Soekarno weigert te
onderteekenen
liflll
Beestachtig gedrag van Japansch
oorlogsmisdadiger
brand in berlijnsche
NACHTCLUB
Minstens tachtig dooden
Kard. de Jong doet beroep
op idealisme van de jeugd
Symbool van het huiselijk
geluk
Indonesiërs aanvaarden alleen
oorspronkelijke Linggadjati
HANDHA VING RIJKSEENHEID"
Felle critiek op Linggadjati
Blijde verwachting uiting van onze
beste gevoelens
Afwachtende houding
van Ned. regeering
Géén algemeene staking
in den groentenhandel
Edison 1847-1947
Tot hoofd en hart
Van de 38 Nederlanders verlieten er slechts
9 de gevangenis
MOOIE PRESTATIE DER N.S.
Ruim 60 pet. kolen meer vervoerd dan normaal
„Gij moet uitdragers zijn van den nieuwen geest
en het terugverlangen naar God
maandag ro februari 1947
69ste JAARGANG No. 23769
Javanen moeten emigreeren
Vrijlating afgewezen
SUMATRA IN BEZETTINGSTIJD
Spoorweg over den Afsluitdijk?
Bezwaren tegen de
maximumprijzen
9>
Vi
(Ongecorrigeerd)
Het weer
AMELAND IN NOOD
Urk geïsoleerd
KATH. JONGEREN BIJEEN
r«
i.
Verkeer gestagneerd
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
'elefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: JJ Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen duboel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m. hoogte.
De administratie behoudt zien het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
8 Februari heeft de republikeinsche
ïegeering een communiqué uitgegeven,
traarvan de tekst ais volgt luidt:
„Het kabinet, 8 Februari te Djokja
karta bijeen, besluit na overweging van
beslissing van het Nederlandsche par
ament betreffende de motie-Romme,
trelke beslissing de Nederlandsche regee-
•"jng door bemiddeling van de Commis-
Sle-Generaal aan de Indonesische dele
gatie heeft overhandigd, het standpunt
van de republikeinsche regeering te
Generaal Soedirman, een. 32-jarige onder-
nu commandant van de T. R. I.
T°t de Japansche bezetting had hij geen
Thüitaire training ondergaan. Ondanks
telle critiek blijft hij in het zadel door de
'dnatieke toewijding van zijn soldaten,
"bedirman imiteert in uniform en manie
ren zijn Japansche leermeesters. Om hem
toom te houden benoemde Sjahrir tot
minister van Oorlog Amir Sjarifoeddin,
*en bitteren vijand van de Japanners, die
atiemaal door de Japansche geheime po
litie werd gemarteld.
handhaven en de Indonesische delegatie
slechts toestemming te verleenen tot
onderteekening van het accoord van
Linggadjati (zooals vastgesteld na de
republikeinsche kabinetszitting van 13
Januari), dat geheel gebaseerd is op de
schrifteiyk vastgelegde artikelen van de
overeenkomst alsmede op de toevoegin
gen, vervat in de minuten en de offi-
cieele correspondentie tusschen de beide
delegaties.
De Indonesische delegatie heeft de
opdracht gekregen de Nederlandsche
delegatie hiervan in kennis te stellen."
Naar aanleiding van bovenstaand
communiqué verneemt het A. N. P.
uit Den Haag, dat de Nederland
sche regeering een afwachtende
houding aanneemt. Zij zal, zoodra
haar het standpunt van de „regee
ring" van de republiek bekend is,
een nader te volgen gedragslijn be
palen.
Zaterdagavond heeft prof. Romme op
een bijeenkomst van Nederlandsche mi
litairen te Batavia een toelichting gege
ven op de ontwerp—overeenkomst van
Linggadjati. Desgevraagd verklaarde
prof. Romme, dat de actie van oud-minis
ter Walter in strijd met de bedoelingen
van den initiatiefnemer, zou kunnen
leiden tot splitsing van de partij. Op een
vergadering van de Indische K. V P.,
die binnenkort te Batavia zal worden
gehouden, zal prof. RomiïTe op deze aan
gelegenheid nader terug komen.
Ongeveer 15 millioen tot 20 milli-
oen Indonesiërs ziullen na onder
teekening van de overeenkomst uit
het overbevolkte Java naar Suma
tra worden overgebracht. Dit heeft
Soekarno meegedeeld aan een ver
tegenwoordiger van Associated Press,
in aanwezigheid o m. van Hatta.
Beiden gaven te kennen, dat de phase
van het bloedvergieten in den strijd der
Indonesiërs feitelijk voorbij was. Zij
schetsten plannen, door middel waarvan
zij hopen in staat te zijn de Indonesi
sche „republiek" op te bouwen tot een
van de welvarendste mogendheden in
Azië.
De volksverhuizing, die bedoeld is
n/pf' voor 30 procent van de 47 millioen zielen
/'tl tellende bevolking van Java, zal zich
misschien ook uitstrekken tot Borneo,
als de Nederlanders het daarmee eens
zijn.
In verband met den diepgewortelden
afkeer der Javanen, om hun geboorte
grond te verlaten, hebben Soekarno en
Hatta een schema ontworpen, om heele
dessa's, compleet met bestuursambtena
ren, politie enz., naar elders „over te
planten".
Naar Antara mededeelt, heeft de re-
pufolikeinscihe Voorlichtingsdienst op Su
matra een communique uitgegeven,
volgens hetwelk tijdens de onlangs ge
houden Nederlanrisch-Indionesische he-
besprekingen te Medan de Indonesische
delegatie den eisch tot vrijlating van
gewezen soldaten van het K.N.I.L., die
thans nog in het internecringskamp te
Lawe Segalagala worden vastgehouden,
heeft afgewezen.
v:'
Geüniformeerde guerilla-troepen van de Indonesische republiek. De meest fanatieken
onder hen zijn die van de Laska Rajat (Volkspartij), zij hebben gezworen het haar
niet te knippen totdat de Nederlanders uit Indonesië verdwenen zouden zijn. Het
voortduren van de gevechten ondanks de militaire overeenkomst van October 1946
schijnt vooral aan hen te wijten.
De Temporaire krijgsraad te Medan is
Donderdag begonnen met de be
handeling van de zaak tegen den
grootsten Japanschen oorlogsmisda
diger van Sumatra, Nisjioera Gyzo,
die van November 1943 tot de Ja
pansche capitulatie directeur van de ge
vangenis te Siantar was. Tengevolge van
slechte behandeling is een zeer groot
aantal van de politieke gevangenen van
allerlei landaard omgekomen. Van de
38 Nederlanders hebben slechts 9 levend
de gevangenis verlaten, van wie er nog
verschillende later aan de gevolgen zijn
overleden.
O. m. werden hier 's Zondags gevan
genen aan een kruishout geslagen en
met rotan gegeeseld, waarbij Nisjioera
en zijn vrienden lachend toekeken. De
Blijkens het Voorloopig Verslag
van de Commissie van Rappor
teurs uit de Eerste Kamer over de
hegrooting van Verkeer is den
minister verzocht, de mogelijkheid
te onderzoeken van spoorwegaan
leg over den Afsluitdijk. Men achjt
zulk een verbinding van hoogére
urgentie dan den voorgenomen
aanleg van een spoorweg van Am
sterdam naar Den Haag met on-
dergrondsche stations in beide
steden.
t Th aansluiting op ons bericht betref-
jöde de moeilijkheden in den grotenten-
r^öel deelt men ons van de zijde der
"hetervakgroep binnenlandsche groothan-
in groente en fruit het volgende
n*ede:
Van een staking in den algemeenen
~lfl kan niet gesproken worden, aan-
jpsien de zaken geopend blijven en in
e producten, die niet vallen onder de
Prijsregeling, normaal zal worden ge
zadeld.
besturen hebben in de afgeloopen
eken besprekingen gevoerd met minis-
Mansholt, met ir. J. S. Keyser,
Aarnemend directeur-generaal van de
C^öselvoorziening, en met het directo-
fJ^-Seneraal Voor de prijzen. De bestu-
-n besloten met algemeene stemmen
h handel in groenten, vallende onder
Tbkximumprijzen, stop te zetten. Zij
^en herhaaldelijk bij den minister
^gedrongen op opheffing van het hui-
Vivf rnaximumPrÜzensysteem, dat alleen
c'en handel geldt en niet voor de
Aan deze verzoeken is geen gevolg
<3e»?Ven en minister heeft medege-
f-,den huidigen toestand te zullen
htinueeren.
Öe?e verwachting, dat velen uit den
stoai,handel hun geheele bedrijf zouden
betten, is, naar men ons voorts van
0- 2Ü<3e der ondervakgroep mededeelt,
Gegrond.
Op een bijeenkomst van het Haagsch
comité „Handhaving Rijkseenheid", heb
ben de lt.-gen. B. D: M. L. F. Bajetto,
de heer C. J. I. M Welter en prof. P.
Sj. Gerbrandy het woord gevoerd. Onder
de aanwezigen werden opgemerkt luit—
admiraal C. E. L. Helfrich, luit.-admiraal
J. Th. Fuerstner, gen -maj. E. Giebel,
gen. H. C. Winkelman, gen. I. H. Reijn-
ders.
De heer Bajetto leidde de sprekers in
en behandelde: „De overeenkomst van
Linggadjati en de rijkseenheid volgens
Romme".
De Unie zal geen stand houden, tenzij
wederzijds het verlangen daarnaar leeft.
Dit nu schijnt aan republikeinsche zijde
allerminst het geval te zijn, aldus spr.
De heer Weiter keerde zich heftig te
gen de z. i. apathische houding van re
geering en Tweede Kamer tegenover den
in Indië jsteeds toenemenden chaos,
honger, corruptie, moord en plundering".
Degenen, die zich dezen chaos wel aan
trekken, zijn de soldaten, wier brieven
op het Nederlandsche volk een diepen
indruk maken. Spr. herinnerde er aan,
welk een golf van verontwaardiging
door het land was gegaan na de onthul
lingen over methoden en practijken bij
den Atjeh-oorlog.
Thans, aldus de heer Weiter, bij mis
standen, die duizendmaal erger zijn,
zwijgt het parlement, zwijgt de regee
ring. Van de Japansche capitulatie af is
het Nederlandsche volk stelselmatig ver
keerd voorgelicht en is het Indische be
leid in handen geweest van een poli
tieke groepeering, die van haar macht
egbruik heeft gemaakt om zekere poli
tieke ideologieën te verwezenlijken, wel
ke geen verband hielden met de reali
teit.
Het prullerige verdrag van Linggadjati
zou geen schijn van hans hebben gehad,
indien men daarover kenners van Indië
en van zijn maatschappelijke structuur
waren geraadpleegd, aldus spr.
Ook de regeering voelt de ontstemming
en wrevel in breede kringen. Zij heeft
begrepen, dat de ontbinding van het
Koninkrijk de in Indië belegde tien mil
liard guldens teloor zou kunnen doen
gaan en nu heeft zij economische ad
viseurs geëngageerd en ziet men leiders
van banken en groote bedrijven in Indië
gaan redden wat er van het belegde
Jy».
av^tens 80 personen zijn Zaterdag-
°m het leven gekomen bij een
ehib lïrand, die woedde in een nacht-
De"1 den Britschen sector van Berlijn.
tclub, die door deze ramp ge-
""u is, is het café Loebel, gelegen
den
tenk;
rand van een bosch aan den
van Berlijn.
^liib a ^Selsche chauffeur, die in de
anwezig was, beschreef het too-
een „dolle paniek.'
"ij, f" 1 aan het dansen", zoo vertelde
Scik%j,en de vlammen uit het plafond
Hr°otP verspreidden zich met
k°bwSnSllleid' alsof er benzine in het
Besprenkeld was. Iedereen rende
een „dolle
Ik
naar de uitgangen. Een tafel, die de
gangdeur blokkeerde, veroorzaakte een
verschrikkelijke opstopping." Hij zeide,
dat hij op de tafel gesprongen was en
letterlijk uit de deur gedoken was, over
de hoofden van de anderen heen.
De meeste lichamen zijn zoodanig door
het vuur aangetast, dat zij niet te iden-
tificéëren zijn. De meeste slachtoffers
zijn naar men aanneemt Duitschers
Toen de brand uitbrak moeten zich
eenige honderden personen in het café
bevonden hebben. De nachtclub in café
Loebel is een der gelegenheden, die
door de Britsche soldaten met toestem
ming van hun superieuren bezocht mo
gen worden.
kapitaal nog te redden valt. Als resul
taat van anderhalf jaar Indische Poli
tiek, aldus de heer Welter, is de regee
ring nu op het oorlogspad: niet om ge
rechtigheid te brengen aan de volkeren
daarginds, „maar om ons geld te redden
uit den chaos, dien men weet, dat in
Indië komen gaat."
Het groote vraagstuk, waarvoor
Nederland staat, formuleerde spr. als
volgt: „Hoe kunnen wij, gedachtig
aan onze verantwoordelijkheid, staat
kundige hervormingen tot stand
brengen, die eenerzijds in de ruimst
mogelijke mate tegemoet komen aan
de gerechtvaardigde aspiraties naar
politieke omstandigheden van de na
tionalistische Indonesiërs maar die
anderzijds waarborgen het grootste
goed dat wij in Indië gebracht heb
ben: den rechtsstaat."
In zijn rede onder den titel ,De Japan
sche tijdbom" zeide de derde spreker,
prof. Gerbrandy: „Overal, waar men
meende het staatkundig samenleven als
het ware te kunnen maken en breken
naar menschelijk welgevallen, naar den
wil van een bepaald oogenblik, daar is
steeds weer het volk tot slaaf gemaakt
van een kleine minderheid. Daarom is
de willekeurige statenfabricage, welke
rd. Van Mook in Ned.-Indië in gang
heeft gezet en die de kabinetten Scher
merhoorn en Beel hebben geslikt, zulk
een gruwel."
Soekarno achtte spr. de representant
van die kleine ronddrijvende groep intel-
lectueelen, die alle samenwerking met
de Nederlanders verwerpt, die vervuld is
van afschuw tegen alles wat Westersch
is.
gevangenen ontvingen als voedsel slechts
50 gram rijst per dag, terwijl in het ge
heel geen medicamenten werden ver
strekt. Stervenden werden op een draag
baar in de brandende zon gelegd en ge
schopt ten einde hen tegelijk met de
's nachts gestorvenen te kunnen be
graven.
Mr. W. Beun heeft vóór het voorlezen
van de tenlastelegging een indruk
wekkende toespraak gehouden, waarin
hij dank bracht aan de vele medewer
kers bij het opsporen van oorlogsmis
dadigers op Sumatra. De wreedheden
van de Japanners culmineerden, aldus
mr. Beun, in de gruweldaden, welke in
de gevangenis van Siantar zijn bedreven
en waarvoor beklaagde verantwoorde
lijk is.
Beklaagde verklaarde onschuldig te
zijn. Het groote aantal sterfgevallen
schreef hij toe aan het feit, dat de ge
vangenen reeds verzwakt waren, toen zy
de gevangenis binnenkwamen en hij be
weerde, dat hij bij zijn superieuren ge
poogd heeft het rantsoen van 50 op 150
gram rijst te brengen.
De eerste getuige zeide, dat hij
Nisjioera had zien lachen, terwijl ge
vangenen geboeid' werden wegge
voerd. Zieken moesten militaire ca-
mouflagenetten knoopen, welk werk
staande moest geschieden. Dooden
werden op een handkar de achter
poort uitgedragen, waar de bewa
kers hen van hun kleeding ont
deden. Soms stierven 8 personen op
één dag. Eenmaal zag getuige op de
doodenkar een nog levenden gevan
gene. Een der bewakers, hierop at
tent gemaakt, plaatste de kar ia <je
brandende zon met de opmerking:
„Nu zal hij wel doodgaan", hetgeen
spoedig geschiedde.
De zitting werd hierna tot vandaag
geschorst.
Verwachting tol Dinsdagavond:
De overgangszone tusschen de kou
de en warmere lucht ondergaat
schommelingen van eenige tientallen
kilometers in de omgeving van het
Zuiden van het land. Dit veroor
zaakt groote temperatuur tegenstel
lingen tusschen de Noordelijke en
Zuideiyke provincies, zwaar bewolk
te lucht met plaatselijke opklaringen,
hier en daar eenigen neerslag en
aanhoudenden vrij krachtigen Ooste-
lijken wind.
Zon 8.0517.45. Maan onder 9.56.
Zaterdagmiddag deden op Ameland
geruchten de ronde, dat er viermaal van
Leeuwarden naar het eiland gevlogen
zou worden, mede ten behoeve van twee
zieken, die van Ameland naar het Diaco-
nessenhuis te Leeuwarden vervoerd
moesten worden. Alle hoop werd den
bodem ingeslagen, toen een twee-per-
soons open militair vliegtuig op Ameland
landde, dat slechts de post uit Leeuwar
den meebracht.
De toestand op het eiland begint nij
pend te worden. Steenkool is er practisch
niet meer en ook verscheidene levens
middelen raken uitgeput.
Urk is momenteel alléén telefonisch
bereikbaar. In Emmeloord bevinden zich
een groot aantal Urker visschers die uit
alle Noordzeehavens op weg zyn naar
Urk, om den jaarlijksehen biddag voor
de vissöherij, welke sinds eeuwen op den
tweeden Woensdag in Februari gehou
den wordt, te vieren. Een gedeelte hier
van heeft getracht per vrachtauto via
Lemmer Urk te bereiken. Deze poging
is echter jammerlijk mislukt, daar op
ongeveer 13 km. afstand van Urk, de
auto door het ijs zakte. De hoop, dat
uit Lemmer brandstoffen zouden worden
aangevoerd, om te voorzien in den nij
penden nood, is door dit ongeval in
rook vervlogen.
Gisteren landde op Schiphol het K Ij-
M.-toestel PH-TCF uit Parijs met a-311
boord den minister-president van Oost-
Indonesië Soekawati, vergezeld van zijn
echtgenoote.
De Nederlandsche Spoorwegen heb
ben ook dezen Zondag den kolenslag
voortgezet. Toen de regen, die Zater
dagavond in Zuid-Limburg begon te
vallen, de rangeerterreinen door glad
heid onbegaanbaar maakte, waren
dien dag dag reeds 28 kolentreinen
met bijna 1200 wagens afgevoerd.
Zoodra de toestand der terreinen
zulks weer toeliet, werd doorgewerkt.
Zondagmiddag 13 uur waren reeds 11
kolentreinen met 478 wagens naar het
Noorden vertrokken. Dit waren reeds
5 treinen meer dan het normale aan
tal van 6, dat in den nacht van Za
terdag op Zondag pleegt te loopen.
In een tijdvak van 5 etmalen en wel
Hoevele gemakken, die het leven
van den modernen mensch veraan
genamen, afkomstig zijn van den
vindingrijken geest van Thomas
Alva Edison is moeilijk te berekenen.
Maar gaat men de tegenwoordige
technische gerieflijkheden na van
hun huidige perfectie tot de eerste
proefnemingen, die tot hun bestaan
leidden, dan komt men niet alleen
voor het electrische licht, maar
eveneens voor de film-camera en
-projector, de gramofoon, den électri-
schen auto en den electrischen trein
terecht bij Edison, als kranten
jongen begon, spoedig uitgever van
een zelf geredigeerd en gedrukt
weekblaadje en jaren later een van
de grootste uitvinders werd. Welis
waar heeft ook Edison zijn voorgan
gers gehad, maar hij was het toch
die, behalve eigen ontdekkingen,
vroegere vindingen zóó combineerde
en verbeterde, dat zij bruikbaar
werden voor het dagelijksche leven.
Edison was een beroemd man in zijn
dagen en zijn vindingen waren zoo
populair, dat hij tijdens zijn leven nog
de vruchten ervan gedragen heeft-
Zijn roem begon op Nieuwjaarsmor
gen 1880, toen hij de verbaasde New
Yorksche toeschouwers in zijn labo
ratorium in het Menlo-park de eer
ste gloeilamp, het „Vlamlooze Licht"
liet zien. En zoo is het tijdens zijn
heele leven gegaan. Steeds was hij
in staat de wereld voor nieuwe ver
rassingen te plaatsen. Welk een
buitengewoon doorzettingsvermogen
voor dit alles noodig was, drukte hij
zelf uit met de woorden, dat zijn
uitvindingen op 1 pet, inspiratie en
99 pet. transpiratie berustten.
Morgen herdenken wij den dag,
dat deze man in Milan in den Ame-
rikaanschen Staat Ohio geboren
werd als zevende kind van ouders
van Nederlandsche afkomst. Veer
tien jaar later begon Thomas Alva
reeds zijn carrière als krantenven-
ter. Een en twintig jaar na zijn ge
boorte verkreeg hij zijn eerste pa
tent, dat door 1200 andere gevolgd
zou worden.
Edison was een man, wiens hon
derdste geboortedag waard is her
dacht te worden. Dat mag V beden
ken bij het lezen onder het lamp
licht van deze krant.
van Maandagochtend 3 Februari tot
Vrijdagnacht 7 Februari, dus bniten den
Zondag van 2 Februari (den dag van
den kolenslag), hebben de Ned. Spoor
wegen 134 treinen met in totaal 5733 be
laden kolenwagens van de mijnen naar
het Noorden en het Westen van het land
vervoerd. In vergelijking met een nor
maal vervoer van 17 treinen met 734 wa
genladingen kolen per etmaal, be teekent
dit een toename van ruim 60 procent.
Het vervoer van ledige kolenwagens
naar de mijnen nam over hetzelfde tijd
vak van 5 dagen met 50 procent toe.
Tengevolge van den regen, die Zater
dagavond in Limburg viel, terwijl het
tegelijkertijd enkele graden vroor, is in
Limburg het geheele auto- en autobus-
verkeer en het tramverkeer onmogelijk
geworden. Pas Zondagmiddag omstreeks
één uur kon het tramverkeer op de in
terlocal lijnen geleidelijk warden her
vat. De spoorwegen hadden Zaterdag
avond en -nacht vertragingen van meer
dan vier uur.
De gladde wegen in Limburg vormen
inmiddels een bedreiging voor de kolen,
voorziening. Wel gaat de afvoer van de
kolen vrijwel uitsluitend langs de rails,
maar het gevaar schuilt thans in het
vervoer van de mijnwerkers, die veelal
tot eenige uren ver van de myn ver
wijderd wonen en steeds per bus naar
en van het werk worden vervoerd. De
mijnen hebben een nooddienst georga
niseerd. In den afgeloopen nacht zijn
tien strooiploeen uitgerukt, om zooveel
mogelük wegen met zand te bestrooien.
Door de radio is Zondag een beroep ge
daan op al de Limburgsche burgemees
ters, door wier gemeenten mijnwerkers-
vervoer geschiedt mede te werken en ten
strooidienst te organiseeren.
Het Engelsche stoomschip „Portpirie",
dat Zaterdag bij Walsoorden op de
Schelde aan den grond was geloopen, is
op eigen kracht vlot gekomen en heeft
zijn reis voortgezet.
Wat wij bezitten stellen wij dik- i
wijls eerst op prijs, als wij het ver
liezen of als het ons wordt ont-
gnomen.
De Nederlandsche Katholieke Jonge
renbeweging, welke in haar geheel 70.000
katholieke Nederlandsche jongeren om
vat, kwam gistermiddag, sneeuw, gladde
wegen en slechte verbindingen ten spijt,
in tegenwoordigheid van Z. E. Joh. Kard.
de Jong en Z.Exc. minister Van Maars-
seveen, in den Stadsschouwburg te
Utrecht in grooten getale bijeen. Haar
bedoeling, en dus de bedoeling van de
in haar verbonden jeugdstandsorganisa-
ties van boeren, arbeiders, middenstan
ders, jonge werkgevers en jonge studen
ten, was ten overstaan van de openbare
meenmg zoowel met kracht stelling te
nemen tegen bepaalde misstandan op
godsdienstig, zedelijk, maatschappelijk
en cultureel terrein, als het betuigen van
haar trouw aan het kerkelijk gezag en
haar streven naar een dynamisch chris
tendom, gevoed door sterk innerlijk le
ven. Wanneer men van deze tweeledige
doelstelling het positieve element, de
taak, die telkens door een vertegenwoor
diger van iedere organisatie afzonderlek
zoo concreet mogelijk werd geformuleerd,
het eerst wil belichten, dan kan men
dat moeilijk beter doen dan door de
woorden aan te halen, die de Kardinaal
op dezen middag met grooten ernst heeft
Uitgesproken. Zijne Eminentie zeide, dat
nij als oudere een beroep deed op het
idealisme en het enthousiasme van de
Nederlandsche jeugd, welker taak het is
Nederland terug te brengen tot Christus.
Wanneer zij daarin slaagt, kan zij later
terugzien op een welbesteed leven, ter
wijl wy ouderen nu de toekomst met
vertrouwen mogen begroeten. In groote
lijnen schilderde hy daarop den ont
wikkelingsgang van het christendom,
van het mosterdzaadje uitgegroeid tot
den grooten boom, waaraan nieuwe le
venssappen moeten worden toegevoegd,
omdat zyn bestaan in latere eeuwen aan
verslapping is onderhevig geweest.
Van dezen nieuwen geest en dit terug
verlangen naar God moet gij, aldus zei
de Zijne Eminentie de uitdragers zün.
In den strijd tegen communisme en so
cialisme, die in tijden van verslapping,
toen rii toch iets geluk beloofden, zoo
sterk terrein wonnen, moet gij door Uw
idealisme voorop staan. Het beste kunt
gij dat doen in Cw jeugdsandsorganisa-
tie, waar gij Uw eigen godsdienstige
verdieping primair moet stellen want
zonder een godsdienstig leven kan geen
apostolaat zin of be teekenis hebben. Met
vreugde begroette hij daarom den vorm
van samenwerking welke in deze be
weging is gevonden tusschen stands-
organisaties en Katholieke Actie, waar
aap hö den hartgrondigen wensch ver
bond, dat zij met den tijd in hechtheid
en doeltreffendheid zal toenemen. Den
jongen geestelijken wees hij in dit ver
band op de eminente te teekenis van
hun werk als aalmoezenier of adviseur
van de jeugdstandsorganisaties.
Het meer negatieve deel, het critisee-
ren van wantoestanden en verkeerde in
stellingen, kwam het naarukkelijkst naar
varen In de rede van een Limburgsch ver
tegenwoordiger Joep Stollman. Hij begon
daarbij met vast te stellen, dat de schuld
van alle fouten, waar dan ook gemaakt,
zeker niet alleen ten laste komt van do
jeugd, doch ook en misschien zelfs groo-
tendeels van de volwassenen, die In vele
zaken onvoldoende zyn voorgegaan Hij
wees vervolgens op misstanden op het ge
bied der hulsvesting, op het gebrek aan
liefde in de verhouding tusschen werk
gever en werknemer, op het enorme pro
bleem van de vestiging op het platteland,
waar op het oogenblik 40 a 50.000 gega
digden wachten op een eigen bedrijf, welk
getal ieder jaar met 3000 toeneemt, op
het daarmee samenhangend emigratie, en
industrialisatie-probleem, waarbij hij er
met klem op aandrong, dat hier vooral het
belang van de dorps- en plattelandsge
meenschap zou worden geëerbiedigd. Ten
aanzien van de problemen van den mid
denstand eischte hij een verscherpt toe
zicht op de naleving van de vestigings
wet, terwijl hij bij het hoofdstuk ontspan
ning zelfs een lans brak voor een bios
coopverbod voor jeugdigen en een ver
scherpt toezicht op de gedragingen van
eigenaren en exploitanten van dancings.
Jammer mag men het echter noemen,
dat op deze bijeenkomst, waar zakelijk
zooveel belangrijke feiten werden aan
gevoerd, waarop namens 70.000 jonge
Katholieke Nederlanders een beroep op
het vertrouwen en de hulp van volwas
sen Nederland werd gedaan, zoo weinig
van geestdrift sprake was, dat de actie
programma's, die ten overstaan van den
Kardinaal zouden worden ontvouwd, zoo
weinig concreets bevatten en de samen
werking in deze beweging meer goed be
doeld dan effectief bleek. Moet dit eener
zijds teleurstellend worden genoemd,
anderzijds bevestigt het echter de juist
heid van het inzicht der organisatoren,
die deze bijeenkomst en talrijke herha
lingen ervan overal in den lande nood
zakelijk achten om in de wereld der Ka
tholieke jongeren htm ideaal: geen
woorden, maar daden, waar te maken.
Een sprookjesachtigen aanblik biedt een in de Scheveningsche haven liggende Katwijk,
sche visscherslogger. Het water der over het schip slaande golven werd door koning
Winter tot grillige ijsfiguren verstard.
(Van onzen specialen verslaggever)
Wanneer men, in onze musea en par
ticuliere verzamelingen, de oude poppen
huizen bekijkt, vindt men er altijd weer
een kraamkamer in, de moeder in het
hemelbed, het wiegje bij den haard en
de baker aan tafel. Die kraamkamer is
symbolisch voor het huiseiyk leven, de
vermeerdering van het gezin in de in
timiteit van de woning, zy is zoo echt
Nederlandsch, deze kraamkamer, gevuld
van het groote mysterie van liefde en
leven, terwyi zy haar waarmerk drukt
op 't ware, oud-vaderlandsch huwelyks-
geluk. Het is of men het zacht geneurie
hoort van wiegeliedjes, den geur snuift
van kandeel, het blanke linnen uit de
vouwen ziet komen. De sfeer rond de
„blijde gebeurtenis" mag in onzen tyd
niet altijd zoo innig meer zijn en zoo
huiselijk-intiem, zy spreekt toch onver
anderd tot het Nederlandsch hart. En
daarom is de „blijde verwachting", waar
heel de natie in deelt, geen opge
schroefde sensatie, maar de uiting van
onze beste gevoelens, waar de komende
vermeerdering van het Prinselijk gezin
sterk aan appelleert.
Want niet alleen in het groote witte huis
tusschen de boomen van Soestdijk staat
een zorgzaam gespreide wieg; overal in den
lande, waar moeders hun uur verbeiden,
vervult die verwachting den kleinen of
grooteren kring, waar da nieuwgeborene zijn
plaats gaat innemen. Ook daar valt de tijd
soms lang, ook daar wordt de hand gelegd
aan een laatste zorgzame voorbereiding. Zijn
het tien- of honderdtallen, wier dag en uur
met die van het prinsenkind gaan samen
vallen? Wacht hun wieg of bed in steden
en dorpen, op de heuvelen van Limburg of
op het vlakke Friesche land. drie hoog
achter in de Amsterdamsehe Pijp of in
een boerderij van Brabant? Brengt hen
naar plaatselijk gebruik een ooievaar of
plukt men ze uit de kool, komen ze op Urk
van den Ommele Bommelesteen, dat groote.
geheimzinnige zwerfblok buiten de kust, of
te Volendam van het Slobbeland? Of ging
voor hen. naar oud-Amsterdamsch gezegde.
,,het scheepje naar de Volewijk onder zeil"?
Tien of honderd of méér kleine Neder
landers zullen dien dag het levenslicht
aanschouwen, arm of rijk in weelde of
nood, maar allen gelijkelijk gedekt door
moederlijke liefde en zorg. en God geve
niet één tekort gedaan in het eerste recht
van eik menschenkind: het recht van wel
kom te zijn. Al naar de omstandigheden
zullen meerderen zich verheugen: gezin,
familie, de straat, de buurt, het dorp. Of
verder nog, geannonceerd in kranten, met
kaarten aangekondigd. Al die belangstelling
en die blijdschap gaan echter op en culml-
neeren in de vreugde der gansche natie
om den nieuwen Oranje-telg. Die vreugde
is natuurlijk en gezond, eerlijk en op
recht: zij geldt immers het voortbestaan
van ons volk, den groei van het Neder
landsche leven in vrijheid en geluk, ge
symboliseerd in dit prinsenkind, na nood
en druk geboren; gelijk met zoovelen in
stad en land, koesterend opgenomen in
onze armen.
Er is in zeker blad schamper geschre
ven over de drukte, die men maakt voor
de blijde gebeurtenis te Soestdijk. Na
tuurlijk is elk kind. dat dien dag ln Ne
derland het levenslicht aanschouwt, even
belangrijk; elk van hen verdient het vreug
devol verwachten en krijgt naar wij ho
pen de liefde en zorg. die het toe
komt. In het prinsenkind, dat geboren
wordt, wil de natie echter naar eeuwen
oude traditie en méér dan ooit uit dank
baarheid en trouw, het symbool zien van
haar eigen geluk. De kraamkamer ln het
witte paleis is, zooals alle kraamkamers,
waar ook ln Nederland, armelijk of luxu
eus. een heiligdom onzer beste deugden,
vervuld van het mysterie van het leven.
Dat naar dit nationale heiligdom ln deze
dagen de bijzondere en rustelooze be
langstelling uitgaat, is begrijpelijk en
toont juist aan, dat de beste gevoelens in
ons volk nog niet zyn aangetast.