Dreigende taal van Sjahrir
Banklooper overvallen en beroofd
„Roerklamp was niet verwijderd",
verklaart deskundige
De laatste muisjes voor
Paleis Soestdijk
Een klein drama met anijszaad
i
lersch schip op een mijn
4 geloopen
Kolentransport gaat door
Buit bedraagt ongeveer 25 mille
Onderzoek naar de Dakota-vliegramp
ces tegen Duitsche
generaals
Redding kwam na eindeloos wachten
Sneeuwstormen IHet weer
op Ameland
Tot hoofd en hari
Bij werkelijken oorlog zouden Indonesiërs
het land platbranden
Ni
vV
-^ro
ELFSTEDENTOCHT NU
OP ZATERDAG A.S.
Irgoen zal strijden tot
den laatsten man
donderdag 6 februari 1947
69sfe JAARGANG No. 23766
leuwe president in
Polen
Boerenpartij uit de
regeering
Boerenpartij uit de regeering
Néén recht-
BEMANNING BEHOUDEN
AAN WAL
Reeds 10.000 Oranjegangers
Er worden meer jongens
dan meisjes geboren
GENERAAL SPOOR BIJ
DE KONINGIN
RADIOREDE VAN SQEKAWATI
De Ned. Spoorwegen op den
Nat. Feestdag
Traject zal zwaar zijn
Gladde wegen
Financieele zelfstandigheid
der gemeenten
fiUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
T-. SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
e*oon: Redactie 21544; Administratie 21543
ABOMMr. Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cent» per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelinger. dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der mjn hoogte.
De administratie behoudt zien het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
Aan den vooravond van de bespre-'
'""gen in het Indonesische „kabi-
ftet" over de onderteekening van de
overeenkomst van Linggadjatb ver
klaarde Sjahrir tegenover United
"ress, dat de Nederlanders en Indo
nesiërs het eens moeten worden, an-
jfers staat, als gevolg van de mili-
're handelingen en de daarop vol
gende reactie der „verschroeide aar-
'j de chaos voor de deur.
.Hij zeide, dat de overeenkomst van
J®ggadjati „zeer vaag was en in feite
eehts e€n overeenkomst om elkaar te
'hnen vinden". De kwestie van de sou-
ereiniteit der Nederlandsche Kroon be-
°eft, naar Sjahrir verklaarde, aanvul-
hg. doch hij meende, dat de Kroon
®°uverein diende te zijn in de interna-
'Ohaie betrekkingen met de Indonesi-
„regeering".
,®e definitie van den Indonesischen
agzin „Merdeka" is zeer eenvoudig,
ervolgde Sjahrir. Voor den oorlog wa
st! de Nederlanders zeer bedreven in
et scheppen van een minderwaardig-
e'dscomplex onder mijn volk. Zij be-
khdelden mijn volk wreed niet in
Physiek opzicht maar op andere wijze.
'k Nederlanders, die welgesteld waren,
gebruikten hun rijkdom om de politieke
*racht te kunnen uitoefenen en onder-
1Uikten mijn volk'. Nu wenschen wij een
'staan, waarin wij ons aan niemand
^'erieur voelen."
t Dfschoon de toestand in Indië gedu
bde de laatste weken als gevolg van
e militaire wrijvingen aanzienlijk ach-
pvit is gegaan, was Sjahrir ervan over-
dat hij gezag kon uitoefenen over
'■'u militaire leiders, doch slechts alléén
paneer de Nederlanders in staat waren
basis van vèrtrouwen te scheppen.
„Op dit oogenblik", aldus Sjah-
Nr, „doen de Nederlanders alles wat
ih hun Vermogen ligt om elk glinxp-
van vertrouwen te vernietigen,
k°oals 24 Januari te Soerabaja."
De schendingen van het wapenstil
standsverdrag komen, volgens Sjahrir.
voort uit het feit, dat de wapenstilstand
op politieke basis tot stand gekomen is
en de Nederlanders willekeurig hun
eigen demarcatielijn hebben opgesteld
zonder dén tijd te nemen volledige over
eenstemming op militaire basis te be
reiken.
De Indonesische militaire leiders,
zoo zeide Sjahrir, erkennen de de
marcatielijnen niet. Wanneer de
Nederlanders een werkelijken oorlog
tegen de Indonesiërs zouden begin
nen, zouden deze laatsten, naar
Sjahrir verklaarde, het geheele land
platbranden.
De United Press-correspondent vroeg
vervolgens, of de Indonesische „regee
ring" de Nederlandsche politiek zal
volgen of het land volgens socialistische
richtlijnen zal nationaliseeren.
Sjahrir antwoordde, dat de „regee
ring" op gebieden als de belastingen,
scholen en sociale zaken in groote trek
ken de Nederlandsche „voetstappen" zal
volgen. De nationalisatie, zoo zeide
Sjahrir, is slechts van belang voor open
bare bedrijven en de Indonesische „re
geering" beseft, dat het land niet over
het noodige kapitaal en de ervaren des
kundigen beschikt om de plantages en
industrieën te kunnen nationaliseeren.
Daarom zal het pachtsysteem op langen
termijn ten opzichte van de plan,tages,
gelijk dit onder Nederlandsch bestuur
bestond, worden voortgezet.
Sjahrir verklaarde verder, dat de
Nederlanders er in de toekpmst aan
moeten wennen orders in ontvangst
te nemen van Indonesiërs in offi-
cieele functies. Anderzijds zullen de
Indonesiërs evenzeer de bevelen
moeten opvolgen van Nederlanders
op officieele posten.
Gistermiddag, omstreeks half twee,
hebben twee onbekende personen den
jarigen A P. Moerman, banklooper
'an de N. V. Kasvereeniging, In het ge
bouw, Keizersgracht te Amsterdam-,
Neergeslagen en van zijn tasch, inhou
dende ongeveer f 25.000.ej» eenige
ehèques op bonber, beroofd. De daders
z'.in ontkomen.
0 Ne heer Moerman ging, als gewoonlijk,
art over elf aÜn da.gelijksche ronde
rasen, die bestaat uit het wegbrengen
naar verschillende kantoren,
frèi„na deze ronde nog eens maakt om
te innen. Toen hij zich naar de firma
0,>jjn en Scheffer, die op de eerste etage
het gebouw Keizersgracht 181 gevestigd
0' begaf, ontmoette hij op de trap een
81» die hem met een tasch een
2 op het hoofd toebracht, zoodat hij
-■••«wv Bierut heeft vandaag de eed
''''in als ecrste na-oorlogsche presi-
h,. Van Polen, na in een geheime stem-
st '2 v»n het parlement met 408 uit 433
bi n,en gekozen te zijn. 25 stemmen,
hschijnlijk die van Mikolajczyk
A
ka e'e afgevaardigden der boerenpartij,
blanco of ongeldig,
ktdl6rUt zal vanav°hd het ontslag van
j,' Provisorisch kabinet in ontvangst
'n en een nieuw kabinet benoemen,
lic volgens voorspellingen van goedingc-
kringen Josef Cyrankiewicz tot
ehiier zal hebben.
gi^kblajczyk woonde de sejm-zittiijg
jj..teren zonder een woord te zeggen bij.
hii nam niet dèel aan de ovaties voor
-ij
doch zette ook zijn obstructie-
v ölhgen van Dinsdag ter verhindering
organisatie
voort-
der nieuwe Kamer,
Amerikaansche en Britsche diplo-
woonden ook gisteren de zitting
ciin öe sjem niet bij. Heden wordt de
c0rr,aX verwacht wanneer Bierut het
jPs diplomatique officieel ontvangt.
tjje 'Ptomatieke kringen zeggen, dat in-
de Amerikaansche ambassadeur
v de Britsche ambassadeur Ca-
i^f/Sh-Bentinck heeft reeds bekend ge-
een andere Plaats be-
Xcjij d is bij die gelegenheid 'afwezig
Zl.'n, dit zou fceteekenen dat hij Bie-
"de handschoeri toewierp."
TVladislaw Kiernik, vice-voorzitter
k0l 0°lsche Boerenpartij, is evenals Mi-
t^k uit de regeering getreden. Hij
den minister voor bestuursaangelegenhe.
t|{, ^uitrent een eventueel aftreden van
h der(jen mjuister, Czeslaw Wyceh, die
naar beneden viel. Daar stond een mede
plichtige van den dader, die hem toog een
slag op het hoofd gaf waarop de heer
Moerman het bewustzijn verloor. Toen hij
weer bijkwam, bleek, dat zijn tasch met
inhoud verdwenen was. Onmiddellijk deed
hij aangifte bij de politie, die dadelijk een
ondersoek; Instelde. De laatste overval op
een banklooper van de N. V. Kasvereeni-
ging dateert van 20 jaar geleden, töen door
den looper zelf geënsceneerd.
De daders moeten zich reeds dagen
van te voren voorbereid hebben om te
weten te komen, lfoe laat de heer
Moerman precies pij de ta. Hobqn en
Scheffer komt en dat hüj dan een goed
gevulde tasch bij zich heeft.
Avondstemming rond het Paleis Soestdijk, waarbij in deze dagen de gedachten van het
Nederlandsche volk vertoeven.
In het gebouw van het Gerechtshof
te Kopenhagen is gistermorgen een be
gin gemaakt met het officieele onder
zoek naar de ramp met de, K.L.M.-Da
kota op het vliegveld Kastrup.
De zitting werd bijgewoond door verte
genwoordigers van de Nederlandsche
regeering, de K.L.M., de Amerikaansche
legatie, de Deensche luchtlijnen en de
buitenlandsche pers. De rechter opende
de zitting met een sympathiebetuiging
van Denemarken jegens de nabestaan
den van de Zweedsche slachtoffers.
Een getuige, marconist Jasper An
dersen, verklaarde, dat hij uit het raam
(Van onzen specialen verslaggever)
Wanneer de ooievaar op paleis Soest
dijk is neergestreken, krijgen de prin
sesjes ter eere van het broertje of zusje,
dat hij heeft gebracht, beschuit met
muisjes. Daar heeft hun Grootmoeder
voor gezorgd, Hare Majesteit de Konin
gin zelf, die tijdig opdracht ga^, dat
deze traditioneele tractatie niet mocht
ontbreken. Zij had het liefst oranje
kleurige muisjes gehad, maar er was in
heel Baarn nog slechts een kleine zuinig
bewaarde hoeveelheid rose en witte
muisjes- te vinden, die thans aan het
paleis is afgeleverd. Wanneer het nu een
broertje is, deugen die gladde muisjes
eigenlijk niet eens, maar moesten het
van die groote, gekartelde jongensmuis
jes zijn, doch die bleken in het geheel
niet te krijgen. Toch staat in Baarn
zelf nog wel de fabriek, die muisjes fa
briceert en ook van plan was geweest
er groote kwanta van af te leveren. Dat
ae' ontbreken is weer zoo een klein Hol
landses drama als er meer in onze da
gen worden opgevoerd. Het geval is na
melijk, dat het benoodigde anijszaad om
de feestvierende natie'op muisjes te ont
halen, pas vorige week is aangekomen.
En om muisjes te maken heeft men min
stens drie tot vier weken noodig.
Een klein Hollandsch drama, zeiden
wij. Het anijszaad, noodig voor het ver
vaardigen van muisjes, werd in de mid
deleeuwen hier wel verbouwd, maar moet
thans in hoofdzaak geïmporteerd worden.
Het beste anijszaad komt uit Andaluslë.
Voor dezen import moest dus het ambte
lijke apparaat in werking treden, dat
hiertoe weliswaar niet ongenegen bleek,
maar er tenslotte toch in slaagde de zaak
De uitvaart van Prins Gustaaf Adolf van-Zweden. De kist met het stoffelijk overschot
wordt door de adjudanten van den prins uit de kathedraal, waar de uitvaartdienst
werd gehouden, gedragen.
van de boerenpartij, de porte-
'eujii
4iiSv van onderwijs heeft, wordt tot
5ebaer Piet gerept. Volgens radio Wal-
<ier u 'naakt het aftreden der beide an-
idë- ..Pnnisters reeds een geheel nieuwe
Djt CIing van het kabinet noodzakelijk.
bie, Za' geschieden in overeenstemming
e jongste verkiezingsuitslagen.
is het proces begonnen
hêr-W- Noehr, voormalig Duitsch op-
£r vnvf frber in Zuid-Oost-Europa, die
b«bben w,0:rdt beschuldigd het bevel te
Segev-en tot het bombardeeren
biei
de
°Pen stad Belgrado, waarbij
n SÏ* Otd'U CllAA-r, WCtChAiWJ-J
20'000 menschen om het leven
l 2even andere Duitsche gene-
?*lo4w0huldigd van het bedrijven van
°'unisd,aden, worden tegelijk met
SjdtsM? ae aanklacht werden bij een
w kr~i°ffensief btina 6-000 burgers en
5ddeïe I:Ssgevangenen gedood, kleine
-rl2 in stukken gesneden en men-
ievend begraven.
De „Ossian", een lersch schip, geladen
met hout, is Dinsdag in de Noordzee op
een mijn geloopen en Woensdagmorgen
gezonken. De 17 leden van de beman
ning zijn door het Zweedsche schip
„Wandia" opgepikt en Woensdagavond in
IJmuiden aan land gezet.
Het drama is eerst Woensdagmorgen
bekend geworden door de radiobood
schappen tusschen de „Wandia" en
Scheveningen, aangezien de radio-in
stallatie van de „Ossion" dooi; de mijn-
ontploïfing onklaar geworden was.
Woensdagavond tegen elf uur kwam
het Zweedsche s.s. „Wandia" onder ka
pitein Kristianssen de sluizen van IJ
muiden binnen met aan boord de 17
opvarenden van het Iersche s.s. „Os!*
sian", dat °P 4 Pe;bruari bij Terschel
ling op een mijn liep en Woensdag
ochtend half elf is gezonken. De „Os
sian" was op weg van Embden naar
Plymouth met een lading van 1280 ton
timmerhout. Het schip meet 1514 br.
ton en behoort toe aan de Noord-Iersche
reederij Shamrock Shipping Company
Ltd. in Lame.
Naar de kapitein van de „Ossian",
Edward Torrens, uit Cardiff, vertelde,
was de reis door de stormen en sneeuw
buien al bijzonder zwaar geweest, maar
niets had doen vermoeden, dat er zoo'n
tragisch einde aan gemaakt zou worden.
Dinsdagochtend had zich onverwacht
een hevige ontploffing voorgedaan, die
een enorm gat-midscheeps had geslagen
en dé ketels had doen springen. Het
schip had zich op zijn lading drijvende
kunnen houden. Ten gevolge van den
ontsnappenden stoom na de ontploffing
was de eerste machinist, D. Murrey,
ernstig gewond geraakt. Zijn gelaat was
geheel verbrand, terwijl hij ook aan bei
de armen en beenen zware brandwon
den had opgeloopen. Bij aankomst in
IJmuiden is Murrey direct van de „Wan
dia" naar het ziekenhuis overgebracht.
Na de mijnontploffing maakte de
„Ossian" snel water, maar men was niet
in staat geweest radiografisch hulp te
vragen, daar alle leidingen verbroken
waren en geen stroom kon worden opge
wekt. Na eindeloos wachten kwam
Woensdagavond het 1390 ton metende
Zweedsche schip „Wandia", dat met 673
std. hout op weg was van Skutskar
(Zweden) naar Antwerpen, eindelijk in
zicht. Om half tien begaf de bemanning
van de „Ossian" zich in de booten naar
het reddende schip en zij waren nog niet
goed en wel aan .boord of de „Ossian"
verdween in de golven.
zoo lang te traineeren, dat het anijszaad
prompt te laat kwam en op den natio-
nalen feestdag de oucl-vaderlandsche muis
jes ontbreken.
Dubbel jammer, zeide men ons, want
bad men de fabrikanten zooals voorheen
zelf laten importeeren, dan was het anijs
zaad op tijd geweest en de helft
goedkooper, zooals men ons voorrekende.
Nu komen de muisjes als het feest voorbij
is, mosterd na den maaltijd, bovendien
onnoodig duur.
Intusschen is voor de jeugd van Baarn
de illusie nog gered.
Drie duizend schoolkinderen worden
er op den grooten dag onthaald. Zij
krijgen daarbij onder andere een keurig
verpakt zakje, bevattende 50 gram
oranje-hagel, die in uiterlijk en smaak
de muisjes benadert, al zal menigeen
met weemoed denken aan de echte
geboorte-lekkernij, zooals die eenmaal
de hooge glazen flacons bij onze bak
kers vulde, rose en wit. Uit de ro"
teerende dragée trommels, die anders
bij de fima P. de Ruyter en Zn. de
suikeren muisjes met hun pit van anijs
hadden afgeleverd, is nu oranje-kleurige
hagel geregend, die niettemin in Baarn
en ook elders de jeugd verheugen zal.
Want behalve te Baarn zelf hebben ver
schillende Oranjevereenigingen ln den
lande tijdig dezen hagel besteld. Op in
levering van suikerrantsoen.
In de burgemeesterskamer van het
Baamsche raadhuis ligt het speciale
geboorteregister gereed, in tweevoud in
wit geitenleer gebonden. Het bevat de ge
boorte-akte, welke straks na de blijde ge
beurtenis in duplo wordt opgemaakt en
ten paleize geteckend. "lén exemplaar
blijft berusten op .het raadhuis, het an
dere gaat naar de griffie van de Arron
dissementsrechtbank te Utrecht, zooals
dit met het plaatselijk geboorteregister
te doen gebruikelijk is. Werden de ge
boorte-akten van Prinses Beatrix en
Prinses Irene, behalve door den Prins
zelf en den toenmaligen burgemeester,
jhr. Van Reenen, geteekend door wijlen
dr. H. Colijn, den minister-president, en
jhr. mr. P. Beelaerts van Blokland als
vice-president van den Raad van State,
thans zal dit ambtshalve geschieden
door den huidigen burgemeester, mr. F.
J. van Beeck Calkoen, terwijl voorts
daartoe zijn uitgenoodigd minister-presi.
dent dr. Beel en wederom jhr. Beelaerts
als vice-president van den Raad van
State.
Nog steeds komen voor de groote
Oranje-stertocht op den nationalen
feestdag de aanmeldingen binnen, waar
van het cijfer de 10.000 reeds bereikt
heeft. Hieronder zijn er uit alle deelen
des lands, zoowel van Urk als uit Baarle.
Nassau, uit Zeeland en uit Groningen.
De jongste deelnemer telt nog geen
half jaar, de oudste moet men waar
schijnlijk zoeken onder de groep ouden
van dagen, die per autobus uit Bilt-
hoven wordt verwacht. De wandelaars
zijn meest uit de nabije omgeving, of
schoon verschillende sportvereenigingen
In een Vraaggesprek heeft dr. De
Groot, de behandelend geneesheer
van Prinses Juliana, Woensdagavond
voor de radio verklaard, dat de ge
zondheid van de Prinses niets te
wenschen overlaat. Verder maakte de
dokter o.m. de opmerking, dat hij in
zijn drukke praktijk had geconsta
teerd, dat er den laatsten tijd meer
jongens dan meisjes werden geboren.
Bepaalde verwachtingen wilde hij
daarmede evenwel niet wekken. Ge
vraagd naar de mogelijkheid van een
tweeling gaf dr. De Groot als zijn
meening, dat het voor de hand zou
liggen. jiat de eerstgeborene van de
twee, ongeacht of het een jongen dan
wel een meisje zou zijn, in elk geval
den voorrang zal moeten hebben en
dus terecht als de oudste zou worden
beschouwd.
van heinde en ver estafette-loopen orga-
niseeren. Den Haag heeft een extra-trein
besproken, maar een groep Leidenaars
gaat te voet. Het aantal motorrijders
bedraagt reeds meer dan 1600. Bij de
groep, die uit Heerlen naar Soestdijk
rijdt, zal zich een aantal mijnwerkers
in bedrijfskleeding aansluiten.
Zelfs uit Indië heeft het comité aan
meldingen gekregen van daar gelegerde
(Soldaten, die vroegen of het niet moge
lijk was hen per vliegtuig heen en wèer te
laten reizen. Dit is natuurlijk uitgesloten,
maar toch zullen $eze jongens om hun
enthousiasme een gestempelde deelnemers
kaart ontvangen, alsmede het aandenken,
dat nog een verrassing is. Zooals bekend
komen de deelnemers aan den Oranje-
optocht naar Baarn en Soestdijk om de
fellcitatieregisters te teekenen. Allen krij
gen een speciale Oranje-krant, waarin zij
o.m. een plattegrond vinden met alie
hotels, café's, lunchrooms enz. in wijde
omgeving, zoodat zij zich voor het gebruik
van ververschingen zooveel mogelijjc kun
nen verspreiden. In Baarn en Soestdijk
zelf zijn tfltgebreide politiemaatregelen
getroffen om den stroom van Oranje
gangers ordelijk te verwerken. De gelegen
heid blijft tot het laatst toe open, zoodat
zij, die met het oog op de weersomstan
digheden of de vraag, hoe de nationale
feestdag valt, niet eerder kunnen beslui
ten, toch in Baarn welkom zijn en na
het vervullen der formaliteiten ter plaatse
hun gestempelde deelhemerskaart en het
aandenken ontvangen.
De kolonie van journalisten, pers
fotografen en radioreporters in het
Chalet Astoria breidt zich, nu het
groote oogenblik nadert, snel uit. Ook
een eerste buitenlander, een Amerikaan,
heeft titans zijn komst aangekondigd.
Voor de atmosfeer in het hotel is het
doen en laten van dr. De Groot nog
steeds de barometer. Blijft zijn plaats
met etenstijd aan tafel leeg, dan is het
storm geblazen en waart de onrust
door gangen en zalen; blijkt hij aan
wezig, dan verheldert de lucht op slag
en heerscht een vreedzame luwte. Gaat
hij weg zonder meer, dan is dat zooveel
als „veranderlijk", wat inderdaad de
meest juiste weergave is van de situatie.
Want niets of niemand kan hier im
mers dag en uur ook maar met schijn
van zekerheid voorspellen.
Woensdagavond omstreeks zes nir
deelde baron Baud, particulier secretaris
van H. K. H. Prinses Juliana, mede: Er
zijn geen aanwijzingen, die er op duiden,
dat het groote nieuws onmiddellijk aan
staande is.
van het administratiegebouw, vijf tot
acht minuten voordat het vliegtuig ver
trok, een man in een blauwe regenjas
een klamp voor het hoogteroer had zien
dragen. De man ging toen naar het
stuurboordhoogteroer en getuige zag hem
het hoogteroer bewegen. Andersen vond
dit vreemd, daar het vliegtuig op het
punt stond te vertrekken. Onmiddellijk
na het ongeluk en voordat de roerklamp
was gevonden, zeide getuige tot een naast
hem staanden functionaris: het hoogtte-
roer moet het ongeluk hebben veroor
zaakt.
Een andere getuige bevestigde, dat
Andersen deze opmerking onmiddellijk
na de ramp had gemaakt.
De K.L.M. was vertegenwoordigd door
haar vertegenwoordiger te Kopenhagen,
J. P. van Oldenborgh. haar juridisch
adviseur, den Deen Sally, en de Neder
landsche regeering door den secretaris
van de legatie, Insinger, en den Deen-
schen advocaat Teist.
De rechter zeide, dat het vliegtuig
behoorde tot een maatschappij, wier
hooge peil overal wordt erkend en dat
de piloot een man was, wier groote be
kwaamheid en ervaring algemeen be
kend waren.
De Deensche luchtvaartinspecteur Dal-
bro zette uiteen, hoe de buitenlandsche
vliegtuigen op het vliegveld worden be
handeld. De Deensche maatschappij
neemt het toezicht op het vliegtuig, wan
neer het geland is, over. In het alge
meen wordt het richtingroer geblokkeerd,
het hoogteroer alleen in geval van een
flinken wind.
Een andere getuige verklaarde, dat hij
kort na de aankomst van het toestel
bemerkte, dat het richtingroer niet ge
blokkeerd was, terwijl het scheen, dat
het hoogteroer een beetje hing.
De hoofdinspecteur van de lucht
vaart verklaarde, dat de ramp het
gevolg is van het niet wegnemen van
den roerklamp. Voorts, dat het Deen
sche grondpersoneel geen schuld
treft aan het niet verwijderen van
den klamp. De font lag in het on
derhavige geval geheel bij de beman
ning van het vliegtuig.
Bij de lijkschouwing is komen vast
te staan, dat Geyssendorffer tengevolge
van kneuzingen is overleden. Hij was
lijdende aan hartaderverkalking, doch
ondervond als piloot hiervan geen na-
deeligen invloed.
Gistermiddag 5 'uur heeft H. M. de
Koningin luit:-generaal Spoor in het
paleis Soestdijk in audiëntie ontvangen.
Soekawati, dien het voorloopig par
lement van Oost-Indonesië tot presi
dent van den Staat Oost-Indonesië
gekozen heeft, heeft in een radiorede
samenwerking tusschen Nederland en
Ned.-Ihdië bepleit op de basis van het
cntwerp-accoord-Linggadjati. Spr. hoop
te, dat het voor de „verwezenlijking der
schoone idealen noodzakelijk herstel
van recht en veiligheid wordt bereikt.
Eerst dan zal de voorwaarde zijn ge
schapen, die tot het einddoel leidt: de
Vereenigde Staten van Indonesië".
Op den Nationalen Feestdag ter gele
genheid van de blijde gebeurtenis in het
Prinselijk Gezin zullen de Nederlandsche
Spoorwegen hun diensten uitvoeren als
op werkdagen.
In verband met de verwachte Wijde
gebeurtenis zullen de Rijksmusea, de
Rijksarchieven, de Koninklijke Biblio
theek en het Rijksbureau voor Kunst
historische Documentatie voor het pu
bliek gesloten zijn op den dag der
geboorte van een prins of prinses en
zoo deze na 12 uur des middags valt
ook op den daarop volgenden dag..
Na een vergadering, die het bestuur
van de Elfstedenvereeniging Donderdag
avond te Leeuwarden' heeft gehouden
en waarop de rapporten over den toe
stand van het ijs zijn besproken, is be
kend gemaakt, dat de reeds driemaal
uitgestelde Elfstedentocht thans is vast
gesteld op Zaterdag 8 Februari, a.s.
Het bestuur is tot deze beslissing ge
komen, 'omdat volgens de weerberichten
van het K.N.M.I. de vorst nog minstens
eenige dagen zal aanhouden en de wind,
die in Friesland tot dusverre stormach
tig blies, veel minder krachtig is gewor
den. Het stuiven van de sneeuw is daar
door opgehouden en de banen zullen
kunnen worden geveegd. Op vele deelen
van de 200 km. lange route is daarmede
reeds een begin gemaakt. Het Üs is op
veel plaatsen slecht. Berijdbaar is het
'echter volgens het bestuur van de Elf
stedenvereeniging overal. Slechts een
nieuwe storm, hevige sneeuwval of een
plotseling invallende dooi kunnen thans
nog dezen Frieschen Marathonloop te
genhouden. De route is nog niet in haar
geheel vastgesteld. Daarover zullen op
zijn vroegst Vrijdag a.s. nadere gegevens
volgen.
De Elfstedenvereeniging heeft besloten
gelegenheid tot inschrijving te geven
van Vrijdagochtend af, gedurende den
geheelen dag en den,daarop volgenden
nacht tot half vijf toe. Voor de tour
rijders is de inschrijving geopend tot
Zaterdagmorgen 5 uur. De deelnemers
moeten zich voor deze inschrijving niet,
zooals bij vorige tochten, melden in het
Beursgebouw, da^ dezen keer niet be
schikbaar is, maar in café „De Groene
Weide" te Leeuwarden. Telefoon 5743.
Het telegram-adres is: Elfsteden Leeu-
i warden,
De moeilijkheden, die de sneeuwval en
de aanhoudende vorst Maandag en Dins
dag in het spoorwegverkeer veroorzaak
ten, waren Woensdag grootendeels opge
lost.
jvfede, dank zij het feit, dat de dagen
langer zijn geworden, zijn de vertragin
gen minder talrijk dan in de vorige vorst
periode. De dienst AmersfoortEde wordt
aangevuld met een Dieseltrein.
Werden 3 Februari in het etmaal 25
kolentrelnen met in totaal 1071 beladen
wagens uit de Mijnstreek naar alle dee
len van ons verkleumde land vervoerd,
4 Februari reden 26 kolentreinen met ln
totaal 1113 wagens. Ondanks de slechte
weersgesteldheid een verheugende stij
ging dus.
Negentien treinen met in totaal 1017
leege wagens keerden naar de Mijnstreek
terug.
Hevige sneeuwstormen woeden over het
geïsoleerde Ameland, dat nu geheel van
de buitenwereld is afgesloten, omdat het
vliegtuig dat de verbinding Leeuwarden
—Ameland onderhoudt reeds eenige da
gen den tocht niet heeft durven wagen.
De sneeuw bereikt op sommige plaatsen
op het eiland een hoogte van enkele me
ters, waardoor ook het verkeer op het
eiland zelf ernstig belemmerd wordt. De
ijstoestand cA de Waddenzee is nog zeer
slecht. De harde wind van de laatste da
gen heeft vele wakken in de ijsmassa, die
zich van Ameland tot de Friesche kust
uitstrekt, veroorzaakt, waardoor het on
mogelijk is vans het eiland de Friesche
kust te voet te bereiken. De postboot
heeft sinds 14 December J.I., dat is in 53
dagen, den overtocht slechts 14 maal
kunnen volbrengen. Ook aan steenkool is
er gebrek op het eiland, maar men kan
zich behelpen met hout.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Matige, tijdelijke krachtige wind
tusschen Noord-Oost en Oost. Meest
zwaar bewolkt met hier en daar een
opklaring. Plaatselijk eenige sneeuw.
Matige tot strenge vorst.
Zon 8.12—17.37. Maan 19.23—8.54.
Zaterdag had Schiermonnikoog geen
verbinding met den vasten wal. Woens
dag echter kwam een vliegtuig, bestuurd
door den piloot L. T. N. De Liefde,
naar het eiland om zieren passagiers,
welke om dringende reden naar den
vasten wal moesten, naar Leeuwarden
en Valkenburg te vervoeren. Post werd
niet vervoerd. Heden zouden de 'nog
achtergebleven personen per vliegtuig
vervoerd worden. Zij, die noodzakelijk
naar Schiermonnikoog moeten en de reis
per vliegtuig willen maken, dienen zich
tc melden bij den Rijkswaterstaat te
Leeuwarden, telefoon 3343.
De wadden zijn geheel dicht gevroren.
Op de Noordzee is veel ijs.
De K.N.A.C. deelt mede, dat de wegen
in het midden van het land over het
algemeen behoorlijk berijdbaar zijn. In
het Noorden en Zuiden evenwel zijn door
ijzelvorming de wegen hier en daar spie
gelglad.
Automobilisten worden er op gewezen
vooral bij het inhalen de noodige voor
zichtigheid in acht te nemen.
IBij een gesprek zegt vaak de een
niet altijd wat hij weet en weet
dikwijls de ander niet altijd wat
hij zegtj
(Van een bijzonderen medewerker)
Wit liggen de-dagen al weer ver
achter ons, dat de gemeentera
den de huishouding der gemeen
ten zelfstandig regelden; dat zij beslis
ten, welke uitgaven de gemeente zou
doen en met welke middelen deze uit
gaven zouden worden gefinancierd. Een
en .ander onder toezicht van Gedepu
teerde Staten. De belastingen, welke de
gemeenten mochten heffen, boden vol
doende bronnen van inkomsten om de
uitgaven te bestrijden. Er was evenwicht
tusschen de gemeentelijke taak en het
gemeentelijk belastinggebied en dat was
de grondslag van de financieele zelf
standigheid dergemeenten.
De gemeentelijke inkomstenbelasting
was de belangrijkste belastingbron. De
vaststelling van het vermenigvuidigings-
cijfer was een telkenjare terugkeerend
evenement in het gemeentelijke politieke
leven. Immers i>et door den raad ge
voerde beleid vond tot op zekere hoog
te zijn weerspiegeling in den druk der
belasting op de ingezetenen. Dit had een
tweeledig gevolg: de raad voelde terde
ge zijn verantwoordelijkheid ten opzich
te van de belastingbetalers en de inge
zetenen hadden voortdurend belangstel
ling voor de verrichtingen van den raad.
Hoe anders is de toestand nu!
Op het gebied van de belastinghef
fing heeft zich een omwenteling vol
trokken. Het rijk heeft de gemeente
langzaam maar zeker van verschillende
belastingbronnen verdrongen, waarbij
het verlies van de opbrengsten van in
komsten- en vermogensbelasting voor de
gemeenten de ernstigste gevolgen had.
De gemeenten ontvingen daarvoor geen
voldoende compensatie, zoodat zij voor
het grootste deel (men noemt een aan
tal van 900 gemeenten), zijn aangewe
zen op de subjectieve bijdragen, welke
het Rijk slechts verleent, indien de ge
meenten dg „noodlijdendheidsvoorv.aar-
den" aanvaarden.
Voor het gemeentelijk leven heeft dit
funeste gevolgen. Het eigen initiatief der
gemeentebesturen wordt gesmoord, ver
plicht als zij zijn. voor elke bijzondere
uitgave vooraf de toestemming te vra
gen van hoogere autoriteiten, hetgeen
in de practijk veelal deze beteekenis
heeft, dat het inzicht van een onder
geschikt ambtenaar'van departement of
provinciale griffie beslissend is voor de
vraag of de verlangde toestemming wordt
/verleend.
Het verantwoordelijkheidsgevoel van
de gemeenteraden verslapt, omdat de
gevolgen van hun handelingen niet
weerspiegeld worden in een van de in
gezetenen te vragen heffing, doch al
leen in de hoogte van de door het Rijk
te verleenen bijdrage.
De regeering ziet ook in, dat deze
toestand dringend om voorziening
roept. Daarom is ingesteld een staats
commissie onder voorzitterschap van
oUd-minister Oud, die tot taak heeft te
bestudeeren hoe de financieele zelfstan
digheid der gemeenten kan worden her
steld. Deze commissie heeft een uiterst
moeilijke taak, omdat men alleen dan
uit de impasse kan geraken, wanneer
de gemeenten weer een belastinggebied
krijgen, dat in overeenstemming is met
haar taak. Dit hangt uiteraard ten
nauwste samen met de financieele po
sitie van het Rijk, hetwelk voor dat
doel een deel van zijn belastinggebied
zal moeten afstaan, omdat het uitgeslo
ten moet worden geacht naast, de hui
dige zeer zwaar drukkende Rijksinkom
stenbelasting nog een gemeentelijke in
komstenbelasting in te voeren.
Kan het Rijk dat doen? Het heeft
zelf te kampen met groote te
korten. Het Rijk zou van zijn .be
lastinggebied een zoodanig deel kunnen
afstaan, dat de inkomstenderving ge
compenseerd zou worden door het weg
vallen der uitgaven voor de noodlijden-
dé" gemeenten (in totaal ongeveer 100
millioen). Maar daarmede is voor de
gemeenten de financieele zelfstandigheid
niet herkregen. Daarvoor is vereischt
een zekere speling tusschen de nood
zakelijke uitgaven der gemeenten en
het te hunner beschikking staande be
lastinggebied. Ten eerste, omdat het
herkrijgen belastinggebied onmogelijk
voor elke gemeente precies kan opleve
ren een inkomst, gelijk aan het bedrag
hetwelk thans als noodlijdendheids-
bijdrage wordt genoten. Tweedens om
dat de gemeenten niet bij elke toene
ming van uitgaven of uitbreiding van
haar taak opnieuw met haar financiën
tegen het „plafond" mogen geraken.
Het Rijk zal dus iets méér moeter. doen.
om den gemeenten een beperkten finan-
cieelen armslag te geven.
Dit is naar onzs meening de kern van
het vraagstuk en tevens de grootste
moeillijkheid voor de commissie-Oud. Een
oplossing is niet onmogelijk en zal be
reikt kunnep worden, indien het Rijk
daarvoor een offer wil brengen. Dit offer
is gerechtvaardigd, omdat de finan
cieele zelfstandigheid der gemeenten
een groot goed is. onontbeerlijk voor eed
goede werking van het Nederlandsche
bestuursstelsel en op den duur zal lei
den tot een besparing op de uitgaven
van de gezamenlijke publiekrechtelijke
lichamen en derhalve den belasting
betalers ten goede zal komen.
Moge de commissie-Oud er spoedig in
slagen een voor Rijk en gemeenten aan
vaardbare oplossing te vinden.
In verschillende talen heeft het ra
diostation van de Palestijnsche verzets
groep Irgoen Zwai Leoemi Woensdag
avond een beroep gedaan op de wereld.
„Engeland heeft het masker laten
vallen", aldus werd verklaard, „en is
thans bezettende mogendheid geworden.
Het heeft ons voor de keuze gesteld:
overgave of oorlog. Overgeven zullen
wij ons echter niet en wij zijn er zeker
van, dat onder het overgroote deel van
het Joodsche volk geen verraders zul
len worden gevonden." De radio legde
ex den nadruk op, dat de Irgoen tot den
laatsten man zal strijden en vroeg de
hulp van de andere volken.
