m
Plesman geeft zijn oordeel
Ook op Croydon een vliegtuigramp
Onverbeterlijk
Duitschland
EENZAAM
VERZET
EILANDEN IN STILLEN OCEAAN EEN
AMERIKAANSCHE WENSCH
II", fr rrr* -
r/2\
II
„Oorzaak van de ramp volkomen
abnormaal en verrassend"
Twaalf inzittenden vonden den dood
Onderwijzers krijgen het
hun toekomende
Verzoek om nieuwen
koienbon
filf! fJJ till M
Strijd in den sector
Soerabaja?
Van Vessem voor het
tribunaal
MAANDAG 27 JANUARI 1947
PAGINA 3
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Als een pad van steenen door het
water naar Oost-Azië
iHllF
hun
(5, Pr.)
GROOTE
OF
STILLE
'4
mem
Avonden lengen
en de pijnen strengen
Al Capone overleden
TOT 4 MEI GEEN NIEUW
SPOORBOEKJE
Krian zou geëvacueerd zijn
Teekenen republikeinen
onltwerp-accoord?
Verliezen in Indië
Margarine in plaats van
boter
NIEUWE PROVINCIAAL
Vermogen gestegen van
46 tot 232 mille
Centrale Raden van de
St. Vincentiusvereeniging
Tot het einde van 1941
zijn de Vereenigde Sta
ten buiten den militai
ren oorlog gebleven. Hun bij
drage was tot op dat tijdstip
een economische en politieke.
n het moest 7 December 1941
w°rden aleer zij metterdaad
de wapens aangordden. Op
dien gedenkwaardigen dag
berden, terwijl in Washington
06 Japansch-Amerikaansche
onderhandelingen nog gaande
^'aren, bij Pearl Harbour vijf
E1agschepen door Japansche
v'iegtuigen overvallen en naar
den kelder gejaagd. Toen
kwam Amerika in het geweer,
eerst slechts tegen Japan, kort
daarna ook tegen Duitschland
on Italië, die den oorlog ver
klaarden.
Het is niet zonder belang,
zich dit te herinneren. Wel
iswaar zijn er velerlei om
standigheden die de afzijdig
heid der V. S. in het eerste
deel van den oorlog begrijpe
lijk maken. Maar het is toch
teekenend, dat Amerika pas
§°ed in de krijgsbedrijven be
trokken werd 1. nadat het was
aangevallen, 2. in het Oosten,
®h 3. van Europa uitgerekend), nadat de
As den oorlog verklaard had. Toen Eu
ropa door de barbaren bedreigd, zelfs
Srootendeels ingenomen werd, bleven de
Amerikanen op een afstand. Toen Azië
Sevaar liep, schoten zij echter toe. De
kerkelijk vitale belangen der V. S_ la-
£en in het Oosten. En langen tijd heeft
rden in Amerika den oorlog tegen Ja-
han als zijn eigenlijken oorlog be
schouwd. Pas op het laatst heeft men
deze opvatting eenigszins gewijzigd.
Zooals het in 1941 was. zoo is het ook
hu: Amerika is geïnteresseerd bij Euro-
ha, maar véél meer bij het Oosten.
aar immers waren nog millioenen
economisch achterlijken, die een afzet
gebied vormen voor de Amerikaansche
Productie en wier onontgonnen bodem-
rijkdom den Amerikanen in handen
kan vallen, terwijl Europa een eigen,
Üeperfectionneerd productieapparaat be
zit en wat de voortbrengselen van zÜn
Srond en ondergrondschen schatkelder
betreft veel minder beloften inhoudt
dan het nog braak liggende Oosten.
Het behoeft in dit licht geen ver
wondering te wekken dat de V. S.
bijzonder veel gewicht hechten
a&n de mogelijke positie der Sovjet-Unie
hï Azië. Niet bij wijze van. toeval probeer
de generaal Marshall een oplossing in
den Chineeschen burgeroorlog te bewer
ken. De benoeming van dezen soldaat,
'd'e geen andere politieke ervaring heeft
dan de in China verworvene, tot minister
van Buitenlandsche Zaken wijst wel aan
dat inderdaad Azië een van de kern
punten der Amerikaansche politiek is.
In China moet een grendel geschoven
gorden voor Russisch opdringen naar
'»et Zuiden. Japan moet dienen als af
sluiting naar 'het Oosten en Zuid-Oos
ten, in de richting van den Pacific. Want
ih dezen Oceaan liggen, als een pad
van steenen door het water, de eilanden
die het Amerikaansche met het Azia-
sche vasteland verbinden. De grootste
hïarlnebasis van Japan, Yokosoeka, is
dan ook reeds ingericht als zee- en
'Uchtsteunpunt der V. S.
Vele eilanden in den Stillen Oceaan
Z'aren vroeger Duitsch bezit en werden
Aa den eersten wereldoorlog onder Ja-
Panseh mandaat gesteld. Met groote
hardnekkigheid hebben de Amerikanen
eze in den tweeden wereldoorlog ver
eerd, en zij zijn er nu nog de bezet-
®ïs. Deze bezetting kan formeel slechts
dfen tot de vrede met Japan geteekend
daarna moet een andere regeling in-
reden. Zich baseerend nu op de moeite
le het zich ter verovering gegeven heeft
op de stelling dat de Japansche man
daat-eilanden van wezenlijk belang zijn
d°r zijn veiligheid, eischt Amerika voor
de rechten over de Marshall-groep,
h® Marianen (Truk) en de Carolinen op.
**Bt zal Zich daartoe tot den Veiligheids
rad wenden, die in deze zaak de laat
b beslissing moet nemen.
at ls evenwel nog niet alles wat de
S. wenschen. Op 2 Januari heeft de
duunissie voor Vlootaangelegenheden
j,au den Senaat „het volle eigendoms-
°ht over de eilanden, die onder man-
vaat van andere U.N.O.-leden staan" ge-
öraagd, omdat die eilanden „schakels in
b Amerikaansche defensieketen" zijn
de
én Manus (Austr.).
1000km
Wake
Goearn'
Phi lippijnen
4600 km
Kwadjelln
Jaluit
Even
Bismarck
arch
Rabaur\
Sinschhaven
Pt MoresD
V ST CR UZ
(4406)
hiet verdedigd kunnen worden door
v. n huidige mandatarissen. Het betreft
ei" eilanden Espirltu Santo (Eng.
Noumea (Fr.), Guadalcanal
IU het kort kan men zeggen,
V-S alle eilanden in den
Willen bezitten of minstens
Hierdoor zou gansch
tairen
zou
onder hun directen
dus politieken en
- Uhschen invloed komen te
dat de
Pacific
behee-
Oost-
mlll-
eco-
staan.
q -^uen mviueu komen
hn ^Bherlandsch-Indië, dat toch al be-
hik tusschen de wel onafhanke-
Pj^.B maar in feite geheel Amerikaansche
gr 'PPtjnen, Australië en de Salomons-
Pp (waarvan Quadalcanal deel uit-
aakt) en <ja,t dan nog veel meer door
0 erikaansehe versterkingen zou worden
qa 'hgd. Aan een confêrêntie, die eerst-
NieSs °P uitnoodiging van Australië en
öen and te Canberra gehou-
hlet Zal worden, nemen dan ook
alleen de gastheeren, Ameri-
Uam
'aWu.eiu";
"'CaROIinÈn'1:
Caroünen
GIL8ERT-EIL.
yADMIRAllTEITS-EIL (Ausfr.1
-• SAIOMONS EIL
GUADALCANAL (Br)
ESPIRITU SANTO.
1 (Br.-Fr.) JÉr
PUINEA
NOUMEA (Fr.)
vóniJi' Wor'in® «Ut dö
Ctr«h,w van
li9^id?raendde<nnen°rnVOi"
(Nw.-Caltdo,
Do vroogore Japanse mandaten, waar*
Ovor de U. S. A. dominerende contróle
w'l hebben.
Kaart van Pelt
Micronesiëhet meest verbrokkelde
gebied ter wereld
ka, Engeland en Frankrijk, maar
ook Nederland en Portugal (men
denke aan Timor) deel. Op deze bijeen
komst, in de U.N.O -commissie voor de
mandaten en in den Veiligheidsraad te
zamen, zal de beslissing vallen over het
belangrijkste deel der Amerikaansche po
litiek: de beslissing over de toekomst
van het Verre Oosten.
Er is in den gedachtengang der V.S.
geen plaats voor een militair zelfstandig
Japan: nu niet, en later evenmin. Het
moet een Amerikaansche satelliet wor
den. En het is niet onvermakelijk, waar
te nemen, dat het argument „Wij eischen
de mandaat-eilanden vanwege onze vei
ligheid" een mogelijken Japanschen aan
val als voorwendsel gebruikt, terwijl na
tuurlijk- een Russische agressie bedoeld
wordt. Overigens ontneemt juist dit vei
ligheidsargument aan de V.S. alle recht
van spreken in een zaak waarin zij zich
zoo krachtig laten hooren. Want als de
Sovjets hetzelfde argument gebruiken om
hun expansie in Europa te rechtvaardi
gen, willen de Amerikanen van niets
hooren
Uit de hierbij afgedrukte kaartjes kan
men zich eenigszins een beeld vormen
van de ingewikkelde maar gewichtige
zaak waar het hier om gaat. Slaat men
een atlas op, dan zal men de strategi
sche bedoelingen in een grooter verband
kunnen zien en ontwaren dat er een
gordel geprojecteerd is van Alaska over
de Aleoeten, Hawaii en de Marianen
tot de Philippijnen. Gordel, die Azië
afdoend kan dichtsnoeren en onverbre
kelijk aan Amerika kan binden en daar
door de levensader van de Amerikaan
sche politiek kan uitmaken.
der door de V.S. opge-
"■te eilanden in den Pacijits
ChinaX -i
PhEOeTEN
STILLS OCEAAN
hawaii-eil
|PH|L|Pm,NEN
Huidige invloed$ifeer
der U.S.A. in de Pacific
Overzicht van den Stillen Oceaan
Het detachement West-Indië, dat 30 Jan. a.s. naar de West vertrekt, defileerde te
Alkmaar voor kolonel Dudok van Heel en den burgemeester van Alkmaar,
prof. Koelman
(Han onzen Haagschen redacteur)
In het K.L.M.-gebouw aan den Raam-
weg te Den Haag heerschte Zondag
avond groote bedrijvigheid en nog groo
ter verslagenheid. De nieuwe ramp, die
de K.L.M. heeft getroffen, heeft zoo
mogelijk nog meer Indruk gemaakt dan
het ongeluk, dat enkele maanden ge
leden te Amsterdam plaats vond. Het is
in den waren zin van het woord verbijs
terend. Een Dakota, die in prima staat
verkeert, die de vlucht van Amsterdam
naar Kopenhagen normaal volbrengt,
die bestuurd wordt door Geyssendorffer,
den oudsten en meest geroutineerden
piloot van de K.L.M. niet alleen, maar
een van de bekendste vliegers ter wereld,
stijgt van een vreemd vliegveld onder
gunstige weersomstandigheden op, start
normaal en dan plotseling, goed en wel
los van den grond, schiet het toestel op
onverklaarbare wijze plotseling steil
omhoog en van misschien 75 meter
hoogte als een blok steen stort het
met 22 menschen neer in den dood. In
vijftien seconden was alles voorbij. En
onder deze dooden bevindt zich de
Zweedsche prins, die enkele dagen ae
gast van de Nederlandsche Koninklijke
Familie was, die door Prins Bernhard
tot op Schiphol was uitgeleide gedaan
en wiens aanwezigheid de reden was ge
weest, dat Geyssendorffer, die normaal
op de Indië-route vliegt, als gezagvoer
der was aangewezen.
Ieder menschenleven is voor de K.L.M.
even belangrijk, maar het spreekt vanzelf,
dat met dezen koninklijken passagier aan
boord alle veiligheidsmaatregelen nog eens
extra waren gecontroleerd.
In het gebouw van de K.L.M., waar Zon
dagavond directeur Plesman met zijn
hoofden van dienst in conferentie bijeen
was, was men dan ook zeer verontwaar
digd te moeten vernemen, dat in Zweden
het bericht de ronde deed, dat de Dakota
te zwaar belast was. Ofschoon uiteraard
omtrent de oorzaak van de ramp nog ab
soluut niets met zekerheid vaststaat
iedere hypothese is voorbarig kan met
positieve zekerheid verklaard worden, dat
van overbelasting geen sprake is geweest.
In een Dakota is plaats voor 21 passagiers
en toen de Ph-TCR van Kastrup startte,
waren er slechs 16 aan boord. „Het is
trouwens eenvoudig absurd," aldus een
K.L.M.-functionaris, „iets dergelijks te
veronderstellen".
Dir. Plesman, die zeer onder den in
druk van het gebeurde was, kenschetste
het als een „abnormaal ongeluk". Als
zelfs een Geyssendorffer er niet tegen
opgewassen is, dan moet de oorzaak van
de ramp wel volkomen abnormaal en
verrassend zijn geweest. Vandaar, dat
ook dit ongeluk hel vertrouwen van den
heer Plesman in de luchtvaart en de
K.L.M. niet heeft kunnen schokken. Dat
hij en de K.L.M. van harte wenschen,
Het is niet alleen de K.L.M. geweest,
die haar tol aan de luchtvaart moest
betalen. Over heel de wereld heeft het
afgeloopen weekend opnieuw vlieg
rampen gébracht, waarbü in totaal
buiten de slachtoffers van de K.L.M.-
ramp 24 menschen het leven heb
ben gelaten.
Op het Londensche vliegveld Croydon
stortte Zaterdag een passagierstoestel,
even nadat het zich van den grond had
verheven, neer en kwam in zijn val te
recht op een Tsjechisch toestel, dat ge
lukkig zonder inzittenden geparkeerd
stond. Twaalf van de 23 inzittenden
kwamen om het leven. Op denzelmen
dag, Zaterdag, verongelukte een Mos
quito van de Royal Air Force in York
shire, waarbij twee personen den dood
vonden.
Bij Hongkong vloog een transporttce-
stel van de Philippijnsche Luchtvaart
Mij., dat vijf millioen dollar aan goud
vervoerde en op weg was van de Philip
pijnen naar Hongkong, tegen een heu
vel. De vier leden van de bemanning
werden gedood.
Een vliegtuig van de Chineesche
luchtvaartmaatschappij, dat Zat:rdag
van Kanton naar Tsjoen"king vertrok,
wordt vermist. Chineesche vliegtuigen
zijn op zoek naar het vliegtuig, dat,
naar verluidt, passagiers aan boord
heeft.
Vijf mannen, die van het vliegveld
Istres bij Marseille opgestegen waren,
zijn opgepikt door een reddingsboot,
nadat hun toestel op zee had m-ceten
landen ter hoogte van het eiland Cor
sica. Zij hadden nog juist, voordat het
toestel in de golven verdween, tijd ge-
Vooral in de ongunstige jaargetijden, wor
den de rheumatische pijnen heviger en
de aanvallen volgen elkaar sneller op.
Een reden te meer om Kruschen te nemen
Die kleine dagelijksche dosis Kruschen
doet wonderende aansporende werking
op de bloedzuiverende organen is heil
zaam voor Uw heele gestel, 't Bloed gaat
sneller stroomen en de schadelijke zuren
oorzaak van Uw lijden en pijn ver
dwijnen vanzelf. Vraag Kruschen Salts bij
Uw apotheker of drogist. Fabr. Griffiths
Hughes Ltd., Manchester (Engeland).
(Adv.)
had hun rubberboot op te blazen.
Een Amerikaansch particulier toestel
kwam tengevolge van een explosie bij
Raensselaer in Indiana omlaag. De pi
loot en vier passagiers kwamen om het
leven.
Amerika's meest bekende gangster, Al
Capone, die in zijn glorietijd de onge
kroonde koning van Chicago werd ge
noemd, is Zaterdagavond in zijn „paleis"
te Miami Beach in Florida overleden.
Al Capone werd Dinsdag j.l. door een
beroerte getroffen. Hij werd de laatste
dagen in het leven gehouden door toe
diening van zuurstof. Al Capone, die in
Napels geboren werd en als kind met
zijn ouders naar de Ver. Staten emi
greerde, kwam door een toeval in de
gangsterwereld terecht, toen hij na een
gevecht meende zijn tegenstander gedood
te hebben en de vlucht nam.
dat er een diepgaand onderzoek zal wor
den ingesteld en dat zij niets liever zul
len zien, dan dat de nu nog onbegrijpe
lijke oorzaak zal kunnen worden vast
gesteld, is evident. Niet alleen is dit
voor de luchtvaart van het allergrootste
belang, maar naar Plesman's overtuiging
zal daarbij komen vast te staan, dat
noch de K.L.M., noch Geyssendorffer,
noch eenig ander lid van de bemanning
voor de ramp aansprakelijk kunnen
worden gesteld.
Reeds Zondagavond kwamen bij de K.L.M.
vele betuigingen van medeleven binnen.
Uiteraard werd de Nederlandsche Konink
lijke Familie direct nadat vanuit Kopen
hagen bericht was ontvangen van het
vreeselijk ongeluk op de hoogte gebracht,
doch nog in de late avonduren liet Konin
gin Wilhelmina bij de K.L.M.-directie doc-r
haar adjudant telefonisch nadere inlich
tingen inwinnen.
Directeur Plesman, die het bericht ont
ving toen hij den Zondagmiddag rustig
thuis doorbracht, begaf zich onmiddellijk
naar het hoofdkantoor, riep zijn hoofden
van dienst bijeen en bleef met hen. zooals
gezegd, een groot deel van den Zondag
avond in conferentie bijeen. Er was ge
regeld telefonisch contact met Kopenhagen,
doch in dit stadium kwam er weinig
nieuws binnen dat ten aanzien van de
oorzaak verhelderend kon werken. Als er
ooit volledige opheldering komt, dan zal
dat pas zijn als de deskundigen van de
K.L.M. en den Rijksluchtvaartdienst in
samenwerking met de Deensche luchtvaart
autoriteiten het onderzoek zullen hebben
voltooid.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Op aanraden van het Departement van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
dienden vele onderwijzers, toen de moge
lijkheid daartoe geopend werd, in 1942
een aanvrage in om hun diensttijd als tij
delijk onderwijzer en als Kweekeling met
Akte „in te koopen", waardoor deze mee
zou gaan tellen voor hun pensioen. Het is
wel eenigszins begrijpelijk, dat enkelen
hunner, nu er inmiddels bijna vijf jaren
verstreken zijn, zich afvragen, hoe het
met deze aanvragen staat, en dat zij zich
bezorgd gaan maken over de destijds
overgelegde akten van benoeming, waar
van zij vreezen, dat die in het uitgebreide
ambtelijke apparaat van Den Haag wel
eens konden zijn zoek geraakt.
Naar wij vernemen van de zijde
van het dept. van O., K. en W. zijn
de aanvragen reeds lang in behande
ling by den Pensioenraad en daar
kon men ons mededeelen, dat er geen
enkele reden bestaat tot ongerust
heid.
Het werk van de afd. „Inkoop" van dien
raad heeft in de oorlogsjaren geheel
stilgelegen, vandaar dat er zulk een lan
ge tijd verstreken is, voordat aan deze
stukken aandacht kon worden besneed.
Eerst in Maart 1946 beschikte de Pen
sioenraad over voldoende ingewerkte
krachten, die de uiterst gecompliceerde
materie van de Pensioenwet 1922 en de
Novelle van 1942 konden hanteeren.
Men mag verwachten, dat ongeveer
half Februari een nieuwe aanvulling van
de Pensioenwet in de Kamer zal komen;
voordat deze kracht van wet zal hebben
gekregen zullen zeker alle oude aanvra
gen zijn weggewerkt. Voor zoekraken van
bescheiden behoeft niemand te vreezen.
In voorbeeldige orde liggen alle akten
lexicagrafisch gesorteerd. Een kleine groep
deskundigen waakt met ambtelijke angst
valligheid.
De huidige reisgids van de Nederland
sche Spoorwegen zal tot 4 Mei ongewij
zigd blijven. Teneinde eenige verande
ring in de dienstregeling te kunnen aan
brengen, zal een klein wijzigingsblad
nr, 2 gratis verkrijgbaar worden gesteld.
Deze verandering betreft alleen den
autobusdienst.
Volgens berichten van het republi-
keinsche persbureau „Antara" ls te Krian
in den sector van Soerabaja een hevige
strijd ontbrand. Volgens dit persbureau
zou de desa Krian 24 Januari zijn ge-
evacueerd, doch de Nederlandsche leger-
voorlichtingsdienst heeft geen nadere
gegevens beschikbaar.
Van Mook en gen.-maj. Buurman Van
Vreede zijn hedenmorgen per vliegtuig
naar Soerabaja vertrokken „in verband
met den militairen toestand aldaar en
de gevechten te Krian". Dr. P. J. A.
Idenburg en dr. P. J. Koets zijn naar
Buitenzorg vertrokken, teneinde zich van
den plaatselijken toestand op de hoogte
te stellen.
Het republikeinsche „kabinet" zal 5
Februari te Batavia bijeenkomen vcor
het behandelen van de begrooting. Aan
republikeinsche zijde acht men het niet
uitgesloten, dat de Indonesische dele
gatie op deze vergadering aan het „kabi
net" zal rapporteeren, dat zij de ont-
werp-overeenkemst van Linggadjati
heeft geteekend.
De regeering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de week van 17 t/m
23 Januari 1947 de navolgende verliezen
zijn geleden:
Gesneuveld of overleden tengevolge
van oorlogshandelingen
Koninklijke Marine: marinier 2e klasse
W. van Wermeskerken, legerno. 4505568,
afkomstig uit Amsterdam, 1011947 in
Nederl. Indië gesneuveld tengevolge van
vijandelijke actie.
Koninklijke Landmacht: soldaat W.
M. van den Hoven, legerno. 230218000
van 7 RI, tijdens vijandelijke actie 17
Januari 1947 door verdrinking om het
leven gekomen, nabij Palembang. Adres:
J. van den Hoven, (vader), Asterstraat
11 te Oiss.
Soldaat E. W. Venema, legerno.
240302005 van 1 I RI, gesneuveld 17
Januari te Medan. Adres: J. Venema,
(vader), Steenweg 4, Marwijksoord te
Rolde.
Koninklijk Nederlandsch-Jndische le
ger: soldaat G. H. van Gogh, legerno.
330, gesneuveld tengevolge van extremis
tische actie 19 Januari 1947 by Medan.
Afkomstig uit Helmond.
Korporaal T. Lokallo, legemo. 330, ge
sneuveld 17 Januari 1(947 tengevolge van
extremistische actie. Afkomstig uit Ne
derl. Indië.
Soldaat C. J. Klees, legerno. 96693, ge
sneuveld 18 Januari 1947 bij Medan ten
gevolge van extremistische actie. Afkom
stig uit Nederlandsch-Indië.
Militie-sergeant O. L. Bolt, legemo.
137114, gesneuveld 18 Januari 1947 bij
Medan tengevolge van extremistische
actie. Afkomstig uit Nederlandsch-Indië.
Landstorm soldaat M. Bouma, legemo.
141117, gesneuveld 19 Januari 1947 by
Medan tengevolge van extremistische
actie. Afkomstig uit Nederlandsch-Indië.
De Raad van Vakcentrales heeft zich
in een telegram tot den minister van
Economische Zaken gewend, in verband
met den kolennood in de gezinnen, van
den volgenden Inhoud:
„De Raad van Vakcentrales ontvangt
uit alle deelen van het land verzoeken
om aanwyzing van althans één kolen-
bon. Vele gezinnen zonder brandstof.
By huidige vorst deze toestand nijpend.
De Raad van Vakcentrales, de moeilijk
heden der regeering mede in verband
met brandstoffen-bevoorrading bedrijfs
leven begrijpende, dringen er gezien de
noodtoestand gezinnen by u op aan al
het mogelijke te doen, dat nieuwe kolen-
bon zoo spoëdig mogeiyk wordt aange
wezen".
In de periode van 2 tot en met
15 Februari zal voor personen van
5 jaar en ouder uitsluitend marga
rine en geen boter beschikbaar wor
den gesteld.
Deze maatregel is noodig om den voor
den winter beschikbaren botervoorraad
over het geheeie seizcen zoo goed moge
lijk te kunnen verdeelen. In de vooraf
gaande maanden is er eenige malen in
het totale vetrantscen meer boter ge
geven om het hoofd te kunnen bieden
aan de moeilijkheden in de grondstof-
fenvoorziening van de margarineindus
trie. Vermoedelijk zal deze vervanging
van het voor A-, B- en C-groep ge
bruikelijk geworden veertien-da agsche
boterrantsoen niet behoeven te worden
herhaald.
Het generaal bestuur der Congregatie der
Priesters van het H. Hart heeft pater L. J.
C. Leblanc, thans rector en missie-procu
rator te Rotterdam, benoemd tot provinci
aal overste der Nederlandsche provincie der
Congregatie. Hij volgt thans den hoogeerw.
pater G. Raaymakers op als provinciaal
der Nederlandsche provincie.
Voor het Utrechtsche tribunaal stond
Zaterdag terecht de thans 60-jarige ex-
gemachtigde van Mussert, A. J. van Ves
sem uit Utrecht, een bekend N.S.B.-
advocaat, oud-N.SB.-lid van de Eerste
Kamer en oud-gemeenteraadslid te
Utrecht, beschuldigd o.a. van het ver-
Ieenen van bemiddeling bij den verkoop
van voormalig Joodsch bezit. Voorts zou
hy den procureur-generaal Van Genech-
ten in kennis hebben gesneld van de
anti-Duitsche gezindheid van verschil
lende goede Nederlanders en zou hebben
getracht de drukkerij Bosch te Utrecht
voor Mussert te koopen.
Mr. dr. S. Kruyff, voorzitter van het
Tribunaal, deelde aan de hand van de
rapporten der belasting mede, dat het
vermogen van f 46.000 in 1940 gestegen
zou zyn tot f232.000 in 1944. Het jaar-
lyksch inkomen bleek Ingevolge dezelfde
fiscale gegevens In de oorlogsjaren bijna
vervyftienvoudigd te zijn.
Ter sprake kwam verder het uit Vught
vrij krygen van den heer I. J. Sloos, di
recteur van de N.V. Leidsche hooger on-
derwij ■rtustellingen üoor Van Vessems
bemoeiingen. Beklaagde had voor deze
bemiddeling niet minder dan f 75.000 ge
rekend. Hij verweerde zich thans door er
op te wijzen, dat hy zooveel werk aan
deze zaak had gehad en vooral ook met
het ongedaan maken van de confiscaties
der bezittingen van den heer Sloos. Na
eenig onderhandelen in wat volgens Van
Vessem een millioenenzaak was geworden,
was hij met Sloos overeengekomen dat
deze een vergoeding van f 50.000 zou ge
ven met de bepaling dat v. V. nog 25 jaar
deze instelling „van advies zou blijven
dienen", waftrvoor nog eens f25.000 zou
moeten worden betaald.
Daarna werd de aankoop door ver-
dachtes bemiddeling van een tweetal
Joodsche huizen voor de weduwe Mus
sertvan der Kaay. schoonzuster van
Mussert, behandeld Na het doodschieten
van Mussert's broer, Overste Mussert, in
de Meidagen van 1940, had de Staat aan
diens weduwe een schadeloosstelling toe
gekend van f 35.000, voor welk bedrag
de huizen waren gekocht.
Bij de behandeling van de pro-Duit-
sche gezindheid van verdachte ontkende
deze een voor hem compromitteerend in
terview met een Duitscher. Daarbij zou
hij hebben opgemerkt, dat ny vast ge
loofde in de onoverwinnelykheid van het
Duitsche leger.
Wanneer door het hoeren van nieuwe
getuigen de zaak niet zal worden aange
houden, volgt de uitspraak 8 Febr. a.s.
„Dit is geen büfar. o„i. maar ecu, tij het
eenigszins ongewoon, kippenei, geprodu
ceerd door een der „inwoonsters" van het
hoenderpark te Wassenaar. Het ei, dat
volkomen rond is. een doorsnee van 65
m.m. en een gewicht van 130 gram heeft,
bevat volgens den eigenaar van het hoen.
derpark waarschijnlijk drie dooiers
Aangezien de activiteit en de werk
zaamheden in de St. Vincentiusvereeni
ging in Nederland zéér omvangrijk zijn
toegenomen, is het onmogelijk gebleken
voor den Hoofdraad, die de overkoepeling
is van alle conferenties in Nederland, de
geheeie vereeniglng te overzien en te lei
den. Een decentralisatie in de topleiding
is noodzakelyk geworden en daarom is
men gekomen tot oprichting van zes
Centrale Raden, voor ieder bisdom één
en wegens de uitgestrektheid van het
Aartsbisdom twee voor dit diocees. De
taak van deze Centrale Raden is voor
namelijk om het arbeidsterrein te ver-
grooten en de onderlinge samenwerking
der conferenties te bevorderen. Hierdoor
zal de werking der St. Vincentiusvereeni
ging meer effectief zijn en kan men gun
stiger resultaten verwachten.
De oprichting van den Centralen Raad
in het Bisdom Haarlem geschiedde Za
terdag in het Vincentiusgebouw te Haar
lem in tegenwoordigheid van den Bis
schop, Z. H. Exc. Mgr. P. Huibers. De
Ir. P. C. van der Heyden uit Haarlem
werd geïnstalleerd als president
(Vervolg van pagina 1)
Er zijn ook lieden, die op Duitsch
land het recept zouden willen toepassen,
dat Moltke ln zyn „Erinnerungen" ten
aanzien van den Balkan voorschreef:
„Men zou het beste doen, den heelen
Balkan met trahes te omgeven en deze
niet open te maken, voordat men elkaar
daar had doodgeslagen." Dit is echter
een sentiments-radicalisme, dat de
wijsheid bedreigt en is tenslotte niet
ernstig gemeend. Maar het is beter dat,
als de Duitschers dan toch in ieder ge
val willen vechten, zy dit dan maar bin
nen hun eventueel heropgerichte „Klein-
staterei" doen.
Men vergeve bij zulk een ernstige
zaak deze kleine scherts. Want het gaat
hier in wezen om de alles beheerschen-
de vraag, hoe de toekomstige status van
Duitschland moet worden. Rykseenheid,
Bondsstaat, Statenbond (Kleinstaterei),
centralisatie of federaal verband?
Toen na den Fransch—Duitschen
oorlog van 187071 de eenheid van
Duitschland een feit was gewor
den, verdwenen de waarborgen van
Europa tegen het misbruik van macht,
de waarborgen, dié steunden op de vre-
destractaten van Münster (1648) en
van Weenen (1815). De staatssecretaris
van Paus Pius IX, Kardinaal Antonelli,
sprak toen het ware woord: „H n'y a
plus d'Europe". „Er bestaat geen Eu
ropa meer". Want het systeem van het
evenwicht, dat door de Europeesche we
reld moeizaam was bereikt en dat be
rustte op de militaire onmacht van de
Duitsche statenwereld, was verbroken.
Het vrygeworden Germanendom begon
van meet af met de politiek van geweld.
In Europa begon de toestand te ont
staan van den „gewapenden vrede".
Pruisen drukte op heel Europa. Deze
uitgebreide autoritaire en militaire mo
narchie werd door de omstandigheden,
waaronder zij was gesticht, gedwongen,
zich aldoor uit te breiden en zwaarder
te bewapenen
Alsof zij zeiven het gevoel hadden, dat
het vereenigde Duitschland een abnor
maal ding was, hadden zijn stichters
en hun opvolgers immer de vaste over
tuiging, dat het nieuwe Rijk geen
duurzaamheid kon hebben, indien het
niet steunde op een enorme militaire
macht en niet voortdurend de middelen
bereid hield, om zyn naburen te bedrei
gen. Uit dat gevoel ontstond de theorie
van den preventieven oorlog.
Er was nog iets anders. Het prestige
van het nieuwe Duitsche Rijk was ge
grondvest op zyn overwinningen. Het
had zyn crediet in de wereld, zyn cre-
diet op gebied van handel en politiek,
zelfs het prestige van zyn „Kultur" ge
vestigd op zijn militaire superioriteit
En op Bismarck. Het leefde inderdaad
van de autoriteit, die de ijzeren kanse
lier zich had veroverd door de drie
Pruisische overwinningen in de oorlogen
van 1864 (tegen Denemarken), 1866 (te
gen Oostenrijk) en 1870 (tegen Frank
rijk), welke oorlogen in 1914 de Engel-
sche minister van Buitenlandsche Za
ken, Sir Edward Grey, karakteriseerde
als „drie aan Europa verklaarde oor
logen".
H;t systeem, dat eerst Pruisen en
later het Duitsche Ryk volgde,
moest wel steeds gevaarlijker wor
den. Dit systeem was de oorlog, be
schouwd als „nationale industrie'". Deze
gedachte heeft steeds zijn staatslieden
vervuld: altijd meer soldaten, altyd
meer kanonnen. Duitschland moest sol
daten en kanonnen hebben, zooals een
staatsbank goud behoeft c«n waarde te
geven aan zijn bankpapier. En schier
automatisch brak het uur aan, waarin
de bekoring, gebruik te maken van
dien schat, te sterk werd.
De staatslieden van Europa waren
verblind, toen zy in 1871 de Pruisische
hegemonie niet tegenhielden. Het ge
wone volk dacht het juiste. Kenschet
send in hooge mate was hetgeen de
Fransche ambassadeur te Londen, Char
les Gavaxd, ln 1871 in zyn dagboek
schreef: „Het publiek begrijpt, dat dit
de eeuwige oorlog is, die begint".
Sedert 1875, toen Bismarck er over
dacht, Frankrijk voor altyd te verplet-
tëren, ontstond reeds in beginsel de
Triple Entente als een natuurlyke nood
zakelijkheid. Er moest alleen maar eeni
ge tijd verloopen, om haar definitief
vorm te geven. Men kan zeggen, dat
deze unie van Frankrijk, Engeland en
Rusland en haar conflict met Duitsch
land vast stonden van den dag af,
waarop het Duitsche Ryk werd gepro
clameerd. In den eersten wereldoorlog
reeds moest ook Amerika tenslotte mee
doen, om de wereld te beschermen tegen
't voortdurende Duitsche oorlogsgevaar.
Tegen dat Duitschland, hetwelk alleen
maar een vrede kon waardeeren, die
gegrondvest zou zyn op absolute over
macht. Hetzelfde Duitschland, dat, een
maal verslagen, niet veranderde en 20
jaar later andermaal de wereld den
oorlog zou aandoen.
Generaal George Marshall zal op de
conferentie in Moskou aandringen op het
sluiten van een verdrag voor den duur
van 40 jaar met Duitschland, i6 Zondag
van diplomatieke .zijde medegedeeld.
Roman uit den
bezettingstijd
door Hans Verhoeven.
6)
Nu komt het er op aan, dacht Joop.
Zij sloeg hem scherp gade om te kun
nen beoordeelen hoe hij op haar woor
den zou reageeren. Zou hij haar op de
een of andere wijze laten bemerken te
begrijpen wat zij onder vertrouwebjk
verstond?
Had Maarten direct aangeboden
Tijntje te laten komen of zelfs als hy
niet had geaarzeld haar te antwoorden
de boodschap voor zyn medewerker in
ontvangst te nemen, dan zou zij waar
schijnlijk zijn vertrokken, zonder te heb-
be bereikt wat zij wilde. In dat geval zou
zy hebben gedacht, dat hij uit haar ver
zoek geen verhand begreep met illegale
werkzaamheden en zy zou vermoedelijk
iets onschuldigs hebben verzonnen om
haar komst te verklaren. Doch zij merk
te zeer goed op, dat haar woorden hem
verrasten, hem onzeker maakten, dat hij
weifelde, dat hij moest nadenken alvo
rens te antwoorden en daardoor kreeg
zy de moreele zekerheid, hem juist te
hebben beoordeeld. Hij weet niet of hy
mij in vertrouwen mag nemen of niet.
flitste het door haar heen. En al ont
dooide hij niet direct, zij was er niet over
teleurgesteld, doch gevoelde plotseling
hoe een intense blijdschap bezit van
haar nam, een blijdschap, die haar te
gelijkertijd verwonderde.
„Ehhmzei hij welsprekend,
juist toen de stilte benauwend begon te
worden. „Zou het niet het beste zyn, als
ik ehals ik Tyntje voor u opzocht?"
Weer ontmoetten hun oogen elkaar en
weer was het alsof hy hulpeloos weg
zonk. En vervolgens, ziende, dat zij niet
ernstig kon biyven, leek hij te worden
opgenomen in een lift van emoties en op
hetzelfde moment begonnen hun trekken
in een lach te ontspannen. Hij groeide
er door in eigen waardeering en zelfbe
wustzijn in dit innerlijk proces vormde
htm ook in haar oogen tot een andere
persoonlijkheid.
Onuitgesproken had hy bekend, zon
der woorden had zij zekerheid gekregen.
Zy zag zijn leven als een film voor zich
hij was de man, die in Ruigendam aan
de touwtjes trok, hy had zichzelf de
ontzagiyke moeiiyke taak opgelegd te
werken, te saboteeren en te zwijgen.
De rest van hun gesprek was even
kort als weinig zeggend. Joop was veel te
verstandig om gebruik te maken van de
situatie voor het uitlokken van verdere
confidenties, de boodschap aan Tyntje
kwam niet meer ter sprake en het
eenige opmerkelijke mocht nog zijn, dat
zij het volkomen natuurlyk vond hem te
tutoyeeren. Maarten volgde haar voor
beeld met gelyke vanzelfsprekendheid.
Joop stond op en stak haar hand uit.
„Ik ten bly je te hebben gesproken.
Overigens kun je er gerust op zijn dat
ik zal doen, alsof ik hier niet ben ge
weest. Maar je moet me beloven me eens
te komen opzoeken".
Maartens stem had 'n warmen klank,
toen hij haar die belofte gaf.
Terwijl hij de deur voor haar opende,
g-limlacnie zij hem nogmaals toe, vol ver
standhouding en begrip. Hy gevoelde
een onbeschryfelijken lust iets gek te
doen. Teruggaande naar zyn bureau
greep hy 't eerste voorwerp, dat voor
zijn hand kwam, een penhouder en
wierp deze met zooveel behendigheid
door het vertrek, dat de punt met kracht
in den wand drong, waar een wervings
affiche van de Germaansche SS hing.
De penhouder doorboorde het oog van
een der „flinke jonge Nederlanders" en
bleef er boosaardig trillend ln steken.
Maarten lachte luidop en stak met
onvaste vingers een sigaret tusschen zyn
lippen.
De zomer van 1943 ging over Ruigen
dam en gedurende zyn verloop werd het
net vaster om het dorp aangehaald.
Ulteriyk veranderde er niet veel, doch
de bevolking begon langzamerhand de
lasten van de bezetting zwaarder te voe
len. Het ging er misschien wat gemoede
lijker toe dan in de groote stad, het
duurde wat langer voor ambtelyke maat
regelen doorsijpelden, maar komen
deden zij tenslotte, waardoor dezelfde
problemen ontstonden.
By de verplichte inlevering van radio
toestellen bleek ook hier hoe achterlijk
Nederland op dit gebied was. Slechts
een enkeling bezat een behoorlijk appa
raat; zij, die aan het inleveringsbevel
voldeden, kwamen met de onmogelykste
voorwerpen aandragen, die zij radio's
noemden en die meerendeels weigerden
eenig geluid voort te brengen, ofschoon
de eigenaren zwoeren, „dat ie 't thuis
zoo goed had gedaan".
rifet Surrogaat had Maarten vaderlyk
toegesproken: „Ja, m'n jongen, nu moet
je ondervinden geen nationaal-socialist
te zijn. Wy mogen ons toestel natuurlyk
behouden. Maar ik zal zien wat ik voor
je kan doen".
„Ik heb geen radio, burgemeester",
merkte Maarten op.
„En verleden week, toen ik je vertelde,
dat Mussolini was bevryd, wist je er
alles van
„Dat had ik toevallig in De Vergulde
Hoed gehoord", beweerde de klerk onver
stoorbaar.
Met een wantrouwend gezicht liet zyn
chef het hierbij.
Maarten vertikte het een gunst van
dezen burgemeester te accepteeren. Het
zou hem gemakkelyk vallen een verkla
ring los te krijgen, waarin hy als Duitsch-
gezind persoon, niet vijandig tegenover
het nationaal-socialisme, zou worden be
schreven. Op die manier was het wel mo
gelijk vry stelling van inlevering te ver
krijgen, doch liever nam hy eenig risico.
Dat kon er nog wel by.
Piet Surrogaat had het in deze dagen
trouwens ook niet gemakkelyk. Verleden
jaar waren de zorgen al begonnen, toen
Rommel door Noord-Afrika werd opge
jaagd. zyn laffe na.uur kon slechts voor
het oog een schyn-optimisme aan den
dag leggen door het ontvangen van da-
gelyksche injecties, medicijn van de
soort als er door middel van Sonderbe-
richte den aether in werden gezonden.
Doch naarmate de extra uitzendingen,
betreffende sucessen van de beste weer
macht ter wereld, zeldzamer waren te
beluisteren, begonnen de perioden van
verslagenheid tusschen de momenten van
hoopvolle verdooving steeds langduriger
te worden.
(Wordt vervolgd)
