Historische documenten uit
DuItscMand terug
Belangrijke gegevens over
de bezetting
V.S. zuilen annexatie-plannen
t.a.v. Duitschland bestrijden
EENHEID
Voor Saargebied zal uitzondering
gemaakt worden
SOEDIRMAN PROCLAMEERT STRIJD TOT
HET UITERSTE
17-Aagastus-divisie als tegenhanger
van onze 7-December-divisie
GEVECHTEN
DUREN
IN VIETNAM
VOORT
Linggadjati
verworpen
Buitenlanders ageeren tegen de
Nederlandsche walvischvaart
Tot hoofd en hart
Seyss-lnquart over de
studenten
Bommen in Stockholm
„Beschikbare troepen
naar het front"
Comm.-Gen. weer
naar Batavia
Geen straatverlichting
na elf uur 's avonds
Oudejaarsrede van de
Koningin
Antwoord: Geen vrees voor uitsterven
der walvisschensoort
MAANDAG 30 DECEMBER 1946
69ste JAARGANG No. 23734
Wat de vondst bevat
Het studentenverzet
Het weer
Toegenomen activiteit
Uitbreiding met eenige
leden?
De toestand m Medan
Parlementaire Commissie
naar de West
Bus te water gereden
Drie vrouwen kwamen
om het leven
AUTOBUS RAMT TRAM
Acht personen gewond
Benoeming in bisdom
Haarlem
„Onbegrijpelijk"
AMELAND OPNIEUW
GEÏSOLEERD
IDe menschen openbaren hun i
karakter door niets zoozeer als
door hetgeen zij belachelijk maken
of vinden. j
KINDERBIJSLAGWET
Lang verwachte wijziging
in het Staatsblad
Koning Leopold nit
Zwitserland vertrokken
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart,
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: *J/. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubt>ef
tarief. Omroepers 13 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave var»
redenen te weigeren.
Nimmer versagend speurt het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie te
Amsterdam naar de archieven, waarin de Duitschers tijdens de bezetting
hun omvangrijke correspondentie v n l. in Den Haag hebben ondergebracht
Veel daarvan is na Dollen Dinsdag verbrand, een gedeelte echter is in dien tijd
naar de „Heimat" overgebracht en ligt thans in verschillende gebouwen in de
verwoeste steden verspreid. Opnieuw zijn ambtenaren van het Rijksinstituut er
kort geleden in geslaagd bijna twee ton van deze voor ons land van historische
beteekenis zijnde documenten" op te sporen en met toestemming van de Geallieerde
autoriteiten naar Nederland terug te voeren. In het eerstvolgende nummer van
„Nederland in Oorlogstijd" (het 14-daagsch orgaan van het Rijksinstituut), dat
volgende week zal verschijnen, zullen enkele der belangwekkendste papieren wor
den gepubliceerd.
Het transport van de documen
ten was niet eenvoudig," ver
telde drs. L. de Jong, chef van
het Rijksinstituut, wiens stem velen
Nederlanders tijdens de bezetting, toen
hij in Londen omroeper was bij Radio
Oranje, over den aether moed heeft
ingesproken. „Wij hadden de papieren
op een Engelschen vrachtauto naar de
Nederlandsche grens bij Glanerbrug ver
voerd en charterden op Nederlandsch
grondgebied een anderen vrachtauto. De
Engelsche auto mocht niet op Neder
landsch gebied komen en de Nederland
sche auto niet op Duitsch grondgebied.
Z'oo stonden de wagens vijf meter van
elkaar af, ieder aan den anderen kant
van den douane-slagboom. Bovendien
maakte de douane terecht bezwaar te
gen den invoer van goederen, waarvoor
het ministerie van Financiën geen ver
gunning had verstrekt. Ten slotte wer
den de moeilijkheden overwonnen; de
archieven werden betiteld als „waarde
loos oud papier" en mochten als zoo
danig Y/orden ingevoerd.
Seyss-lnquart stelde kort na de
overrompeling van ons land vier groote
bureaux in, ieder met een commissaris-
generaal aan het hoofd. Dit waren:
dr. H. Fisehboeck voor financiën en
economische zaken, H. Rauter voor open
bare veiligheid, F. Schmidt voor bijzon
dere aangelegenheden en dr. F. Wimmer
voor bestuur en justitie.
De documenten, die thans in Ib-
benbueren in Duitschland terugge
vonden zijn, behooren tot het ar
chief van dezen laatste. Daaron
der vindt men tallooze vonnissen,
die het Duitsche Landesgericht en
CbcigEricht hier te lande hebben
gewezen, een vrijwel geheel uitge
werkt plan om in Leiden een Duit
sche universiteit voor militairen te
stichten (waarvan nimmer iets is
gekomen), een origineele telex-mel
ding aan den directeur-generaal van
politie te Hoog-Soeren op 28 Maart
1943 over den aanslag op het Am-
sterdamsch bevolkingsregister en ve e
andere dossiers, waaruit bovenal de
Duitsche verachting voor de N. S.
B. en een groote belangstelling voor
de illegaliteit blijken.
Uit een vertrouwelijke mededeeling
in een brief, dien de Duitsche gezant
Bene uit Den Haag 15 April 1942 aan
den Generalkommissar fuer Verwaltung
und Justiz, dr. Wimmer, schreef, blijkt,
dat de Nederlandsche oud-premier te
Londen, jhr. mr. D. J. de Geer, die in
1941 de gemoederen van vriend en
vijand bezig hield door zijn opzienba-
renden terugkeer naar ons land, zijn
bekende brochure „De synthese in den
oorlog" voor het ter perse gaan heeft
laten goedkeuren door den Duitschen
commissaris-generaal voor bijzondere
aangelegenheden, F. Schmidt.
In dr. Wimmer's archief is voorts
aangetroffen een lijstje met namen van
„bij uitstek anti-Duitsche en anti-
natior aal-socialistische beroepsofficie
ren", die in Mei 1942 naar Duitschland in
krijgsgevangenschap waren vervoerd.
Onder hen moet zich een verrader heb
ben bevonden, die den Duitschers over
de politieke gezindheid van zijn mede
krijgsgevangenen in „Lager 13B in
Nuemberg-Langwasser" inlichtte. Op
het met de hand geschreven anonieme
lijstje van „Block 1", waarop „als beson-
aers anti-Deutsch und anti-National So-
zialistisch" 14 Nederlandsche officieren
werden beschreven, staat als eerste
„Hauptmann A. H. J. L Fievez", onze
huidige minister van oorlog.
Zooals men zich herinnert, voerde de
Groene Politie van SS Gruppenführer
Rauter 6 Februari 1943 in collegezalen
en universiteiten een drijfjacht uit,
waarbij ongeveer 590 studenten werden
gearresteerd en naar Vught werden
overgebracht. Drie dagen later richtte
Rsuter's chef, Seyss-lnquart, een brief
met tamelijk vage richtlijnen, aan drie
zijner commissarissen-generaal: dr.
Wimmer, Rauter en Schmidt, waarvan
die aan Wimmer is teruggevonden. De
Reichskommissar bepaalde daarin o.m.
„Indien onder de gearresteerde studen
ten er zich bevinden, van wie gegaran
deerd kan worden, dat zij aan geenerlei
tegen de bezettende macht gerichte actie
zullen deelnemen en alle bepalingen,
welke voor de handhaving van orde en
rust op de universiteiten gegeven wor
den, zullen opvolgen, moeten deze wor
den vrijgelaten. Zij moeten dan een
De Ver. Staten zullen de gebieds-
eischen van de mogendheden, die in
het Westen aan Duitschland gren
zen, bestrijden tijdens de komende
onderhandelingen over het Duitsche
vredesverdrag. Van betrouwbare di
plomatieke zijde te Berlijn werd hier
aan toegevoegd, dat een uitzondering
wordt gemaakt voor de overdracht
van het Saargebied aan Frankrijk.
Verwacht wordt, dat Amerika niet
alleen in de oppositie zal zijn ten op
zichte van de Fransche eischen voor
het Rijnland, maar eveneens meer
bescheiden grenswijzigingen, voorge
steld door Nederland en België van
de hand zal wijzen, tenzij deze lan
den kunnen bewiyzen, dat het volk
van het betrokken gebied „oprecht
wenscht", dat de wijziging wordt
doorgevoerd.
De houding van Amerika wordt wer
kelijk weergegeven door de te Stuttgart
gehouden rede van den Amerikaanschen
minister van Buitenlandsche Zaken,
Byrnes.
Van betrouwbare zijde te Berlijn werd
hernomen, dat het aan Nederland,
België en Frankrijk overgelaten zal
Worden om ter satisfactie van de groote
mogendheden te bewijzen, dat de bevol
king in de betrokken gebieden overgeno
men wenscht te worden in een van de
genoemde drie landen.
Verleden week waren er indicaties, dat
Hnsland dit standpunt van de V.S. zou
steunen.
Terwijl Rusland officieel zwijgt, wijken
ne betrokken bladen niet af van de Sov-
jet-poiitiek.
Indien Denemarken en Tsjecho-Slo-
Wakije eischen ten aanzien van Duitsch
•grondgebied naar voren zouden brengen,
^°n het Amerikaansche standpunt het
zelfde zijn.
Verwacht wordt, dat Frankrijk de ter-
horiale eischen van andere landen zal
leunen, terwijl Engeland tot nu toe op
merkelijk stil is geweest over dit onder-
Werp.
Een week, nadat de Fransche mi-
i aire gouverneur, generaal Koenig,
®en cordon van 1.200 douanebeamb-
n tussehen de Saar en de rest van
uitschland getrokken heeft, hebben
ransche autoriteiten in dit gebied
Verklaard
„Het douane-oordon beteekent
Keen annexatie, doch Frankrjjk's
standpunt laat aan duidelijkheid
niets te wenschen over. Wij hebben
historische en economische aanspra
ken op het Saargebied."
De Duitsche hoofdredacteur van de
„Saarbruecker Zeitung", Walter Ever-
hard, die zegt, dat zijn blad niet onder
den invloed van de een of andere partij
staat, heeft verklaard:
,,Een overweldigende meerderheid der
inwoners van Saarbruecken hoopt, dat
de nieuwe economische grens de eerste
stap naar de economische vereeniging
van het Saargebied met Frankrijk aal
zijn."
Het Britsche ministerie van Buiten
landsche Zaken heeft gezegd, dat
Groot-Brittannië het stationneeren van
Fransche douane-beambten aan de
grenzen van het Saargebied beschouwt
als een voorbereidende maatregel om
tot de definitieve- regeling van de ge-
heele Saarkwestie te komen. Groot-
Brittannië is voor noch tegen de Fran
sche stap, werd verklaard.
De Duitsche politieke partijen en
dagbladen in de Russische zone pro
testeeren tegen het douane-cordon
om het Saargebied. Zij spraken de
vrees uit. dat hierdoor de territoriale
eischen van Nederland, België
en Denemarken versterkt zouden
worden.
De links gerichte „Berliner Zei
tung" beschuldigt Nederland
ervan, dat het zich toelegt op het
verkrijgen van groote steenkolen-
concessies, die uiteindelijk volkomen
in Nederlandsch bezit zouden raken.
Na vier weken niets van zich te heb
ben laten hooren, is de geheimzinnige
saboteur Zaterdagavond tegen midder
nacht weer teruggekomen in de Zweed-
sche hoofdstad. Hij legde in het cen
trum van Stockholm weer een bom neer,
waardoor een groot aantal deuren en
vensters vernield en uit hun voegen
werden gerukt, maar niemand liep ver
wondingen op. Dit keer had: de zon
derling het trappenhuis van een groot
kantoorgebouw uitgekozen om zijn on
aangenaam pakket te deponeeren. In
den loop van den herfst heeft hij dit
grapje reeds zeven keer uitgehaald.
verklaring van deze strekking ondertee
kenen en teruggevoerd worden naar hun
universiteitsstad." Iets verder in den
brief staat, dat ook andere studenten
deze schriftelijke loyaliteitsverklaring
mogen afleggen, waarop dan de vage
aanduiding volgt: „Echter mogen slechts
diegenen worden toegelaten, van wie
niet van huis uit een tegengesteld ge
drag moet worden verondersteld."
Seyss-lnquart wenschte te laten uitzce.
ken van wie anti-Duitsche activiteit zou
kunnen uitgaan en voegde daaraan toe:
„In deze gevallen is de overdenking al
leen' voldoende. De aldus aangewezen
studenten moeten worden gearresteerd
en naar Vught worden overgebracht."
Blijkbaar moesten deze nieuwe arresta
ties het aantal vrij te laten studenten
compenseeren, want de brief eindigt met
de woorden: „In principe moet het
aantal aldus te aresteeren studenten
niet beneden de 590 dalen."
De motorstrandreddingboot van de N.Z.H.R.-M. Abraham Fock", welke op Ameland
is gestationneerd, heeft Zondag den grooten sprong gewaagd, om 29 passagiers, die
reeds 15 dagen op overtocht zaden te wachten, naar Ameland te brengen. De passa
giers begeven zich aan boord van de „Abraham Fock"
Soedirman, opperbevelhebber der republikeinsche strijdkrachten, heeft in een
radiorede den strijd tot het uiterste geproclameerd, aldus meldt het Fransche
persbureau A F.P. Als resultaat van de 23 December te Djogjakarta gehouden
conferentie tussehen Soekarno, den „minister" van Defensie en bevelhebbers van
het republikeinsche „leger" kondigde Soedirman aan, dat de strijd zou worden
voortgezet. Antai'a deelt mede, dat 1 Januari zal worden begonnen met de
oprichting van een „17-Augnstus divisie" als antwoord op de Nederlandsche
„7-December divisie". De „17-Augustus divisie" zal bestaan uit 9 regimenten (17
Augustus is de dag waarop de, „republiek" werd uitgeroepen. Red.)
te verleenen aan de frontstrijders. Alle
krachten moeten samenwerken, zoo ging
hü voort, en alle beschikbare troepen
moeten naar het front gestuurd worden.
Zij moeten georganiseerd werken en
vooral niet eigenmachtig optreden. Zij
moeten steeds paraat blijven, voorzichtig
en op hun hoede zijn. In verband met de
incidenten te Buitenzorg verklaarde Soe
dirman, dat Koets en Roem met ledige
handen waren teruggekeerd, daar de
commandanten zouden hebben verklaard,
dat zij in opdracht gehandeld hadden en
uitsluitend instructies van den leger
commandant konden aannemen.
Aneta verneemt verder, dat men in of-
ficieele Nederlandsche kringen de offi-
cieele weergave van Soedirman's rede
afwacht, alvorens hiertegenover van een
opvatting blijk te geven.
Een Nederlandsche militaire woord
voerder heeft te Batavia medegedeeld
dat het Kerstfeest zich heeft geken
merkt door toegenomen activiteit bii
Bandoeng, Semarang en Soerabaja. Na
der deelde hij mede, dat bij Bandoeng
300 Indonesiërs, die waarschijnlijk tot
het volksleger (Lasjkar Ra'jat) behoor
den, een Nederlandsch militair kamp
hebben aangevallen. Met mortiervuur
werden zij weer verspreid. Aan Neder
landsche zijde werden geen verliezen
geleden.
Radio Hilversum relayeerde Zaterdag
een radiorede van een militairen woord
voerder te Batavia. Wq ontleenen hier
aan het volgende:
Langs den geheelen weg van Batavia
naar Bandoeng leefde met Kerstmis
na maanden van betrekkelijke rust de
activiteit van guerrillastrijders weer op.
De commandanten gaven toen de or
der; „Verhoogde waakzaamheid". De
Nachtmis werd afgelast, de kerkdiensten
overdag werden door weinigen bezocht.
Plotselinge troepenverplaatsingen rukten
compagniën uit elkaar en de zorgvuldig
voorbereide Kerstviering viel in duigen.
Kerstmis 1946 werd een mislukking met
mannen in camouflage-overalls en de
Aneta seint over de radiorede van
Soedirman het volgende:
„Volgens het republikeinsche blad
„Ra'jat" heeft Soedirman voor radio-
Djokja de Indonesische troepen aange
spoord den strijd voort te zetten en stand
te houden. Hij verklaarde, aldus het blad,
dat het optreden der Nederlandsche troe
pen de onafhankelijkheid der republiek
in gevaar brengt, hetgeen niet geduld kan
worden. Soedirman meende, dat de re
publikeinsche regeering de uiterste ver
draagzaamheid heeft betoond en steeds
gestreefd heeft de incidenten langs
vreedzamen weg op te lossen, in welk
verband hij het gebeurde te Buitenzorg
memoreerde. Er is echter een grens aan
ons geduld, aldus Soedirman. Hij- wekte
zijn toehoorders op één te blijven en hulp
De Commissie-Generaal, bestaan
de uit de heeren Schermerhorn, Van
Pol en De Boer, zal naar alle waar
schijnlijkheid 5 Januari a.s. de terug
reis naar Batavia aanvaarden.
De regeering in Den Haag houdt zich
momenteel bezig met uitbreiding van het
hooge college. Aangenomen mag worden,
dat allereerst gezocht wordt naar een fi-
nancieel-economische resp. een staats
rechtelijke autoriteit, om de Commissie-
Generaal aan te vullen. Daarnaast ech
ter wordt meer en meer gepleit voor de
benoeming van een Commissaris-Gene
raal, die zich in het bijzonder zou toe
leggen op het herspinnen en versterken
der cultureele banden tussehen Neder
land en Indië.
■fsm
-Y-s™::
««SÜ6 ÉM
Nu de dooi is ingevallen, is een der grootste zorgen het afvoeren van het
iis in de rivieren. Wanneer het ijs gaat kruien, kunnen de gevolgen ernstig
zijn. IJsbrekers aan het werk op de Waal.
Vietnam-convooien in Indo-China
zouden optrekken naar Hanoi, waarbij
zij bestookt worden door Fransche ja
gers.
Op de wegen en spoorwegen, die naar
Hanoi leiden, zijn sterke concentraties
gesignaleerd van opstandige inlandsche
troepen en het Fransche oppercomman
do was van meening, dat dit beschouwd
moest worden als een poging om zich
van Hanoi meester te maken.
In Toulon (Fr.) zijn de verloven van
de jager-piioten, die op de vliegdek
schepen „Bearn" en „Colossus" gedeta
cheerd zijm, ingetrokken en een dergelijk
bevel is uitgevaardigd voor het perso
neel van de torpedojagers „Fantasque"
en „Triomphant".
Men vatte dit in Parijs op als een
aanduiding, dat Frankrijk een sterk
eskader naar de noordelijke kusten van
Indo-China zal sturen. De mailboot
„lie de France" is reeds naar Toulon
gedirigeerd om 9000 man voor Tndo-
Cliina aan boord te nemen.
Men heeft bericht gekregen van he-
vige botsingen in de buitenwijken van
Hanoi en de heele sector, die in handen
van de Franschen is, blijft geïsoleerd,
behalve voor luchttransport.
Inmiddels is generaal Leclerc per
vliegtuig uit Parijs in Saigon aangeko
men om het bevel over de krijgsver
richtingen tegen de opstandelingen op
zich te nemen.
Naar de correspondent van het Fran
sche persbureau te Saigon meldt, hebben
de Vietnameesche autoriteiten de leiding
van de Nambo Vietnameesche onder -
grondsche organisatie in Zuidelijk Indo-
China opgedragen het vuren te staken,
zulks teneinde te voorkomen, dat de
Fransche minister van Koloniën, Moutet,
een verkeerd beeld krijgt van het Viet
nameesche standpunt inzake het huidige
geschil.
De betrokken guerillastrijders moeten
hun posities handhaven, doch mogen niet
tot den aanval overgaan.
Volgens genoemden correspondent zijn
er aanwijzingen, dat de Vietnameezen de
mogelijkheden van een wapenstilstand
onderzoeken.
Naar het Fransche persbureau
A.F.P. bericht, heeft het KN.I.P.
(het voorloopige republikeinsche
parlement) na twee dagen heftige
debatten, het ontwerp-accoord van
Linggadjati met groote meerderheid
verworpen.
Het links-georiënteerde Engelsche
weekblad „Tribune" bespreekt in een ar
tikel de goedkeuring der Cheribon-over-
eenkomst. Het merkt daarbij op, dat het
totstandkomen dezer overeenkomst voor
een groot deel te danken is aan de Brit
sche interventie en aan den Britschen
druk op de Nederlanders.
wapens op scherp gesteld. Tactisch heb
ben de T. R. I.-mannen hun doel niet
bereikt: We zijn den toestand volledig
meester en hun successen zijn uiterst
gering. We hebben veel gevangenen
gemaakt.
De Kerstboodschap van H. M. de
Koningin aan de troepen in Indië:
„Ik reken erop, dat gij de moeil'.ike
en mooie taak: het brengen van
recht en vrijheid aan de volkeren
van Indië, met zelfbeheersching en
bekwaamheid zult volbrengen", heeft
de troepen niet bereikt. Deze
woorden zouden worden voorgelezen
op het middagappèl, dat echter door
de order tot verhoogde waakzaam
heid niet kon worden gehouden.
Hec legercommuniqué uev.r mede, dai
men bij de besprekingen tot vaststelling
der demarcatielijn te Medan, waarover in
principe op 7 December overeenstemming
werd bereikt, opnieuw op een dood punt
is gekomen. Dit is te wijten aan een
nieuwen eisch van de Indonesiërs, die in
strijd is met de overeenstemming van
7 December en voor de Nederlanders on
aanvaardbaar wordt geacht. De Indone
siërs zijn bereid de Nederlandsche tegen
voorstellen te bestudeeren, doch indien
zij van oordeel zijn, dat zij deze voor
stellen niet kunnen aanvaarden, zal de
zaak worden verwezen naar de gemengde
wapenstilstandscommissie te Batavia.
Zaterdag is het m.s. „Sloterdijk"
van Rotterdam uit met pl.m. 1000
manschappen naar Indië vertrokken,
n.l. 920 soldaten en korporaals, 55
sergeanten, 9 sergeants-majoor en
47 officieren.
De regeering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgeloopen week het
volgende verlies is gerapporteerd: Ser
geant Hendrikus Krikke, legerno. 96420,
afkomstig uit Klazinaveen. Gesneuveld
14 December 1946 bij Bekassi.
Verwachting tot Dinsdagavond;
Aanvankelijk eenige lichte regen,
later tijdelijk opklarend, met opnieuw
mistvorming, weinig verandering in
temperatuur. Zwakke tot matigen
wind, aanvankelijk naar West of
Noordwest draaiend, later weer krim
pend naar Zuid.
Zon 8.48—16.37, maan 12.48—0 01.
De bolenpositie maakt het noodig
het stroomverbruik voor de straat
verlichting met 20 pCt. te vermin
deren. Het prov. electriciteitsbedrijf
van Noord-Holland moest er daar
om toe overgaan de avondverlichting
te doen ontsteken een half uur na
zonsondergang en om elf uur des
avonds te dooven. Het aantal
nachtbranders" zal voorts vermin
derd worden.
Dit geldt niet voor de steden Am
sterdam en Haarlem, waar de
straatverlichting niet
P.E-N. wordt verzorgd.
door het
H.M. de Koningin zal 31 December, des
avonds 9 uur, een Oudejaarsrede voor
de radio uitspreken.
De kort geleden samengestelde parle
mentaire commissie, die een studiebezoek
gaat brengen aan Suriname en Curacao,
zal 9 Januari a.s. van Schiphol vertrek
ken. Zij zal vermoedelijk vóór het mid
den van Februari in Nederland terug
zijn. Als voorzitter der commissie treedt
op mr. G. C. Kropman, fractieleider der
K.V.P. in de Eerste Kamer.
Zaterdag is te Foxhoi (Gr.), ter
hoogte van de aardappelfabriek van
de firma W. A. Scholten, een ernstig
auto-ongeluk geschied. Waarschijnlijk
doordat de autobus van „De Roland"
plotseling moest afremmen, slipte deze
met het gevolg, dat het voertuig in het
Winschoterdiep geraakte. De 18-jarige
Grietje Cost uit Kolham wilde nog uit
den bus springen, doch geraakte hierbij
tussehen wal en auto en werd op slag
gedood. Onmiddellijk werden van alle
kanten de reddingswerkzaamheden in
gezet en dank zij kordaat optreden kon
den ruim 20 personen worden gered.
Twee vrouwelijke passagiers verloren
echter het leven.
Zaterdag slipte op de Koninginne
gracht te Den Haag tegenover het K.L.
M.-gebouw een autobus van lijn K der
H.T.M. en kwam daardoor in botsing
met een motorwagen van lijn 9. De ach
terzijde van de bus werd zwaar bescha
digd. De voorzijde van den motorwagen
werd ingedrukt en de schakelkast ont
zet. In totaal werden acht personen ge
wond, van wie twee ernstig. Zij werden
naar het ziekenhuis vervoerd.
Tot rector te Medemblik (Huize St.
Martinus) is benoemd de weleerw. heer
F. H. M. Lohman, voorheen kapelaan te
's-Gravenhage (H. Jacobus).
Het agentschap „Belga" verneemt
uit Kaapstad, dat men onder de waJ-
vischvaarders een sterke wrok kan
waarnemen in verband met de aan
komst in de Zuidelijke IJszee van de
Nederlandsche ëxpeditie voor wal-
vischvangst. De landen, die de wal
vischvangst beoefenen, hebben hun
specialisten verzocht zich niet bij de
Nederlanders aan te sluiten en dezen
hebben dan ook iedere hulp gewei
gerd. Meer dan de helft der jagers
van de expeditie zijn Nederlanders,
die dit vak nog nimmer hebben uit
geoefend.
De oorzaken van de wrok der belang
hebbende naties zijn de volgende:
De Nederlanders interesseeren zich
voor de walvischvangst, terwijl deze,
tengevolge van het uitsterven der die
ren met den ondergang bedreigd wordt.
De Nederlandsche expeditie heeft ten
doel minstens 16.000 ton olie naar Ne
derland mede te voeren, waarvoor onge
veer 1.000 tamelijke groote walvisschen
vereischt worden. De Nederlanders heb
ben de walvischvangst sedert meer dan
twee eeuwen niet meer beoefend en hoe
wel hun behoeften aan vetten en oliën
zeer belangrijk zijn, rechtvaardigt zulks
niet het zenden van een groote expe
ditie naar de Zuidelijke Poolzee. Het
gevaar voor uitsterven van de walvis
schen is veel ernstiger dan algemeen
wordt aangenomen. In sommige kringen
vraagt men zich af of, bij het huidige
tempo, waarin de dieren gedood wor.den,
het nog mogelijk zou zijn in het aan
staande seizoen een expeditie van eeni-
gen omvang te organiseeren.
Van de zijde der Nederlandsche Maat
schappij voor de Walvischvaart wordt
in verband met het bovenstaande be
richt opgemerkt, dat het onbegrijpelijk
is waarom er sterke wrok zou bestaan
tegen de „Willem Barendsz-expeditie",
tenzij men het in zekere kringen wel.
licht niet aangenaam zou vinden, dat
de expeditie, ondanks aanvankelijke be
zwaren van Noorsche zijde, zee heeft
gekozen met een bemanning, die de
sporen in de walvischvaart ruimschoots
heeft verdiend.
Wat het gevreesde uitsterven der
walvisschen betreft, wijst de Maat
schappij er op, dat juist om dit te voor
komen de regeeringen der landen, die
aan de walvischvaart deelnemen
waaronder Nederland de handen in
een hebben geslagen en op een inter
nationale conferentie maatregelen heb
ben getroffen om de vangst te regle-
menteeren.
Indien de volgens dit Belga-bericht
zoo onvakkundige Nederlanders de pro
ductie bereiken, die zij zich voorstellen
en indien dit eveneens zou geschieden
door de 13 andere expedities, die ter
walvischvangst zijn uitgezonden en op
het oogenblik ook in de Zuidpoolgebie
den rondkruisen, dan blijft hun geza
menlijke vangst nog ver onder het to
taal, dat de biologen toelaatbaar achten.
De vliegdienst van de Nederlandsche
luchtstrijdkrachten LeeuwardenAme
land vice versa is door de mist gestag
neerd. Daar dit de eenige verbinding was
van het eiland met het vaste land, zoekt
men nu naar andere middelen om ten
minste het post, en passagiersverkeer te
onderhouden.
De Haarlemsche bevolking is in haar
religieuze overtuiging merkwaardig
verdeeld. Een derde is katholiek,
een derde christelijk en een derde hangt
andere opvattingen aan. Wel zelden zal
de samenwerking van deze groepen als
in Volksherstel, dat aan het einde van
zijn zegenrijke werkzaamheden is geko
men, in de toekomst geëvenaard worden.
Maar juist daarom willen we er in dit
artikel nog eens speciale aandacht aan
wijden. Wij herinneren ons nog goed hoe
men tot de keuze van een directeur en
een voorzitter is gekomen. De heer P.
Borghouts, katholiek, had het voorzit
terschap aanvaard en mr. P. van Driel,
gereformeerd, werd tot directeur be
noemd. Vrij spoedig daarna werd deze
naar Den Haag geroepen, waardoor dus
de directeurskwestie opnieuw in de vol
tallige vergadering aan de orde kwam.
Het was geen verrassing, dat men den
heer W. van Liemt Jr., die zijn sporen in
de illegale periode zeker ten aanzien van
de voedselvoorziening ruimschoots ver
diend had, aanzocht. Van katholieke
zijde meende men echter bezwaar te
moeten maken, omdat dan in een de ge-
heele bevolking omvattend lichaam als
Volksherstel twee katholieken de lei
dende functies zouden hebben. En wat
was het antwoord van de vergadering?
De candidaat is de right man in the
right place. Kijk. hier werd een prach
tig voorbeeld gesteld, óók aan ons. Men
Hiag weliswaar niet vergeten, dat deze
zaak zich afspeelde kort na de bevrijding,
toen we de eenheid van het verzet nog
diep voelden en toen zich dus nog geen
situaties ontwikkeld hadden, zooals we die
op verschillend terrein nu wél onder
kennen, maar een voorbeeld was het,
een prachtig voorbeeld.
Zeer gelukkig hebben we het gevon
den, dat de Haarlemsche gemeen
teraad onlangs een zelfde stand
punt innam. De heer Renne was als het
ware voorbestemd om den heer Van
Driel, den vader van de bovengenoemde,
als directeur van de Gem. Reiniging op
te volgen. De heer Renne is katholiek,
maar dat liet de raad buiten discussie,
hoewel wij het natuurlijk toejuichten,
dat weer eens een katholiek in de rij
van de directeuren en hoofden van ge
meentelijke diensten benoemd werd.
De hoofdcommissaris van politie, de
heer Tenckinck, gaat per 1 Januari op
pensioen; de beide commissarissen zijn
evenmin als hun superieur katholiek. Het
ligt, dunkt ons, nu voor de hand, dat
men het prettig zal vinden, indien zich
een geschikt sollicitant uit onze rijen
voor een dezer functies meldt. De be
doeling is blijkbaar een der commissaris
sen tot hoofd te benoemen, welnu, dan
komt er een vacature voor commissaris.
Kan een sollicitant zich niet meten met
een andersdenkende, dan is de benoe
ming van een katholiel? „omdat we nu
eenmaal een derde van de bevolking
uitmaken" onjuist, maar staan de papie
ren gelijk, dan is de conclusie niet moei
lijk.
De directeur van Volksherstel noemt
het de schaduwzijde van de ophef
fing, dal de samenwerking tusscnen
de diverse groepen, hoe verschillend van
godsdienstige overtuiging of levensbe
schouwing zij ook mochten zijn, niet
meer in dit verband bestendigd kan wor
den. Er is over die eenheid binnenska
mers dikwijls gesproken, waarbij het nare
woord „hokjeszetterij" ook wel in het ge
ding gekomen is. Daarom is het goed bij
deze gelegenheid op het volgende te wij
zen: De katholieken zijn principieel en
gaarne bereid met andersdenkenden
zooveel mogelijk samen te werken als het
om sociale, cultureele of charitatieve
doeleinden gaat. Zij zijn echter gebonden
aan de leiding van de kerkelijke overheid
en wanneer deze meent, dat het beter is
afzijdig te blijven of zelfstandig te han
delen, kan iedere discussie achterwege
blijven. Wanneer de kerkelijke overheid
na de bevrijding in bepaalde gevallen iets
meer den vrijen teugel heeft gelaten en
later een nadere beslissing heeft geno
men, dan zijn daar redenen voor. Een
der redenen kan bijvoorbeeld zijn, dat
men verzuimt bij de kiem van een uit
te werken plan de katholieken in te
schakelen. En dit is toch beslist nood
zakelijk, wil er eenige kans op samen
werking zijn.
Principieel behoeft de eenheid niet
verloren te gaan, in haar gedifferen
tieerde uitwerking kan zij minder ge
schikt geoordeeld worden. Met deze no
tities voor oogen is een hartelijke en
vruchtbare samenwerking in onze stad,
waarvoor Volksherstel een nieuwen
grondslag gelegd heeft, zeer wel moge
lijk.
Dezer dagen verschijnt Staatsblad Q
373, waarin de reeds lang verwachte
wijziging der Kinderbijslagwet is opge
nomen, welke terugwerkt tot 1 October
1946. Het voornaamste punt, dat gewij
zigd is, is wel, dat thans dw.z. vaa
1 October 1946 reeds voor het eerste
kind beneden den leeftijd van 16 jaar
kinderbijslag wordt toegekend. Voor
kinderen, die dagonderwijs volgen aan
een inrichting voor algemeen vormend
of vakonderwijs, is deze leeftijd gesteld
tot en met 20 jaar. De bijslag bedraagt
voor de eerste drie daarvoor in aan-
Tnerking komende kinderen 0.40 en voor
elk volgend kind ƒ0.50 per kind en per
dag.
Vermelding verdient voorts, dat bij
K.B. de kinderbijslagpremie, ver
schuldigd door de werkgevers aangeslo
ten bij het Rijkskinderbijslagfonds, met
ingang van 1 Januari 1947 is vastge
steld op 5.5
Een Amerikaansch persbureau heeft
medegedeeld, dat „koning Leopold ge-
heimelijk Zwitserland zou hebben ver
laten en dat de Belgische grenspolitie
zou zijn gewaarschuwd."
Te Brussel wordt geen geloof gehecht
aan het bericht. Toch acht men het niet
uitgesloten, dat koning Leopold Zwitser
land verlaten heeft en naar een ander
land is vertrokken, teneinde er bq de
jaarwisseling leden van zijn familie te
ontmoeten.
