DE MAN OP DEN ACHTERGROND
1
In allen ernst
STAD EN OMGEVING
JOODSCHE S.D.-SPIONNE VERRIED
TALLOOZE RASGENOOTEK
Invloed van Don Luigi Slurzo
in Italië
Buitenlandsch beleid op
positieve doeleinden
Herman Moerkerk
gehuldigd
Lentemiddag in Haarlem
en omstreken
Ex-wethouder voor
Tribunaal
■ai
■li1WÈÈ
Waar zijn onze
troepenschepen
Geen Butlin-camp
te Zandvoort
Zionisten gaan niet naar
Suriname
Zij ontving tien pet van de in beslag genomen
gelden en goederen
V.
„Aan emigratie is niet
te ontkomen"
MAANDAG 24 FEBRUARI 1947
Hartelijke toespraak van
wethouder Geluk
HERDENKINGSAVOND
ÖERARD NIELEN
GEEN PARDON VOOR
KOLENDIEVEN
Kampioenschappen
Tafeltennis
Schoenenbonnen
Coöperatieve Bakkerij
„Arbeid Adelt"
Nieuws van de sportclubs
HEEMSTEDE
BOEKENWEEK
Gemeenteraad
Onderzoek naar woonruimte
Jeugdige insluipers
ZANDVOORT
Douche-badbedrijf
Gemeentebestuur zorgt
voor groentevoorziening
Spreekuur weth. Groos
Gemeente-bureaux
Zij wist altijd de adressen...
Katholieke boeren en
tuinders beraden zich
Het Duitsche vraagstuk
De Engelsche koning opent
Z..Afrikaansche parlement
De rassenkwestie in de V. S.
Scheepvaartberichten
Bang
VOORBEREIDING DER j
VOLKSTELLING
3.000 BABYPAKKETTEN
SCHAAKPROBLEEM
In een intiem zaaltje van het stad
huis hebben het hoofdccnnité en de
verschillende commissies van de vie
ring van het 700-jarig bestaan van
Haarlem als stad den kunstschilder
Herman Moerkerk hedenmorgen in
een gezellige bijeenkomst een huldi
ging bereid uit dankbaarheid voor het
vele, dat hij tijdens de feestweek
heeft gedaan en de enorme samen
stelling van den historisch-ailegori-
schen optocht, welke het hoogtepunt
van de feestelijkheden is geworden.
Wethouder Geluk hield als voorzitter
van het hoofdcomité een hartelijke toe
spraak. „Wij hebben nog iets met u te
vereffenen", aldus spreker gij hebt den
optocht wel geheel belangeloos willen
verzorgen maar wij gevoelen toch be
hoefte, u apart dank te zeggen voor
alles, wat u hebt gedaan voor het wel
slagen van den optocht die nog lang in
de herinnering zal blijven van de Haar
lemmers en de talrijke bezoekers aan
onze stad."
De heer Moerkerk werd een zeer fraai
uitgevoerd album aangeboden met een
verzameling van de beste foto's, die
tijdens den historischen optocht zijn ge
maakt. Bovendien werd hem nog een
ander geschenk in het vooruitzicht ge
steld.
Herman Moerkerk bedankte hartelijk
voor dit blijk van waardeering, dat hij
zeer op prijs stelde. Ook mej. Ebeli en
de drie kunstenaars, Levinus Tollenaar,
Peter Huyzer en Joop Ebeli, die met hem
aan den optocht hebben medegewerkt en
ook een aandeel aan de samenstelling
van dit album hadden, betrok hij in zijn
dankwoord.
Toevalligerwijze wordt thans een ten
toonstelling van werken van Herman
Moerkerk bij den Kunsthandel Leffelaar
cp de Groote Markt gehouden, welke dr.
Spoelder Zaterdagmiddag heeft geopend.
De R.K. Rederijkerskamer „Alber-
dingk Thijm" heeft in een buitenge
wone bijeenkomst haar overleden lid en
oud-voorzitter, Gerard Nielen, herdacht
in de studio der Kamer, waar Nielens
portret onder het vaandel omgeven door
bloemen, was opgesteld.
De voorzitter der Kamer, de heer J.
van Dijk, hield een rede, waarin hij
de vele verdiensten van Gerard Nielen
schetste en waaruit op duidelijke wijze
bleek hoe Nielen een groote stuw
kracht is geweest om „Alberdingk
Thijm" groot te maken en meer en
meer bekendheid te geven.
De heer Herman Moerkerk. A. T.'s
regisseur, sprak de aanwezigen toe en
met hartelijk gemeende woorden schil
derde hy een levensportret van Nielen,
in wien wij een goed mensch en een
besten vriend missen.
Nadat ook de eere-voorzitter, de
heeft P. Duijn Sr., eenige hartelijke
woorden ter nagedachtenis had gespro
ken, dankte de zoon van den heer Nie
len voor de eer dezen avond zijn vader
bewezen, waarop de voorzitter den
avond besloot met een opwekking tot
trouw aan de Kamer in Nielens geest.
In verband met de heerschende kou
de en de kolenschaarsdhte worden den
laats ten tijd herhaaldelijk kolen gesto
len uit goederenwagons, die zich op het
emplacement aan de Westergracht be
vinden. Tegen de daders zal onmiddel
lijk proces-verbaal opgemaakt worden.
Het testuur van den Nederlandschen
Tafeltennis Bond, afd. Haarlem, organi
seert 16 Maart in het voorrn. Zander
instituut aan den KI. Houtweg, hoek
Badhuisstraat, de Haarlemsche kampi
oenschappen 1947. Verwacht wordt, dat
het aantal deelnemers aan deze kam
pioenschappen grooter zal zijn dan in
voorafgaande jaren.
Morgen, Dinsdag, zijn de letters R en
S aan de beurt voor het afhalen van
schoenenbcimen. Te Overveen, in ge
bouw „Domi", alle letters. Te Heemstede
van 2 tot 4 uur de letters I t/m O.
Nadat de telefoon-administratie
eerst meer dan een half jaar en
soms langer met het innen van de
gelden der abonné's achter was, waar
door de abonné rente won en de P.T.T.
dierf. heeft de directie thans de gor
dijntjes verhangen. Wie een klant van
den telefoondienst is, moet twee maan
den vooruit betalen, bij niet betaling
volgtenz..... U kent de terminolo
gie van den Staat wel als het om de
oenten gaat.
Eén ding is echter prettig: het Beid
blijft in de stad, want Den Haag heeft
er niets meer mee te maken en U betaalt
aan den vriendelijken directeur van ons
eigen kantoor. Is dat °P verzoek van
Haarlem geschied, omdat men Den Haag
niet meer vertrouwde? En moeten we
twee maanden vooruit betalen, omdat we
in een booze bui, wanneer we voor de
derde maal zonder opgave van redenen
worden verbroken waardoor opnieuw
zestig cent voor een automatische ver
binding met Utrecht gedokt moet wor
den het abonnement kunnen opzeg
gen? M'n baas betaalt niet vooruit, maar
achteruit; als ik de maand heb vul ge
zwoegd, geeft h ij de duiten en niet eer
der. Het idee van de P.T.T. (er hoeft
alleen nog maar een teekening bij, het
rijmpje is er al) heeft mij echter de
oogen doen openen. Bell, bell, heb ik
hardop gezegd dat is zoo m'n stop
woordje als ik een geweldig initiatief ga
nemen nou moet ie er ook aan geloo-
ven. Zaken zijn zaken. En hij heeft, met
het voorbeeld van de P.T.T. voor oogen,
het besluit genomen. Op 28 Februari
betaalt de baas het maandloon over
Februari en op 1 Maart m'n salaris over
Maart vooruit. Zit wat in, als je zoo
door redeneert.
Bell, Bell!!
Hoe het gistermiddag elders in het land
gegaan is, kunnen we buiten beschouwing
laten, maar in Haarlem en omstreken
was het lente. De verwarmende zonne
stralen ontdooiden de bloemen op de rui
ten en lokten velen naar buiten. Op de
singels en grachten hadden onderne
mende baanvegers het ijs sneeuwvrij ge
maakt. Er heerschte een drukte zooals
we die van de mooiste ijsdagen kennen
en vooral de jeugd genoot van de fris-
sche lucht, bouwde reusachtige sneeuw
poppen en kasteelen, zooals zij dat in den
zomer aan het strand doen. Vooral in
Bloemendaal genoten de wandelaars van
de prachtige vergezichten en van de glin
sterende sneeuwbergen, die tegen den
blauwen hemel fel afstaken. De Blinkert
stond in het middelpunt vanwege de ski
wedstrijden. De trek naar Zandvoort was
niet minder. Langs 't strand genoot men
van het wintersche beeld en menigeen
werd teleurgesteld, omdat hij meende
enorme ijsbergen statig te zien zwem
men, desnoods voorzien van ijsberen.
Zaterdagmiddag stond voor het Haar-
lemsche Tribunaal terecht de oud-wet-
houder van volksgezondheid van Haar-
lem, dr. A. Hiddema. Uit de tenlaste
legging bleek, dat verdachte in 1941
lid van de N. S. B. was geworden en
tevens lid was van Medisch Front en
Arbeidsfront. Hij deelde mede, vast ge
loofd te hebben in een Duitsche over
winning.
De voorzitter vond verdachte een op
portunist. Ter zitting kwam ook naar
voren, dat hij een huis, voormalig
Joodsch eigendom, had gekocht, maar
beschuldigde verweerde zich door te
verklaren, dat hij dit vooraf niet gewe
ten had.
De verdediger schetste dr. H. als een
moeilijk te peilen mensch, met een be
perkt gezichtsveld, die toch voor de
gemeente Haarlem veel gedaan neeft,
o.a. de stichting van het sanatorium
„Eikengaarde" te' Bloemendaal.
De uitspraak is Dinsdag 4 Maart
De R. K. Coop. Bakkerij „Arbeid
Adelt" houdt Woensdag a.s. om acht
uur in het gebouw St. Bavo een leden
vergadering, waaronder o.m. aan de or
de komt bespreking bestaansmogelijk
heid der bakkerij.
Het tweede tiental van de damclub
Haarlem speelde voor de 2e klasse com
petitie van den Ned. Dambond twee
wedstrijden, t.w. tegen Kijk Uit 1 en te
gen D. O. S. 1. Den eerste wonnen de
Haarlemmers met 137, den tweede
met 128.
De heer Hamersveld hoopt Zaterdag 1
Maart den dag te herdenken, dat nij 40
jaar werkzaam is geweest bij de Firma
Bos te Haarlem.
Burgemeester M. A. Reinalda zal op
Maandag 3 Maart in de tooneelzaal van
Café „De Leeuwerik" des avonds 8 uur de
boekenweek openen. Hella Haasse draagt
voor balladen en legenden uit alle tijden.
Jaap Buys Jr. spreekt over „achter de
schermen van boekhandel en uitgeverij",
waarna een Amsterdamsche tooneelverée-
niging zal opvoeren „Zoojuist verschenen".
4 Maart wordt het programma herhaald.
Voor de leerlingen der middelbare scholen
zal dr. C. Sooelder een bijeenkomst hou
den in het Concertgebouw 7 Maart 2 uur.
Er zal een film vertoond worden rondom
het ontstaan van het boek en een speel
film. getiteld „De mannen van Aran". Des
avonds 8 uur zullen J. B. Schuil en God
fried Bomans voordragen in samenwerking
met de litteraire club.
De raad dezer gemeente komt Donder
dag 27 Februari des morgens half elf bij
een. Op de agenda staat o.m. aanvrage
gelden leermiddelen en banken St. Aloy-
siusschool. behandeling gemeentebegroo-
ting en verbetering voetpad langs het
Spaarne en Heemsteedsche kanaal.
Indertijd werd alhier een commissie
ad hoe. inzake woningbouw en krotop
ruiming, ingesteld. Verschillende pun
ten zijn door de feiten achterhaald,
maar de commissie meent, dat thans
een onderzoek moet worden ingesteld
hoeveel gezinnen in kleine woonruim
ten huizen, hoeveel slechte arbeiderswo
ningen er zijn en hoe groot het woning
tekort is, speciaal in de lagere huur-
k'asse.
Door de recherche van Heemstede zijn
aangehouden een drietal jeugdige per
sonen van respectievelijk 9. 11 en 13 jaar,
die zich hadden schuldig gemaakt aan
diefstal door mjddel van insluiping in
een woning. Een bedrag aan geld groot
f 108.werd ontvreemd. De jongens
hadden het geld te Haarlem opgemaakt
aan bioscoopbezoek en snoeperijen. Pro
ces-verbaal is opgemaakt.
De pogingen van het gemeentebestuur
om althans voor het douche-badbedrijf
voldoende brandstoffen te krijgen, heb
ben gefaald. Het badhuis moest daarom
gesloten worden. Met het oog op het be
lang van de volksgezondheid is het te
hopen, dat deze maatregel van zeer tij-
deiijken aard zal zijn. Na de her-eva
cuatie der bevolking heerschte de sca-
biës in sterke mate. Door de groote ac
tiviteit van den gemeente-geneesheer
heeft men deze ziekte geheel onder de
knie gekregen. De langdurige vorst heeft
de hygiëne in de huisgezinnen niet be
vorderd en het douche-bad voorzag
daarom in een groote behoefte. Nu dit
is uitgevallen, bestaat gevaar, dat het
aantal scabiës-gevallen zich zal uitbrei
den.
Het Deljtsch aardewerk, het Del/tsch blauw, geniet een wereldvermaardheid. De eenige
■pottenbakkerij, welke thans het „blauw" maakt, dateert uit 1665. Het beschilderen
der voorwerpen geschiedt nog steeds met de hand, alleen wordt thans een witbak-
kende klei gebruikt, die van een doorzichtig glazuur wordt voorzien, terwijl men
vroeger geel of bruin aardewerk vervaardigde, dat met een ondoorzichtig wit email
weid bedekt. Het beschilderen van de producten.
Er heeft zich een combinatie gevormd,
die ten doel heeft in Nederland een
vacantie-centrum ce stichten naar het
voorbeeld van de Butlin-holiday-camps
in Engeland. Het is een nieuwe vorm van
vacantiegenoegen, waarby de gasten ge
durende hun verblijf volledig worden
bezig gehouden. Aanvankelijk wilde men
zoo'n centrum in Noordwijk stichten,
later gaf men de voorkeur aan Zand
voort.
Uit betrouwbare bron vernemen wij,
dat van de zijde van het departe
ment van Openbare Werken en
Wederopbouw uit verschillende over
wegingen bezwaar tegen de stichting
van dit centrum (waarmede een ka
pitaal van ruim drie millioen is ge
moeid) wordt gemaaktHet is vrijwel
zeker, dat het voornemen van de
initiatiefnemers, om in 1948 met de
exploitatie te beginnen, niet ten uit
voer kan worden gelegd.
Den laatsten tijd was de groentevoor
ziening in Zandvoort zeer onvoldoende.
Groenten waren niet te koop of tegen
prijzen die ver uitgingen boven de vast
gestelde maximumprijzen. Het gemeen
tebestuur heeft Zaterdag ingegrepen en
zeven duizend kilo groenten (roode en
witte kool en uien) met gemeente-auto's
uit Broek op Langendijk laten halen
en deze tegen matige prijzen ter be
schikking van de inwoners gesteld. Hier
voor bestond uiteraard groote belang
stelling, niettegenstaande men. een
uur moest wachten, omdat de auto's
boven Alkmaar waren ingesneeuwd en
daardoor vertraging hadden. De gemeen
te zal met den verkoop van groenten
zoo noodig doorgaan en trachten de
sorteering uit te breiden.
Op onze vraag of de gemeente de
maximumprijzen berekent, kon men
geen antwoord geven, daar de dienst
van de prijsbeheersching in Haarlem
Zaterdagmorgen geen inlichtingen daar
omtrent verstrekte.
De nieuwe maximumprijzen waren
toen n.l. nog niet bekend. Men ver
trouwde evenwel, geen prijsvoorschriften
te overtreden, want de berekende prij
zen bedroegen ongeveer de helft van
wat de menschen in de groentewinkels
moesten betalen, zonder dat de prijs
beheersching hiertegen optreedt.
Wethouder Groos houdt voortaan
spreekuur Dinsdagsmiddags van 45
uur in het raadhuis.
Wegens brandstoffenschaarschte zijn
de kantoren van het gas- en waterlei
dingbedrijf, van publieke werken en het
bureau huisvesting op Zaterdag geslo
ten.
TWEE VRIENDINNEN
Zeg Marja, wat heb jij aan je huid
gedaan? Die is zoo mooi en gaaf.
Wel, mijn schoonheidsgeheim
is: Purolin voor mijn gezicht
en Purol voor mijn handen.
(Adv.)
In Krasnapolsky te Amsterdam open
de Zaterdagavond de voorzitter van
den Nederlandschen Zionistenbond, de
heer J. var Amerongen, de 44ste alge-
meene vergadering met een rede, waar
in hij de problemen van het Joodsche
volk, in het bijzonder in Palestina, be
lichtte. Spr. oefende scherpe critiek op
het beleid van Engeland.
Wat het Joodsche bevolkingsdeel van
Nederland aangaat, zeide spr. zich te
verheugen over de toelating door de
Nederlandsche regeering van 500 kin
deren uit D.P.-kampen in Duitschland.
Hij verwierp de vestigingsplannen in
Suriname, die volgens hem „gewijzigde
Mussert-plannen" zijn. Surinamers en
Joden zijn er niet in gekend. De oplos
sing ligt, volgens den N.Z.B., in de ves
tiging van een vrijen Joodschen staat
in het Joodsche land. Daarom moet
volgens spreker's overtuiging, de instel
ling der Nederlandsche Joden steeds
positiever op die vestiging gericht wor
den en moet het besef groeien, dat
buiten Palestina geen Joodsche gemeen
schap levensvatbaarheid kan hebben,
wat in zekeren zin een distancieermg
van de bevolking der gastlanden in
houdt.
De vergadering nam een motie aan,
waarin er bij onze regeering op wordt
aangedongen bij de behandeling van
het Pelestina-vraagstuk in de vergade
ring van de Vereenigde Naties op te
komen voor 'n onverzwakte handhaving
der in het Palestina-mandaat erkende
rechten van het Joodsche volk op Pa
lestina.
„De Ghesellen van de Spelewei". on
der leiding van Anton Sweers. zuilen
vanaf den 3en Zondag van de Vasten
tot Woensdag in de Goede Week een
Passie-Paaschtoumée houden. Op het
programma staan:
„Elckeriyc' in de bewerking van
Jan Engelman.
„De Kruisweg" van Henri Ghéori
„Terug naar Gethsemané" van Ga
briel Smit.
Inlichtingen over deze Passie-Paasch-
tournée bij „Ons Leekenspel", Bussum.
De belangstelling voor zaken van
de bijzondere rechtspleging moge
dan tanende zijn, hedenmorgen, toen
de beruchte S.D.-spionne, de 41-
jarige Anna van Dijk, zich voor het
Bijzonder Hof te Amsterdam verant
woorden moest, was de publieke tri
bune tot de laatste plaats bezet. Mr.
E. H. F. VV. van Schaeck Mathon
presideerde, terwijl mr. Gelinck, die
21 getuigen gedagvaard had, als
procureurïiscaaï fungeerde.
Verdachte maakt een nogal beslisten
indruk en begint, op vragen van den
president, een verhaal over de hulp, die
zij aan Joden heeft verleend; maar zij
bekent toch, hoewel minder beslist, het
geen haar in de dagvaarding ten laste
wordt gelegd. En dat is niet weinig. Ans
van Dijk- zegt, op een vraag van een der
Raadsheeren, dat zij kerkelijk is opgevoed
in de Joodsche kerkgemeenschap.
U kende dus de Tien Geboden?" aldus
de Raadsheer.
„Zeker mijnheer" is het antwoord.
De eerste getuige is de beruchte S.D.-
er P. Schaap, die in bezettingstijd hon
derden Joden heeft gearresteerd en dan
ook in vele zaken voor het Hof gehoord
wordt.
Ook verdachte was als Jodin door hem
aangehouden, maar nadat zij beloofd had
Joden te verraden was zij vrijgelaten.
Afgesproken werd, dat verdachte boven
dien 10 pet. van het in beslag genomen
geld en de goederen zou krijgen
En verdachte had zich uitstekend
aan haar belofte gehouden; Schaap
zegt het nadrukkelijk: „Zij was de
beste, die ik had." „En hoeveel had
u er?" vraagt de president. „Een
stuk of tien" antwoordt Schaap met
een onbewogen gezicht.
Verdachte zegt door Schaap met den
dood te zijn bedreigd. Zij had gehandeld
uit een „krankzinnige angst."
„U had 1% jaar den tijd, om over dien
angst heen te komen", interrumpeert de
procureur-fiscaal.
„Hoeveel Joden heeft u aangebracht
naar uw eigen schatting?", vraagt de
president dan.
„Zestig ongeveer, edelachtbare" is ver-
dachte's antwoord, dat een heftige reactie
op de publieke tribune uitlokt. „Een
vluchtige telling in het dossier levert al
68 gevallen op" brengt Jir. Gelinck in
het midden en ook de president trekt de
schatting van verdachte sterk in twijfel.
De volgende getuige, Kaper, ook ex-
S D.-er, schat het aantal op eenige hon
derden.... Ongeveer vijfhonderd!
Vervolgens komt de chef van het
bureau Joodsche Zaken, Otto Kempin,
voor. Hij schetst verdachte als „zeer
werkzaam." Een typiste bij den S. D., die
daar door de illegaliteit was geplaatst om
te spionneeren, (zij hield het er niet min
der dan vier jaar uit!) komt dan ver
klaren dat Kempin eens tegen haar ge
zegd had: „Die werken goed. Die hebben
heel wat voor ons aangesleept!" En daar
mee werden verdachte en een „collega"
van haar bedoeld.
Branca Simons, medewerkster van
verdachte, komt vertellen, dat ZU altijd
door Anna van Dijk mee werd genomen.
„Anna wist altijd de adressen: het wa
ren meestal vrienden en kennissen van
haar"Getuige zegt door verdachte te
zijn beïnvloed: „Zij kon zoo mooi pra
ten." En dat schijnt verdachte nog niet
verleerd te zijn. Naarmate de zitting vor
dert wordt ZU steeds spraakzamer en zij
is nooit om een woord verlegen.
Een andere getuige, eveneens een me
dewerkster van verd., zegt. dat Anna V.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT
pass. 21 Febr. Aden n. Batavia.
KOTA BAROE RotterdamBatavia,
pass. 22 Febr, Malta.
KOTA INTEN Rotterdam—Batavia,
22 Febr. te Southampton.
(Van onzen Romeinschen correspon
dent).
Rome, 17 Februari
Tijdens een hevigen nachtaanval op
Londen in de eerste weken van de
battle of Britain werden de bewo
ners van 'n groot huis in een der volks
buurten. gewaarschuwd, dat tegen den
zijwand een onontpiofte bom was neer
gekomen. Ontruiming was geboden. On
der degenen, die in het helsche lawaai
van den bom-nacht naar buiten kwa
men, bevond zich een oude priester. Hl)
werd, rillend van de koorts, gesteund
door de anderen. Zijn bezittingen be
stonden uit een brevier en een stapel
beschreven papieren, die hij onder den
arm droeg. Men zond hem van het
eene adres naar het andere. Tenslotte
werd hem een plaats op een boot gege
ven en ging hij tusschen kinderen en
ouden van dagen naar het veilige Ame
rika. Een balling zonder bezittingen,
zonder familie; een onaanzienlijke, oude
man in priestertoog.
Don Luigi Sturzo verliet Engeland op
een tijdstip, waarop naar later blij
ken zou de oorlog beslist werd, ook
al zouden nog vijf jaar van barren
strijd noodig zijn om den vijand tot
overgave te krijgen. Hij verliet Enge
land na een verblijf van zestien jaren.
Op 28 October 1924 was hij In Londen
aangekomen, verbannen uit zijn va
derland, waar Mussolini begonnen was
met de liquidatie van zijn tegenstan
ders. Als een van de eersten, de be
langrijkste van de oppositie, moest Don
Sturzo het veld ruimen. Hij ging, ver
slagen; de ander had het duel gewon
nen. Maar gebroken was zijn formida
bele kracht geenszins, integendeel. Hij
zou het toonen, nam hij zich voor; hij
zou niet rusten, zoo God wilde, en hij
heeft woord gehouden.
Hij werd geboren in Caltagirone, ergens
op Sicilië Op 18 Mei 1894 werd hij pries
ter gewijd Hij studeert aan de Gregoriana
te Rome, promoveert in de theologie:
keert als hoogleeraar in zijn geboorte
plaats terug. Later volgen nog promoties
in economie en sociologie, terwijl hij be
halve deze vakken ook nog filosofie do-
De ellende en armoede der Slciliaansche
boeren maken hem tot hun grooten
voorvechter. Hij begint zijn strijd voor
Don Luigi Sturzo
vrijheid en recht, waaraan hij een lang
leven zou wijden. Hij richt vereenigingen
op, sticht vakscholen, organiseert, advi
seert, helpt. Daarnaast zijn studie, zijn
colleges, zijn eerste publicaties. Wanneer
h(j eens tijd heeft schrijft hij een tooneel-
stuk, gedichten, 's Nachts componeert hij
„Geremia", een oratorium voor koor en
groot orkest, jaren later te Rome uitge
voerd, een „Magnificat".
„Het was madr een liefhebberij", 'zegt
hij thans. Intusschen wordt hij ln 1905
burgemeester van zijn geboorte-stad. Een
priester-burgemeester, aan wlen de boe
ren en arbeiders hun lot hebben toever
trouwd en op wier aandringen de benoe
ming afkwam, ondanks het anti-clerlca-
lismeHij wordt korten tijd later zelfs
adviseur van het Provinciale bestuur en
vice-voorzitter van den bond van Itali.
aansche gemeenten. Tijdens den (eersten)
Wereldoorlog verdubbelt hij zijn werk
kracht. Zijn Initiatieven reiken over het
geheele land en zijn sociaal werk wordt
het voorbeeld voor tal van organisaties
Hi) wordt secretaris-generaal van de jon
ge Katholieke Actie; hij sticht een groo
te hulpverleening aan oorlogsweezen.
Na den wapenstilstand volgt dan de groo.
te stap ln de politiek.
Op 18 Januari 1919 richtte hij de eer
ste Katholieke Partij ln het Koninkrijk,
de Partito Popolare. op. Gedurende ruim
vijf jaren was hij de belangrijkste factor
ln het binnenlandsche politieke leven van
Italië. Najaar 1924 verliet hij zijn werk
zijn partij en zijn land.
Op 6 September van het vorige Jaar
ging hij te Napels van .boord, een zeer
oude. zwakke mantewien de tranen
over de wangen liepen Uit het geheele
land kwamen welkomsttelegrammen en
een groote menigte was ter begroeting
aanwezig Maar van actief deelnemen
aan den pohtieken strijd kon geen
sprake meer z(Jn en zoo is hij gewor
den tot den grooten man op den ach
tergrond.
Hij woont thans te Rome in een kloos
ter, maar vanuit zijn studeerkamer, die
hij nauwelijks nog verlaat, klinkt on
ophoudelijk zijn vermaan tot het land.
tot de partijen, die elkaar ten koste van
het land bestrijden. Onmetelijk is zijn in
vloed op het partij-bestuur van de Demo-
crazia Crlstiana, zooals de nieuwe na-oor-
logsche naam van zijn oude partij thans
luidt. Al verschijnt hij nergens meer, al
voert hij niet meer het woord en al leeft
hij teruggetrokken, zijn invloed op het
land is niet te vergelijken met dien van
welken anderen ouden politicus dan ook.
H(j vormt als het ware het christelijke
tegenbeeld van dien anderen filosoof,
even oud als hij, die door de liberalen tot
hun geestelijken vader ls verheven. Bene
detto Croce en Don Sturzo. hoe diep drukt
het verleden zijn stempel op het Italië
van vandaag
Hij ontmoet graag journalisten van an
dere landen. Holland bezocht hij geduren
de eenige maanden in het begin der der
tiger jaren. Hij noemt namen van goede
vrienden, aan wie hij de prettigste her
inneringen heeft. Over Italië spreekt hij
telkens weer. over de toekomst, niet
over het verleden! „Het Communisme le
vert niet een specifiek gevaar op voor
Italië, wêl voor geheel Europa en dat niet
zoozeer als economische revolutie, want
die zou nauwelijks een solide basis heb
ben, maar wèl als politieke Invloed van
Rusland. Dit gevaar is nog toegenomen
door het onverstandig optreden van de
Anglo-Amerikanen in EuropaDe ver
volgingen van de Katholieken in Joego
slavië en vooral ook Albanië, welke beide
landen het meest direct beïnvloed worden
door Moskou, hebben een zuiver politiek
doel..... Ook de anti-clericale actie van
het oogenblik in Italië ls zuiver en alleen
een product van de communistische partij
hier, die Immers de nauwste betrekkingen
onderhoudt met Moskou! Het vredes-ver-
drag is een domheid, die haar gevolgen
niet missen zal, helaas. Natuurlijk heeft
Italië schuld en moet het boeten, maar
deze bepalingen zijn te streng en dragen
de grootste gevaren voor het land en zelfs
voor den vrede in zich
Omtrent de toekomst van het Katholi
cisme is hij zeer optimistisch. De huidige
opleving van het geloof en de machtige
uitbreiding van de Kerk en den invloed
van den Paus noemt hij opmerkelijk en
veelbelovend.
En de kansen van zijn vaderland, van
Italië, na alle slagen en rampen, die het
land troffen? Hij somt ze op. deze ram
pen. en besluit dan: „Dit alles heeft tot
algeheele desorganisatie van den Staat
geleid, die gebukt gaat onder een reuzen-
bureaucratie. Natuurlijk hebben de lei
dende kringen het spoor verloren en dit
alles heeft de demagogie van het soclalls-
tlsch-communlstische blok wel zeer ln de
hand gewerkt. Maar het volk is uit al
deze catastrofen te voorschijn gekomen
bezield met den wil om het land er boven
op te helpen, het op te bouwen en h«t
weer een plaats te bezorgen, die in over
eenstemming is met zijn Katholiciteit, zijn
cultuur en zijn verledenOndanks al
les blijf ik optimist 1"
Dijk altijd erg blij was wanneer zij een
pluimpje van Kempen kreeg. Zij (verd.)
haatte de Joden, omdat zij door hen,
zooals zij zeide, verraden was.
Ook deze getuige was bang geweest
voor verdachte, die haar met arrestatie
bedreigd had als zij niet mee bleef doen.
Verdachte ontkent dit en plotse
ling barst getuige dan uit, om met
pathos verdachte in het gezicht te
slingeren: „Jij bent een duivelin in
mensehengedaante", woorden die
door een krachtig applaus van de
publieke trib'une onderstreept wor
den.
Een buurman van verd. vertelt, dat hij
zag hoe Anna van Dijk thuis kwam met
één of meer menschen, daarna bij hem
kwam telefoneeren, altijd met een ze
keren Piet, die dan nu Piet, Schaap
bleek te heeten
(De zitting duurt voort)
De Katholieke Nederlandsche Boe
ren- en Tuindersbond heeft te
's-Hertogenbosch een bijeenkomst
gehouden, waarop ir. Van Haaren
het algemeen probleem schetste
waarvoor de jonge boeren thans
staan. Aan Emigratie is z.i. niet te
ontkomen. Wij dienen deze echter
te zien als een noodzakelijk kwaad.
De K, N B. T. B. zal aandacht
schenken aan de godsdienstige en
economische kanten van het vraag-
st tk.
Ir. Horsman toonde 'vervolgens aan,
dat voor 50.000 jonge boeren in Neder
land twee uitwegen openstaat: of in
Nederland een ander beroep kiezen, of
in het buitenland zich een eigen be
staan te verzekeren. Voor vestigings
mogelijkheden komen Brazilië en
Frankrijk het meest in aanmerking.
Het ligt in de bedoeling, dat door de
K. N. B. T. B. in ZZuid-Frankrijk een
speciaal opleidingscentrum zal worden
opgericht. Een commissie heeft inmid
dels ook reeds in Brazilië de kwestie
bestudeerd en onderzoekt nog een ge
bied aldaar op grondkwaliteit.
Voor emigratie van boeren naar Ar
gentinië, naar Canada en naar Austra
lië worden voorbereidingen getroffen,
aldus spr.
In het Voorloopig Verslag van de be-
grooting van Buitenlandsche Zaken wij
zen vele Eerste-Kamerleden er op. dat
deelneming van het Koninkrijk aan den
laatster- oorlog de regeering heeft ge
noopt, in naaste en verdere toekomst de
traditioneele politiek van neutraliteit en
zelfstandigheid te vervangen door een
buitenlandsch beleid, op positieve doel
einden gericht. Daarbij zal zij zich huns
inziens van de vervulling van tweëerlei
taak moeten kwijten: ten eerste die.
welke Nederland heeft gekregen als lid
van de Organisatie der Vereenigde Na
ties. en ten tweede die, welke voortvloeit
uit onze historische roeping bemiddelend
op te treden tusschen de onderscheidene
culturen en landaarden.
Gaarne zou men een duidelijke
uiteenzetting ontvangen van het
standpunt, dat de regeering denkt
in te nemen bij de aanstaande vre
desonderhandelingen met Duitsch
land. Wel heeft zij reeds een voor
loopig overzicht van de Nederland
sche eischen gegeven, doch daarmede
achtte men de desbetreffende mate
rie niet uitgeput.
Vele leden meenden te weten, dat onze
missies in Duitschland vooral ten aan
zien van de terugvoering van aan ons
volk ontroofde goederen niet hadden be
reikt. wat had mogen worden verwacht.
Het had hen voorts getroffen, dat Ne
derlanders, die reeds van vóór het uit
breken van den oorlog bezittingen ln
Duitschland hadden, zeer groote moei
lijkheden ondervinden, wanneer zij een
onderzoek naar den stand van hun ver
mogen wenschen in te scellen.
Deze 'eden achtten het van meer be
lang, dat de regeering haar aandacht
zon richten op deze aangelegenheden
dan op de z.g. her-opvoeding van het
Duitsche volk.
De Britsche koning heeft Vrijdag het
Zuid-Afrikaansche parlement geopend
met het voorlezen der troonrede. Ge
woonlijk wordt de troonrede het eene
jaar in het Engelsch. en het andere jaar
in het Afrikaansch voorgelezen. Hoewe)
dit jaar de beurt aan het Afrikaansch
was las de koning de rede in het En
gelsch, met uitzondering van den slot
zin: „Hierbij verklaar ik de vierde zit
ting van het neeende parlement van de
Unie van Zuid-Afrika voor geopend."
Het vorstelijk gezelschap is Vrijdag
vertrokken naar Port Elizabeth.
De nieuwe gouverneur van den Ameri-
kaanschen staat Georgia, Herman Tal-
madge over wiens recht om gouver
neur te zijn nog geoordeeld moet worder,
door het Hooggerechtshof heeft eer
wet onderteekend. volgens welke neger
niet zullen mogen deelnemen aan 0
preliminaire verkiezingen in den stag
Georgia
Posities schepen
AALSDIJK 21/2 v New York n. Rotterdam
AVERDIJK. Willapa-Aberdeen, 20/2 te
Hoquian
DELFTDIJK 21/2 v. Avonmouth te Cardiff.
EDAM, Rotterdam-Cuba. 21/2 te Antw.
TiEEEDAM 22/2 v Antwerpen n. R'dam.
MACUBA 22/2 v. Cura/jao te, Amsterdam.
MIRZA 23/2 v. Fremantle te Abadan verw.
NIJKERK 22/2 v. A'dam te R'dam.
OVULA 19'2 v Abadan te dingapore verw.
PAULA 10/2 v Hongkong n. Singapore.
PERNA 10/2 v Sydney te Miri verw., daar
na terug opi te dokken.
SLOTERDIJK 28/2 v. Batavia te Rotterdam
verwacht.
Bioscopen
Rembrandt: Caesar en Cleopatra (18 H'
Cinema-Palace: Brief encounter (18
Luxor: De graaf van Monte Christo (18 J
2, 4.15. 7 en 9.15 u. Frans-Hals: The con
stant nymph (1£ j.). 2. 4.30. 7 en 9.15 u.
City: Alles op den pof (volw.), 2.15. 4.3"'
7 en 9.15 u, Spaarne-Theater: De 13e gas'
(14 j.). 2.30 7 en 9.15 u. Zond. 2, 4.15.
en 9.15 u.
Apotheken
De Zond.- en nachtdiensten worden tot
Maart waargenomen door: Bosch en Vaart
apotheek, Bosch en Vaartstr. 26, tel-
13290; Apotheek Florijn, Gr. Houtstr "°j
tel. 10500; H. Remmers en Zn., Kruisst».
6, tej. 10354; Noorder-Apotheek, Jan Gil"
zenkaae 181, tel. 23821.
Zieken vervoer; Fa. Mathot, Gr. Houtstr.
39, tel. 11990 en Margriet, Turfmarkt
10 rd, tel. 21400 (dag en nacht).
Dinsdag 25 Februari:
Brinkmann; Ned. Hist. Vereen.: „Droom
beeld of Werkelijkheid", lezing 8 uur.
Ledenvergadering Zwemclub „Haarlem
8 uur.
uiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiikini
Er was al lang iets niet in den haa&
met de reisplannen van Henk Gortzak
dat voelden wij wel. Het duurde all®"
maal wat lang. Nou, en daar kwamen de
laatste dagen de berichten in de krant-
Wij begrepen er eerst niet veel van, van
deze nieuwe Indische kwestie. Totdat
„De Waarheid" onder oogen kregen.
Toen werd ons plotseling alles veel dui"
delijker. Zij zijn bang in Indië. Voor
Gortzak! Ja, waarachtig. En daarom
mag hij niet komen. Zij zijn daar als de
dood dat Gortzak buiten het phantoom
Linggadjati, het werkelijke Linggadja1'
en het geheime Linggadjati nog een an
der Linggadjati zal ontdekken: het su
per-vooruitstrevende Linggadjati.
hemel weet zou hij in Batavia wel eet
Nederlandsche tegen-regeering forme®'
ren! Dat zou net iets voor hem zijn-
Maar Gortzak is ook niet, van vandaag
of gisteren. Hij is zijn maatregelen 8
aan het nemen, zoo lezen wij. Wedden,
dat ie nou juist gaat, nou het niet ma?'
Wij hebben fluks een nader onderzoek
ingesteld en wij hoorden al verluiden
maar dat moeten wij vanzelfsprekend
onder strikte geheimhouding meedee"
len dat hij van plan is zich als blinde
passagier op een „Vliegende Hollander'
naar Indië te laten brengen!
Nog strikter is de geheimhouding die
wij van onze lezers moeten afpersen 1°
verband met het volgende nieuwtje, dal-
wij dank zij een zeer speciale relati®
konden bemachtigen. De Nederlandsen®
Regeering heeft een uiterst geheim tel®"
gram aan generaal Spoor gestuurd'
„Juut!" staat er op.
(„Juut", waarschuwingssein voor Afll"
sterdamsche straatjongens).
In het kader van de voorbereiding vat
de a.s. volkstelling is vorige week e«®
aanvang gemaakt met bijeenkomsten
de provinciale hoofdsteden met de buf'
gemeesters onder voorzitterschap van d®<1
Commissaris der Koningin. In deze bijf
eenkomsten geeft de directeur-genera^'
van de statistiek, dr. Ph. J. Idenburft
een uiteenzetting betreffende het doe] et
de beteekenis van deze telling.
In de tweede helft van Maart zull®^:'
in een aantal centra vergaderingen nw|
de plaatselijke leiders der volkstellh1»
volgen, waarin vragen betreffende d®
practische uitvoering van de telling a»"
de orde zullen komen.
De Zwitsal-fatarieken te Apeldooi'11
hebben in verband met de blijde §e'
beurtenis op Soestdijk 3000 special
vervaardigde baby-pakketten, inhouden'
de een doos Zwitsal-balsem, een bllS
Zwitsal-kinderpoeder en een stuk zwi'"
sal-babyzeép vervaardigd. j
Deze pakketten hebben zij via de UP'6
van Vrouwelijke Vrijwilligers laten ui'"
reiken aan die moeders, die vrijwel ge'
lijktijdig met de prinses een baby kr®'
gen. De prinses heeft deze schenking
in dank aanvaard.
LADDER WEDSTRIJD ln het oploss®8
van schaakproblemen. Men kan altijd te
ginnen met het inzenden van oplossing';.,
Van tweezetten 2 punten, van driezette{
S pnt.. van langere problemen 4 pnt. V°fr
nevenoplossingen 1 pnt.. hoogstens 2 Pl
1J.C j. uwgbtvua
probleem. Het aantoonen yan onoplosba'te
held 2 pnt. Drie-maandelijks een prijs. te
prijswinnaar verliest zijn punten. Voor
overige deelnemers blijven de punten tot s
tellen tot zij - een prijs winnen. Oplos®',,
welke zonder geldige reden, van 12 acht®
eenvolgende problemen geen enkele °P'Sjt
sing inzendeh, worden van de puntend1'
afgevoerd. ,[1
Oplossing van den tweezet nr. 773,
J J. Burbach, Zwolle, eerste publicatie-
De pointe ligt in de vraag, mag zW®,
rocheeren? De stand van den witten g
ning lost de kwestie op. De witte
kon, gelet op de twee zwarte pionnen "te
op h7 komen, tenzij langs een omweg te
f8. Maar dat was onmogelijk als de zWV-
koning op e8 stondDerhalve is het te
wijs geleverd, dat de zwarte koning JJ
plaatst is en daarom niet rocheeren in u
Het aantal oplossers welk de finesses
het probleem begrepen heeft, ls ln verg -fr
king met de vele oplossers, welke zon
meer 1. Ke8 opgaven, zeer gering. Voter«
het reglement hebben wil alle lnzeno i
van den sleutelzet twee punten toegeK®, tp
De eerst genoemde groep verdient echte*
eervolle vermelding. Wij zullen de palte-
van deze bekwame oplossers in de volge
rubriek noemen. pil
Wij danken den heer Burbach. dat „i
zijn origineel probleem, waarvan ons a jfS
anticipatie bekend ls, voor deze rUD'
heeft afgestaan.
Probleem nr. 776 van B. Postma, Den 0®"'
Eerste publicatie
Wit geeft mat ln twee zettcm
Oplossingen binnen drie weken u«re>-
den aan Jos. Duvergé. Binnen
straat 40. Amsterdam-C.
Enkele oplossers maakten oezV^eti^ree
het slaan van een pion door den Jj, ter
in het probleem van Br. Koenvjop d
onrechte Het nemen van een P
den sleutelzet ls onschuldig-
