PARIJSCHE WINKELIERS IN STAKING
Van Mook bespreekt den toestand
met Sjahrir
DUITSCHE MIJNWERKERS BIJEEN
Ouders en
onderwijs
Protest tegen prijsverlaging der
Fransche regeering
GEEN WREEDHEDEN BIJ BEZETTING
VAN PESING
Ernstige beschuldigingen weerlegd
Fransche minister van koloniën
Hanoi
naar
ft
Critiek op het uitblijven der
socialisatie
I:
WEER VORST
VERWACHT
Tot hoofd en hart
Luxemburg eischt Duitscfi
grondgebied
Nederl. officier
vermoord
De van conflicten vervulde atmosfeer
nog steeds niet opgehelderd
st
Ontevredenheid over de
denazificatie
VRIJDAG 3 JANUARI 1947
69ste JAARGANG No. 23737
BATAVIA EEN GESLOTEN
STAD
„In Indi'è gewortelden"
naar Soerabaja
MAASSTAD BIJNA 700.000
INWONERS
Sjarifoedin naar Djokjakarta
80 Indonesiërs gedood
en gewond
Onze annexatie
plannen
Minister Van Boetzelaer
naar Brussel
Het weer
IJSDAM IN DE LEK
BOOTDIENST VL1SSINGEN-
HARWICH
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21545
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart,
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De Parijsche winkeliers zijn gisteren
in „sit down"-staking- gegaa1* tegen de
vijf procent prijsverlaging, gelast door
de regeering-Blum ter voorkoming
Van inflatie. De prijslijsten bleven on
veranderd en de zakenlieden beweer
den geen tijd te hebben om de krant
te lezen, waarin het decreet alleen
Bog is gepubliceerd.
Weliswaar verwacht men dat, zoodra
de straffen bekend worden, hun hou
ding wel wat zal veranderen, maar men
gelooft dat zij dan éérst hun prijzen zul
len verhoogen, om op die verhoogde
Prijzen korting toe te passen, hetgeen
hetzelfde is wat b.v. de Metro heeft ge
daan, die haar passagebiljetten van
twee op vijf francs bracht, om ze daar
op tot vier france te „verlagen",
X>e winkeliers zijn verontwaardigd
Over de prijsverlaging, juist nu hun be
lastingen met 40 a 50 pet. zijn verhoogd.
De Fransche pers echter juicht den
maatregel algemeen toe, al toonen de
techtsche bladen zich sceptisch over de
doeltreffendheid er van. Woordvoerders
der regeering geven toe, dat deze heele
actie een experiment is, doch vertrouw
den op succes, omdat de productie zal
stijgen tengevolge van de invoering der
48 -urige werkweek en de kooplieden en
Zwarte handelaren hun voorraden, die
Zij vasthielden met het oog op ver
wachte prijsstijgingen, thans op de
hiarkt zullen brengen daar de regee
ring met ingang van 1 Maart opnieuw
een prijsverlaging van 5 pet. zal c!e-
creteeren.
Naar aanleiding van de prijsverlaging
door de Fransche regeering telefoneer
de onze correspondent gisteravond het
Volgende.
Bij de afkondiging van het regee-
ringsbesluit, om alle consumenten
prijzen met ingang van 2 Januari
biet 5 pCt. te verlagen en deze verlaging
ter 1 Maart nog eens met 5 pet. te doen
volgen, heeft de regeeringschef onge
twijfeld beseft, in welk een afgrond van
Scepticisme dit terecht zou komen. En
alle sinds de bevrijding opgedane erva
ring rechtvaardigt ten volle het scep
ticisme van het publiek tegenover de
Vooruitzichten van het prijsverloop.
Een van de Parijsche ochtendbladen
'licht dit scepticisme door op de volgende
Vfijze met het regeeringsbesluit een loopje
nemen.
Art. 1. De staat gaat zijn prijzen ver-
boogen met 50 pCt.;
Art. 2. De particulieren gaan hun prijzen
'cüaawi met 5 pCt-, op goed geluk af;
Art. 3i over 60 dagen zullen genoemde
Particulieren hun prijzen andermaal met
5 PCt. verlagen
Art 4. De minister van Financiën zal
Win opvolger belasten met de tenuitvoer
legging van het onderhavige decreet.
Gegeven boven Parijs in de wisselvallig
heden des levens, eerste kwartier van de
bieuwe maan.
Geteekend: Pinocchio.
Zooveel spot is zeker onverdiend, al zul-
'en het de feiten moeten zijn. die spot en
jeepticisme ontwapenen. Vandaag kon men
•c.eds constateeren, dat de groote maga
zijnen zonder aarzelen het voorschrift op-
Volgen; uiteraard, want naar hen zal na-
vuuriyk het eerst de aandacht uitgaan van
Ufa economischen controledienst, die tegen
b'et-naleving van den maatregel beschikt
!?er de sanctie van vrijwel onmiddellijke
^Uiting. Veel minder algemeen is de be-
fridwilligheid bij de kleine winkeliers. Het
goeddeels van de koopers zelf afhan-
|eB, dat dezen waar noodig tot rede worden
Scbracht.
Het wordt natuurlijk heel mooi geacht
ril de moeite van het probeeren overwaard,
,11 door den getroffen maatregel te trach-
k 0 den psyeïiologischen schok teweeg te
brengen, die in de werkelijkheid de prijzen
fenslotte nog veel verder zal doen terug-
5?openjk Maar, zooals Paul Revnaud's com
mentaar luidde: „I)at blijft essentieel een
bWestfe van opvoering der productie Dit
is door Blum niet over het hoofd gezien,
want bü de besprekingen met de patroons
organisatie en het vakverbond, die aan
dezen inzet van den prijzenslag vooraf zijn
gegaan, is overeengekomen, dat, hoewel de
wettige werkweek op 40 uren gehandhaafd
blijft, de normale werkweek algemeen 48
uur zal gaan bedragen, waarbij de 8 over
uren betaald zullen worden als 10 gewone
uren*
Men vraagt zich thans nog af of deze
productieve overuren in de plaats zullen
komen van de improductieve loonsverlioo-
gingen, welke anders het onvermijdelijk
gevolg zullen moeten zijn van de aanvaar
ding van het nieuwe „minimum vital",
over welker aanvaarding het vakverbond de
laatste dagen met de regeering in moei
lijke onderhandeling was. Het verleden
heeft telkens geleerd, dat in het huidige
productiestadium loonsverhooging annex
prijzenstop een hersenschim is, waaruit te
concludeeren valt, dat loonsverhooging an
nex prijsverlaging een dubbele hersenschim
moet zijn. Do fameuze politiek van den
Belgischen ex-premier Van Acker, waaraan
deze regeeringsmaatregel zich blijkbaar
inspireert, behelsde naast de prijsverlaging
ook een rigoureuzen loonstop.
Tot nog toe heeft het algemeen vakver
bond zijn eisoh van herziening van het
algemeen vitaal minimum nog niet opge
geven en de goedkeuring, welke de com
munistische pers voor Blum's maatregel
uitspreekt, is geenszins uitbundig. Zij wijst
er op, hoe weinig de voorgeschreven ver
laging teniet doet van do sinds Juli ge
registreerde verhoogingen. Waarin zij vol
komen gelijk heeft, al vergeet zij erbij te
vermelden, dat die verhoogingen grooten-
deels het gevolg zfjn geweest van de door
het vakverbond van de regeering-Bidault
afgeperste loonsverhooging van 25 pCt.
Wat zal de communistische partijleiding
thans de beste tactiek oordeelen?
Een zeer speculatief element in den
belangwekkenden regeeringsmaatregel
is de verwachting, dat de buiten de
circulatie gehouden goederenvoorraden
los zullen komen vóór de volgende op
1 Maart vastgestelde etappe, hetgeen
dan de terugloopende beweging spon
taan zou kunnen versnellen. Speculatief
is eveneens de verwachting, dat de be
weging zich za.1 uitbreiden tot de prijzen
van de vrije en de zwarte markt, voor
namelijk dus tot de prijzen der levens
middelen, verreweg de voornaamste oor
zaak van de buiten iedere proportie toe
genomen levensduurte. Als deze, zoo
merken spotters op, maar niet den staat
tot voorbeeld nemen, die zich erg braaf
gevoelt omdat hij bijv. den prijs van den
Parijschen Métro eerst per 1 Januari van
25 frs. heeft verhoogd en vervolgens
per 2 Januari van 54 frs. heeft ver
laagd. Het slachtoffer zou' kunnen ge-
looven, dat op hem de befaamde psy
chologie van den karavaankameel wordt
toegepast, had de regeering hem niet
met veel nadruk voorgehouden, dat de
sinds 1939 geregistreerde stijgingen der
kosten van vervoer, evenals van telefoon,
gas, electriciteit enzoovoorts, ook nu nog
een 400 pCt. ten achter blijven bij die
van het loon- en prijspeil in den parti
culieren sector, en dat de door haar
toegepaste verhoogingen noodig waren
voor het onontbeerlijk herstel van het
budgetair evenwicht. Dit evenwicht
schijnt overigens van het prijsverlagings
voorschrift eenigen nadeeligen terugslag
te zullen ondervinden.
Volgens een verklaring van het
Fransche departement van Buiten-
landsche Zaken zal het Groothertog
dom Luxemburg van Duitschland een
deel van het Moesel-gebied met de
steden Winden en Bitsburg eischen.
Aan deze mededeeling voegde do
Fransche woordvoerder een verklaring
toe over de invoering van het Fransche
monetaire stelsel in het Saargebied
Deze maatregel is genomen in afwach
ting van een mogelijke annexatie-over
eenkomst. De in omloop zijnde Duitsche
Marken worden in de Saar ingenomen
om te voorkomen, dat zwarte geldhan
delaren groote hoeveelheden waarde-
looze Duitsche Marken in dit gebied
zullen invoeren.
De passagiers van de „Weltevreden",
die te Batavia thuishooren en vallen
onder de groep van de z.g. „In Indië
ge.wortelden", zijn gisteren te Tandjong
Priok aangekomen, maar waren zeer te
leurgesteld toen hun werd medegedeeld,
dat zij naar Soerabaja moesten doorva
ren, omdat Batavia een gesloten stad
is. Het ministerie van Overzeesche Ge-
biedsdeelen had hun beloofd, dat zij
naar Batavia konden terugkeeren. Men
heeft echter geheel over hét hoofd ge
zien, dat Batavia een gesloten stad is.
Deze mededeeling gaf aanleiding tot fel
le protesten en uitroepen van veront
waardiging. De Indonesiërs van de
„Weltevreden", van wie eenige met Ne-
derlandsehe vrouwen gehuwd zijn, reis
den voor het meerendeel naar Solo.
Het aantal inwoners van Rotterdam
is in het afgeloopen jaar gestegen tot
636.900, een nog nooit bereikt getal.
De minister van Overzeesehe Ge-
biedsdeelen heeft thans het resul
taat medegedeeld van het onderzoek,
dat een commissie heeft ingesteld
naar de wreedheden en andere
wandaden, welke bij de militaire
bezetting van Pesing zouden zijn
bedreven.
Deze commissie, welke heeft bestaan
uit de heeren mr. J. H. Peters, president
van den temporairen krijgsraad te Ba
tavia, voorzitter, H. van der Wal,
hoofdambtenaar en luit.-kolonel A.
Hamming, leden en mr. J- F. Verlinden,
ambtenaar ten departemente van Justi
tie, secretaris, heeft 14 getuigen voor
zich doen verschijnen. Het verhoor van
deze getuigen leidde tot de navolgende
conclusies: De in de Tweede-Kamer
zitting van 6 Mei j.L door den heer
l>e Fransche minister van Koloniën,
Mar jus Moutet, is per vliegtuig uit
Saigon naar Hanoi vertrokken, waar de
president van Vietnam, Ho Tsji Minh,
bij eenkomst met hem hoopt te
hebben om een einde te maken aan den
•trijd in Noord Indo-China, aldus een
bericht van Agence France Presse.
Het bekend worden van zijn vertrek,
Dat om veiligheidsredenen in het ge
heim plaats vond, heeft volgens berich
ten uit saigon opscnuaamg veroor
zaakt.
Volgens de clandestiene Radio van
Vietnam zou president Ho Tsji Minh
0lh een ontmoeting met Moutet hebben
v*rzocht.
Fransche autoriteiten deelden mede,
de vliegtocht van den minister gevaar-
^as zoowel wegens het slechte weer,
2! de mogelijkheid, dat hij bij het
v3den te Hanoi in afweervuur zal têrecht-
°Jhen.
ik tijd van zijn vertrek uit Saigon
het oogenblik, waarop hij naar verwacht
wordt te Hanoi zal aankomen, werden niet
bekend gemaakt.
Moutet was juist van een reis naar Cam
bodja en Laos, welke ten doel had 11a te
gaan, in hoeverre daar zelfbestuur werd
verlangd, te Saigon teruggekeerd.
Hij deelde mede, dat hij beide koloniën
trouw aan Frankrijk had bevonden maar
maakte tezelfder tijd bekend, dat in de
West-Cambodja een streek, die onlangs
door Siam, dat haar tijdens de Japansche
bezetting had verworven, aan Frankrijk is
teruggegeven, een opstand is onderdrukt.
Een Fransche regeeringswoordvoerder
heeft Donderdag verklaard, dat Frankrijk
onder de bestaande omstandigheden niet
met de republiek Vietnam kan onderhan
delen. Hij trok tevens de autoriteit van het
Ho ïsjin Minh regime over Noord-Indo-
China in twijfel en zei dat Moutet geen
volledige bevoegdheid bezit, om onderhan
delingen ter plaatse te voeren.
Hij voegde er echter aan toe, dat men
hem deze bevoegdheid, indien zich daartoe
de behoefte zou voordoen, zou kunnen te-
legrafeeren.
^^j'JjOercgeldheden in Indo-China. Na twee dagen van lellen strijd
etten de Fransche troepen het gebouw van de opera te Hanoi, de
hoofdstad van Tonkin.
Palar voorgelezen brief als zouden in
Pesing vele woningen in brand zijn ge
stoken is niet in overeenstemming
met de feiten. De waarheid is, dat
eenige uren na, het gevecht, ongeveer
twee kilometer buiten Pesing, een drie
tal huisjes ter verruiming van het
schootsveld zijn weggebrand.
Bij de bezetting van Pesing hebben
zich geen wreedheden voorgedaan. De
mededeeling in bedoelden brief, dat
het meerendeel van een zeventigtal
door de militaire politie gevangen ge
nomen Indonesiërs op beestachtige
wijze zou zijn afgemaakt slechts
een drietal overlevenden, die gewond
waren achtergelaten, zouden later
door de Nedierlandsche soldaten ge
vonden zijn is in flagranten strijd
met de waarheid. De feiten zijn, dat
bij de actie 31 gevangenen zijn ge
maakt, onder wie 3 gewonden, die
onmiddellijk per Roode-Kruisauto
naar het militair hospitaal te Batavia
werden vervoerd. De overige 88 ge
vangenen werden naar Paalmerah
overgebracht. Een dezer gevangenen
is overleden.
Een getuige heeft verklaard, dat een
Jeugdige Indonesiër, die wegliep, zou zijn
doodgeschoten. Een andere getuige heeft
medegedeeld, dat 2 of 3 Indonesiërs, die
in het bezit van wapenen werden aan
getroffen, kort nadat een onzer soldaten
door een sluipschutter werd neergescho
ten, onmiddellijk na htm aanhouding
door verbitterde soldaten werden dood
geschoten. De juiste toedracht dezer ge
vallen is strafrechtelijk niet komen vast
te staan. De legercommandant heeft
met het oog op deze gevallen uitdrukke
lijk bevestigd, dat, waar mogelijk, tegen
excessen gestreng wordt opgetreden.
Kapitein W. B. Nagel, een Neder -
landsch marine-officier, behoorende tot
de Nederlandsche intendance te Singa
pore, is in een ziekenhuis te Colombo
op Ceylon overleden, nadat men hem
langs den weg gevonden had met een
kogel in het hoofd.
Bij de schouwing werd verklaard dat
kapitein Nagel en een andere officier,
n.l. kapitein Haagenbeck, in rickshaws
op den terugweg waren van een Nieuw-
jaarspartij in een hotel, toen een auto
langs kwam rijden, waarvan de inzit
tenden den officieren aanboden mee te
rijden. De officieren sloegen dit aanbod
echter af. Kort daarna zou kapitein
Nagel zijn aangehouden door een man,
die hem onder bedreiging met een re
volver om geld vroeg. Hierop volgde
een worsteling, tijdens welke geschoten
werd. Later vond men den kapitein met
een kogel in het hoofd langs den weg.
Hij werd vervoerd naar het algemeen
ziekenhuis tie Colombo, waar hij over
leed.
Het is niet bekend of kapitein Nagel
voor dienstzaken of met verlof te Co
lombo vertoefde. Wel meent men, dat
hij binnen enkele dagen naar Singapore
teruggekeerd zou zijn.
Eerst heden bereikte ons deze foto van de Nachtmis, welke door Z. H. Paus
Pius XII werd opgedragen in den Kerstnacht in de Mathilde-kapel. Deze
foto is zoo treffend., dat wij haar onzen lezers niet willen onthouden.
Van Mook heeft vandaag verklaard
het waarschijnlijk te achten, dat de
gevaarlijk gespannen militaire atmo
sfeer op Sumatra spoedig weer zal op
klaren. Gisteravond hee.ft hij een be
zoek gebracht aan Sjahrir, waarbij zij
den huidigen toestand volledig bespra
ken. Naar Van Mook mededeelde, had
hun onderhoud op vele punten ophel
dering gebracht. Hij zoowel als Sjahrir
verzekerde, dat zij niet het voornemen
hadden de bestandsovereenkomst te la
ten varen en beiden spraken ook den
werisch uit, dat de huidige spanning
zoo spoedig mogelijk zou worden weg
genomen. Van Mook was verder van
meening, dat dit een günstigen invloed
zou hebben op de meening in het bin
nenland tegen den tijd; dat het ont
werp- accoord van Linggadjati in het
K. N. I. P. (voorloopig republike'nsch
parlement) zal worden behandeld. Zoo
wel Van Mook als Sjahrir verwachtte,
dat het K. N. I. P. het accoord zal
aanvaarden.
Van Mook verklaarde verder, dat de
wederopbouw niet eerder kon beginnen
voordat de van conflicten vervulde at
mosfeer geheel was opgehelderd. Aan
den anderen kant sp. hij echter de
meening uit, dat de huidige gevechten
werden veroorzaakt door ongeregelde
Indonesische elementen, die door Soe-
dirman's onlangs gehouden radiorede in
aanzienlijke mate waren opgehitst.
Republikeinsche kringen hebben in
verband met het onderhoud tusschen
Van Mook en Sjahrir verklaard, dat als
gevolg van dit onderhoud de republi
keinsche minister van Defensie, Sjari-
foedin, hedenochtend uit Batavia naar
Djokja vertrokken is, om met den opper
bevelhebber van de TRI, Soedirman,
diens radiorede van 26 December te be
spreken.
Men verwacht, dat de republikein
sche regeering binnen enkele dagen
een verklaring zal uitgeven om de
uitwerking van Soedirman's rede te
verzachten.
Deze kringen hebben voorts medege
deeld, dat Van Mook er gisterenavond in
heeft toegestemd de gebouwen in Buiten
zorg, welke op 23 December door Neder
landsche militairen waren overgenomen,
weer aan de republikeinen over te dra
gen. Ook zullen de republikeinen worden
hersteld in het burgerlijk bestuur van
Buitenzorg.
Volgens een officieelen Nederland-
schen militairen woordvoerder heeft de
plaatselijke commandant der T. R. I. te
Paüang het bevel ..staakt het vuren"
aan de troepen gegeven. Dit bevel was
29 December ingetrokken naar aanlei
ding van de radiorede van Soedirman
van 26 December. De Nederlandsche
verliezen bedragen op Sumatra in totaal
drie dooden, drie zwaar- en twee licht
gewonden, terwijl ongeveer tachtig In
donesiërs gedood en gewond zijn. Uit
Batavia, Bandoeng, Semarang en Soe
rabaja worden eveneens militaire acties
gemeld.
Officieel wordt medegedeeld: Het
ligt in de bedoeling van den minister
van BuitenJandsche Zaken, mr. W. C.
G. H. baron van Boetzelaer van Ooster
hout, een kort bezoek te brengen aan
Brussel voor het voeren van besprekin
gen met zijn Belgischen ambtgenoot,
o.m. in verband met de houding van
beide landen ten aanzien van het Duit
sche vraagstuk.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Invallende en daarna langzaam toe
nemende vorst. Matige, later tijdelijk
krachtige wind tusschen Zuid en Oost.
Overdrijvende wolkenvelden. Geen
sneeuw van beteeken is.
Morgen: zon 8.4816.42, maan 13.29
—4.50.
He± K.N.M.I.a ie De Büi deeli
mede:
Hef krachtige Russische
hoogedruk-gebied breidde,
ondanks de grooie depressie-
activiieii op den Ailantischen
Oceaan, zich sieeds verder in
Zuid-Wesielijke richting over
hei Oosizeegebied, Scandi
navië, Duiischland en hei
Noordzeegebied uii. Hei is,
in verband hiermede, ie ver
wachten, dai de vorsi, welke
reeds eenige dagen geleden
juisi ioi over hei Noord-Oos-
ien van ons land tijdelijk
doordrong, zich ihans van
hei Noord-Oosien naar hei
Zuid-Wesien over hei land
zal uitbreiden en laier lang
zaam in beieekenis zal toe
nemen.
Teneinde de scheepvaart Rotterdam
Amsterdam, via Lek en Merwedekanaal te
herstellen zijn Nieuwjaarsdag enkele
schepen de rivier opgevaren. Bij de brug
te Vreeswijk stuitten ze op een daar ont-
stanen ijsdam, die een ondoordringbare
hindernis vormde. Het van boven kc-mea-
de ijs heeft zich daar over de geheele
breedte der rivier op een groote hoogte
opgestapeld. De schepen hefbhen den te
rugtocht weer aanvaard of een in de
nabijheid veiliger ligplaats opgezocht.
De aankomst van de eerste Kerstpost
uit Nederland in Indië per speciaal
gecharterd K.L.M.-vliegtuig. Onder
toezicht van de M.P. en een lid der
Kon. Marechaussee wordt de post
door Japansche krijgsgevangenen
uitgeladen.
(Speciale correspondentie)
„Wij zullen het Socialisme niet
krijgen toegestuurd als een Kerst-
pakketje van Minister Bcvin uit Lon
den, en als wij het willen doorvoe
ren, zullen wij dit zelf moeten doen."
Enkele dagen geleden sprak een
Duitsche mijnwerker deze woorden
op een conferentie, waarop de ar
beiders uit alle mijnindustriën van
de Britsche zone van Duitschland
vertegenwoordigd waren. Zfj gaven
zeer juist de stemming weer, die
op deze conferentie heerscht, een
stemming van onvervalscht on
geduld over het uitblijven van de
Socialisatie der Duitsche industrie
en van onverholen wantrouwen in
de plannen van de Militaire regee.
ring.
Deze conferentie was de eerste in haar
soort in het na-oorlogsche Duitschland.
Zij was bijeen geroepen met het doel
één grocte mijnwerkersbond voor de
heele Britsche zone te vormen.
De verscheidene honderden afgevaar
digden waren bijeen in een klein goor
bioscoopzaaltje te Herne in het hart van
de Roer en zij vertegenwoordigden ko
len-, olie- en potaschmijnwerkers
een massa van enkele honderdduizen
den, waarvan de economische opbouw
van Duitschland voor een groot gedeelte
afhangt. De meesten der afgevaardig
den waren tusschen de 35 en 45 jaar.
Eenige waren ouder, doch er waren geen
jongeren. Het debat was zeer geani
meerd, soms zelfs heftig, maar zeer or
delik. Het Peil van het debat stond
verrassend hoog, in aanmerking geno
men, dat de debaters menschen waren
die in twaalf of dertien jaar geen gele
genheid hadden gehad vergaderingen en
vrije discussies te houden-
Voorzitter van de conferentie was
Herr Schmidt, de leider van den Duit-
schen Mijnwerkersbond in de dagen
vóór het Nazi-regiem. Kort na den wa
penstilstand ontmoette ik hem in een
klein dorpje in Dortmund, waar hij ge
durende öe oorlogsjaren ondergedoken
was en waar hij als landbouwer op een
boerderij werkte.
De man waarmede ik toen sprak was,
naar het uiterlijk, een oude landbou
wer, klein, ondervoed, een beetje in de
war gebracht door het bezoek van een
groep menschen in Britsche uniformen,
en eenigszins verlegen met zijn verwaar
loosd uiterlijk, dat nog geaccentueerd
werd door zijn besmeurde overall.
De man die nu op het podium de
vergadering presideerde, bewoog zich
met een groot gemak en zelfvertrouwen.
Mager, recht overeind, in het zwart ge
kleed, was het een man van gewicht.
Zijn waardigheid scheen hem van de
grijze massa der mijnwerkers te onder
scheiden. Herr Schmidt -was weer de
zelfde, die hij hl 1938 geweest moet zijn;
hij stond weer aan het roer van wat
eens Duitschland^ machtigste vakor
ganisatie was.
Deze metamorphose beïnvloedde de
stemming van de conferentie echter niet.
Er werden heel wat bittere woorden ge
sproken doch wat wellicht eenige
verwondering kan wekken, men roerde de
voedselpositie niet aan, misschien omdat
de mijnwerkers grootere voedselrantsoe
nen krijgen dan de arbeiders in andere
bedrijven. Slechts één spreker haalde het
voedselprobleem aan toen hij het schema
voor de fusie van de Britsche en Ameri-
kaansche zones critiseerde. Hierbij was
aan de Duitschers een basisrantsoen van
1800 calorieën beloofd.
„Dit", aldus de afgevaardigde, „is
slechter dan de zoo becritiseerde
rotsdampolitiek. Daaronder toch
zouden wij in 1949 de levensstandaard
van 1932 bereikt hebben. En in 1932
hadden wij zeker meer dan 1800 ca
lorieën.
Over het algemeen was men sterk
tegen de fusie gekant, deels onder in
vloed van de communisten, deels om
andere redenen. Bijna alle gedelegeer
den waren bang dat de Amerikanen
in feite meester zouden worden van
de Duitsche industrie en zij hun in
vloed zouden aanwenden om liet kapi
talisme in het Roergebied te redden".
De officieele Sociaal Democratische
spreker Herr Lehman von Bochum, de ad
viseur van de vakbonden, een kaal, ge
brild man, met het voorkomen van een
professor, werd luide toegejuicht toen hij
sprak van „het Amerikaansche plan voor
den verkoop van de kolenmijnen aan par
ticulieren" als een „tegenoffensief yaa
Kapitaal en Reactie om de Duitsche ar
beiders tot de ellende te brengen."
De spreker maakte zorgvuldig onder
scheid tusschen de Amerikanen en de
Engelschen, die. naar hij zeide, weinig
met het reactionnaire Amerikaansche
plan op hadden."
Men was het eens met de mijnwer
kersstaking in Amerika en de Duitsche
mijnwerkers staken hun verontwaardi
ging over de geldboete, die aan John
Lewis was opgelegd, niet onder stoelen
of banken.
„Is het niet vreemd," zei een der
sprekers, „dat zij, die Lewis beboert heb
ben, ons willen leeren hoe de democratie
op te bouwen? Wij hebben werkelijk
zulke leeraren niet noodig.''
De meeste gedelegeerden becritiseer-
den hun eigen „Duitsche reactie" hef
tiger, di de Britsche of Amerikaan
sche militaire regeering. Men was on
tevreden over de denazificatie en zelfs
de leiders der vakbonden werden be
schuldigd van slapheid, daar zij de ver
antwoordelijkheid van den stand van
zaken op de militaire regeering wilden
afschuiven.
In 1919 vertelden de blauw-drukken,
dat het socialisme in den afmarsch was,
doch het was de reactie, die oprukte.
Dezelfde dingen gebeuren nu.
De ecne spreker na de andere
herhaalde dat Duitschland nog niet
gezuiverd was van het Nazisme en
dat de groote Duitsche zakenlieden,
die de Nazi's aan de macht geholpen
hadden, weer terug kwamen, zoodat
de Duitsche arbeidersklasse maar
weinig enthousiast kon zijn voor
een economisch herstel onder hun
oude meesters.
Ik verliet deze bijeenkomst met den
indruk, dat er in de Duitsche arbeiders
klasse, en vooral onder de mijnwerkers,
meer verbitterdheid bestaat dan de
oppervlakte van het politieke leven in
de Britsche zone zou doen vermoeden.
Ga niet op ieder woord, dat u on
aangenaam in de ooren klinkt, in.
Een verstandig mensch blijft niet
stilstaan om met ieder keffertje,
dat tegen hem blaft, af te rekenen.
sy
(Van een bijzonderen medewerker)
Het spreekt wel vanzelf, dat de
meeste kwesties, het onderwijs
betreffende, de belangstelling der
ouders kunnen en moeten hebben.
Vooral nu allerwege over vernieuwing
van onderwijs gesproken en geschreven
wordt, vooral nu het eenige weken ge
leden gepubliceerde „Schema van de
organisatie van het onderwijs" var. de
hand van dr. Bolkestein de aandacht
trekt en bestudeerd wordt, nu ook de
minister van Onderwijs bij de pas ge-
eindigde bespreking in de Tweede Ka
mer verklaard heeft, dat hij zich ln
hoofdtrekken accoord verklaart met t
plan-Bolkestein, lijkt het wel gewenscht,
de aandacht van de ouders speciaal te
vestigen op enkele punten van dat plan.
Punten, die zeker de moeite waard
zijn, hoewel het nog plannen zijn, een
wijdere bekendheid ook buiten de
schoolwereld te krijgen. Daar is op de
eerste plaats de indeeling van het toe
komstig onderwijs. Dr. Bolkiestein denkt
zich die als volgt:
1. Voorbereidend lager onderwijs voor
leerlingen van 5 tot 7 jaar. 2. Gewoon
lager onderwijs van 7 tot 12 jaar. 3.
Voortgezet lager onderwijs van 12 tot
15 jaar. 4. Een vierjarig meer uitge
breid lager onderwijs. Een vierjarig
algemeen middelbaar onderwijs, een
vijfjarig middelbaar onderwijs voor
meisjes en een zesjarig lyceum.
Als belangrijkste voor onze bespreking
van nu noemen we het feit, dat de
leerplicht gesteld zal worden van 5 tot
15 jaar voor iedere (n) leerling (e), zoo
dat na het volbrengen van de 5-jarige
lagere school de keus bestaat: voortge
zet L. O., Mulo, of M. O. te volgen.
Een der meest omstreden punten in
deze regeling vormt het voortgezet la
ger onderwijs, het onderwijs dus. dat
bestemd is voor leerlingen, die geen
middelbaar of hooger onderwijs kunnen
of willen volgen en ook niet naar de
ambachtsschool of daarmee gelijkstaan
de inrichtingen gaan. Reeds maanden
lang staan de onderwijsbladen in het
teeken van het V. G. L. O. Dit onder
wijs, reeds in oorlogstijd ontstaan en
kampend met vele moeilijkheden, heeft
tot nu toe in de meesteplaatsen niet
kunnen voldoen. Het kwijnend bestaan,
dat het in vele gevallen leidt, heeft een
aantal bestrijders doen ontstaan, die
voor radicale opheffing van dezen tak
van onderwijs ijveren. Maar de over-
groote meerderheid in de onderwijswe
reld is met dr. Bolkestein van meening,
dat voortgezet onderwijs voor de leer
lingen, die anders op 12-jarigen leef
tijd de school zouden verlaten, oeslist
noodzakelijk is; en o.L zeer terecht.
Het onderwijs aan die leerlingen zal
echter in het algemeen anders en dus
beter gegeven moeten worden, dan tot
nu toe het geval geweest is. Twaalfja
rige kinderen de maatschappij insturen
met de kennis en de vorming, die zij
op de lagere school ontvangen heoben,
komt neer op een hulpeloos aan zich
zelf overlaten van onmondige wezens
in een maatschappij, die vandaag den
dag hooge eischen aan haar leden stelt,
waaraan deze kinderen geenszins kun
nen voldoen, zoodat zij geen redelijke
kans krijgen zich een behoorlijke posi
tie te verwerven; en wat misschien nog
erger is, zich in hun verder leven als
minderwaardigen zullen gaan voelen.
Twee-, volgens Bolkestein drieja
rig voortgezet L. O. moet dezen
leerlingen een algemeene ont
wikkeling bijbrengen, moet hen moreel
en cultureel zoo vormen, moet hun een
zoodanig persoonlijkheidsgevoel steven,
dat zij alch sterk weten, in die maat
schappij een behoorlijke plaats te kun
nen veroveren en zich als mensch er
thuis te voelen.
Daartoe, het zij nogmaals gezegd, zal
er in het V. G. L. O. van heden veel
veranderd moeten worden, al zijn er
ook thans reeds dergelijke scholen waar
zeer zeker in deze richting met succes
gewerkt wordt.
Maar die verandering zal komen. Het
ijveren der voorstanders voor het V G.
L. O. staat daar borg voor.
Wij kunnen ons voorstellen, dat som
mige ouders, uit een zeker egoïsme of
gedreven door de sombere tijds- en ge
zinsomstandigheden, hun jongen uefst
zoo spoedig mogelijk bij een baas doen
of hun meisje zoo gauw mogelijk als
hulp in eigen huishouding willen ge
bruiken, maar toch mogen deze indivi-
dueele, eenigszins te billijken morieven
geen bezwaar zijn tegen het noodzake
lijke onderwijs, dat toch ook hun kin
deren noodig hebben, om er beter ont
wikkelde en vooral beter gevormde ieden
van de maatschappij van te maker. En
zeker zullen deze motieven de voor
standers van het V. G. L. O., hoezeer
zij ook de nooden van sommige gezin
nen kennen, er niet van kunnen Weer
houden. het plan van dr. Bolkestein toe
te juichen en te verdedigen op dit punt*
En dat zij hiervoor nog heel wat te
strijden zullen hebben, is nog onlangs
gebleken, toen de minister van Onder
wijs in de Tweede Kamer te kennen
gaf, dat in de nieuwe leerplichtwet 't
achtste leerjaar (dit is het tweede leer
jaar van het thans bestaande V G.
L. O.) wel gehandhaafd zou bli.iven,
maar dat voorloopig dispensatie ver
leend kon worden, om dit onderwijs
niet te geven. Het bindend voorschrijven
van het achtste leerjaar zou vanwege
de kosten en het ontbreken van vol
doende leerkrachten onmogelijk zijn.
Het laatste woord over het V. G. f_ O.
is dus nog niet gesproken en alle be
langstellenden, onder hen zeker de
ouders, zullen voldoende gelegenheid
krijgen, zich met dit punt van de on
derwijsvernieuwing bekend te maken
en daarmede verzoend te raken.
Naar w(j vernemen ligt het in de
bedoeling de bootdienst Vlissingen—
Harwich van de maatschappij Zee
land" begin Mei aa. te herstellen-
Hiermede zal het passagiers- en
vrachtverkeer tusschen Engeland en
Nederland nagenoeg op vooroor-
logsch peil zijn gebracht.
