Gerucht in
eigen huis
Nederlandsche volk te gast
ten Paleize Soestdijk
Het blijft winter
DE SLAG OM STALINGRAD
IJ
5üS
Moeilijkheden op „Boissevain"
Luit-Kolonel moet optreden als
detachemen ts-commandan t
Prinselijk Paar over zijn gezin
Keerpunt in den tweeden wereldoorlog
HAARLEMS PLANETARIUM GEHEEL
GERESTAUREERD
Tot hoofd en hart
Kans op sneeuwval
Ameland weer
geïsoleerd
Zaterdag wordt het weer in gebruik genomen
Britsche gezant verlaat
Polen
Tien jaar dwangarbeid
voor Fritzsche
Oorlogsschepen en gros
en détail
VRIJ DAG 31 JANUARI 1947
69sTe JAARGANG No. 23761
Voorstelling
Het weer
SOEKAWATI BIJ DE
KONINGIN
Levensgevaarlijke tocht
naar postboot
Prof. J. Verzijl in de
Comm.-Generaal
Grootste wapenfeit
van den oorlog
Nieuwe Russische aanvallen volgden en
Te diep in het glaasje
gekeken
-a «f
Employé dar ambassade
gearresteerd
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. D. W. Boerrigter.
Wr>d. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeellngen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Toen prof. Romme op 20 December
's avonds, enkele uren nadat zijn
motie in de Tweede Kamer met
65 tegen 30 stemmen was aangenomen,
Voor het eerst zich openlijk uitsprak in
een vergadering van de leden van de K.
X-p. te Amsterdam, over zijn standpunt
jnzake het probleem-Linggadjati, zeide
nij: „Ik ben er mij van bewust met deze
beslissing aan velen uit onze partij een
schok te hebben gegeven."
Deze constateering van den leider van
de katholieke Tweede Kamer-fractie
hield dus in, dat hij er zélf van over
tuigd was, dat vele leden der K.V.P., en
We mogen gerust aannemen nog veel
'deer katholieke lezers, op het beslissend
jhoment een andere houding verwacht
hadden van -hen, die ze eenige maanden
tevoren als hun vertrouwensmannen naar
he Tweede Kamer hadden afgevaardigd,
"at deze schok mogelijk was, beteekent
6veneens, dat alles wat aan dit beslissend
'foment was voorafgegaan bij zeer velen
hen indruk gewekt had, dat evengoed een
tegenovergesteld besluit door de Kamer
fractie, juister nog door zijn leider, had
kunnen worden genomen, daar anders
hamers geen schok mogelijk was geweest
Self zeide de katholieke fractie-voorzit
ter in de Kamer dan ook dat hij lang
had geaarzeld, eer hij voor zichzelf tot
ten beslissing was kunnen komen. Weken
tevoren, toen alle leiders van politieke
Partijen reeds lang hun uiteindelijke po
sitie hadden bepaald, en ook hun kiezers
daarvan kennis hadden laten nemen, was
®r in de K.V.P.-gelederen een tweeslach
tige houding te bespeuren.
De Indische studiedagen van de K.V.P.
te Utrecht op 17 November lieten nog tal
van wegen open. Prof. Romme formu
leerde het standpunt van de fractie ten
aanzien van de overeenkomst van Ling
gadjati toen in de volgende woorden:
«.Wij staan hiertegenover met zeer
g r o o t e reserve; wij behouden ons
he volledige vrijheid van beoordeeling
foor; wij zien geen reden en zijn niet
foornemens een anderen maatstaf aan te
mggen dan dien der Koninklijke rede."
Kort voor de debatten publiceerde „Het
Parool" nog een geestige teekening met
als opschrift: De K.V.P. voor de hinder,
bis. En als onderschrift: Romme: ne
men of niet. Zoo was de aarzelende
houding der K.V.P. in werkelijkheid en
a°o werd hij ook door heel politiek Ne
derland, katholiek of niet, voor of te
genstander van het accoord, beoordeeld.
De groote verrassing kwam in de Ka
mer zelf, toen Romme met al zijn
ervaring, niet alleen van politicus,
maar ook van den man met een groot
advocatenkantoor, niet onhandig met zijn
fantoom en werkelijk Linggadjati voor
hen dag kwam en dit werkelijke Ling-
Sadjati, zooals hij het zich voorstelde en
ïvaarin hij alle vertrouwen had, poneer
de. Aan de hand daarvan componeerde
Vllj atin ïxiüüe, waaraan alle voorstanders
fan het accoord, ofschoon iedere partij
daarvan haar eigen voorstelling had om
het te realiseeren, hun stem gaven.
Noch de Partij van den Arbeid noch
he Communistische Partij immers gaven
hun stem aan de motie, omdat zij het
folkomen eens waren met het werkelijke
Linggadjati van Romme, hetgeen duide.
hik is gebleken uit hetgeen zoowel in
het Vrije Volk als in de Waarheid daar-
dfer later geschreven werd. De motie had
mtusschen dit bereikt: dat de grootste
Pfpeilijkheden, en de onmiddellijke aan-
feiding tot 6611 conflict gepaard gaande
Jbet een mogelijke kabinetscrisis, voor
het moment althans, waren uit den weg
Geruimd of minstens verschoven naar
later tijdstip. Dat de Voorzitter van
he Katholieke Kamerfractie dit zelf
^feneens zoo voelde, bleek ook uit de
.edevoeringen, die hij n a de beslissing
hf de Kamer op verscheidene plaatsen en
?hk voor de radio hield en waarin hij er
®feeds den nadruk oplegde, dat de mo-
f'e „tot niets meer en niets anders ver
achtte dan volgens de verklaringen van
6 regeering en de Commissie-Generaal
hfereengekomen was." Waar het nu dus
°P aan kwam was de practische
uitwerking van het door de regeering, en
hoor de meerderheid der Kamer goedge-
eurde, voorgenomen verdere beleid ten
,ahzien van Indië. Dat hierin ondanks
aangenomen motie veel conflictstof
^sloten was, laat zich licht begrijpen
.*5 men goed in zijn gedachten houdt,
at èn de K.V.P. èn de Partij van den
^fbeid èn de Communistische Party op
e punten een andere opvatting in den
°hd der zaak over de verdere ontwik
heh
rep
L'hg in Indië hadden en hebben. Het
■heft dan ook geenszins te verwonde-
dat thans nauwelijks een maand na
j beslissing in de Kamer, reeds zoowel
m de regeerings-coalitie als in de par
ten!! 2611 eenig gerommel, dat een nade-
v h onweer zou kunnen voorspellen,
i °rbaar wordt.
dan willen wij hier in de eerste
m hfs eenige aandacht wijden aan de
btPor m casa nostra", aan eenig ge-
ut in eigen huis. De schok, dien Rom-
Wf beslissing aan velen in de K.V.P.
Wei gegeven, heeft inderdaad, zooals
Wc, te voorzien was, zijn gevolgen, hoe-
ge^ f'b er aanstonds aan willen toevoe-
W dat aan deze gevolgen voorals-
Wip geenszins een alarmeerend karakter
eh toekennen.
ezer dagen is n.I. eenig gerucht ont
staan over een op ruime schaal
kath fersPreid schrijven van een aantal
"iet °ileken. die geen genoegen nemen
ip he houding door de K.V.P.-fractie
1 de Ti uwr uc xx. v ,x
üa,le Tweede Kamer t.a.v. Linggadjati
v" -.homen. Deze circulaire luidt als
Katholieken van Nederland!
velen *nd>sche kwestie vervult ons en
bpze U met groote zorg. Het is
1, "f"cht, naar mate van onze krach-
sfrèVeaaar een gunstige oplossing te
*P onnif; 's vóór alles, dat wij duidelijk
rtn TWonden te verstaan geven aan
satholjii,r' hie het wil hooren: Wij,
TOfiha,!:en van Nederland, eischen
v °or der Rijkseenheid.
ïaft zee eenheid gaven onze mannen
v.6h ciP ,en landmacht hun leven, von-
vJbpen „Ulzenden in 's vijands martel-
-„Wy ®en smartelijken dood.
h? bebho„ e,n hie eenheid behouden en
hlaats i„ /fat beseft, op de allereerste
hex°'kin2 belang van de Indische
ben "oor Gods voorzienigheid
th Se e„ -.Nederlanders In Indië een
cunteh de „ell'B,e taak gekregen. Wij
hé u'irvo„,i bevo'kmg daar brengen de
>oncbavir,t?e!iS.n van onze Christelijke
Nog lang is de taak niet
he eenheid, tusschen Nederland
Gisteren is de luitenant-kolonel der mariniers, J. J. A. de Bruijn, vergezeld van
zes aspirant-officieren van het corps mariniers, per K.L.M.-vliegtuig naar Cairo
vertrokken, in verband met ontstane moeilijkheden onder het 200 man sterke
detachement mariniers miliciens, dat zi«h aan boord van 't m.s. „Boissevain" op weg
bevindt naar Indië. Lt.-kol. De Bruijn heeft opdracht de reis aan boord van het
schip, dat te Port Said ligt, als detachementscommandant verder mee te maken.
De Nederlandsche legatie te Cairo deelde vandaag mede, dat de moeilijkheden,
welke neerkwamen op wrijving tusschen de troepen en de 300 passagiers, spoedig
opgelost waren. De troepen waren af gunstig op grond van de betere accommodatie,
welke de betalende passagiers aan boord genoten. Spoedig na oplossing van het
conflict heeft de „Boissevain" de reis voortgezet.
Gisteravond was het Nederlandsche
volk te gast ten Paleize Soestdijk,
waar Prinses Juliana en Prins Bern-
hard op ongedwongen wijze verteld
hebben van de komende blijde ge
beurtenis en het leven in hun gezin.
Allereerst vroeg de reporter of de
komst van een kleine, hun vierde telg,
een groote verandering teweeg zou bren
gen in het gezin.
„Vanzelfsprekend," antwoordde de
Prins, „er zullen veel dingen zijn, die
veranderd moeten worden. De kinderen
verheugen zich er bijzonder op."
„Maar u moet niet denken, dat Margriet,
zich, al is ze de jongste, er zich min
der over verheugt dan Beatrix en Irene.
Ze spreekt nu al van: mijn baby," voegde
Prinses Juliana hieraan toe.
Toen de groote vraag: een zoon of
dochter werd opgeworpen antwoordde
Prins Bernhardt „In ieder gezin
heeft men graag jongens en meisjes,
natuurlijk, maar wij zullen met bei
den precies even blij zijn. Dat brengt
me er op, waarom hoopt men eigen
lijk zoo erg op een prinsje? Zit daar
in eigenlijk niet iets onrechtvaardigs
tegenover de vrouw in het algemeen,
wier capaciteiten men toch vooral in
den laatsten oorlog met heel nieuwe
oogen is gaan zien? Gelooft u, bij
voorbeeld, dat het levenswerk van
mijn schoonmoeder, van onze Konin
gin, meer gewaardeerd zou zijn, in
dien zij een man was geweest?"
„Stellig niet," haastte de reporter
zich op te merken.
Dan kwam het gesprek op de kleertjes-
atcie, waarover Prinses Juliana verklaar
de zeer tevreden te zijn. „Sterker, ik ben
er door geroerd, dat in Nederland, waar
de textiel zoo scfcaarsch if, van zooveel
verschillende kanten de gaven zyn toe
gestroomd'. Ik had niet durven hopen dat
er meer dan 12.000 stuks babygoed inge.
zameld zouden worden. Hierbij, werd ik
herhaaldelijk getroffen door de groote
hartelijkheid, die uit de gaven bleek.
Vervolgens kwam men te spreken over
de dochters van het Prinselijk Paar, over
wie de Prins enthousiast vertelde: „We
hebben niet te klagen over haar vorde
ringen. De school maakt haar zoo zelf
standig. Zoo organiseerden Trix en
Ireentje bijvoorbeeld den laatsten Zon
dag, zonder hulp van iemand anders,
voor de bewoners en het personeel van
ons huis een voorstelling. Vooral Trix is
dol op organiseeren. Zij brachten zelf
de uitnoodigingen rond en verzorgden
zelf tezamen met Margriet het heele
programma."
„En wat hield dit in?" vroeg de repor
ter.
„NPu," antwoordde de Prinses, „enkele
gymnastische en acrobatische prestaties
van de kinderen, waar Ireentje vooral
van houdt, en verder een poppenkast-
vertooning van Jan Klaassen, die den
zieken koning met een wonderdrank
beter maakt. De opbrengst van de voor
stelling was voor het Roode Kruis: dat
hadden ze ook zelf bedacht. Iedereen
moest bij den ingang van het zaaltje
aan Trix en Ireentje iets betalen, „zoo
veel men missen kan", stond er op de
convocatie. Samen zaten ze achter een
tafeltje en schrapten de namen van de
lijst af, zoo gauw de gast betaald had.
Maar zoo'n voorstelling in je eigen huis
heeft natuurlijk zijn speciale bekoring."
De volgende vraag was: „Wij
hebben nog nooit een foto gezien van
Indië thans worden verbroken, dan ging
de Indische bevolking de geschiedenis
leert het haar ongeluk tegemoet. En
het is juist onze heilige plicht aan die
bevolking, onder Gods zegen, geluk en
voorspoed te brengen
De Rijkseenheid moet derhalve behou
den blijven. Wij weten zeer goed. dat
vele Katholieken en vele niet-Kathólieke
landgenooten vreezen, dat wij nu in de
Tweede Kamer de Katholieken samen
gaan met de Party van den Arbeid on
der den invloed van die party onzen
plicht tegenover Indië zullen vërwaar-
loozen. Welnu dat willen wij niet.
Wij kennen ónzen plicht en zullen dien
vervullen en wy eischen dat ook zij,
wien wij aan de stembus óns vertrouwen
schonken, hun plicht zullen doen.
Wij wijlen de Rijkseenheid behouden
en wy zullen dit doen weten aan allen,
die het behooren te weten, aan allen die
er aan mochten twijfelen en aan al onze
Land- en Rijksgenooten. hier en overzee.
CH. J. L. M. WÉLTER,
oud-Minister v. Koloniën
M. L. P. BAJETTO,
Luit.-Generaal b. d. K.N.I.L.
W. J. M. BAURICHTER
F. J. P. BÖHM
M. W. v. d. DUNGEN, Bestuurs
lid v. d. R.K. Middenstandsbond.
Verschillende bladen meenen uit deze
circulaire tot een mogelijke splitsing in
de K.V.P. te kunnen concludeeren. Wij
zien het gevaar van een nieuwe katho
lieke partij vooralsnog niet en achten
ook eventueel haar kans op succes uiterst
gering. Toch willen wij reeds bij voorbaat
met klem waarschuwen tegen iedere
splitsing, daar zij, gezien de politieke ver
houdingen in ons land, en zeker in het
huidige tijdsgewricht, noodlottig zou zijn
voor onze positie als katholieken.
Eenheid der katholieken, politiek
vertegenwoordigd in de K.V.P., is thans,
hoe men ook over het beleid inzake Ling
gadjati moge denken, meer dan ooit ge
boden. Daarover nader in een volgend
artikel.
de prinsesjes op het ijs. Hebben ze
wel schaatsen gereden of houden ze
daar niet van?"
„O, ze zijn dol op schaatsenrijden",
antwoordde Prins Bernhard. „Ze hebben
verleden winter hier al kunnen schaat
senrijden en toen ging het vrij aardig,
maar nu gaat het buitengewoon goed.
Zij zijn iederen dag op het ijs en ze
kunnen het al heel behoorlijk. Maar ze
zijn niet alleen met schaatsenrijden
bezig, ze rijden paard, vrij geregeld, op
kleine paardjes en ook op een groot
paard en dan hebben ze in Canada ook
geskied."
Tenslotte werd er nog eens gesproken
over de komende blijde gebeurtenis. De
Prinses verklaarde nog den. volgenden
wensch te hebben: „Toen ik indertijd
met het hoofdbestuur van de U.V.V.
sprak, heb ik gevraagd, voor ons per
soonlijk geen geschenken te zenden. De
nood in het land is nog veel te gTOot.
Maar wij beiden zouden het heerlijk
vinden als die geest van offervaardig
heid, die ons zoo getroffen heeft bij de
actie van de U.V.V., zou blijven voort
bestaan. Als men daadwerkelijk wil hel
pen om nood in eigen omgeving te leni
gen, dan zou een groote wensch van
ons beiden worden vervuld."
Verwachting tot Zaterdagavond:
Geleidelijk toenemende bewolking
met later plaatselijk eenige sneeuw,
vooral in het Zuiden van het land.
Aanvankelijk matige, later echter toe
nemende Oostelijke tot Zuid-Oostelij
ken wind. In den nacht strenge tot
matige, overdag matige tot lichte
vorst.
Zon 8.22—17.26, maan 11.59—3.52.
Het K.N.M.I. te De Bilt deelt mede,
dat de strocming in de hoogere lucht
lagen er op duidt dat belangrijke dalings-
gebieden zich althans voorloopig weder
om zullen verplaatsen naar de Golf van
Biscaye, waardoor de wind in ons land
nog steeds in den Oosthoek moet blij
ven. Daar niet te verwachten is, dat het
hoogedrukgebied over het Oostzeegebied
zal verdwijnen, zal de wind in onze om
geving tijdelijk moeten aanwakkeren,
waarbij de kans op sneeuwval geleide
lijk grooter wordt.
De circulatie is dus nog steeds zoo,
dat de vorst wel iets verder kan af
nemen, doch de vorstperiode nog
niet beëindigd kan worden, hoewel
plaatselijk in den namiddag, tenge
volge van de reeds vrij sterke zonne
straling, de temperaturen enkele
uren boven het vriespunt kunnen
komen, voornamelijk in het Zuid-
Westen van het land.
Hedenmorgen 9 uur werden de vol
gende temperaturen gemeten: Vliegveld
Twente 11, Den Helder 9, Vlissingen
4, De Bilt 8, Schiphol 10, Vliegveld
Eindhoven 8, Vliegveld Leeuwarden
—11, Vliegveld Groningen (Eelde) —11,
Vliegveld Zuid-Limburg (Beek) —8,
Vliegveld Gilze-Rijen 9.
Gistermiddag heeft de Koningin op
het Paleis te Amsterdam den president
van Oost-Indonesië, Soekawati, voor een
bespreking ontvangen.
Bij dit onderhoud was mr. J. A. Jonk
man, de minister van Overzeesche Ge-
biedsdeelen, aanwezig.
De commandant van de lste militaire
afdeeling, kolonel Dudok van Heel,
heeft te Amsterdam afscheid van de
troepen genomen. De scheidende
commandant tijdens zijn toespraak
tot de mannen.
Het stoffelijk overschot van Prins Gustaaf Adolf wordt van de Zweedsche
kerk in Kopenhagen naar den kruiser Oscar 11" gebracht, om naar het
vaderland te ivorden vervoerd.
Ameland is weer volkomen van de
buitenwereld afgesneden. Sinds vijf da
gen is niet alleen de verbinding óver
zee, doch ook die door de lucht verbro
ken. De postboot „Waddenzee", die
reeds drie dagen en nachten met tien
passagiers vastzit, is gisternacht vlot
gekomen, doch vlak bij Ameland weer
vastgeioopen.
Hoewel de wind veel wakken in
het ijs heeft veroorzaakt, zijn de ka
pitein en de machinist toch naar
het eiland gegaan om levensmidde
len te halen. Ook hebben enkele
mannen van Ameland levensmidde
len gebracht, maar de tocht was le
vensgevaarlijk.
Schiermonnikoog is eveneens geheel
geïsoleerd. De schipbrug bij Deventer is
weer over den IJssel gelpgd. nadat het
ijs was gebroken.
Uitbreiding van de Commissie-Generaal
wordt, gelijk bekend, reeds sedert eenigen
tijd overwogen. Het, A.N.P. verneemt
thans uit welingelichte kringen, dat het
Inderdaad in het voornemen van de re-
geering zou liggen wanneer de
daartoe strekkende wetswijziging zou zijn
aanvaard prof. mr. dr. J. H. W. Ver-
zijl aan te zoeken in de Commissie-Ge
neraal zitting te nemen. Zijn wij wel
geïnformeerd, dan zou prof. Verzijl
mocht een dergelijk verzoek hem berei
ken zich bereid verklaard hebben de
functie van Commissaris-Generaal te
aanvaarden.
Op ruim 81-jarigen leeftijd is te
's-Gravenhage overleden de gep. luite
nant-generaal Chr. van Tuinen, oud
commandant van de Vesting Holland.
Er zijn nog vele oogenblikken, dat wij weer terugdenken aan de donkere
jaren van de Duitsche bezetting en de vele maatregelen die deze tijd
met zich bracht. Er is echter één keer een Duitsche maatregel geweest,
die de Nederlanders zonder morren, ja zelfs met een zekere blijmoedigheid
hebben ondergaan. Herinnert U zich nog, hoe in de eerste dagen van Februari
1943 voor den duur van drie dagen alle openbare vermakelijkheden werden
afgelast? Er was verslagenheid onder de Duitschers. In Stalingrad was het
6e Duitsche leger van Von Paulus volkomen ten onder gegaan. Maar bij ons
was er een nauwelijks verborgen vreugde in deze Duitsche rouwdagen. Eindelijk,
eindelijk was dan het groote keerpunt gekomen.
Den tienden Juni 1942 begon
von Bock zijn groot zomer-of-
fensief, dat hem tot Stalingrad
zou brengen. Van Kursk tot voorbij
Charkov zette het Duitsche front
zich in beweging en korten tijd later
lag de vlakte naar Stalingrad voor de
Duitschers open. De Russische legers,
onder bevel van Maarschalk Timo-
sjenko, trokken zich terug ten N.-O.
van Stalinrad. Aan generaal Chuikov
werd opgedragen den Duitschen ©p-
marsch over de vlakte zooveel moge
lijk te vertragen.
De Duitsche colonnes rukten ten N.
en ten Z. van den spoorweg naar Stalin
grad op. De Russen concentreerden de
verdediging op 65 km. van de stad. Met
een macht van 20 divisies viel Von Bock
deze' linie aan. De Russische verdediging
kon dezen stoot niet opvangen en 31
Augustus werd op 30 km. van Stalingrad
een nieuwe linie gevormd.
Stalingrad werd beheerscht door een
heuvel, de Mamai Kurgan; de Duitschers
slaagden erin, dezen heuvel te bezetten.
Vanuit het N.-W. was reeds de verbin
ding van de stad met het Russische le-
HET BELEG VAN STALINGRA D.
IDUITSCHE DOORBRAAK!'
OP 23 AUG.
DUITSCHE RING
OM STAUNGRAO
D. DOORBRAAK
■OP 14 SEPTJ
Station II
ger verbroken, zoodat de Duitschers toen
feitelijk den toestand in handen hadden.
De mannen van het 62e Russische
leger bestormden echter binnen het
bereik van de Duitsche artilleristen
de Mamai Kurgan en slaagden erin
den heuvel te heroveren. Deze charge
wordt beschouwd als een van de
grootste wapenfeiten van den afge-
loopen oorlog.
In Stalingrad ontwikkelden zich he
vige gevechten, maar de Russen zijn
nooit uit hun verschansingen op de
hooge Wolga-oevers verdreven.
Het beleg van Stalingrad. Tegen
over de Russen stond het 6e le
ger van Paulus. Dit leger telde 22 divi-
visies of 300.000 man. De vijf belangrijke
militaire objecten welke Von Paulus in
handen wilde krijgen waren: de tracto
renfabriek, de Wapenfabriek de Roods
Barricade, de metaalfabriek Roode Oc
tober, de heuvel Mamai Kurgan en de
zakenwijk.
De „Roode Barricade" was bezet door
10.000 Russische soldaten. Tevergeefs
hebben de Duitschers geprobeerd de
fabriek te veroveren. Toen na 54 dagen
de Russen werden ontzet, waren van de
10.000 man nog 800 overlevenden.
De verdedigers van Stalingrad, die 66
dagen de slagen moesten opvangen van
de Duitsche overmacht, hadden zich
weten te handhaven, toen eindelijk op
19 November, na een beleg van 66 da
gen. het Russische tegenoffensief los
brandde.
Duitsche nederlaag. Generaal Zhoekov
die inmiddels van Timosjenko het opper
bevel had overgenomen, begon den aan
val. Gelijktijdig rukten de Russen van
het Noorden en Zuiden in den rug van
het Duitsche leger. Andere afdeelingen
bedreigden de Duitsche flanken. Op 22
November 1942 werd de ring bij Kalach
gesloten, waarmee het lot van de Duit
schers was bezegeld. Ontzettingspogin
gen mislukten. Zy werden in de kiem
gesmoord.
spoedig hadden de legers van Zhoekov
vele punten weer in handen. Terwijl één
deel van het Russische leger de Duit
schers naar het Westen joeg, richtte een
ander deel zich naar het Oosten en con
centreerde zich op Stalingrad met h'et
ingesloten Duitsche leger. Op 8 Januari
werden twee Russische officieren met een
eisch tot overgave naar het leger van
Von Paulus gezonden. De onderhande
laars werden niet geweerschoten ontvan
gen. Toen op 10 Januari het ultimatum
afliep, zonder dat de Duitschers dit had
den beantwoord, gingen de Russen onder
leiding van Rokossovsky tot den aanval
over. De Duitsche linies werden overal
doorbroken. Op 21 Januari waren de res-
DE DUITSCHE NEDERLAAG.
RAFIMOVfTCH
TALING RAD
VRMOSIN
Duitsche
tegenaanvatle
ten van het Duitsche leger samengeperst
in de ruïnes van Stalingrad. Het 6e leger
was volkomen in disorde en de promotie
van Von Paulus tot „General Feld-
marschall" zal de nog overgebleven
Duitschers wel zeer matig geïnteresseerd
hebben. 26 Januari werd het Duitsche
leger in twee deeien gesplitst en op 27
Januari kreeg Rokossovsky's leger con
tact met de mannen van het 62e leger
van Chuikov, die maanden lang de
Wolga-oever bij Stalingrad hadden ver
dedigd.
Op 1 Februari gaven de Duitschers ten
Zuiden van de Russische verbinding, met
den nieuw benoemden Veldmaarschalk
aan het hoofd, zich over. Op 2 Februari
1943 volgde de Noordelijke groep.
De slag om Stalingrad was ten einde.
Vergeefs trachtten de Duitschers de
groote debacle van Stalingrad te ver
bloemen, maar het was niet meer moge
lijk. De geheele wereld had nu het on_
omstootelijke bewijs gekregen, dat de
overmacht van de Duitsche legers' defi
nitief was gebroken.
Het Haarlemsche Planetarium in
het R. K. Lyceum aan den Zijlweg,
dat tijdens de bezetting van de
school door Duitsche militairen ern
stig werd beschadigd, is thans ge
heel gerestaureerd en zal Zaterdag
1 Februari weer in gebruik worden
genomen.
Ir. G. W. Pieterse, oud-leerling van
het Triniteitslyceum heeft vier jaren
lang. n.I. van 1936 tot 1940, aan dit op-
tisch-electrisch instrumentarium ge
bouwd. Een bezoek aan het Haagsche
Planetarium was voor hem een aanlei
ding zelf ook zoo iets te ontwerpen. In
Augustus 1936 begon hij met proeven
om de mogelijkheid na te gaan op wel
ke wijze met eenvoudige hulpmiddelen
bruikbare resultaten verkregen konden
worden.
Hiervoor bouwde hij op den zolder
van zijn ouderlijke woning een klein
linnen koepeltje om verschillende pro-
jectiemiddelen te beproeven.
In Juni 1938 ontving hij toestemming
van den toenmaligen rector van het R.
K. Lyceum, drs. N. Vlaar O. E. S. A-,
met betere hulpmiddelen zijn pla
netarium te voltooien. Gedurende dezo-
mervacantie bouwde hij met eenige an
dere lyceïsten een nieuwen koepel. Veel
hulp ondervond hij van den amanuensis
broeder Pius, die veel voor het tot
standkomen van het planetarium heeft
gedaan. In het middelpunt van den
koepel staat het eigenlijke toestel op
gesteld, het instrument bestaat uit twee
hoofdbestanddeelen. de sterrenprojec
tor en de bus, welke onder een hoek
van 23 yt graad met de as aan den on
derkant van den sterrenprojector hangt.
De aandrijving van de dagelijksche en
jaarlijksche beweging geschiedt door
kleine 220 volt-motoren.
Dit Haarlemsch planetarium, dat el
ke kritiek kon doorstaan, had een bij
zondere eigenaardigheid. Men zag in dit
planetarium n.I. alles van de aarde uit
iets was by andere planetaria niet het
geval is.
Men heeft tan dit ingenieaze
werk, dat 2 blaart 1940, even voor
het uitbreken van den oorlog, voor
het eerst in gebruik werd genomen,
niet lang kunnen profiteeren. Na
moeitevollen arbeid is de heer Pie
terse er in geslaagd, dit kostbaar
planetarium te herstellen, waarmee
niet alleen het Triniteitslyceum 'n
grooten dienst is bewezen, maar al
len, die in de gelegenheid zullen
worden gesteld hnn astronomische
kennis te verrijken.
De Haarlemmer W. v. G., beter be
kend als „De Waterduiker", zat Don
derdag in het beklaagdenbankje voor de
Haarlemsche rechtbank. 30 September
1946 was hy weer eens eenige uren in
een café geweest, met al de nadeelige
gevolgen van dien. Op den' terugweg
naar huis zag G. een mooie motorfiets
staan. Die trok hem zoo aan, dat hij
haar maar meenam. Het echtpaar T.
kwam hem tegen op hun weg naar de
bioscoop. Even verder ontmoetten ze een
kennis, die hun vroeg, of ze een motor
fiets gezien hadden. Nadat T. den motor,
waarmee hij v. G. had zien loopen, zoo
goed mogelijk had beschreven, bleek, dat
hét de bedoelde motor was. G. werd even
later inzake diefstal aangehouden. Ver
dachte had zich herhaaldelijk aan mis
drijven schuldig gemaakt. De eisch luid
de zes maanden met aftrek.
De strijd om Stalingrad werd met een heftigheid gevoerd, die in de verdere oorlogs
jaren bijna niet meer is geëvenaard. Een geheel leger verspeelde Duitschland bij den
strijd om de stad: 300.000 man werden gedood of geraakten in gevangenschap.
Behalve Duitschers 'namen ook Hongaren. Italianen. Roemenen en Kroaten aan den
strijd deel. De foto toont eenige Kroatische soldaten bij een vernield stuk geschut.
De achtergrond wordt gevormd door de verwoeste huizen van de Russische stad
aan de Wolga.
De Britsche ambassadeur in War
schau, Victor Cavendish Bentinck,
heeft het Poolsche ministerie van bui-
tenlandsche zaken er Donderdag van
in kennis gesteld, dat hy is overge
plaatst en elders een hoogeren ambas-
sadeurspost zal bezetten.
Bentinck, die half Januari uit Londen
was teruggekeerd nadat hij aldaar over
leg had gepleegd in verband met het
feit dat zijn naam genoemd was in het
proces tegen graaf Grocholski, zal naar
men verwacht Warschau half Februari
verlaten. Over zyn nieuwe functie zijn
nog geen inlichtingen verkrijgbaar.
Bentinck's nota, waarin hy zijn over
plaatsing mededeelt, werd ongeveer ge
lijktijdig overhandigd met een nota
waarin geprotesteerd werd tegen de ar
restatie van een employé van de Brit
sche ambassade, de translatrice Maria
Marynowska door de veiligheidspolitie.
Woensdagavond heeft de politie het
Buckingham Palace, het verblijf van de
Engelsche koninklijke familie, doorzocht
naar aanleiding van een telefonische
mededeeling. dat er bommen zouden
zijn geplaatst, die Zaterdag tot ontplof
fing zouden komen. Scotland Yard
heeft voorzorgsmaatregelen genomen,
hoewel de huiszoeking niets verdachts
heeft opgeleverd.
Laat u niet terstond gaan, als
iets niet zint. Er is zeer weinig
noodig om ons overprikkeld gestel,
onzg vertroetelde gemakzucht ie
storen. j
Tegen Hans Fritzsche werd Donder
dag voor het denazificatiehof van Neu
renberg de maximumstraf van tien
jaar dwangarbeid geëischt, terwijl de
openbare aanklager Bemhard MUI Ier
er zijn spijt over uitsprak, dat hij niet
de doodstraf kon eischen. Confiscatie
van alle eigendommen en ontzegging
van het stemrecht en van het recht zich
met politiek bezig te houden werd als
bijkomende straf gevraagd.
De Britsche marine maakte Donder
dag bekend, dat Groot-Brittannië gedu
rende de afgeloopen zes jaar 420 mari
nevaartuigen geleend en verkocht heeft,
of ze wil verkoopen.
Het grootste schip was het 29.150 ton
groote slagschip Royal Sovereign, dat
in 1944 aan Rusland geleend werd en
dat nog niet teruggekeerd is.
De kruisers Achilles en Ajax, welke
tegen den Graf Spee gevochten hebben
bij den slag ter hoogte vah de Rio Plata,
evenals het zusterschip Leander, zullen
aan Voor-Indië verkocht worden.
Frankrijk. Nederland en Griekenland
hebben het leeuwenaandeel van de vaar
tuigen gekregen, resp. 79. 76 en 62
schepen.
Nederland kreeg 1 vliegtuigkampschip,
zes torpedobootjagers, drie onderzeeërs,
1 fregat, 10 landingsvaartuigen voor
tanks. 11 mijnenvegers. 17 motor-mijnen
vegers, 8 motortorpedobooten. 4 motor
barkassen, 10 motor-barkassen voer de
verdediging van havens, en 5 kleinere
vaartuigen.
