeds vele Indonesiërs in
den waan gebracht, dat zij alleen met ge
weld lets van ons gedaan zouden kunnen
krijgen, door het ons af te dwingen.
Daartegenover begreep prof. Romme zeer
Wel, dat de revolutie van de Republiek een
temmende uitwerking gehad heeft. In al
de problematiek van de voorbije periode
zUn ook fouten gemaakt. Prof. Romme
Hacht hier inzonderheid aan de regeerings-
verklaring van 10 Februari, waarin de mo-
?elijkheid van een uit elkaar gaan werd
Jesteld, een tijdbom onder de eenheid van
Nederland en Indonesië, die nu gelukkig
verwijderd ls. Zijn wij, zooals de tegen-
•tanders beweren, sindsdien nog verder af
gegleden? Wij zijn integendeel Juist bezig
Je Koninklijke rede van 7 December 1942
te lossen, en dat ls juist iets anders dan"
"sUjclen.
Prof. Romme meent dan zich sterk te
kunnen maken op de positie, welke wfj
thans, sedert de geallieerden het gezag
over Indië aan ons hebben overgedra
gen, innemen. De dwangpositie is ver
minderd. Wij bezitten, zooals hij het
stelde, de macht ons gezag te laten
voelen. Juist daarom, aldus prof. Romme,
moeten wij kunnen zeggen: wij begee-
ren niets meer dan U in Uw nationalis
me te zien groeien, want. wij zijn een
ontwikkeld cultuurvolk, doch wij moe
ten van den anderen kant wel aan onze
partners voorhouden, dat 100 pCt.
„Merdeka" In de tegenwoordige samen
leving voor niemand bestaat, niet voor
een volk buiten Europa, doch evenmin
voor welk volk in Europa dan ook.
Romme's bezwaren
Professor Romme opende in de Tweede Ka mer de rij van sprekers inzake de overeen
komst van Linggadjati
Zeer ernstige bezwaren had prof. Rom
me wel tegen de wijze, waarop de over
eenkomst door de regeering gepubliceerd
is. De gevolgen van de daarop gevolgde
procedure, waarbij eerst de overeen
komst is gepubliceerd en eerst drie we
ken later de regeeringsverklaring met de
toelichting van de Commissie-Generaal,
achtte hij heilloos. De overeenkomst is
een onduidelijk stuk. De voorstelling, die
men zich daarvan gemaakt heeft, blijkt
in het licht van de toelichting een grove
misvorming van het werkelijke Lingga
djati. Men heeft in die drie weken rus
tig de voorstelling kunnen laten post
vatten, als zou er een niet-souvereine
Unie worden opgericht, waarbij onze ge-
eetbiedigde Koningin misbruikt zou
worden als een zinloos versiersel, als zou
er geen staat worden geschapen en zou
er geen koninklijk oppergezag zijn.
Deze verkeerde wijze van publicatie
heeft beroering in het land tot gevolg
gehad, zij heeft ruim baan gegeven aan
de verdachtmaking, dat de verantwoor
delijke personen de Grondwet zouden
schenden, zooals ook blijkt uit de tele
grammen en adressen, die de Kamerle
den hebben ontvangen om hen te her
inneren aan hun eed, een herinnering,
die de rechter pleegt uit te spreken, als
hij reden heeft te veronderstellen, dat
een getuige op het punt staat meineed
te plegen; men heeft van plichtsverza
king gesproken en men heeft tot onder-
grondsch verzet aangespoord. Velen den
ken thans in alle oprechtheid, dat de
toelichting en de verklaring der regee
ring niet meer zijn dan interpretaties
achteraf en dat zij niet zijn getrokken
uit de bindende notulen en du* het over-
eengekomene zelf zijn. Dat dit allemaal
wel zoo is, prof. Romme twijfelt er niet
aan. Hij wilde slechts vooropstellen, dat
de Republiek de drie stukken, overeen
komst, toelichting en verklaring, officieel
eveneens kent.
Vandaag heeft een militaire woord
voerder te Batavia het volgende over
zeilt van de situatie gegeven:
Medan Wederom is de comman
dant van de T.R.I. gewaarschuwd maat
delen te nemen teneinde het vuren
Van het Laskar Ra'jat te doen staken.
Manschappen van de T.R.I. hebben as
sistentie verleend bij het opruimen van
neergestort vliegtuig, waarvan de
Kloot ongedeerd ls gebleven. >Er was
senige activiteit van sluipschutters, doch
aan Nederlandsche zijde werden geen
Verliezen geleden. Op Maandag was de
Vust weergekeerd.
Batavia In een vuurgevecht bij Be-
Sassi is een Nederlander gedood.
Bandoeng Ten Zuidwesten van
Bandoeng zijn Nederlandsche troepen
15 December een zuiveringsactie begon
nen, in verband met een infiltratie van
de bezette zone door T.R.I.. en Ban-
teng-Hitam eenheden. Hierbij werden
®0nige Indonesiërs gedood, een Neder-
'aheier werd gewond, zeven Indonesiërs
gevangen genomen. Bij Tjibodas, ten
fjoordwesten van Tjiandjoer, werd een
j^hde, welke in de Nederlandsche zone
Samendrong, door militaire politie ver-
S-st. Van deze bende werden elf leden
doodaan Nederlandsche zijde wer-
jeh geen verliezen geleden. Een pa
stille en eenige detachementen zijn
/^schoten zonder dat verliezen geleden
"erden
De Indonesische politie, hoewel voor-
jS°Pig onder Nederlandsche leiding,
«eeft van gisteren af weer haar nor-
Een communiqué van den Nederland-
irpirt1-1 Mariue-voorlichtingsdienst maakt
Vj- mS van een brief van de bemanning
{den Nederlandschen torpedobootjager
®ani i rt"' we]ke brief geschreven is naar
tor- van een verklaring van den
VfiLeSP°ndent Meyer Sluyaer van „Het
ij'' Volk". Volgens de verklaring van
->er Sluyzer zou de bemanning van de
anckert" instemmen met de overeen-
kc
Jbst van Linggadjati.
w e bemanning schrijft o.a.: „Voor zoover
Ran X'Gn. is deze correspondent nooit
t'erin van de „Banckert" geweest. De
kaai. ng, Hï. dus waarschijnlijk gedaan
•Bar ,aallleidmg van het feit, dat de
«anckert" een rol heeft eeR-nrein «iriers
<rin LAjj. iktsptAiiutfuu m compe'
W inlichtingen gevraagd had,
krinX?omen hebben, dat in militaire
*ChtR n nrders uitgevoerd worden, onge-
Wt of naen het er al dan niet
lhlnii«eils iE' wii Cheribon waren
«n!L ert niet, dat wü instemmen met
overeenkomst van Cheribon".
male diensten te Batavia hervat.
Van Mook is hedenmorgen naar
Denpasar vertrokken.
Naar het Fransche persbureau Agen-
ce Prance Presse mededeelt, heeft het
Am-erikaansche opperste gerechtshof ge
weigerd over te gaan tot herziening van
het eenigen tijd geleden gevelde vonnis,
waarbiji 219 Indonesische schepelingen
van Nederlandsche en Britsche schepen,
die te San Francisco waren gedeser
teerd en thans in een immigratiekamp
in Texas zijn ondergebracht tot depor
tatie werden veroordeeld.
Het is volgens spr. diep te betreuren,
dat de Commissie-Generaal de bereid
verklaring van een erkenning binnen het
Koninkrijk heeft laten schieten. De C.-G.
is op flagrante wijze in gebreke gebleven.
De minister en de C.-G. deelen naar
sprekers inzicht de verantwoordelijkheid.
Als zeer te betreuren resultaat doet de
Statenbond zyn intrede en dan probeert
men de zaak weer te redden door de
Kroon te plaatsen boven de Unie.
De vraag waarop het aankomt is,
of de procedure en het bereikte re
sultaat juist zijn en die vraag moet
ontkennend worden beantwoord.
De zeggenskracht van de Rijksconfe-
28 December a.s. zal het motorschip
„Sloterdijk" uit Rotterdam naar Ned.-
Indië vertrekken met o.a. 1000 militairen
van verschillende onderdeelen aan boord.
Dezer dagen heeft er wederom een ca-
tastroiphale brand gewoed in de Vereenigde
Staten. Nu was New York het tooneel van
een serie ongelukken, zooals Amerika ze
in langen tijd niet beleefde. Tengevolge
van een aanvankelijk kleinen brand ex
plodeerde een koelhuis. Door den lucht
druk stortte het belendend perceel in.
Hierdoor kwamen vele inwoners en
brandweerlieden om het leven. Boven
staande per radio overgebrachte foto
toont de plaats des onheils
(Van onzen Parijschen correspondent)
In een gisteravond voor de radio ge
houden toespraak heeft de Fransch?
kabinetsformateur, Leon Blum, toe
gegeven, dat hij niet geslaagd was in de
hem met 575 stemmen door de Assem-
blée gegeven opdracht tot vorming eener
regeering van „algemeene overeenstem
ming". Van de twee wegen, die hem
daarna open stonden: teruggave van
zijn opdracht of vorming eener homo
gene socialistische regeering, heeft hij
gemeend den laatste te moeten kiezen.
De situatie, waarin «ie gelieele re-
geeri ngsveran twoordeiykheid komt te
rusten op zijn partij, die slechts een
honderdtal van de 619 zetels in de
Kamer bezet houdt, noemde hy te
recht paradoxaal. Het paradoxale ka
rakter spreekt nog sterker, wanneer
men bovendien bedenkt, dat de gehecle
regeering gevormd wordt door leden
van de party, die bi( de verschillende
dit jaar gehouden verkiezingen van de
eene nederlaag In de andere ls geval
len. Niettemin verzoekt de oude socia
listenvoorman hem te gelooven, dat deze
oplossing geboden was door den nood
toestand, waarin het land zich bevindt.
Blum heeft overigens nog belicht, dat
overeenkomstig de Grondwet de levensduur
van dit ministerie ten hoogste een vijftal
weken zal bedragen, tot aan de verkiezing
van den President der Republiek. Ver
wacht werd gisteravond, dat zijn ministe
rie om te beginnen vandaag in de Kamer
het gereserveerde vertrouwen zal verkrijgen
van een ruim voldoende meerderheid.
Deze oplossing van de regeeringscrisis
draagt natuurlijk slechts bij tot de ont
hulling van al den ernst der diepere crisis,
gelegen in de verdeeldheid der partijen.
Noch inzake de samenstelling van de rege
ringsmeerderheid, noch inzake de verdee
ling der portefeuilles, hebben eenerzijds
de Republikeinsche Volksbeweging en het
Bassemblement des Gauches, anderzijds cle
communisten elkaar kunnen vinden in de
door Blum geopperde compromissen.
De Kardinaal-Aartsbisschop van Pa
rijs, Mgr. Emanuel Suhard, ontving het
Grootkruis van het H. Graf. Tijdens een
intieme plechtigheid, waarbij aanwezig
waren: de Nuntius te Parijs, Mgr. Ron-
calli, Mgr. Oddi, auditeur bij de nuncia-
tuur, en verscheidene Fransche Prela
ten, heeft burggraaf Eugène Tiberghien,
luitenant der orde voor Frankrijk, den
Kardinaal de versierselen overhandigd.
Het Rtjkskolenbureau heeft aan belang,
hebbenden medegedeeld, dat de brand
stof fencommissie „Amstelland" te Aals
meer op 23 Dec. ophoudt te bestaan. De
toewljzingswerkzaamheden dezer com
missie zullen met ingang van genoemden
datum overgaan naar het toewijzingskan.
toor van het Rijkskolenbureau te Amster-
dam-
rentie is thans, naar sprekers meening,
reeds uitgehold.
De Commissie had niet uitsluitend met
een groep mogen praten en contractee
ren, al kan hij zich voorstellen, dat dit
gebeurd is, omdat deze groep de grootste
macht bezit, omdat ze over Japansche
wapens beschikt.
De Commissie in haar huidige samen
stelling heeft sprekers politieke vertrou
wen niet.
De regeling, welke men voor de Kroon
heeft uitgedacht, heeft evenmin zijn in
stemming. De geestelijke belangen zijn
voorts, naar zün inzicht, niet voldoende
veilig gesteld.
Verder is spr. van oordeel, dat van een
cordiale, eensgezinde uitvoering van het
accoory weinig sprake zal zijn. Het is de
vraag hoe de eventueele arbiter zal gaan
staan tegenover de rijzende moeilijkhe
den. Spr. ziet de zaak zoo, dat in het
stelsel der Commissie nu reeds een vol
treffer tegen het voortbestaan van het
Koninkrijk is geboekt. Wanneer men
voorts in aanmerking neemt, dat tal van
volkeren in Indië niet in staat zijn hun
eigen lotsbeslissing in eigen hand te ne
men, dan is een vast rijksverband zeer
voor de hand liggend.
Het meeningsverschil tusschen de ka
tholieken loopt over den vorm van wat
allen wenschen. Voor spr. is het alterna
tief een betere overeenkomst.
Wanneer hy voorstander zou zyn
van resoluties, dan zou ny een motie
voorstellen, waarin de Kamer zich er
voor uitspreekt, dat bij de wensche-
lijke, zeer vergaande herziening in
het belang van alle betrokken volke
ren het behoud van het Koninkrijk
geboden blijft. Voorloopig zal hy dat
niet doen, doch hij vraagt behoud
van het aan de omstandigheden van
het huidige tijdsgewricht aangepaste
Koninkrijk.
Nadat hedenmiddag een paar wets
ontwerpen van eenvoudigen aard waren
aangenomen, heeft de Tweede Kamer de
beradslaging van de regeeringsverklaring
inzake Linggadjati voortgezet.
Dezen middag opent de heer SCHOU
TEN (A.R.) de rij der sprekers. Hij
merkte op, dat de Kamer geen besluit
ter zake kan nemen; de vraag is of de
regeering gerechtigd is een besluit te
nemen. Wat wenscht de regeering van
de Kamer? Wenscht zij een uitspraak en
zoo ja, waarover? Vraagt zij in feite, dat
de Kamer zich zal uitspreken over den
inhoud en dat terwijl de Kamer geen
uitspraak mag geven. Welk karakter
heeft de concept-overeenkomst? De
commissie heeft in har toelichting uit
voerig uiteengezet hoe het karakter is
te zien. Zy is geen staatsrechtelijk stuk,
zij is geen constitutie, mar een beginsel
program; eij is een politiek document. De
overeenkomst beweegt zich op het ter
rein der algemeene statsleer.
De C. G. is er noie in geslaagd duide
lijk te maken dat de overeenkoms uit
sluitend een politiek document is.
Zijn de notulen geheim en zoo ja,
waarom? waarom zijn ze niet gepubli
ceerd, en waarom zijn ze althans niet
overgelegd. Er moeten nu wel vragen
gesteld worden en er moet op worden
aangedrongen ze alsnog over te leggen.
Is er een bindend en een niet bindend
deel der notulen?
Waarom leende de afspraak op be
paalde punten zich niet voor notulee
ring in de overeenkomst zelf. Heeft de
regeering zelf kennis genomen van de
notule?
Spr.s vragen met betrekking tot de
notulen acht hij van veel belang ovor
Ter inleiding van de groote ver-
bondsvergadering der K.A.B., die gis
termorgen gehouden werd. sprak de
algemeen voorzitter, de heer A. C. de
Bruijn, in het Jaarbeurs-restaurant te
Utrecht een rede uit, waarin hij den
nadruk legde op het feit, dat wanneer
de politieke activiteit van het oogen
blik leidt tot werkelijke samenwer
king tusschen Nederland en Indone
sië, dit gedurende een reeks van ja
ren van Nederland een groot offer zal
vergen door zware uitgaven voor in-
vesteeringen en herstel van orde en
rust. Aangezien, zoo zeide de heer De
Bruijn, tegenprestaties van eenige be-
teekenis voorloopig niet zijn te ver
wachten, is het zaak waarborgen te
scheppen, dat de welvaart van beide
rijksdeelen zich in de toekomst har
monisch zal ontwikkelen.
In het andere geval kon hier wel eens
het gevaar ontstaan, dat de offers zoo
groot werden, dat in Nederland nood-
zakelyke sociale verbeteringen achter-
iwege zouden moeten blijven.
Op het stuk van de publiekrechtelyke
bedrijfsorganisatie binnen een jaar
hoopt de heer De Bruijn de wet in het
Staatsblad aan te treffen nam hij
scherp stelling tegen een afzonderlijke
wet voor de ondernemingsraden, aange
zien hij de overtuiging droeg, dat de
zeggenschap van deze raden behoort te
worden uitgemaakt door de publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie zelf. Voor de
bestudeering van dit probleem heeft de
minister bereids, op instigatie van de
Stichting van den Arbeid, toegezegd een
staatscommissie in het leven te roepen.
Ten aanzien van den arbeid van de ge
huwde vrouw ging spreker zoo ver, dat
hy hier een wettelijk, verbod eischte.
Scherp was zyn oordeel over de voorstel-
len van minister Drees, ter verbetering
van de ouderdomsvoorziening. Hij laakte
het feit, dat hierover geen overleg is ge
pleegd met de Stichting van den Arbeid,
die ten aanzien hiervan een complete re-
geiing had ontworpen.
Hij betichtte den minister van staats
socialistische tendenzen om zijn verlangen
tot invoering van een staatsarmenzorg en
protesteerde tegen the feit. dat in de voor
gestelde regeling verzekerden en onverze-
kerden op een lijn worden gesteld. Hij
nam echter aan, dat de regeling niet zon
der meer de Tweede Kamer zou passeeren
Aan het slot van zijn betoog deelde hij
nog mede, dat het ledental van de K.A.B.
op liet oogenblik 221.370 bedraagt en dat,
wanneer hierby de nog niet aangesloten
beambten en onderwyzers gerekend
worden, de 250.000 reeds nu is overschre
den.
Hierna werd medegedeeld, dat de KA.B.
haar leden, die op het oogenblik in Indië
dienst doen, geenszins aan hun lot zal
overlaten. Het verbondbestuur heeft reeds
bij den Raad van Vakcentrales een voor
stel aanhangig gemaakt om deze Jonge
heden, wanneer zij straks terugkeeren, een
vergoeding toe té kennen in den vorm
van een bedrag op een spaarbankboekje
of een z.g. demobilisatieuitkeering. Voorts
werd bekend gemaakt, dat de Raad van
Vakcentrales den minister een wetsvoor
stel beeft doen toekomen, teneinde in den
Centralen Raad van Beroep voortaan ook
het leeken-element, zoowel werkgevers als
werknemers, op te nemen Tenslotte werd
medegedeeld, dat ae liquidatie van de
NA F.-gelden nu spoedig tegemoet kan
worden gezien.
In de middagzitting van de Verbonds
vergadering van de Katholieke Arbei
ders Beweging te Utrecht werden de
heeren A. C. de Bruyn, A. A. J. de Wolf,
J. Veldman, H. J. Kuiper en A. Boersma
bij enkele candidaatstelling gekozen tot
gesalarieerd bondsbestuurder. De heer
A. C. de Bruyn werd met algemeene
stemmen herkozen als algemeen voor
zitter. Voor namens den vakbond te be
zetten plaatsen in het verbondsbestuur
werden gekozen de heeren W. J. An-
driessen, j. Grasso, P. J. S. Serrarens
en J. Göbbels. Op de plaatsen, aange
wezen door de resp. diocesane bonden,
werden gekozen de heeren J. v. d. Ak
kers, J. Maenen, J. Mertens. H. Nij-
kamp, Fr. Den Ouden en op de plaat
sen, aangewezen door de resp. Raden,
de heeren J. de Wolf, P. Coppens, J. M.
Blommers, A. Redegeld, J. A. Kolkman
en mej. M. Reyntjes.
De begrooting, met een totaal saldo
van 2.392.000, werd goedgekeurd; de
leeftydsgrens voor de Kajotters werd
bepaald op 23 jaar met dien verstande,
dat ongehuwde Kajotters vrijwillig tot
hun 25ste jaar lid kunnen blijven.
het beoordeelen der overeenkomst
De vraag is, in hoeverre de republiek
gezag uitoefent op Sumatra, maar hoe
dit zy, de C.-G. blijft gebonden aan
haar instructie.
De afspraak moest zich bewegen bin
nen de grens van het Koninklijk.
De C.-G. is niet gebleven binnne
de grenzen gesteld door wet en In
structie. Dit acht spr een zeer ern
stig feit. De regeering heeft zich
niet aan de wet gehouden. Zy er
kent dat zelf door te verklaren, dat
de commissie buiten de grenzen van
haar instructie is getreden. Wat de
regeering daarover zegt is voor
geen tweeërlei uitleg vatbaar Ze
geeft er mee te kennen, dat de re
geering buiten de wet is getreden.
Mgr. J. van Gchaik deelde gistermor
gen op de Verbondsvergadering van de
K.A.B. mede, dat het Z.H. den Paus op
verzoek van Kardinaal de Jong heeft
behaagd dr. W. Bronkhorst, geneesheer
directeur van het sanatorium Berg en
Bosch van de K.A.B. te Bilthoven te
verheffen tot Ridder in de orde van St.
Gregorius. Dr. Bronkhorst, die na een
ziekte van een jaar weer voor het eerst
ter vergadering aanwezig was, werd door
alle aanwezigen luide toegejuicht.
Indien de weersomstandigheden gun
stig zijn, zullen Zondag a.s. op de Zuid-
poolbaan te Zaandam de kampioen
schappen kunstrijden van Noord-Hol
land voor dames en heeren gehouden
worden, 's Middags 1 uur beginnen
voor wedstrijden voor juniores. Het pro
gramma vermeldt verder een yshoexkey-
wedstryd, waarna een twintigtal kunst
rijders (stèrs) een demonstratie zullen
geven, o.a. van de verplichte figuren
voor het Europeesche kampioenschap.
Het geheel wordt met een ijsbal beslo
ten.
Verwachting tot Woensdagavond:
Slechts enkele overdrijvende wol.
kenvelden, des nachts matige tot
lichte vorst. Tijdelijk nog krachtige
Noord-Oostelijke tot Oostelyken
wind.
Zon 8.44—16.29. Maan 3.14—14.10.
f'
(Van onzen Utrechtschen
correspondent)
Naar wij hedenmorgen uit De
Bilt vernamen, is het totale weer
beeld sinds gisteren zoodanig ver
anderd, dat nu een beëindiging
van de vorstperiode, over eenige
dagen althans, tot de mogelijkhe
den behoort. In het hooge-lucht-
drukgebied namelijk, dat tot dus
ver volkomen onveranderlijk bo
ven Scandinavië lag, zijn enkele
wijzigingen opgetreden, waarvan
men de practische gevolgen voor
ons land nog niet kan overzien
Men verheelt zich echter niet, dat,
behalve kans op zachter weer, ook
de mogelijkheid, dat de vorstperio
de, zij het met 'n gewijzigd hooge-
drukgebied, zal voortduren, ten
volle blijft bestaan.
In het algemeen kan men zeg
gen, dat het weerbeeld nu onzeker
is en veranderingen in de lijn der
verwachting liggen. Hoewel nog
niet direct, dient men hierbij ook
terdege rekening te houden met de
mogelijkheid van sneeuwval, een
bij veranderingen als deze, bekend
verschijnsel.
i
Ameland is plotseling door de vorst
overvallen. Kon de postboot Zaterdag
nog met moeite over het Wad komen,
nu is de waterstand op de Wadden zóó
laag geworden, dat de postboot niet meer
vlot te krijgen was. Er bevindt zich veel
ijs tusschen het «land en den vasten
wal en er bestaat geen vooruitzicht, dat
de boot de eerste dagen zal kunnen
varen.
Dank zij het initiatief van den burge
meester, den heer R. Walda, is het vlieg
veld met hulp van de Ballumer bevol
king zoodanig vergroot, dat thans ook
grootere vliegtuigen kunnen landen. De
burgemeester heeft een overeenkomst
gesloten met de Nederlandsche lucht
strijdkrachten voor den duur van de iso
latie, die inhoudt, dat om den dag, met
ingang van Woensdag a.s., een vlieg-
dienst tusschen Ameland en den vasten
wal wordt onderhouden. Het is de be
doeling, dat behalve post, ook passagiers
vervoerd zullen worden, zoover de ruimte
zulks toelaat.
Gisteren brachten twee vliegtuigen I
passagier naar het eiland en namen 9
personen op den terugweg mede.
De spoorwegen kunnen de na"celige
gevolgen van de koude voor het reizi
gersverkeer niet geheel voorkomen. Ten
gevolge van de lage temperaturen zijn
eenige locomotieven geheel buiten be
drijf geraakt, terwijl eenige andere van
nacht, ondanks alle voorzorgen, toch
bevroren. Reizigers, vooral zij die groote
trajecten bereizen, doen er dan ook goed
aan met vertraging rekening te houden.
Na het besluii der regeering van Azerbcidsjan. om zich niet meer te verzetten tegen
het optrekken der troepen uit Teheran, die tijdens de verkiezingen contróle moeten
uitoefenen, trekken de Teheraansche troepen binnen
Gelijk wie vlas om het spinrokken
windt, vlas spint, en wie katoen
rokt, katoen spint, zoo is het ook
met den draad -an ons leven. Een
goede of kwade dood correspon-
deert er aan.
ii
(Van onzen bijzonderen medewerker)
Radioherstel en rechtsherstel" kan
de titel zijn van onze tweede be
schouwing over den strijd, die
woedt in en om den aether. Het comité
„Nationale Omroep" wijst een staats
omroep, een neutralen of eenheidsom
roep van de hand. Doch evenmin be
geert het comité een federatief samen
gaan met de bestaande vereenigingen.
Aldus zijn standpunt, reeds in Mei van
dit jaar. Dit standpunt leidt echter tot
o. i. onaanvaardbare consequenties: de
voorgestelde Nationale Omroep zal ,.een
breede vertegenwoordiging moeten vor
men van ons nationale leven in gods
dienstig, maatschappelijk, cultureel en
regionaal opzicht".
Het recht van de bestaande Omroep-
vereenigingen, de autonomie, verdraagt
zulk een werkwijze niet. Reeds zyn de
besturen van die vereenigingen het er
over eens, dat deze Nationale Omroep
een onding is, wanneer de federatieve
gedachte niet kan worden aanvaard.
Lang voor den oorlog kenden wij den
vrijen omroep als K.R.O., N.C.R.V.
A.V.R.O. en V.A.R.A., opgekomen uit
het vrije maatschappelijke leven en in
stand gehouden door degenen, die deze vier
organisaties vrijwillig steunden. Met
hetzelfde recht als voor school en pers
pleiten wij voor deze vrye radio, dat is:
zonder inmenging van de overheid.
Ree«3s te Londen waren er Engeland
vaarders uit ons land, die inzake de
radio wenschen koesterden, welke leid
den in de richting van een valscheen
heidsidee, onder bescherming van den
Staat. Een ontwerp in dien zin lokte cri-
tiek uit óók van den buitengewonen
raad van advies.
Niettemin werd de stichting „Radio
Nederland in Overgangstijd" doorge
voerd. Men stelt het voor, dat de uit
deze stichting voortgesproten moeJljk-
heden slechts var practischen aard zijn,
maar in werkelijkheid zijn ze van prin-
cipieele beteekenis. Men weigert name
lijk den omroepvereenigingen recht te
doen, zooals op een onlangs gehouden
persconfer-ntie met feiten werd aan
getoond.
„Naar onzen smaak zal de invloed
van een volk alleen dan zuiver tot open
baring komen, wanneer het zich vrij
organiseert", zoo verklaarde ons een
woordvoerder van de samenwerkende
omroepvereenigingen. Dat is dan tevens
een discriminatie van een uiting in ae
pers. die de Partij van den Arbeic voor
staat: ..Zooals de omroep thans veelal
is, wekt hij meer reden tot schaamte dan
tot verheugenis".
Voorstanders van den Nationalen Om
roep moeten er wél rekening mee hou
den, dat eenheid in verscheidenheid
nooit komt van boven af, maar van
onder op en buiten den Staat om.
Naar dit beginsel liggen de kaarten
duidelijk open: over federatief samen
gaan is te praten. Trouwens: waren de
gezamenlijke omroepvereenigingen op
den dag van de bevrijding niet reeds met
een federatie naar huiten getreien?
Maer dat stuurde de plannen van de
Stichting in de war, dus de huidige om
roep, waarvan de pas verschenen begToo-
ting van 1947 een bedrag aanwijst van
méér dan twaalf millioen gulden.
Het is duidelyk, dat de Nationale Om
roep- en Stichiing-menschen slechts
eenzijdig begrip bezitten van de natio
nale edachte.
Zóó ongeveer was de stand van zaken,
toen minister Gielen dezer dagen
zijn radio-plan bekend maakte. Dat
Pi^n is nog niet definitief, maar wèl een
compromis ,dat hopenlijk den weg baant
naar een voorstel, waarover de Volks
vertegenwoordiging uiteindelijk zal kun
nen beslissen.
Wij noemen dit jongste plan in over
gangstijd een compromis. Het tracht
eenerzijds recht te doen aan het veel
omstreden nationale element in de radio;
anderzijds houdt het rekening met «ie
wenschen van de rechthebbende Om
roepvereenigingen. Een regeeringscom-
missaris zal hier een o-i. bemiddelende
taak krijgen, mede, om het radiobeieid
van de Stichting „in overgangstyd" af
te zwakken ten gunste van een Radio-
Unie, waarin de Federatie van Omroep
vereenigingen niet langer wordt
schouwd als de befaamde olifant
zolder.
Intusschen heeft het Comité „Natio
nale Omroep" deze week nader zijn wen
schen bekend gemaakt, doch op zulk een
wijze, dat wij ons afvragen, of het den
ontwerpers niet heeft ontbroken aan den
noodigen ernst.
Nu het plan-Gielen bekend is, ont
houden wij ons begrijpelijk van critiek
over wat het comité .Nationale Omroep"
een groepeering met slechts 10.000
handteekeningen begeert.
Het is méér van belang, te weten
munster Gielen een goede kans
schenken aan de op rechtsherstel wach
tende omroep-vereenigingen. En deze or
gan Isa ties op haar beurt zullen in de
komende periode moeten toonen, wat zy
van de radio kunnen maken, wy spra
ken daarover met. eenige omroepleiders,
wier meening luidde: „Wij zullen den
minister niet beschamen in het ver
trouwen, dat ons werd geschonken".
De regeering heeft thans recht ge
daan en dat verheugt ons ook hierom,
wijl zy kennelyk niet wil voortbouwen
op den toestand, welken de bezetter
geschapen had.
be-
op
dat
wil
De koudste plaats ter wereld is thans
Kolyma Taiga bij de nederzetting Oimekon.
aan de rivier Indlglrka in Noord-Siberië,
waar men een temperatuur heeft geregis
treerd van 70.2 graden onder nul.
Hedenochtend zijn op de banen van
de Diemer IJsclub nationale hardrij-
wedstrijden voor amateurs gehouden-
Ondanks den straffen wind werden op
deze 3331/2 m. lange baan goede tijden
gemaakt.
Van Hoorn nit Zaandijk werd van de
34 deelnemers eerste op de 500 m. in
den fraaien tijd van 50.5 sec. J. Have-
kotte uit Amsterdam bezette de tweede
plaats met 51.3 sec. Hedenmiddag wer-
J. Markus: 10. Bern. Vermeulen,
den de wedstrijden voortgezet met de
1500 en 3000 m.
De uitslag van de 500 m. luidt:
1. S. van Hoorn, 50.5 sec.; 2. J. Have-
■kotte. 51A sec.; 3 en 4. J. Breed en H.
7. L. Dijkstra; 8 en 9. Th. Ekelschot en
Buyen, 52.2 sec.; 5. W. Egas; L. Muts;