Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 8 februari 1947 | pagina 1

ZEER ZWARE ELFSTEDENTOCHT

bij

Tweeduizend deelnemers
feilen Oostenwind

IJsbrekers in het Noordzeekanaal

Soekarno tegen het „nieuwe"
Linggadjati

Dreigende staking in den
groentenhandel

Een blijde gebeurtenis
in.... 1822

luftwaffe wilde Stalin vermoorden

Bekentenis van den Duitschen
kolonel Baumbach

Congres van

deKV.C.

Ruim tienduizend ton ijs opgeruimd

De Rijn „zit" in
Duitschland

Feestplannen in Londen

Bespreking met min. Mansholt had
geen gunstig resultaat

r Bekende Elfsteden-
rijders

Wei warme lucht, maar
nog geen dooi

Tot hoofd en hart

^Ierdac 8 februari 1947

f'

De vaardige en voortvarende courantier

J

69ste JAARGANG No. 23768

Het weer.

r*. K

Wf $H|'"

VERKLARING VAN
DR. KOETS

-Toch Oranje-muisjes!-

g^fct'

Drie mannen in e^n.
kist

Electriciteits-afsluiting in
Engeland

NIJPENDE TOESTAND
OP AMELAND

Vervolg op pagina 2).

BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
T SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
le'°on: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
^oUNNEMENTEN: 30 ets, p. w-, f 3.90 p. kwart.

Directeur- 3. 3. W. Boerrigter
Wnd. hoofdredacteur; -ff Severin.

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT

ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m hoogte.

De administratie behoudt zien net recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.

®Ttze sportredacteur telefoneert ons uit Sneek:

Vanochtend om precies half zes, oij elf graden vorst, Oostenwind en volle
"lasn, z;jn de ongeveer tweeduizend rijders gestart voor den Elfstedentocht. Twee-
Jhzend rijders, dat wil zeggen de eerste belangrijke bres in den climax, die de
»esehiedenis van de Elfsteden aan deelnemers kent. Zeven a tienduizend was de
erwachting, toen voor het eerst in dit winterseizoen de datum voor den tocht
®rci vastgesteld. Maar nu de Elfstedenvereeniging van driemaal viermaal
gjheepsrecht heeft gemaakt, is dit getal wei een heel stuk verminderd. Daar komt
to i dat men dVmaal de rijders allesbehalve heeft aangemoedigd. En terecht. De
°cht, die nu een uur geleden begonnen is, zal uitermate zwaar zijn, want voor-
moet er door het soms slechte ijs zoo nu en dan een behoorlijk stuk worden
open en dan zal straks, wanneer er bij Stavoren „gekeerd" is, de felle Oosten
de?1^ den rijders den adem afsnijden. Deze Oostenwind zal ook het traject Hin-
®'OopenWorkum over het IJselmeer een primeur in de Elfstederxhistorie
et tot een onverdeeld genoegen maken.

Nu is het hard gegaan. De start was
j^naal in een der loodsen van een
tfeuwarder Kolenmaatschappij aan den
r^oenkenschans. Precies om half zes
erd het touw, waarachter de 280 wed-
rydrijders stonden opgesteld, wegge-
la en onder het oplichten van de
sJhpen der fotografen stormden zij naar
Vop onseveer vijfhonderd meter te
la 6"i over den smallen, hardbevroren
hdweg. Met den wind half in den rug
het in het begin uiteraard zeer
eL Nog .binnen het uur waren de eer-
acht deelnemers de controlepost van
"eek voorbij, niet weinig profiteerend
,ah het heldere maanlicht, dat ditmaal
.et gebruik van ,de traditioneele lan-
^amtjes en knijpkatjes onnoodig maak-

ar dat is slechts één voordeel te-
j,en°ver de vele moeilijkheden en bezwa-
en. die deze tocht meebrengt en die
°°ral van Harlingen naar Dokkum, pal
&en den sterken wind, voor velen een
Uaensweg zal zijn.

Dm 6.19 uur was oen groep van zeven

gepasseerd, n.l. de geheel in het
t gekleëae Leffertsma, Lou Geveke uit
warden (de gerenommeerde elfsteaen-
^'Jder van de drie vorige tochten), Mui-
,5rs' de bekende Bosman uit Breukelen
^"weede in 1941), Wijnia en Abe de Vties
jjt Giethoorn, die eveneens een rol van
t beteekenis in de laatste drie

tpchten

ekend.

speelde. De zevende is nog niet

^.Hierachter vólgt een groep van meer

ojdej-

I '1',:,, m ryau en i ar i

Verhoeven uit Dussen (N.

de

in 1940 en 1941: Auke Adema,
-^uoeven uit Dussen (N. Br.), de
r 1\ar van den^Ufiterentocht.
«„In- XJist had taBpeveke uit Leeuwar-

.de leiding, f

j_°6 tocht over "ftet Slotermeer op de
Vy e van Ulst naar Sloten duurde aan-

merkelijk langer dan in 1942, omdat de
route in een groote cirkel in plaats vau
in een rechte lijn over het meer gelegd
was. De kopgroep bereikte de controle
in Sloten eerst om 7.15 uur. Een minuut
later arriveerde naar de volggroep, waarin
o.a. Verhoeven gezien is.

Om 8.15 uur passeerden gelijktijdig 3 J.
Bosman uit Breukelen en Klaas Schipper
uit Steenwijkerwold de controle en
Stavoren. Eén minuut later volg
den: D. van der Duim uit Oldeboorn,
H. C. Schuelen uit Barneveld en 3' Wijnia
uit Edens. Om 8/18 u. arriveerden Vermeu
len uit Xer Aar, W. Wijnia uit Edens, K.
D. Nauta uit Groinv, Van der Hoorn uit
Ter Aar en v. d. Berg uit Vught.

Een uiterst felle strijd heeft zich tus-
schen Woudsend en Stavoren op het Hee-
germeer fin de Fluessen ontwikkeld, waar
het lis zeer goed is en de rijders den ster
ken wind in den rug hadden. Van de kop
groep, die uit IJlst vertrok, bleef alleen
Bosman over. Met den winnaar van de ron
de van Grouw. Klaas Schipper, die sterk
naar voren is gekomen, reed hij als eerste
het pude stadje binnen na een tocht over
de meren in recordtijd. Het tempo, dat
Bosman inzette, wts zoo hoog, dat J- Wijnia
achterbleef, al kwam hij dan ook na de
vliegende race over de meren slechts 3
minuten later in Stavoren aan. Leffersma,
De Vries, Geveke en Mulders vielen geheel
terug.

Om 9.25 uur kwamen vijf rijders gelijk
tijdig te Workum aan. Het waren dezelfde,
die samen van Hindeloopen uit het IJsel
meer op waren gegaan: Bosman, Wijnia.
Schipper, Van der Duim en Schueler. Vijf
minuten later volgde zonder mankeeren
de volggroep, waarin zich ook dezelfde rij
ders bevonden, die in Hindeloopen reeds
samen reden, t.w. Lou Geveke, A. Ver
hoeven, Leffertsma, A. de Vries en H. J.
Vermeulen.

Lou Geveke is nog niet uitgeschakeld.
De sterke Leeuwardenaar heeft weliswaar
tusschen Sloten en Stavoren een veer ge
laten, maar schijnt de leiders toch nog
op den voet te volgen. Abe de Vries volg
de kort daarop met Adema, die echter
niet meer was vergezeld van den Jongen
Halma.

TOCHT

ectoemers aan den Elfstedentocht melden zich in het inschrijvingslokaal „De Groene
Weide" te Leeuwarden.

een onderhoud met den directeur
de „Vereeniging voor de Algemeene

^leepvaartbelangen", den heer T- p-

vastet, vertelde deze iets over de om-
atigrijke taak van het ijsvrij- houden
h het Noordzeekanaal, dat Amsterdam
de Noordzee- verbindt.

^T^nds het nieuwe MerweÜekanaal, dat
de stad.Utrecht heenloopt, in ge-
Diik is, zijn er geen sluizen- meer in
t Wateroppervlak tusschen de Noord-
Ujlfuizen en Vreeswijk. Om de moge-
heid van effectief spuien te bevorde*
tje w°rdt er door de Oranjesluizen en;
buizen bij Vreeswijk zooveel moge

dat de scheepvaart voortgang kan vin
den. Naar schatting hebben de twee
ijsbrekers met gezamenlijke energie van
14 „mannenkracht" en 900 „paarden
kracht" kans gezien, gedurende de vorst
periode de Amsterdamsche haven en het
Noordzeekanaal te 'bevrijden van ruim
ltf.000 ton ijs.

Op de deelnemerslijst van den»
Elfstedentocht bevonden zich: F.
Swierstra uit Weidum zesde in
1942), T. Segers uit Purmerend, F.
van der Heide uit Leeuwarden
(vierde in 1929 en vijfde in 1940)
en de winnaar van den kortgeleden
gehouden Elfmerentocht de 25-
jarige A. Verhoeven uit Dussen
(N.-Br.), de 31-jarige Lou Geveke
uit Leeuwarden (tweede in 1940,
derde in 1941 en in 1942 met de
kopgroep verkeerd gereden), D. de
Jong uit Huizum (tweede in 1942),
de 40-jarige A. S. de Vries uit
Giethoorn met een prachtigen
staat van dienst (tweede in 1940,
vierde in 1941 en 7e in 1942),
voorts de 50-jarige Cees Jongert
uit Alkmaar, die in 1929 tweede, in
1933 derde en in 1940 als een der
eerste 5 winnaars de finish be
reikte, de 37-jarige A. de Vries uit
Giekerk (zevende in 1942) en ten
slotte Schippers, de winnaar van
de dit jaar gehouden Ronde van
Grouw.

Bij de dames hadden zich weer
gemeld de bekende Friesche rijd
ster Wöbkje Kooistra, die in 1941
als eerste vrouw de eindstreep
passeerde en die uit Warga met
haar vader Sjoerd Kooistra (vier
de in 1917) naar Leeuwarden is
getogen. Ook haar concurrente
Sjoerdje Faber heeft zich voor den
tocht laten inschrijven. Zij was de
eenige dame, die in 1940 den ge-
staakten Elfstedentocht uitreed. 1

te:?

a-

Verwachting tot Zaterdagavond:

Meest matige, Oostelijke wind.
Langzaam wat toenemende bewolking,
voornamelijk in het Zuiden van het
land, doch geen sneeuw. Overdag
strenge tot matige vorst.

Zondag: zon 8.0817.41, maan
22.029.27. Maandag: zon 8.0717.43,
maan 23.179.41.

Hedennacht is de Rijn tusschen Lore
lei en Erbach dichtgevroren over een
afstand van 40 meter. Het is de eerste
maal sinds ruim 60 jaar, dat de Rijn
in Duitschland is dichtgevroren.

Naar het K.N.M.I. te De Bilt mede
deelt, wordt een flinke hoeveelheid war.
me lucht over Frankrijk naar het Noor
den gestuwd, maar de luchtdrukverdee-
ling is nog niet gunstig voor hef verder
doordringen van de dooi naar onze om
geving.

De huidige vorstperiode is wel zeer' streng. Een auto rijdt over de bevroren Lek bij

Wijk bij Duurstede.

DJOKJAKARTA, 7 Febr. (A.P.).
Soekarno zal de gewijzigde lezing van
de ontwerp-overeenkomst van Ling
gadjati, welke de Commissie-Gene
raal mee teruggenomen heeft uit Den
Haag, niet aanvaarden.

In ten interview na afloop van een
Kabinetsbijeenkomst van drie dagen
verklaarde hij:

„Wij zijn bereid onmiddellijk de over
eenkomst te teekenen, zooals deze 15
November geparafeerd werd. Wij wen-
schen vrede en wij wenschen voort te

gaan met het herstel van Indonesië,
maar de nieuwe Nederlandsche eischen
nadat de overeenkomst geparafeerd
was kunnen onmogelijk aanvaard
worden."

Dr. J, P. Koets heeft Vrijdag in een
interview verklaard, dat de Nederlanders
van plan zijn de overeenkomst van
Linggadjati niet eerder te teekenen
voordat de Indonesiërs in geheel Ned.
Oost-indië het bevel „staakt het vuren"
geven.

Ook te Londen worden in Neder-
landschen kring voorbereidingen
getroffen voor de viering van de
geboorte van den koninklijken telg.
De Nederlandsche ambassadeur, jhr.
E. Michiels van VerduyTien, zal 24
Februari of zoo mogelijk eerder een
receptie houden in raadhuis van
Hammersmith, waar meer dan dui
zend gasteji, hoofdzakelijk leden van
de zeer uitgebreide Nederlandsche
kolonie en Nederlandsche militairen,
worden verwacht.

Voorts zal zoo spoedig mogelijk na
de geboorte een Protestantsche dank
dienst worden gehouden en voor de Ka
tholieken een H. Mis uit dankbaarheid
worden opgedragen.

De legerpredikant kol. ds. J. v. Dorp
zal de luchtstrijdkrachten, die verza
meld zijn in het kamp te Langham, toe
spreken. terwijl de aalmoezenier R. Stof
fels aldaar een H. Mis zal opdragen. Dit
laatste gebeurt ook in de legerkampen
te Wolverhampton en Aldershot waar
de aalmoezenier luit. kol. J. C. van Os-
tade de H. Mis zal celebreeren.

Overal waar Nederlanders in Enge
land bijeen zijn, zullen er feestelijk
heden zijn.

Ten gevolge van een verkeerde mede-
deeling in de Tweede Kamer is gemeld,
dat de turf vanaf 1 Maart vrij komt van
distributie. Men gelieve voor dezen da
tum te lezen 1 April.

Het bericht in ons blad van Donder
dag, dat H.M. de Koningin vergeefs
had getracht voor haar kleinkinderen
op het a.s. geboortefeest oranjekleuri
ge muisjes te krijgen, heeft een verras,
send gevolg gehad. Ook bij de suiker-
werkfabriek te Roosendaal (N.B.), de
N.V. Red Band Confectionery Works,
verkeer en de muisjes, door het trainee-
ren van den import van het benoodigae
anijszaad, nog pas in statui nacendi.
Op het lezen van ons bericht besloten
directie en personeel tot een kracht
proef; de meisjes van de fabriek
werkten spontaan over met als resul
taat, dat Vrijdagmiddag een kleine, ex
clusieve partij oranje-kleurige muis
jes alsnog gereed kwam. Teneinde geen
enkel risico te loopen. werd deze par
tij, in - speciale verpakking, gister,
avond per auto van Roosendaal naar
Soestdijk gebracht en aan het paleis
afgegeven.

Met ingang van Woensdag 12 Fe
bruari a.s. zal de in- en verkoop van
versche groenten, vallende onder de
huidige maximumprijsregeling, wor
den stopgezet, aldus hebben de be
sturen van de ondervakgroep Binnen-
landsche Groothandel, de ondervak
groep Commissiónnairs en de vak
groep Detailhandel gisteren besloten.
De besturen hebben in Den Haag
besprekingen gevoerd met minister
Mansholt, den secretaris-generaal,
den heer Keizer, en het directoraat
voor de Prijzen, echter zonder tot
overeenstemming te kunnen komen.
Het gevolg hiervan is, dat de besturen
van de drie bonden met algemeene
stemmen hebben besloten tot stop
zetten van den handel in groenten,
vallende onder de maximumprijzen.

De besturen verklaren, dat deze daad
vérstrekkende gevolgen kan hebben.

doch zeggen hiertoe te zijn gedwongen
door de handhaving van het huidige
systeem, de verantwoordelijkheid geheel
voor rekening van de regeering latend.
Zij hebben herhaaldelijk bij het ministe
rie aangedrongen op opheffing van het.
huidige maximum-prijzensysteem, dat
alléén voor den handel geldt.

Daar niemand van den handel zal
kunnen verlangen, aldus de besturen,
met verlies te werken of te han
delen in strijd met de voorschriften van
het wettig gezag, zijn de besturen van
de organisaties genoodzaakt den leden
te adviseeren hun inkoop stop te zetten.
Dat de leden hieraan gevolg zullen ge
ven, staat vast, aldus de ons verstrekte
inlichtingen. Verwacht wordt, dat velen
uit den detailhandel zelfs hun heele
bedrijf zullen stopzetten.'

Water doorgelaten.
t>ag

en nacht zijn er twee
IJsbrekers,

'Tjsbf.

de „„IJsbreker

2" en

e
de

te

er" in den weer om het ijs los
toaken, zoodat het naar de Noord-
..weggespuid" kan worden. Een
iilaaï in de 24 uur worden de groote
spuisiuizen

bij IJmuiden opengezet
groote massa's ijs, verdwijnen
llaet donderend geraas in de Noord-
In den nacht van 6 op 7 Febr.
er in den vaargeul open water
®eWeest van het steenen hoofd aan
etl WestercJoksdijk te Amsterdam
k den Hembrug. Vanaf den Hem-
tot één km. voorbij post Bui-
dhuizen dreef er los 'ijs op het
L)e scheepvaart had er geen
hln"r va*.

ka^n. buitenhuizen tot het toeleidings-
Watfia naar de sluizen was er weer open
toes:f ligt in de bedoeling dezen

Ud bestendig te houden, zoodat de

er.
«esta

Üs

'eeP-fca;

art geen hinder heeft van den

er -pe moeilijkheid hierbij is dat
ih Alnsterdam een groote bocht is
den vaarwater. Hier hoopt zich door
®aat „°s('enwind het drijvend ijs op en
ïfet is°°r den zwaren vorst vast zitten,
eti 0 zaak dit ijs „los" te honden
-4ermede zijn de twee ijsbrekers
hacht bezig.

"Slecht;
stet

s weinigen" zoo besloot de heer
1164 onderhoud, „vermoeden hoe
er Sewerkt moet worden om den
tot de stad vrij te houden, zoo-

Het Britsche ministerie van Lucht
vaart heeft onthuld, dat het einde
van den oorlog in Europa op het
laatste nippertje een gewaagd plan
Van de Luftwaffe om Stalin te ver
moorden, verijdeld heeft. Het minis
terie weigerde bijzonderheden mede
te deelen, doch verklaarde, dat de
Russische regeering van het complot
op de hoogte was gebracht.

Tevens onthulde het ministerie van
Luchtvaart, dat de Luftwaffe het plan
koesterde een leger saboteurs en ge
heime agenten in Arabië en de Ver-
eenigde Staten te laten dalen, hetgeen
echter door de Duitsche capitulatie niet
ten uitvoer kon worden gebracht. Even
als het complot tegen Stalin, werden
hierover geen bijzonderheden medege
deeld buiten de verklaring dat de re
geeringen van Arabië en de Vereenigde
Staten met alle feiten op de hoogte
waren èebracht.

De onthullingen werden gedaan na
het verhoor van den Duitschen kol c nel
Baumbach, die de speciale geheime een
heden van de Luftwaffe commandeerde.

De bekentenissen van Baumbach werden
gestaafd door den inhoud van bepaalde
nationaal-socialistische documenten, die
zich in geallieerde handen bevinden.

Uit de sobere mededeelingen van het
Britsche ministerie van Luchtvaart blijkt
het volgende:

De speciale, eenheden der Luft
waffe stonden onder leiding van een
organisatie, die den naam „k. g, 200"
droeg. Zjj werden in het begin van
1944 gevormd, niet lang voor D-
Day, en stonden aanvankelijk onder
leiding van kolonel Heigl. Eenige
maanden later nam' kolonel Baum
bach het commando over. Er werd
een „zelfmoord-eskader1' sanjenge-
steld, uitgerust met bombardements
zweefvliegtuigen en raket-projectie
len. De groep valscherm-agenten van
de tegëpspionnage was onderge
bracht in vier andere eenheden, die
gedurende hun kort bestaan uiterst
belangrijke diensten verrichten.
De belangrijkste maand van deze
spionnen-„droppings" was Juli 1944, een
maand na de invasie, toen meer dan 260
personen achter de geallieerde linies in
Europa werden neergelaten. Over een
periode van acht maanden werden meer

dan 600 mannen en vrouwen op deze
wijze op geallieerden grond overgebracht.

De behoefte aan dit soort spionnen
achter de geallieerde linies was zoo
groot, dat Baumbach soms drie man
tegelijkliet neerdalen is een scort kist,
die aan vier parachutes bevestigd- was.
Voor dit doel werden Heinkels en ver
overde „Vliegende Forten" en Liberators
gebruikt.

In het laatste stadium van den oorlog
brachten de sociale eenheden van de
Luftwaffe ver; jdene nazi-aui teiten
uit het brandende Berlijn naar veiliger
oorden.

(Van onzen specialen verslaggever)

Ons Chalet, die wonderlijke kruising
van een pagode en een Zwitsersch land
huis, baadde Vrijdagavond in strijklicht.
Van al zijn getierlantijnde waranda's en
balkons wapperen vlaggen en ook bin
nen, in de verschillende zalen, wordt
alles reeds versierd voor het komende
feest. Temidden van dit vertier komen
en gaan de dagbladschrijvers, de foto
grafen en radiomenschen. Zij. kijken op
de telex, rijden uit In hun auto's of poo-
zen een oogenblik in de lounge, in het
zicht der trekkebekkende parkieten en
omringd door bloeiende hyacinthen. Af
en toe roept de luidspreker een naam en
haastig springt men op en spoedt zich
naar de telefoon. Zoo nu en dan zwerft
weer iemand weg, per auto naar het pa
leis, en ziet in het late uur de dalende
zon als een groote, gloeiende oranje
appel in de wintérsche boomen hangen.

Naar diezelfde dalende sjon keek ooit in
het avondlijk uur de eenzame courantier,
die voor rijn „Nieuwstijdinghe" een lange
reis had gemaakt met den bolderwagen en
was afgestapt in de herberg bij den tol
aan de Praamgracht, teneinde iets naders
te hooren omtrent een blijde gebeurtenis,
die aanstaande zou zijn op het lustoord
Soestdijk. In dit huis, dat de dankbare
natie na.de „honderd dagen" van Napolein
den ridderlijken kroonprins, den held van
Quatre-Bras, ten geschenke had gegeven,
zou diens gemalin Prinses Anna Paulowna
in 1822 het levenslicht schenken aan een
vierde kind, het derde op Soestdijk gebo
ren. Van Willem, den oudsten, den lateren
koning Willem III, had de wieg te Brussel
gestaan, maar zijn jongere broers, Alexan
der en Hendrik, waren geboren te Soest
dijk. En ook de nieuwe Oranje-telg zou er
het leveiislicht aanschouwen.

De courantier van 1822 woonde drie
weken in de herberg bij den tol. Hij zat
er bij den haard, smoorde zijn lange
Goudsche pijpen, dronk Schiedammer
Curacao en sprak met landvolk, dat van
dag tot dag de gelagkamer vulde. Soms
stond hij buiten voor het hek en keek
lang en aandachtig naar het witte paleis
Niets roerde zich achter de vensters of
in het park. Slechts een enkele maai
ving hu een glimp van den Prins of van
diens dartele, uitgelaten zoontjes. Wan
neer zij passeerden in hun koets, de
Prins bü goed weer te paard, week hij
terzijde van den weg, lichtte eerbiedig
den hoted en boog tot zijn vadermoorder
kraakte. Maar hij glimlachte fijntjes.
Vont de nicht van den waard bij den tol
kende de vrouw van een hovenier, die
aan het paleis verbonden was. En hij
deze vrouw, die in de dienstgebouwen
woonde, kwam de baker nog al eens
aanloopen. Voor drie spierguldens had
de nicht haar medewerking toegezegd.
Zoo wachtte hu dus, geduldig en ziels-
gerust, smoorde een plio en dronk zijn
glaasje „erger dan de cholerai'.

Tot op een morgen de waard met na
druk op zijn kamerdeur klopte. De cou
rantier trok zijn slaapmuts recht en stak
het hoofd om de saaien gordijnen. Daar
stond de brave herbergier met dampenae
slemp en lachte geheimzinnig. „Is 't er?",
vroeg de man van het nieuws. De waard
knikte: „Voorspoedig bevallen van een
zoon", zei hij, „Eergisterenmorgen".

De courantier geeuwde, dronk aandach
tig zijn slemp en stapte uit bed. „Breng
inkt en veder', beval hij. Hij kleedde zich
zorgvuldig en schreef op de tafel voor het
raam het geboortebericht t^n het Cranje-

prinsje Ernst Kasimir.

koerier naar

het Hof in Den Haag is al vertrokken",
wist de waard nog te vertellen. „Spoor
slags te paard!" Maar de courantier wuif
de onverschillig met de hand en schreef
verder. Dan vouwde hjj zorgvuldig het
papier, sloot het met lak en verzegelde het
Nog dien middag bracht de wagen den
brief naar de stad. De courantier wreef
zich de handen, zette zich bij den haard
en stopte een versche pijp. Met drie boe
ren uit Soest dronk hij een glas Curacao
op de Koninklijke familie. Twee dagen la
ter reisde hji af. En nog lang bleef er
spraak onder de gasten bij den tol over
dien vaardigen en voortvarenden coursn-
tler.

Wanneer de geboorte van een Prinee-
lijken telg officieel bekend wordt, zullen
indien de geboorte op- een werkdag
valt de gezamenlijke omroeporganisa
ties over beide zenders een nationaal
programma verzorgen. Er zijn maatrege.
lén genomen om de schoten van de sa-
luutbatterij te Baam, alsmede het-klok
gelui uit verschillende steden, uit te zen
den, waarna actueele reportages zullen
volgen. In geval de geboorte geschiedt in
den nacht van Zaterdag op Zondag,
begint het radioprogramma niet om 8
uur, maar om 7 uur. In het programma
voor den Nationalen Feestdag zijn opga-
nomen o.m.: dankdiensten, feestelijke
concerten en een „radio-feestkrant." In
de krant" worden opgenomen geboorte
aankondigingen van kinderen, die in Ne_
derland ongeveer gelijktijdig met den
Prinselijke telg het levenslicht aan
schouwden. Officieele opgaven daarvan,
afkomstig van dokter, vroedvrouw of zie
kenhuis, kunnen telefonisch worden door
gegeven op de nummers 6633 en 6679
Hilversum. In samenwerking met den
Wereldomroep zal worden gezorgd voor
uitzending van de feestvreugde in Ne
derland naar de deelen*van het Rijk over
zee en voor de ontvangst van reportages
uit Oost en West hier te lande,

Na een bijzondere bijeenkomst van het
F.ngelsche kabinet heeft Shinwell, de
Engelsche minister van brandstoffen, in
het Lagerhuis medegedeeld, dat de re
geering heeft besloten dat de industriële
verbruikerain het gebied van Londen en
in het jNoerd-Oosten, Noord-Westen en
Midden Vkfl Engeland met ingang van
Maandag aanstaande geen electriciteits-
toevoer njger zullen krijgen. De particu
lieren in deze streken zullen vaa 9 tot 12
en van 1jé tot 16 uur worden afgesloten.

Volgens minister Shinwell konden de
eleetriset-centrales niet zeggen, of zij
nog een '«ggk of tien dagen stroom kun
nen veiSfehSffen. Daarom werd tot deze
beperking besloten.

Nu dto^wipfep opnieuw met volle kracht
is Ingezet, begint de bevolking van Ame
land zS&jijezorgd te maken over de ko-
lenpositié£- Bij vrijwel iedereen is de
brandsiofftnvoorraad bijna uitgeput. Wel
zal m^pijnisschien uit de bosschen van
den Rsjgjkkterstaat nog eenig dennenhout
kunnen liètrekken, doch dit is niet vol
doende, indien de vorst zal voortduren.

De thans uitgegeven veevoederbonnen
kunnen niet gehonoreerd wftrden. Voor
de mensehelijke consumptie is er nog
juist voldoende om de bonnen voor deze
week in te wisselen, maar dan is de
voorraad ook uitgeput.

Ht. Ms. kahonneerooot „Van Speijck" is van Amsterdam naar West Indië vertrokken
ter aflossing van de Johan Maurits", die daar sedert het begin van het
vorige jaar vertoeft.

De Eerste Kamer heeft de Begrooting
van Binnenlaridsche Zaken en vervolgens
ook die van het Scheepvaartfonds en
P.T.T. goedgekeurd. De communisten
deelden mee, dat zij tegen alle bqgroo-
tingen zullen stemmen. Hun kameraden
in de Tweede Kamer waren meer ge
differentieerd.

Iln den regel gaat het daar het
stijfst toe, waar bij ontvangst en
tijdens conversatie de meeste bui-
\j/ingen worden gemaakt.

(Van onzen bijzonderen medewerker)

In de groote zaal van Bellevue in Am
sterdam vergadert dezer dagen de
zich noemende Eenheids-Vak-Cen-
trale. Reeds is de na-oorlogsche historie
voldoende gevorderd, om de beteekenis
van deze tijdens de illegaliteit gestichte
arbeiderscentrale te kunnen beoordeeien.

Met opzet wordt hier het woord vak
centrale door arbeiderscentrale vervan
gen. Het begrip „vakcentrale" immers
heeft historisch een goeden klank in
Nederland. Zulk een centrale pleegt de
belangen te behartigen en dit. in den
meest breeden zin van het woord die
de arbeiders als deelhebbers aan het
productie-proces gemeen hebben. Verder
gaat de taak van een vakcentrale niet.
Het is trouwens een zooveel omvattende
opgave, dat ze heusch niet naar een
andere taak behoeft te verlangen. Deze
taak toch sluit in het veilig stellen van
de directe bestaanszekerheid der arbei
ders en het regelen van hun positie in
het bedrijfsleven. Dit laatste omvat o. a-
de kwestie van de sociale en economi
sche medezeggenschap. Dit alles uiter
aard met een volledig in acht nemen
van de geestelijke belangen.

In de historische ontwikkeling van de
drie groote vakcentrales in ons land
(R.K.W.V., N.V.V. en C.N.V.) zijn eener-
zijds verschillende phasen waarneem
baar betreffende de wijze, waarop zü
meenden haar taak te moetep uitvoeren,
anderzijds zijn bepaalde geschreven en
ongeschreven wetten gegroeid welke
Schermerhorn eens aanduidde als de
regels van het spel waarmede bij het
voeren vaa actie steeds rekening wordt
gehouden.

We hebben de periode gekend van de
directe actie-staking. Een al of niet ver
meend onrechtvaardig ontslag aan een
arbeider, een tariefswijziging, een poli
tieke rel, van alles kon aanleiding zijn
het werk er bij neer te gooien zonder
dat van eenige leiding sprake was, zon
der dat ook de vraag werd overwogen
of de staking verantwoord was. Deze
„ontwakings"-periode heeft evenwel toch
haar verdiensten gehad en wel 40 i 50
jaar geleden. Ook heeft Nederland wel
gekend de politieke staking, soms be-
invloed door gebeurtenissen in het bui
tenland. Maar ook dit verschijnsel be
treft (buiten de E.V.C.-tactiety een voor
bije periode. J

Wat de gegroeide wetten betreft (dus
buiten de moreele wetten, die onver
anderlijk gelden in verband met de
vraag of b.v. een staking al dan niet
geoorloofd is), moge worden geconsta
teerd, dat het in het algemeen tot de
vaste tactiek van de bonafide vakbewe
ging is gaan behooren, elke actie zoo
veel mogelijk te voeren langs den weg
van overleg. Tijdens het voor-overleg
bleven de arbeiders als regei aan hun
werk, ondanks het bestaan van bepaalde
grieven. De staking was reeds vóór den
oorlog geworden tot liet middel-bij-
uiterste-noodzaak. Het stakingsr B c h t
gaven de arbeiders niet pri)>> ook thans
nog niet. Maar vrijwillig en vaak met
veel zelfbeheersching hebben rij na den
oorlog van dat recht nog weinig of geen
gebruik gemaakt.

Met de bevrijding kwam de vrijheid,
ook om zich in dit democratisch land
als arbeiders te organiseeren, zooals men
meende, dat dit het beste was. Roomsch-
Katholiek, protestantsch-Christelijk,
neutraal of communistisch? Accoord. In
beginsel was daartoe de vrijheid, even
als de vrijheid om te streven naar een
eenheidsvakcentrale. Inmiddels sluit deze
vrijheid natuurlijk in, zulk een eenheid
n i e t te willen. En nu presenteerde zic'n
direct na de bevrijding niet een een
heidsvakcentrale, maar een arbeiders-
centrale, die zich volkomen ten onrechte
als de eenheidsvakcentrale opwierp. Een
van stonde af aan als communis
tisch erkend geval, dat direct bewees
geen rekening te willen houden met de
wetten, welke elke democratie nu een
maal heeft te onderhouden, wil zij niet
tot anarchie verworden.

De beruchte stakingen in de Rotter-
damsche haven, moreel ontoe
laatbaar, wijl zij georganiseerd
waren op een moment, dat Nederland
nog hongerde, herinnerden aan de „ont-
wakings''-periode van Néérlands prole
tariaat op het einde van de vorige eeuw.
Minister Schermerhom weigerde .terecht
deze E.V.C. als een bonafide vakcentrale
te erkennen, zoolang men daan»niet van
zins bleek „de regels van het spel" (zie
voren) in .acht te nemen.

Maar nog-erger maakte men het, door
ook te gaan staken als men het met be
paalde regeeringsmaatregelen, het bui-
tenlandsch beleid betreffende, niet eens
bleek. „Franco is een fascist! Weg met
d<? Spaansche sinaasappelen. Wij wei
geren ze te lossen." Hier bewandelt de
vakcentrale den weg van het politieke
lichaam. En dat men op dezen weg
wenscht voort te gaan, blijkt uit het
zeven-punten-program, dat Blokzijl aan
het eind van zijn openingsrede op het
E V.C.-congres samenvatte. In punten 6
en 7 heet het .respectievelijk: 6. „Strijdt
voor de vrijheid van alle volkeren, on
geacht ras." nationaliteit, godsdienst of
politieke overtuiging" en 7. „We zullen
een zoo groot mogelijke bijdrage moeten
leveren voor den vrijheidsstrijd van 't In
donesische volk". (Bijv. door een politieke
proteststaking tegen 't zenden van mili
tairen). Met zulke gebaren maakt de
E.V.C. zichzelve tot politieke organisatie.
En aangezien Blokzijl het communistisch
karakter van de E.V.C. nu eindelijk heeft
bevestigd met een advies aan het voor
de fusie nog huiverende N.V.V. om maar
eens naar Engeland te gaan kijken,
„waar hun (dit is van het N.V.V.) geest-^.
verwanten niet bang zijn geweest om'
met de communisten samen te werken",
kunnen we van de E.V.C. zeggen, dat
rij is een communistisch-politieke arbei
dersorganisatie, die zoo nu en dan ook
als vakcentrale poogt op te treden.

Maar hoe zit dat nu?

De regeering wenscht deze centrale
niet als bonafide vakbeweging te erken
nen; maar met den duim in het mouws
gat constateert „De Waarheid'1 de aan
wezigheid van mr Fagel als vertegen-
woordiger van het Ainisterie van Sociale
Zaken. De gemeerfcraad van Amster
dam gaf onlangs atn politieken stakers
een disciplinaire berisping, en het hoofd
van dien gemeenteraad komt op het
congres van de organisatoren dezer sta
king! Dat klopt niet.