Volendam gaat zwaar gebukt onder
geweldige sneeuwmassa
■S 1
Indonesiërs bespreken Linggadjati
Zóó leeft Parijs
Het dure leven met veel luxe
en amusement
m
1947
Militaire samenwerking tusschen
Canada en de Ver. Staten
Witte vijand deed vier botters naar
den kelder gaan
Auto's ingesneeuwd
Sjahrir acht stemming tegenover de
Nederlanders slechter dan ooit
PARTICULIERE RONSELHANDEL IN
BEZETTINGSTIJD
Slachtoffers van de firma
Baas
Nationaal belang
langs de wegen
Amerikaansche kolen
naar Engeland?
Truman wil helpen
Kolenschip bij Ierland
vergaan
Waterland niet langer
geïsoleerd
Het weer
Vorst blijft heer en
meester
Tot hoofd en hart
SgjjDAC 14 FEBRUARI 1947
69ste JAARGANG No'. 23773
on
Zestien opvarenden vermist
ZHGELSCH vliegtuig
NEERGESTORT
Acht personen gedood
pEST TE BANDOENG
N
Dichte sneeuwjacht om Urk
Heerlijkheden en
verarming
(VerootQ op paguia 31
„ORANJE" IN ONS LAND
NAAR 12 MILLI0EN TON
Het arbeidersvraagstuk bij
de mijnen
Onbehagen van Moskou
®UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
T SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
letoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f
3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeellr-gen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m hoogte.
De administratie behoudt zien net recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
(Telefonisch van onzen correspondent)
ligt door meterhooge bergen
"rfsneeuw, aangewaaid door den gie-
nden Oostenwind van over het IJssel-
'eer. totaal van de buitenwereld afge-
°ten. De kleine popperige huisjes aan
Noordeinde, die altijd veilig beschut
p-bben gelegen achter den trouwen,
en dijk als de golven der voormalige
btoer,
'•."'derzee bij Oostelijke stormen in korte
innige stooten de grove keien beuk-
n> hebben in hun hoogen ouderdom
nnmer moeten doorstaan wat nu is ge-
Bied. Een menschenhoogte ligt de
"eeuw opgetast op den dijk en vult ge-
eel de glooiing tusschen dijk en huisjes,
Erdoor deze woningen totaal verscho
gaan in een witte wereld.
„Zoolang als Ik leef", zegt ons een oude
"««eher, hebben wij zoo'n „grap" nooit
J?eegemaakt en dat zit hem in het zoete
ï?T®r, wat ik je brom. Kijk eens vroeger.
J®1 Wij nog op haring1 vischten, was het
f r zout. Het bevroor niet zoo gauw
Jj" als het dicht lag en het sneeuwde,
J?3? gebeurde dit meestal bij een tempe-
•atuur rondom het vriespunt en dit, mijn-
?eer, is een temperatuur, waarbij zout wa
ry al niet bevriest. De sneeuw plakte dan
P t smeltende ijs en kon door den wind,
?°k al omdat 't zee-ijs van vroeger veel ru-
,"er was, niet aan den „tippel" gaan. Nu is
eventjes anders. De groote heeren hebben
ï?°r den afsluitdijk het water zoet ge
rekt. Het bevriest sneller, dooit niet
vlug als vroeger en is spiegelglad. Wij
vijgen om zoo te zeggen de sneeuw van
2Jt heele IJsseimeer bij een Oostelijken
Jjnd op ons dak, begrijpt U wel?" Wij
grepen het. Letterlijk en figuurlijk heeft
v°lendam het op zijn dak gekregen.
De bewoners uit de ingesneeuwde
Buizen hebben voor het witte gevaar de
yijk moeten nemen. De meest hulpbe
hoevenden onder hen zijn met assis-
Resident Truman heeft Donderdag
erklaard dat de Ver. Staten bereid zijn
*'les te doén wat in hun vermogen ligt
Engeland in de huidige brandstof-
•bhschaarschte Te helpen.
ln een verklaring zei Truman, dat het
hellicht mogelijk is een aantal kolen-
phepen die voor andere Europeesche
mnden bestemd zijn en zich in de buurt
Engeland bevinden, daarheen te
•Brigeeren in plaats van naar hun oor-
bronklijke bestemming.
Amerikaansche regeering is bereid
B"es te doen wat in haar vermogen is,
de zorgen van het Engelsche volk in
huidige brandstoffenschaarschte te
erlichten.
°fschoon wij van Engeland geen ver
bek om hulp hebben ontvangen, heb ik
aPtajn Granville Conway, den coördi-
at°r van de export-programma's, ver-
na te gaan hoe lang het duurt
v - zoo snel en zooveel mogelijk steen-
naar Engeland te brengen. TJit de
„er. Staten duurt het minstens vijftien
wat voor Engeland in de huidige
^standigheden WeHicht te lang zou
l ^sticn zeelieden, opvarenden van het
I etlschip „Ary", dat eenige dagen ge-
ter hoogte van Waterford, Ierland,
v Vergaan, worden vermist. Men ver-
lh°eCic' dat zij allen, nadat zij vier dagen
jde bittere koude in twee reddingboo-
°P zee hadden rondgezworven, van
Putting omgekomen zijn.
eenige overlevende van de kolen-
de 19-jarige Pool Jon Bouski,
devfe vandaag met zijn reddingboot bij
hPst van Waterford aan. Hy slaagde
v. 11 een boerderij te bereiken, vanwaar
tp' Verder naar een ziekenhuis vervoerd
<jeJ3- In de reddingboot van Bouski had-
acht andere opvarenden van het
'P Plaats genomen, maar zij stierven
op zee.
O^n vliegtuig van de Royal Air Force,
d0 Jevensmiddelen afwierp boven een
in Staffordshire, dat door den he-
*esto,
sneeuwval geïsoleerd is, is neer-
20rt- Acht personen werden gedood.
et vliegtuig, een Halifax, had gister-
Bior vuegtuig, een Halifax, naa gister
la. Sen vroeg het vliegveld Fairford ver.
V) niet een hoeveelheid brood, meel,
taa)Scl1, boter, vet en kaas voor het fco-
W, ingesneeuwde dorp Butterton. De
de f*11®1-8 hauden met roet kruisen in
tg .Pufuw geteekend om de plaats aan
den ui.öeh, waar het voedsel moest wor-
BoVeUitgeworpen. Toen het toestel reeds
iPeidri Butterton was aangekomen,
e het aan het vliegveld, dat de
'^ndigheden zeer slecht waren.
ie<3er zich echter voorgenomen in
In 56Val het voedsel uit te werpen.
>0orp lucht heeft zich een explosie
«te] seclaan met het gevolg, dat het toe-
heerstortte.
a^ntai gevallen van pest te Ban-
toegp' is gedurende de laatste weken
loozin„0tnen- Wegeng de groote verwaar-
btltsta!, en vervuiling, welke overal is
dat n^n'. hon niet voorkomen worden.
Bitbfpi?iekte zish naar alle richtingen
vknari de. Sedert 1 Januari zijn 14 ge-
geconstateerd, waaronder één ge-
ihetsf P longpest. De ziekte komt het
Vo°r in het zuidelyk deel van' de
tentie van de plaatselijke E.H.B.O. lief
devol ondergebracht in Hotel Van Die
pen. Daar slapen zrij nu en zitten rond
de snorrende kachel en krijgen hun
natje en droogje op z'n tijd en wachten
maar lijdzaam af wat de natuur met
hun huisjes voorheeft. Hoe zullen deze
oude huisjes, waarvan- er enkele door
de sneeuwvracht al bedenkelijk naar
binnen hellen, onder dezen last vandaan
komen?
Wij zijn in een huisje geweest na een
Zwitsersche klauterpartij en hebben er ge
constateerd. dat de sneeuw op den be-
ganen grond tot aan de bedden reikte. Als
men nu weet, dat in deze ouderwetsche
woningen de bedden In kasten zijn ,Te-
bouwd en dat de bewoners bij het beklim
men van hun slaapplaatsen van een r tocl
gebruik moeten maken, dan kunt U zich
een denkbeeld vormen van den nope-
loozen toestand. Op de bedden zelf lag
een witte sprei van sneeuw van ongeveer
20 c.M. dikte.
Zoolang de Oostelijke wind bljjft aan
voeren, sneeuw en nog eens sneeuw, ver-
meng,] met zand van de Veluwe, zoolang
valt aan ruimen niet te denken. Men
heeft het geprobeerd, om tot de ontdek
king te komen, dat den volgenden dag
moeder natuur met een witten glimlach
en royale hand de huisjes ln een nach
telijken storm zoodanig had bedacht, dat
het werk van den vorigen dag nutteloos
was gebleken.
Onder den enormen sneeuwlast zijn
verder in de haven vier botters naar den
kelder gegaan, de schuiten van Ab van
Jop, Piet de Pul, Adam en Piet de Badder.
Al had men ook door het spannen van
zeilen aan de masten de botters tegen
het geweld van de aanschuivende sneeuw
Nadat de tramverbindingen met
Monnikendam en Purmerend se
dert Maandag j.l. gestremd zijn
geweest, is vanmorgen voor het
eerst een tram naar Monnikendam
vertrokken. Vanmiddag om kwart
over twee reed de eerste tram
iveer naar Purmerend. Gisteren
waren met veel moeite de lijnen
geheel sneeuwvrij gemankt, doch
vannacht viel opnieuw een pak
sneeuw. Dit was echter niet van
dien aard, dat het de verbinding
van Waterland met de hoofdstad
kon verhinderen.
beschut, al was men met alle hens aan
dek, gewapend met bijlen, zagen en
schoppen, aen witten vijand te lijf ge
gaan, men heeft niet kunnen voorkomen,
dat deze vier schuiten zijn gezonken
onder him sneeuwlast. Onmenscheiijk is
er gewerkt door de visschers, die de na
tuur niet zoo gauw een kans geven hen
te overwinnen. Zij hebben erbij te water
gestaan om het ijs rond de rompen weg
te hakken en te zagen, dag en nacht,
in een vlijmscherpen Oostenwind, die
fluitend sneeuw aanvoerde, niets dan
sneeuw waar men niet tegen in kon kij
ken en waardoor men den nabijen dijk
aan den overkant niet kon zien. Er
moesten invallers komen. De mannen
konden niet meer. Een oproep van den
burgemeester bracht versch volk aan de
schop. Vrijwilligers, waarvoor de gratis
koffie en erwtensoep stonden te dampen
in de goede keuken van Hotel Van Diepen
Men slaagde erin één botter, de schuit
van Sijmen van Jop, boven water te
houden.
Langs de gewone wegen is Volendam
niet te bereiken. De auto's staan inge
sneeuwd langs de dijken en het paadje
naar Edam met zijn klaphekken en vele
bruggetjes laat alleen voetgangers toe of
duidelijker gezegd bergtoeristen. Ergens
aan den hoogen dijk naar Monnikendam
moet een vrachtauto met een lading ko
len staan, bestemd voor verwarming van
de jongensschool. In Kwadijk wacht een
wagonlading voor de meisjesschool, maar
hoe komen deze vrachten naar Volen
dam? Het trammetje voert wel wat
brandstof aan, maar de hoeveelheid is
uiteraard miniem. Het gebrek aan aard
appelen begint zich ook danig te doen
gevoelen.
En hoe zal het gaan als de dooi komt?
De dooi, waardoor de sneeuw zwaar wordt
als lood. Menschenhanden zullen de si
tuatie in Volendam niet kunnen redden.
De natuur heeft hun de ellende ge
bracht en de natuur zal de oplossing
moeten brengen.
Urk werd hedenmorgen geteisterd
door een zware sneeuwjacht. Even
als in vele deelen van Nederland is
ook daar de sneeuw in groote hoe
veelheden neergekomen. Zoo dik ligt de
sneeuw in Urk en omgeving, dat de
postauto, die hedenochtend van Urk
naar Kampen moest rijden, genoodzaakt
was halverwege terug te keeren, omdat
het onmogeiyk is den weg te herkennen.
Bovendien ontneemt de vallende sneeuw
het uitzicht volkomen. De burgemeester
van Urk ziet het lot van zyn eilandje
somber in. Hij is pessimistisch gestemd
ten aanzien van de 50 vrachtauto's, die
morgen met brandstoffen en levensmid
delen naar Urk zouden worden gezon
den. Indien de sneeuwjacht, ophoudt, is
er een kleine kans, dat de weg op de
meest ingesneeuwde plaatsen wordt vrij-
gemaakt, opdat de auto's er door kunnen.
De kolennood in Engeland. Honderden menschen met verschillende soorten vervoer,
middelen, waaronder talrijke kinderwagens, stonden in rijen te wachten op wat brand,
stof, dat hen door een der Londensche maatschappijen werd verstrekt.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Weer iets toenemende vorst. Zwaar
bewolkt met enkele plaatselijke opkla
ringen, vrüwel overal droog. Meest
matige Oostelijke wind.
Zon 7.5717.52, maan 4—11.30.
t.«, w
De technische dienst van de N.Z.H.T.M. heeft in samenwerking met sneeuwploegen
de trambaan AmsterdamMonnikkendamEdam sneeuwvrij gemaakt. Een der vele
sneeuwbanken op het traject.
Soekamo en Hatta hebben in een
onderhoud met Soekiman, voorzitter
van de Masjoemi, de ontwerp-over-
eenkomst van Linggadjati besproken.
Besloten werd alle Indonesische poli
tieke partijen bijeen te roepen om
gezamenlijk te overwegen welke ge-
meenschappeiyke houding met be
trekking tot de interpretatie door
minister Jonkman van de ontwerp
overeenkomst men zou aannemen.
In een onderhoud met Sjahrir heeft de
correspondent van United Press hem
zijn meening gevraagd over het vroegere
voorstel, volgens hetwelk Nederlanders en
Indonesiërs zouden samenwerken bij de
bestrijding van de ongeregelde benden,
die in de binnenlanden opereeren.
Sjahrir antwoordde: „Wij trachten op
het oogenblik de onwettige elementen on
der volledige contröle te krijgen. Ik zie
geen reden om de Nederlanders om me
dewerking te verzoeken, daar wij volko
men in staat zijn zelf schoon schip met
de onwettigheid te maken"
„Van Maart af hebben wij begrepen,
dat de Nederlanders zelf in moeiiykhe-
den zaten", beweerde Sjahrir. „Zij moes
ten hun eigen constitutie in gedachte
houden. Maar by zulke groote historische
gebeurtenissen is het toch vrij dwaas
te trachten theoretische bepalingen te
baseeren op een constitutie, die honderd
jaar geleden tot stand., gekomen is. Ik
ben er nog steeds van overtuigd, dat de
Nederlanders, wanneer zij onderling
meer vereenigd waren geweest, deze
kwestie als een werkehjk nationaal
vraagstuk hadden kunnen beschouwen
en niet ais een party vraagstuk. -Alles zou
dan veel gemakkelijker gegaan zijn.
Thans zegt h®t Indonesische volk echter,
dat het altyd bevreesd voor Linggadjati
geweest is, omdat de Nederlanders even
tueel hetzelfde zouden doen, wat zij op
het oogenblik doen".
„Ik ben van meening, dat de stem
ming tegenover de Nederlanders
slechter is dan ooit te voren. Ik ben
bang, dat de stemming niet zal ver
beteren, zoolang wü geen einde aan
de gevechten kunnen maken", zoo
zeide Sjahrir verder.
Hy verklaarde dat hy nog steeds „op
timistisch" was ten aanzien van de si
tuatie, ofschoon dit optimisme niet geba
seerd is op de overtuiging, dat de Neder
landers de oorspronkelijke verklaring
zouden onderteekenen, maar eerder op
net geloof dat de Nederlanders er niets
voor voelen een oorlog op groote schaal
te beginnen, vooral nu de order „staakt
het vuren" een kalmer atmsfeer voor de
(Van een specialen correspondent)
Ook na de 5 pCt. prijsverlaging,
een stunt van vooral psycholo
gische waarde, zyn „duur" en
„koud" woorden, die iedere Paryzenaar
om den anderen zin uitspreekt. By het
ontbijt drinkt hij 's morgens by zijn
stok brood koffiesurrogaat zonder
melk en vaak zonder suiker, onzen
hongerwinterdrank. Natuurlijk is een
en ander wel op de zwarte markt
verkrijgbaar, maar wie kan dat iede-
ren dag betalen als de boter offi
cieel nog 263 frs. (dat is ongeveer
zes gulden) de kilo en melk 15 frs.
de liter kost. De prijzen van vleesch,
groenten en aardappelen (zeer
schaarsch) liggen eveneens zeer
hoog en het mij, als historisch, ver
telde verhaal van den Franschman,
die zijn tanden 's morgens met wün
poetste, klinkt als een sprookje uit
lang vervlogen tijden als men nu,
begin 1947, twee en een half jaar na
de bevrijding, constateert hoe vry
welgestelde menschen dezen natio-
nalen drank vaak alleen 's Zondags
kunnen drinken. Wie kan zich per-
mitteeren iederen dag 160 frs. neer
te tellen om zijn maaltijd naar oude
traditie met druivennat te be
sproeien?
Anderzijds ziet men in de winkels
en talrijke stalletjes op straat allerlei
heerlijkheden, die voor 'n Nederlan
der een bijzondere bekoring hebben, als
bananen, vïgen, dadels, amandelen en
sinaasappelen. Al komen ze uit de eigen
koloniën, toch zyn ze voor den Pary
zenaar duur. Wat nog meer geldt voor
den overvloed van snoepgoed in de reek
sen kramen, langs de groote boulevards;
20 frs. voor een klein stukje nougat (ten
slotte nog een nationaal product) en de
chocolade is er nog duurder. Misschien
alleen te betalen door de talryke Ame
rikaansche verlofgangers, die niet op
een frankje kyken. De ruime keus van
luxe artikelen is overigens typeerend
voor de ontzettende verarming, die hier
is ingetreden. Heele straten lang vindt
men niets dan étalages vol broches, si
garettenkokers, pypen, shawls, eau de
cologne en parfums. Dit laatste artikel
is er overigens nu eens veel goedkooper
dan by ons, maar de douane is er dan
ook bijzonder op gebrand.
De nieuwe dracht voor heeren is
de canadien, een korte, linnen of
leeren overjas, met bont gevoerd en
dito kraag. Geen uit legervoorraden
opgekochte producten, zooals de
naam zou doen vermoeden, maar
Fransch fabrikaat.
Dames in bontjassen ziet men in ver
houding niet méér dan by ons. Hoe zou
het ook kunnen, als men de prijzen
ziet. De tasch begint er al weer te ver
dwijnen. Dameskousen (behalve nylons,
die ook hier „onbetaalbaar" zyn) kun
nen tegen redelyken prys „sans bon"
gekocht worden, maar ook hiervoor heeft
men uiteraard aan de grenzen een by-
zondere belangstelling.
Met de huisvesting is het al even wei
nig rooskleurig gesteld. De woningnood
in Frankrijks hoofdstad is mogelijk nog
grooter dan in onze steden. Wie niet
over byzondere relaties beschikt, slaagt
er onmogelyk in een kamer, laat staan
een womng, ie huren. Er zijn echter,
vooral in de wyken der welgestelden,
nog heel wat huizen die leeg staan of
op ondoelmatige wyze bewoond worden.
De Loncensche squattersopstand is ook
op Parys overgeslagen, al nam dit ver-
schynsel er geen onrustbarende vormen
aan. Een mooi initiatief heeft het week
blad „Témoignage Chretien" genomen
met een actie voor het afstaan van
woonruimte aan jonge gezinnen, die
reeds veel succes oogstte.
Het verkeer is weer haast van voor-
oorlogsche intensiteit. Op de Boule
vard Haussmann en de Rue Lafayette
zit men weer .een onafgebroken stroom
van auto's. Grootendeels oude mo
dellen, de nieuwe zyn vrywel uitslui
tend van Fransche herkomst (althans
voor zoover zy Fransche nummerbor
den dragen), buitenlandsche merken
worden niet geïmporteerd. Ook met
de oogenschijnlijke wanordelijkheid
van dit verkeer is het weer precies als
vroeger gesteld. Wie eens boven van
den Are de Triomphe de manoeuvres
der taxichauffeurs gadeslaat op de
Place de l'Etoile, staat verbaasd dat
er niet iedere minuut een botsing
plaats heeft. Een Parijsche verkeers
agent grypt n.l. als regel alleen in,
als er iets scheef gaat. De noncha
lance, waarmee hy op zijn fluitje
blaast en zijn witten stok zwaait, zou
zijn Nederlandschen collega tot ver-
bystering brengen.
De autobustarieven zyn weliswaar ook
2 Januari 5 pCt verlaagd, maar ze
waren dan ook den dag tevoren juist flink
gestegen, zoodat het nog duur genoeg
is om er gebruik van te maken. Voor
den toerist heeft dit vervoermiddel het
vcordeel, dat men tenminste nog wat
van de stad zien kan, wat by de metro
niet het geval is. Dat de nieuwste prys
van een kaartje voor de „ondergrond-
sche" precies 100 pCt. is gestegen (inclu
sief de reductie) en nu 4 frs. bedraagt, is
voor den Paryzenaar ook een leelyke
schadepost, al is het voor onze begrip
pen niet te hoog als men bedenkt, dat
er afstanden van tien tot twintig kilo
meter mee afgelegd kunnen worden.
Herhaaldelijk schiet de trein langs een
donker perron, want veel stations wer
den gedurende den oorlog wegens
stroombc sparing opgeheven. Een zeer
sympathieke maatregel, waarvoor de
M.R.P. lang geijverd heeft, is de reduc
tie van 50 pCt., die groote gezinnen op
het metronet genieten.
Ook het telefoneeren en brieven stu
ren doet men niet meer zoo gemakke-
lyk als vroeger, nu ook deze tarieven
juist in het begin van dit jaar verhoogd
werden, maar daardoor overigens ook
op ongeveer gelijk niveau als by ons
kwamen te liggen.
onderhandelingen zal scheppen.
Het republikeinsche persbureau „An-
tara" verneemt van officieele republi
keinsche zyde, dat met de evacuatie van
80.000 Indonesiërs uit de gebieden in de
nabijheid van de gevechtszones rondom
Semarang naar het binnenland zal be
gonnen worden. De evacuatie zal door de
TRI geleid worden, terwijl het „ministe.
rie" van Sociale Zaken een bedrag van
1.300.000 roepiah (republikeinsche gul
dens) ter beschikking heeft gesteld. De
evacué's zullen in groepen van 2000 per
sonen worden afgevoerd
Het K.N.M.I. te De Bilt deelt mede:
De luchtdrukverdeeling wyzigt zich in
een ongunstige richting, waardoor het
vorstgebied zich opnieuw in alle richtin
gen gaat uitbreiden. Door de uitbreiding
van het Scandinavisch maximum over
het Oostzeegebied en West-Rusland, zal
de wind weer wa^ meer van het Noord-
Oosten naar het Oosten draaien. De
koude luchtlaag, die over Duitschland
stroomt, zal daardoor dikker worden,
daar de verwarmende werking van de
Oostzee van minder invloed is. De vorst
zal dan ook in ons land niet verder af
nemen, in tegendeel tijdelijk nog weer
langzaam in beteekenis gaan toenemen.
Wel kan tijdens een opklaring in den
namiddag de temperatuur flink oploo-
pen, daar de zon al vrij veel kracht be
zit, en een langen tijd boven den horizon
staat, maar in den daaropvolgenden
nacht daalt de temperatuur dan weer
ver onder het vriespunt.
Er is momenteel geen enkele aanwij
zing dat de vorstperiode binnen enkele
dagen beëindigd zou kunnen worden.
Het ms. „Oranje" met 724 repatriee-
renden aan boord zal morgen in den
loop van den ochtend te Amsterdam
aankomen. De debarkatie begint 2 uur.
Dat de Duitsche oorlogsindustrie,
niettegenstaande de felle geallieer
de luchtaanvallen haar productie
op peil kon houden, is grootendeels
te danken aan het millioenenleger
van slavenarbeiders, die uit alle hoe
ken van Europa geronseld waren.
Hoevelen zullen niet getracht heb
ben nlt deze arbeidshel te ontvluch
ten, maar werden daarin belemmerd
door den S. D. en zijn handlangers
die meedoogenloos jacht maakten
op hen, die onderdoken.
W. Buts en J. As, beiden te Haarlem,
die Donderdag voor de Derde Kamer
van het Haarlemsch Tribunaal terecht
stonden, hadden wel een heel actief
steentje bijgedragen tot deze ronselarij.
Van het begin af hadden beiden een
Vennootschap gesticht, die o.a. in Ober-
hausen werken uitvoerde voor de Duit
sche oorlogsindustrie. Het waren uit
sluitend Nederlandsche arbeiders, die
daar te werk gesteld waren. Voor de be
langen van deze arbeiders werd goed
gezorgd, want al spoedig verscheen op
den hoek van de Groote Houtstraat en
Groote Markt een Adviesbureau voor
den Arbeid in het Buitenland „Buas"
geheeten. Naast een perfide propaganda
om arbeiders naar Duitschland te lok
ken waarbij men gebruik maakte van
kleurige en fleurige affiches gingen
van dit bureau uit vele brieven naar
de Arbeidsbureaux met de mededeeling,
dat deze of gene arbeider na zijn ver
lof zich niet meer voor tewerkstelling
in Duitschland meldde. Tevens werd er
dan op gewezen, dat bij niet-melding
de betrokkene zich aan arrestatie bloot
stelde.
Als je dit dossier leest, slaat je de
schrik en benauwenis om hPt hart. al
dus merkte de president op, die het
maar niet verkroppen kon, dat men de
minst kapitaalkrachtigen zoo onder
dwang kon zetten. Teekenend was ook
een dreigbrief, gericht aan een arbei
der, die Frankrijk verkoos boven het
Derde Rijk, maar die dan ook prompt
De mljnindustrieraad heeft ln zijn, dezer
dagen gehouden vergadering met voldoe
ning geconstateerd hoezeer studenten en
andere groepen van de bevolking zich op
maken om, tezamen met de mijnarbeiders,
te werken tot leniging van den kolennooa
In een brief decide de beheerder mede,
van de regeering opdracht te hebben
ontvangen zoo spoedig mogelijk een jaar
productie van 12 millioen ton kolen te
verzekeren. Deze opdracht zal onder
alle omstandigheden moeten worden
uitgevoerd.
Hiertoe, aldus de beheerder, zal de
prestatie moeten worden opgevoerd en
het aantal ondergrondsche arbeiders
moeten worden uitgebreid. De mate van
deze uitbreiding is uit den aard der
zaak afhankelijk van het prestatiepeil
ondergronds. Voor zoover de noodige
nieuwe arbeidskrachten niet in Neder
land zullen kunnen worden verkregen,
zal de beheerder genoodzaakt zijn bui
tenlanders in dienst te nemen.
Over qezen brief werd zeer uitvoerig van
gedachten gewisseld. De discussie leidde
tot de conclusie, dat na nader overleg <n
het dagelijksch bestuur een commissie zal
worden benoemd, die op korten termiin en
aan de hand van de gemaakte opmerkin
gen het vraagstuk van de productiever-
hooging, zoowel van de technische als van
de economische en sociale zijde (verhoo
ring der mechanisatie, verbetering der or
ganisatie, hulsvesting, vertrouwen tusschen
arbeiders, beambten en bedrijfsleiding,
enz.) in studie zal nemen.
Wees open en eerlijk tegenover
uw naaste; laat nooit een dikke
laag schimmel van leugen en ver
zwijgen tusschen u beiden op-
i^groeien.
herinnerd werd aan de mogelijkheid
van een arrestatie, indien hij niet naar
zijn werk terugkeerde.
Voorts bevatte het dossier ook ver-'
klaringen van personen, die direct of
indirect iets met genoemd adviesbureau
hadden uit te staan. Een arbeider, die
zich niet meldde, werd gearresteerd en
de tijd, in een strafkamp doorgebracht,
had dan den dood tengevolge.
Verdachten beweerden met veel bra-
vour, dat zij met dezen gang van zaken
niet zooveel te maken hebben gehad en
dat deze aan het G. A. B. geschreven
brieven slechts voor den vorm werden
verstuurd; er zou met den chef van de
migratie een soort stille verstandhou
ding bestaan hebben.
De voorzitter meende dit echter in
twijfel te moeten trekken, temeer daar
de eertijds voor den P. O. D. afgelegde
verklaringen anders luidden.
Als ik geweten had, wat de gevolgen
waren van deze brieven, aldus As, dan
zou ik dat nooit gedaan hebben.
Na Dollen Dinsdag begon Buts te
beseffen, dat niets zoo vergankelijk is
als het aardsche, en in het bijzonder de
kansen op een Duitsche overwinning.
Het werd de hoogste tijd en dus trok
hij zich uit het zakenleven terug, niet
echter A., want deze kocht en passant 'n
tweetal huizen, oorspronkelijk Joodsch
bezit en voerde voor de gemeente Bloe-
mendaal nog een klein weermachts
werkje uit in den vorm van een aantal
„Splitterboxen".
Het materieele gewin in bezet
tingstijd werd niet uit het oog ver
loren, een en ander moge wel blij
ken uit het feit, dat er totaal voor
f 1.000.000 omgezet werd. Een café
houder kon nog verklaren, dat bei
de heeren eens per week per persoon
voor f 150.aan drank naar binnen
wipten. De voorzitter had ai gauw
uitgerekend, dat dit neerkomt op
een totaal bedrag van ruim f 19.000
in vier jaar ellende, zich daarbij ai-
vragend of er nog meer zulke me
dedeelzame caféhouders waren.
Ter zitting voerde verdachte nog aan.
dat hij veel geld heeft geschonken aan
onderduikers.
Is dat niet gewetensgeld?
Ik kan het u niet zeggen.
Op verzoek van een der verdedigers
trok het Tribunaal zich terug in de
raadkamer tot het hooren van eenige
getuigen. Uitspraak over 14 dagen.
(Van onzen economischen medewerker)
Een cynicus onderscheidt drie soor
ten leugens: de echte leugens, de
leugens om bestwil en de statis
tieken. Het is niet vriendelijk tegenover
den samensteller van een statistiek, zijn
product een leugen te noemen, maar
men kan niet ontkennen, dat er in die
bewering een grond van waarheid zit.
Het is inderdaad mogelyk bepaalde cij
fers zoodanig te groepeeren. dat het
verkregen beeld naar gelang de sa
mensteller dit wenscht gunstig, min
der gunstig en in sommige gevallen
zelfs ongunstig wordt. Als wy dan in
dit artikel toch statistische gegevens tot
grondslag voor onze beschouwing nemen,
dan is dat, omdat wij in den samen
steller, liet Centraal Bureau voor de
Statistiek, het volste vertrouwen hebben.
Maandelijks publiceert dit bureau cy-
fers over de industrieele bedrijvigheid
in ons land in vergelijking met het jaar
1938. Deze cijfers verdienen de aandacht
van ons geheele volk, omdat daaruit kan
worden afgelezen, hoe het met het in
dustrieele herstel in ons land gesteld is.
Hoe verder dit herstel is gevorderd, des
te grooter de werkgelegenheid en des
te sneller kunnen de lang ontbeerde
■noodzakelijke artikelen worden verkre
gen. Want zelfs zy, die over contanten
beschikken, staan machteloos als de
winkels leeg zijn. Een goed voorbeeld
hiervan "ormt op het oogenblik de steen-
kolenpositie.
Uit een kort geleden verschenen pu
blicatie van het Centraal Bureau blijkt
dan, dat de gemiddelde industrieele be
drijvigheid is gestegen tot ongeveer 90
procent van die in 1938. Van onder
scheidene artikelen wordt reeds weer
evenveel of meer vervaardigd, van an
dere blijft de productie ver achter by
die in 1938. Bij een vergelijking met 1938
moet m rekening houden met het feit,
dat genoemd jaar niet gunstig was
Men kan zich nu afvragen, waaraan
het is toe te schrijven, dat thans byna
twee jaar na de bevrijding nog niet
meer geproduceerd wordt dan in het
ongunstige jaar 1938. Hiervoor zijn ver
schillende oorzaken aan te wyzen. De
grondstoffen moeten in vele gevallen
uit het buitenland worden ingevoerd.
Daarvoor zijn noodig buitenlandsche
betaalmiddelen en daarover beschikt
Nederland niet in onbeperkte mate. Een
oplossing zou zyn, dat Nederland in het
buitenland geld leent. De oorlog heeft
ons land echter berooid achter gelaten
en dientengevolge is het buitenland niet
zoo gemakkelijk bereid, ons op crediet te
leveren. Daarbij komt nog. dat Amerika
welk land ons vooral zou kunnen hel
pen^ nipt overtuigd blijkt van de
juistheid van de financieele en econo
mische politiek, welke in ons land ge
voerd "ordt. Maar zelfs indien het
buitenland bereid zou worden gevonden,
dan kan Nederland niet onbeperkt lee-
nen om de eenvoudige reden, dat ge
leend geld nu eenmaal weer moet wor
den terugbetaald. Bronnen, waaruit bui
tenlandsche betaalmiddelen naar ons
land kunnen vloeien zyn: export, scheep
vaartverkeer, toerisme en opbrengst van
in het buitenland belegde kapitalen. En
deze bronnen vloeien trager dan voor
den oorlog.
Arbeidskrachten vormen het tweede
probleem. De scholing 'van vak
arbeiders heeft gedurende den oor
log vrijwel stil gestaan, terwijl de ge
schoolde arbeiders inmiddels zes jaar
ouder zijn geworden Bovendien Is de
voeding in die zes jaar langzamerhand
zoo verslechterd, dat daarvan een na-
deelige invloed op het prestatievermo
gen van den mensch ln het algemeen is
uitgegaan. Een groot aantal jonge werk
krachten is in het leger; andere zijn ge
detineerd of in den zwarten handel. Ver
dei is het machinepark verouderd en
zijn herstellingen of vernieuwingen
moeilijk uit te voeren. Duitschland is
uitgevallen als leverancier van machines
of onderdeelen voor onze industrieele be
drijven. De in andere landen bestelde
machines worden met groote vertraging
geleverd.
Als laatste oorzaak en dezg is zeker
niet de onbelangrykste noemen wij
den remmenden invloed, welke van de
overheidsbemoeiing uitgaat. Er zijn te
veel instanties, die gepasseerd moeten
worden, voordat vergunningen of toe
wijzingen zijn verkregen. De betreffende
ambtenaren zijn ook vaak niet voldoende
op de hoogte, waardoor onnoodige ver
tragingen ontstaan
Als middel om tot grootere productie te
komen, wordt wel gezegd: harder wer
ken. Wij hebben echter het gevoel, dat
men met deze uitspraak zeer voorzichtig
moet zijn, omdat het vaststaat, dat in
tallooze bedryven het personeel zeker
zoo hard werkt als voor den oorlog. Lie
ver zouden wij de zaak daarom zóó wil
len stellen: Indien ieder op zyn post. dus
niet alleen de handarbeiders, maar even
zeer de hoofdwerkers, zich zooveel mo
gelijk inspant om zyn werk zoo snel en
zoo goed mogelijk te verrichten, dan zal
het herstelproces geleidelijk versnellen
En dit is een nationaal belang.
Mackenzie King heeft Woensdag voor
het Canadeesche parlement gezegd, dat
de voortzetting van de gemeenschappe
lijke verdediging van Canada en de Ver.
Staten gebaseerd was op „nieuwe geo
grafische factoren", die dateerden van de
laatste jaren en op de noodzakelykheid
voor ieder land, te doen wat in zijn ver
mogen is, om „zich tegen agressie te ver
dedigen." De maatregel beteekende vol
gens Mackenzie een belangrijke stap in
de geleidelijke verschuiving van het
zwaartepunt in de politiek van Canada
van het Britsche gemeenebest naar de
Noord-Amerikaansche sfeer.
In Washington hoorde men, dat de Ver.
Staten en Canada overeengekomen zijn
elkander volkomen op de hoogte te hou
den van hnn militaire plannen en ook
van wat de ander landen in dat opzicht
doen.
Het accooTd is om twee redenen van het
hoogste belang: Canada's geographische
positie aan de r°nte van de Noordpool,
via welke een aanva] uit Noord-Azië ot
Europa op Canada ingezet zou kunnen
worden.
Canada is onlangs zelf het slachtoffer
geweest van een atoombom spionagecom-
plot, waarby de Sovjet Unie betrokken
was.
Rusland heeft de berichten over de
voortzetting van de gemeenschappelyke
Canadeesch-Amerikaansche oorlogsverde-
ging in vredestyd met bezorgdheid ont
vangen.
De verklaring van Washington, dat de
kwestie van militaire bases voor de Ver.
Staten hierbij niet betrokken was, werd
sceptisch in Moskou opgenomen, speciaal
na ettelijke commentaren betreffende de
Amerikaansche activiteit in het hooge
Noorden van Canada en op de Aleoeti-
sehe eilanden.
Iedere stap van dezen aard heeft de
strekking, om vele Russen er van te over
tuigen, d*t militaire plannen op groote
schaal en besprekingen voortgang vinden
tusschen Britsche en Amerikaansche mi
litaire autoriteiten en dat zulks zich
thans tot Canada heeft uitgebreid.