Truman zet „toestand der
natie" uiteen
Palemhang in Nederlandsche
handen
Komende nacht wederom
zéér lage temperaturen
Belangrijke vooruitgang van
doopjes in Haarlem
ARABIEREN VORMEN LEGER
IN PALESTINA
l
J
Het plan
Bolkestein
Onafhankelijkheid van Oostenrijk
dient erkend
^ÖËgËbruÏkkÏn^
Republikeinen aanvaarden het
ultimatum
Vliegveld Eelde meldde vanmorgen
16 graden vorst
Maar ook 109 echtscheidingen
Ergens in de heuvelen van Judea
Hawaii's hoofdkwartier
f - wÊk
Tot hoofd en hart
V.S. keert niet terug tot
isolationisme
S;
J
Ket Duitsche vraagstuk
Man van den dag
DINSDAG 7 JANUARI 1947 o
69ste JAARGANG No. 23740
DIESELTREIN
Romme vertrekt één
dag later
Het weer
i - 2^:%*
Morgen in Ministerraad
Ir, Asjes naar Venezuela
ADMIRAAL BYRD
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: CV. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte, Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
President Truman
Hij waarschuwde echter ernstig tegen
een bestraffende wetgeving en deed vier
fundamenteele aanbevelingen voor ver-
President Truman heeft Maandag zijn met spanning verwacht rapport over
den „toestand van de natie" persoonlijk in het door de Republikeinen beheerschte
80ste Amerikaansche Congres voorgelezen.
Na een lans gebroken te hebben voor de samenwerking tusschen de beide Ame
rikaansche partijen, ging hij vervolgens uitvoerig in op de internationale verhou
dingen en den stand der vredesverdragen, waarbij hij er nogmaals op wees dat
het noodzakelijk was Oostenrijks onafhankelijkheid te erkennen. Hij gaf vervol
gens de punten aan waarop de regeering dit jaar haar economische politiek
tal baseeren en stelde een nieuwe anti-stakingSwet voor, waardoor het in de
toekomst niet meer geoorloofd zal zjjn een staking te ontketenen, waarvan het
eenigste doel is een oplossing te krijgen in juridische geschillen.
Truman maakte het de wereld duide
lijk, dat de Ver. Staten onder zijn re
gime niet tot het isolationisme zullen
terugkeeren.
„Onze politiek zal gedurende de aan
staande onderhandelingen te Moskou
over de vredesverdragen met Duitsch-
land en Oostenrijk en gedurende de
toekomstige besprekingen over het Ja-
Pansche verdrag dezelfde zijn als voor
heen", zoo zeide de president.
De vertraging in de eerste vredesrege
lingen was gedeeltelijk het gevolg van
<ie moeilijkheid om met de Sovjet-Unie
tot overeenstemming te komen. Welke
geschilpunten er echter ook tusschen
ons en de Sovjet-Unie mogen bestaan
hebben, zij mogen het feit niet verber
gen dat de fundamenteele belangen van
beide naties meebrengen dat er spoedig
een vrede tot stand komt, waarbij de
Volkeren van alle landen als vrije man
nen en vrouwen zich weer aan de es-
sentieele taak van productie en weder
opbouw kunnen wijden.
Wij moeten nu met de vredesrege
lingen voortgang maken. De bezetten
de mogendheden behooren Oosten
rijks onafhankelijkheid te erkennen
en hun troepen uit dat land terug te
trekken.
De Duitschers en Japanners kunnen
niet in twijfel en vrees worden gela
ten over hun toekomst, zij moeten hun
nationale grenzen en hulpbronnen
kennen en weten welke herstelbeta
lingen zij moeten doen.
Sprekende over de ontwapenings-
kwestie zeide Truman, dat de V. S. de
leiding hebben genomen bij de pogirfg
om de atoomenergie onder effectieve in
ternationale controle te stellen, doch hij
legde tevens den nadruk op de behoefte
a-an sterke Amerikaansdie militaire
strijdkrachten totdat de collectieve vei
ligheid onder de Vereenigde Naties vol-
lotwg sevestigd zou zijn. „De VS.", zoo
vervolgde hij, „hebben hun demobilisatie
voltooid en thans handhaven zij slechts
de strijdkrachten, die noodig zijn voor
hun nationale verdediging en voor het
hakomen van de internationale ver
plichtingen.
Wij leren in een wereld, waarin
kracht aan de zijde der vredelievende
ha ties nog altijd de grootste afschrik
king voor agressie is".
Truman maakte vervolgens het in vijf
Punten vervatte economische program
her regeering voor het komende jaar
hekend, dat inhoudt:
Bevordering van grootere harmonie
tusschen werknemers en werkgevers.
Beperking van monopolie en oneer
lijke zakelijke praktijken, steun aan
de kleine zaken en bevordering van
een vrij concurreerend systeem van
particulier initiatief.
Voortzetting van een constructief
binnenlandsch program.
In evenwicht brengen van het bud
get in het volgend fiscale jaar en het
bereiken van een aanzienlijk overschot
voor de afbetaling van een deel der
nationale schuld.
Bescherming van een behoorlijk
Winstniveau voor de boeren.
Over de problemen van werknemer en
Werkgever zeide Truman: „Het is niet
hUeen de plicht van de industrie om de
bestaande prijzen niet op te voeren,
doch ook om verlagingen in te voeren
Wanneer de winsten zulks rechtvaardi
gen. Het is aan de arbeiders om niet
aan te dringen tot ongerechtvaardigde
loonsverhoogingen, die tot prijsverhoo-
Singen zullen dwingen. Het is de taak
van de regeering alles te doen wat
bi haar vermogen ligt om een groote
Productie aan te moedigen, want dat is
het wat goede looneh, lage prijzen en
redelijke winsten mogelijk maakt.
De president zeide opnieuw te gelooven
lö vrije collectieve onderhandelingen als
biiddel om de loonen en arbeidsvoorwaar-
hen vast te stellen.
mindering van de spaningen in de in
dustrie, n.l.:
Het spoedig invoeren van wetten, ter
vermijding van jurisdictie-stakingen en
het toepassen van economischen dwang,
zoowel van de zijde der arbeiders als van
de werkgevers, om een beslissing af te
dwingen in kwesties, die ontstaan door
interpretatie van bestaande contracten.
Uitbreiding van de mogelijkheden van
het departement van Arbeid ter bemidde
ling in arbeidsgeschillen.
Uitbreiding van het systeem van sociale
veiligheid, een uitgebreid nationaal ge
zondheidsprogram en vaststelling van
een behoorlijk minimumloon.
Benoeming van een tijdelijke, twintig
leden tellende commissie, die een uit
gebreide studie moet maken van de be
trekkingen tusschen arbeiders en werk
gevers.
Twaalf leden van de commissie zou
den gekozen worden door het congres
uit leden van beide partijen. Acht leden
die het publiek, de werkgevers en de ar
beiders zouden vertegenwoordigen, zou
den door den President worden aange
wezen. Truman beval aan deze com
missi e onmiddellijk in té stellen, opdat
zij haar eerste rapport en wetsvoorstel
len half Maart zou kunnen indienen.
De president sprak de waarschuwing
uit dat nationale stakingen in de in
dustrieën, het transportwezen en de mij
nen een nationale ramp beteekenen.
Verlaging van de inkomstenbelasting,
die door de republikeinen in hun ver
kiezingscampagne beloofd werd, werd
niet door den President genoemd. In-
plaats daarvan legde hij er den nadruk
op. dat een blijvende behoefte be
staat aan een groot staatsinkomen om
hulp te verleenen aan de behoeftige
landen, om de veteranen te helpen, om
de noodzakelijke groote militaire uitga
ven voort te zetten en om den interest
op de nationale schuld te voldoen.
T-r—Jff-t "«g.'
Ergens, in het verre "buitenland.
had onze bezetter Diesel- en elec-
trische treinstellen van de Nederl.
Spoorwegen achtergelaten. Niets
lag méér voor de hand, dan dat
dit schaarsche materieel onverwijld
naar ons land terugkwam. Doch
hoewel wij het best kunnen ge
bruiken, zijn onze experts toch
zonder onze eigendommen terug
gekeerd.
Wél ontving de Spoorwegdirectie
onlangs uit dat verre buitenland
het volgende laconieke verzoek:
„Kunt U ons niet een handlei
ding voor het gebruik der trein
stellen alhier toezenden?"
Het is heusch gebeurd!
In het 15.000 ton groote Engelsche schip „Corinthic", het grootstedat na den oorlog
gebouwd werd, brak brand uit. Het schip, dat te Birkenhead lag, om te worden afge
bouwd. maalde tengevolge van het vele bluschwater zware slagzij, zoodat de brand
weer haar taak moest stoppen, daar het vaartuig anders zou kapseizen. Arbeiders
van de scheepswerf moesten met snij-branders de schotten doorbreken, om het schip
weer recht te krijgen. Tijdens het blusschingswerk
Daar het toestel, waarmede prof. mr.
C. P. M. Romme naar Indonesië zou rei
zen, 24 uur later vertrekt, zal ook dr. Ir.
P. Honig Nederland eerst ln den ochtend
van 8 Januari verlaten.
Verwachting tot Woensdagavond:
Aanvankelijk nog iets verder afne
mende, doch later weer toenemende
wind uit Oostelijke richting. Enkele
overdrijvende wolkenvelden, vrijwel
overal droog weer. In den nacht,
vooral in het Noord-Oosten van het
land, strenge vorst; overdag strenge
tot matige vorst.
Zon 8.47—16.47. Maan 17.37—9.34.
I
71 ie.n. nor pc rs werden door terroristen
in tijdens de laatste ongeregeldheden
ken a!fst<na. Engelsche soldaten onderzee.
Sce}. vlammenwerpers van het leger-ty.pe,
-7e door terroristen waren achtergelaten
een aanval op een politie auto in
Jeruzalem
De Indonesiërs hebben vandaag
het Nederlandsche ultimatum van 5
Januari aanvaard, zoo meldt U. P.,
volgens hetwelk de republikeinsche
troepen Polembang op Sumatra en
het gebied, gelegen binnen een straal
van 25 kilometer van de stad, on
middellijk moesten verlaten. Als ge
volg van de evacuatie der Indone
sische troepen uit dit gebied, bevin
den het olieveld van de Standard Oil
Company te Soengeigerong, het olie-
gebied van de Koninklijke Shell bij
Pladjoe en het vliegveld van Palem
hang zich op het oogenblik in Ne
derlandsche handen.
De commandant van het Indonesische
republikeinsche „leger", Bambang Be-
tojo is thans begonnen met het concen-
treei-en op plaatsen, die de Nederlanders
hebben aangewezen als onderdeel van
de evacuatie.
De toestand is, naar gemeld wordt,
in het algemeen rustig. Slechts hier en
daar treden scherpschutters van de on
regelmatige strijdkrachten op.
De Nederlandsche politieke coördina
tor voor Sumatra, dr. J. C. van de Vel
de, zeide vandaag in Batavia, dat de
commandant van het republikeinsche
„leger" Soedirman, in hooge mate ver
antwoordelijk was voor den achteruit
gang in den toestand te Palembang, met
name door zijn redevoering van 26 De
cember, waarin hij aandrong op voort
zetting van den strijd.
De Nederlandsche militaire woord
voerder te Batavia heeft hedenochtend
om. het volgende medegedeeld: Te
Medan was op 5 dezer binnen de de
marcatielijn in den Oostelijken sector
een botsing met een bende van onge
veer 30 man. Aan Nederlandsche zijde
was een doode te betreuren; de bende
liet 12 gesneuvelden achter.
In het gebied van Soerabaja werd de
geheele bevolking van de kampong Pet-
jangkringan door 120 man van Soeto-
mo's strijdleger weggevoerd.
Uit Madoera zijn weder 300 vluchte
lingen aangekomen.
Het Eerste Kamerlid Algra heeft den
minister-president de volgende vragen
gesteld: 1. Heeft de regeering kennis
genomen van de berichten, volgens
welke verschillende Kerstpakketten, be
stemd voor de militairen in Ned. Indië,
bij aankomst te Tandjong Priok ont
sierd bleken door opschriften als:
„Vroolijk Kerstfeest, ploerten", „Vroolijk
Kerstfeest, moordenaars" en „Vroolijk
Kerstfeest, ellendelingen" en is inder
daad bij onderzoek te bevoegder plaat
se gebleken, dat die opschriften tijdens
het inladen te Amsterdam zijn aange
bracht? 2. Is de regeering, zoo de des
betreffende mededeelingen met de
waarheid in overeenstemming zijn, be
reid, een streng onderzoek naar de da
ders in te stellen en van de uitkomsten
van dit onderzoek, alsook van de maat
regelen, waartoe het haar aanleiding
geeft, verslag te doen?
l
Veldmaarschalk Viscount Montgomery van
Alamein bij zijn vertrek van het Bassing-
bourne vliegveld voor zijn reis naar Mos
kou voor een vierdaagsch bezoek aan het
Roode Leger op uitnoodiging van Maar
schalk Vassilievkt, chef van den Sovjet
Generalen staf. Monty", gekleed in pels,
salueert bij zijn afscheid
Naar het A.N.P. verneemt, zal de Mi
nisterraad morgen in een speciale zitting
bijeenkomen ter behandeling van het
Duitsche vraagstuk. In deze vergadering
zal rapport worden uitgebracht van de
werkzaamheden der inter-departemen
tale commissie, welke de aspecten van
het Duitsche vraagstuk in den breede
aan een onderzfeek heeft onderworpen.
11 Januari zal ir. D. L. Asjes per
..Noorddam" via New York naar Vene
zuela vertrekken, waar hij voor de Ko
ninklijke Shell-groep werkzaam zal zijn.
1 Januari j.l. heeft ir. Asjes den militai
ren dienst verlaten: hij blijft echter in
gedeeld als res.-kolonel vlieger-waarnemer
Het K. N. M. I. te De Bilt deelt mede:
Het vorstgebied breidde zich in ae af-
geloopen 24 uur niet verder uit. De be
grenzing loopt nu ongeveer van Schot
land langs de Iersche Zee door midden-
Frankrijk naar de Alpen en verder over
Italië en Griekenland naar Turkije. On
der invloed van op dit moment weinig
actieve storingen viel langs de begren
zing van het vorstgebied op vele plaat
sen sneeuw. In het zuiden van ons land
nam onder invloed van deze storingen
de bewolking tijdelijk toe, waardoor de
vorst iets werd getemperd.
Zoo daalde de temperatuur in
Maastricht (vliegveld Beek) niet
verder dan tot 8 graden, in Vlissin-
gen tot 5 graden onder nul. In het
overige gedeelte van het land was
de lucht licht bewolkt en kon de
nachtelijke uitstraling een nog ver
dere daling van de temperatuur
Dank zij de hulp van het R K.
Bevolkingsbureau te Haarlem zijn wij
in staat, nu reeds een interes
sant overzicht te geven van het aan
tal geboorten in de Haarlemsche pa
rochies over 1946, waarbij tevens een
vergelijking met 1943, dus het jaar
voor de groote evacuaties en de ar
moede, gemaakt is.
De cijfers betreffen negen parochies
en een gedeelte van die te Overveen,
voorzoover de parochianen gemeentelijk
tot de stad behooren. Onmiddellijk valt
in het oog, dat er een stijging te con-
stateeren is van niet minder dan 37 pCt.
Bedroeg het aantal geboorten in 1943
totaal 1405, in het pas afgesloten jaar
werden 1931 borelingskes geregistreerd.
Treffen wij een vergelijking tusschen de
verschillende parochies dan blijkt aller
eerst, dat de Kathedraal, de St. Liduina
en de St. Bavo in Haarlem-Noord den
boventoon voeren, daarna gevolgd door
St. Jan in de Amsterdamstraat en H.H.
Elisabeth en Barbara in de Paul Kru-
gerstraat. Normale registratie,, dus van
een kind, waarvan de ouders beiden R.
K. zijn, geeft voor de Kathedrale Kerk
197 kinderen (144), voor de St. Liduina
172 (125), H. Bavo Noord 159 (143), en
Ergens in Palestina stonden wij
in de schaduw van eenige pahnboo-
men te wachten op Mohammed
Himmer Hawari, den opperbevelheb
ber van het Arabische leger de
Najade, die ons een interview had
toegestaan. Het was nog ochtend,
maar de zon was reeds heet. We
hoefden niet lang uit te zien naar
zijn komst.
Hawari kwam op een prachtige
Arabische merrie uit een van de
dorpen in de heuvelen van Judea
gereden om ons te ontvangen. De
bevolking juichte hem luid toe toen
hij hen voorbij ging en een hon
derdtal Arabische vrijwilligers, die
waren aangetreden, presenteerden
het geweer.
In den vroegen morgen had een Ara
bische vriend mij uit Jeruzalem opge
haald. Bij een bepaald dorp overhan
digde iemand mij de kaffieh Arabi
sche hoofdbedekking en vroeg mij of
ik deze wilde opzetten. Men bracht ons
naar het heuvelland, waarbij zorgvuldig
de hoofdwegen werden gemeden daar de
Engelschen Intensief patrouilleeren. Na
zoo ver we konden een rotsachtig spoor
te hebben gevolgd, verlieten we den
auto en legden de rest van den weg te
voet af, onder geleide van een Arabier
die op ons wachtte. Binnen een paai'
minuten werd het Palestijnsche land
schap een land „in oorlogstoestand",
met geweren en mitrailleurs opgesteld
achter rotsen en olijfboomen. Een offi
cier Het ons halt houden en na ons
zorgvuldig gevisiteerd te hebben, leidde
hij ons naar Hawari's hoofdkwartier.
Laatstgenoemde bood ons in een een
voudige Bedou'inen-tent een uitstekend
diner aan en begon ons te vertellen.
De 43-jarige Arabische opperbevelheb
ber. die in Jeruzalem letteren gestudeerd
had, sprak vloeiend Engelsch. De Na-
jada het Arabische woord voor: red
ders is een leger, dat onlangs is sa
mengesmolten met de Futuna Ara
bisch voor: jeugd en telt wellicht
thans een twintig duizend goed getrain
de mannen.
Hawari weigerde ons echter, de juiste
sterkte van de Najada te onthullen
„omdat dit de vijanden zou interessee-
ren", doch hij beweerde, dat dit leger
gestadig groeide.
Wat betreft het Joodsche onder-
grondsche verzet zeide hij: „Ik geloof
dat de terreur ton doel had, de Ara
bieren te ontmoedigen en een oplossing
van het Palestijnsche probleem te ver
gemakkelijken, welke gunstig voor de
Joden zou zijn. Het effect is echter an
ders geweest. Het heeft onze rangen uit
gebreid en ons moreel versterkt". Op
de vraag, óf hij verwachtte dat de Ara-
bische landen zouden heipen, antwoord
tere Amerikaansch journalist heeft
onlangs een interview gehad met Mo
hammed Himmer Hawari, den opper
bevelhebber van de Najade, het Ara
bische leger dat onlangs werd opge
richt om het Zionisme in Palestina te
bestrijden. Wij ontleenen hieraan en
kele passages, om u te toonendat in
Palestina niet alleen de Joodsche on-
iergrondsche organisatie's in georgani
seerd verband opereerendoch ook de
Arabieren.
de hij: „Het volk wel, doch de regeerin
gen niet".
Het zoo juist geüniformeerde leger zal
onmiddellijk onder het commando van
het Palestijnsch-Arabisch Hooger Comi
té opereeren en via het comité onder
den verbannen Moefti van Jeruzalem
Haj Amin El Hoesseini die zich in
Egypte bevindt.
Alle leden van de Arabische legers
leggen den eed van trouw af op den
Moefti, vertelde Hawaii. De leiders van
het Arabische leger worden benoemd
door het Arabisch Hooger Comité, nadat
de namen eerst ter goedkeuring aan den
Moefti zijn overgelegd. Zij zullen hun
post blijven bezetten zoolang zij het
vertrouwen van den Moefti genieten.
Palestina zal in zes militaire dis
tricten verdeeld worden Galilea,
Haifa, Samaria, Lydda, Jeruzalem
en Gaza. Elk district zal zijn eigen
commandant hebben. Er zullen drie
raden zij" een militaire en advi-
seerende, een die zich met constitu-
tioneele zaken zal bezighouden en
een Hooge Raad, waarbij het opper
commando zal berusten.
Wat de buitenlandsche inmenging in
de Palestijnsche kwestie betreft zeide
Hawari dat de Amerikaansche hulp aan
het Zionisme de zaak slechts compli
ceert. „Ons land is niet te koop. Nie
mand kan het van ons afnemen", aldus
besloot hij.
voor de St. Jan 137 (109). De St. Jozef
parochie heeft het geboorte-aantal ruim
verdubbeld, n.l. van 40 op 85, waardoor
ze alleen nog de H. Hartkerk achter haar
heeft liggen die 72 geboorten (43) kon
opgeven.
Hoewel het gevaarlijk is, uit sta
tistieken al te vérstrekkende gevolg
rekkingen te maken geven de cijfers
toch aanleiding tot de opmerking, dat
de Kathedraal en de St. Liduina, welke
toch een naar stand genomen ge
mengde bevolking hebben, een veel
grooteren vooruitgang hebben geboekt
dan de St. Bavo in Noord, die onge
veer stilstond. De beide oude stads
kerken St. Antonius en St. Jozef ha
len samen het aantal van de St. Li
duina.
De Spaamekerk heeft evenmin voor
uitgang geboekt hoewel er altijd nog
114 (107) kinderen geboren werden. Na
deze groote cijfers volgen de kleinere,
allereerst betrekking hebbend op huwe
lijken, waarvan de vader R K. is en
vrouw noch kind gedoopt zijn en omge
keerd met dezelfde gevolgen voor het
kind. Hier bedraagt het totale aantal
381. Daartegenover staat het aantal kin
deren, uit gemengde huwelijken voort
gekomen, dat wél gedoopt is, n.l. 284,
zoodat de conclusie voor de hand ligt.
dat naar verhouding een groot aantal
buiten de kerk blijft.
Een andere gevolgtrekking is, dat in
de gevallen, waarbij de moeder katholiek
is, het meer tot doop komt, dan wan
neer de vader dat is.
Droevig is de statistiek, wanneer z|j
handelt over niet-gedoopte kinderen uit
R. K. ouders. Dat zijn er altijd nog 44
(46). Vijf kinderen werden gedoopt hoe
wei de ouders niet R. K. waren. Wat be
treft de ongehuwde moeder en haar
kind werden 17 doopjes (11) geregistreerd,
terwijl zeven kinderen van de R. K. on
gehuwde moeder deze genade moesten
missen.
Een apart hoofdstuk vormt het aantal
echtscheidingen. Deze statistiek leert, dat
er 22 (15) gevallen zijn van echtgenoo-
ten, die beiden R. K. waren, 39 (7),
waarvan de man alleen R. K. was, 48
(16) waarvan de vrouw ais R. K. stond
ingeschreven. Deze cijfers spreken voor
zichzelf.
Men moet echter in oogenschouw ne
men, dat burgerlijk gesloten huwelijken
tusschen Roomsch-Katholieken, die nog
niet kerkelijk voltrokken werden, bij een
breuk als echtscheiding tusschen
Roomsch-Katholieken geregistreerd war
den. Vooral in dezen tijd kan zooiets
nogal eens voorkomen daar er tusschen
het burgerlijk en kerkelijk huwelijk
soms maanden liggen en overigens de
Indische kwestie een rol speelt.
veroorzaken, mede tengevolge van 't
feit, dat door het tijdelijk afnemen
van de depressie-activiteit de wind
geleidelijk minder sterk werd.
Hedenmorgen negen uur werden de
volgende temperaturen gemeten:
Groningen (vliegveld Eelde) 16
Den Helder 13
Leeuwarden 15
Vliegveld Twente 15
De Bilt 12
Vliegveld Schiphol 12
Vliegveld Eindhoven 11
Vliegveld Gilze-Rijen 11
Ook in het bvtftenland komen nog
zeer lage temperaturen voor, vooral in
de bergen van Joego-Slavië, waar plaat
selijk 30 graden vorst werd vermeld Be
halve in het uiterste Westen van
Duitschland waren de temperaturen in
Duitschland, Tsjechoslowakije en Po
len over het algemeen iets minder laag.
In Oostenrijk vriest het echter nog zéér
hard, plaatselijk in de daien by ■wind
stilte meer dan 25 graden.
In de algemeene luchtdrukverdeeling
komt nog steeds weinig verandering.
Weliswaar neemt het Scandinavisch-
Russische hoogedrukgebied iets af, doch
ook in het Middellandsche Zeegebied
daalde de Juohtdrck nog iets, zoodat de
algemeene Oostelijke luchtbeweging over
geheel Europa aanhoudt. Bij nachtelijke
uitstraling zullen vooral in het midden
en noorden van ons land komenden nacht
wederom zéér lage temperaturen voor
komen.
Op den Oceaan ontwikkelt zich een
nieuwe depressie, die wederom in de
richting van Ierland en de Golf van
Biscaye trekt.
In moeilijke omstandigheden
brengt men meer tot stand
door beleid dan door geweld.
t^v e bekendheid van Admiraal
1 Byrd is wel eens vergeleken
met die van den Leidschen arts
Boerhaave, die uit alle deelen van de
wereld brieven ontving met slechts
Lijn naam en ,£uropd". Byrd is een
dergelijk iemand. Nu is er wel eenig
verschil tusschen de mogelijkheden
van bekendheid in den tijd van Boer
haave en Byrd. maar gezien de ont
vangst door den laatsten van brieven
met „Byrd Zuidpoolmag men
toch van eenige overeenkomst spre
ken.
Byrd is een seizoen-man. Zijn naam
komt niet alle maanden van het jaar
in de krant voor. Of het moet een
berichtje zijn, waarin een nieuwe
tocht wordt aangekondigd. Als ia-
het Poolgebied de duisternis verdwe
nen is, wordt het tijd voor Byrd. Zoo
is hij eenige dagen geleden opnieuw
waar de Zuidpool vertrokken met een
expeditie, die den naam Operation
High Jump" gekregen heeft. Een
groote sprang is het inderdaad, dien
de in drie groepen verdeelde expeditie
onerneemt. Zij heeft de opdracht, in
Klein-Amerika (het dichtst bij Nieuw-
Zeeland liggende Pool-gebied) een
bestaande kern te vergrooten. Over
de controverse, die over deze kwestie
is ontstaan, is reeds eerder geschre
ven. Andere landen, zooals Nieuw-
Zeeland, Australië, Argentinië. Enge
land en Noorwegen laten eveneens
hun rechten gelden. Maar de Pool
tochten van deze landen zijn verge
leken met die van Byrd slechts klein.
De onderneming van vandaag is
niet de eerste van Byrd, die in 1888
in Amerika geboren werd. In 1926
vloog hij reeds met een Fokker-vlieg
tuig naar de Noordpool. In 192-7
maakte hij als derde na Lindberg
en Chamberlin een vluch t over den
Atlantischen Oceaan, terwijl hij een
,jaar later naar de Zuidpool reisde.
(Van een bijzonderen medewerker)
Nog een tweede punt in het „Schema
van de organisatie van onderwys"
van dr. Bolkestein heeft recht op
een bijzondere belangstelling der ouders.
Doorvoering daarvan toch zou vrijwel
een eind maken aan wat wij eens in
vroegere artkelen genoemd hebben: de
run naar de H.B.S.
Dr. Bolkestein wil namelijk de eerste
leerjaren van alle scholen voor uitge
breid, middelbaar en hooger onderwijs,
dus Mulo, H.B.S., Lyceum e.d. geluk
maken. Deze klassen moeten volgens
hem een voorbereidend en onderzoekend
karakter dragen. Men wil de eerste
klasse als brugklasse kwalifioeeren. In
die eerste klasse van Mulo, H.B.S. en
Lyceum moet uitgemaakt worden of de
leerlingen inderdaad geschikt zijn ver
der hooger onderwijs te volgen. Het
doet er niet toe, welke van deze scholen
de leerling, die de lagere school verlaat,
kiest, het onderwijs is gedurende het
eerste leerjaar in alle klassen precies
hetzelfde Eerst aan het eind komt de
beslissing of de leerling Mulo, H.B.S. of
Lyceum zal kunnen en mogen volgen. Is
de leerling voor geen van de drie rich
tingen geschikt, dan wordt hij naar het
V.G.L.O. verwezen.
Volgens het plan-Bolkestein zou de
toestand dus zoo worden, dat een leer
ling aan het eind van de vijf-jarige la
gere volksschool kan overgaan naar: a.
voortgezet Lo.; b. ambachtsschool of
dergelijke; c. de brugklasse.
De eerste twee overgangen kunnen
automatisch geschieden. Voor plaatsing
op de brugklasse is een verklaring van
het hoofd der Lagere School noodig en
wordt een onderzoek naar de kennis
van rekenen en Ned. taal ingesteld. Ook
stelt dr. Bolkestein zich voor, dat al de
gegadigden voor de brugklasse een pae-
dagogisch en psychologisch onderzoek
zullen ondergaan. De laatste twee bepa
lingen zullen nog wel op verschillende
moeilijkheden stuiten en we kunnen ze
hier. als een technisch gedeelte dezer
kwestie, gerust buiten beschouwing la
ten.
Ook de voorgestelde inrichting van het
onderwijs in de brugklasse zullen we
niet nader ontleden. Wij wenschen alleen
uitdrukkelijk de aandacht te vestigen op
het beginsel, waarop de invoering ran
zoo'n brugklasse berust: men wil de la
gere school tot een zoogenaamde volks
school maken, overal hetzelfde onder
wijs en geen verschil meer door de op
leidingsscholen. Van de lagere school
moet weggenomen worden de druk. wel
ken de scholen van hooger onderwijs,
die nieuwe leerlingen aan een examen
onderwerpen, op haar uitoefenen. Door
dien druk werd het lager onderwijs al
sinds jaren gedreven naar een ..klaar
stoomen", een „weetjes instamoen". om
de leerlingen voor aai vereischt- exa
men toch maar „pasklaar" te maken,
een en ander tot groove schade van het
voor de lagere school geëigende onder
wijs.
Dit kan een der groote verdiensten
worden van het plan-Bolkestein,
dat het leerprogram van de lagere
school in niets meer beïnvloed wordt
door de eischen, welke het middelbaar
en hooger onderwijs stelt.
Doorvoering van dit punt zal een be
slist einde maken aan alle opleidings
scholen en zal op niet-opleidingsscholen
het einde beteekenen van den vaak
wanhopigen strijd om de enkele goede
leerlingen, die gebleven zijn. met extra
lessen, ook voor de toelatingsexamens,
klaar te maken. Invoering van de brug-
of testklassen zal een einde maken aan
het drijven van sommige ouders, die,
tegen alle adviezen in, toch hun kinde
ren naar de H. B. S. e.d. willen sturen.
Alle forceeringen van schoolverandering,
bijles en invloed uitoefenen op het per
soneel zal niet meer baten, omdat de
leiding van de brugklasse door haar oor
deel over de studieresultaten, maar
vooral ook door het psychotechnisch
onderzoek, op de leerlingen toegepast in
den loop van het jaar, beslissen kar. en
ook beslissen moet, wie naar Mulo. H.B.S.
of dergelijke kan gaan en wie zich moet
beperken tot het V.G.L.O.
Inderdaad schoone toekomstmuziek. Er
zullen echter nog heel wat artikeltjes in
kranten en tijdschriften moeten verschij
nen, voordat deze inderdaad groote en
ingrijpende veranderingen werkelijkheid
worden. Ook de ondsrwijsmolen maalt
langzaam en zeker als het toestanden
betreft, waaraan men sinds onheuglijke
tyden als vastgeroest zit.
Toch bevatten deze voorgestelde wyzi-
gingen, vergezeld van het enthousiasme,
waarmede ze in de onderwijswereld be
groet worden, een les voor menig ouder,
waaruit nu reeds de gevolgtrekking ge
maakt kan worden.
Naar aanleiding van ons eerste artikel
zouden we zeggen: Tracht uw kind niet
aan de verplichting van den leerplicht
tot zijn 15e jaar te onttrekken, ook niet
als hij het V.G.L.O. moet volgen. En als
besluit van ons laatste artikel hopen we,
dat alle ouders de adviezen van de school,
als het gaat om het al of niet gaan naar
de H. B. S. e.d., zullen aanvaarden.
Want ten slotte kunnen de menschen
van het vak toch het beste beoordeelen
waarvoor de hun toevertrouwde leerlin
gen het meest geschikt zün. Ten over
vloede herhalen we nog eens, dat alle
nieuwe, hier besproken, maatregelen nog
slechts toekomstplannen zijn.
De eerste stichting van een kleine
basis Klein-Amerïka was het
resultaat.
Bij vroegere reizen stond het onder
zoek naar petroleum en steenkool
als eerste punt op het program. Byrd
gaat echter met zijn tijd mee en zal
nu zijn apparaten en krachten op de
ontdekking van uranium richten. Het
karakter van de expedities is aldus
wel veranderd. En men vraagt zich
vanzelfsprekend af, of de omvang
van de Amerikaansche expeditie, die
uitgerust is met vliegdekschepen en
vele vliegtuigen, andere dan weten
schappelijke doeleinden zal moeten
dienen. Heeft Byrd ook opdracht eens
uit te zien naar bases, die het lucht-
wapen zou kunnen gebruiken of voor
het raketwapen van nut zouden kun
nen zijn? Vormen de souvereiniteits-
rechten bi punt in de Amerikaansche
plannen? Het zijn nog vermoedens.
Een feit is. dat Amerikaansche Zuid-
pool-expedities wél eens met minder
geheimzinnigheid zijn omweven.
