Militair bestand nog
steeds van kracht
De radiorede van prof. Gerbrandy
Prof. Romme versus Gerbrandy
Strenge, langdurige vorst
te verwachten
Montgomery neemt deel aan
Palestina-conferentie
Willem Barendsz heeft een
petekind
Veel optimisme
Toch duren ernstige botsingen
in Medan voort
Een officieele verklaring
Druk bezochte bijeenkomst der K. V.P.
BERLIJN ELDORADO VOOR
DESERTEURS
Russen willen 'niet meer naar
hun land terug
Zal Cunningham aftreden?
Genoeglijke Oudejaarsavond in de
Zuidelijke IJszee
AANSLAG OP MOUTET IN
HANOI
bureaux van redactie en administratie.»
Tot hoofd en hart
tf' I
I I
Prof. drs.S.Posthumalid
van comm.-generaal?
Prof. Romme naar Indië
Generaal Spoor naar
Nederland
Fransche garnizoen slaat aanvallen af
De Gasperi naar de V.S.
vertrokken
ZATERDAG 4 JANUARI 1947
EEN MARIA-CONGRES
Het weer
India betuigt adhaesie
DE TOCHT NAAR BAARN
69ste JAARGANG No. 23738
1 -
- SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
'eiefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w., f 3.90 p. kwarto
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE
COURANT
De regeeringen van Ned.-Oost-
Indië en de Indonesische „repu
bliek'' hebben Vrijdagavond in een
Pogingi om de „verslechterde militai
re situatie" te verbeteren, gemeen
schappelijk medegedeeld, dat volgens
de meeningi van de „republiek" het
militaire bestand nog voor honderd
procent van kracht is. De republi-
keinsche „minister" van Defensie,
Sjarifoedin heeft de verzekering ge
geven, dat een eind December gehou
den radio-rede van den Indonesi-
schen „opperbevelhebber", Soedir-
man, geen order, verlangen of plan
ter beëindiging van het bestand in
rich sloot. Soekarno heeft Soedir-
man reeds bij zich ontboden; men
meent te weten, dat hij een repri
mande heeft gekregen.
Soekarno heeft in een radio-rede ge-
Scgd, dat de bekrachtiging van de over
eenkomst van Cheribon „den weg zal
b^nen voor een vreedzame regeling", in-
dien de Nederlanders geen wijziging
Tfagen Van de oorspronkelijke voorwaar
den. Hij deed een beroep op de Neder
landers die zich verzetten tegen de
overeenkomst in ta zien, dat „het thans
^en 1941 meer is. Om wille van de de
mocratie moet de wereld een vroegere
kolonie niet beletten een nieuwe demo
cratische staat te worden."
Ondanks dit pleidooi werd Vrijdag
bericht, dat de ernstige botsingen in
Medan voortgang vonden, en de mi
litaire situatie in de overige deelen
Van Sumatra ernstiger werd.
Nederlandsche vliegtuigen en artille.
rie verspreidden de Indonesische troe
penconcentraties, die naar den Westelij
ken sector van Medan optrokken. Later
v'6nd op groote schaal 'n infanterie-actie
mgezet en de geheele stad Medan ge
zuiverd van Indonesische troepen, die
achten weerstand boden, waarbij mortie
ren en kleinere wapens gebruikt werden.
Een vertraagd bericht uit Siantar
meldt, dat de Nederlanders Maandag
tijdens vijf luchtaanvallen" 30 bommen
hebben laten vallen op Medan, waar
bij vijf personen zijn gedood en 14
Indonesiërs gewond. De stad heeft
thans geen water meer, daar de re
publikeinen den watertoevoer hebben
afgesloten.
In Palembang, het centrum van de
Nederlandsche en Amerikaansche olie-
belangen en zes maanden lang het rus
tigste front van Indonesië, zijn thans
ook opnieuw ongeregeldheden uitgebro
ken. Op Java trad tijdens een botsing
bij Semarang zoowel de Nederlandsche
als Indonesische artillerie in weiiking.
Buiten Batavia waren er botsingen tus-
schen patrouilles.
Van welingelichte zijde verneemt A. P„
dat prof. drs. S. Posthuma aangezocht
is om als financieel expert toe te tre
den tot de Commissie-Generaal. Hij zou
niet afwijzend staan tegenover dit ver
zoek. Prof. Posthuma is buitengewoon
hoogleeraar voor de vraagstukken van
bankwezen aan de Economische Hooge-
school te Rotterdam.
's-GRAVENHAGE, 3 Januari Naar
aanleiding van de radiorede, uitgespro
ken door prof. mr. P. S. Gerbrandy in
zijn kwaliteit van voorzitter van het
nationaal comité „Handhaving der
Rijkseenheid", wordt van officieele zij
de het volgende opgemerkt:
„Het is een vanzelfsprekend en grond
wettelijk gewaarborgd goed recht van
iederen Nederlander, ook van prof.
Gerbrandy, om in het openbaar vrij
zijn tneening uit te spreken over het
beleid der regeering. Het is van den
anderen kant een even goed recht der
regeering om haar beleid niet tegenover
ieder, die zich als voorvechter van een
andere beschouwingswijze opwerpt, doch
slechts in de daartoe grondwettelijk
aangewezen, door het volk gekozen col
leges te verdedigen. Zij heeft dit ge
daan. Zij heeft haar beleid in de volks-
He voorzitter van de R.K Kamer
centrale Haarlem, mr. dr. P. J. Witte-
man, mocht gisteravond in het ge
bouw van den H.K.B. gewagen van
een uitverkocht huis, toen hij, in het
bijzijn van het Kamerlid, den heer
Th. Hooy, den spreker van den avond,
Prof Romme, met een kort inleidend
Woord welkom heette.
.Prof. Romme schetste de historische be-
-^kenis van de beslissing omtrent Ling-
J^djatl voor het Koninkrijk en zeide daar-
„Ik ben geneigd mee te gaan met dege-
die de visie huldigen, dat bij deze be-
'issing de katholieke fractie den doorslag
S®ett gegeven. De K.V.P. ook heeft bevor-
Juf, dat de juiste inhoud en beteekenis
het politiek accoord uit de doeken is
«edaan,"
„Ik ben er mij van bewust," aldus
Prof, Romme, „met deze beslissing aan
J'clen uit onze partij een schok te heb
ben gegeven. Wanneer wij met ons een-
er-dertigen meenden dezen schok te
Jhoeten geven, dan kunt gij ervan over
tuigd zijn, dat wij niet uit lichtvaar
digheid of zelfs uit partij-politieke
byerwegingen hebben gehandeld, maar
?'leen om der wille van een Iiooger bc-
'anS, dat wij onder geen beding willen
opofferen."
Romende tot de bespreking van het ac
j?°rd zelf. constateerde'prof. Romme, dat
jjpggadjati geen einde, maar een moeilijk
■Sin jg,
;;E>e motie, die in de Kamer aangenomen
fj zoo zei prof. Romme, „vereenigt zich
J:et het regeeringsvoornemen tot het aan
win van een wederzijdsche verbintenis,
Sri over en weer tot niets meer en niets
•ders verplicht dan volgens de verklarin-
rjU van de regeering en de Commissie-
^horaal overeengekomen is."
(j.yok tegen het denkbeeld van een schen-
J®8 der Grondwet stelde spreker zich te
yer en hij constateerde, dat om alle mis-
®"®tand tè voorkomen, in de motie met
sprake is van ,,een wederzijdsche ver-
mtenis, alleen aangegaan met inachtne-
'Ug der geldende Grondwet."
v^an het eind van zijn rede kwam spr. op
Ben de uitlatingen van prof. Gerbrandy.
rt-dtzitter van het comité „Handhaving
Tv, Rijkseenheid", in zijn radiorede van
°hderdagavond. Hij heeft gezegd, dat de
'r wij vernemen zal prof. mr. C.
v- M. Romme Dinsdag 7 Januari naar
Jhtüë vertrekken. Zooals men weet ver-
skt daags daarna de West-Indische
hhünissie onder voorzitterschap van mr.
C. j. Kropman naar Suriname.
grondwet door dadon van de regcering
wordt aangetast. Iemand, die de -stukken
van Lrdggadjati in zijn hoofd heeft, mag
deze uitlating niet voor zijn rekening ne
men of bezigen. Br Is niets ongrondwette
lijks gedaan, aldus spr. Ten tweede heeft
prof. Gerbrandy gezegd, dat de weg, dien
het kabinet bewandelt, een totaal andere
is dan is aangeduid In de Koninklijke rede.
Ook dit is onjuist, aldus prof. Romme,
zelfs in het parlement heeft niemand zich
zoo scherp geslepen uitgelaten.
Spr. betreurde het. dat een con
structieve figuur als prof. Gerbrandy zijn
anti-revolutionnaire gevoelens niet onder
geschikt heeft weten te maken aan zijn
waren Nederlandschen aard en heeft be
kend dat het thans om een ander Ling-
gadjati gaat dan het eerst gepubliceerde.
Uit gezaghebbende bron wordt ver
nomen, dat de Nederlandsche leger
commandant, luit.-generaal S. H.
Spoor, voornemens is met zijn eigen
Mitcheltoestel B 35 in de tweede
h'elft van de volgende week in
anderhalven dag naar Nederland te
vliegen voor besprekingen met den
minister-president, dr. Beel.
vertegenwoordiging toegelicht en on
gevraagd heeft deze zich in groote
meerderheid achter haar voornemens
geschaard De regeering gaat nu voort
met den arbeid aan de uitwerking der
overeenkomst op de thans gelegde ba
sis en o.m. aan de voorbereiding van de
Ronde-Tafel-Conferentie, terwijl uit
eindelijk de Koninklijke belofte van 7
December 1942 ook in een voorstel tot
grondwetswijziging zal worden gegoten
De regeering meent echter wel ernstig
protest te moeten aanteekenen tegen de
denigreerende wijze, waarop prof. Ger
brandy heeft gemeend den met zooveel
volharding aan zijn zware taak arbeiden
den Luitenant-Gouverneur-Generaal dr.
Van Mook te moeten aanvallen. Wanneer
het waar is, wat prof. Gerbrandy mee
deelt over de voorgeschiedenis der Ko
ninklijke rede van 7 December 1942, wan
neer hij dus reeds in dien tijd wist, wat
hij thans meent over dr. Van Mook te
moeten zeggen, dan mag de vraag wor
den gesteld, waarom juist hij, destijds
minister-president, dienzelfden dr. Van
Mook, dien hij achtereenvolgens tot mi
nister van Koloniën, tot Luitenant-Gou
verneur-Generaal en wederom tot minis
ter van Koloniën voor benoeming voor
droeg, nog verscheidene jaren nadat de
gebeurtenissen plaats hadden, waarmee
hij thans zijn oordeel tracht te staven,
als minister handhaafde. Sterker nog:
waarom hij hem in October 1944 behalve
tot Minister van Koloniën tegelijkertijd
tot Luit.-Gouverneur-Generaal voordroeg
dr. Van Mook dus meer machtsvoikomen-
heid schonk dan ooit een minister van
Koloniën' of een Gouverneur-Generaal
bezat en zich ten behoeve van dr. Van
Mook een figuur veroorloofde, die hll
zelf naderhand als een „staatkundig
monstrum" kwalificeerde. Bovendien
vraagt de regeering zich af, waarom
prof. Gerbrandy de toelichting in zijn
radiorede, gegeven op de Koninklijke re
de van 7 December 1942 en die hij zelf
blijkbaar van groote beteekenis acht
voor een juist begrip van deze rede
aan de Staten-Generaai heeft onthou
den toen hij deze in een nota op de
hoogte stelde van de hoofdpunten van
het regeeringsbeleid in Londen. Ten
slotte zij meegedeeld, dat de regeering
in de nadere toelichting van prof. Ger
brandy geen aanleiding vindt haar
overtuiging, dat zij niets ongrondwette
lijks voorstelde noch in strijd handelde
met de bedoeling der Koninklijke rede
te herzien."
In Londen is nabij de Aldergate Street een enorme berg van puin ontstaan, afkomstig
van huizen, gebombardeerd door Hitler's luchtmacht. De berg puin is zoo hoog, dat
slingerwegen naar den top voeren, zooals in een Alpenlandschap
Berlijn met zijn heterogene onder-
wereld is .een der belangrijkste
schuilplaatsen voor deserteurs, rene
gaten en de z.g. „awols" (absent wit
hout leave) geworden. Naar Scot
land Yard heeft bekend gemaakt
houden zich ongeveer 2000 Britsche
ex-militairen en deserteurs zonder
.geldig legitimatiebewijs of distribu
tiekaarten in e Duitsche hoofdstad
op. Hieronder bevinden zich velen,
die er in slaagden naar Duitschland
terug te keeren, omdat zij na hun
(Van onzen Utrechtschen correspondent)
Naar wij uit De Bilt vernemen is
het weerkundig perspectief voor de
naaste toekomst weinig bemoedi
gend. Niet alleen dat de kans zeer
groot is, dat de nieuwe vorstperiode
een langdurige geschiedenis zal wor
den, doch bovendien bestaat de
gerechte vrees, dat zij nog aanmer
kelijk kouder zal zijn dan de vorige.
In Rusland, waar een hooge drukge-
bied ligt, worden op het oogenblik in
de Oekraine temperaturen geregistreerd
Aan een Vrijdagavond gehouden
spoedbespreking tusschcn den Brit-
sohen hoogen commissaris in Pales
tina Sir Alan Cunningham en den
minister van koloniën, Arthur Creech
Jones, werd eveneens deelgenomen
door veldmaarschalk Viscount Mont
gomery, «hef van den imperialen
staf. De besprekingen hadden den
zich steeds meer toespitsenden toe
stand in-het Heilige Land tot onder
werp. Uit het feit, dat Montgomery
bij dit onderhoud, dat onmiddellijk na
Cnnuingham's aankomst plaats had,
in brand? Neen. de rookwolken, welke uit den buik van dit vrachtvliegtuig
?le<tc j,er,lcan Overseas Airlines komen, zijn afkomstig van de raketaandrijving, waar-
behalve zijn vier motoren is uitgerust. Het toestel is zoojuist gestart van
egveld bij Mexioo.City met bestemming New York (3400 KM.) welke afstand
in recordtijd werd afgelegd
tegenwoordig was maakt men op da1
beraadslaagd is over nieuwe veilig
heidsmaatregelen in verband met de
oplaaiende actie van de Irgun Zwai
Leumi en de Sterngang in Palestina.
Intusschen gaat in Zionistische krin
gen het hardnekkige gerucht, dat Cun
ningham als hooge commissaris zou af
treden, Als zijn opvolger noemt men
reeds Lord Louis Mountbatten. In krin
gen van het ministerie van koloniën
spreekt men deze geruchten evenwel
tegen.
De voorzitter van het uitvoerende co
mité der Jewish Agency, David Ben
Gurion, zou Vrijdag uit Londen naar
Palestina vertrekken. Hij had Vrijdag
nog een onderhoud met den minister
van koloniën Creech Jones. Blijkbaar
echter is men niet nader gekomen tot
een oplossing om de Joden alsnog aan
de aanstaande Palestijnsche conferentie
te doen deelnemen. In de komende
dagen verwacht men echter nog andere
Joodsche leiders in Loncjen, die nieuwe
toenaderingspogingen -zullen onder
nemen.
Louis Segal, de algemeene secretaris
van den Joodschen Arbeidersbond van
Amerika, die deelgenomen heeft aan de
Zionisten-conferentie te Bazel, heeft
Vrijdag te Rome gezegd, dat het
Amerikaansche ministerie van Bui-
teniandsche Zaken officieel aan
Groot-BriHannië hééft medegedeeld,
dat het een 'erdeelingsplan be
gunstigt, waarbij een autonome Jood-
sche staat zou worden gecreëerd, die
60 pet. van Palestina zou omvatten.
De opleving van de terroristische ac
tiviteit in Palestina heeft tot gevolg
gehad, dat Vrijdag aan de Britsche sol
daten bevel is gegeven, te allen tijde
gewapend te zijn en zich slechts twee
aan twee buiten de kazerne te begeven.
De nationalisatie der Engelsche steenkool-
mnij beteekende een nieuw stadium in het
Engelsche industrieele. en economische
leven. Lord Hyndley, voorzitter van het
onlangs gevormde nationale college voor
de steenkoolindustrie, toont tijdens de
lunch op een persconferentie een mijnlamp,
welke hem ten geschenke was aangeboden
In 1940 zou te Maastricht een interna
tionaal Maria-congres gehouden worden,
waarvan de voorbereidingen ongeveer geheel
gereed waren, toen de oorlog er een einde
aan maakte. Thans zal dit Maria-congres
te Maastricht worden gehouden van 31
September a.s. De voorbereidende organi
satie is reeds in verschillende commissies
ter hand genomen.
van min. 30 graden, in midden-Duitsch-
land 1015 en vanmorgen 9 uur in Eel-
de in Nederland al 5. Bovendien zijn
er op/het oogenblik absoluut geen fac
toren, die zouden kunnen wijzen OP
spoedige beëindiging van de zoo juist
overal in ons land ingevallen vorst.
Men zal integendeel rekening dienen
te hoeden met een aan intensiteit groei
ende toestroom van koude lucht uit het
Oosten. De omstandigheid, dat practisch
geheel Europa en ook het Oostelijk deel
van ons land onder sneeuw ligt, maakt
de zaak alleen nog erger.
Tengevolge daarvan kan men name
lijk nog aanmerkelijk lagere temperatu
ren verwachtendan die welke ook zon
der sneeuw tijdens een vorstperiode in
Januari, de koudste maand van 't jaar
voorspeld zouden mogen worden.
Verwachting tot Zondagavond:
Geleidelijk toenemende vorst. Ma
tige, tijdelijk krachtige wind tusschen
Zuid-Oost en Oost. Enkele overdrij
vende wolkenvelden, afgewisseld door
lange perioden met helderen hemel.
Droog weer.
Morgen: zon 8.4816.43, maan
14.086.18. Maandag: zon 8.4816.44,
maan 15.027.39.
demobilisatie niet tevreden waren
met de toestanden in hun vaderland.
In tie Berlijnsche onderwereld zijn de
Franschen meer renegaten dan deser
teurs. Er zijn hier duizenden Franschen,
die onder de Duitsche bezetting van
Frankrijk afgericht werden, om met de
Duitsche weermacht te strtjdij en die nu
niet naar huis terug durven te gaan.
Op een lijst, die nog zeer onvolledig
is, staan 250 „awols", van de 5000 of
6000 die er in Europa rondzwerven.
Sommigen hiervan zijn reeds 15 maan
den voortvluchtig. Alleen door middel
van voedsel kan men de „awols" en de
serteurs uit hun verblijven lokken.
„Voedsel is het groote probleem van
den man, die de beenen neemt", ver
telde luitenant-kolonel Winnie van de
Amerikaansche militaire politie. „Ver
onderstel hij trekt bij een Duitsche
vrouw in. Van haar schraal rantsoen
schiet er nauwelijks iets over en in de
zwarte handel kan hij niet zonder geld
of Amerikaansche etenswaren terecht.
In Berlijn kan men dit alleen in si
garetten en legervoorraden. Wat dat
betreft is Parijs veel gunstiger, omdat
de deserteurs daar voor militaire klee
ding in het normale zakenverkeer kun
nen komen om op die manier voor de
toekomst te zorgen.'
eVle awols leven daarom van de eene
dag in de andere en komen zoo nu en
dan bij een legeimanege terecht.
Wij kennen een ander type dat de
serteert. om onverschillig .wat voor soort
zaken te gaan doen. vervolgde de luite
nant-kolonel.
Op zeker oogenblik hadden de
Russen zulk een enorm desedterus-
probleem, dat zy de hulp der overige
drie bezettingsmogendheden inrie
pen om deze menschen op te pak
ken. Veel Dufsen wilden .niet naar
Rusland terug, omdat zij het, vol
gens hun stereotype woorden, „nog
nooit zoo goed hadden gehad, als nu
in Duitschland."
De Amerikanen, die in de Russische
zone verdwijnen, komen er vermoedelijk
nooit meer uit,, zei kolonel Winnie,
maar „worden waarschijnlijk door de
Russen god weet waar aan het werk
gezet."
De speciale verslaggever aan boord
van de „Willem Barendsz" seint: Wij
bevinden ons nu sinds enkele weken
in het eigenlijke vangstgebied en heb
ben alle soorten weer al meegemaakt.
Kon ik kortelings slechts schrijven
over ruw weer, storm en sneeuw, dit
maal is het een ongekend hooge
temperatuur voor den tijd van het
jaar en de streek waar wij, ons bevin-
Op den Franschen minister van
koloniën Marius Moutet is Vrijdag,
kort nadat hij in Hanoi was aange
komen, door scherpschutters een
aanslag gepleegd.
Op het oogenblik, dat de aanslag
plaats had, bracht de minister een
bezoek aan een ziekenhuis.
Noch Moutet, noch de overige
leden van het officieele gezelschap
werden geraakt.
Vrijdagmiddag is Moutet in het door
de Franschen beheerschte Saigon in
Zuid-Indo-China teruggekeerd. Gedu
rende zijn bezoek van vierentwintig uur
aan Hanoi, dat in 't middelpunt van den
strijd ligt, heeft hij volgens de in Pa
rijs ontvangen berichten geen vredes
besprekingen gevoerd met den presd-
den van Vietam, Ho Tsji Minh.
In het Fransche communiqué werd
Vrijdag medegedeeld, dat het Fransche
garnizoen te Nam Dinh hevige Vietna-
meesche aanvallen, ondersteund door
artillerie, had afgeslagen.
In de overige sectoren van Noord-Indo-
China, waar de Fransche en Vietna-
meesche troepen drie weken lang ge
vochten hebben, werden slechts pa
trouille-activiteiten gerapporteerd.
Volgens officieuze berichten worden
Fransche versterkingen voor Indo
china te Toulon aan boord van de
lie de France ingescheept. Deze insche
ping van een belangrijk aantal troepen
zou enkele dagen in beslag nemen.
Serat Tsjandra Bose, lid van de Indi
sche congrespartij, heeft in een pers
conferentie verklaard, dat de jonge
mannen van Voor-Indië samen met
jong Indo-Ohina hun bloed moeten ver
gieten voor de vrijheid van Azië. Hij
sprak de hoop uit, dat tienduizenden
vrijwilligers uit Voor-Indië hun diensten
aan de Vietnameesche republiek zou
den aanbieden.
Het zal vaak voorkomen, dat wij
met een ander van meening ver
schillen. Beleefdheid is dan het
vet, dat het onaangename van de
wrijving vermindert.
den. Het kwik is tot boven het vries
punt gestegen, het is prachtig weer,
dé zee is spiegelglad en om het
schouwspel, dat zich voor onze oogen
ontrolt zee, lucht, water, ijs te
vergrooten, varen wij langs een
kathedraal-ijsberg. Er is niets groot-
scher zou ik haast zeggen
Oudejaarsavond was al even plechtig
en gezellig als het Kerstfeest. Maar nu
werkte de temperatuur zelfs mee. Zoo
even boven het vriespunt kun je je toch
altijd gemakkelijker bewegen dan wan
neer de snerpende wind, die van de
ijsvlakten komt om je ooren giert. Ook
nu onderbraken wij den arbeid van 17
tot 24 uur en genoten wij weer welis
waar in twee ploegen van het gezellig
samenzijn, waar vroolijke muziek ten
gehoore werd gebracht en wederom de
wijnglazen werden gevuld om op het
middernachtelijk uur in het bijzonder
een dronk te wijden op het nieuwe jaar.
E,. werdén tal van telegrammen ont
vangen, die we allemaal hebben beant
woord. Een heel bijzonder telegram heb
ben we gezonden aan de vrouw van een
der opvarenden, die bericht had ontvan
gen, dat hij vader was geworden. Het is
onze vriend Ringelink, wiens zoon ?e"
doopt werd met den toepasselijken naam
Willem Barend. Voor zijn leven is de
naam van ons petekind verbonden aan
deze reis.
Intusschen gaat de arbeid onvermoeid
en ononderbroken voort. De grootste
walvisch, die we tot nog toe gevangen
hebben, was 93 voet lang, d.i. ongeveer
31 meter.
Aan de hand van de ontvangen Inschrij
vingen zal het aantal deelnemers aan
den tocht naar Baam ter gelegenheid
van de geboorte van een Jonge Oranje
telg niet minder dan 20 a 25.000 bedragen
De sluitingstermijn is inmiddels ver
lengd tot 24 Januari. Mocht de dag vol
gende op dien der geboorte aangewezen
worden als nationalen feestdag, dan zal
ontheffing worden verleend van het ver
bod op zon- en feestdagen motorrijtuigen
te gebruiken.
ADVERTENTIETARIEF 30 cent» per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
(Van een bijzonderen medewerker)
Moderne schrijvers noemen het op
timisme de leer, die de wereld
zooais ze feitelijk is, aanvaardt
als het beste geschenk, dat God aan de
menschen had kunnen geven. De optimist
aanvaardt dus de werkelijkheid en weet
dat ondanks moeilijkheden, ondanks lij
den en kwaad in de wereld, hij toch deze
feitelijkheden heeft te zien als deelen
van Gods eeuwig plan.
Wij hebben de laatste dagen een schoo-
ne traditie voortgezet en velen vrienden
een Zalig Nieuwjaar gewenscht. Het is
zeker niet de bedoeling, deze prach
tige traditie nu eens door een andere te
vervangen, wanneer we boven dit artikel
plaatsen „Veel optimisme" en daarmee
bedoelen „in het nieuwe jaar". Het
spraakgebruik heeft van optimisme nog
iets anders gemaakt: blijde verwachting
van goede resultaten. Wanneer we het
voorbije jaar overzien, dan mogen we
met minister Beel in zijn Nieuwjaarsrede
constateeren, dat er reden is, hoopvol en
geladen met gezond optimisme aan onze
taak voor 1947 te beginnen. Het zou on
werkelijk zijn, hierbij niet tevens te den
ken aan de moeilijkheden, die in '46
moesten worden overwonnen, aan de of
fers. welke dat jaar moesten worden ge
bracht. Maar evenzeer zou het van een
onjuist inzicht getuigen, wanneer we niet
in onze herinnering zouden terugroepen
het goede, dat in '46 werd bereikt en dat
aanwijzingspunten bevat voor een ge
rechtvaardigd optimisme. T.a.v. de moei
lijkheden in 1946 moge worden vastge
steld dat deze de arbeiders vaak hebben
geplaatst voor situaties, weinig meer
aanlokkelijk dan de moeilijkste tijd in de
oorlogsjaren, althans materieel gezien.
Vele duizenden arbeiders zijn van
's Maandagsmorgens tot aan het eind
van de week ver van vrouw en kinderen
in den N O. Polder of in de verwoeste
gebieden werkzaam. Er dient begrip te
zijn voor het offer, dat deze arbeiders
hiermede brachten voor den herbouw van
ons vaderland. Niet minder ook voor het
offer, dat vrouwen en kinderen thuis
door de welhaast permanente afwezig
heid van man en vader moeten brengen.
De spanning tusschen loonen en prij
zen is het tweede belangrijke moeilijke
punt, waarvoor de arbeiders en andere
economisch-minder-draagkrachtigen zich
iu onverminderde mate zagen geplaatst.
Een recente publicatie van het Centraal
Prijzenbureau (opgenomen in ons num
mer van 30 December), waarin van een
aantal branches werd vermeld, dat daar
een ongeoorloofde „winst" van pl.m.
f 4.000.000.— was gemaakt, heeft wel dui
delijk aangetoond, dat de eisch van de
Kath. Arbeidersbeweging tot medezeggen
schap ook t.a.v. de prijsvorming en de
prijscontrole een alleszins redelijke is.
Helaas leidt de mentaliteit in Neder
land er nog steeds toe. dat de goederen
voorraad van het consumentenfonds op
een niet-rechtvaardige wijze wordt ver
deeld.
Tx:h had 1946 ook voor de arbeiders
lichtpunten. Het feit. dat, wat meer
vaart komt in het afwerken van
wetsvoorstellen ter sociale verbetering, is
er één van. De verbetering in de kinder
bijslagwet, het consumentencrediet en
thans het ontwerp voor een betere oude-
dags-verzorging zijn volgende punten.
Voorts is, hebben wij het goed, door be
sprekingen in de Stichting van den
Arbeid en met diverse regeeringsinstan-
ties, de basis gelegd voor de komende
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie,
waartoe we toch zeker in 1947 een wets
voorstel mogen verwachten. De conse
quenties hiervan zijn nog niet te overzien,
maar ze beteekenen de gedeeltelijke in
lossing van het maatschappelijk ideaal
der katholieke arbeiders, waarvoor zy
gedurende meer dan een halve eeuw heb
ben geleden en geofferd, gewerkt en ge
streden. Tot stand koming van de Pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie zal op
de eerste plaats grooter verantwoordelijk
heid van de arbeiders vorderen. Hiertoe
heeft de beweging haar vormenden
arbeid intenser dan ooit voort te zetten.
Welnu, ook in dit opzicht zijn in '46
gezonde voorbereidende maatregelen ge
nomen. Het instituut voor sociaal-econo
mische vorming te Doom traint een
aantal jonge mannen op de toekomstige
verantwoordelijke taak. Honderden volgen
overal in den lande den 3-jarigen-cursus;
plaatselijke en gewestelijke kaderbijeen
komsten houden de aandacht van het
kader der Kath. Arbeidersbeweging voort
durend op de actueele gebeurtenissen ge
vestigd. De ontwikkelingsavonden van de
plaatselijke en parochieele afdeelingen
houden eveneens rekening met deze
gloeiende, verantwoordelijkheid. De Cul-
tureele Dienst verrichtte uitstekend pio
nierswerk. O.a. werd ^ezer dagen een
onderwijsrapport gepubliceerd, dat door
zijn gedegenheid, waardeering en eerlijke
bewondering vond bij de beste deskun
digen.
Er is werkelijk reden, elkander voor
1947 veei optimisme toe te wenschen. We
zijn geen absolute optimisten, die de
kwalen van onzen tijd het liefst maar
zoo vaag mogelijk willen voorstellen,
want we beseffen heel goed, dat dit tot
ernstige botsingen met de werkelijkheid
zou voeren. Maar naar het woord van
St. Augustinus willen we in '47 bidden,
alsof God alles alleen moet doen en
werken alsof God zich niet met de men
schen bemoeit. En daarmee is de basis
gelegd voor veel optimisme in 1947.
Een van koude huiverende menigte
van verscheidene henderden Amerikanen
en Italianen heeft Vrijdagmorgen pre
mier Alcide de Gasperi vaarwel gezegd
bij zijn vertrek naar de Vereenigde Sta
ten om te trachten voor het noodlijdende
Italië Amerikaansche hulp te verkrij
gen.
Te Parijs zal De Gasperi met zijn 23-
jarige dochter Maria, de vijf Italiaan-
sche ambtenaren en de drie journalis
ten, die hem vergezellen, in een Ameri-
kaansch vliegtuig overstappen.
De Gasperi, die de eerste leider van
'n voormaligen vijandelijken staat is die
sinds t eindigen van den oorlog Wash
ington bezoekt en de eerste Italiaan-
sche premier, die tijdens zijn ambtspe
riode een bezoek aan de Vereenigde
Staten brengt, zal besprekingen voeren
over de voedsel- en kolenschaarschte en
over de moeilijke financieele positie van
zijn luid.
