Soekarno weigert te onderteekenen liflll Beestachtig gedrag van Japansch oorlogsmisdadiger brand in berlijnsche NACHTCLUB Minstens tachtig dooden Kard. de Jong doet beroep op idealisme van de jeugd Symbool van het huiselijk geluk Indonesiërs aanvaarden alleen oorspronkelijke Linggadjati HANDHA VING RIJKSEENHEID" Felle critiek op Linggadjati Blijde verwachting uiting van onze beste gevoelens Afwachtende houding van Ned. regeering Géén algemeene staking in den groentenhandel Edison 1847-1947 Tot hoofd en hart Van de 38 Nederlanders verlieten er slechts 9 de gevangenis MOOIE PRESTATIE DER N.S. Ruim 60 pet. kolen meer vervoerd dan normaal „Gij moet uitdragers zijn van den nieuwen geest en het terugverlangen naar God maandag ro februari 1947 69ste JAARGANG No. 23769 Javanen moeten emigreeren Vrijlating afgewezen SUMATRA IN BEZETTINGSTIJD Spoorweg over den Afsluitdijk? Bezwaren tegen de maximumprijzen 9> Vi (Ongecorrigeerd) Het weer AMELAND IN NOOD Urk geïsoleerd KATH. JONGEREN BIJEEN r« i. Verkeer gestagneerd BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM 'elefoon: Redactie 21544; Administratie 21543 Postgiro 143480 ABONNEMENTEN: 30 ets, p. w., f 3.90 p. kwart. Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: JJ Severin. NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter hoogte. Ingezonden mededeelingen duboel tarief. Omroepers 16 cents Der m.m. hoogte. De administratie behoudt zien het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. 8 Februari heeft de republikeinsche ïegeering een communiqué uitgegeven, traarvan de tekst ais volgt luidt: „Het kabinet, 8 Februari te Djokja karta bijeen, besluit na overweging van beslissing van het Nederlandsche par ament betreffende de motie-Romme, trelke beslissing de Nederlandsche regee- •"jng door bemiddeling van de Commis- Sle-Generaal aan de Indonesische dele gatie heeft overhandigd, het standpunt van de republikeinsche regeering te Generaal Soedirman, een. 32-jarige onder- nu commandant van de T. R. I. T°t de Japansche bezetting had hij geen Thüitaire training ondergaan. Ondanks telle critiek blijft hij in het zadel door de 'dnatieke toewijding van zijn soldaten, "bedirman imiteert in uniform en manie ren zijn Japansche leermeesters. Om hem toom te houden benoemde Sjahrir tot minister van Oorlog Amir Sjarifoeddin, *en bitteren vijand van de Japanners, die atiemaal door de Japansche geheime po litie werd gemarteld. handhaven en de Indonesische delegatie slechts toestemming te verleenen tot onderteekening van het accoord van Linggadjati (zooals vastgesteld na de republikeinsche kabinetszitting van 13 Januari), dat geheel gebaseerd is op de schrifteiyk vastgelegde artikelen van de overeenkomst alsmede op de toevoegin gen, vervat in de minuten en de offi- cieele correspondentie tusschen de beide delegaties. De Indonesische delegatie heeft de opdracht gekregen de Nederlandsche delegatie hiervan in kennis te stellen." Naar aanleiding van bovenstaand communiqué verneemt het A. N. P. uit Den Haag, dat de Nederland sche regeering een afwachtende houding aanneemt. Zij zal, zoodra haar het standpunt van de „regee ring" van de republiek bekend is, een nader te volgen gedragslijn be palen. Zaterdagavond heeft prof. Romme op een bijeenkomst van Nederlandsche mi litairen te Batavia een toelichting gege ven op de ontwerp—overeenkomst van Linggadjati. Desgevraagd verklaarde prof. Romme, dat de actie van oud-minis ter Walter in strijd met de bedoelingen van den initiatiefnemer, zou kunnen leiden tot splitsing van de partij. Op een vergadering van de Indische K. V P., die binnenkort te Batavia zal worden gehouden, zal prof. RomiïTe op deze aan gelegenheid nader terug komen. Ongeveer 15 millioen tot 20 milli- oen Indonesiërs ziullen na onder teekening van de overeenkomst uit het overbevolkte Java naar Suma tra worden overgebracht. Dit heeft Soekarno meegedeeld aan een ver tegenwoordiger van Associated Press, in aanwezigheid o m. van Hatta. Beiden gaven te kennen, dat de phase van het bloedvergieten in den strijd der Indonesiërs feitelijk voorbij was. Zij schetsten plannen, door middel waarvan zij hopen in staat te zijn de Indonesi sche „republiek" op te bouwen tot een van de welvarendste mogendheden in Azië. De volksverhuizing, die bedoeld is n/pf' voor 30 procent van de 47 millioen zielen /'tl tellende bevolking van Java, zal zich misschien ook uitstrekken tot Borneo, als de Nederlanders het daarmee eens zijn. In verband met den diepgewortelden afkeer der Javanen, om hun geboorte grond te verlaten, hebben Soekarno en Hatta een schema ontworpen, om heele dessa's, compleet met bestuursambtena ren, politie enz., naar elders „over te planten". Naar Antara mededeelt, heeft de re- pufolikeinscihe Voorlichtingsdienst op Su matra een communique uitgegeven, volgens hetwelk tijdens de onlangs ge houden Nederlanrisch-Indionesische he- besprekingen te Medan de Indonesische delegatie den eisch tot vrijlating van gewezen soldaten van het K.N.I.L., die thans nog in het internecringskamp te Lawe Segalagala worden vastgehouden, heeft afgewezen. v:' Geüniformeerde guerilla-troepen van de Indonesische republiek. De meest fanatieken onder hen zijn die van de Laska Rajat (Volkspartij), zij hebben gezworen het haar niet te knippen totdat de Nederlanders uit Indonesië verdwenen zouden zijn. Het voortduren van de gevechten ondanks de militaire overeenkomst van October 1946 schijnt vooral aan hen te wijten. De Temporaire krijgsraad te Medan is Donderdag begonnen met de be handeling van de zaak tegen den grootsten Japanschen oorlogsmisda diger van Sumatra, Nisjioera Gyzo, die van November 1943 tot de Ja pansche capitulatie directeur van de ge vangenis te Siantar was. Tengevolge van slechte behandeling is een zeer groot aantal van de politieke gevangenen van allerlei landaard omgekomen. Van de 38 Nederlanders hebben slechts 9 levend de gevangenis verlaten, van wie er nog verschillende later aan de gevolgen zijn overleden. O. m. werden hier 's Zondags gevan genen aan een kruishout geslagen en met rotan gegeeseld, waarbij Nisjioera en zijn vrienden lachend toekeken. De Blijkens het Voorloopig Verslag van de Commissie van Rappor teurs uit de Eerste Kamer over de hegrooting van Verkeer is den minister verzocht, de mogelijkheid te onderzoeken van spoorwegaan leg over den Afsluitdijk. Men achjt zulk een verbinding van hoogére urgentie dan den voorgenomen aanleg van een spoorweg van Am sterdam naar Den Haag met on- dergrondsche stations in beide steden. t Th aansluiting op ons bericht betref- jöde de moeilijkheden in den grotenten- r^öel deelt men ons van de zijde der "hetervakgroep binnenlandsche groothan- in groente en fruit het volgende n*ede: Van een staking in den algemeenen ~lfl kan niet gesproken worden, aan- jpsien de zaken geopend blijven en in e producten, die niet vallen onder de Prijsregeling, normaal zal worden ge zadeld. besturen hebben in de afgeloopen eken besprekingen gevoerd met minis- Mansholt, met ir. J. S. Keyser, Aarnemend directeur-generaal van de C^öselvoorziening, en met het directo- fJ^-Seneraal Voor de prijzen. De bestu- -n besloten met algemeene stemmen h handel in groenten, vallende onder Tbkximumprijzen, stop te zetten. Zij ^en herhaaldelijk bij den minister ^gedrongen op opheffing van het hui- Vivf rnaximumPrÜzensysteem, dat alleen c'en handel geldt en niet voor de Aan deze verzoeken is geen gevolg <3e»?Ven en minister heeft medege- f-,den huidigen toestand te zullen htinueeren. Öe?e verwachting, dat velen uit den stoai,handel hun geheele bedrijf zouden betten, is, naar men ons voorts van 0- 2Ü<3e der ondervakgroep mededeelt, Gegrond. Op een bijeenkomst van het Haagsch comité „Handhaving Rijkseenheid", heb ben de lt.-gen. B. D: M. L. F. Bajetto, de heer C. J. I. M Welter en prof. P. Sj. Gerbrandy het woord gevoerd. Onder de aanwezigen werden opgemerkt luit— admiraal C. E. L. Helfrich, luit.-admiraal J. Th. Fuerstner, gen -maj. E. Giebel, gen. H. C. Winkelman, gen. I. H. Reijn- ders. De heer Bajetto leidde de sprekers in en behandelde: „De overeenkomst van Linggadjati en de rijkseenheid volgens Romme". De Unie zal geen stand houden, tenzij wederzijds het verlangen daarnaar leeft. Dit nu schijnt aan republikeinsche zijde allerminst het geval te zijn, aldus spr. De heer Weiter keerde zich heftig te gen de z. i. apathische houding van re geering en Tweede Kamer tegenover den in Indië jsteeds toenemenden chaos, honger, corruptie, moord en plundering". Degenen, die zich dezen chaos wel aan trekken, zijn de soldaten, wier brieven op het Nederlandsche volk een diepen indruk maken. Spr. herinnerde er aan, welk een golf van verontwaardiging door het land was gegaan na de onthul lingen over methoden en practijken bij den Atjeh-oorlog. Thans, aldus de heer Weiter, bij mis standen, die duizendmaal erger zijn, zwijgt het parlement, zwijgt de regee ring. Van de Japansche capitulatie af is het Nederlandsche volk stelselmatig ver keerd voorgelicht en is het Indische be leid in handen geweest van een poli tieke groepeering, die van haar macht egbruik heeft gemaakt om zekere poli tieke ideologieën te verwezenlijken, wel ke geen verband hielden met de reali teit. Het prullerige verdrag van Linggadjati zou geen schijn van hans hebben gehad, indien men daarover kenners van Indië en van zijn maatschappelijke structuur waren geraadpleegd, aldus spr. Ook de regeering voelt de ontstemming en wrevel in breede kringen. Zij heeft begrepen, dat de ontbinding van het Koninkrijk de in Indië belegde tien mil liard guldens teloor zou kunnen doen gaan en nu heeft zij economische ad viseurs geëngageerd en ziet men leiders van banken en groote bedrijven in Indië gaan redden wat er van het belegde Jy». av^tens 80 personen zijn Zaterdag- °m het leven gekomen bij een ehib lïrand, die woedde in een nacht- De"1 den Britschen sector van Berlijn. tclub, die door deze ramp ge- ""u is, is het café Loebel, gelegen den tenk; rand van een bosch aan den van Berlijn. ^liib a ^Selsche chauffeur, die in de anwezig was, beschreef het too- een „dolle paniek.' "ij, f" 1 aan het dansen", zoo vertelde Scik%j,en de vlammen uit het plafond Hr°otP verspreidden zich met k°bwSnSllleid' alsof er benzine in het Besprenkeld was. Iedereen rende een „dolle Ik naar de uitgangen. Een tafel, die de gangdeur blokkeerde, veroorzaakte een verschrikkelijke opstopping." Hij zeide, dat hij op de tafel gesprongen was en letterlijk uit de deur gedoken was, over de hoofden van de anderen heen. De meeste lichamen zijn zoodanig door het vuur aangetast, dat zij niet te iden- tificéëren zijn. De meeste slachtoffers zijn naar men aanneemt Duitschers Toen de brand uitbrak moeten zich eenige honderden personen in het café bevonden hebben. De nachtclub in café Loebel is een der gelegenheden, die door de Britsche soldaten met toestem ming van hun superieuren bezocht mo gen worden. kapitaal nog te redden valt. Als resul taat van anderhalf jaar Indische Poli tiek, aldus de heer Welter, is de regee ring nu op het oorlogspad: niet om ge rechtigheid te brengen aan de volkeren daarginds, „maar om ons geld te redden uit den chaos, dien men weet, dat in Indië komen gaat." Het groote vraagstuk, waarvoor Nederland staat, formuleerde spr. als volgt: „Hoe kunnen wij, gedachtig aan onze verantwoordelijkheid, staat kundige hervormingen tot stand brengen, die eenerzijds in de ruimst mogelijke mate tegemoet komen aan de gerechtvaardigde aspiraties naar politieke omstandigheden van de na tionalistische Indonesiërs maar die anderzijds waarborgen het grootste goed dat wij in Indië gebracht heb ben: den rechtsstaat." In zijn rede onder den titel ,De Japan sche tijdbom" zeide de derde spreker, prof. Gerbrandy: „Overal, waar men meende het staatkundig samenleven als het ware te kunnen maken en breken naar menschelijk welgevallen, naar den wil van een bepaald oogenblik, daar is steeds weer het volk tot slaaf gemaakt van een kleine minderheid. Daarom is de willekeurige statenfabricage, welke rd. Van Mook in Ned.-Indië in gang heeft gezet en die de kabinetten Scher merhoorn en Beel hebben geslikt, zulk een gruwel." Soekarno achtte spr. de representant van die kleine ronddrijvende groep intel- lectueelen, die alle samenwerking met de Nederlanders verwerpt, die vervuld is van afschuw tegen alles wat Westersch is. gevangenen ontvingen als voedsel slechts 50 gram rijst per dag, terwijl in het ge heel geen medicamenten werden ver strekt. Stervenden werden op een draag baar in de brandende zon gelegd en ge schopt ten einde hen tegelijk met de 's nachts gestorvenen te kunnen be graven. Mr. W. Beun heeft vóór het voorlezen van de tenlastelegging een indruk wekkende toespraak gehouden, waarin hij dank bracht aan de vele medewer kers bij het opsporen van oorlogsmis dadigers op Sumatra. De wreedheden van de Japanners culmineerden, aldus mr. Beun, in de gruweldaden, welke in de gevangenis van Siantar zijn bedreven en waarvoor beklaagde verantwoorde lijk is. Beklaagde verklaarde onschuldig te zijn. Het groote aantal sterfgevallen schreef hij toe aan het feit, dat de ge vangenen reeds verzwakt waren, toen zy de gevangenis binnenkwamen en hij be weerde, dat hij bij zijn superieuren ge poogd heeft het rantsoen van 50 op 150 gram rijst te brengen. De eerste getuige zeide, dat hij Nisjioera had zien lachen, terwijl ge vangenen geboeid' werden wegge voerd. Zieken moesten militaire ca- mouflagenetten knoopen, welk werk staande moest geschieden. Dooden werden op een handkar de achter poort uitgedragen, waar de bewa kers hen van hun kleeding ont deden. Soms stierven 8 personen op één dag. Eenmaal zag getuige op de doodenkar een nog levenden gevan gene. Een der bewakers, hierop at tent gemaakt, plaatste de kar ia <je brandende zon met de opmerking: „Nu zal hij wel doodgaan", hetgeen spoedig geschiedde. De zitting werd hierna tot vandaag geschorst. Verwachting tol Dinsdagavond: De overgangszone tusschen de kou de en warmere lucht ondergaat schommelingen van eenige tientallen kilometers in de omgeving van het Zuiden van het land. Dit veroor zaakt groote temperatuur tegenstel lingen tusschen de Noordelijke en Zuideiyke provincies, zwaar bewolk te lucht met plaatselijke opklaringen, hier en daar eenigen neerslag en aanhoudenden vrij krachtigen Ooste- lijken wind. Zon 8.0517.45. Maan onder 9.56. Zaterdagmiddag deden op Ameland geruchten de ronde, dat er viermaal van Leeuwarden naar het eiland gevlogen zou worden, mede ten behoeve van twee zieken, die van Ameland naar het Diaco- nessenhuis te Leeuwarden vervoerd moesten worden. Alle hoop werd den bodem ingeslagen, toen een twee-per- soons open militair vliegtuig op Ameland landde, dat slechts de post uit Leeuwar den meebracht. De toestand op het eiland begint nij pend te worden. Steenkool is er practisch niet meer en ook verscheidene levens middelen raken uitgeput. Urk is momenteel alléén telefonisch bereikbaar. In Emmeloord bevinden zich een groot aantal Urker visschers die uit alle Noordzeehavens op weg zyn naar Urk, om den jaarlijksehen biddag voor de vissöherij, welke sinds eeuwen op den tweeden Woensdag in Februari gehou den wordt, te vieren. Een gedeelte hier van heeft getracht per vrachtauto via Lemmer Urk te bereiken. Deze poging is echter jammerlijk mislukt, daar op ongeveer 13 km. afstand van Urk, de auto door het ijs zakte. De hoop, dat uit Lemmer brandstoffen zouden worden aangevoerd, om te voorzien in den nij penden nood, is door dit ongeval in rook vervlogen. Gisteren landde op Schiphol het K Ij- M.-toestel PH-TCF uit Parijs met a-311 boord den minister-president van Oost- Indonesië Soekawati, vergezeld van zijn echtgenoote. De Nederlandsche Spoorwegen heb ben ook dezen Zondag den kolenslag voortgezet. Toen de regen, die Zater dagavond in Zuid-Limburg begon te vallen, de rangeerterreinen door glad heid onbegaanbaar maakte, waren dien dag dag reeds 28 kolentreinen met bijna 1200 wagens afgevoerd. Zoodra de toestand der terreinen zulks weer toeliet, werd doorgewerkt. Zondagmiddag 13 uur waren reeds 11 kolentreinen met 478 wagens naar het Noorden vertrokken. Dit waren reeds 5 treinen meer dan het normale aan tal van 6, dat in den nacht van Za terdag op Zondag pleegt te loopen. In een tijdvak van 5 etmalen en wel Hoevele gemakken, die het leven van den modernen mensch veraan genamen, afkomstig zijn van den vindingrijken geest van Thomas Alva Edison is moeilijk te berekenen. Maar gaat men de tegenwoordige technische gerieflijkheden na van hun huidige perfectie tot de eerste proefnemingen, die tot hun bestaan leidden, dan komt men niet alleen voor het electrische licht, maar eveneens voor de film-camera en -projector, de gramofoon, den électri- schen auto en den electrischen trein terecht bij Edison, als kranten jongen begon, spoedig uitgever van een zelf geredigeerd en gedrukt weekblaadje en jaren later een van de grootste uitvinders werd. Welis waar heeft ook Edison zijn voorgan gers gehad, maar hij was het toch die, behalve eigen ontdekkingen, vroegere vindingen zóó combineerde en verbeterde, dat zij bruikbaar werden voor het dagelijksche leven. Edison was een beroemd man in zijn dagen en zijn vindingen waren zoo populair, dat hij tijdens zijn leven nog de vruchten ervan gedragen heeft- Zijn roem begon op Nieuwjaarsmor gen 1880, toen hij de verbaasde New Yorksche toeschouwers in zijn labo ratorium in het Menlo-park de eer ste gloeilamp, het „Vlamlooze Licht" liet zien. En zoo is het tijdens zijn heele leven gegaan. Steeds was hij in staat de wereld voor nieuwe ver rassingen te plaatsen. Welk een buitengewoon doorzettingsvermogen voor dit alles noodig was, drukte hij zelf uit met de woorden, dat zijn uitvindingen op 1 pet, inspiratie en 99 pet. transpiratie berustten. Morgen herdenken wij den dag, dat deze man in Milan in den Ame- rikaanschen Staat Ohio geboren werd als zevende kind van ouders van Nederlandsche afkomst. Veer tien jaar later begon Thomas Alva reeds zijn carrière als krantenven- ter. Een en twintig jaar na zijn ge boorte verkreeg hij zijn eerste pa tent, dat door 1200 andere gevolgd zou worden. Edison was een man, wiens hon derdste geboortedag waard is her dacht te worden. Dat mag V beden ken bij het lezen onder het lamp licht van deze krant. van Maandagochtend 3 Februari tot Vrijdagnacht 7 Februari, dus bniten den Zondag van 2 Februari (den dag van den kolenslag), hebben de Ned. Spoor wegen 134 treinen met in totaal 5733 be laden kolenwagens van de mijnen naar het Noorden en het Westen van het land vervoerd. In vergelijking met een nor maal vervoer van 17 treinen met 734 wa genladingen kolen per etmaal, be teekent dit een toename van ruim 60 procent. Het vervoer van ledige kolenwagens naar de mijnen nam over hetzelfde tijd vak van 5 dagen met 50 procent toe. Tengevolge van den regen, die Zater dagavond in Limburg viel, terwijl het tegelijkertijd enkele graden vroor, is in Limburg het geheele auto- en autobus- verkeer en het tramverkeer onmogelijk geworden. Pas Zondagmiddag omstreeks één uur kon het tramverkeer op de in terlocal lijnen geleidelijk warden her vat. De spoorwegen hadden Zaterdag avond en -nacht vertragingen van meer dan vier uur. De gladde wegen in Limburg vormen inmiddels een bedreiging voor de kolen, voorziening. Wel gaat de afvoer van de kolen vrijwel uitsluitend langs de rails, maar het gevaar schuilt thans in het vervoer van de mijnwerkers, die veelal tot eenige uren ver van de myn ver wijderd wonen en steeds per bus naar en van het werk worden vervoerd. De mijnen hebben een nooddienst georga niseerd. In den afgeloopen nacht zijn tien strooiploeen uitgerukt, om zooveel mogelük wegen met zand te bestrooien. Door de radio is Zondag een beroep ge daan op al de Limburgsche burgemees ters, door wier gemeenten mijnwerkers- vervoer geschiedt mede te werken en ten strooidienst te organiseeren. Het Engelsche stoomschip „Portpirie", dat Zaterdag bij Walsoorden op de Schelde aan den grond was geloopen, is op eigen kracht vlot gekomen en heeft zijn reis voortgezet. Wat wij bezitten stellen wij dik- i wijls eerst op prijs, als wij het ver liezen of als het ons wordt ont- gnomen. De Nederlandsche Katholieke Jonge renbeweging, welke in haar geheel 70.000 katholieke Nederlandsche jongeren om vat, kwam gistermiddag, sneeuw, gladde wegen en slechte verbindingen ten spijt, in tegenwoordigheid van Z. E. Joh. Kard. de Jong en Z.Exc. minister Van Maars- seveen, in den Stadsschouwburg te Utrecht in grooten getale bijeen. Haar bedoeling, en dus de bedoeling van de in haar verbonden jeugdstandsorganisa- ties van boeren, arbeiders, middenstan ders, jonge werkgevers en jonge studen ten, was ten overstaan van de openbare meenmg zoowel met kracht stelling te nemen tegen bepaalde misstandan op godsdienstig, zedelijk, maatschappelijk en cultureel terrein, als het betuigen van haar trouw aan het kerkelijk gezag en haar streven naar een dynamisch chris tendom, gevoed door sterk innerlijk le ven. Wanneer men van deze tweeledige doelstelling het positieve element, de taak, die telkens door een vertegenwoor diger van iedere organisatie afzonderlek zoo concreet mogelijk werd geformuleerd, het eerst wil belichten, dan kan men dat moeilijk beter doen dan door de woorden aan te halen, die de Kardinaal op dezen middag met grooten ernst heeft Uitgesproken. Zijne Eminentie zeide, dat nij als oudere een beroep deed op het idealisme en het enthousiasme van de Nederlandsche jeugd, welker taak het is Nederland terug te brengen tot Christus. Wanneer zij daarin slaagt, kan zij later terugzien op een welbesteed leven, ter wijl wy ouderen nu de toekomst met vertrouwen mogen begroeten. In groote lijnen schilderde hy daarop den ont wikkelingsgang van het christendom, van het mosterdzaadje uitgegroeid tot den grooten boom, waaraan nieuwe le venssappen moeten worden toegevoegd, omdat zyn bestaan in latere eeuwen aan verslapping is onderhevig geweest. Van dezen nieuwen geest en dit terug verlangen naar God moet gij, aldus zei de Zijne Eminentie de uitdragers zün. In den strijd tegen communisme en so cialisme, die in tijden van verslapping, toen rii toch iets geluk beloofden, zoo sterk terrein wonnen, moet gij door Uw idealisme voorop staan. Het beste kunt gij dat doen in Cw jeugdsandsorganisa- tie, waar gij Uw eigen godsdienstige verdieping primair moet stellen want zonder een godsdienstig leven kan geen apostolaat zin of be teekenis hebben. Met vreugde begroette hij daarom den vorm van samenwerking welke in deze be weging is gevonden tusschen stands- organisaties en Katholieke Actie, waar aap hö den hartgrondigen wensch ver bond, dat zij met den tijd in hechtheid en doeltreffendheid zal toenemen. Den jongen geestelijken wees hij in dit ver band op de eminente te teekenis van hun werk als aalmoezenier of adviseur van de jeugdstandsorganisaties. Het meer negatieve deel, het critisee- ren van wantoestanden en verkeerde in stellingen, kwam het naarukkelijkst naar varen In de rede van een Limburgsch ver tegenwoordiger Joep Stollman. Hij begon daarbij met vast te stellen, dat de schuld van alle fouten, waar dan ook gemaakt, zeker niet alleen ten laste komt van do jeugd, doch ook en misschien zelfs groo- tendeels van de volwassenen, die In vele zaken onvoldoende zyn voorgegaan Hij wees vervolgens op misstanden op het ge bied der hulsvesting, op het gebrek aan liefde in de verhouding tusschen werk gever en werknemer, op het enorme pro bleem van de vestiging op het platteland, waar op het oogenblik 40 a 50.000 gega digden wachten op een eigen bedrijf, welk getal ieder jaar met 3000 toeneemt, op het daarmee samenhangend emigratie, en industrialisatie-probleem, waarbij hij er met klem op aandrong, dat hier vooral het belang van de dorps- en plattelandsge meenschap zou worden geëerbiedigd. Ten aanzien van de problemen van den mid denstand eischte hij een verscherpt toe zicht op de naleving van de vestigings wet, terwijl hij bij het hoofdstuk ontspan ning zelfs een lans brak voor een bios coopverbod voor jeugdigen en een ver scherpt toezicht op de gedragingen van eigenaren en exploitanten van dancings. Jammer mag men het echter noemen, dat op deze bijeenkomst, waar zakelijk zooveel belangrijke feiten werden aan gevoerd, waarop namens 70.000 jonge Katholieke Nederlanders een beroep op het vertrouwen en de hulp van volwas sen Nederland werd gedaan, zoo weinig van geestdrift sprake was, dat de actie programma's, die ten overstaan van den Kardinaal zouden worden ontvouwd, zoo weinig concreets bevatten en de samen werking in deze beweging meer goed be doeld dan effectief bleek. Moet dit eener zijds teleurstellend worden genoemd, anderzijds bevestigt het echter de juist heid van het inzicht der organisatoren, die deze bijeenkomst en talrijke herha lingen ervan overal in den lande nood zakelijk achten om in de wereld der Ka tholieke jongeren htm ideaal: geen woorden, maar daden, waar te maken. Een sprookjesachtigen aanblik biedt een in de Scheveningsche haven liggende Katwijk, sche visscherslogger. Het water der over het schip slaande golven werd door koning Winter tot grillige ijsfiguren verstard. (Van onzen specialen verslaggever) Wanneer men, in onze musea en par ticuliere verzamelingen, de oude poppen huizen bekijkt, vindt men er altijd weer een kraamkamer in, de moeder in het hemelbed, het wiegje bij den haard en de baker aan tafel. Die kraamkamer is symbolisch voor het huiseiyk leven, de vermeerdering van het gezin in de in timiteit van de woning, zy is zoo echt Nederlandsch, deze kraamkamer, gevuld van het groote mysterie van liefde en leven, terwyi zy haar waarmerk drukt op 't ware, oud-vaderlandsch huwelyks- geluk. Het is of men het zacht geneurie hoort van wiegeliedjes, den geur snuift van kandeel, het blanke linnen uit de vouwen ziet komen. De sfeer rond de „blijde gebeurtenis" mag in onzen tyd niet altijd zoo innig meer zijn en zoo huiselijk-intiem, zy spreekt toch onver anderd tot het Nederlandsch hart. En daarom is de „blijde verwachting", waar heel de natie in deelt, geen opge schroefde sensatie, maar de uiting van onze beste gevoelens, waar de komende vermeerdering van het Prinselijk gezin sterk aan appelleert. Want niet alleen in het groote witte huis tusschen de boomen van Soestdijk staat een zorgzaam gespreide wieg; overal in den lande, waar moeders hun uur verbeiden, vervult die verwachting den kleinen of grooteren kring, waar da nieuwgeborene zijn plaats gaat innemen. Ook daar valt de tijd soms lang, ook daar wordt de hand gelegd aan een laatste zorgzame voorbereiding. Zijn het tien- of honderdtallen, wier dag en uur met die van het prinsenkind gaan samen vallen? Wacht hun wieg of bed in steden en dorpen, op de heuvelen van Limburg of op het vlakke Friesche land. drie hoog achter in de Amsterdamsehe Pijp of in een boerderij van Brabant? Brengt hen naar plaatselijk gebruik een ooievaar of plukt men ze uit de kool, komen ze op Urk van den Ommele Bommelesteen, dat groote. geheimzinnige zwerfblok buiten de kust, of te Volendam van het Slobbeland? Of ging voor hen. naar oud-Amsterdamsch gezegde. ,,het scheepje naar de Volewijk onder zeil"? Tien of honderd of méér kleine Neder landers zullen dien dag het levenslicht aanschouwen, arm of rijk in weelde of nood, maar allen gelijkelijk gedekt door moederlijke liefde en zorg. en God geve niet één tekort gedaan in het eerste recht van eik menschenkind: het recht van wel kom te zijn. Al naar de omstandigheden zullen meerderen zich verheugen: gezin, familie, de straat, de buurt, het dorp. Of verder nog, geannonceerd in kranten, met kaarten aangekondigd. Al die belangstelling en die blijdschap gaan echter op en culml- neeren in de vreugde der gansche natie om den nieuwen Oranje-telg. Die vreugde is natuurlijk en gezond, eerlijk en op recht: zij geldt immers het voortbestaan van ons volk, den groei van het Neder landsche leven in vrijheid en geluk, ge symboliseerd in dit prinsenkind, na nood en druk geboren; gelijk met zoovelen in stad en land, koesterend opgenomen in onze armen. Er is in zeker blad schamper geschre ven over de drukte, die men maakt voor de blijde gebeurtenis te Soestdijk. Na tuurlijk is elk kind. dat dien dag ln Ne derland het levenslicht aanschouwt, even belangrijk; elk van hen verdient het vreug devol verwachten en krijgt naar wij ho pen de liefde en zorg. die het toe komt. In het prinsenkind, dat geboren wordt, wil de natie echter naar eeuwen oude traditie en méér dan ooit uit dank baarheid en trouw, het symbool zien van haar eigen geluk. De kraamkamer ln het witte paleis is, zooals alle kraamkamers, waar ook ln Nederland, armelijk of luxu eus. een heiligdom onzer beste deugden, vervuld van het mysterie van het leven. Dat naar dit nationale heiligdom ln deze dagen de bijzondere en rustelooze be langstelling uitgaat, is begrijpelijk en toont juist aan, dat de beste gevoelens in ons volk nog niet zyn aangetast.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | | pagina 1