Oostenrijk voor het gerecht
Figldoet een beroep op de
Groote Vier
Documenten over Duitschen
zee-oorlog
Hitler had al verloren voor
de oorlog begon
EN TWIi POLEN
WERELDNIEUWS IN BEELD
Wrijving tusschen marine
en luchtmacht
Bond oud-strijders 1940
opgericht
Onderteekening van Linggadjati
vertraagd
Ned. garnizoen op Borneo overvallen
m
-EENZAAM
VERZEI
van de delegatie
beschuldigd
GEKNOEI MET WORST
„Nog geen nieuwe kolenbon"
zegt de minister
Twaalf luiers voor
a.s. moeders
VRIJDAG 31 JANUARI 1947
PAGINA 3
7000 Belgische grens
arbeiders
Vertrek H. M. de Koningin
uit Amsterdam
ln vier maanden 65 mille
te veel berekend
Van Mook's voornemen
tot aftreden
ri --<$
Maar intusschen is hij
reeds aangewezen
HANDEL IN KOLEN-
BONNEN
„ER IS PRACHTIG WERK
VERRICHT"
Sir Brooke over den
wederopbouw
Donderdag heeft de Oostenrijksche
«mselier, dr. Leopold FigI, in een
espraak tot de plaatsvervangers
5®* ministers van Buitenlandsche
aken het Oostenrijksche standpunt
0v?£ het vredesverdrag uiteengezet.
zeide, dat Oostenrijk het eer-
^achtoffer van Hitler's agressie
j* geweest en dat het zich steeds te
gen de Duitschers verzet heeft, of-
®hcon dezen er wel in geslaagd waren
yostenrijkers tot dienst in Hitler's
"Wlogsmachine te dwingen. Op grond
zijn verzet heeft Oostenrijk het
™*°reele recht als een bevrijd land
worden behandeld, aldus Figl.
aanzien van Oostenrijks uitein-
Zeiri afs°heiding van Duitschland,
de Figl, dat het verdrag niet beperkt
8 blijven tot de financieele afschei-
be] a^een- „Oostenrijk mag niet worden
st met de verantwoordelijkheid voor
uitschlands agressieve politiek, of ge-
°hgen worden lasten te dragen, die
on rnoeilii1?:e taak van den wederopbouw
J®***» zullen maken, of te zeer
U11en vertragen."
*"*81 deed een beroep op de makers
het vredesverdrag, de Oosten-
MJksche democratie, die in het ver
fden haar deugdelijkheid heeft be
amen, aan te moedigen en te steu-
j n- Het Oostenrijksche volk moet
de komende jaren het verdrag als
"ta Magna Charta kunnen beschou
wen en niet als een last. aldus Figl.
te?6- kanselier vervolgde, dat het Oos
ts ^^sche bestuur van nazi's gezuiverd
on6? dat Oostenrijk verwachtte, dat het
afhankelijk zou worden binnen de
(ja€r?enz van 1937. Hij eindigde met zijn
!V,g kaarheid uit te spreken voor het
de ir dat de Plaatsvervangers Oostenrijk
to *ans hebben gegeven zijn wensch, om
Volt ?emeenschaP der V.N. op gelijken
toe te treden, nader toe te lichten,
o tldens de rede van Figl overhandigde
Joegoslavische afgevaardigde aan
be eraal Mark Clark een nota, waarin
t6erd werd, dat een der leden van de
jjF^hrijksche delegatie een prominente
dS]? was geweest. De Joegoslaven vestig-
ee? 6r de aandacht op, dat Hans Piesch,
tb? der uit tien man bestaande Oosten-
öirtC^e delegatie, in Mei 1945 door de
aan s als hoofd van Karinthië was
hip eEteld> even voordat de geallieerden
t binnentrokken. De bewering werd
hnt-afd met fotomateriaal uit een Ka-
pr iSch blad en de Joegoslaven drongen
q aan, dat de commissie Piesch als
tenrijksch gedelegeerde zou weigeren.
Piesch verscheen later tezamen met
^81 op een persconferentie. In ant-
j°°rd op vragen van den Tass-corres-
Z,-( n?ent ontkende hij, dat hy gemeene
hari met de Nazi s had gemaakt. Hij
th het gouverneurschap van Karin-
zich genomen, nadat de natio.
al-socialistische ..Landeshauptmann"
"'getreden en gevlucht was.
o °e Amerikanen en Britten schijnen
o6 beschuldiging in twijfel te trekken
£Sar piesch zorgvuldig getest is door de
titsche bezettings-autoriteiten voor-
tjat hem toegestaan werd in zijn func-
te blijven. Het is mogelijk, dat de
jj^sen deze meening niet zijn toege-
§i*a het memorandum, dat Tsjecho
lie Waitije aan de plaatsvervangers van
be ?knisfers vah Buitenlandsche Zaken
ïsi overhandigd, wordt gezegd, dat
Jecho-Slowakije meer voelt voor een
gecei
Hamburg en vrije scheepvaart Op Elbe
en Rijn en op het Duitsche deel van
den Donau.
Grenswijzigingen, in totaal betrekking
hebbend op 820 vierkante K.M. en een
bevolking van 25.000 zielen. Duitschland
moet de uitzetting van Duitschers uit
Tsjecho-Slowakije als definitief erken
nen en betrokkenen als volledig Duit
sche burgers accepteeren; het accoord
van München van 1938 moet geheel
ongeldig worden verklaard.
Italië heeft verzocht door de plaats
vervangers der ministers van Buiten
landsche Zaken te worden gehoord in
verband met het vredesverdrag met
Duitschland.
Italië staat op het standpunt, dat het
van October 19-13 tot Mei 1945 actief
aan den oorlog tegen Duitschland heeft
deelgenomen.
In de groote Universiteitszaal te
Brussel werden eere-doctoraten uit
gereikt aan Fransche, Nederlandsche,
Zwitsersche en Engelsche geleerden.
Professor E. Meyer van de Leidsche
universiteit (rechts) neemt de doc
torsbul in ontvangst.
ets.a tra 1 iseerden dan voor een bonds-
eischen van Tsjecho-Slowakije
houden het volgende in-
Gebi
Oo
ta*1ev(
Voo van Duitsche spoorwegen
tn„r transitoverkeer naar zee volgens de
b en van 1937.
Recht
op vrije zones in Bremen en
In één opzicht had Duitschland
den oorlog al verloren voordat hij be
gon, omdat Duitschland niet voor
bereid was op een zee-oorlog tegen
Engeland. De mogelijkheid Engeland
tot tegenstander te krijgen werd niet
onder oogen gezien voor 1938, omdat
de Hitler-regeering politiek slecht
voorgelicht was.
Dit wordt geconstateerd in drie
lange Duitsche documenten, die Don
derdag door de Britsche admiraliteit
openbaar gemaakt zijn, n.l.:
„Aspecten van den Duitschen
zee-oorlog," opgesteld door twee niet
genoemde Duitsche marinestaf-offi
cieren, die verbonden waren aan de
historische afdeeling van het Duit
sche marine-hoofdkwartier;
„Essay door admiraal Doenitz over
den oorlog ter zee".
„Documenten, betrekking hebbend
op het aftreden van den Duitschen
opperbevelhebber ter zee, groot-ad
miraal Raeder, en de liquidatie van
de Duitsche vloot."
In het eerste document legden de ma
rine-historici den nadruk op het gebrek
aan samenwerking met en begrip tus
schen de opperbevelhebbers van de
luchtmacht en de marine.
Zij zeggen, dat wanneer de juiste
mannen aan het bewind geweest
waren, de onvermijdelijke wrijving
uit den weg geruimd had kunnen wor
den, maar tusschen Raeder, een er
varen leider met een gezond oordeel
aan den eenen kant, en Goering, een
benepen dilettant aan den anderen,
was samenwerking onmogelijk.
De Duitsche historici verklaren, dat de
samenstelling van de Duitsche vloot In
1939 gedeeltelijk beïnvloed werd door
het verdrag van Versailles, maar in
hoofdzaak door de houding van de poli
tieke leiders, die een oorlog met Enge
land als onmogelijk beschouwden.
Admiraal Doenitz schrijft in zijn essay:
„De situatie, waaruit de vernietiging
van het Engelsche expeditionnaire leger
bü Duinkerken was voortgevloeid en de
zwakte van de Engelsche landstrijd
krachten brachten ons op de gedachte
den oorlog te onzen gunste te beslissen
door een snelle invasie in Engeland.
Ten gevolge van de voor ons verba
zingwekkend snelle ontwikkeling van den
toestand In West-Europa, waren echter
in het geheel geen voorbereidingen ge
maakt. Daar een invasie nu slechts kon
slagen, wanneer zü snel plaats vond, ln
ieder geval voor den komenden herfst,
werd zij noodzakelijk, toen de Fuehrer op
dracht gaf haar voof te bereiden en te
trachten de noodzakelijke voorwaarden
te scheppen en wei met den grootsten
spoed."
Doenitz schreef, dat het van het begin
af duidelijk was, dat de invasie slechts
zou slagen in bepaalde bijzondere om
standigheden De marine was zeer zieker
niet in staat de landingstroepen te be
schermen tegen de Engelsche vloot, die
in een dergelijke situatie ten volle in
gezet zou worden.
Doenitz verklaarde, dat de voorberei
dingen voor de invasie in September 1940
gereed waren, maar toen begon het dui
delijk te worden, dat de volledige neder
laag van de Engelsche luchtmacht ln
geen enkel opzicht bereikt was. Op deze
wijze was dus aan een van de belang
rijkste voorwaarden voor een invasie
niet voldaan.
Bij ondervraging door de geallieer
den over dit essay, zei Doenitz dat,
hoewel de oorlog in één opzicht ver
loren was, voordat hij was begonnen,
hij in een ander opzicht gewonnen
had kunnen worden. Men verwacht
te, dat het nieuwe type onderzee
booten het verloop van den oorlog
radicaal zou wijzigen. Deze zouden
in den herfst van 1944 afgebouwd zijn,
maar ten gevolge van de bombarde
menten ontstond er vertraging in de
productie. Volgens Doenitz is het of
fensief uit de lucht oorzaak ge
weest van de overwinning van de
geallieerden.
Volgens het Nationaal Bureau voor de
Statistiek zijn bijna 7000 Belgische grens
arbeiders in Nederland werkzaam, van
wie 25 procent in de textielnijverheid.
Ongeveer 18 procent van deze Belgische
arbeiders werkt in Zeeland.
Nieuwsberichten met vreemde afzenders Voor den zoo-
veelsten keer: de Kanaaltunnel Engeland in de kou.
alle bulletins en berichten van
inlichtingendiensten, die dage-
H, üjks op een redactiebureau ko-
e;itl behoorde onlangs o.a. een propa-
ti0tl Rijdschrift van de Baskische Na-
iw„ Beweging, die hun blad „Euzko
j-ain Parijs uitgeven,
biejj bek, maar anti-Franco zooals
V(>t yan de vrijheidlievende Basken kan
ti6r, achten, heeft dit tijdschrift den
6n iaarSanS reeds gepasseerd. Wat
bPp meer dan het blad zelf frap-
«tde.
Was de afzender. Het bereikte
in een officieele dienst-
°Ppe van het gemeentebestuur van
wenhage.
JVT°S sterker maakte een anonieme
"izender het, die slecht gestencilde
t»en Propaganda-geschriften verstuurt
fli6 «bnste van de Poolsche regeering,
k'islÈT Volgens de officieele regeerings-
Vatl _?lthans de meerderheid
W<D|
de Het bulletin vermeldt o.a.
boiitlecllaffing van de Poolsche geheime
z°odra de ondergrondsche bewe-
''itgpn? öe wouden van Polen zal zijn
yai is ei(i' Het opmerkelijke in dit ge-
°°lsch deze propaganda voor de
Vflt regeering in een enveloppe
„afVeraonden> die op de achterzijde
Sidder» vermeldt: „Der Reichs-
dischfa, Sar fdr die besetzten Niederlan-
Êerj? Geblete".
^ertnei|] ke'dshalve moet er worden bij
°°rsch'. er over dezen tekst een
ünend papiertje was geplakt.
O Sb v°OTS';el van het Labour-lid
t, Pn?iWCTOss' heeft het Engelsche
.'O'tijp- lement een commissie uit alle
v61ijkhei5evormd, welke opnieuw de mo-
Van een tunnel onder het
23,1 boeten bestudeeren in 't licht
Poolsche volk zou vertegen
van de jongste uitvindingen op tech
nisch gebied. Het is niet de eerste keer,
dat iets dergelijks gebeurt. In 1856 werd
reeds dpor een Fransch ingenieur het
denkbeeld van een Kanaal-tunnel aan
Keizer Napoleon III voorgelegd. Later
waren Koningin Victoria en minister
president Gladstone voorstanders van het
plan, maar bij een latere stemming werd
het voorstel verworpen. In 1909 maakte
het idee weer zoovelen enthousiast,
dat uiteindelijk niet minder dan 400 le
den van het Lagerhuis ook lid waren
van een Kanaaltunnel-commissie. De
oorlog schortte alle plannen op. Maar in
1922 verklaarde maarschalk Foch reeds,
dat, indien de tunnel vóór den wereld
oorlog zou zijn gebouwd, hij welllicht
di,en oorlog zou voorkomen hebben, maar
zeker tot de helft bekort. In verband
met een mogelijken aanval op hun eigen
land, hebben de Engelschen echter
sonikkingen getroffen in de plannen,
dat de tunnel bij gevaar onder water
gezet kan worden. In de vroege projec
ten liep de tunnel uit het gebied bij
Dover naar een punt tusschen Calais en
Boulogne in Frankrijk. De kosten wer
den indertijd op 300.000.000 gulden ge
schat.
De Engelschen zijn er als slachtoffers
van de kou zeker niet minder erg
aan toe dan vele volken op het
vasteland. Dat blijkt o. a. wel uit de
jongste bekendmaking van het Ministe
rie van Energie, dat de stroomvoor
ziening van 7 uur 's morgens tot 7 uur
'3 avonds zal worden afgesloten in
dien de verbruikers zich niet vrijwil
lig tot het minst mogelijke verbruik
zullen beperken. Deze boodschap be
reikte de menschen in dagen, dat de
koude in nieuwe hevigheid over het
land is gekomen en de thermometers
ln sommige plaatsen tot —20 graden
Celsius zijn gezakt. Door den hevigen
sneeuwval zijn in Kent vele dorpen in
gesneeuwd en van alle verbindingen ver
stoken. De wegen zijn onder de sneeuw
verdwenen en slechts de telefoonpalen
zijn vcor de honderden, die de wegen
uitgraven, een aanwijzing hoe zij ver
der moeten werken. De temperaturen
zijn de laagste sinds 52 jaar en, voor
zoover men alleen de laatste tien dagen
van Januari ln aanmerking neemt,
sinds 1870.
In tegenwoordigheid van den oud
opperbevelhebber generaal H. G. Winkel
man, van den generaal uit het K.N.I.L.
Koks en ritmeester W. C. H. v. d. Reede
als vertegenwoordiger van minister
Fiévez, werd gisteravond in de Musica-
zaal te Delft de oprichtingsvergadering
gehouden van den Nederlandschen Bond
van Oud-Strijders uit de jaren 1939
1940. Generaal Winkelman heeft bij deze
gelegenheid een rede gehouden tot zijn
oude strijdmakkers, waarbij hij de geval
lenen in de Meidagen van 1940 herdacht
en er zijn vreugde over uitsprak, dat de
bond zich ten doel stelt, de saamhoorig-
heidsgedachte uit de oorlogsjaren ook by
den wederopbouw van ons land voort te
doen leven. Het is begrijpelijk, aldus
generaal Winkelman, dat de eensgezind
heid van weleer is afgenomen by het
wegvallen van den druk der bezetting.
Dit is ook niet te ondervangen, maar wèl
moeten de oud-strijders zich biyvend
laten leiden door de liefde voor het
vaderland.
Niemand weet wat ons in de ko
mende zorgvolle jaren te wachten
staat en daarom blijft een zoo groot
mogelijke samenbundeling van krach
ten noodig. De generaal wees erop,
dat de oorlogsinvalide uit de Mei
dagen van 1940 te allen tyde om
steun kan aankloppen by de Stich
ting „Eereschuld en Dankbaarheid".
De burgemeester van Delft, de heer
G. van Baren, gaf vervolgens een uit
eenzetting van de waarde der begrippen
gezag en vrijheid, die den oud-strijders
bij het „geestelijk puinruimen", waaraan
wij thans toe zijn, voor oogen moeten
staan. De reserve-kapitein Hage, die
tezamen met den voorzitter van den
bond, den heer v. d. Linde, de ziel is
geweest van de in oprichting zijnde orga
nisatie, overhandigde daarna generaal
Winkelman een herinneringstegel, die in
1940 vervaardigd werd door „De Porce-
leyne Fles" voor de oud-manschappen
van den Luchtafweerdienst, waaruit de
thans geformeerde bond is voortgekomen.
Hij releveerde nogmaals het belangrijke
werk van dezen dienst, die in de oorlogs
dagen rond Delft 64 vliegtuigen neer
schoot en sprak er zyn teleurstelling over
uit, dat er nimmer van de zyde der re
geering eenige aandacht is geschonken
aan het oorlogsmonument, dat voor de
in Mei 1940 gesneuvelde militairen op
de begraafplaats Jaffa werd opgericht.
Aan het slot van de byeenkomst voerde
generaal Koks van het K.IÏ.I.L. het
woord, die den moreelen steun vroeg van
de oud-strüders voor de militairen, die
thans overzee dienst doen.
De muziekkapel van de le militaire
afdeeling Amsterdam en het le bataljon
Haarlem van deze zelfde afdeeling onder
leiding van kapitein W. van der Schoot,
stonden hedenmorgen opgesteld voor het
paleis op den Dam bij het vertrek van
H. M. de Koningin uit de hoofdstad. Het
was yzig koud, maar honderden men
schen trotseerden geduldig het weer om
nog eens een glimp van onze landsvrouwe
op te vangen. Tegen 10 uur verliet H. M.,
gekleed in gryzen bontmantel, het paleis.
Een in bruin papier gewikkeld pakje
droeg ze onder haar arm. Was het mis
schien een leesboek van oma voor haar
jarig kleindochtertje? Mevrouw L. de
Beaufort vergezelde de Koningin en
droeg een tuiltje vuurroode bloemen in
haar hand.
Burgemeester A. d'Ailly deed H. M.
uitgeleide tot aan den rand der gemeente.
Vriendelijk lachend en wuivend is de
Koningin vertrokken, toegejuicht door de
menigte op den Dam.
Het kwam den ambtenaren van het
directoraat-generaal voor de Prijzen van
het districtscommando te Den Bosch
verdacht voor, dat, gezien de huidige
kostprijs van wild, het nog mogeiyk
bleek dat thans overal in den lande nog
wildworst in den handel werd gebracht,
tegen, in verhouding genomen, geringe
prijzen. Zij stelde een onderzoek in en
nam bij verschillende verkoopplaatsen
monsters, waarvan bij scheikundig on
derzoek kwam vast te staan, dat deze een
zeker percentage rundvleesch bevatten,
hetgeen in strijd was met de wettelijke
bepalingen en aldus een prysovertre-
ding opleverde. Met deze wetenschap
togen de ambtenaren naar den fabrikant
der z.g. wildworst, de N.V. G. IJssel-
dijk en Zonen te Twello by Deventer,
waar in samenwerking met de rykspolitie
van Voorst een uitgebreid onderzoek
werd ingesteld.
Hierby kwam aan het licht, dat
op groote schaal fraude was ge
pleegd. „Wildworst" bleek in werke
lijkheid een worst, vervaardigd uit
vleeschafvallen, als pensen, longen,
gekookte aardappelen en een klein
percentage wild (konyn) te zijn,
terwijl af en toe ter compensatie
een zekere hoeveelheid rundvleesch
werd toegevoegd.
Vast kwam te staan, dat de N.V. in de
periode van half September 1946 tot 16
Januari 1947 565.660 z.g. wildworstjes
heefj afgeleverd, waarop in totaal een
bedrag van 65.050 teveel was berekend.
Deswege zyn in het Huis van Bewaring
te Zu.tphen ingesloten de directeur van
bedoelde vleeschwarenfabriek K., de vee
handelaar J. B. B. uit Wilp en de vee
handelaar H. uit Deventer, die thans
ver lacht worden van het geven van ge
legenheid tot clandestiene slachting, van
het slachten zelf en van het leveren
van vee voor deze clandestiene slach
tingen.
De veelomstreden tollen by Jutphaas
en Vreeswyk op den straatweg van
Utrecht naar Vreeswyk zullen, naar de
A.N.W.B. meldt, Zaterdag 1 Februari op
geheven worden.
BATAVIA, 30 Januari (Aneta) De
republikeinsche „minister" van Voor
lichting Natsir heeft een verklaring over
de politieke situatie afgelegd, waarin hij
om. zegt: „De Nederlandsche regeering
verkeerde in twijfel over het standpunt
van het Nederlandsche parlement. Toen
heeft Minister Jonkman een interpretatie
van de ontwerp-overeenkomst gegeven,
welke opzettelijk gesteld was in bewoor
dingen, die den rechtervleugel moesten
ontwapenen. Het is overduidelyk, dat de
regeering een dermate conservatieve po
litiek voorstaat, dat zelfs bij den linker
vleugel de vraag ryst, wat nu wel de
eigeniyke inhoud van de qntwerp-over-
eenkomst is. Het schijnt, dat de Com
missie-Generaal alsnog niet bereid is de
ontwerp-overeenkomst van Linggadjati
te onderteekenen. Dit maakt de betee-
kenis van de overeenkomst tamelyk twy-
felachtig en geeft den reactionnairen
elementen onder de Nederlanders, zoowel
als onder de Indonesiërs de gelegenheid
hun actie tegen de ontwerp-overeenkomst
te versterken."
Naar aanleiding van deze verklaring
deelt Aneta van officieele zyde mede, dat
de Commissie-Generaal vastbesloten is
de ontwerp-overeenkomst zoo spoedig
mogelyk te onderteekenen. De militaire
acties, gedurende de afwezigheid en na
den terugkeer van de Commissie-Gene
raal, hebben de situatie vertroebeld en
daardoor de ontwikkeling vertraagd. De
commissie-generaal streeft er echter met
alle kracht naar, de onderteekening van
de overeenkomst van Linggadjati tot
stand te brengen, maar deze onderteeke
ning is gebonden aan de door de Tweede
Kamer aangenomen motie-Romme, ter
wijl de Commissie-Generaal zelf als
voorwaarde voor de onderteekening heeft
gesteld een algemeen bestand op basis
van de vastgestelde demarcatielijnen.
Nationalistische guerilla-strijders
hebben van schuilplaatsen in de
jungle uit het Nederlandsche gar
nizoen van Sangasanga, het oliecen
trum in hel Oosten van Borneo,
overmeesterd, zy hebben de plaats
■twee dagen bezet weten te houden,
voordat de Nederlanders hen er met
zware verliezen uit verdreven heb
ben.
Aneta verneemt nader, dat het olie
terrein van de B.P.M. 26 Januari door
extremisten werd overvallen en vrywel
alle daar aanwezige Europeanen werden
gevangen genomen. De extremisten
slaagden erin het emplacement gedu
rende twee dagen bezet te houden. 28
Januari werd het heroverd.. Een em
ployé van de B.P.M., de heer J- J. Roos,
werd gedood, terwyl op den eersten dag
van de zuiveringsactie de commissaris
van politie, Posno, sneuvelde. De zuive
ringsacties duren nog voort.
A.N.P. verneemt van bevoegde zyde:
Op de eerste plaats, dat dr. Van Mook
al in Augustus 1945 en in October 1946
het voornemen te kennen heeft gegeven
met het oog op zijn dan gedurende ruim
acht jaren volgehouden ononderbroken
werkzaamheid in de moeilykste regee-
ringsfuncties, omtrent einde 1946 ont
heffing van zijn taak te verzoeken.
Op de tweede plaats, dat hy uiteraard
zulks pas zou doen wanneer het stadium
der politieke onderhandelingen dat mo
gelijk mocht maken.
Op de derde plaaits, dat thans met be
trekking tot zyn aftreden nog niets vast
staat en dus evenmin met betrekking
tot zijn opvolging.
Op de vierde plaats, dat van een wy-
ziging van de regeeringspolitiek ten aan
zien van het Indonesisch vraagstuk aan
de zijde van de Nederlandsche regeering
geen sprake is.
Onder zeer groote belangstelling heeft te Lier de begrafenis plaats gehad
van den bekenden schrijver en dichter Felix Timmermans.
Bij het onderzoek naar de oorzaak van de vliegramp op het vliegveld
Kastrup heeft een Nederlandsch-Zweedsch-Deensche commissie ook de
mogelijkheid, dat het hoogteroer geblokkeerd zou zijn geweest, onder oogen
gezien. Op de foto zien wij het staart gedeelte van een Dakota met
geblokkeerde roeren.
De tankboot „Esso den Haag", een naamgenoote van het in 19i0 getor
pedeerde schip, ts tn Rotterdam aangekomen. De tanker, welke 16000 ton
meet en in 24 uur de geheele lading kan lossen, maakte de eerste reis
onder commando van kapitein De Raat, die met den eersten machinist
De eenige overlevende van het in 1940 getorpedeerde schip was.
Op vragen van den heer Haken ln
verband met het tekort aan brandstof
fen vcor verwarmingsdoeleinden heeft
de minister van Economische Zaken
o.m. geantwoord, dat onmiddellyke aan
wijzing van nieuwe brandstoffenbonnen
niet in overweging kan worden geno
men, aangezien de levering op de reeds
bekend gemaakte 9 bonnen nog niet ge
heel is uitgevoerd. Onvoorziene omstan
digheden, zooals langdurige vorst of
vermindering van den invoer uit
Duitschland, voorbehouden, kan de aan
wijzing van de laatste drie bonnen be
gin Februari a.s. worden te gemoet ge
zien. (Het ls wel opmerkelyk, dat in
tusschen de nieuwe kolenbon toch reeds
is aangewezen. Geschiedt zulks dan
buiten voorkennis van den minister?
Red.)
De Centrale Dienst voor de Economi
sche Contróle heeft, mede op aanwyzing
van den directeur van het Rijkskolen-
bureau, een onderzoek ingesteld naar
eventueele corruptieve handelingen van
een zestal ambtenaren, werkzaam bij
eenige plaatselyke bureaux van het
Rykskolenbureau in Zuid-Holland. Zij
worden verdacht van verduistering, het
aannemen van steekpenningen en het
handelen in kolenbonnen. Tot nu toe
zyn twintig personen gearresteerd, onder
wie zes ambtenaren en tien kolenhande
laren, van wie een zestal in bewaring is
gehouden.
Het is wederom mogelyk gebleken het
aantal luiers, dat aan a-s. moeders ter
beschikking gesteld kan worden, te ver-
hoogen en te brengen op 12 stuks. In
verband hiermede zullen de distributie
diensten met ingang van 1 Februari as.
de bonnen „een rantsoen artikel J" voor
negen luiers niet meer uitreiken. In d«
plaats hiervan zullen van genoemden
datum af aan de aA. moeders twee bon
nen „zes luiers" worden verstrekt. Pun
ten van de textielkaart behoeven ook
hierby niet te worden afgegeven.
De van 22 December tot 1 Februari
uitgereikte bonnen „een rantsoen artikel
J" biyven tot nadere aankondiging gel
dig voor negen luiers.
Sir Basil Brooke, de eerste minister
van Eire, is Donderdag met zyn echtge-
noote per vliegtuig uit Nederland te
Londen teruggekeerd. Brooke, die op uit*
noodiging van de UNRRA een bezoek
aan Nederland heeft gebracht, heeft na
aankomst te Londen het volgende ver
klaard
„Ik ben diep onder den indruk van
hetgeen Nederland bereikt heeft in
den arbeid voor het herstel. Het ls
my opgevallen, dat ieder zyn beste
krachten wydt aan den zoo spoedig
mogelyken wederopbou van het
land en er is prachtig werk ver
richt."
Roman uit den
bezettingstijd
ydoor Hans Verhoeven.
10)
Het was een groot moment in zyn be
staan, deze ovatie, die hy aanvoelde als
de verzoening tusschen oude en nieuwe
ordei
Piet Surrogaat had voor eenmaal den
goeden smaak gehad zijn uniform aan
den kapstok te laten; hij was opgekomen
in 'n jaquet, dat hem, door de kilogram
men lichaamsgewicht, die hij den laat-
sten tijd was kwijtgeraakt, slobberig om
de leden hing. Hy groeide én in eigen
waardeering én zienderoogen in het mas-
keradecostuum.
Een lachje, half van verbijstering, half
van trotsche zegepraal, scheurde zijn
mondhoeken open en hy maakte 'n on
handige buiging. Vervolgens schraapte
hy zijn keel en met een spiekbriefje dui-
delyk zichtbaar in de palm van zijn
rechterhand, ving hy aan met onvaste
stem te spreken:
„Geachte volksgenooten
Doch verder kwam hy niet. Nu uit de
richting zuid-zuidwest ten westen klonk
wederom de bezielende roep: „Leve de
burgemeester!" en ditmaal ging het
„Hiep, hiep, hiep, hoera!" op onnavolg
bare wijze over in den ontróerenden sa
menzang: „Lang zal hij leven!", welk lied
werd gevolgd door het met overgave ge
zongen „Hy leve hoog", „Van je hela,
hola, houdt er den moed maar in!",
„Ouwe taaie" en „En datte we toffe jon
gens zyn".
De liederen a cappella gezongen met
rhythmisch accompagnement van han
den, voeten en bierglazen, daverden door
den zomeravond, zoodat de kippen van
Barend Maas er door van stok vlogen en
meenden aan den nieuwen dag te moe
ten beginnen. De hond van den veld
wachter jankte met opgeheven kop
triest mee en Piet Surrogaat werd beur
telings rood als een hanekam en bleek
als een mulder in functie.
Met vreugde in zyn hart deed notaris
Verdam vergeefsche pogingen het en
thousiasme te stuiken. Maarten Groen
veld lachte tot al zijn spieren pijn deden
en eenmaal smaakte hij het genoegen
den stralenden blik van Joop van Rhijn
op te vangen, waardoor het feest hooger
beteekenis voor hem kreeg.
De eerste oogenblikken aarzelend-
glimlachend, dan wantrouwend wordend,
doch zich beheerschend, stond Piet Sur
rogaat schutterig voor zyn onderhoori-
gen. Tevergeefs trachtte hij een hoofd
schuldige te ontdekken; die poging was
al by voorbaat tot mislukking gedoemd,
doordat zoo goed als alle aanwezigen tot
het koor behoorden. Eindelyk nam hij
een wanhopig besluit en stapte, nog voor
het laatste lied geheel was verklonken,
met driftige passen door de zaal, zonder
naar links of rechts te zien en verdween
door de hoofddeur. Zijn vertrek bekoelde
de geestdrift merkbaar. De „toffe jon
gens" staakten de een na den ander hun
uitingen van zelfbewustzijn en binnen
een minuut na den aftocht van den bur
gemeester had de voorzitter de leiding
weer vast in handen.
Nog eenmaal schoot een lachstuip uit
de menigte op, toen een jongeman hoor
baar verzuchtte: „Ziezoo, nou zyn we
weer onder mekaar!", doch by dit hu
moristisch incident bleef het.
Het verdere gedeelte van het program
ma kon zonder stoornis worden afge
werkt. Een lief tooneelstukje, onder lei
ding van Anton de Leeuw door de hoog
ste klasse ingestudeerd, werd eritiekloos
ontvangen, Annie Vosmaer, de onderwy-
zeres, zong sympathiek en maait ast een
paar liederen van Schubert en de smid
hakkelde een lang rijm van eigen fabri
kaat af, „Herinneringen aan my'n school
tijd".
Ruim voor het begin van den spertijd
lag Ruigendam weer in diepe rust, met
uitzondering van zijn eersten burger, die
in een verschrikkelyk humeur was thuis
gekomen.
„Als er voor me gebeld wordt, kun Je
me bij den notaris vinden", zei dokter
Van Rhyn toen hy de deur uit ging.
Martha knikte slechts, zy kende uit
jarenlange ervaring den Donderdag-
avondschen regel. Er moest al iets heel
bijzonders gebeuren als de dokter het
bezoek aan zyn vriend zou overslaan.
Niettemin verzuimde Van Rhyn nooit
zyn huisgenooten formeel van zyn af
wezigheid in kennis te stellen.
Zonder zich te haasten liep hij na
denkend door de koele avondlucht. Hier
en daar dwarrelden de bladeren al voor
zyn voeten en het waterige September-
zonnetje had overdag geen kracht genoeg
bezel en om een w-armtereserve voor den
avond te vormen. Het korten der dagen
werd al behoorlijk merkbaar; traag
gleed Ruigendam in den herfst en naar
een winter, die door velen met bange ge
voelens tegemoet werd gezien.
Een lange wandeling behoefde hij niet
te maken. Het dorpje lag knus om de
kerk bijeen, enkele honderden meters in
elke windrichting kwam men op uitge-
strek'e weiden en bouwlanden, waartut-
schen op ongeregelde afstanden als een
zame wachters de verspreide boerderijen
stonden.
Dokter Van Rhyn was bezorgd, uiterst
bezorgd en men kon het hem aanzien.
De grap, waarvan de surrogaat-burge
meester enkele weken geleden slachtof
fer was geweest, had onaangename ge
volgen gehad. Daags na de byeenkomst
waren de notaris en hy bij Meister Dam-
mert ontboden en zy hadden den verte
genwoordiger van den overweldiger, die
anders gaarne als de gemoedelijke
beschermer poseerde, in een staat van
opgeschroefde cholerische drift aange
troffen. Het onderhoud was van het
begin af nog al eenzijdig verloopen, om
de eenvoudige reden, dat geen van beide
bezoekers kans had gezien een woord te
krijgen tusschen de donderbui, die Herr
Dammert royaal over hun hoofden liet
losbarsten.
„Ein Skandal war es!" gilde hy. „und
Sie slnd verantwortlich, meine Herrenl
Als er in de toekomst nog eenmaal der
gelijke grapjes worden uitgehaald of
wanneer de goede gang van zaken op
eenige wijze wordt verstoord, wanneer de
goede trouw niet in acht wordt genomen,
dan zal ik niet aarzelen de strengste
maatregelen te treffen. De Hollanders
schijnen alleen te kunnen leeren als er
hardhandig wordt opgetreden, welnu"
de slecht onderhouden vingers van den
Duitscher dikten van elk woord de sinis
tere beteekenis door een klopje op de
tafel aan „dan zal ik toonen hard te
kunnen zijn! Ik ben hier niet als vyand
gekomen, maar verkiest het dorp zelf
vijandschap, dan zal ik het daaxvan
laten genieten!"
(Wordt vervolgd)
