Protest van regeering der Ver. Staten
inzake „Martin BehrmaiT
Ned.-Indischeregeering zou
handel verlammen
Temperatuurstijging slechts
van tijdelijken aard
Verblijf te Cheribon in strijd met
's lands belang
Vansittart waarschuwt in
het Hoogerhuis
Verdeeling van
woonruimte
Goederen waren
gestolen
In Frankrijk is het echter reeds
tien graden boven nul
Guards op wacht in Jerusdems
verlaten straten
Wij leven nog steeds in een tijd van
nationalisme"
TOPSNELHEID BIJ N.S.
125 K.M.
Nu het regent
JE MAINTIENDRAI
Geen geweld gebruikt bij overbrenging naar
Tandjong Priok
Het weer
Dnjepr-dam in bedrijf
Tot hoofd en hart
DONDERDAG 6 MAART 1947
69ste JAARGANG No. 23790
k.n.i.p. KEURT ONTWERP
OVEREENKOMST GOED
Echter zonder de Nederl.
interpretatie
-
Wegen moeilijk berijdbaar
RONDOM DE „MARTIN BEHRMAN"
DOODVONNIS VOLTROKKEN
PARTIJRAAD DER K.V.P.
AMERIKANEN GESTRAND
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Administratie 21543
Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w-, f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der mm. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Aan den Ambassadeur der Vereenigde Staten in Den Haag heeft de Amerikaansche
regeering opdracht gegeven een mondeling protest te doen hooren tegen de maat
regelen der Nederlandsch-Indische regeering d.d. 29 Januari, waarbij bepaald werd,
dat zekere producten, die de Indonesiërs willen uitvoeren, het land niet zonder
verder onderzoek kunnen verlaten, aangezien die producten wellicht het eigendom
zijn van niet-Indonesische burgers. In verband met deze beslissing is, zooals bekend,
het Amerikaansche schip „Martin Behrman" onder Nederlandsche militaire bewaking
van Cheribon naar Tandjong Priok gebracht.
De woordvoerder van het Amerikaansche ministerie van Buitenlandsche Zaken,
die bovenstaande mededeeling deed, voegde er aan toe, dat in het protest zal
worden gewezen op de omstandigheid, dat de maatregelen der Nederlandsch-Indische
regeering ,;niet alleen den handel op Nederlandsch-Oost-Indië verlammen, maar
tevens de wereld berooven van artikelen, vooral levensmiddelen, waaraan in de
geheele wereld gebrek bestaat."
James W. Ryan, directeur van de
Isbrandtsen Steamship Company, noem
de gisteren op een persconferentie te
Eatavia de inbeslagneming van de
„Martin Behrman", die aan zijn maat
schappij toebehoort, „een illegale actie
van de Nederlandsche vloot op Indo
nesisch gebied" en verklaarde, dat hij
zou protesteeren bij president Truman,
den Veiligheidsraad, het Amerikaansche
Staatsdepartement én de Nederlandsche
regeering. Hij liet de bedreiging hooren,
dat de Amerikaansche regeering, de ver
zekeringsmaatschappij en de Isbrandtsen
Company de Nederlandsche regeering
aansprakelijk zouden stellen voor het
teruggeven van de rubberlading en voor
alle verliezen, die tengevolge van de
inbeslagneming geleden mochten wor
den.
De Nederlandsche autoriteiten heb
ben, aldus Ryan, hun houding ondanks
deze dreigementen echter niet veran
derd, het uitladen van de rubber uit het
Amerikaansche vaartuig wordt onver
droten voortgezet.
Na de persconferentie had de heer
Ryan een onderhoud met den heer
Van Hoogstraten, maar dit onder
houd kwam tot een abrupt einde,
toen de Amerikaansche reeder zijn
beschuldiging herhaalde, dat de
confiscatie van zijn schip gelijk
stond met een ..aanval in de Indo
nesische wateren door de Neder
landsche marine".
Eenige uren later werd een officieel
communiqué, uitgegeven waarin het vol
gende werd medegedeeld:
De directeur van de Amerikaansche
Scheepvaartmaatschappij „Isbrandt
sen", Ryan, heeft in een onderhoud met
nir. j. E. van Hoogstraten, directeur van
het departement van Economische Za
ken te Batavia, er op aangedrongen, dat
eèn gemengde Nederlandsch-Indonesi-
sche handelsorganisatie zou worden op
gericht, om de producten van Indonesië
voor de wereld toegankelijk te maken.
Ryan was van meening, aldus het com
muniqué. dat de Nederlandsch-Indische
regeering hiermede accoord ging, maar
mr. van Hoogstraten gaf hem te ver
staan, dat dit op een misverstand moest
berusten.
Nadat Ryan geprotesteerd had
tegen het in beslag nemen van een
Amerikaansch schip voor anker,
heeft mr. Van Hoogstraten geant
woord dat de goederen, die werden
geladen, gestolen goederen waren en
dat de scheepvaartmaatschappij
door het ministerie van Buitenland-
Naar wij vernemen heeft de N. V.
Ned. Spoorwegen haar plannen ten
aanzien van de opvoering van de
snelheden van het electrisch mate
rieel ingrijpend gewijzigd. Het aan
vankelijk, onder presidium van ir,
Hupkes ontworpen schema om op
een drietal lijnen, namelijk Utrecht
Arnhem, UtrechtAmsterdam en
RotterdamLage Zwaluwe eind 1947
treinen met een uursnelheid van 150
km. in te leggen, heeft men geheel
losgelaten.
Men denkt vooralsnog in het geheel
biet meer aan opvoering der snelheden
tot die hoogte. Men zal zich beperken
tot dit, welke het electrisch materieel
°ok voor den oorlog bereikte, namelijk
ongeveer 125 km. per uur, en daarvoor
doorgaan met het verzwaren der banen.
Ra negen dagen debat heeft de zitting
Van het voorloopige Indonesische parle
ment gisteren haar werkzaamheden be
ëindigd
en twee moties aangenomen. In
de eerste motie wordt vertrouwen uitge
sproken in de politiek der regeering en
de basisovereenkomst van Linggadjati
goedgekeurd, uitgezonderd de Neder-
bdsche interpretatie daarvan. De twee
de motie spreekt eveneens vertrouwen uit
1X1 de regeering en dringt aan op den
strijd
voor de onafhankelijkheid van
■Borneo, Celebes, de Kleine Soenda-eilan-
d®n en de Molukken, opdat deze gewes
ten zoo spoedig mogelijk zullen worden
opgenomen in den „eenheidsstaat van de
donesische republiek".
Naar het Fransche persbureau A. P.
meedeelt, hebben alle partijen tijdens
bijeenkomst van het K.N.I.P.met uit-
°ndering van de Masjoemi en de P.N.I.,
Rh motie ingediend, waarbij vertrou-
n wordt uitgesproken in de politiek
a de huidige „regeering", in het bij-
der met betrekking tot de onderhan
den met de Nederlanders.
sche Zaken te Washington was ge
waarschuwd, dat zij geheel voor ei
gen risico handelde.
Mr. van Hoogstraten voegde hier nog
aan toe, dat de souvereiniteit van de
Nederlandsch-Indische regeering over
het Nederlandsch-Indische gebied en de
territoriale wateren van dit gebied in
ternationaal erkend is, hetgeen nog on
langs de regeering van de Vereenigde
Staten heeft bevestigd. Het in beslag
nemen van de lading van het schip is
slechts geschied overeenkomstig de wet
en teneinde den particulieren eigendom
te beschermen, zoo besluit het officieele
communiqué.
Hedenochtend heeft kapitein Ryan, in
een verklaring via de pers den Ame-
rikaanschen consul-generaal te Batavia
een beroep gedaan op de Am. regeering
en op de regeeringen van alle vredelie
vende naties voor bescherming van het
De Engelsche Koninklijke familie woonde
tijdens haar verblijf in Zuid-Afrika in
Victoria Park te Port Elizabeth een tuin-
feest bij en bewoog zich ongedwongen tus-
schen de 7000 gasten. De Koningin draagt
een parasol om zich tegen de zonnestralen
te beschermen.
Amerikaansche schip „Martin E^ehrman",
zijn gezagvoerder en zijn bemanning
tegen de onwettige inbeslagname van
het schip. Ryan zeide, dat, toen de
„Behrman" zich in volle zee buiten de
drie mijl-zone bevond, de torpedojager
„Kortenaer" het schip heeft aangehou
den en het op onwettige wijze tot „een
Nederlandsche gevangenis" heeft ge
maakt en zelf daardoor een zeeroovers-
schip was geworden. De inbeslagneming
van de „Martin Behrman" is volkomen
onwettig, aangezien de Nederlanders zelf
toegeven, dat in deze gebieden geen oor
logstoestand en geen blokkade bestaan.
Prof. Verzijl, deskundige op vol
kenrechtelijk gebied en adviseur van
de Commissie-Generaal, verklaarde
vandaag tegen Aneta. dat Ryan's op
merkingen, volkenrechtelijk gespro
ken, kant noch wal raken.
De economische commissie, die van
morgen te Batavia zou bijeenkomen om
een wettelijke uitspraak te doen in de
zaak van de „Martin Behrman", heeft
haar zitting moeten uitstellen wegens
afwezigheid van Gani, den republikein-
schen „minister" van Economische Za
ken, die het congres te Ma lang bijwoont.
Vanmorgen is bij besluit van den
directeur van het departement van
Economische Zaken te Batavia ook
beslag gelegd op de lading rubber
van het Britsche schip „Empire
Mayrover"
Het regent! Eindelijkvoor het eerst
sinds maanden regent het. En we
wisten niet meerdat regen zoo
plezierig kan zijn. Me dunkt, dat
we vroeger mopperden, als de regendrup
pels 'smorgens aan het ontbijt tegen
de ramen tikten, maar vandaag zijn we
welgemoed op stap gegaan en we vonden
het lekker, die druppeltjes op ons gezicht.
Heel wat anders dan zoo'n kleffe sneeuw
vlok! De straat was bedekt met een vieze
brei, maar de hoop, dat dit het begin van
het einde van Koning Winter's rijk zou
zijn, deed ons zelfs op deze viezigheid
liefderijke blikken werpen. We stapten op
onze fiets en ploeterden moeizaam voort.
Toen de sneeuw stijfbevroren was, was
het gemakkelijker, maar we getroosten ons
gaarne deze extra inspanning. Het dooit
nu immers! We gaan er zelfs van aan het
neuriën. „Heerlijk weer", denken we en
zien bewonderend naar de hoornen bij het
Museum, die hun rijppakje van gisteren
verwisseld hebben voor een costuum van
ijzel. Het lijkt of ze geheel met een dun
glaslaagje zijn bedekt. Glazen boomen bij
een glazen paleis, het is als een sprookje.
We trappen voort, voorzichtig de groote
plassen cn de dikste brei mijdend. Een
snerpende claxcmkreet achter ons, drijft
ons naar den onberijdbaren zijkant van
den weg. Een prachtige limousine raast
langs ons heen en spat de brei tot boven
onze ooren op. Vandaag deert het ons
niet zoo heel erg. Wij zijn nu eenmaal in
ons zonnigste humeur. Maar morgen, of
misschien al vanmiddag, zullen wij tieren
over een dergelijke handelwijze. En te
recht! Tenslotte is die „meneer" in de
limousine niet alleen op de wereld en niet
al zijn medemensoken zitten in gesloten
auto's, veilig beschermd voor de mod
der, die anderen om zich heen wenschen
te spatten. Vandaag volstaan wij nog met
een verwijtenden blik. Heen, dan is die
taxichauffeur ons liever, die het maar
een beetje kalmpjes aan doet en de erg
ste plassen mijdt. Met een beetje goeden
wil gaat het ook zonder dat men modder
baden aanricht.
Wij arriveeren op de krant, nog steeds
welgemoed.
Wat een pokkenweer, hè?" zegt een
collega.
„Ondankbare!" antwoorden wij. „Wees
blij, dat het eindelijk weer eens regent".
Is het dan zoo moeilijk om content te
zijn met het leven?
Het K. N. M. I/te*De Bilt deelt mede:
Het depressie-systeem, dat ten Wes
ten van de Golf van Biscaye was gele
gen, trok onder invloed van krachtige
luchtdrukstijging over den Oceaan lang
zaam in de richting van onze omgevihg.
Het centrum lag vanmorgen juist vóór
de"\ Nederlandsche kust.
Onder invloed van deze storing
valt er over het land vrij veel neer
slag, in het midden en Zuiden van
het land in den vorm van regen, in
het Noorden voornamelijk in den
De reeks aanslagen, waardoor ex
tremistische Joodsche organisaties de
laatste dagen het Heilige Land weer
in opschudding hebben gebracht, is
aanleiding geworden tot de strengste
maatregelen, die tot nu toe aan Pales
tina zijn opgelegd. In de straten
van Jerusalem deelen de aanplakbil
jetten op de muren mede, dat de
Staat van Beleg is afgekondigd,
terwijl de Hooge Commissaris Cun
ningham van plan sou zijn de „Ope
ration Hippo" te doen beginnen,
volgens welke de Hebreeuwsche pers
aan banden wordt gelegd, postkan
toren, civiele gerechtshoven, tele
foondiensten etc. gesloten worden.
DK alles gebeurt vijftien maanden
nadat minister Bevin in het Lager
huis verklaarde, dat hij zijn politieke
toekomst op het spel zou zetten om
de Palestijnsche kwestie op te lossen.
Eenige weken geleden moest hij voor
de geheele wereld erkennen gefaald
te hébben. Want sounder aanbevelin
gen voor een bepaald plan deed hij
de geheele zaak over aan de Organi
satie der Vereenigde Volkeren. Chur
chill vroeg Bevin, waarom hij dit niet
ee jaar geleden reeds gedaan had,
toen de kwestie even onoplosbaar
was als vandaag. De vermoeide Bevin
antwoordde slechts, dat „na een con
flict van bijna 2000 jaar, die twaalf
maanden'van zijn uitstel van geen
beteekenis meer zijn."
En terwijl het Lagerhuis nakaart en
de wereld zich over dit nieuwe Brit
sche prestige-verlies uitspreekt, zet
dv onrust in Palestina zich voort.
Alleen reeds de laatste dagen zijn 20
Britsche soldaten gedood en 25 ge
wond. In Jerusalem vloog een offi
ciersclub in de lucht, in Haifa, Rene-
veth en Petah Tiqva werden leden
van de guards overvallen en uit hin
derlagen neergeschoten. Maar het
Engelsche geduld is nu ten einde.
Een actie is ingezet; de groote steden
zijn door de rpaatregélen uitgestor
ven. Haifa is leeg. Jerusalem zeer
stil. De treinen rijden niet meer, en
het kleine verkeer is stilgelegd. De
Militaire Politie treedt op. Rond de
opgeblazen Goldsmith-officiersclub
heeft de politie een diepgaand onder
zoek ingesteld. Honderden Joden
zijn na de aanslagen gearresteerd en
naar kampen gébracht om te worden
ondervraagd en op hun betrouwbaar
heid te worden onderzocht. Een van
de foto's toont een ouden Jood, die
door leden van de 6e Britsche Air-
borne-divisie uit zijn huis wordt ge
haald.
De andere laat 'n soldaat zien, die
gewapend met een junglemes
menschen achter een prikkeldraad-
■T
versperring houdt in den termijn dat
de bevolking op straat mag komen
om voedsel in ontvangst te nemen.
De eeuwige onrust en de sombere
toekomst van Palestina hebben véle
Joden, die in de eerste jaren van het
Nazi-regiem de wijk hébben genomen
of na den oorlog over de geheime
routes van Europa en de Middelland-
sche Zee het Heilige Land bereikten,
doen besluiten den weg terug op
te gaan. Vaak illegaal naar Palesti
na gekomen, reizen zij legaal weer
naar Europa. Vooral de Joden, die na
de bezetting van Oostenrijk en tijdens
de bedreiging van Polen en Tsjecho-
•elowakije Europa verlieten, keeren
weer naar hun vroegere woonplaat
sen terug. Dokters, leeraren en vak-
menschen uit Weenen, Bratislawa en
Warschau ten getale van 400, zijn
onlangs in Lydda scheep gegaan, uit
gejouwd en bekogeld door de Joden,
die dit verraad aan de Palestijnsche
zaak noemdenBijna op hetzelfde
oogenblik geraakte het illegale im
migrantenschip „Haim Arlosoroff"
voor de Palestijnsche kust in strijd
met Britsche oorlogsvaartuigen. De
eerste entering van de Britten mis
lukte en dertien man, die later aan
boord van het schip konden komen,
werden door de woedende passagiers
weer overboord gegooid. Maar het
lot. van de meeste illegale immi
granten ontging ook hun niet', eenige
dagen later zaten zij achter het
prikkeldraad van een van de Cypri
sche interneeri:igskampen, die een
kleine episode vormen uit het Jood
sche drama van alle eeuwen.
vorm van sneeuw. De overgangslijn
tusschen warmer en kouder lucht is
nu ongeveer tot aan de Noordelijke
provincies doorgedrongen.
De daarmede gepaard gaande tempe
ratuur stijgingens zullen vermoedelijk
slechts van tijdèlijkeo aard zijn. In En
geland is1 de koude lucht voornamelijk
achter de depressie opnieuw naar het
Zuiden doorgedrongen.
De dooi, die in Zuid-Engeland was
ingetreden, is alweer overgegaan in
lichte vorst. Het laat zich aanzien,
dat achter de doortrekkende storing
de koude lucht later ook over ons
land zal worden afgevoerd.
De temperatuur-verdeeling over Eu
ropa ziet er nu als volgt uit:
In Frankrijk temperatuur ongeveer 10
graden boven nul, in Zuid-Duitschland
temperaturen tusschen nul en +4, in
Engeland temperatuur vrijwel overal
enkele graden onder nul, evenals in
Noord-Duitschland en Polen. De laagste
temperaturen worden nu aangetroffen
in Scandinavië, in Midden-Zweden ko
men nog temperaturen voor van 15—20
graden onder nul.
De minimum temperaturen van he
denmorgen waren:
Vliegveld Twente 2, Den Helder 3,
Vlissingen 1, De Bilt 2, Vliegveld
Maastricht (Beek) —0, Vliegveld Gro
ningen (Eelde) —3.
In de Noordelijke provincies zijn de
wegen tengevolge van een daar woe
denden sneeuwstorm en lichte vorst na
genoeg onberijdbaar. De busdiensten zijn
er gestaakt. Ofschoon de Afsluitdijk nog
berijdbaar is, moet vooral door den hieu-
's-GRAVENHAGE, 6 Maart. Naar aanleiding van stappen,
de Amerikaansche ambassade 5 dezer op het departement van
die een lid van
Buitenlandsche
heeft ondernomen, en de door de
in- en uitvoerregeling,
de reede van
in strijd werd
Zaken in verband met de „Martin Behrman"
Nederlandsch-Indische regeering afgekondigde nieuwe
vernemen wij van bevoegde zijde het volgende:
De Koninklijke Marine heeft de „Martin Behrman" gelast
Cheribon te verlaten, aangezien het voortgezette verblijf aldaar
geacht met de openbare orde en 's lands belang. Daarop is de „Martin Behrman'
2 Maart j.l. op eigen kracht te Tandjong Priok aangekomen. Geen enkele vorm
van geweld is daarbij gebruikt. In een 2 Maart j.l. door de Nederlandsch-Indische
regeering afgelegde verklaring wordt duidelijk aangetoond, dat de nieuwe in- en
uitvoerregeling het bevorderen van den wettigen export beoogt, waarbij ten volle
rekening wordt gehouden met de behoeften van- buitenlandsche afnemers van
Indische export-producten, zooals in de eerste plaats Amerika.
Aangenomen mag worden, dat het departement van Buitenlandsche Zaken de
Amerikaansche regeering uitvoerig zal inlichten, zoodra nadere berichten over de
onderhavige aangelegenheid uit Batavia zullen zijn ontvangen.
H. M. de Koningin heeft afwijzend
beschikt op het gratieverzoek van H.
P. M. Bartelsman, tot de doodstraf
veroordeeld bij sententie van het Bij
zonder Gerechtshof te Amsterdam. Het
doodvonnis is hedenmorgen voltrokken.
Bartelsman heeft in 1943 te Amster
dam tezamen met anderen ten tijde
van de Joodsche razzia's tegen gelde
lijke vergoeding „van 5 vow iederen
Jood" Joodsche personen opgehaald en
ter beschikking van Duitsche instanties
gesteld. Verdachte heeft geheel vrijwil
lig naar eigen opgaven ongeveer 40
joodsche landgenooten aan de Duit-
schers overgeleverd.
Prof. mr. C. P. M. Romme zal Zaterdag
29 Maart in de Partijraadsvergadering
der K.V.P. te Utrecht een inleiding hou
den over de Indische kwestie. De agenda
voor de K.V.P.-vergadering, 9 en 10 Mei
te Utrecht, wordt niet gewijzigd.
Verwachting tot Vrijdagavond:
In het Noorden van het land tij
delijk nog krachtige wind, aanvanke
lijk zwaar bewolkt met op vele plaat
sen nevel of mist en eenigen regen of
sneeuw, later opklarend.
In Noord-Holland, Friesland en'
Groningen meest lichte vorst, in de
overige provincies opnieuw daling
van temperatuur, tot om het vries
punt overdag en tot enkele graden
onder het vriespunt in den nacht.
Zon 7.15—18.29, maan 18.16—7.14.
wen sneeuwval met ernstige moeilijkhe
den rekening worden gehouden. Ook in
Noord-Holland zijn de wegen vrijwel on
berijdbaar. Zoo is b.v. de weg Amster
damAlkmaar geheel onberijdbaar. De
wegen in de midden-provincies zijn over
het algemeen zeer glad, zoodat de groot
ste voorzichtigheid is geboden.
De groote wegen tusschen Amsterdam
en Den Haag, Rotterdam en Den Haag
en Utrecht en Den Haag zijn, zij het ook
met groote voorzichtigheid, berijdbaar.
Ook hier zijn sneeuwploegen aan het werk
om de moeilijkheden voor het verkeer te
verminderen. Het gunstigste is de toe
stand der wegen in Brabant, Zeeland en
Zuid-Limburg, waar de sterke dooi alle
hoofdwegen behoorlijk berijdbaar heeft
gemaakt.
Wolkanhoogte en zicht waren heden
ongunstig voor het luchtverkeer en ver
oorzaakten eenige stagnatie. Het was
vandaag daardoor niet mogelijk naar
Brussel en Parijs of omgekeerd te Vlie
gen.
Woensdag heeft de herbouwde dam in
de Dnjepr de stroomlevering de ca
paciteit is 72.000 kwh. aan de fabrie
ken langs de Dnjepr hervat.
De dam, die een van de grootste ter
wereld is en oorspronkelijk 27,5 millioen
Pond Sterling heeft gekost, werd door de
Duitschers vóór hun terugtocht in 1943
vrijwel geheel verwoest.
Maarschalk Stalin heeft de arbeiders,
die aan den wederopbouw van den dam
hebben medegewerkt, gelukgewenscht. In
een boodschap zei hij„Het succesvolle
herstel van den Dnjepr-dam toont aan.
dat het Russische volk vastbesloten is
de wonden van den oorlog te heelen en
de basis te leggen voor verdere successen
van het land."
In het Engelsche Hoogerhuis heeft Lord
Vansittart Woensdag gewezen op „het
toenemen van de gewoonte om interna
tionale verplichtingen in den wind te
slaan." „Ityjj leven nog steeds in het tijd
perk van nationalisme en dubbelhartig
heid", aldus Vansittart, -die verder zeide,
dat hij van de herziening van het En-
gëlschRussische verdrag gebruik wilde
maken om den „vloed van venijn" in te
toornen, doch dat Bevin het op dit Punt
niet met hem eens was.
„Het Atlantische Handvest is reeds in
snippers gescheurd, en de overeenkomst
van Jalta is gedeeltelijk tot een aanflui
ting gemaakt en die van Potsdam volko
men geschonden, evenals het Engelsch
Russische verdrag van 1942, doch niet
door ons.
Vansittart vroeg, of het in overeen
stemming was met de souvereiniteit van
alle vredelievende landen, dat er gedu
rende de geheele voorbereiding van de
vredesverdragen met de vijf satellietsta
ten voortdurend gepoogd is den kleineren
mogendheden hun aandeel in deze ver
dragen te onthouden.
„Is de instelling van een groote drie,
vier, of vijf werkelijk in overeenstemming
met het Handvest?" vroeg Vansittart en
hij noemde het een ironische paradox,
dat de vurigste voorvechter van deze
nieuwe klassenverdeeling het land is, dat
beweert klassenloos te zijn.
Vansittart stelde voor, dat Engeland de
moreele leiding zal nemen bij de pogin
gen, den achteruitgang tot staan te
brengen.
„Wij moeten de Poolsche kwestie aan
de V. N. voorleggen, omdat het de laat
ste schakel is in de steeds langer wor
dende keten van ontrouw, waaraan wij
uiteindelijk allen zullen worden gehan
gen."
IAls wij niet leeren onzen plicht
tegenover onze ondergeschikten
te doen, zullen zij het ook nooit
leeren tegenover ons. J
(Van een bij zonderen medewerker)
Einde 1945 werd het tekort aan wo
ningen in Nederland geschat op
250.000. Om in normale behoeften
te kunnen voorzien, moeten jaarlijks
45000 woningen worden gebouwd. Het
bouwplan 1946 rekent OP den bouw van
10.000, bouwplan 1947 op 25000 woningen.
Als beide plannen ten uitvoer worden
gelegd, zal het woningtekort niettemin op
het einde van 1947 zijn toegenomen tot
ruim 300.000.
Ziet hier in enkele regels samengevat
een probleem, dat de grondslagen van
ons volksbestaan ten nauwste raakt. De
woningnood is een bron van ellende en
moreele verwording. Immers, als 300.000
gezinnen geen eigen woning bezitten, dus
bij anderen onderdak moeten vinden, dan
beteekent dit,, dat 600.000 gezinnen door
samenwoning worden getroffen.
Wij zeggen „getroffen". Want in het
overgroote deel gaat die samenwoning
met moeilijkheden gepaard.
De overheid zal zich met dit probleem
op veel intensiever wijze moeten inlaten.
Tot dusver heeft men zich hoofdzakelijk
beperkt tot het bevorderen van nieuw
bouw van woningen. Maar de materialen-
positie en de beperkte beschikbaarheid
van geschoolde arbeidskrachten maakt
het onwaarschijnlijk, dat binnen enkele
jaren het tempo van de bouwnijverheid
zoodanig kan worden opgevoerd, dat men
tot een productie komt van 70.000 wo
ningen per jaar, zooals de betrokken
autoriteiten zich als doel hebben gesteld.
Het moet zelfs betwijfeld worden, of men
in 1947 25000 woningen zal kunnen bou
wen, nu tengevolge van de vorst het
bouwbedrijf al drie maanden stilligt.
Het is de taak der regeering, drastisch®
maatregelen te nemen, teneinde althans
te voorkomen, dat de ramp van de sa
menwoningen verder in omvang toe
neemt. Daarom is noodig, dat het aantal
woningen jaariyks met 45000 vermeer
dert. Waar het tempo van den nieuw
bouw nog niet tot die jaarproductie kon
worden opgevoerd, zal men andere mid
delen moeten aanwenden om tot vergroo
ting van het aantal woningen te komen.
De eerste jaren kan men dit doel berei
ken door systematisch de woningen, die
daarvoor in aanmerking komen, tot dub
bele woningen te maken.
Om aan de moreele en materieele
gevaren van de samenwoning te
ontkomen, zullen in die grootere
woningen zoodanige voorzieningen moe
ten worden getroffen, dat ieder gezin
zelfstandig kan wonen en niet afhanke
lijk is van mede-bewoners. De overheid
zal hier dwingend moeten optreden en
de kosten van de uit te voeren verbou
wingswerken grootendeels of geheel voor
haar rekening moeten nemen. Met vrei-
nig materiaal en betrekkelijk geringe
onttrekking van krachten aan de ar
beidsmarkt kan men zoodoende nog vele
woningen aan de woningmarkt toevoegen.
Dat men het meer in deze richting moet
zoeken, wijst ook uit het interview, dat
de nieuwe minister van Wederopbouw
aan een redacteur van ons blad toestond.
De mogelijkheden in dit opzicht zün
niet onbeperkt (in de noodgebieden zal
men op deze wijze weinig of geen ver
ruiming kunnen bereiken), doch als ze
ker mag woTden aangenomen, dat het
-hierdoor mogelijk zal zijn, de eerste jaren
den nieuwbouw zoodanig aan te vullen,
dat de jaarlijksche behoefte aan nieuwe
woningen (45000) wordt bereikt en het
woningtekort niet verder toeneemt. Daar
na zal de „aanloopperiode", die men
noodig heeft, om tot een jaarproductie
van 70.000 nieuwe woningen te komen,
wel zoover gevorderd zijn, dat die pro
ductie het aantal van 45000 heeft over
schreden.
Tot dusver hebben de burgemeesters
krachtens het Vorderingshesluit Woon
ruimte" de bevoegdheid, groote wo
ningen tot meergezinswoningen te doen
verbouwen. Maar zij hebben dit terrein
nog niet of aarzelend betreden. Dit ia
trouwens een onderwerp van regeerings-
beleid, waarbij de leiding en stimuleering
van de regeering noodig is, opdat in alle
gemeenten min of meer dezelfde ge
dragslijn wordt gevolgd. Het Rijk" zou
invloed kunnen uitoefenen door aan de
medewerking by den bouw van nieuwe
woningen (uitgezonderd die' ter vervan
ging van door oorlogshandelingen verlo
ren gegane) de voorwaarde te verbinden,
dat in de betrokken gemeente een zëker
aantal bestaande woningen tot meer
gezinswoningen wordt ingericht.
De regeering heeft een wetsontwerp
aangekondigd aangaande de verdeeling
van woonruimte. Moge daarby aan het
bovenstaande ook aandacht worden ge
schonken.
Een vliegtuig van de American Over
seas Airlines, dat 20 gedelegeerden en
journalisten vervoerde, die op weg
waren naar de conferentie van Moskou,
moest na drie vergeefsche landingspo
gingen op het vliegveld Tempelhof we
gens slecht zicht doorvliegen en koers
zetten naar Schiphol
