n
Vooruitgang in het omroepbedrijf
sinds de bevrijding
ENGELAND VOOR EEN BANKROET?
In Hilversum wordt hard gewerkt
rEENZAAM
VERZET
Zal Arabië drooggelegd
worden?
50 pet. luisteraars
minder
250ste retourvlucht
Amsterdam-Batavia
DINSDAG 25 FEBRUARI 1947
PAGINA 3
Amerikaansche krokodillentranen
(Van
TURKSCHE ORDER VAN
ACHT MILLIOEN
Onderwijzersstaking
in Amerika
Generaal P. L. Legentilhomme, de militaire gouverneur van Parijs, trad te
Londen in het huwelijk met mevr. Marjorie Smith, weduwe van Commander
Charles J. Smith. Generaal Legentilhomme was de eerste Fransche leger
aanvoerder, die zich voor generaal De Gaulle verklaarde en door de
regeering-Viehy deswege bij verstek ter dood veroordeeld werd. Het
bruidspaar.
Italiaansche boeren
demonstreeren
tet
Belgische onderscheidingen
Groentenhandel bespreekt
het conflict
R.K. KAPPERS BIJEEN
Februaristaking 1941
VEESMOKKEL BIJ
CHAAM
12 personen in arrest
HENRI HERMANS
OVERLEDEN
BARON RENGERS
OVERLEDEN
Examens schilder- en beeld
houwkunst
MINDER MARGARINE MAAR
MEER BOTER
Extra boimen blijven geldig
Omzetbelasting
Huldigingscomité pastoor
Vissers
Wordt vervolgd)
onzen Londenschen correspondent)
De werkelijke beteekenis van de hui
dige economische crisis in Enge-
land is in Amerika eerder en
J^per begrepen dan in Engeland zelf,
de kortzichtigheid die samengaat
het politieke kleinbedrijf en de meer
^middellijke en oppervlakkige gevolgen
den kolennood den dieperen ernst
de situatie verborgen hielden. Daar
s°mt by dat de waarschuwingen aan
adres van de bevolking zoo veelvuldig
jterhaald zijn en dan nog wel in de om-
jilsting van politieke orationes pro domo,
het publiek immuun is geworden
V°or de Cassandra-stemmen van links
rechts en zijn ongerustheid concen
treert op de kleine narigheden van iede-
Ju dag. In Amerika echter kon men
^ch de weelde veroorloven van diepere
Politieke bespiegelingen en de resultaten
2iin wel zeer sober. Niet slechts besefte
geenszijds van den Atlantischen
^eaan dat de huidige crisis slechts een
symptoom is van een ernstige econo
mische kwaal, men onderkende haar ook
a*s een onvermijdelijk stadium in den
°hdergang van 't Engelsch imperium.
^ïet is dan ook niet overdreven te zeg-
jf®1* dat alle speeches van Attlee en zijn
Ojuega's met hun doctrinair gebrek aan
ij^jeling. minder indruk hebben gemaakt
Engeland dan de artikelen van Walter
J^Ppmann in de New York Herald Tri-
rphe. De meeste Engelsche commentaren
^°hter op deze artikelen leggen speciaal
nadruk op Lippmann's herhaalde ver-
'£»arin^en Amerika zich niet de weelde
.yeroorlooven werkeloos toe te zien,
^rwijl Engeland strijdt om zijn econo-
•usch bestaan.
Belangryber dan deze verklaringen
de door Lippmann aangevoerde
gronden voor Amerikaansche bezorgd
heid. Hü is van meening dat Engeland
nog veel ernstiger economische
Crisis tegemoet gaat en dat het deze
c*isis zal ondergaan voordat Amerika
°P zün beurt een herhaling zal mee
maken van de crisis van 1929. Hü
hieent derhalve dat Amerika moet hei-
Pen voordat een onvermydeiyke crisis
'h Engeland zal leiden ,,tot historische
en internationale gevolgen, welke niet
ingedaan gemaakt zullen kunnen wor
den." Met deze gevolgen bedoelt Eipp-
mann niet anders dan de gedwongen
liquidatie van het Britsch Imperium
tengevolge van een economisch bank
roet en het daaruit voortvloeiend on
vermogen zyn buitenlandsche belan
den te beschermen.
.Lippmami waarschuwt zijn eigen land
üj.0r de gevaren welke zullen voortkomen
w t het vacuum achtergelaten Engeland,
kil wenscht dat Amerika zijn bui-
On ^ndsche politiek reeds nu oriënteert
ZioK toekomstige rol van erfgenaam en
doü5 gereed maakt zijn aanspraken te ver-
fea ?en te&en de eenige andere groot-
welke de middelen zou "kunnen be-
Uen om den boedel over te nemen Rus
*and.
^fen begrijpt in Amerika maar al te
Engel
ui AnieiiKa iiiattr ai te
fcï» i- dat Engeland ondanks zijn zeer ver-
tni e Positie nog steeds een belangrijke
in vervult voor de Amerikanen vooral
(O het Midden-Oosten waar Engelsche
da ers c'e poorten bewaken en niet slechts
r? poorten maar ook de olie-belangen
a;'rvan Amerika een steeds grooter deel
hit.1- Ondertusschen kan Amerika zich
ustig wijden aan het Amerikaniseeren
dir ('o Stille Zuidzee, waar het een kleine
oizend Japansche eilanden onder zijn
gptrategische voogdij" wenscht te plaat-
*ii„' 0:1 Engeland onder den druk van
JU economische zwakte en onder pressie
van da Labour-idealisten die het Engel
sche leger wenschen in te krimpen zich
in nog sneller tempo terug trekt uit het
Nabije en Midden-Oosten, dan zal Amerika
zelf de verdediging van zijn belangen in
deze gebieden op zich moeten nemen het.
geen met zich mee zou brengen de nood
zaak meer Amerikaansche soldaten naar
het buitenland te zenden hetgeen, gezien
de uitgesproken vijandigheid vandg pu
blieke opinie ten opzichte van de aan
wezigheid van Amerikaansche troepen in
het buitenland, vrijwel uitgesloten moet
worden geacht, tenzij een werkelijke oor
logstoestand een dergelyken maatregel
rechtvaardigt.
Het Amerikaansche medelijden draagt
dan ook in sterke mate den stempel van
eigenbelang en het is moeilijk aan te
nemen dat het vooralsnog zal leiden tot
concrete hulp in welken vorm dan ook.
Amerika's buitenlandsche politiek Is in
veel te sterke mate het hybridisch pro
duct van interne politieke secretie. En
terwijl Washington tranen laat over het
noodlijdend Angel-Saksisch broedervolk,
kan het tegelijkertijd achter de schermen
doorgaan met een grootscheepsehen
aanslag op de Engelsche koopvaardij
vloot en kunnen Amerikaansche Zionis
ten doorgaan met het aanwakkeren van
den liaat welke Engelands moeilijke taak
in Palestina zoozeer bemoeilijkt heeft.
De commissie voor de hygiene, onder
deel van de Arabische Liga, heeft te
Cairo het voorstel van den Saoedischen
afgevaardigde, die een algeheel verbod van
gebruik van alcoholische dranken in de
Arabische landen ingevoerd wil zien, in
studie genomen.
De afgevaardigde van Irak verklaarde
van zijn kant, dat het verbod van
haschisch een Europeesche gedachte is,
bestemd om de verbreiding van het al
coholisme in het geheele Midden-Oosten
te vergemakkelijken.
De Egyptische afgevaardigde wil nog
verder gaan dan zijn Saoedischen collega
en het gebruik van tabak, haschisch en
alcohol bestrijden.
Op een vergadering van de Neder-
landsch-Turksche Vereeniging te
Den Haag Is medegedeeld, dat het
Turksche Gouvernement bij een com
binatie van scheepswerven in ons
land een order van circa acht htil-
lioen gulden heeft geplaatst.
Meer dan 2000 onderwijzers in Buffa
lo (New York) zijn Maandag gaan sta
ken voor het verkrijgen van hoogere
salarissen. Dit is de grootste onderwij
zersstaking in de geschiedenis van de
Vereenigde Staten. De stakers meer
dan tweederden van het 2900 man groo-
te onderwijzerskorps der stad kregen
van hun leiders te hoeren „de staking
door te zetten met de waardigheid, die
steeds aan hun beroep eigen is geweest".
Ben autoriteit op onderwijsgebied
heeft Maandagmorgen medegedeeld, dat
78 van de 98 scholen der stad gesloten
zouden worden. Hierdoor zouden 60.000
van de 71.000 leerlingen van onderwijs
verstoken zijn.
De onderwijzers eischen, dat hun mi
nimum-salaris verhoogd zal worden' van
18752675 dollar per jaar tot 24004000
dollar per jaar, met tusschentijdsche
verhoogingen van 1025 dollar In plaats
van de aangeboden 300 dollar.
Ongeveer 10.000 boeren en boerinnen
zijn Maandag in vrachtwagens uit de
omringende heuvels naar Rome geto
gen om in de hoofdstad te demonstree
ren voor agrarische hervorming, brood
en werk.
De groote menigte van armelijk g«-
kleede boeren (allen uit de tijdens den
oorlog zwaar getroffen dorpen Marino,
Genzano en Albano) trachtten het re-
geeringspaleis te bereiken, maar werden
door carabinieri en politie-in-jeeps te
gengehouden. Zij droegen spandoeken
mee, waarop leuzen stonden als „Wij
eischen het onbebouwde land. Wij wil
len de groote landgoederen bebouwen.
Wij willen werk en brood".
Op de ordelijke wijze, aan Italiaan
sche boeren, in tegenstelling tot de
stadsbevolking, eigen, marcheerden de
demonstranten vervolgens via het Co
losseum naar het hoofdbureau van po
litie, waar zij door communistische lei
ders werden toegesproken. Daarop gin
gen de boeren weer rustig op hun
vrachtwagens om terug te keeren naar
hun woonplaatsen. Een delegatie uit
him midden bleef achter en confereerde
met vakbondsautoriteiten.
Nylon reeds verouderd Over tyrannie van bezittingen
Proceskosten voor John Citizen en Franz von Papen
Nog heeft Europa slechts op kleine
schaal kennis gemaakt met de be-
v faamde Nylon-kous of er komen
^richten, dat ook deze Nylon reeds tot
vjvelleden behoort en door een nieuwe
"lamg is achterhaald. „Terylene" zou het
euwe garen van de toekomst heeten en
»nLZ0U niet alleen sterker, maar ook
*°edkooper dan Nylon zijn. De uitvinding
k°rdt op het oogenblik nog met een ze-
geheimzinnigheid omweven, een
oombom .of iets dergelijks waardig. De
Jpgelsche Imperial Chemical Industries"
teft echter door een tip van den sluier
te lichten het vrouwelijke deel van de
^teld, maar vast nieuwsgierig gemaakt.
Hoe vroeg de Duitsche plannen voor
vliegende bommen al in Engeland
b bekend waren, heeft de Engelsche
tefessor R. V. Jones in een lezing
^rhuld. Reeds in October 1939 waren de
s tete Duitsche plannen bekend. De Brit-
Jpe militaire attaché in Oslo ontving in
e maand een anoniem schrijven, waar-
j^stond, dat, indien Engeland er prijs op
J^'de op de hoogte te worden geteld van
^schillende Duitsche technische ontwik-
j^jtegen, zfj slechts den tekst van de in-
*«ei
Ven
teg van het dagelijksche Duitsche
bwsbulletin van de BBC behoefde te
^tenderen. Dit werd natuurlijk gedaan en
j ^ritten werden veel wijzer, vooral over
ee soorten radar, over belangrijke proef-
ations en de ontwikkeling van raket-
.bitrien. Aanvankelijk stond men zeer
®Ptisch tegenover alle inlichtingen,
ij asr naarmate de tijd verstreek, bleken
j meeste inlichtingen juist te zijn. Prof.
fiat*68 vertelde o.a. hoe men ontdekte,
w." Peenemünde bij Stettin een belang-
rt proefstation was: een kantoorbe-
etide in Berlijn, die instructies moest
Psteiien voor het aanvragen van ben-
toewijzingen, hechtte aan het docu-
een lijst van namen met plaatsen,
Jterheen de instructies moesten worden
jenden. Een copie van deze lijst be-
v'te Engeland, waarop de namen "in
ïïip?°rtle van belangrijkheid waren ver-
pr ld' De tweede plaats op de lijst was
g^Pemünde, dat later aan vernieti-
bombardementen werd blootge-
°e iemand zijn aardsche bezittingen
moe kan zijn, zonder het aardsche
5^,, slijk als een der voornaamste aard-
we bezittingen den rug toe te draaien,
tuif.6 bliiken uit de vier-regelige minia-
r-aclvertentie uit de „Times":
^Adverteerder, zichzelf wenschend te
tj^i'den van de tyrannie zijner bezit-
kle Wenscht alles te verkoopen: huis,
toe0fen> auto, jacht, schilderijen, foto-
ellen, postzegels, geweren etc."
^UoS er imfhebbers mochten zijn, dan
l04 '!5n ZÜ reflecteeren onder Box P.
The Times E. C. 4, Engeland.
et proces in Neurenberg heeft
den Engekchen een aardig be
drag uit de schatkist gekost,
recht kan de Britsche minister
van Financiën getuigen, dat Goering
zijn huid niet voor niets heeft verkocht.
Bijna 1 millioen gulden kostte het pro
ces aan salarissen, onkosten, onderzoe
kingen etc. Een van de voornaamste
Britten in Neurenberg, Sir David
Maxwell Fyfe, kostte den staat bijna
221.000 gulden. De kleinere goden deden
het misschien iets minder, maar het
kleinste bedrag bedraagt altijd nog
11.000 gulden.
Labourleden interpelleerden over dit
„Neurenberg-milhoen". Zij moesten
toegeven, dat het geld slechter besteed
had kunnen worden. Per slot van zaken,
aldus zeiden zij, is de wereld door het
proces bevrijd van een aantal men-
schen, die gemist konden worden. Maar
zij vroegen zich wel af, waarom de
Britsche belastingbetaler nu ook nog
voor de liquidatie van die heeren moest
betalen. Of zij niet genoeg last van hen
hadden gehad.
Franz von Papen is er in verhouding
nog slechter aan toe. Want hij zal
alleen 413.000 mark moeten be
talen als proceskosten van de Spruch-
kammer, welke hem tot acht jaar ver
oordeelde. Overigens maakt het voor
Von Papen niet zoo heel veel uit, om
dat een andere bepaling zegt, dat hij
van zijn geheele vermogen slechts 5000
mark mag behouden en bovendien zijn
straf'wegens zijn leeftijd wel levenslang
zal beteekenen.
Met zijn gezonde kleur en witte
haren zag Von Papen er bij zijn ver
oordeeling uit als een keurig diplo
maat, die zich dapper door de moei
lijkheden van het oogenblik heensloeg.
Een blos trok er over zijn gezicht, toen
de president de uitspraak bekend
maakte, maar onmiddellijk hiad Von
Papen zichzelf weer in bedwang. Hij
ging rechtop staan en zei geen woord.
Fritzsche, die tot negen jaar veroor
deeld is, verblijft reeds in het arbeids
kamp Langwasser en zei Zondag tot
eenige journalisten, dat hü al een bed
voor Van Papen in gereedheid had ge
bracht.
De Russische walvisch-expeditie in
de Zuidpool heeft deze week haar
eerste vangst gedaan: een walvisch
van honderd ton. Op weg naar het visch-
gebied haalden de visschers een zeer
groote zeeschildpad binnen.
Op een persconferentie, na de ver-
oordeeling, maakte Von Papen
vele bittere opmerkingen. Vooral
over de autoriteiten, die hem na zijn
vrijspraak in Neurenberg verhinderd
hadden naar de Britsche of Fransche
zone te gaan. „Als deze mijn vertrek wél
hadden toegestaan, was ik nu een vrij
man geweest", voegde hü er met een
verongelukt gezicht aan toe. Hü had
scherpe critiek op de ongelijkheid van
de denazificatiewetten in de verschil
lende zones, een „ongelijkheid, die in
een land als Duitschland niet mocht be
staan". Dit alles bü elkaar heeft Von
Papen doen feesluiten in beroep te gaan
en daarmede te protesteeren tegen „de
misvattingen der historische feiten", die
in het proces vervat zün.
Von Papen vertelde, dat in 1942 ie
mand uit Roosevelt's omgeving zich in
Turkije tot hem had gewend voor het
openen van vredesbesprekingen. Dit al
les is echter niet doorgegaan.
Om aan alle wanbegrippen een einde
te maken zal Von Papen een boek
schrüven, waarin hü de „historische
misvattingen" zal corrigeeren. „Ik ben
bereid mijn aandeel in de verantwoor-
delü'kheid tegenover Duitschland te
nemen, maar niet ten opzichte van de
dertien millioen Duitscbers, die door
hun stem Hitier aan de macht hebben
gebracht".
De Beiersche minister voor denazifi
catie wil intusschen ook in beroep gaan.
Maar om andere redenen. Hü eischt voor
Herr Von Papen namelijk de maximum
straf: tien jaar.
De consul-generaal voor België, ir. J.
Dany, heeft in Den Bosch eenige eere-
teekenen uitgereikt van het Roode Kruis
van België aan inwoners van Den Bosch
en Vught, op grond van in den bezet
tingstijd aan Belgische gevangenen in
het concentratiekamp Vught verleende
hulp. Het eere-teeken eerste klasse werd
Uitgereikt aan mevr.'H. Timmenga uit
Vught en burgemeester H. J. Loeff van
Den Bosob, die tijdens de bezetting bur
gemeester van Vught was. Het eeretee-
ken tweede klasse ontvingen mevr. Th.
van Zinnicx Bergman- Le Febure uit
Vught en majoor J. de Swart uit Den
Bosch.
Naar aanleiding van het conflict in
den groentenhandel kan worden mede
gedeeld, dat gisteren in het Jaarbeurs
restaurant te Utrecht de landelüke af-
deelingen van de vakgroepen en de vrije
organisaties van den groentenhandel
in vergadering zijn bijeen geweest met
het doel zich uit te spreken over het
conflict met den minister. Het is echter
niet mogelijk gebleken in één verga
dering het probleem zoo duidelijk te
stellen, dat een eensluidende gedrags
lijn voor allen kon worden ontwikkeld.
Men had daarom de vergadering tot
hedenmiddag verdaagd en hoopt dan
tot een nauwkeurige bepaling van het
standpunt van den groentenhandel te
kunnen komen.
De Westelijke contactcommissie van den
Nederiandschen Katholieken Bond van
Kapperspersoneel „st. Cosmas" kwam
Zondag te Leiden hijeen om het éénjarig
bestaan te herdenken.
Tot plaatsvervangend voorzitter van de
commissie werd benoemd de heer Scha-
vemaker uit Haarlem. Besloten werd den
derdij technischen dag in September te
houden, zoo mogelijk in Haarlem, anders
in Leiden.
De bondsvoorzitter, de heer H. M. Fran
ken, merkte op, dat' er thans elf tot
twaalfhonderd van de 3000 R.K. Kappers
bedienden in den bond' zijn georganiseerd.
Deze kern van krachten heeft naar spre
kers meening. belangrijk werk tot stand
gebracht, speciaal ten aanzien van de
vakopleiding. De richtlijnen voor dit jaar
kunnen worden samengevat in twee
punten, n.l. herstel van de rechten der
vrije vakorganisaties ten aanzien van de
opleiding en het op hooger plan brengen
van de bedrijven zelf en het kappersbe-
roep.
Met instemming van de vergadering werd:
een resolutie aangenomen en aan den
minister van Economische Zaken gezon
den, waarin de afdeelingen Noora- en
Zuid-Holland van „Sint Cosmas" er op
aandringen, ten spoedigste te bevorderen,
dat de vrije vakorganisaties worden her
steld in hun rechten ten aanzien van
de kappers-vakopleiding.
In het artikel van Maandag over de
Februaristaking in 1941 te Amsterdam,
is ten onrechte den naam van Ton Koot
genoemd als W.A.-man, die op het Wa-
terlooplein bü door de W.A. ontketende
relletjes zwaar gewond werd. Deze man
was Hendrik Koot, die slechts door zijn
misdragingen in bezettingstüd bekend
heid verwierf.
H.M. „Van Galen" wordt morgen.
Woensdag, tusschen 2 en 3 uur aan het
Steenenhoofd te Amsterdam verwacht.
Von Papen hoorde zijn
vrijspraak door het In
ternationale Tribunaal
in Neurenberg met
eenige verbazing aan.
De vreugde vaii zijn
onmiddellijke invrij
heidstelling duurde
echter slechts kort.
daar de Beieren hem
niet lieten vertrekken.
Zijn nieuwe gevangen
schap eindigde in een
veroordeeling. Franz
von Papen is nu geen
Franz von Papen meer,
maar „Haftling No.
zooveel, Arbeitslager
Langwasser."
Er doen zich in de Hilversum-
sche radiowereld onmiskenba
re teekenen voor, welke wij
zen op een groote activiteit van het
omroeppersoneel en een vruchtbaar
resultaat der artistieke en techni
sche werkzaamheden in de afgeloo-
pen maanden, sedert de bevrijding.
Wanneer in het onderstaande
over het een en ander iets wordt
verteld, bedenke men wel, dat daar
bij in geen enkel mogelijk opdicht
aandacht is geschonken aan de be
faamde „radiopolitiek".
Men heeft ons van bevoegde züde
medegedeeld, dat het aantal luisteraars
in Nederland met ongeveer 50 pet. is
teruggeloopen. Er waren voor den oor
log circa l'A millioen luidsprekers in de
Nederlandsche huiskamers opgesteld,
terwijl het er thans nog een 700.000
zijn, waarvan 400.000 aansluitingen op
het radiodistributienet. Men mag nier-
uit concludeeren, dat 300.000 Nederlan
ders hun radiotoestel aan het oog van
de Duitschers hebben weten te onttrek
ken.
De radio neemt ondanks deze ver
mindering van het aantai luisteraars
op het oogenblik een belangrijke plaats
in bij ons volk. En temeer, nu iedereen
zoo'n klein beetje is ingevroren en men.
met kolen of niet, de gezelligheid
thuis moet zoeken. Wij hebben tijdens
den oorlog en de bezetting veel moe
ten ontberen en wanneer wij al luister
den gebeurde dat op een geheimzinnige
wijze, ergens achteraf op een zolderka
mertje of onder den vloer en dan alleen
nog op gezette tijden, wanneer het be
kende V-teeken door den aether klonk.
Het is anders geworden sedert de be
vrijding. Zij, die reeds voor den oorlog
een belangrük aandeel hadden in het
functionneeren van het omroepbedrüf.
maar wegens bijzondere omstandigheden
vijf jaar lang hun stemmen niet tot de
luisteraars konden richten, moesten zich
in den zomer van 1945 opnieuw inwer
ken, met uitzondering van hen, die de
oorlogsjaren in Engeland doorbrachten
en daar hun krachten wijdden aan de
verzorging van de uitzendingen van
Radio Oranje.
Er bleek reeds direct, nadat wij de
vrijheid en onafhankelijkheid hadden
verkregen, dat de luisteraars iets an
ders wilden. Het was te begrijpen, want
de Duitschers en hun trawanten hadden
niets anders gedaan dan ons overstel
pen met «humbug en nazi-propaganda
Het was voor het omroeppersoneel
geen gemakkelijke opgave op staanden
voet aan 'en wensch van de meeste
luisteraars te voldoen. Uit alles bleek
echter, dat men op alles was voor
bereid. Er werd met bekwamen spoed
gewerkt om de programma's samen te
stellen, niet alleen voor het binnen
land, maar ook voor de gebieden ver
buiten de landsgrenzen. Achteraf is ge
bleken, dat men goed heeft gezien.
Zoo vormt de radio de verbinding tus
schen de militairen in Indië en hun
bloed- en aanverwanten in het vader
land. De militairen en hun vrienden
en kennissen weten dit te waardeeren
en naar waarde te schatten en maken
van dit contactmiddel een dankbaar ge
bruik, zooals blükt uit de animo voor
het uitwisselen van groeten over en
weer.
Er bestonden reeds vóór 10 Mei 1940
speciale uitzendingen voor Indië
ep het buitenland, welke o. m.
de PHOHI verzorgde, waarbij gebruik
werd gemaakt van de radiomasten van
Huizen.
Kapitein G. Sluizer, wiens stem
tienduizenden Nederlanders overal ter
wereld gedurende den oorlog via den
zender Radio Oranje hebben kunnen
beluisteren zijn aanhef bij iedere
uitzending is beroemd geworden: „Hier
is Radio Oranje, de stem van strijdend
Nederland"' schrüft in het werkje
Radio Nederland over de Huizensche
zendinstallatie het volgende:
„14 Mei 1940, vier dagen na de
Duitsche invasie, werd P.C.J. opge
blazen; De Duitschers herstelden ech
ter de ruïne en gebruikten onzen
zender voor hun propaganda naar
het Verre Oosten. Maar in het voor
jaar van 1944 werd één der antennes
opnieuw onklaar gemaakt sabo
tage, geholpen door de natuur en
toen bleef P.C.J. zwijgen tot hü weer
in goede vaderlandsche handen was.
Voor hun vertrek vernielden'de Duit
schers nog het een en ander, maar
niet al te grondig, daar was geen tijd
meer voor. Reeds enkele weken na
de bevrijding begonnen technici met
de reparaties aan de zendinstallaties
en aan de ontredderde antennes. Het
weer werkte gelukkig nogal mee,
want het spannen van een nieuw
antenne-net aan de hooge masten
is geen werk, dat bij storm en regen
kan worden verricht. Er stonden op
dat oogenblik in Huizen nog twee
herstelbare antennes, waarvan de
eene voor de 19.71 meter een
straal energie uitzendt gericht op
Indië. Deze antenne, bestaande uit
een netwerk en twee vaste masten,
was betrekkelpk snel hersteld. Er
was echter meer werk aan de anjlere
antenne voor 31.28 meter welke
gebruikt werd om naar alle deelen
der wereld uit te zenden."
Kap. Sluizer vertelt over de andere
antenne o. a., dat deze uniek is
in de wereld. „Zü bestaat weer
urt een netwerk, opgehangen aan twee
hooge houten masten, terwül deze ge -
heele installatie is gemonteerd op een
over rails loopend draaibaar onderstel."
Medio Augustus 1945 waren de werk
zaamheden klaar en werd er een begin
gemaakt met de uitzendingen. Een
post van honderden brieven uit alle
vijf werelddeelen bevestigt de belang
stelling van het luisterend puoüek voor
deze uitzendingen. En het zün in het
bijzonder de zeevarenden, welke PCJ.
beschouwen als de directe verbinding
met Nederland. Met deze uitzendingen
heeft Nederland weer een naam ge
kregen op internationaal terrein en het
zijn de beste krachten, die hier hun
medewerking aan verleenen. Zonder
ook maar iemand tekort te doen vol
staan wij met Edward Startz te noe
men, die bijna 20 jaar geleden :-. dienst
van den omroep trad. Zijn actueele,
vroolijke voordracht. Startz spreekt
niet minder dan zeven talen en ge
bruikt nooit een of andere aanteeke-
ning, maar improviseert is in het
buitenland populair geworden. Het is
nog niet zoo lang geleden, dat een
Amerikaansche fabrikant, die voor
zaken een bezoek aan Ne Ierland
bracht, Edward Startz in Hilversum
speciaal ging opzoeken. De man was
niet eerder tevreden, dan toen hü den
omroeper had gevonden. Startz werkt op
een origineele wijze. Wie hem wel eens
heeft bezig gezien, wanneer hij een
vraaggesprek voert met een orgeldraaier
op straat, begint iets van zün succes
te begrüpen.
Naast de P.C.J. is er nog het pro
gramma voor de strijdkrachten, ter
wijl de laatste berichten luWen. dat
ook de K.R.O. zich meer speciaal tot
het buitenland zal wenden.
Een keur van artisten werkt iederen
dag: hoorspelen worden gerepeteerd,
orkesten samengesteld, reportages ge
organiseerd. En wanneer men dit alles
in oogenschouw neemt, en vergelijkt
met de toestanden van kort na de be
vrijding, ziet men de verschillen dui
delijk.
Zoo langzamerhand beschikt men
weer over voldoende geschoolde krach
ten en heeft ieder zün eigen taak en
werkprogram, terwijl het technisch
apparaat ook is hersteld en wordt uit
gebouwd.
Vanmorgen vroeg vertrok van
Schiphol het K.L.M.-toestel 312,
onder gezagvoerder Rijkhof naar
Batavia. Deze vlucht is de 250ste
retourvlucht AmsterdamBatavia
sinds 10 November 1945. Ondanks
het vroege uur en de kou, gaven
talrijke personen aan den start van
deze kroonvlucht een bü'zonder
relief.
De heer C. A. Driessen, waarnemend
hoofd van den AmsterdamBatavia-
dienst dèr KI.M, hield een korte toe
spraak. Sinds 10 November 1945 ver
voerde de K.L.M. 17.245 passagiers,
215.160 kg. bagage en 517.760 kg. post
op deze lijn. De afstand, welken de
vliegtuigen tot nu toe hebben afgelegd,
is bijna gelijk aan 170 maal den aard
omtrek. De heer Driessen wees voorts
op het groote belang van een viermaal-
wekelijkschen dienst op Indië.
Bij de 28 passagiers, die deze reis
meemaken, bevinden zich o.a. Soeka-
wati, president van Oost-Indonesië,
zijn echtgenoote en twee zoontjes,
voorts de heer M. Hamelink. minister
van Financiën van Oost-Indonesië, mr.
dr. F j. w. H. Sandbergen, hoofd van
het verkeerswezen in Ned.-Indië, prof.
dr. J. H. W. Verzijl, die als juridisch ad
viseur aan de commissie-generaal is
toegevoegd, en den heer K. F. Zeeman,
president van dc Indische kantoren der
Nederlandsche Handel Maatschappij.
De secretaris-generaal van Overzee-
sclie Gebiedsdeelen, de heer J. M. Ki-
veron, deed, namens den minister, de
heeren Soekawati, Hamelink en Verzül
uitgeleide.
Vóór zün vertrek verklaarde Soeka
wati zeer tevreden te zün over zün be
zoek aan Nederland. Hij zeide van de
mogelijkheden en den wil tot samen
werken van beide partijen overtuigd te
zijn.
In Chaam (N.B.) nabij de Belgische
grens heeft de politie, in samenwerking
met den C.C.D., kommiezen en mare
chaussee een uitgebreide veesmokkel
naar België ontdekt. Reeds zün 12 per
sonen in arrest gesteld, o.w. een expe
diteur uit Chaam met zijn drie zoons.
Gisteren konden 17 paarden achter
haald worden bij de grens. Het onder
zoek duurt nog voort.
Maandagavond omstreeks half twaalf is
te Maastricht plotseling na een korte
zieke, welke ineens verergerde in den
ouderdom van goed 64 jaar overleden de
bekende dirigent van het M.S.O., Henri
Hermans.
Henrl Hermans heeft Maastricht en
Limburg op muzikaal-cultureel terrein
een faam van nationale en zelfs inter
nationale beteekenis bezorgd.
Van 1916 af heeft Henri Hermans doel
bewust gewerkt aan den uitbouw, de ver
dieping en den bloei van het Maastricht-
sche muziekleven, waarin hij in den loop
der jaren met zijn concerten heel Lim
burg en een deel van Noord-Brabant heeft
betrokken.
Henri Hermans werd op 7 Februari 1883
te Nuth geboren uit een muzikale fa
milie, waarin reeds twee eeuwen lang or
ganisten elkaar generatie op generatie op
volgden. Zijn eerste muzikale studies
maakte hy bij zijn vader en bij pater
Van den Heuvel S.J. te Sittard, waarna
hij te Aken op 18-jarigen leeftyd de eind
diploma's in kerkmuziek en orgelspel be
haalde. Direct daarna werd' hij organist
in de O. L. Vrouwenkerk te Maastricht
In dien tijd volgde hij het conservatorium
te Luik, waar hy eerste prijzen kreeg
voor piano, harmonie, fuga en compositie
en de gouden .medaille voor oa-gel.
In 1911, toen hij driigent was van
de Maastrichtsche oratoriumvereeniging,
haalde hij in Keulen he orkest-directic-
diplama. Hij was inmiddels leeraar aan
de stedeiyke muziekschool en lyceum,
ging hy zich geheel wijden aan zijn or
kest-directie.
1 Februari 1941 vierde Henrl Hermans
zijn zilveren Jubileum als orkest-dirigent.
De overledene was officier in de orde van
Oranje Nassau. Zooals gemeld benoemue
slechts enkele weken geleden de gemeen
teraad van Maastricht naast Hermans, die
he volgend Jaar met pensioen zou gaan,
diens oud-leerling en assistent, Paul Hup-
perts, tot dirigent van het M.S.O.
Te Amersfoort te in den ouderdam van
72 jaar plotseling overleden A. J. Looxma
van Weideren baron Rengers. Hij was
dijkgraaf van het waterschap Eemnes,
Bunschoten en Spakenburg en kamerheer
ijb.d. van H. M. de Koningin, en voorts
den grondlegger van de ruilverkaveling
van den Eemnesserpolder
Op 5 Mei zal het examen, voorafgaande
aan de wedstrijden om den z.g. „Prix de
Rome," een aanvang nemen, terwijl de
wedstrijden (proef- en eindkampen) in
de monumentale en versierende schilder
en beeldbouwkunst op 2 Juni '47 aanvan
gen. Gegadigden dienen zich ulteriyk op
7 April schriftelijk op te geven bij den
hoogleeraar-directeur van de Rijksakade-
mie van Beeldende Kunsten te Amsterdam,
Stadhouderskade 86.
De grondstoffen-aanvoer in het bin
nenland voor de margarine-industrie is
op het oogenblik, in verband met de
weersomstandigheden, moeihjk, aange
zien dit vervoer in hoofdzaak per bin
nenschip geschiedt. Daarom ligt het in
de bedoeling in het totale vetrantsoen
voor de periode van 2 tot 15 Maart 125
gram margarine te vervangen door een
zelfde hoeveelheid boter. Het rantsoen
tan 500 gram bestaat dan voor de helft
uit boter en voor de helft uit margarine
voor de houders van een A-, B- of C-
kaart. De kinderen met een D- of E-
kaart behouden het gebruikelijke rant
soen van 125 gram margarine en 250
gram boter.
De voor genoemde periode meer ver
strekte boter zal later worden inge
haald door tijdelijke vergTOoting van het
deel margarine.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat de ter gelegenheid van de
blijde gebeurtenis in het prinselijk ge
zin aangewezen bonnen T72 voor een
rantsoen tabaksartikelen en V 72 en
X72 voor 100 gram versnaperingen gel
dig blijven t/m 8 Maart,
De Belastlnpcommissie van de Stichting
voor den Landbouw vestigt er de aandacht
op, dat volgens een ministerieele aan
schrijving van 19 September 1946, no 195,
aan de Inspecteurs der Invoerrechten en
Accynzen opdracht gegeven is, van de
landbouwers, die in de oorlogsjaren tegen
normale prijzen hun producten hebben
verkocht aan behoeftige consumenten,
over de opbrengst van die producten geen
Omzetbelasting te heffen of die belasting
zoo noodig te restitueeren.
In verband met het heengaan van
pastoor Vissers als sportadviseur, heeft
zich onder leiding van ir F. Hopster
een landelijk comité gevormd, om hem
passende hulde te brengen. R. K. voet
balclubs, officials, scheidsrechters en
alle sympathiseerenden, kunnen hun
bijdragen storten op het gironummer
159697, ten name van A. Dobbelsteen,
Simon v. d. Stelstraat 12, Tilburg, on
der vermelding „Huldeblük Pastoor
Vissers".
De Noord- en Zuid-Hollandsche Tram
wegmaatschappij kon, dank zij de inspan
ning van de territoriale troepen uit Har-
derwyk Pn Rotterdam, vandaag de dien
sten op al haar lynen. AmsterdamPur-
merend en AmsterdamMonnikendam
Volendam, weer hervatten. De sporen zijn
weer sneeuwvrij en de tram maakt weer
om het uur haar tocht.
Roman uil den
bezettingstijd
^loor Hans Verhoeven.
31)
Kohnke fluisterde zün chef iets in.
„Aanslag," kon Maarten verstaan. Dam-
mert aarzelde een seconde en trok den
jongeman dan ruw aan een arm mee.
„Ga zitten!" wees hü. „En schrijf deze
kaart over. Maar denk er aan, dat je
typt zooals je dat altijd doet! Natuur-
lük aanslaan!"
Nu begreep Maarten wat zü zochten.
Zü hadden iets in handen gekregen,
waarvan zü het schrift wilden vergelü-
ken met de afdrukken der schrüfmachi-
neletters. Zooals elk handschrift zyn
kenmerkende eigenaardigheden heeft,
kan er ook uit afwükingen, scheeve letters
of anctere onregelmatigheden, worden
nagegaan of een feepaalde schrüfmachine
is gebruikt. Hij zette zich voor het ap
paraat en schoof er een vel papier in.
Dammert rukte het er weer uit.
„Dit niet," zei hij. „Een kaart moet
het zyn. Hier, neem deze." Hü reikte
hem een blanco bevolkingskaart aan.
Maarten tikte den tekst van de groene
kaart over. Het was een oogenblik werk.
„Geef hier!'"
Weer werd er vergeleken, er kwam een
loupe aan te pas, doch het resultaat was
nihil.
Maarten moest weer tegen den wand
gaan staan, Heinz bleef ter bewaking
achter en de beide anderen verwüderden
zich. Naar hy later gewaar werd, door
zochten de Duitschers minutieus het ge
heele gebouw, waarbü Tüntje, die onder
bewaking van Franz was gesteld, hen
tot gids moest dienen. Zij vonden niets.
Maarten was verrast noch opgelucht; er
tvés ook niets te vinden, wist hü.
Razend kwamen zü in de secretarie
terug, vloekten, scholden, stompten en
dreigden. Hij had al lang de hoop opge
geven vrij te komen en verwachtte niet
anders dan te worden gearresteerd, weg
gevoerd naar de Euterpestraat. En, heel
even, met een niet te weerhouden ril
ling van ontzetting, flitste in zün ver
beelding het ontzettend visioen van den
laatsten gang om voor het vuurpeleton te
worden geleid. Met een soort bittere iro
nie bedacht hij, dat dokter Van Rhün
nu wel anders over hem zou gaan den
kenEn Joophoe zou zü er on
der zijn
Zijn antwoorden kwamen trager, luste-
loozer, alsof hü zich diep bewust was van
de nutteloosheid van verweer. Maar een
hoekje van zijn brein bleef waarschu
wen-en al vocht hij dan niet, hü bleef
koppig ontkennen.
Eindelijk, na een marteling van een
kwartier of waren het uren geweest?
lieten ze hem alleen. Hij was versuft
en zijn gezicht was pijnlük en opgezet.
Hij begreep het nog maar half, hü was
alleen, zij waren wegDat kon toch
niet waar zijn? Hij liep naar het raam
en gluurde voorzichtig door een spleetje
van het gordijn. Ja, het ongeloofelijke
was waar, daar gingen zü, alle vier.
Toen volgde de reactie. Hij zakte zwaar
in een stoel en liet uitgeput zijn hoofd
op de koelte van de schrüftafel rusten.
Tot hy' met een zenuwachtigen lach op-
krampte: denkende aan de groene kaart,
die hij had moeten overtypen. Het was
een Z-kaart voor den arbeidsinzet, uit
geschreven op naam van den heer Mont
gomery Als reden van vrystelling stond
er op aangegeven: onmisbaar voor de
Invasie van Europa.
Maarten had lang geweifeld of hij het
voorgevallene aan Joop zou vertellen,
doch hy besloot het tenslotte toch maar
te doen, omdat zü het anders ongetwü-
feld uit een andere bron zou vernemen
en dat zou haar noodeloos ongerust ma
ken. Hü durfde niet van de telefoon ge
bruik te maken, uit vrees, dat er zou
worden meegeluisterd, daarom liet hij
Tüntje een briefje bezorgen, waarin hij
haar een kort verslag gaf, met weg
lating van onverkwikkelüke details. Haar
schriftelijk antwoord was kort en
maakte weinig omhaal. De kern er van
werd gevormd door haar dringend ver
zoek klaarheid te brengen in de ver
houding tusschen hem en haar vader:
„Nu móet je met vader spreken, ik
sta er op. Dit wordt te gek. Misschien
kan hü je helpen of goeden raad geven.
Laat alles maar aan mij over. ik zal
hem vast inlichten en een afspraak
voor je maken.''
Zü had gelük, moest hy erkennen.
Hy ontving het briefje in De Vergulde
Hoed, waar hij dien middag was ge
bleven. Telefonisch verzocht hü Piet
Surrogaat hem te excuseeren.
„Spreekt vanzelf, Groenveld" zei de
burgemeester, iets te hartelyk. „Doe
het maar eens kalmpjes aan, dat heb
je wel verdiend. Ik red me die paar
uur wel. Als ik had geweten wat er
ging gebeuren, was ik niet weggegaan.
Drink een paar flinke borrels, daar
knap je van op."
Maarten had geen behoefte aan spi
ritualistische verdooving om zyn ge
schokt zenuwstelsel weer op peil te
brengen, doch voor Bolder bom was
aspirine als universeel geneesmiddel
vervangen door jenever.
