Qndergrondsche Nazi-beweging
Duitschland ontdekt
Leiders wilden oorlog voeren
tegen Rusland
in
EN HET BLIJFT MAAR VRIEZEN
Boek over de bevrijding
van ons land
BE
Eerste collectieve verzetsdaad tijdens
Duitsche bezetting
Stakingen in Frankrijk
breiden zich uit
Tactiek van Montgomery behoedde
ons voor groote verwoesting
Zwoord aan Ingersoll
fransch legervliegtuig
verongelukt
JM
Onmenschelijk optreden van de Grüne
tegen Joden in de hoofdstad
Is het lager
onderwijs goed?
D
M
r.
Tot hoofd en hart
Nieuw bacteriologisch
wapen
Voorioopig geen dooi
tEgen het optreden van terroristenbenden
Het weer.
Vroege lenteboden
Februaristaking 1941
MARSCH VAN DE W.A.
DE AANLEIDING
IJsberg voor de kust
van Walcheren
Nuttig effect van
sneeuwstormen
JAANDAG 24 FEBRUARI 1947
69ste JAARGANG No. 23781
PROF. ROMME
iBÉl
Deken v.d. Wiel opgenomen
in Mariastichting
tiiiif!
«Mi li
GASCRISIS IN ENGELAND?
Duitschers slaan toe
Spontane reactie
Waddenzee tot bijna op den
bodem bevroren
IERLAND ZONDER BRANDSTOF
Meer politieke delinquenten
naar de mijnen
'UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
'®lefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W, Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeellngen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Duizenden Britsche en Amerikaan-
^he beambten van den inlichtingen
dienst hebben in den nacht van Za
terdag op Zondag de leiders van een
keheime nazistische organisatie on
verwacht overvallen. Een der doel
stellingen van de organisatie was „de
landen van Europa aan te voeren
tegen de Sovjet-Unie."
organisatie zou in alle vier bezet-
"dgszones van Duitschland verspreid zijn
gedreigd hebben „een vernietigend
®'euw wapen" tegen de geallieerden te
jtebruiken, indien deze zouden weigeren
öaar eischen in te willigen.
,.®en leider van den Britschen inlich-
Jjhgendienst heeft verklaard, dat de ac-
de grootste Is die sedert de bezetting
Duitschland is ondernomen en nog
Voortgezet wordt. Naar verluidt zijn hon-
'Jei"den betrokken bij de organisatie, die
®bfler leiding staat van voormalige le-
€n van de S.S. De leiders der organi
satie zouden het herstel van het totali
taire regiem in Duitschland voorberei-
Het „vernietigende nieuwe wapen",
darmede gedreigd werd, zou verband
houden met de bacteriologische oorlog
voering.
Volgens den Britschen functionaris
zijn vele vooraanstaande leiders, o.w.
Hans Georg Eidmann, gewezen functio
naris bij de bacteriologische afdeeling
van het opperbevel der Wehrmacht, ge
arresteerd.
De eischen der organisatie zouden
de volgende zijn: Herstel van de Duit
sche militaire macht. Vrijlating van
Duitsche militairen uit intemeerings-
kampen. Onmiddellijke vorming van
een centrale Duitsche regeering op
totalitaire leest geschoeid.
Voorts werd nog geëischt: onmiddel
lijke beëindiging van de ontmanteling
van oorlogsindustrieën voor herstel
betalingen, het stopzetten van den
steenkooluitvoer, herroeping van de so
cialisatie der voornaamste industrieën
en de onmiddellijke restitutie van Si-
Iezië en Oost-Pruisen.
De volgende personen zijn o.m. gear
resteerd:
Dr. Rolf Wilkenning, een SS-officier
en vooraanstaand lid. van den Duitschen
inlichtingendienst. Hij was de oprichter
van den „Koelner Kreis", een orgafiisa-
tie van voor den oorlog, die zich toelegde
op penetraties in Nederland en België en
het aanknoopen van betrekkingen met, de
Belgische Rexisten van Léon Degrelle.
Kolonel Kling, voormalig commandant
van de S.S. in het gebied van Kassei en
Hesse en later bevelhebber van het twee
de pantserregiment der S.S.
Generaal-majoor der SS Ellersich, een
der voornaamste leiders, die door de
Amerikanen te Fulda werd gearresteerd,
terwijl zijn vrouw door de Britten in
Hamburg werd opgepakt.
De razzia werd in nauwe samenwerking
met de Amerikanen uitgevoerd. De Rus
sen en Franschen werden van de plannen
op de hoogte gesteld, opdat zij een der
gelijke actie ook in hun zones zouden
kunnen ondernemen.
Van Britsche zijde wordt gezegd:
„Naarmate de uitwerking van de mi
litaire nederlaag minder wordt, den
Duitschers meer vrijheid verleend en de
sterkte van de bezettingsstrijdkrachten
gereduceerd wordt, moet steeds meer ge
let worden op revolutionnaire bewegin
gen in welken vorm ook. Dit Is de taak
van den inlichtinendienst van de bestuurs
commissie en dit verklaart, waarom het
noodzakelijk is een geschikt corps van
geroutineerde ambtenaren van dezen
dienst te handhaven. Het is overigens nog
te vroeg om den invloed van deze bewe
ging op de Duitsche bevolking na te
gaan."
Naar de republikeinsche „Berita In
donesia" meldt, is prof. Romme uitge-
noodigd een (bezoek aan de „republiek"
te brengen.
Bij het opruimen der sneeuw in Engeland maakt men gebruik van een
turbo-jet-engine (motor met straalaandrijving), welke een enormen
luchtdruk veroorzaakt, waardoor de sneeuw wordt weggeblazen.
De Deken van Haarlem, de hoogeerw.
heer J. C. W. v. d. Wiel, verblijft tot
het ondergaan van een operatie in de
Mariastichting en zal geruimen tijd de
praktijk niet kunnen waarnemen.
De wnd. pastoor, kapelaan H. West-
dijk, verzoekt ons het volgende op te
nemen.
Parochianen, van Dinsdag 25 Februari
af beginnen wij met een novene ter
eere van Maria van Haarlem, om door
haar voorspraak te verkrijgen een gun-
stigen afloop van de operatie. Geza
menlijk zullen wij om 5.45 uur voor het
beëindigen van de uitstelling, een Ro
zenhoedje bidden. Wie daar niet bij kan
zijn, bidde dit thuis.
(Van onaen Utnechtschen
correspondent
Naar wij uit De Bilt vernemen
is de kans, dat dezer dagen het
heuglijke nieuws wereldkundig ge
maakt kan worden, dat de vorst
periode is geëindigd, practisch illu
soir. De weerkundige situatie is
namelijk zoodanig, dat voor de eer
ste dagen nog voortdurend dag en
nacht vorst verwacht kan worden
en daarna een zeer geleidelijke over
gang van vorst in dooi
Men rekent er op, dat daarbij slechts
langzaam de vorst overdag zal afnemen
en uiteindelijk geheel verdwijnen, ter-
"Generaal majoor Sir Francis de
•HMingand, die veldmaarschalk Mont
gomery's chef-staf was sinds deze het
**vel over het Achtste Leger over
all totdat de Duitschers zich aan
Oostzeekust overgaven, heeft
Pin persoonlijke oorlogsherinne-
j i^hgen gepubliceerd in een boek, dat
*«titeld is „Operation Victory". Sir
fancis antwoordt in dit boek op de
tick., die Ralph Ingersoll in zijn
Oek „Top secret" op Montgomery
®eft geleverd. Zoo verklaart de
'Uingand ter verdediging van Mont
gomery's strategie in Noord-West-
pederland:
."Hij was, zeer terecht, volslagen te-
het ondernemen van actieve ope-
*Mes voor de bevrijding van Noord-
ripl-Nederland. Indien wij n.i: een
r^Pagne ïn dit gebied zouden uitvoe-
oen> zou het succes van onze operaties
Ve|1 den Rijn in gevaar worden ge
acht, daar de voor dat doel noodige
"serves zouden moeten worden ge
bikt. Voorts wisten wij, dat de vijand
Zondagmorgen vroeg is in een bosch
12 kilometer ten Zuidoosten van
hinkfort het wrak gevonden van het
rahsche C47 iegertoestel, dat Vrijdag-
J'ond verongelukt is. De lijken van de
leden der bemanning konden geïden-
'iceerd worden.
h/Het toestel had Vrijdagavond aan het
yueinMainvliegveld van Frankfort ge-
u el<3, dat he), vrijwel geen benzine meer
la Het is daarna blijkbaar, in een
atste poging om het vliegveld te berei-
r®n. machteloos in een bosch gegleden.
ongeveer tien kilometer afstand van
Vp vliegveld is de Fransche machine
^hgelukt. De rechtervleugel is door
tsing mej, een grooten pijnboom van 't
egtuig afgeslagen, voordat dit zich met
j h heus in den grond boorde. Alle vier
,jdttenden zijn vermoedelijk op slag ge-
v®0"3. Resten van het wrak hingen op
Schillende plaatsen aan boomtakken.
gereed stond Nederland onder water te
zetten om onzen opmarsch te belemme
ren en een dergelijke actie zou Neder
lands economischen wederopbouw me4
jaren vertraagd hebben.
Een andere factor, waarmede wij re
kening hadden te houden, was de ver
woesting, die een dergelijke operatie zou
veroorzaken. De Nederlandsche steden
zouden door bommen en granaatvuur
worden platgelegd, daar onze troepen
allen steun noodig zouden hebben, dien
wij hun konden geven.
Er is geen twijfel mogelijk, dat de
juiste tactiek werd gebruikt, welke
de snelste beëindiging beteekende
voor het lijden van het Nederland
sche volk- Maar tot deze tactiek
is niet zonder strijd besloten."
Terwijl de druk op Montgomery om
de Duitschers in Nederland aan te val
len op zijn sterkst was, bracht de Ne
derlandsche minister-president een be
zoek aan de Guingand op het algemeene
hoofdkwartier, „ik verklaarde de situa
tie", aldus gaat de Guingand in zijn
boek verder, „maar gaf hem geen hoop
op een spoedige bevrijding vande rest
van zijn land. Toen ik hem in het kort
uitlegde, wat dergelijke operaties voor
verwoestingen zouden kunnen veroorza
ken, scheen hij eenigszins teleurgesteld
te zijn en ik kreeg den indruk, dat hij
had verwacht, dat de soldaten er zou
den kunnen vechten zonder zijn geliefd
land te beschadigen."
Gedurende een bezoek, niet lang hier
na, aan 't opperste hoofdkwartier werd
aan de Guingand een document ge
toond, waarin een beschuldiging van
ons hoofdkwartier en van mij persoon
lijk yermeld werd, dat wij niet voldoen
de rekening hielden met het gevaar,
dat de Nederlandsche bevolking be
dreigde.
„Ik was hiermee allesbehalve ge
vleid, want wü hadden hard ten be
hoeve van het Nederlandsche volk ge
werkt en Montgomery's tactiek was
toch zoo volkomen logisch. Het was
daarom voor ons een aanzienlijke ge
noegdoening, dat de Nederlanders, toen
het einde gekomen was, royaal waren in
hun erkenning, dat wij dit moeilijke
probleem juist hadden opgelost."
^et optreden van terroristenbenden op Zuid-Celebes heeft eenig en tijd
gleden een ingrijpen van Nederlandsche troepen noodzakelijk gemaakt,
'jaarbij leden de benden zware verliezen. De overblijvenden werden
:er1aagd. Bij deze acties verleende de bevolking alle medewerking. Zij
?awt voorts maatregelen tegen een mogelijken terugkeer van deze
■.Wstanden. In samenwerking met Nederlandsche militairen werden
Zevolkingspatrouilles ingesteld, die regelmatig op verkenning uitgaan en
ef of zonder hulp van militairen optreden tegen terugkeerende bende-
Wen.
foto toont een aantal leden van deze bevolkingspatrouilles allen
l?°rzien Van een armband met een stempel van de overheid. Vreedzame
l^Pongbewoners, die door de omstandigheden daartoe genoopt, met
an$en bewapend, politiediensten verrichten.
Het dorp ,Scharwoude, onder Hoorn, is gedeeltelijk ondergesneeuwd. Met
man en macht wordt er gewerkt, om den weg tusschen Scharwoude en
Hoorn sneeuwvrij te maken.
wijl de nachtvorsten daarentegen nog
geruimen tijd onverminderd zullen
blijven voortduren. Voorts zal Neder
land, aldus zei men letterlijk, waar-
schijtnlijk slechts zeer geleidelijk van
den winter in het voorjaar sukkelen en
het zal daarbij wel niet mogelijk blijken
te zeggen wanneer precies in de ko
mende weken de vorst ophoudt en de
dooi begint. Prettig is anders!
In Midden-Engeland daalde van
nacht bij helderen hemel en windstilte
de temperatuur op sommige plaatsen tot
18 graden onder nul. In ons land waren
de nachtelijke minimumtemperaturen
sterk beïnvloed door de bewolking. Op
het vliegveld Eelde bijv., waar het
steeds helder is geweest, vroor het van
morgen vroeg 18 graden. Op andere
plaatsen met overwegend bewolkten
hemel, daalde de temperatuur aanmer
kelijk minder laag.
De laagste temperaturen van heden
nacht waren: Vliegveld Twente 10,
De Bilt 12 Schiphol 12, Eindhoven
(vliegveld) 14, Leeuwarden 13,
Vliegveld Groningen 18, Vliegveld
Beek 14, Vliegveld Valkenburg bij
Leiden 10.
Het Britsche ministerie van Brandstof-
en Energievoorziening heeft medege
deeld, dat, terwijl de electriciteits-positie
begint te verbeteren, een nieuwe crisis,
namelijk gebrek aan gas, gaat dreigen. Op
de verbruikers is een dringend beroep tot
zuinigheid in de eerstkomende acht-en-
veertig uren gedaan.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Wisselend bewolkt met plaatselijke
sneeuwbuien. Veranderlijke wind. In
den nacht op vele plaatsen strenge
vorst. Morgen overdag meest lichte
vorst.
Zon 7.37—18.11, maan 8.51—22.52.
Bij den landbouwer W. Anker te
Oost-Kapelle hebben de duiven on
danks den strengen winter al in
Januari hun nest gemaakt. Dezer
dagen kwamen de jonden reeds uit
het ei.
De Februaristaking van 1941 is de eerste collectieve verzetsdaad geweest
van het Nederlandsche volk tijdens de Duitsche bezetting. Het was tevens
een anti-pogromstaking, een protest tegen het feit der bezetting en
tegen de willekeur die de Duitsche autoriteiten sinds 14 Mei 1940 aan den
dag hebben gelegd. De staking is voor de verdere ontwikkeling van de stemming
en van het verzet in Nederland van groote beteekenis geweest.
Het zeer irriteerende en eigen
machtige optreden van de W.A.
deed in het begin van de maand
Februari in de hoofdstad verschillende
vechtpartijen ontstaan; het was dui
delijk, dat vooral provocee.rend opge
treden werd tegen de Joden.
Zoo was er, aldus ontleenen wij aan
verschillende gegevens, ons verschaft
door het Rijksinstituut voor Oorlogs
documentatie, 9 Februari een overval
van Duitsche soldaten en w.A. op door
Joden bewoonde woningen in Lange en
Korte Houtstraat, onder het voor
wendsel, dat uit deze woningen gescho
ten zou zijn. Nadat den volgenden dag
opnieuw vechtpartijen waren ontstaan
op Thorbecke- en Waterlooplein, werd
den elfden Februari in den avond de
beruchte „marsch" van 39 W.A.-man-
nen door den Jodenhoek gemaakt. Er
ontstonden schermutselingen tusschen
W.A. en Joden, gesteund door Katten
burgers en Jordaners, waarbij Ton
Koot zwaar werd gewond. Den dag
hierna werd de Jodenhoek afgesloten
en was er een bijeenkomst in de Beurs
voor den diamanthandel, waar de heer
Asscher een beroep deed op de Jood-
sche bevolking vuur-, slag- of stoot-
wapenen terstond te deponeeren bij de
Amsterdamsche politie. Tegelijkertijd
werd een „Amsterdamsche Jodenraad"
opgericht.
Toen op 14 Februari Koot aan
de bekomen verwondingen over
leed, was dit het sein voor de
N.S.B.-ers en Duitschers, de maat
regelen, die zij reeds lang tegen de
Joden voorbereidden, in toepassing
te brengen. Na verschillende rel
letjes in de binnenstad en de be
grafenis van den W.A.-man volgde
19 Februari de overval der S.S. op
het café „Koco" in de Van Wou-
straat.
22 en 23 Februari sloegen de Duit
schers toe: ongeveer 400 Joodsche jon
gemannen van 20 tot 35 jaar werden in
den Jodenhoek opgepakt. Een oogge
tuige-brigadier van politie vertelt, dat
Zaterdagmiddag 22 Februari de Grüne
Polizei plotseling een gedeelte van den
Jodenhoek afzette; Groepen Duitschers
grepen de jonge Joden aan en sleur
den ze over straat naar de verzamel
plaatsen.
Er werd hardhandig opgetreden: er
werd geslagen, gestompt en geschopt en
ook ontzagen de Griinen zich niet
vrouwen, die zich tegen de arrestatie
van haar echtgenooten verzetten, in
het gezicht te slaan. De op dé ver
zamelplaatsen bijeengedreven mannen
moesten met vooruitgestoken armen
gehurkt ziten. Zat een dezer menschen
niet goed, of liet hij zijn armen wat
zakken, dan werd hij geschopt en met
de kolf van het geweer gestompt, tot
dat hij weer behoorlijk met de armen
vooruitgestoken gehurkt zat..
De politie had gedurende deze razzia
verschillende posten uitgezet. Vele
Jodenmannen, die de posten wilden
passeeren om zich naar hun woning
te begeven, werden gewaarschuwd niet
verder te gaan.
Deze eerste Nederlandsche Joden,
dié gegrepen werden, zijn in groote
groepen naar de concentratiekampen
Buchenwald en Mauthausen gezonden.
Een enkele wist te ontkomen, maar
bijna allen zijn omgekomen in het ver
nietigingskamp. Eén der gearresteer
den, die aan een Duitschen medege
vangene het leven te danken heeft,
vertelt, dat de Joden op buitengewoon
wreede wijze werden behandeld. Zij
moesten zeer hard werken bij onvol
doende voeding en kregen veel slaag.
Reeds in Mei stierven er gemiddeld
drie per dag.
De reactie in de hoofdstad op deze
wreede razzia was spontaan en wel
dadig. In den zeer vroegen morgen
van 25 Februari, een Dinsdag, ging een
gedeelte van het spoorwegpersoneel uit
protest tegen deze razzia's in staking.
Spoedig volgden een aantal gemeente
arbeiders en personeel van de tram. Om
ongeveer 8 uur werd bekend, dat het
personeel van enkele groote bedrijven
aan den overkant van het IJ niet aan
het werk ging. Allengs breidde zich
hier de staking uit. Duizenden arbei
ders verzamelden zich voor de poorten.
Er reed nog wel een enkele tram, doch
slechts zeer weinigen maakten er ge
bruik van. Inmiddels werd de staking
in Haarlem, Weesp, Utrecht en in de
Zaanstreek bekend en ook hier sloten
zich velen bij de stakers aan. In
Utrecht ging de N.V. Werkspoor plat;
in IJmuiden de Kon. Ned. Hoogovens
en Staalfabrieken.
In den middag kon worden ge
zegd, dat de staking in de hoofd
stad algemeen was. Duizenden sta
kers betoogden op de Noorder-
markt. Er ontstonden hier natuur
lijk ongeregeldheden. De politie, die
overigens met „zachten drang" op
trad, trachtte het publiek uiteen te
drijven. Toen de Duitsche „Ord-
nungspolizei'' verscheen ontston
den felle charges en werd er ge
schoten.
Rauter eischte tegen den avond her
vatting van het werk en via de radio
nam men kennis van het verbod zich
na 19-30 uur op straat te bevinden.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag werden vele vooraanstaanden uit
de arbeidersbeweging en illegale groe
peeringen gearresteerd.
Ook den volgenden dag duurde de
staking voort. Die buiten Amsterdam
breidde zich gestadig uit. De Grüne
moest verschillende malen in actie ko
men en er ontstonden enkele wilde
schietpartijen. Burgemeester De Vlugt
publiceerde in den middag een „ern
stig beroep" om den arbeid te hervat
ten. Via groote plakkaten in de straten
werd medegedeeld, dat het gezag in
de provincie Noord-Holland was over
gegaan op Christiansen, „Wehrmacht-
befehlhaber", die den uitzonderings
toestand afkondigde, waardoor de sta
kers met zware straffen bedreigd wer
den.
In deze omstandigheden was het niet
gewenscht de staking langer te doen
voortduren. Den volgenden dag, 27
Februari, werd de arbeid te Amsterdam
en de andere plaatsen waar gestaakt
werd, hervat. Er werden spoedig straf
maatregelen toegepast.
Amsterdam kreeg 15 millioen gulden
boete, Hilversum 2 millioen en Zaan-
dar 4 millioen. Klindermann, de com
mandant van bet SS-Totenkopfregi-
ment, bepaalde dat ieder van half negen
des avonds af thuis moest blijven; dat
vensters en deuren gesloten moesten
zijn. De trams reden tot 7 uur, de café's
moesten om 8 uur gesloten zijn, alle
soort sportwedstrijden werden afgelast.
8 Maart werd de uitzonderings
toestand opgeheven. De werkers van
Nederland hadden intusschen door
deze staking op duidelijke wijze ge
demonstreerd tegen de mensch-
onteerendie razzia's in de hoofd
stad, waarvan zoo velen het slacht
offer waren geworden.
Op de Noordzee voor Walcher-
sche kust drijft momenteel een ijs
berg. Het gevaarte, dat eenige
scheepslengten lane is, is van Dom
burg uit duidelijk waar te nemen.
Het ontstaan van ijsbergen in open
zee is op onze hoogte een zeldzaam
verschijnsel.
Zeventig dagen, van 14 December tot
heden, is het eiland Ameland nu al in
den isoleerenden greep van koning Win
ter gevangen. Het lijkt den bewoners,
alsof het tijdelijke „schiereiland" nooit
meer van het vasteland gescheiden zal
worden. Alle post- en passagiersvervoer
geschiedt nu over de bijna tot op den
bodem bevroren Waddenzee. De marine
vliegtuigen, welke een vrij geregelden
dienst AmelandLeeuwarden onder
hielden, hebben nu hun vluchten ge
staakt. Vorige week voerden vijftig man
per handslede over het ijs 10.000 kg.
bakkersmeel aan, waardoor de brood
voorziening is gewaarborgd. Minder
gunstig is 't met de brandstoffenpositie,
die nog steeds precair blijft.
Naar aanleidinr van de publicatie van
het Britsche witboek over de economie
in 1947 heeft de te New York verschij
nende „Herald Tribune" onder meer het
volgende geschreven: „De sneeuwstormen,
die de Britsche economie gestriemd heb
ben. hebben in den huidigen productie-
strijd denzelfden nuttigen dienst gedaan
als toen de nazi's in 1940 tegelijk met de
verdrijving der Engelschen uit Noorwegen,
onbewust Chamberlain uit Downingstreet
hebben verdreven. De jongste stormen aan
de kust. die de Britsche industrie door
bevriezing aan banden hebben gelegd,
hebben ook de voornaamste hinderpalen
weggeblazen, die een doelmatig regeerlngs-
prögramma voor den strijd om het be
staan van het land in den weg stonden.
De regeering is nu voor den da.a' gekomen
met een radicaal plan, dat het kwaad iu
de Britsche economie in het hart tracht
aan te vatten."
Uit Dublin wordt gemeld dat ook Ier
land met een ernstig brandstofgebrek te
kampen heeft, waardoor handel en in
dustrie dreigen te worden lamgelegd.
De Iersche electriciteitsraad heeft reeds
medegedeeld, dat misschien alle electrische
centrales zullen moeten worden gesloten,
waardoor fabreiken, winkels en paricuieire
woningen geen stroom meer zouden ont
vangen. Practisch het geheele spoorweg
verkeer en het verkeer op de wegen in Ier
land lagen Zondag stil en de autoriteiten
zeggen, dat het treinverkeer misschien de
eerste drie weken niet hervat zal worden.
Naar wij vernemen heeft de minister
van Justitie in gezelschap van eenige
hcoge ambtenaren van zijn ministerie
een bezoek gebracht aan de Mijnstreek.
Bij die gelegenheid heeft hij met den
president-directeur van het Mijnbedrijf
en de vakorganisaties van arbeiders over
leg gepleegd omtrent een ruimere tewerk
stelling van politieke delinquenten in de
mijnen. Voorts heeft hij twee kampen
bezocht, waarin deze politieke delinquen
ten zijn ondergebracht. Op dit oogenblik
zijn ongeveer 2500 politieke delinquenten
in de mijnen werkzaam. Getracht zal
worden in het belang van de kolenvoor-
ziening in Nederland dit getal hooger op
te voeren.
(Van een bijzonderen medewerker)
e roep om vernieuwing van onder
wijsmethode, die allerwege weer
klinkt, en de daaraan verbonden
beschouwingen, die, ook van de zijde van
niet-onderwijsmenschen, ten beste gege.
ven worden, moeten bij de massa lang
zamerhand wel den indruk wekken, dat
er bij het lager onderwijs niet veel goeds
gepresteerd wordt. In de onlangs ver
schenen brochure van de Katholieke Ar
beidersbeweging: „Opvoeding en Onder
wijs voor het volkskind", waarin met
klem wordt opgekomen voor de belangen
van de arbeiderskinderen en waarin on_
tegenzeggelijk dingen aan de orde zijn en
wenschen geuit worden, die alle aan
dacht verdienen, wordt helaas door en
kele uitingen aan het adres van de la
gere school de indruk, als zou de lagere
school beneden peil zijn, versterkt. Zoe
lezen wij daar o.a.: „Het is zoo erg, zoo
heel erg, dat deze kostbare jeugdtijd zoo
slecht gebruikt wordt. Er is geen tijd
op de school over voor iets anders dan
africhten op hst examen." En iets ver
der: „Wij weten, dat tientallen onder
wijzers en hoofden er nog het beste van
maken en kans zien, tusschen breuken en
bijv. naamwoorden door nog wel een
druppeltje humor of een vonkje vroom
heid (te) laten spattenDe' onderwij
zer gaat zijn tredmolen van eiken dag."
Weer iets verder staat: „Onze jongens
en meisjes hebben een hekel aan alle on
derwijs. Ze denken later nog met een
wrang gevoel aan de Graven van het
Hollandsche Huis of aan de plaatsen in
de provincie Groningen." En dan volgt
de vraag in de brochure: „Zijn ze (de
leerlingen) diepgeloovige, zielsgelukkige
menschen geworden, nu ze den katechis-
mus kunnen opdreunen?"
Wü hebben bij het lezen van dit alles,
waaruit toch duidelijk als ondertoon te
beluisteren is, dat er niet veel deugt van
het lager onderwijs, ons zelf afgevraagd
of de schrijver van de brochure wel op
de hoogte is van het tegenwoordige lager
onderwijs. Wij willen geenszins beweren,
dat er niets te verbeteren valt, maar wel
willen wij verklaren overtuigd te zijn,
dat er op de lagere scholen, dank zü de
toewijding en grooten yver, niet van
tientallen, maar van honderden en dui
zenden onderwijzers, veel goeds gepres-
teerd wordt. Wat verlangt men eigenlijk
van de lagere school? Is de lagere school
iets anders dan een fundament, een ge
reed maken van den bodem, waarop ver
volg- en nijverheidsonderwüs, kerk, ge
zin en jeugdbeweging het schoone ge
heel van een goed maatschappeiyk indi
vidu kunnen optrekken? Vergeiyk den
zesjarigen kleuter, die trotsch, maar on
wetend, de groote school binnenstapt met
den twaalf- en dertienjarigen scholier,
die nog verheugder het nieuwe echte
leven binnenstapt. Heeft men zich al eens
gerealiseerd wat zich in die zes jaar met
iederen leerling heeft afgespeeld? Hoe
men het ook keert of wendt, welke ver
nieuwing men ook denkt in te voeren:
iedere leerling moet leeren lezen, moet
zijn schrüfgereedschap zoo leeren vast
houden en hanteeren, dat hy behooriyk
schrift kan leveren, moet zijn Nederland,
sche taal zonder te veel fouten kunnen
schrijven en moet de eenvoudigste be
werkingen der rekenkunde vlot kunnen
uitvoeren. Het wordt alles als van zelf
sprekend beschouwd, dat de lagere school
alle leerlingen die elementaire dingen
bijbrengt. Maar hoeveel moeite, geduld
en volharding hiervoor van den onder
wijzer geëischt worden, kan geen buiten
staander beoordeelen. Niemand zal dur
ven beweren, dat de tyd, hieraan be
steed, verloren tijd is. Dit minimum van
kennis heeft iedere leer ling noodig.
aar er gebeurt neg wat anders op
de lagere school. Ze gaat verder
en geeft meer. „Te veel geleerd
heid, te veel weetjeskennis. Te veel exa
mendressuur", beweert men. Inderdaad
worden de zgn. opleidingsscholen in die
richting gedreven. Wat niet wegneemt,
dat zelfs daar nog tyd voor karakter
vorming en meer nuttige algemeene ont.
wikkeling overblijft. Maar die opleidings
scholen vangen juist hen, die met allo
geweld de H.B.S.-richting willen volgen,
op, zoodat de andere, de meeste scholen,
lang niet zoo sterk onder den invloed
van de exameneischen staan. Of schrijft
men den onderwijzer zoo weinig zelf
standigheid en doorzicht toe, dat ter
wille van de enkele H.B.S.-canöidaten in
zijn klas, de heele klas, 30 a 40 leerlin
gen vaak, een H.B.S.-opleiding zal geven?
In de meeste scholen voor lager onder
wijs bestaat tot en met de vyfde klas
niet de minste vrees voor de toelatings
examens. Daar wordt biet voor een exa
men gewerkt. De enkeling, die wel de
HJB.S.-richting uit wil, wordt bijgewerkt,
waarmede een leerkracht zich belast.
Maar wat is het gevolg? Dat vele onver
standige ouders een dergelijke school voor
minderwaardig aanzien. Nog maar al te
vaak meten de ouders, ook uit de arbei
dersklasse, de waarde van de school af
naar de hoeveelheid huiswerk, die de
kinderen mee krijgen, en naar het aan"
tal geslaagden voor U.L.O. en H.B.S.
(Vervolg op pagina 3)
Nog steeds staken de drukkers der
kranten en ook het personeel van de
benzine-stations is in staking gegaan.
Bovendien bestaat de mogelijkheid, dat
meer dan 1.300.000 ambtenaren en werk
lieden in overheidsdienst in Frankrijk
het werk zullen neerleggen. Deze laat
ste categorieën eischen een algemeene
loonsverhooging van 20 pet.
Zaterdagavond werden tijdens een
anti-Marxistische betooging in de Fran
sche hoofdstad veertig personen gearres
teerd en twee persfotografen gewond.
Een menigte van 250 personen had zich
op de Place de 1'Opéra verzameld om te
protesteeren tegen bet Marxistische
I Wie bij zijn daden op dankbaar
heid rekent, is geen weldoener
doch een koopmanj
bewind, waaronder zoowel de communis
ten als de socialisten werden begrepen.
Er zijn aanwijzingen, dat de regee
ring zal toegeven aan de eischen van de
mijnwerkers voor een minimum-loon ran
7090 francs per maand. Minstens 70.000
personen in overheidsdienst verdienen
minder dan dat bedrag per maand. Zon
den de 1.300.000 mannen en vrouwen, die
in dienst zijn bij de Overheid, gevolg
geven aan hun voornemen om te staken,
dan zou dit waarschijnlijk tot een alge
meene staking in geheel Frankrijk kun
nen leiden.
De boekdrukkers te Parys hebben Zon
dag hun werkgevers een ultimatum
overhandigd, waarin zij verklaren te
zullen staken, indien zij voor 27 Febru
ari geen loonsverhooging van 25 pet.
verkrijgen.
Intusschen melden de stakingscom
missies der dagbladuitgevers en -druk
kers, dat de jongste officieuze bespre
kingen met de werkgevers zijn afgebro
ken.
