STAD EN OMGEVING
Torens rond de oude Sint Baaf
spel
Pmi.ï. m
De kerk te Santpoorteen parel in de
schatkist der Katholieke cultuur
Lichting 1944 wordt
gekeurd
Tandartsen opgeroepen
AGENDA
Verliezen in Indië
Na 45 jaar bericht van
poolexpeditie
MAANDAG 20 JANUARI 1947
PAGINA 2
„BOEKEN UIT ZEVEN
EEUWEN"
Expositie geopend
Drukte in de vleeschhal
Wreekt de centralisatie
zich?
DRAINEERING GRASVELD
KENAUPARK
Zilveren jubileum der
H. Familie
Vergadering Ned. Kath.
Sportbond
Inlichtingen verzocht
Voltooiing eerebegraafplaats
te Bloemendaal
„De roep van de tortel"
Uitreiking bonkaarten
„Haar laatste wil"
AANBESTEDING
Uitspraken Tribunaal
Schoenenbonnen
Waar zijn onze
troepenschepen
Huldiging Piet Kobus
ZANDVOORT
MIJNENGEVAAR
C. J. A. Slewe f
Mil
Ongeveer één-vijfde deel
onder de wapenen
Aflossingssysteem beperkt
diensttijd
VELSEN
Dreigende staking van
havenarbeiders
DEVIEZEN GEVRAAGD
Voor reizen naar het
buitenland
Benoemingen
In de Raadzaal aan het Prinsenhof
wordt gedurende een week, ter gele
genheid van het 350-jarig bestaan der
Stadsbibliotheek en van het 25-jarig
bestaan der Openbare Leeszaal, een
tentoonstelling gehouden onder den ti
tel „Boeken uit zeven eeuwen." Zater
dagmiddag heeft burgenj-ester M. A.
Reinalda deze aantrekkei ,'ke expositie
officieel geopend.
De directeur van de bibliotheek, de
heer P. V. de Wit, sprak een openings
woord, waarin hij wees op de groote be-
teekenis, die deze boekerij voor de stad
Haarlem en omgeving heeft. „Zij wil
meebouwen aan de volkscultuur, de ken
nis doorgeven, de wetenschap bevorderen
en goeden smaak aankweeken," aldus spr.
Op deze tentoonstelling, die aansluit bij
het 700-jarig jubileum van Haarlem, als
stad, zijn de meest representatieve wer
ken, welke de bibliotheek bezit, te be
zichtigen. De directeur deelde nog mede,
dat een boekje ter perse is, waarin de
geschiedenis van de jubileerende Stads
bibliotheek en Leeszaal wordt behandeld.
Hierna hield burgemeester Reinalda een
hooggestemde toespraak. Hij richtte al
lereerst het woord tot de oud-wethou
ders Mr. Bruch en Boes, die zich zoo
vele verdiensten hebben verworven bij de
oprichting van de leeszaal en uitleen
bibliotheek. Vervolgens uitte spr. zijn
bewondering voor het werk van den di
recteur en de bibliothecarissen die hij
zijn gelukwenschen bij het jubileum aan
bood. Wanneer men een vergelijking
maakt met een eeuw geleden, aldus de
burgemeester, dan ziet men, dat de be
langstelling voor het boek zeer is toe
genomen. „Mogen ouderen en jongeren in
toenemende mate van de rijkdommen
der bibliotheek genieten," zoo besloot spr.
Tenslotte werd een rondgang gemaakt
langs tafeltjes en vitrines, waar kostbare
handschriften, Costerdrukken, blokboe
ken, incunabelen, bibliophile en facsimile
uitgaven, boeken betreffende Haarlem en
vele andere bijzondere uitgaven liggen
uitgestald. De tentoonstelling blijft ge
opend tot 26 Januari.
De Stadsbibliotheek bestaat 350 jaar en
de Openbare Leeszaal 25 jaar. Ter gele
genheid van dit jubileum wordt een ten
toonstelling gehouden, die burgemeester
Reinalda Zaterdagmiddag otpende. De di.
recteur van de Stadsbibliotheek, de heer
P. V. de Wit, toont den burgemeester een
van de doeken. Wethouder Geluk kijkt
geïnteresseerd toe
Hedenmorgen heerschte er nogal wat
ontstemming in het lokaal van de
vleeschhal, waar zoowel de nieuwe le
vensmiddelenkaarten als schoenenbon
nen werden uitgereikt. Het opdringen
van degenen, die gaarne spoedig gehol
pen zouden willen worden, nam een dus-
danigen vorm aan, dat de politie de
handen vol had om de orde te hand
haven.
Nu de bijkantoren van den distributie-
tiedienst zijn opgeheven, er twee uitrei
kingen tegelijk geschieden en het aan
tal ambtenaren eerder af_ dan toe
neemt. kon dit alles niet uitblijven. Mis
schien dat de Maandag er ook schuldig
aan is, maar de centralisatie in dit ge
val kan toch nooit de rust bevorderen.
Als het flink geregend had, meende
de vreemdeling in onze stad, dat het
midden van het Kenaupark een vijvertje
was in plaats van een grasveld. Scms
dagen achtereen kon het hemelwater
geen uitweg vinden. Daaraan komt nu
een einde, want vanwege de gemeente
is men bezig draineeringsbuizen in
het grastapijt te leggen, een maatregel,
die een der mooiste parken van Haar
lem slechts schconer kan maken.
Voorafgegaan door een drie-daagsch tri
duüm geleid door pater C. Verheyen
C.s.s.R.. is gisteren in de parochie van St.
jan aan de Amsterdmstraat het zil
veren jubileum der H. Familie besloten
met een Hoogmis, opgedragen door den
directeur, pastoor G. Jongejan, en een
plechtig danklof, gecelebreerd door den
directeur, met assistentie van de belde
kapelaans. Onder het plechtig sluitings
lof huldigde pastoor Jcmgejan de dertig
zilveren jubilarissen. Uit deze H. Familie
is voortgekomen een retraite-club en een
collectanten-college voor 't priesterstudie-
fonds; de pastoor besloot zijn toespraak
met een opwekking dat in de parochie zQu
komen een bloeiende H. Familie van en
kele honderden parochianen, dezen immers
vormen de kern van een goed godsdien
stig parochieleven.
De Districts-commissle voor Katholiek
Voetbal belegt een zeer belangrijke verga
dering op Donderdag 23 Januari a.s. In
Hotel ,.De Leeuwerik" des avonds om half
acht, waarop o.m. een uiteenzetting zal
worden gegeven van de werkwijze van den
N.K.S. afd. Haarlem. Voorts zal op deze
vergadering een bestuur worden gekozen
en de contributie worden vastgesteld.
Een aansporing voor onze R.K. vereeni-
gingen om zich op deze vergadering te
doen vertegenwoordigen Hjkt ons overbo
dig.
Inlichtingen worden verzocht omtrent
de gedragingen gedurende de bezetting
van ons land van Mozes Brandon Bravo,
geboren 23 November 1906, van beroep
kleermaker, zich ook noemende Marchie,
Italiaan van geboorte, of Manrico Ban-
dagiati, eveneens Italiaan van geboorte.
HU heeft tot medio 1942 gewoond aan de
Thorbeckestraat 42 te Leiden, nadien tot
begin 1944 te Haarlem, Theemsplein 50,
daarna in Dalen (Drente) NoordwUk 13.
Genoemde Brandon Bravo heeft van
April 1942 tot aan de capitulatie van
Duitschland in Mei 1945, als jood, op ver
schillende plaatsen in Nederland gewerkt
voor de Duitsche Sicherhelts-Polizei te
Den Haag, onder nummer V 92, waar
door een aantal Nederlanders het slacht
offer werden van den S. D. Inlichtingen
te verstrekken aan het Hoofdbureau van
de P. R. A., Fonteinlaan 3 te Haarlem,
tel. 21481 of 19390.
Woensdag 22 Januari des avonds acht
uur, wordt in de Begijnhof Kapel te
Haarlem een Liederenavond gegeven
door Didi Sanders, mezzo-sopraan. Aan
den vleugel begeleid door Hans Schouw
man, zal zij liederen ten gehoore bren
gen van: Schubert, Wolf, Brahms, Pou-
lenc, Piemé en Duparc.
Te Santpoort is op 81-jarigen leeftijd
de oud-notaris L. Oppedijk overleden.
De politie-rechter te Haarlem veroor
deelde Donderdag C. B. te Santpoort tot
1 maand gevangenisstraf. Zij had in
dienstbetrekkingi beddenlakens, dames
kousen, baddoeken en levensmiddelen
gestolen. Haar man, met wien ze een
dag te voren getrouwd was, kreeg we
gens heling 2 maanden.
Zaterdag is in het gebouw van de
provinciale griffie te Haarlem een ver
gadering van het bestuur der stichting:
„De eerebegraafplaats te Bloemendaal'
gehouden.
Besloten werd een commissie van toe
zicht te vormen, die het nationale ka
rakter van de stichting volkomen zou
weerspiegelen en waarin dus vertegen
woordigers uit ons volksleven opgeno
men zouden worden. De basis werd ge
legd voor de voltooiing van de eere
begraafplaats, op het bouwen van het
groote monument na. Met de rijkscom
missie voor de oorlogsgedenkteekens zal
hierover nog overleg gepleegd worden.
Tevens zal nagegaan worden in hoe
verre een nationale inzameling van gel
den tot de instandhouding van de eere
begraafplaats, waar bijna 400 helden
uit het verzet een laatste rustplaats
hebben gevonden, georganiseerd kan
worden.
Men hoopt, de ontruiming en de ver
dere afwerking van de begraafplaats,
die binnenkort aanbesteed zullen wor
den, voor dezen zomer gereed te heb
ben.
Het bestuur der stichting werd als
volgt samengesteld: Dr. H. Warmsteker
te Haarlem, voorzitter, H. Muller te
Amsterdam, vice-voorzitter, M. M. Cou-
vee te 's-Gravenhage, secretaris, mr.
C. H. Plug te Amsterdam, penningmees
ter. Administrateur is de heer H. G. W.
Blaauw, Zijlweg 40, te Haarlenj.
In een commissie van toezicht hebben
30 landgenooten zitting genomen, waar
onder vele vc -raanstaande figuren uit
het openbare leven.
Het bruut opgedrongen kwaad kan
minder uitwerking hebben, dan het
langzaam en geraffineerd gepresenteer
de. De schrijver John van Druten heeft
in „De roep van de tortel", een persoon
lijk gebeuren tusschen twee menschen,
het laatste gekozen en een happy end
gevonden, dat den oppervlakkige tot de
conclusie moet brengen „het was zoo erg
nog niet". De tweemaal bedrogen, naar
liefde hunkerende vrouw, die een ser
geant in haar huis ontvangt, die op zyn
beurt „de pijn van een liefdes-desillusie"
ook niet langer kan verdragen, zou uit
het volle leven gegrepen kunnen zijn.
De auteur heeft echter door soms al te
openhartige taal en goedkoope situaties
temidden van knap geschreven tooneel
een voor katholieken onaanvaardbaae ge
heel verkregen. „Comedia" gaf Zaterdag
de première en daar, door het onweer,
staanbare spel van Ko van Dük en van
Mary Dresselhuys, In een zeer merk
waardig décor een groot aantal opvoe
ringen te voorzien Is, meenen wij ver
plicht te zijn, niet te zwijgen, maar het
kwaad te signaleeren. v. W.
Morgen, Dinsdag, ls het restant Tan de
letter H en I aan dei beurt voor het afhalen
van nieuwe bonkaarten. Te Bloemendaal de
letters V t.m. Z. Te Heemstede ls het al
leen schoenenbonnen afhalen van 912.30
N t.m. S en van 24 T t.m. Z aan het kan
toor Binnenweg 160.
Te Utrecht is men op het terrein ,1946" bezig met den houw van nieuwe expositie,
ruimten, welke van beton worden opgetrokken
In de geheel bezette zaal van gebouw
„Domi" te Overveen heeft de R.K. Too-
neelvereeniging Geaesius Zondagavond
een opvoering van het blUspel „Haar
laatste wil" gegeven. Het was geen toe
val, dat de villa ergens buiten uit haar
arcadische rust werd opgeschrikt door
een aantal personen, onder wie een
paar twistzieke dames Groen en Snetse-
laar. De eigenaresse is nauwelijks over
leden of beide genoemde dames komen
op het huis af, in den vasten waan ver.
keerend, dat zij de erfgenamen zullen
zijn. Een en ander leidt tot komische
verwikkelingen. De beide dames werden
juist getypeerd, evenals de kruidenier
Groen.- Na elk bedrtjf hadden de spelers
een warm applaus in ontvangst te
nemen.
Hedenmorgen geschiedde ten stad-
huize de aanbesteding voor den her
bouw van vUf woningen: drie aan de
Adriaan Loosjesstraat, een aan de Al-
berdlngk Tliijmstraat en eenaandeJac.
Geelstraat. Er waren totaal 34 inschrij
vingen, waarvan 6 ongeldig. Hoogste in-
schrUver was Heppeling met f63.844 voor
houten vloer en f 67.867 voor steenen
vloer. De twee laagsten waren W- en J.
v. d. Kroft te Haarlem met f 35.000
(f 35.700) en J. Seysener te Hillegom
met f42.908 (f43.658).
A. Hendriks, lid van de N.S.B., was
verantwoordelijk voor de arrestaties van
de Zaandammers Veenman en Kat. Er
waren verklaringen van getuigen, i.e.
zUn mede-arrestanten, die pertinent
ontkenden dat H. bij deze arrestatie be
trokken zou zijn. De opgehaalde slacht
offers bleven bü hun onder eede afge
legde verklaring, dat het beslist H. was,
die in den auto zat. Het Haarlemsch Tri
bunaal veroordeelde hem tot internee-
ring tot 8 Mei 1948 en ontzetting kies
rechten gedurende den Wjd van 10 jaren.
Morgen, Dinsdag, is de letter B aan
de beurt voor het afhalen van de
schoenenbonnen.
Naast een dwaas-wiekenden molen
wijst boven het geboomte een mar
kant torenspitsje, scherp als een kom
pasnaald, regelrecht en dwingend
naar den hemel: Wil niet misverstaan,
Kij die mij ziet. Daar zij uw eindbe
stemming.
Dit is de les van het symbolisch ge
baar, dat het silhouet van Santpoort
leert aan u, die de benauwenis van de
stad ontvlucht, verademing zoekend
in de majesteitelijkheid van de na
tuur op een schoonen door-de-week-
schen winterochtend. En gij, die niet
misverstaan hebt, wandelt langs de
bevroren aardbeivelden, voorbij rheu-
matische, stoerknokige beukenhaagjes
en met riet gedekte bollenvelden,
waarin de pracht van het voorjaar
sluimert en herkent uw hart in den
geploegden lap grond, die verlangt
naar den zaaier. De ruïne van het slot
Brederode tusschen de boomen getuigt
van de vergankelijkheid van aardsche
macht en glorie.
Het warme baksteen-rood van het
kerkje met de vriendelUke puntgeveltjes
op zij, dat als gehurkt ligt op het groene
pleintje, de rankheid van lUn In Gods
huis en parochiegbouwen en het even
wicht met de woningen rondom, dit
alles schept de gezellige intimiteit van
een gesloten gemeenschap.
Beslist modern van compositie is dit
parochiecomplex zoo logisch en verant
woord versmolten met het karakter van
het dorp (in plaats van de half-lande-
lijke sfeer te verstoren!) dat wij dit een
gelukkig, en helaas zeldzaam voorbeeld
van stedenbouw mogen noemen.
Het inwendige ls, in tegenstelling tot
het buitenaanzicht, nog niet geheel af
gebouwd volgens den opzet van den, in
een concentratiekamp overleden, Haar-
lemschen architect Beek ere. De nood
oplossingen, welke om redenen van fi-
nancieelen aard zijn gevonden, kunnen
echter vervangen worden door de oor
spronkelijke bedoelingen van den bouw
heer, waardoor de belangrijkheid van
het interieur zeker zal toenemen en,
naar wij hopen, de schoonheid van het
exterieur zal evenaren.
Het is echter niet de architectuur al
leen, ook de aankleeding der kerk: het
altaar, de communiebank, de preekstoel,
ramen, beelden en beschildering zijn
even zoovele factoren, die haar schoon
heid mede bepalen, In dienstbaarheid
aan het architectonische gegeven zal
iedere toegepaste kunst de aesthetische
waarde van het bouwwerk verhoogen. De
architect heeft hier de sierkunst wel
haar kansen gegund!
De beeldhouwer C. Smout, die hier
verscheidene beelden vervaardigde, heeft
in een in hout gesneden Madonna zich
zelf overtroffen. De élégance der vor
men, de innemendheid van gelaat en
houding, de adeldom en het minzame,
dat in de geheele figuur ligt, voeren tot
een warme devotie voor de Moeder Gods.
Een aparte kapel is toegewijd aan
de vereering van Onze Lieve Vrouw
van Altijddurenden Bijstand, de titel
heilige der parochie en de bekende
ikoon van dezen naam vormt er het
kernpunt. In twea kleine raampjes
vertelt Karei Trautwein op simpele
maar charmante wijze de geschiede,
nis van dit schilderij en de muren
;v?
Het fraaie en mooi gelegen kerkje te Santpoort
BOISSEVAIN 18 Jan. v. Amsterdam
n. Batavia.
TEGELBERG 19 Jan. v. Suez naar
Batavia.
Dc Haarlemsche biljartwereld wil het
feit van Kobus' nationale kampioenschap
in het eerste klasse 45/2 groot kader niet
onopgemerkt doen voorbijgaan. Te dien
einde heeft het bestuur van de B.C. Haar
lem een huldigingsavond belegd op Dins
dag 21 Januari in café-rest. „Bolwerk",
waarbij de diverse biljartclubs uit Haar
lem en omgeving Piet Kobus voor diens
fraaie prestatie komen huldigen.
Hoewel 't strand en de zee vóór Zand-
voort van mUnen worden gezuiverd, blijken
nog enkele zoogenaamde K-mijnen voor
de kust te liggen. De oefeningen met de
reddingboot der N.Z.H. Reddingmaat-
schappU worden daarom voorloopig niet
voortgezet.
De heer C. J. A. Slewe, directeur van
de Volkskrant, die dezer dagen in ver
band met een plotseling opgetreden
maagbloeding van de H.H. Sacramenten
der Stervenden was voorzien, is Zater
dag overleden.
Het beeld van Maria van Altijddurenden
Bijstand in de kerk te Santpoort
heeft hij gevuld met tafereelen w elke
ons O. L. Vrouw doen kennen als d
Moeder der Goddehjke genade, die, in
den hemel bewierookt, een voorspreek
ster is voor allen, die gestriemd wor
den door de geesels van het leven en
Haar hulp inroepen.
Deze omspeling van het motief in een
taal welke het volk aanspreekt is ons
sympathieker en doet zuiverder aan dan
de ikoon, min of meer naar eigen in
zicht gewijzigd, te copieeren. Wordt een
afbeelding zooals deze ikoon is, niet
zeer gehoorzaam en precisieus nageschil
derd ook al is het om bepaalde re
denen vele malen vergroot dan houdt
het op de vereerde Ikoon te zün, zoodta
eenig persoonlek element de vertrouwde
sfeer verstoort. Want deze sfeer ligt in
het uiterlijk van de beeltenis.
Met dit vergelijkend compliment mo
gen wij ons artikel niet Desluiten en
daarom deze nabeschouwing: De omzich
tigheid en het overleg bij de keuze der
medewerkers van de eerste plannen af
is een kwaliteit, welke heeft geleld tot
een volkomen verantwoord monument
van Katholiek besef. De overhaasting te
vermijden en daardoor de mogelijkheid
te latien bestaan voor een geleidelijken,
gezonden groei naar de voleindiging tot
een harmonisch geheel, deze eigenschap
ls vooral te prijzen daar zij een solide
basis is gebleken.
Meer van dergelijke parochiekemen, en
dan in de steden, zouden wij wenschen,
omdat door dc intieme sfeer de familie
geest versterkt, zoo het parochieeie le
ven gunstig beïnvloed wordt en hierdoor
tevens de parochiaan zich persoonlijk
sterker verantwoordelijk weet voor de
verfraaiing van zijn kerk.
L. T.
Van officieele zijde deelt men ons
mede:
„De jongemannen, geboren in 1924,
zijn voor den dienstplicht ingeschre
ven en worden thans aan een genees
kundig en psychologisch onderzoek
onderworpen. Slechts een beperkt
aantal van hen het één-vijfde
gedeelte van het totaal aantal inge
schrevenen niet te boven gaande
zal worden bestemd tot gewoon
dienstplichtige en omstreeks midden
1947 worden ingelijfd voor het vol
brengen van de eerste oefening.
Wie daartoe zullen behooren, valt thans
nog niet te zeggen, daar de resultaten
van de keuring en verder in te stellen
onderzoeken daarop van invloed zullen
zijn. De.overigen zullen worden bestemd
tot buitengewoon dienstplichtige bij de
Landmacht of bij de Zeemacht; zij zul
len voorshands niet in militairen dienst
worden geroepen.
ZU, die bU de keuring geschikt worden
bevonden voor den militairen dienst en
die meenen in aanmerking te komen voor
vrijstelling van den dienstplicht, dan wel
voor uitstel van eerste oefening, moeten
onmiddellijk na de keuring een daartoe
strekkend verzoek indienen bU den bur
gemeester van de gemeente van inschry-
ving. De daarvoor te bezigen formulieren
zijn kosteloos verkrU'gbaar ter gemeente
secretarie. De verzoeken van hen, die
tot buitengewoon dienstplichtgen worden
bestemd, blUven buiten behandeling. Aan
degenen, die voor gewonen dienstplicht
worden bestemd, zal het ministerie van
Oorlog tüdig vóór de inlijving de beslis
sing op verzoek toezenden. In verband
met het vorenstaande is het brengen van
bezoeken aan het ministerie van Oorlog
nutteloos. Deze bezoeken kunnen de be
handeling van de tallooze gevallen slechts
vertragen".
Men deelt ons van officieele zyde het
volgende mede:
„De tandheelkundige verzorging van
de troepen, zoowei in Nederland als in
Indië, eischt een zoodanige bezetting
van den tandheelkundigen dienst der
Koninklijke Landmacht, dat het getal
gewone dienstplichtigen, die tandarts
zyn, verre van toereikend is. Bovendien
heerscht, als gevolg van den bezettings
tijd, een groote achterstand in de oplei
ding van tandartsen, waardoor het nog
jaren zou duren indien men, om in de
behoeften van het leger te voorzien,
uitsluitend met inschakeling van jonge
pas afgestudeerde tandartsen zou vol
staan.
Tenslotte moet de mogelijkheid open-
blUven voor 't verleenen van uitstel van
opkomst aan degenen, die in de burger
praktijk absoluut onmisbaar zijn, terwijl
er naar moet worden gestreefd de tand
artsen niet dermate lang onder de wa
penen te houden, dat gevaar ontstaat
voor het verloopen van de burgerpraktUk
met alle gevolgen van dien voor de op-
geroepenen.
In verband met het vorenstaande
worden thans ook buitengewone dienst
plichtigen, die tandarts zijn, in militai
ren dienst geroepen. Het doel van dezen
maaregel is dus niet een steeds groo-
ter getal tandartsen in militairen dienst
te roepen, doch men beoogt het dragen
van de lasten over een zoo groot moge
lijk getal tandartsen te verdeelen, zoo
dat een aflossingssysteem kan worden
toegepast en de diensttyd tot een rede
lijken duur kan worden teruggebracht."
De havenarbeiders en de vischknechts
zUn in vergadering bijeen geweest ter
bespreking van hun moeilijkheden.
Sedert maanden worden met de reeders-
vereeniging onderhandelingen gevoerd
over een in te voeren wachtgeldregeling
voor de havenarbeiders en een wyziging
der loonregeling Nu er al gedurende een
tweetal maanden vrijwel geen visch
wordt aangevoerd, verdienen de haven
arbeiders zoo goed als niets en de ree-
ders bekommeren zich weinig over deze
groep. Met bijna algemeene stemmen
werd het voorstel aangenomen, een tele
gram te zenden aan de reedersvereeni-
ging, met de mededeeling dat vóór 25
Januari de verlangens der havenarbei
ders inzake het invoeren van een
wachtgeldregeling moeten zUn ingewil
ligd, daar anders het werk zal worden
neergelegd.
Ook bU de vischknechts heerscht
spanning. De vischhandel heeft het
contract inzake wachtgeldregeling los e
vischknechts opgezegd De vischhandel
heeft er echter herhaaldelijk op ge
wezen, dat men tot het invoeren van
een wachtgeldregeing bereid is, indien
de reeders bereid zijn deze verpachting
tegenover de vakgroep havenarbeiders
aan te gaan. Door de plotselinge opzeg
ging van het contract zijn de losse
vischknechts al eenige weken zonder
verdiensten.
Dinsdag 21 Januari:
Concertgebouw: H.O.V. Volksconcert 8 U.
Cadi-Club: Filmavond oud-strijders 8 u-
BIOSCOPEN:
Cinema-PalaceNötre Dame van de slop-
pen (18 jr.), Luxor: Jane Eyre (14 Jr.),
4.15, 7 en 9.15 u„ Frans-Hals: De witte wal»
(18 jr.) 2, 4.30, 7 en 9.15 u., City: De hemel
op aarde (14 jr.), 2.15, 4.30, 7 en 9.15 u„
Spaarne-thcater: Judy In het Luna-parK
(14 jr.), 2.30, 7 en 9.15, Zondag 2, 4.15, 7 en
9.15 uur.
Rembrandt: Topper keert terug (14 jr.)>
Apotheken: De nachtdienst der apo
theken wordt tot en met 25 Januari waar
genomen door: Bosch en Vaartapotheek,
B. en V.straat 26, tel. 13290; Apotheek
Florijn, Gr. Houtstraat 78, tel. 10500; H-
Remmers. Kruisstraat 6, tel. 10354;
Hoorder-Apotheek, Jan Gijzenkad® 181>
telef. 23821.
Ziekenvervoer: Fa. Mathot, Gr. Hout
straat 39, tel. 11990 en Margriet, Turf
markt 10 rd, tel. 21400 (dag en nacht)-
De regeering maakt hekend, dat tot
haar leedwezen in de afgeloopen week de
navolgende verliezen zyn gerapporteerd:
Kon. Landmacht: Huzaar B. K. Bak
ker, legerno. 240713011 van le R S PAW-
afkomstig uit Amersfoort, gesneuveld bU
Medan 81—1947; soldaat J. J. Heutink,
legerno. 221225007 van 15R I, afkom
stig uit Enschede, overleden te Medan
811947 tengevolge van bekomen ver
wondingen bij vijandelijke actie; soldaat
le kl. J. verdoord, legerno. 270819004 van
4 R I, afkomstig uit Lisse, gesneuveld te
Laboean bij Belawan op 911947; sol
daat L. van Meerendonk, legerno.
241007008 van 1 R S, afkomstig uit
Fijnaart, gesneuveld te Semarang 91—
194*7res. le luit. G. M. A. van Gerven,
legerno. 130314000 van 1 R S, afkomstig
uit Tegelen, gesneuveld 911947 te
Semarang. Kon. Ned.-Ind. leger: soldaat
Borat, legerno. k 346172. afkomstig uit
Ned.-Indië, gesneuveld 511947 bU
actie tegen extremisten; militie sold. lc
kl. E. T. H. Gunthardt, legerno. 16318.
afkomstig uit Ned.-Indië, gesneuveld 5—
11947 bij actie tegen extremisten.
Dezer dagen heeft het comité van
reisvereenigingen, waarbij zyn aange
sloten de Nederlandsche Christelijke
Reisvereeniging, de Nederj. Reisvereeni-
ging voor Katholieken en de Pullman-
Club, 'n adres gericht aan den Minister
van Financiën
In dit adres bepleit genoemd comité,
zoodra dit maar eenigszins mogelijk is.
deviezen beschikbaar te stellen voor het
reizen naar het buitenland. Het wUst
den minister op de vele duizenden gul
dens, die clandestien naar het buiten'
land verdwijnen en op het feit. dat va-
cantiereizen in den vreemde de energie
van bet Nederlandsche volk zullen sti-
muleeren. Bovendien zal het reizen var»
Nederlanders naar het buitenland het
internationale toeristenverkeer bevorde
ren, hetgeen onze deviezenpositie weer
ten goede zal komen. Ten slotte meent
het comité, dat bij inschakeling van de
bij het comité aangesloten organisaties
een waarborg zal worden gevonden
eventueel beschikbaar te stellen deviezen
voor het toerisme, ten volle aan hun
doel te doen beantwoorden.
Sovjet-Russische visschers hebben bij
een eiland in de buurt van MoermansK
een boei opgevischt, waarin zich een
boodschap bevond van de Baldwin-Zieg-
ler-expeditie, die in 1902 naar de Noord
pool is vertrokken en waarvan nooit
meer iets was vernomen. De in de boel
gesloten brief dateert van 24 Juni 1902
en is geadresseerd aan „het dichtstbyzy'n-
de Amerikaansche consulaat". HU is
geschreven in het Engelsch en in het
Noorsch en draagt als adres van afzen
der: „Ziegler-kamp, Franz Josephland,
hoofdkwartier te velde van de Baldwin-
Ziegler-poolexpeditie". De brief houdt
een dringenden oproep om steenkool in
en noemt het werk van de expeditie suc
cesvol. Zij was er in geslaagd voor het
National Museum aanteekeningen over en
teekeningen van Nansen's hut en ver
schillende foto's te maken.
De Baldwin-Ziegler-expeditie naar d®
Noordelijke IJszee werd gefinancierd
door den Amerikaanschen fabrikant
William Ziegler en georganiseerd door
Baldwin, Amerikaansch meteoroloog en
Noordpoolonderzoeker, die aan verschil
lende ontdekkingstochten in het gebied
van de Noordelijke IJszee heeft deelge
nomen en in 1933 overleed.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlet»»
heeft benoemd:
tc' rector te PoeldUk (St. Jozefshuis)
den weleerw. heer J. Castricu-
Vervolgens tot kapelaan te Amster
dam (H. Willibrordus buiten de Veste)
den weleerw. heer W. Burghouwt; t0
kapelaan te Rotterdam (H. Franciscus
van Ass.) den weleerw. heer J. J. Hete»*1,
die kapelaan was te Amsterdam (O.
Vr. Onb. Ontv.).
Tenslotte tot kapelaan te Roi rdaU1
(H. Joseph) den weleer:;, heer H- J'
Greitemann, die kapelaan was t, Goes-
Roman op een
Waddeneiland
63)
„Je liegt Op het strand ligt de roei
boot, waarmee hy hier aangekomen is.
Je houdt hem verborgen, zeg od, waar!"
Plotseling verdween haar heftigheid,
het was aisof zy in elkaar zakte en zij
zag er nu werkelijk hulpeloos uit.
„Thiessen is dood," bekende zy met
een huivering. „Hij is bij den brand van
Tonner in het vuur omgekomen."
De mannen in de kamer hielden den
adem in.
„Wat?" riep Kay verrast, „is Thiessen
verbrand? Maar Karsten Tewes, waar
is die dan?"
„In den schuilkelderginds in den
hof, onder de hooimyt
Kay zag den ouden Dohse aan„Heb
je 't gehoord, kap'tein? In den hof, on
der den hooibergdat is dus de
schuilplaats, waar Jasper Kroeger over
heeft gesproken." Nu keerde hy zich
weer tot de bevende vrouw: „Jullie be
hoort tot de bende van Tonner. Jullie
hebt gesmokkeld en strandroof bedreven,
de „Störtebeker" was het smokkelschlp,
Klopt dat of niet?"
„Ja, 't is zoo Tonner spande ons
er allemaal voor en Glaser in Husum
was zooveel als opdrachtgever."
„Of ik ook gelijk heb gehad! Die fUne
bankier stond dus op den achtergrond...
En wie heeft ginds ln het wad Jens
Rickmers neergeslagen?"
„Thiessen
„En wie schoot dien giftkogel op me af?"
„Thiessen! Tonner dwong hem daartoe."
„En wie waren de twee, die wy toen
's nachts aan het strand bezig hebben
gezien?"
„Tewes en ik. Thiessen bracht een
Kist vol Hollandsche kant aan, die wij
in den schuilkelder moesten verbergen."
„Aha! Dus jullie alibi was valsch. Jij
huichelde een voetverstuiking en de
strandvoogd, geholpen door zijn huis
houdster, gaven over Tewes een plech
tige verklaring af, die valsch bleek te
zyn, hè?"
Zij zweeg ontdaan.
„Nou, ik geloof dat we onderhand
genoeg weten," zei Kay en hy stak de
revolver weer in zyn zak. „Nee, dit eene
nog: wie stak den brand by Tonner
aan?"
„Karsten Tewes," anwoordde de
vrouw dof. „En doe nou verder maar
met me wat je wilt!"
Kay liep naar de getuigen van het
tafereel. „Nou, wat zeggen Jullie daar
van?"
In koortsachtige spanning had het
drietal de bekentenissen van de huis
houdster gevolgd. Nu haalden zij opge
lucht adem en de oude kapitein doeg
zich met de vuist voor het hoofd:
„O, o, wat ben ik 'n gek geweest!
Daar zit ik met 'n stel misdadigers in
myn huis en ik heb er niet eens erg
in! En dan laat ik me nog door zoo'n
heks van myn stukken pratenAlle
donders, wat ben ik blind geweest!
Och, Kay, je moet 't me maar niet al
te kwalijk nemen, ik ben 'n ouwe man.
Maar ik schaam me, dat wil ik je wél
zeggen!"
De jonge visscher lachte. Hij stond er
zelf van te kijken, dat het hem gelukt
was, Alma Thiessen een bekentenis af
te dwingen. Hij had het tamelijk grof
aangelegd, dacht hij nu, maar dat was
het eenige middel geweest om haar aan
het spreken te krijgen. De rest was voor
de politie; de heele geschiedenis lag nu
open en bloot Het was allemal zoo in
zijn werk gegaan, als hij altijd vermoed
had. Nu kon de politie het verder wel af.
Opeens werd buiten zijn naam geroe
pen en vlak daarop stonden opper
wachtmeester Schlemm en wachtmeester
Grothe van Pellworm voor het raam.
„Hé, is u er nu al?" riep Kay verrast.
„Komt binnen heeren, 't is juist het ge
schikte moment."
Toen de twee beambten hoorden, wat
zich zooeven in deze kamer had afge
speeld en welk succes de visscher met
zijn geïmproviseerd verhoor had be
haald, stonden zy paf. „Duivekater 1"
bromde Schlemm, „ik maak u mijn com
pliment. Möller, dat had ik niet achter
u gezocht."
Spoedig stonden zy achter in den
tuin bij de kleine hooimijt en maakten
daar een breed luik vrij, waarmee de
geheimzinnige kelder was afgedekt. Met
een enkelen ruk haalden Kay Möller en
Harm Ehlers het luik omhoog. Nu zagen
zij een kleine, kelderachtige ruimte,
waarvan de wanden met baksteen be
kleed waren, 'en daarin lag, tusschen
balen kleedingstof, doozen belastingvrije
sigaretten en andere smokkelwaar, nie
mand minder dan Karsten Tewes!
Een half uur later waren ook Eike en
Uwe Tonner, zoowel als hun bejaarde
huishoudster, door de beambten in
hechtenis genomen. Alle buren liepen,
over het drooggevloeide gedeelte van het
land, naar het erf van den strandvoogd,
om getuige te zijn van de ontmaskering
van de gevreesde bende.
Onder de puinhoopen van den afge-
branden stal zocht men tevergeefs naar
de stoffelyke overblyfselen van den
schipper Friedrich Thiessen. Het vuur
had niets van hem overgelaten een
oude geblakerde bajonet was alles wat
ze van hem vonden. Schlemm bekeek het
ding lang en liet het dan Kay Möller
zien. „Dat is 'n wapen, zooals de pio
niertroepen het dragen, een bajonet me,
zaag. Waarschijnlijk heeft Thiessen het
hier of daar op den kop getikt. Maar
intusschen is dit het laatste bewijsstuk,
dat ons nog ontbrak. Want het is met
dit wapen, dat de schurk Jens Rickmers
heeft neergeslagen."
Het was al middag, toen de twee poli
tiemannen de beide Tonners, bun huis
houdster, Karsten Tewes en Alma
Thiessen naar de geul voerden, die de
haven van het eiland vormde. Daar
wachtte hun de Husumsche postboot.
En in die boot zaten Reimer Rolfs en
Gesa Lührs arm in arm.
„Wel, wel," riep Kay uit, „wat heb ik
nou aan m'n klompen? Kan ik felicitee-
ren?"
„Ja, Kay je weet nooit, hoe 'n dub
beltje rollen kan hè?" glunderde de
veerman. „Gesa en ik hebben er een
poos over gedaan, maar ten slotte
hebben we elkaar toch gevonden. En
nou kun je er van op aan, dat 't gauw
bruiloft za! zijn probeer ons maar
vóór te zijn!"
„Hier heb je de vUf, jongelui, veel ge
luk en zegen! Dus jij hebt de politie zoo
vlug hierheen gebracht? Nou, je neemt
een mooie lading naar Husum terug
kijk dat zaakje maar 'ns aan! maar
morgen breng je mijn vriend Hein
Lührs mee, niet?"
„Dat zal gebeuren," zei de gelukkige
Reimer vroolijk, „want je snapt dat ik
ook verlangend ben om myn aanstaan
den zwager weer eens te zien."
Met een breed gebaar noodigde hU de
politiemannen en de arrestanten tot in
stappen en kort daarom zoemde de vol
geladen kotter de haven uit-
Kay Möller had zich afgewend; hy
kon de gezichten van de ontmaskerde
bende niet meer zien. ZU'n oogen dwaal
den van de beschadigingen, die de storm
aan den oever van het eiland had aan
gericht, naar de vereenzaamde hoeve
van den strandvoogd. Nu zullen we hier
eindelyk tot rust komen, dacht hij,
maar er ligt voor ons allemaal een massa
werk te wachten
Plotseling stond Jan Paulsen naast
hem. De eilandboer zag hem kalm en
ernstig aan en stak hem zwijgend de
hand toe. Kay haalde diep adem. Een
groote vreugde steeg in hem op. Jan
Paulsen wilde wat zegden, maar hij kon
niets over zijn lippen krijgen. Ontroerd
en deemoedig wachtte hy tot de jonge
visscher toesloeg en zijn hand omvatte...
Stralend welfde zich nu weer de zon
nige zomerlucht over het groene eiland.
Aan de Noordkaap stonden Helke
Paulsen en Kay Möller. Zy stonden
hand in hand op het kleine duin en za
gen met gelukkige oogen uit over het
wyde wad, dat in de zon goudachtig
fonkelde. De wind speelde in het blonde
haar van het meisje en bracht hun de
muziek over, die vrouw Antje thuis uit
haar „tooverkastje" door de wijd ge
opende vensters naar buiten liet jui
chen. Vóór hen in de baai schommelde
de oude brave vischkotter, waarop Harm
Ehlers de korrenetten in orde bracht.
En ginds yoer de drijvende winkel yan
Hein Lührs voorby en de vriend zwaaid®
hun met zyn pet een groet toe.
Op dit oogenblik had Kay Möller een
groot en biy visioen. Hy zag in de wad
denzee duizenden werklieden bezig, d»
een hoogen, stevigen dijk bouwden-
zag uit de modder groene, vruchtt®*.
polders oprijzen, een heel nieuw
met ontelbare trotsche boerenhofst®"®
met lachende mannen, tevreden vrouW®
vroolyk spelende kinderen. En hij l\
zich zelf en Helke te midden van die oV
gewekte, ijverige menschen en zU sii
werkten vereend aan de verwezenüJK^gt
van een mooie gedachte, aan
scheppen van gezonde welvaart. e
Dat is een toekomstbeeld, dacht
jonge visscher, maar zóó kan bet
den! ajie
En den volgenden dag schaarden
mannen van Hallig Hohne zich om je
heen, om met spade en ho>
uweel
storf11
ii»
zware beschadigingen, die de s™gtood
zijn razende woede hun geboo:rt b gp
had veroorzaakt, weer op te ru „r pui»
zy wisten het allen, zoodra zU n.® j.e ge'
jongen buurman met zyn energ» kgKep,
zicht en ondernemende °0®ennjeuwen
dat dit het begin was van een ,y,aniet
tyd, want voortaan zouden zU pu1»
helpen om het stukje grond, wa tot
toekomst was gebouwd, te m-jg w°'
een plaats, waar het goed en
nen was.
EINDE
