Het Duitsche
probleem
Fransch-Engelsch bondgenootschap
Resultaat van de reis van
Léon Blum
Wat bij Arnhems bevrijding
uit een kluis verdween
DERDE BRITSCHE NOTA
AAN POLEN
KONIJN IN HAARLEMSCHE
TROUWZAAL
Havenarbeiders
Londensche
RUSLANDS BELANGSTELLING VOOR
SPITSBERGEN
sluiten zich bij
stakers aan
bureaux van redactie en administratie:
Rusland weigert zich bij de protesten
te sluiten
aan
„ïïij aanvaarden geen
valsche beschuldiging"
Verstoorde huwelijksplechtigheid
Groote strategische
waarde
Tot hoofd en hart
De militaire toestand
Nederlands memorandum
tweede ter sprake
J
.donderdag i6 januari iy4/
69ste JAARGANG No. 23748
Kü
Tegen Duitsche bedreiging
Reacties
Koets weerlegt aantijging
der republikeinen
Het weer
DE TOESTAND OP
CELEBES
NED.-INDIë
Gevechten bij Medan
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Ad ninistratie 21545
Postgiro 145483
ABONNEMENTEN: 50 ets. p. w-, f 5.90 p. kwart.
Directeur: 0. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: WSeverin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 50 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Al was het alleen maar om verant
woord te zijn tegenover de komende
generaties, dan nóg zou het door
°nze Regeering Dinsdagmiddag! aan de
te Londen bijeengekomen plaatsvervan
gende ministers van Buitenlandsche
Zaken der Groote Vier overhandigde
Memorandum inzake het beleid, dat naar
haar oordeel jegens het verslagen
Duitschland de eerstkomende jaren ge-
Tolgd behoort te worden, onze instem
ming wegdragen. Want al wekken de
groote mogendheden den indruk, dat zij
°hze eischen, als zijnde van een kleine
mogendheid, als een quantité négligeable
hunnen beschouwen, dit neemt niets weg
van het feit, dat juist deze kleine mo
gendheid het zwaarst onder de terreur
van den Duitschen bezetter heeft gele
den. Niemand zal kunnen ontkennen, dat
onze eischen voor schadevergoeding, of
die nu al bestaan uit grenscorrecties,
economische concessies of beide, geba
seerd zijn op ons recht op herstel der
geleden schade. Wij begrijpen zeer goed,
dat een volledige genoegdoening vrijwel
onmogelijk is, immers ook daar had het
Derde Rijk voor gezorgd. Het „après nous
le déluge", het „na ons de zondvloed",
Was bij voorbaat reeds door de Nazi
leiders systematisch uitgewerkt voor het
geval hun greep naar de wereldmacht
Sou mislukken. En helaas hebben ook de
overwinnaars moeten constateeren, dat
de Nazi's daarin een heel eind geslaagd
zijn. Het is moeilijk van een kale kip
Veeren te plukken. Met deze grauwe wer
kelijkheid voor oogen is het misschien
te verdedigen, dat de Nederlandsche Re-
geering met zeer gematigde eischen bij
de Geallieerden is komen aankloppen.
Of zij kans hebben verwezenlijkt te wor
den?
Op 5 November van het vorige jaar
heeft de Nederlandsche regeering, naar
men zich herinnert, aan de regeeringen
Tan de Ver. staten, Engeland, de Sovjet-
Unie en Frankrijk een memorandum doen
overhandigen betreffende de Nederland
sche territoriale en economische eischen
ten aanzien van Duitschland. De reactie
onzer bondgenooten was nogal koeltjes.
Misschien was over de territoriale ver
langens nog te praten, maar tegenover
onze economische aanspraken stond men
buitengewoon sceptisch. Natuurlijk was
dit voor sommige kopstukken van het
Terslagen Duitschland, dat ons in een
tüd van 5 jaar een verlies van een 30 tot
50 milliard berokkend had, waarvan wij
generaties lang den weerslag zullen voe-
len, een stimulans om zóó hoog van den
toren te blazen en te dreigen, dat heel
Ohs volk verbijsterd stond over zulk een
Eïenzelooze brutaliteit. En onwillekeurig
Troeg men zich af: als dit in het tweede
iaar na Duitschlands nederlaag mogelijk
Is. wat moet men dan verwachten over
een tiental jaren, wanneer onze nabuur
Waarschijnlijk weer wat op verhaal zal
Sijn gekomen.
Niet zonder reden waarschuwde Mr. van
Kleffens de vorige week de Amerikanen
Met deze woorden: Duitschland betreurt
Uoota,ts~óén ding: den oorlog verloren te
hebben. Laten wij ons geen illusies maken.
Ik hoor zoo vaak beweren: wat konden
die arme Duitschers tegen Hitier doen.
Ik antwoord hierop: zij hadden alles
kunnen doen maar zij hebben niets ge
daan. Na den eersten wereldoor
log
was het alleen Frankrijks stem,
die de wereld waarschuwde, dat onder
leiding van Pruisen Duitschland den kop
Weer zou opsteken. Clemenceau's stem
Was echter die van een roepende in de
Woestijn. Vrijwel heel Europa heeft in
ten tweeden oorlog de trappende Duit
sche laars gevoeld en is thans meer dan
°oit op zijn hoede. Alleen Amerika en
Engeland schijnen soms wat al te ge-
Makkelijk het gebeurde te willen verge
ten. Te gemakkelijk komen zij onder den
indruk van de huidige Duitsche leiders,
die evenals hun voorgangers na den
tersten wereldoorlog „ach en wee" roe-
Pen, nu zij hun nederlaag aan den lijve
ondervinden. Het is dan ook zeker een
Terdienste van den Franschen Premier
Eéon Blum dat hij juist op het moment,
Waarop dé inleidende besprekingen van
het vredesverdrag met Duitschland zijn
begonnen, ter versterking van Frankrijks
Teiligheid een verdrag heeft weten te
sluiten met Engeland, met het doel ver
dere, nieuwe agressie van Duitschland
te voorkomen.
Het klinkt misschien wat vreemd
nog geen twee jaar na Duitsch-
lands nederlaag reeds weer over
Duitsche agressie te hooren spreken.
Maar mét het komende vredesverdrag
Za*l ook Duitschlands economisch her
stel, dat noodzakelijk is voor heel de
Politieke en economische constellatie
Tan. Europa en niet het minst ook voor
eigen economisch herstel in het
lOhgste memorandum der Nederlandsche
tegeering wordt er nog eens uitdrukke-
Jük op gewezen parallel loopen. Hst
?teft iets van een vicieuzen circe.t:
■^itschlands economisch herstel is voor
ten gezonde wereldeconomie gebiedende
®lsch, aldus lezen wij in het memoran-
Maar economisch herstel van
Duitschland beteekent tevens het ver
boten van Duitschlands oorlogspoten-
'cel. „Het probleem," aldus gaat de
ftederlandsche nota verder, „door deze
®genstrijdige belangen veroorzaakt, kan
■"'echts opgelost worden, indien naa„t
ten redelijke mate van herstel der Duit-
tehe economie tevens wordt gestreefd
a&r decentralisatie van de politieke
c rUctuur en de deconcentratie van de
teonomische macht in Duitschland."
j, Met memorandum der Nederlandsche
egeering geeft de basis aan, waarop
j°'gens haar een herstel van Duitsch-
eatld mogelijk is, zonder dat dit land
venwel de kans krijgt een nieuwe agres-
e politiek te gaan voeren. Of dit zal
siev(
kken? Of men naar de stem van het
«ine Nederland zal luisteren? Of de
ehscorrecties en economische conces-
jte waarop wij aanspraak maken een
ails hebben? Het zijn allemaal vra
gen' Waar°P helaas de groote mogend-
v/,en alleen het antwoord zullen ge-
ieder geval heeft Nederland zijn
bi
Ki.p t gedaan door een constructieve
®;8e te leveren voor het oplossen van
tefiq n& onoPlosbaar probleem-Duitsch-
kicb'S 00 UTro°te Vier dit document naast
Zu!len neerleggen, zouden zij hier-
z- r niet alleen de belangen van het
geteisterde Nederland schaden, maar
W en vooral hun eigen belangen. En
dit laatste zijn zij uiterst gevoelig.
Het bezoek van den Franschen premier Léon Blnm aan Londen, over welks doel
men in het onzekere verkeerde, heeft tot resultaat gehad, dat er een Fransch
Britsche overeenkomst is gesloten, waarin bepaald wordt, dat er zoo spoedig
mogelijk een verdrag van bondgenootschap tusschen Frankrijk en Engeland moet
gesloten worden binnen het kader van artikel 52 van het Handvest der Vereenigde
Naties met het doel verdere agressie van Duitschland te voorkomen en den vrede
en veiligheid te bewaren. De onderhandelingen zullen zoo spoedig mogelijk
beginnen.
Downingstreet 10 heeft hierover een
officieele verklaring uitgegeven, waarin
gezegd wordt:
„Het bezoek dat de heer Léon Blum,
president van de Fransche regeering,
aan Londen heeft gebracht, heeft de
gelegenheid verschaft voor een geza
menlijk onderzoek van een aantal
vraagstukken van gemeenschappelijk be
lang voor de regeeringen van Frankrijk
en Engeland en voor een zeer nuttige
uitwisseling van standpunten ten aan
zien van een aantal kwesties.
Het vraagstuk van de te volgen poli
tiek ten aanzien van Duitschland werd
grondig onderzocht. In den loop van
dit onderzoek erkende men aan beide
zijden dat doeltreffende stappen dien
den te worden genomen om te voorko
men, dat het economisch herstel van
Duitschland, hoewel noodzakelijk om
vele redenen, weer een bedreiging zou
kunnen worden voor den wereldvrede.
Men constateerde dat verhoogde
steenkoolimport noodzakelijk is voor het
economisch herstel van Frankrijk en
dat een verhoogde steenkoolproductie in
het Ruhrgebied een essentieele factor
is voor den wederopbouw van Europa.
Onmiddellijke verhooging van den ex
port is echter onmogelijk, daar het voor
het herstel van de mijnen aan de Ruhr
en voor een steeds toenemende export-
verhooging van Duitschland noodzake
lijk is voldoende hoeveelheden steen
kool ter plaatse te laten. Men consta
teerde echter met voldoening dat mits
de productie stijgt in het tempo, dat
men thans verwacht, de autoriteiten in
Duitschland van meening zijn, dat te
gen het eind van April 1947 de export
weer het peil bereikt zal hebben van
voor de beperkingen in November.
Men was de meening toegedaan, dat
de beide landen, daar zij twee maal in
een periode van vijf en twintig jaar
door Duitschland zijn aangevallen, er
evenveel belang bij hebben zich tegen
een nieuwe Duitsche bedreiging te
beschermen. Men kwam daarom over
een dat er in deze omstandigheden
zoo spoedig mogelijk een verbond
moest worden gesloten binnen het
kader van artikel 52 van het Hand
vest der Vereenigde Volgeren met het
doel verdere agressie van Duitschland
te voorkomen en den vrede en veilig
heid te bewaren. Men kwam overeen
dat de onderhandelingen te dien ein
de zoo spoedig mogelijk zullen begin
nen.
Met voldoening werd geconstateerd,
dat de EngelschFransche economische
commissie binnen enkele dagen te Pa
rijs zou bijeenkomen en dat dit de ge
legenheid zou verschaffen het plan
Monnet grondig te bespreken. Bepaald
werd, dat er een verdere bijeenkomst
zou worden gehouden, zoodra het Brit
sche economische Witboek in het parle
ment was besproken.
Officieele kringen te Parijs verwelkom
den hartelijk de overeenkomst, die de
Fransche en Britsche regeeringen van
daag hebben gesloten. Men beschouwt de
overeenkomst als een vitaal keerpunt in
de verhouding tusschen beide landen
sinds de bevrijding, van Frankrijk en men
ls van meening dat ze wellicht een de
finitief punt van uitgang zal beteekenen
voor het herstel van Europa van de ge
volgen van den oorlog.
Ook hier neemt men aan, dat het
Fransch-Britsch verbond eenzelfde ka
rakter zal dragen als de Fransch-Russi-
sche en Britsch-Russische verdragen.
In December verklaarde Thorez, de lei
der der communistische partij, dat hij
een verbond met Engeland zou verwel
komen, wanneer de Fransche eischen ten
aanzien van veiligheid en herstelbetalin
gen erkend zouden worden, en men neemt
aan. dat zoowel de Britsche als de Fran
sche staatslieden in staat zijn geweest
een politiek ten aanzien van Duitschland
aan te geven, die tot nu toe botsende
meeningen zal verzoenen.
Ook de passage ten aanzien van de
steenkool van de Ruhr bewijst duidelijk
aldus deze kringen, dat de Britsche re
geering niet slechts begrip koestert voor
de Fransche behoeften, doch ook die be
hoeften in practische overweging wil ne
men.
De diplomatieke correspondent van de
Times schrijft ten aanzien van de
Fransch-Britsche alliantie, dat reeds
maandenlang de noodzakelijkheid van
voltooiing van den driehóek van Europee-
sche basisallianties, door het verbinden
van Londen en Parijs, aan beide zijden
van het kanaal werd erkend. Het mee-
ningsverschil over Rijnland en Ruhrge
bied, was •oorzaak van uitstel. Thans zul
len de Fransche politieke partijen, die
afscheiding! van Rijnland en Ruhrgebied
van Duitschland wilden, waarschijnlijk
erkennen, hoe onwillens misschien ook, dat
geen van de andere mogendheden daar
in zou toestemmen. De Times juicht de
alliantie van harte toe en is van mee
ning, dat zij een groote bijdrage tot het
stichten van vrede in Europa zal kun
nen zijn.
In den loop van 1946 werd in 's-Gra-
venhage een portefeuille met effecten
aangeboden, welke afkomstig bleek uit de
kluis van de Arnhemsche „Van Ranzow's
bank", welke kluis omstreeks het tijdstip
der bevrijding van Arnhem door spring
stof was opgeblazen. Dit was het begin
van knap recherchewerk, waarmee de
Haagsche politie een raadselachtige af
faire tot klaarheid heeft gebracht. In
het voorjaar van 1945, zeer kort voor de
bevrijding van Arnhem, hebben de Duit
schers een safe opgeblazen in de „Van
Ranzow's bank". De safes, waarin eenige
millioenen aan effecten lagen, bleef be
houden. Dit feit staat vast, omdat de
directeur van de bank tot eenige dagen
voor de bevrijding de safes regelmatig
neeft kunnen controleeren. Toen Arnhem
ten tweeden male strijdgebied dreigde te
worden was het voor den directeur niet
meer mogelijk de dagelijksche onderzoe
kingen in de stad voort te zetten. Nadat
Arnhem in geallieerde handen was ge
raakt ging de directeur weer een kijkje
nemen in zijn bank. De safes, welke de
effecten bevatten, waren vernield en de
inhoud was verdwenen. Toen hem daarna
het bericht bereikte van de aanbieding
van effecten te Den Haag, heeft hij zich
ervan kunnen vergewissen, dat deze
effecten uit zijn bank afkomstig waren.
Het spoor van de Haagsche politie leidde
naar een notariskantoor te Den Haag.
Daar bleek, dat een Nederlandsch mili
tair een groote hoeveelheid Nederland-
Dc Nazi-Ehrentempel in Munchen, waar in de jaren van Hitler's heerschappij de SS-
wachten onbeweeglijk in de houding stonden oj stram langs de altijd brandende vlam
marcheerden, is als een van de laatste der Nazi-monumenten nu ook verwoest. Ameri-
kaansche soldaten hebben met groote ladingen het mausoleum opgeblazen, dat op de
Königsplatz werd opgericht als graftombe en herdenkingsmonument van de gevallenen
bij de München-putsch" van 1923
Na het korzelige antwoord van de
Poolsche regeering op de Britsche en
Amerikaansche nota's heeft het Britsche
ministerie van Buitenlandsche Zaken
Woensdag bekend gemaakt dat er een
derde nota aan Polen is gezonden, waar
in er op gewezen wordt, dat de wijze
waarop de verkiezingen in Polen gehou
den worden niet uitsluitend een binnen-
iandsche aangelegenheid is, daar de
Poolsche regeering bij het houden vau
verkiezingen gebonden is aan interna
tionale overeenkomsten.
De voorwaarde voor erkenning der
huidige Poolsche regeering door Groot-
Brittannië, de V. S. en de Sovjet-Unie
is het houden van vrije verkiezingen.
De Britsche regeering verneemt, dat
vele arrestaties in verband met de ver
kiezingen verricht zijn en dat er met
twee maten gemeten wordt.
In antwoord op de verklaring van de
Poolsche regeering, dat de kieswet is
gepubliceerd, zegt de Britsche nota, dat
de wetsartikelen van minder belang zijn
dan de wijze, waarop zij worden uitge
voerd. Engeland verklaart verder, dat
geen leden der voormalige Poolsche re
geering te Londen als adviseurs in dienst
der Britsche regeering zijn. Wat betreft
de toelating in de Britsche zone van
Duitschers uit Polen wordt er op ge
wezen, dat er bijna 1.400.000 zijn toe
gelaten ondanks de vele moeilijkheden
en de hooge kosten voor den Britschen
belastingbetaler.
Rusland heeft geweigerd zich bij
de Engelsche en Amerikaansche
protesten aan te sluiten. Molotov
verklaarde dienaangaande, dat de
Poolsche regeering de overeenkom
sten van Jalta en Potsdam niet heeft
geschonden.
De Poolsohe regeering zou haar ver
plichtingen tegenover het volk niet heb
ben kunnen nakomen, zonder maatrege
len te nemen tegen de „misdadige ele
menten", die het houden van vrije de
mocratische verkiezingen in den weg
staan. De Sovjet-regeering ziet geen aan
leiding tot Interventie in binnenland-
sche aangelegenheden van Polen dooi
onderteekenaars van de genoemde over
eenkomsten. Molotov verklaarde, dat de
Amerikaansche regeering zich had lat«
leiden door inlichtingen van Mikolajc-
zyck, den leider der boerenpartij, terwijl
zij de „terroristische activiteit" van
eenige leden dier partij hiet in aanmer
king neemt.
sche effenen had gedeponeerd. Deze
Nederlander was onder-officier bij de ge
allieerde strijdkrachten en afkomstig uit
Nijmegen, W. genaamd. Hij werd gear
resteerd in October 1946. Hij heeft aan
de politie tal van verhaaltjes verteld over
den herkomst van de effecten. Eerst be
weerde hij, deze afgenomen te hebben
van Duitsche SS-ers in een krijgsgevan
genkamp in Duitschland, vervolgens, dat
deze militairen hem een pakje effecten
hadden overhandigd in den strijd om de
Grebbe-linie. Toen ook zijn compagnon
in deze effectenaffaire, de militair V. te
Nijmegen, gearresteerd werd, kwam ein
delijk de waarheid voor den dag. Zij had
den groote hoeveelheden effecten over
genomen van geallieerde militairen en
tevens partijen goud, zilver en edelstee-
nen. Talrijke Arnhemsche effecten zijn
via den sluikhandel verkwanseld naar
verschillende landen van Europa en zelfs
Amerika. Daarin is ook gemengd een
Amsterdamsche makelaar en tevens had
den daarin een aandeel eenige commis-
sionnairs. Ook de antv.uair S. te Nijme
gen heeft een rol gespeeld in deze zaak.
Hij heeft van W. en V., behalve effecten,
voornamelijk edele metalen afgenomen.
Thans hoopt men de soldaten, die hun
rol hebben gespeeld in de onmiddellijke
nabijheid van het bewuste Arnhemsche
bankgebouw, spoedig achter slot en gren
del te zetten. Binnenkort zullen W. en
V. wegens heling voor den krijgsraad
verschijnen.
Naar verluidt is de benoeming te ver
wachten van den heer F. C. baron van
Aerssen Beyeren van Voshol, thans ge
accrediteerd te Canberra, tot Neder
landsch ambassadeur te Tsjoenking.
Een verrassing tijdens de huwelijksvol
trekking. In plaats van zijn vulpen haalt
de gelukkige bruidegom een konijn uit
zijn binnenzak.
Over de weerlegging van de reputoli-
keinsche beschuldigingen door dr. Koets
e.a., deelt het Fransche persbureau het
volgende mede:
Na herinnerd te hebben aan de
goede verwachtingen, gewekt door
het bestand van 14 October, doch
welke niet zijn verwezenlijkt, ver
klaarde dr. Koets, dat, al zal men
niet kunnen beweren, dat aan Ne
derlandsche zijde geen fouten ge
maakt zijn, de Nederlandsch-Indi-
sche regeering al 't mogelijke heeft
gedaan om bloedvergieten en het
gebruiken van geweld te vermijden.
Dir. Koets onderstreepte de verant
woordelijkheid van de republikeinsche
regeering en verklaarde verder: „Wij
begrijpen, dat de republikeinsche regee
ring een jonge regeering is, die met al
lerlei soorten moeilijkheden te kampen
heeft, en dat zij te verontschuldigen is,
omdat zij niet zooveel gezag heeft als
wel wenschelijk zou zijn, maar wij aan
vaarden geen valsche beschuldigingen".
Sprekend over de gevechten, zeide dr.
Koets: „Dat er gelukkig geen gevech
ten op groote schaal zijn geleverd vindt
zijn oorzaak in het feit, dat er van on
ze kant geen aggressie is geweest. De
orde zal definitief hersteld kunnen wor
den, indien generaal Soedirman een ef
fectief bevel geeft het vuren te staken".
Een hooge trap en breede deuren
leiden naar de trouwzaal van het
HaarlemSche stadhuis. Wie een
huwelijksplechtigheid wil bijwonen kan
vrijelijk binnenstappen en zich stich
ten aan de woorden van den ambte
naar van den burgerlijken stand, aan
pareltraantjes van de bruid en het
forsche „ja" van den bruigom. Soms
maakt een hond misbruik van de gast
vrijheid en verstoort door luid blaffen
de ceremonie. Maar dat een konijn als
getuige optrad, staat eerst sinds gis
teren geboekt in de gemeentelijke an
nalen. e
Het was een keurig stel. Hij in rok,
opvallend goed passend, zij in het wit
met sluier en dure corsage. De gewone
formaliteiten waren vervuld en de wee
eischt daarna, dat man en vrouw in het
groote boek der huwelijken hun hand
teekeningen zetten. De bruigom tastte
in zijn binnenzak om zijn vulpenhouder
te pakken. Wie schetst echter de ver
bazing der vroolijke aanwezigen toen
inplaats van het schrijfwerktuig een
levend konijn te voorschijn kwam. Mocht
de ambtenaar, die bekend is om zijn
stalen gezicht en zijn bewogen toespra
ken wanneer hij in functie is, zijn ernst
laten varen? Hij deed het, omdat hij nu
eenmaal ook een mensch en een belang
rijk mensch is. Goochelaars trouwen
niet alle dagen en de man van het
konijn was er een van reputatie, n.l.
Truxini, die op de deur van zijn echte
lijke woning heel gewoon, maar gezellig
heeft staan: Daniël Vrolijk.
De ambtenaar kon zijn rede u weet
wel: nu ik als eerste, nadat aan de for
maliteiten is voldaan, mijn gelukwen
schen mag uitspreken niet achterwege
later., maar hij gaf toch te kennen wat
huiverig te zijn, omdat goochelaars tot
de gekste dingen kunnen komen. Zag
hij in zijn gedachten het bruidje niet
in mist opgaan, toen hij haar vroeg den
bruigom haar rechter hand te geven?
Was ze er werkelijk? Mocht hij dit hu-
Verwachting tot Vrijdagavond:
In den nanacht en vroegen ochtend
hier en daar wat nevel en vrij lage
temperatuur. Overdag zonnig en
zacht. Meest matige wind tusschen
Zuid en Zuidoost.
Zon 8.41—17; maan 3.55—12.31.
(Van onzen Londenschen correspondent)
De hoop, dat de staking van de trans
portarbeiders heden zou eindigen, dank
zij de snelle vorming van een Gemeen-
schappelijken Raad van transportarbei
ders en werkgevers, welke aanstonds de
grieven der arbeiders in behandeling
zou nemen, is niet bewaarheid. De lei
ders van de vakvereeniging vergader
den gedurende meer dan zes uren Met
afgevaardigden van de stakers, die met
groote meerderheid van stemmen be
sloten de staking voort te zetten.
Spitsbergen, de kale, troostelooze
eilandengroep tusschen den 74en en
81en breedtegraad, werd de vorige
week weer eens op de voorpagina's
der bladen genoemd.
Dit gebeurde voor het laatst in
1943, toen een klein Noorech gar
nizoen, dat op de eilanden was ge-
stationneerd, dapper, en met zware
verliezen vocht tegen een sterke
Duitsche vlootformatie, aangevoerd
door den bekenden kruiser „Scharn-
horst". De Duitschers gingen aan
land, doch werden naar hun sche
pen terug gedreven.
De officieele Noorsche naam van den
Archipel is Svalbard, en niet Spitsber
gen, dat slechts den naam vormt van
het voornaamste eiland. De eilanden
werden in de zeventiende eeuw gekolo
niseerd door Nederlandsche zeehonden
en rendier jagers en waren reeds van
1194 af bekend terrein voor de Noorsche
Vikingen en walvischvaarders.
Noorsche onderzoekingen toonen aan,
dat de eilanden rijke, aan de opper
vlakte liggende steenkoollagen bezaten
en omstreeks 1900 begonnen de E [ritten
deze te ontginnen.
Bij het begin van den eersten
wereldoorlog was nog nooit door
eenig land officieel op Spitsbergen
aanspraak gemaakt. Inmiddels had
wel de Noorsche regeering bepaald,
dat mijnen, die Noorsch eigendom
waren, niet aan buitenlanders
mochten worden verkotiht. In het
verdrag van Versailles werd bepaald,
dat de eilanden onder Noorsche sou-
vereiniteit geplaatst zouden worden.
Ingevolge een internationaal verdrag
van 1920 kwam Svalbard onder Noor
sche jurisdictie.
De kolenwinning breidde zich snel uit.
Men schat, dat er 9 a 10 milliard ton
kolen aanwezig zijn. Noorwegen voert
ieder jaar de productie op. Een paar
honderd menschen trotseeren den
strengen poolwinter om de mijnen open
te houden.
Thans heeft de Sovjet-Russische re
geering de Noren verzocht, het verdrag
inzake Svalbard te herzien en bepaalde
gebieden op de eilanden aan de Russen
af te staan. Deze kwestie werd voor het
eerst te berde gebracht in den herfst
van 1944. Zij richtten hiertoe een ver-
jORDPOOl
New Vork
O
<R- MQitou
Corto - 4703
aoek aan de Noorsche regeering, die
zich in ballingschap in Londen bevond.
Wat zij in feite vroegen, was verlof van
de Noren om op de eilanden militaire
bases in te richten.
De eilandengroep beheerscht de
routes door de Poolzee én zou voor
Rusland van groot strategisch be
lang kunnen zijn. De regeering-van
Nygaardsvold was echter niet bereid
over een dergelijke kwestie te beslis
sen, terwijl zij zich in het buitenland
bevond, en verzocht om uitstel van de
onderhandelingen, totdat Noorwegen
bevrijd zou zijn. Rusland had het
Svalbard-verdrag, afgesloten in Pa
rijs, niet mede-onderteekend, doch
hechtte verscheidene jaren later zijn
goedkeuring aan het verdrag. Na de
bevrijding van Noorwegen in Mei
1945 hadden onderhandelingen plaats
tusschen de Russische regeering en
de Noren.
De Noorsche autoriteiten hebben
steeds verwezen naar het Svalbard-
verdrag en er den nadruk op gelegd,
dat dit niet herzien kan worden zonder
toestemming van alle mogendheden, door
welke het onderteekend is, met uitzonde
ring van die mogendheden die zich ge
durende den oorlog bij de as gevoegd
hebben.
Met toestemming van de Russische
regeering hebben de Noren de Ver. Sta
ten, Groot-Brittannië en Frankrijk in
kennis gesteld van de Russische eischen.
Het is niet bekend, of Noorwegen heelt
voorgesteld de zaak voor de Ver. Naties
te doen behandelen, of dat het niet be
reid is, besprekingen te voeren waarbij
de kwestie van de volledige Noorsche
souvereiniteit over de eilanden is betrok
ken.
Dit beteekent echter niet noodzake
lijk, dat er geen hoop is op een spoedig
einde. Bij de leiding van de vakvereeni
ging heerschte na afloop van de verga
dering een gematigd optimisme. Men
hoopt dat de vergadering, die tot mor
gen verdaagd is, alsnog tot een gunstig
resultaat zal leiden. De moeilijkheid
schuilt in den eisch van de stakers, dat
hun een garantie zal worden gegeven
betreffende een gunstige beslissing
aangaande hun grieven. De leiders van
de vakvereenigingen konden vanzelf
sprekend niet in den verlangden zin
vooruitloopen op het oordeel van den
Gemeenschappelijken Raad, die geen
uitspraak zal doen voordat 't werk her
vat is.
Inmiddels breidt de staking zich nog
steeds uit. 15.000 havenarbeiders heb
ben nu ook den arbeid neergelegd, als
mede ruim 2000 arbeiders, werkzaam op
de lichters in de Theems. Ook elders in
Engeland neemt het aantal der stakers
toe. Troepen gaan nog steeds door met
het vervoer van levensmiddelen. Op
eenige Londensche stations weigerden
de arbeiders groente uit te laden, toen
zij vernamen, dat de troepen zich ook
belast hadden met het distribueeren van
de groenten vanaf de groote groente
markten. De bond van personeel, werk
zaam in restaurants en aanverwante be
drijven, heeft nu ook gedreigd te zullen
staken, als de regeering voortgaat met
het gebruiken van militairen voor het
levensmiddelenvervoer.
De politieke situatie op Celebes is ge
durende de laatste week aanmerkelijk
verbeterd, meldt Aneta uit Batavia.
Hoewel er nog eenige incidenten ge
meld ziln, werkt de bevolking actief
mede aan het herstel van orde en vei
ligheid. Ongewenschte elementen worden
vaak bij de autoriteiten aangegeven. Het
politiecorps is met 150 man versterkt en
heeft de wacht in de havens en andere
werkzaamheden van de militairen over
genomen. zijn geen nieuwe infiltra
ties van eenige beteekenis uit Java via
Borneo gemeld.
welijk voltrekken, met de vrees, dat het
vrouwtje spoedig zou worden doorge
zaagd?
Er was reden voor. want zü was de
assistente van Truxini, waaruit blijkt,
dat Amor zijn wereldbekende trucjes
zelfs bij goochelaars uithaalt. Alles liep
ten slotte nog goed af. maar toen het
paar op het bordes van het stadhuis
verscheen kreeg manlief opnieuw kuren.
Hij zwaaide met een stok en tot groote
verbazing van de samengestroomde kij
kers is het niet eenig naar zoo'n stoet
te kijken? ontsproten aan dit appa
raat een groot aantal vlaggen, die fees
telijk in den zoelen Januariwind wap
perden.
Wij hebben eens geïnformeerd, hoe het
feest verder verloopen is. Echt intiem
Er werden eieren opgediend, die in eea
hoogen hoed gebakken waren; een bus,
die met. papier gevuld werd, bleek even
later appelmoes te bevatten en het ko
nijn werd aangesneden en opgediend,
waarna het vroolijk door de zaal hup
pelde. De gasten hebben na afloop roet
het bruidspaar wat gekaart en hun ver
mogen, inclusief nog te betalen belas
tinggelden verloren. Het is bijna niet te
gelooven, maar bij het dessert droeg de
bruid twaalf ringen en de bruigom had
druk werk om al zijn horloges gelijk te
zetten.
De Nederlandsche militaire woord
voerder heeft heden het volgende over
zicht van den militairen toestand ge
geven:
In den oostelijken sector van Medan
werden in een^gevecht met een Neder
landsche patrouille binnen de demarca
tielijn 9 leden van het Lasjkar Ra'jat
Volksleger gedood en^een gewond. Aan
Nederlandsche zijde waren geen ver
liezen te betreuren.
Te Tjiandoer werd op Nederlandsch
gebied door Nederlandsche troepen een
aanval gedaan op het hoofdkwartier
van het Lasjkar Ra'jat. Documenten en
wapens werden in beslag genomen en 10
gevangenen gemaakt.
Te Bandoeng had een aantal scner-
mutselingen van patrouilles plaats. Bo
vendien wordt bericht, dat de comman.
dant van de T. R. I. telefonisch ver
klaard heeft, dat 7 Jan. een Nederland
sche patrouille van 68 man op republi-
keinsch gebied is aangetroffen en on
der vuur genomen. De Nederlandsche
commandant antwoordde, dat op dien
dag geen patrouilles waren uitgestuurd
en voegde hieraan toe, dat 12, 13 en 14
Jan. Nederlandsche troepen binnen de
demarcatielijn zijn beschoten. De Ne
derlandsche commandant verklaarde
nadrukkelijk, dat krachtige tegenmaat
regelen zouden worden genomen, in
dien dergelijke incidenten zich zouden
herhalen.
Uit den sector van Soerabaja wordt
gemeld, dat terroristen 1500 meter te
lefoondraad hebben weggenomen. Er
heerschte verder activiteit van patrouil
les. De stroom van vluchtelingen uit
Madoera houdt nog steeds aan.
De territoriaal commandant van West-
Java heeft de voor militairen bestaande
verpik-hing, om wapens te dragen wan
neer zij zich te Bandoeng op straat be
geven, opgeheven.
(Van onzen Londenschen correspondent)
15 Januari.
De conferentie van afgevaardigden van
de vier ministers van Buitenlandsche
Zaken, die te Londen bijeen zijn ter voor
bereiding van de conferentie te Moskou
over vredesverdragen met Duitschland en
Oostenrijk, bespraken heden de volgorde,
waarin de aanspraken der geallieerde
landen behandeld zouden worden. Na
langdurige bespreking werd besloten eerst
de Poolsche eischen en voorstellen te be
handelen en daarna de Nederlandsche,
Joegoslavische, Australische, Zuid-Afri-
kaansche en Canadeesche, in genoemde
volgorde, zoodat derhalve het Neder
landsch memorandum als tweede in be
handeling zal komen. Verschillende lan
den dienden heden hun aanspraken in.
Australië heeft voorgesteld, dat alle
voormalige vijanden van Duitschland ver
tegenwoordigers zouden zenden naar de
voorbereidende conferentie te Londen en
inzage zouden krijgen van alle documen
ten. Dit voorstel werd heden door de
conferentie besproken. De Russische af
gevaardigde verklaarde zich tegen het
Australische voorstel. Er is nog geen be
slissing genomen.
Na een kortstondige ziekte over
leed gisteren in zijn geboorteplaats
Scheveningen de bekende redder Leen-
dert Bruin, in den ouderdom van ruim
negentig jaar.
IEr zijn in het leven omstan
digheden, ivaarin men meer aan-
stoto geeft door zwijgen dan door
\^een ruw woord.
Te Londen zijn de besprekingen begonnen betreffende het vredesverdrag met Duitsch
'and. Déze besprekingen, welke zes weken zullen duren, worden geroerd door de „spe
ciale afgevaardigden" der vier groote mogendheden. Het zijn Sir William Strang en Lord
Hood (Gr.-Brittannieë)Robert Murphy en generaal Mark Clark (Ver. Staten), M. F. T.
Gusev (Ver. Sovjet.Rep.) en Couve de Murville (Frankrijk). Overzicht tijdens de
bijeenkomst in Lancaster House
