Molotov wil fusie der Westelijke
zones annuleeren
Duitschers herhaaldelijk bij
den neus genomen
Uitvoer van agrarische en
industrieele producten
l
OE ACTIVITEIT DER REBELLEN IN
NOORD-GRIEKENLAND HERLEEFT
Rumoerige debatten in
het Lagerhuis
C. J. van Ledden Hulsebosch 70 jaar
Handelsovereenkomst met Engeland
Frankrijk kent atoom
geheim
Tien milliard dollar herstelbetalingen
aan Rusland
Clandestiene uitvoer
van deviezen
Oorlogswerk van een speurder
Dreigende situaties
op de heide
.J
Katholiek Onderwijzers
Verbond
Program van actie
DINSDAG 18 MAART 1947
PAGINA 3
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Vorming van wapenvoorraden het doel?
Overbruggingsuitkeeringen
aan werkloozen
,,Br<>®iende wol"
Om dertig menschenlevsns
(Wordt vervolgd)
Valsch
Na den oorlog
Truman's plannen voor hulp aan
Griekenland en Turkije hebben
opnieuw de activiteit der rebellen
in Noord-Griekenland in het centrum
der algemeene belangstelling geplaatst.
Er was in deze activiteit een inzinking
merkbaar geworden, toen enkele weken
geleden de onderzoek-commissie van de
U.N.O., ingesteld naar aanleiding van
de aanklacht der Grieksche regeering
bij den Veiligheidsraad, haar taak aan
ving. Men schreef dit toe aan de vrees
der partisanen, dat het oordeel van
de commissie over hen ongunstig zou
zijn als zij zonder meer zouden voort
gaan met vechten. Misschien is even
wel slechts de weersgesteldheid de
reden voor de genoemde inzinking ge
weest.
In ieder geval leeft sinds het begin
van Maart de strijd weer op: de rebel
len zijn uit hun schuilhoeken te voor
schijn gekomen; de regeeringstroepen,
die intusschen zooveel mogelijk hun
posities verbeterd hadden, voeren vrij
uitgebreide tegenoperaties uit.
In legerkringen te Athene ziet men
de hervatting der guerilla aan voor een
poging, om de commissie er van te
overtuigen dat men hier te doen heeft
met een hardnekkige en zeer uitgebreide
volksbeweging, welke men toch door
geen papieren of gewelddadige maat
regelen den kop kan indrukken, en die
slechts docr toegevendheid ten einde
kan worden gebracht. Bovendien is het
opvallend, dat de gevechten nu niet
meer vlak aan de grenzen plaats vin
den. En het vermoeden is gerezen, dat
dit met opzet gedaan wordt. De regee
ringstroepen zouden op deze wijze van
de grenzen worden weggelokt en dit zou
dan de gelegenheid openen voor het
binnensmokkelen van groote hoeveel
heden wapenen.
Inderdaad heeft het zin, de partisanen
op het oogenblik ruim van wapenen
te voorzien. Binnenkort zal er wel
licht, als uitslag van het onderzoek der
commissie, een internationale grens-
contróle worden ingesteld, die moet
zorgen dat er geen contact tusschen
de rebellen en Albanië, Bulgarije en
Joegoslavië meer kan bestaan. Geen
beter „bewijs" nu, dat zulk contact ook
voorheen niet bestond, dan dat de
guerilla onverminderd voortgang vindt,
zonder gebrek aan uitrusting. Men
meent te Athene dat momenteel reeds
wapens gesmokkeld worden en doet her
haaldelijk mededeeling van „droppings",
verricht door vliegtuigen van onbekende
nationaliteit. In dit verband dient men
ook het zeer recente bericht te ver
staan, dat een Bulgaarsche parachutist
in Noord-Griekenland werd gegrepen
en dat belangrijke documenten van zijn
regeering aan de communistische rebel
len werden gevonden.
Door de lucht moeten dan wellicht
ook de versterkingen uit West-Europa
worden aangevoerd, waarvan een maand
geleden het Grieksche communistische
blad Rizopastis melding maakt. Gezegd
werd in het betreffende bericht, dat
in Frankrijk vrijwilligers werden ge
worven om in de gelederen van het
„Grieksche democratische leger" mee te
strijden, en dat men probeert ook in
Engeland. België en Nederland een
„internationale brigade" te vormen.
Pogingen, die blijkbaar ten doel heb
ben, van Griekenland een tweede Spanje
te maken, die echter door de Ameri
kaansche tusschenkomst wel eens voor
goed verijdeld zouden kunnen worden.
De Fransche atoom-desikundige dr.
Frédéric Joliot-Ourie heeft medege
deeld van meening te zijn, dat hij weet
hoe een atoombom vervaardigd moet,
worden.
De formule van Curie is vermoede
lijk niet dezelfde als die voor de
Amerikaansche atoombom, maar zal
er in principe vermoedelijk niet veel
van afwijken.
De Fransche regeering heeft zich er
toe verplicht, dat de Fransche experi
menten met de atoomenergie tot vre
desdoeleinden beperkt zullen blijven. Dit
gebeurde na de instelling van een
Fransche atoom-commissie, waarvan
Curie voorzitter is.
Tot dusver zijn, als gevolg hiervan,
de experimenten tot het gebied van de
biologie en de chemie beperkt gebleven.
De atoomcommissie is nu bezig een
stuk land fodj Parijs te koopen om
grootere proeven te kunnen doen.
De minister van Sociale Zaken heeft
het maximum der overbruggingsuitkee
ringen verhoogd. Met ingang van 10
Maart bedraagt dit voor kostwinners in
gemeenten, gerangscvhikt in steunklasse
I en II f 32, in klasse III, IV en V f 30.50
en in de overige klassen f 29. Voor kost
gangers en alleenwonenden zijn deze be
dragen gesteld op respectievelijk f 27,
f 26 en f 25.
De Nederlandsche cameraman heeft enter gebrek, aan belangstelling van
de zijde der Indonesische jeugd niet te klagen.
De economische en herstelbetalings-
problemen zijn Maandag het onder
werp v»n de tot nu toe langste con
ferentie der ministers van Buitenland-
sche Zaken te Moskou geweest. Ach
tereenvolgens zetten daarbij Bevin,
Molotov en Marshall hun meening
uiteen.
Bevin diende een uit vier punten be
staande resolutie betreffende herstel
betalingen waarin hij aandrong op
herziening van condities voor herstel
betalingen uit de loopende Duitsche pro
ductie, opvoering van het toegestane peil
der Duitsche industrie; nieuwe adviezen
van den geallieerden bestuursraad in-
„Beziet gij de Amerikaansche in
vasie met gelijkmoedigheid?" „Zal
de Britsche regeering alles in het
werk stellen om den invloed en de
autoriteit van de Uno te herstel
len, die door het Amerikaansche op
treden zijn geschaad?" Deze en
dergelijke vragen werden op den
Britschen onder-minister van Bui-
tenlandsche Zaken, McNeil, afge
vuurd door de leiders van de z.g.
Labour-rebellen bij het gisteren in
het Lagerhuis gehouden debat.
Sommige woorden van deze sprekers
gingen verloren onder het geschreeuw
van de zijde van de banken der oppo
sitie en onder den luiden bijval van dc
andere Labour-rebellen.
McNeil had te voren het Huis inge
licht, dat Engeland niet over Truman's
verklaringen was geconsulteerd en dat
zijn regeering niet wist of er poli
tieke voorwaarden waren verbonden
aan de Amerikaansche hulp aan Tur
kije en Griekenland.
McNeil antwoordde kortaf „neen",
toen een Labour-rebel vroeg of de
Britsche regeering niet In verband met
de „geprikkelde situatie" de V. S. zou
verzoeken zich nog eens over de hulp
aan Griekenland te beraden.
De conservatieve afgevaardigde Lloyd
vertegenwoordigde de andere meening
met de luid toegejuichte rhetorische
vraag: „Bent u rich bewust van de in
tense voldoening en opluchting, waar
mee het prachtige gebaar der V. S., om
de democratie en de beschaving te red
den, ontvangen is?"
De discusie werd gestaakt, toen een
Labourlid, maar geen aanhanger van
de rebellen, gezegd had, dat de meer
derheid van het Engelsche volk met het
Amerikaansche initiatief instemt.
De „Chicago Tribune" laai haar fantasie gaan De man
met den langsfen naam Over ambtenarij gesproken
Als een sneeuwbal rollen de berich
ten door de wereld over Enge
land s moeilijkheden vaat vandaag.
Het begon met een in kracht afnemende
politiek en wordt voortgezet door een
maandenlang in kracht toenemende
vorst. De „Chicago Tribune" gaat op
nieuw verder en heeft nu gepubliceerd,
dat er plannen worden ontworpen om
de Britsche regeering en industrieën in
geval van een nieuwen oorlog naar Zuid-
Afrika over te plaatsen. Men zou o.a.
tot deze plannen zijn gekomen door de
na-oorlogsche ontwikkeling van de zgn.
V-wapenen. Volgens senator Vandenberg,
voorzitter van den Amerikaanschen se
naat. zou zelfs het bezoek van de En
gelsche koninklijke familie aan Zuid-
Afrika onder meer ook het zoeken naar
een onderkomen in geval van oorlog ten
doel hebben. Zuid-Afrika zou boven
Canada zijn uitgekozen wegens het
klimaat en het feit, .dat het verder van
Sovjet-bases gelegen is. Intusschen zijn
deze al of niet op waarheid berustende
berichten voor de Britten geen aanlei
ding om tiet voort te gaan met de mo-
demiseering van hun leger. Eenige wa
penfabrieken zijn tenminste met de fabri
cage van een nieuwe tank begonnen,
welke door Montgomery werd aanbevo
len. Verschillende ministers maakten
vele tegenkantingen, daar zij het benoo-
digde staal liever aan andere industrieën
Wilden toewijzen dan aan corlogs-mate-
Haal. Duitsche technici zouden hulp
verleenen btj de fabricage.
Vermeldden wij eenige dagen geleden
het langste woord, dat ter wereld
zou bestaan, nu schijnt ook de
bangste eigennaam zich aan de onbe
kendheid te hebben ontworsteld. Een be
ticht uit Kaapstad meldt tenminste, dat
Prins Syprian Bhekoezoeloe Nyangaye-
tize Salomon ka Dinoezoeloe, afstamme-
Üng van Sjaka en toekomstige koning
*an het Zoeloerijk, onlangs met zijn ad-
visours naar Johannesburg is gereisd
om zich een uniform te laten aanmeten.
Tilt natuurlijk naar aanleiding van het
bezoek van een anderen koning. Prins
Syprian deed tenslotte de volgende keus:
ten kastanje-bruine tuniek met gouden
tressen op de borst en rond de manchet-
ton, oen zwarte rijbroek met gouden bies
on een kastanje-bruine pet met gouden
bornpen.
Uit een brief uit de „Daily Tele
graph":
„In den oorlog werd één been bij
•bi] geamputeerd. Als invalide krijg ik
een extra-rantsoen zeep. Na overleg
ging van een certificaat van een arts,
ik inderdaad één been mis, kreeg ik
de bonnen toegewezen. Deze waren on
langs op. Ik ging dus nieuwe aanvragen
op het distributiekantoor, om daar te
hooren, dat ik een nieuw certificaat
moest overleggen, ten bewijze, dat ik in
derdaad nog' steeds één been mis."
Nx vele jaren zonder tanden „val-
sche tanden" te hebben laten
zien, kunnen de Berlijners thans
weer tanden laten zien. De politie
heeft namelijk 300.000 uit den zwar
ten handel afkomstige gebitten in
beslag genomenGaat het er op dit
gebied dus iets gunstiger uitzien, de Ame
rikanen en Engelsehen doen intusschen
hun best, dat er ook nog iets voor de
tanden te doen valt volgens een mede
deeling van het Amerikaansche Depar
tement van Oorlog worden thans naar
schatting 3.500.000 kinderen en 1.000.000
ouden van dagen in Britsche en Ameri
kaansche gaarkeukens in Duitschland
gevoed. Pootaardappelen liggen in groote
hoeveelheden voor Duitschland klaar en
er is sprake van, dat het Congres toe
stemming zal geven opgelegde Llberty-
schepen met Duitsche bemanningen in
deze en andere voedselverschepingen in
te schakelen.
Een levenden spaarpot had de zeven
tien-jarige Elene Schmidt in Chicago.
Toen zij namelijk eens met haar hond,
die reeds lang zeer lusteloos was, naar
den dierenarts ging, bleek, dat het beest
drie munten van een halven dollar, twee
kwartjes en een dollarcent in zijn maag
had opgespaard.
Bij alle zonderlinge instellingen, bu
reaux etc, die Amerika telt, behoort ook
het „L0bbyisten"-bureau. Ter verklaring
moge eerst gezegd worden, dat „Lobbyis
ten" menschen zijn, die zich in de lob
bies, de wandelgangen van het parle
mentsgebouw der V.S. ophouden om con
gres-leden te bewerken ten gunste van
bepaalde belangen, organisaties etc'. Van
de ingeschrevenen vertegenwoordigen 239
belangen van de industrie, 121 werken
rechtstreeks voor arbeidersorganisaties.
Twintig treden er voor de boeren en
oud-strijders op. Elf godsdienstige groe
pen hebben er hun vertegenwoordigers
onder, die vooral tegen den alcohol op
komen.
Tenslotte meldt Radio-Berlijn, dat on
bekenden zonder twijfel nazi's, zei de
omroeper ter verduidelijking het ge-
denkteeken bij Hannover ter nagedach
tenis aan de Russische krijgs- en poli
tieke gevangenen hebben vernield.
zake de verwijdering van industrieën en
installaties, niet later dan Juli a.s. te
verstrekken, en het opvoeren van het
tempo der herstelleveranties, zoodra de
nieuwe lijst van te verwijderen in
dustrieën zou zijn opgemaakt, hetgeen
niet later dan 15 Augustus moest ge
schieden.
Bevin verdedigde de economiscne fu
sie van de Britsche en Amerikaansche
zones, die, naar hij zeide, geen'afbreuk
wilde'doen aan de economische eenheid
van de vier zones, doch tot stand ge
komen was omdat een dergelijke eenheid
niet kon worden verwezenlijkt. Bevin en
Marshall legden er den nadruk op, dat
een onbeperkte bewegingsvrijheid voor
geallieerden en Duitschers in alle vier
zones een van de eerste voorwaarden
voor economische eenheid was.
Molotov verzocht de economische fusie
van de Britsche en Amerikaansche zones
van Duitschland te annuleeren, daar zij
een inbreuk was op de overeenkomst van
Potsdam, en diende de volgende voorstel
len in voor de economische eenheid van
Duitschland en de herstelbetalingen:
Onmiddellijke vorming van een cen
traal bestuur in Duitschland voor indus
trie, landbouw, financiën, vervoer, ver
keer en buitenlandschen handel;
Opvoering van het industrieele peil tot
10 a 12 millioen ton staal in de naaste
toekomst;
Het Ruhrgebied onder gemeenschap
pelijk toezicht van de Groote Vier.
Herstelbetalingen aan de Sovjet-Unie
moeten In ieder geval 10 milliard dollar
bedragen en hoofdzakelijk bestaan uit
industrieele installaties, de loopende pro
ductie en buitenlandsche valuta.
De Duitsche herstelbetalingen moeten
binnen 20 jaar na de onderteekening van
de overeenkomst van Potsdam verricht
zijn.
Volgens Marshall is de sleutel voor de
oplossing van het Duitsche economische
vraagstuk gelegen in de behandeling van
Duitschland als economische eenheid.
Naar de meening der Amerikanen
moeten volgens de overeenkomst van
Potsdam de grenzen der zones niet als
economische grenzen worden beschouwd,
daar slechts dan essentieele importen
tot een minimum beperkt kunnen blij
ven.
Industrieele ondernemingen in buiten-
landsch bezit worden thans gelijkelijk
met de Duitsche getroffen door beper
kende bepalingen ten aanzien van toe
wijzingen en distributie. Dit geldt ech
ter niet voor een aanzienlijke groep in
dustrieën in de Sovjet-zone, de „Sovjet-
aktlengesellschaft", aldus Marshall, die
zelfs exterritoriale rechten bezit. Ook
was nog niet opgehelderd op welke wijze
men zich in het bezit heeft gesteld van
deze ondernemingen. Het opstellen van
een export-importplan volgens de over
eenkomst van Potsdam is steeds mis
lukt, en Marshall wees er op, dat de Ver-
eenigde Staten geen vereenigd Duitsch
land kunnen aanvaarden met een werk
wijze, die zou beteekenen dat Amerika
herstelbetalingen aan een geallieerd land
doet.
22 Februari j.l. zijn bij het scheepgaan
aan boord van het s.s. „Tabinta" van de
ongeveer 1000 passagiers, bestaande uit
de bemanningen, wellce op de in Amerika
gekochte schepen zullen gaan varen, 300
personen of ongeveer een derde van het
aantal reizigers door de douaneambtena
ren te Rotterdam aan den lijve gevisiteerd.
Dit onderzoek naar den clandestlenen uit
voer van deviezen leverde een belangrijk
resultaat op. Er werden 33 bekeuringen
opgemaakt, waarbij ln totaal voor f 18.461
in beslag werd genomen.
(Van onzen specialen verslaggever)
~r\ mderdag wordt de heer C. J. van Ledden Hulsebosch, de speurder die
J in zijn laboratorium tientallen misdadigers ontmaskerde, zeventig
jaar, maar hij wil het niet weten en is dus niet thuis dien dag. En
drukte wil hij er heelemaal niet van zien, zoodat het eenige moeite kostte
hem iets te laten vertellen. Wanteerlijk gezegd, hij houdt niet van
journalisten, nog minder van fotografen en de microfoon, die tijdens een
schroefd, want voor een omroepgesprek voelt hij nog veel minder.
over deze sabotage. Het zag er slecht
uit die eerste oogenblikken.
Toch heeft deze zeventigjarige Iets
verteld over zijn bezigheden van
de laatste jaren.
„Ja," begint hij zijn verhaal, „ik heb
tijdens den oorlog voor de Duitschers
gewerkt. Toen ze me riepen, heb ik ge
zegd, dat het mijn plicht was, omdat
iedere Nederlander, die in hun handen
was gevallen, een behoorlijke Nederlan
der moest zijn. Het begon met twee jon
gens, die in de petroleumhaven moesten
schilderen en daar benzine hadden ge
stolen. Niet om zich te bevoordeelen,
maar om er de camouflageverf mee te
mengen, omdat dit na elke regenbui
weer verdwenen was." „Of dat mogelijk
was," vroeg de president van het ge
recht mij als getuige-deskundige. „Weet
u dat dan niet?" vroeg ik hem. „En we
ten de andere heeren dat ook niet? Ik
kan me dat niet indenken, want een des
kundige moet allerlei proeven nemen
om te zoeken, waarmede hij verf kan
aanmengen, nu er geen olie meer is.
Maar ik kan het jongens als deze twee
niet kwalijk nemen, dat zij het gaan
probeeren, als zij eiken morgen hun
werk van den vorigen dag door den
regen zien weggewasschen. Want dat
lijkt me ook niet prettig."
„De Duitschers trapten er in," zegt
de heer Van Ledden Hulsebosch, „en de
knapen werden vrijgesproken."
De enor mebrand, bij het station
Weesp, in een voddenpakhuis, wekte de
razernij van den bezetter. Zij spraken
direct van sabotage en hun eerste drei
gement was, dat half Weesp maar moest
worden platgebrand. Mr. H. A. Wassen-
bergh van de Amsterdamsche recht
bank waarschuwde mij direct, dat er een
deskundig rapport moest worden ge
maakt om repressailles te voorkomen en
in zijn gezelschap trok ik er heen. Het
brandde als een hel en ledereen was
doodsbang voor hetgeen zou volgen.
Lages zelf was aanwezig en hij tierde
Pratend met het publiek hoorde ik, dat
een loodgieter dien dag op het dak had
gewerkt. Ik liet hem halen en begon
met hem te verzekeren, dat hij geen
gevaar liep, omdat de brand beneden
was begonnen, maar hij moest me ver
tellen waar het lek precies had gezeten
en dat teekenden wij precies aan op een
plattegrond. Een uur later hoorde ik,
dat er nog een getuige was. een stok-
doove, oude baas, die een „broeilucht"
had geroken. Hem haalden wjj midden
in den nacht uit zijn bed voor een ver
hoor. Hy had inderdaad gevonden, dat
het zoo broeierig rook.
Toen maakte ik mijn rapport. Lek wa
ter was door het dak gedropen en te
recht gekomen op een betonnen vloer,
waar het niet weg kon. Zoo waren de
balen wol nat geworden en gaan broeien.
Dat was de oorzaak van den brand, con
stateerde ik en Lages nam er genoegen
mee.
„Maar wat zou je nou gerapporteerd
hebben als je wist, dat er al twee keer
in een week brand is geweest?" vroeg
mr. Wassenbergh. En de heer Van Led
den Hulsebosch antwoordde lachend:
„Wat moet je in zoo'n geval rapportee
ren, als je weet, dat wol niet broeit?"
Bepaald dreigend was de situatie
in Hilversum, toen de Dultscher
Schützendorf een kogel in den arm
had gekregen op het terrein van het
herstellingsoord „Heideheuvel". Der
tig gijzelaars, onder wie de meeste
artsen waren, werden gearresteerd
en vijftien zouden er worden afge
maakt. als niet binnen een week de
dader bekend was. Toen hebben mr.
Wassenbergh en ik onze hulp aan
geboden by het onderzoek. Er was
nl. verdenking gerezen tegen Schüt
zendorf, dat deze zichzelf had ge
wond om aan verder dienst doen
te ontkomen. Ik kreeg beschikking
Het resultaat van de te Londen ge
voerde besprekingen over de handels
betrekkingen tusschen Groot-Brittannië
en Nederland is o.m„ dat Nederland
later in het jaar zoodanige hoeveelheden
als kunnen worden gemist van de be
trekkelijk kleine overschotten aan kaas,
gecondenseerde melk, eieren en bacon,
naar Engeland zal exporteeren. De vast
gestelde prijzen der Nederlandsche uit
voerartikelen zullen niet boven de kost
prijzen vallen. De prijzen moesten ver
laagd worden om ze in overeenstemming
te brengen met het Engelsche prijspeil.
Verdere artikelen welke Nederland zal
exporteeren zijn: groenten, fruitpulp,
aardappelmeelproducten, sierplanten bol
len heesters, zaden, visch meubelen kar
ton, grafische producten, schoenen en
lederwaren sigaren, pharmaceutlsche ar.
tikelen essences, zout, verfstoffen, che
mische producten glaszand. aardewerk,
bouwmaterialen, textiel landbouwmachi
nes, electrische artikelen, stroohoezen,
manden, hoepels etc.
Nederland zal invoeren: textielgoederen,
garens ijzer- en staalwaren. boeken en
tijdschriften schoenen chemische produc
ten sisal.
De overeenkomst met de Britten, aldus
verklaarde de leider van de Nederland
sche delegatie, de heer Speekenbrink, is
van losseren aard. dan bijv. met België
en Frankrijk. In Londen werden geen
lijsten gemaakt van in en uit te voeren
artikelen; de bovengenoemde producten
zijn tijdens de besprekingen echter ge
noemd. Men heeft een schatting gemaakt
van de mogelijkheden, waarbij rekening
gehouden moest worden met ae ponden-
Ïiositie. Tegenover den verkoop naar Enge-
and tot een geraamd bedrag van 21
mill, staat een aankoop uit Engeland tot
een geraamd bedrag van 28 mill,, zoodat
de betalingsbalans tot een bedrag van 7
mill, ongunstig voor Nederland zou blij
ven.
Bij den uitvoer nemen de agrarische
producten een eerste plaats in met 16
mill, waarvan de zuivelproducten dit jaar
een bedrag van 2,5 mill, zullen vertegen,
woordigen. De uitvoer van industrieele
producten zal 5 mill, bedragen.
In verband met de onzekere vooruit
zichten van de voorziening van voedings
middelen was men wederzijds van mee.
ning. dat het biet dienstig zou zijn. reeds
thans den aankoop daarvan voor 1948 en
1949 in definitieve overeenkomsten vast te
leggen. Dit zal eerst bij een volgende be
spreking in September a.s. aan de orde
komen. Aan de Nederlandsche delegatie
werd echter de verzekering gegeven, dat
Engeland in leder geval genegen is. alle
hoeveelheden kaas gecondenseerde melk
eieren en bacon af te nemen tot eind
1949 en dat er in het Ver. Koninkrijk on
getwijfeld een markt zal zijn voor belang
rijke hoeveelheden van deze artikelen In
de jaren daarna.
Het Hongaarsche stoomschip „Aristi-
des" vraagt sleepboothulp in de nabij
heid van Vlissingen.
Op een boerderij in den Grooten
IJpolder werden in een week tijd
zeven kalveren geboren, n.l. twee
tweelingen en een drieling. De moe
der van de drieling met haar kroost,
profiteerend van het heerlijke voor
jaarszonnetje.
door HANS VERHOEVEN
15)
Het mocht dan al niet gemakkelijk
zijn geweest de huishoudster deze gege
vens te ontfutselen, toen Lankman ze
eenmaal op papier had, was zijn voldoe
ning evenredig aan de bestede in
spanning. zy bevestigden de meening
van dr. Masselink omtrent het tijdstip
van overlijden, zij het dan, dat de spe
ling iets ruimer werd dan uit zijn woor
den mocht worden opgemaakt. Kwart
over acht leefde Barkhof nog, om negen
uur werd hij dood aangetroffen. De des
kundige achtte het waarschijnlijk, dat
hij tusschen kwart voor negen en kwart
voor tien was gestorven; nu de ontdek
king van het ïyk definitief op negen
uur was vastgesteld, zou er dus, in Mas-
selinks veronderstelling, tusschen kwart
voor negen en negen uur een tragedie
in de werkkamer hebben plaats gevon
den.
Lankman wist uit ervaring dr. Mas
selink had er trouwens ook reeds OP
gewezen dat het tijdstip van overlü-
den niet achteraf met zekerheid kan
worden bepaald. Hy besloot dus een open
oog te houden voor alle mogeiykheden
en voorloopig aan te nemen, dat Bark
hof was gestorven in de drie kwartier,
die aan het vinden van zyn lijk voorat
waren gegaan.
Tot zoover liep alles op rolletjes. Nu
het motief tot de daad. Uit den brief
van Winnink kon worden opgemaakt,
dat de financieele positie van Barkhof
niet rooskleurig was. De moeilijkheden
zouden hem dus boven het hoofd kun
nen zijn gegroeid, waarna het schrijven
van zijn vriend de vernietigende slag
kon zijn geweest, die hem van eiken
uitweg had beroofd. Zelfmoord dus.
Lankman was echter huiverig om
deze oplossing als de eenig zaligmakende
te aanvaarden. Zijn ondervraging van
de huishoudster had hem geleerd, dat
Barkhof na half acht zyn kamer niet
had verlaten, Zy kon zich niet herinne
ren, dat hij tusschen zyn thuiskomst
van kantoor en half acht de brievenbus
had gelicht; dat was haar werk trou
wens. 's Morgens had zy er een envelop
van de giro en twee briefkaarten in aan
getroffen. Het kon dus niet anders of
de brief van Winnink moest reeds den
vorigen dag zijn gearriveerd. Toen was
er meer post geweest en hoewel zij niet
de gewoonte had zijn correspondentie na
te kijken, kwam het haar alleszins mo
gelijk voor, dat zij het epistel in kwestie
met het stapeltje uit de bus had ge
nomen. Die mogelijkheid werd zelfs een
waarschynlijkheid, daar zy meende, dat
er'een brief zonder postzegel bij was ge
weest.
Hij noemde zichzelf 'n ezel, omdat hij
er niet aan had gedacht Winnink te
vragen wanneer en op welke wijze de
brief was bezorgd. De datum was Inder
daad die van den dag teyoren. In ge
dachte maakte hy de aanteekening dit
verzuim zoo spoedig mogelijk goed te
maken.
„Zelfmoord...." Lankman herhaalde
het gruweiyke woord, nadat hij met Rui-
geflesch in de fauteuils van het stu
deervertrek had plaats genomen, om nog
enkele oogenblikken in een rustige sfeer
over hei probleem na te denken, zyn
assistent knikte zwijgend en keek met
half gesloten oogen naar den inspec
teur. Iets in den toon van diens stem
had hem getroffen, de mededeeling hield
een vraag, een twijfel in. Hy snapte dat
niet goed: spraken dan de omstandig
heden geen genoegzaam duideiyke taal?
„Kun jy je in de gemoedsstemming
denken van een man, die van plan is
een einde aan zijn leven te maken?"
vroe^. Lankman droomerlg.
Hij trok afwezig aan zyn sigaret en
volgde de rookkringetjes naar de zolde
ring, trachtend zelf een antwoord op zijn
vraag te vinden. Ruigeflesch kon dat al
thans niet. Hy had nog nooit eenige
neiging in die richting gehad, verzekerde
hy droog.
„Nee, nou geen gekheid, ik meen wat
ik zeg. Vind jij het waarschynlijk, dat
zoo iemand zich vlak voor zyn dood nog
bezig houdt met aardsche kleinigheden?
Ik bedoel: Barkhof vroeg om half acht
aan zijn huishoudster zyn zwarte cos-
tuum af te borstelen. Een uur later be
sluit hij zich van kant te maken. Dat
klopt niet met elkaar, daarin zit voor
mij iets onverklaarbaars
Ruigeflesch haalde de schouders op.
„Toch is het gebeurd", meende hy on
verschillig, „dus wat komt het er op aan?"
„Ik weet het niet
„Die brief van Winnink", begon Ruige
flesch, „misschien...."
„Niks misschien", sneed Lankman hem
den pas af. „Die had hij al vier en rwin-
tig uur in zyn zak. Zou hy dus na ver
loop van dien tijd eerst tot de conclusie
zyn gekomen, dat hem niets anders te
doen overbleef dan zelfmoord te plegen?"
„Misschien is het onderhoud met Den
Droogen van dien aard geweest, dat hij
zyn financieelen toestand zoo wanhopig
inzag, dat hy de hand aan zichzelf
sloeg?" opperde Ruigeflesch,
Aan een plotseling invallende gedachte
gehoor gevende, liep Lankman naar het
bureau en begon in het papiermandje
te zoeken, dat er naast stond. Er lagen
slechts enkele propjes papier in; hy
vouwde ze zorgvuldig open en streek ze
glad, waarna hy ze voor later onderzoek
in z'yn portefeuille stak. Het was niet
moeilijk de envelop te vinden, waarin de
brief van Winnink gesloten was geweest.
Het was weliswaar een gewoon onbe
drukt, couvert zooals men die ln een
luxe doos postpapier pleegt aan te tref
fen, doch het karakteristieke handschrift
liet'geen enkelen twijfel.
Voordat Ruigeflesch begreep wat er
ging gebeuren, was Lankman met de en
velop de kamer uit gegaan. Hij liep naar
boven en moest op twee deuren kloppen,
alvorens hij het slaapvertrek vt>i juf
frouw Klassen had gevonden. Hij had
haar naar bed laten gaan, doch hij ver
moedde terecht, dat de emotie van den
avond''t haar onmogelijk zou maken di
rect den slaap te vatten. Zy gaf op zyn
kloppen onmiddellijk antwoord.
„Nog één vraag, juffrouw Klassen",
schreeuwde hij, terwijl hij de deur op een
kier opende. „Wanneer is de papiermand
voor het laatst geledigd?"
over twee patroonhulzen, en kon aan-
toonen, dat deze afkomstig waren
van twee verschillende geweren en
zeker tien dagen geleden waren af
geschoten, dus lang voor deze „aan
slag" werd gepleegd. Breng me de
kleeren van den schildwacht, zei ik,
dan schieten we op- En ze kwamen!
Toen heb ik in mijn laboratorium
naar stille getuigen gezocht en ze
gevonden ook. Mijn conclusie was.
dat Schützendorf inderdaad op zich
zelf had geschoten, terwyi de arm
rustte op den loop van het geweer,
's Maandagsmorgens negen uur was
mijn rapport bij mr. Wassenbergh,
om tien uur ln Den Haag op het de
partement en 'n uur later bij Seyss
ïnquart. Om kwart over zes waren
de gijzelaars vrij.
Maar ook op andere manieren konden
wfj wat doen. Er moesten menschen ,,ge-
arisewd" worden met behulp van in
schrijvingen in kerkelijke doopregisters.
Die inkt was te maken, de namen
konden worden ingeschreven maar dan...
Dan bevalen de Duitschers, dat Van
Ledden Hulsebosch een verklaring van
echtheid moest afgeven.
„Nou", zegt de vergrijsde speurder,
„dat kon. Want ik had zelf voor alles
gezorgd. En dan is het echt!"
Nog glunderend van de napret, vertelt
hy hoe hij een Joodsche vrouw, die een
ouden zwerver bereid had gevonden te
zwerén dat hy haar vader was, verdere
bewijzen verschafte Hy nam vingeraf
drukken van den man en zijn dochter
en zond die naar een vingerafdruk-des
kundige met het verzoek de bloedver
wantschap tusschen de afdrukken vast
te stellen.
En ik kreeg een rapport zoo overtui
gend, dat ik het zelf haast zou hebbeD
geloofd.
Gevaren waren er natuurlijk ook.
Eens ben ik door rechercheur Beek
man van huis gehaald voor een on
derzoek, maar bij mijn komst in de
Euterpestraat bulderde Lages mij
toe, dat ik gearresteerd was, omdat
ik onzichtbare inkt had geleverd
aan een student, die correspondeer
de met Zwitserland. Ik heb Lages
bij die gelegenheid uitgelachen om
zijn naïef optreden. Als privaat-do
cent behandelde ik met myn studen
ten juist de vervalschingen van do
cumenten en ik maakte Lages wijs,
dat ik den man, dien hij bedoelde,
een beetje bijgewerkt had. omdat hü
wegens ziekte wat achter was.
Mocht dat soms niet? Lages trok
by en het slot was, dat we een si
garet rookten en hij me met zijn
eigen wagen Het thuis brengen. Maar
die student ls helaas niet terug ge
komen.
Na den oorlog heeft de heer Van
Ledden Hulsebosch op verzoek van
mevrouw Van Overeem medegewerkt
aan de identificatie van slachtoffers uit
het kamp Amersfoort. In het eerste
massagraf, dat gevonden werd, trof
men 49 dooden aan op wier borst lin
nen strookjes zaten met een bijna ver
gaan nummer er op. Die nummers kon
den op het laboratorium bijna geheel
worden gereconstrueerd en de lijst van
gefusilleerden, door mevrouw Van Over
eem tydens de bezetting van de Duit
schers „gegapt", leverde verder uitsluit
sel. Doch bovendien bleek de heer Van
Ledden Hulsebosch in staat de papperige
papiermassa uit de zakken van slacht
offers zoodanig te bewerken, dat het
vergane closetpapier weer een leesbaar
briefje werd. Harden, splitsen, drogen,
ontsmetten, opbleken, ontcijferen, foto
grafeeren. Dat alles was noodig, maar
week in week uit leverde hij briefjes
en identificatie-materiaal. Nog ontroert
hem de dankbaarheid van familieleden,
wien hy de laatste briefjes van hun ver
wanten kon bezorgen.
In een vergadering van het Verbonds-
bestuur van het K.O.V. deelde de voor
zitter, de heer Wiltschut, mede, dat
reeds hier en daar onrust tot uiting
komt over de salarisverbetering der on
derwijzers. Hoewel er volgens hem geen
enkele reden is te twyfelen aan de vol
ledige inlossing van de door de Com-
missie-Wesselings voorgestelde verbete
ring, betreurde hy ten zeerste het lange
uitblijven van de beslissing. Hy hoopte
voor de rust ln het onderwijzerscorps,
dat de gunstige beslissing nu ten spoe
digste zal bekend worden.
Het jaarverslag en financieel verslag
liepen over het 2e halfjaar 1945 en over
1946. De balans per 31 Dec. 1946 sloot
met een winstsaldo van f20788,66. Het
ingekomen rapport van de Commissie
voor herziening van de ziekteverlofrege
ling werd besproken en zal ter verdere
afwikkeling gezonden worden aan de
Algemeene Ned. Onderwyzers Federatie
(A.N.OF.).
Het rapport van de Commissie voor
toetreding van de religieuzen tot de or
ganisatie werd angewyzigd aangenomen.
De religieuzen zullen gewoon lid worden
onder nader vastgestelde voorwaarden.
Omstreeks de Pinksterweek zal een
congres over onderwijsvernieuwing ge
houden worden op Drakenburgh. Het ligt
ln de bedoeling de Commissie voor de
Onderwijsvernieuwing te maken tot een
permanent paedagogisch instituut.
Op voorstel van het dag. bestuur wer
den de volgende punten geplaatst op het
program van actie van het K.O.V.: Ver
nieuwing van het onderwys, Verbetering
van dl opleiding. Opheffing van het te
kort aan leerkrachten by het L.O. Hand
having en verbetering van het V.G.L.O.
Herziening en betere handhaving van de
Leerplichtwet. Herziening van de Lager
Onderwyswet. Verbetering van de pen
sioenen en herziening van de Pensioen
wet. Afschaffing van de classificatie.
Vertegenwoordiging van de onderwijzers
in de overleginstanties. Versterking van
de R.K. Onderwijzersorganisatie door
uitbreiding van het ledental. Erkenning
van het K.O.V. in het maatschappelijk
en cultureel leven.
De verbondsvergadering wordt gehou
den Woensdag 9 April ln het Concert
gebouw ,45e Vereeniglng" te Nijmegen.
