STAD EN OMGEVING
SPAAK LEGT REGEERINGS-
VERKLARING AF
Tanger onder Spaansche bescherming
Legenden en feiten over de
neutraliteit van Franco
Gezinstoelage en verhooging van
het ouderdomspensioen
r
LBNGGADJATI IN DE
TWEEDE KAMER
AGENDA
ZWARTE HANDEL TE
UITHOORN
WOENSDAG 26 MAART 1947
PAGINA 2
Reclasseering in Haarlem
over 1946
MACHINE-FABRIKANT VOOR
HET TRIBUNAAL
Ontvluchte geïnterneerde
gearresteerd
Achtervolging door Haarlems
straten
Afhalen bonkaarten
Faillissementen
Burgerlijke Stand
Tramnieuws
HEEMSTEDE
De boekenplank in het gezin
Jubileum
ZANDVOORT
K.V.P.
Patronaatsgebouw
REDDINGSBRIGADE
25 JAAR
Wit-Geïe Kruis
VELSEN
Aanbesteding sportvelden
Concert
Boschbrand
BEVERWIJK
Na Paschen: woningbouw
Let op uw huisnummer
Jubileum-concert vastgesteld
ER WORDT WEER
GEWANDELD
Activiteit van de tennisspelers
Wielrenners in actie
Vier jaar voor Mussert's
secretaresse
Eerste kievitsei
Bonnen voor serviesgoed en
metalen keukengerei
Wapenarsenaal ontdekt
Ten huize van „Tante
Berthcf'
Prijsvraag uitzending P.C.J.
Aardappel- en fruithandelaren
te Utrecht bijeen
i
Naspel voor politierechter
STAATSLOTERIJ
VASTE MARKT
Onder leiding van mr. Th. P. Raeat
is Dinsdagmiddag de jaarlijksche leden
vergadering van de afdeeling Haarlem
van het Nederiandsch Genootschap tot
Reciasseermg gehouden. De secretaris,
mr. C. Blankevoort, deelde in zijn ver
slag over 1946 mee, dat de gevangenis
overvol is; de cellen worden bewoond
door twee of drie gedetineerden, het
geen voor de reclasseering niet gunstig
is. Aan werk heeft het evenwel niet
ontbroken. De aard van de begane straf
bare feiten is anders geworden, want
zwarte handelaren, clandestiene slagers,
bonnenzwendelaars e. d. kwamen vroe
ger niet voor. Ook een verandering van
den leeftijd was waar te nemen. Bij een
bezoek aan de gevangenis valt het
groote aantal jongelieden tusschen 20 en
30 jaar sterk op. Hierin schuilt eern
groot gevaar. Heeft men eenmaal ken
nis gemaakt met de gevangenis, dan is
afschrikking voer de schande afge
stompt. Daarom wordt de taak der re
classeering belangrijker. De secretaris
merkte op, dat in 1946 88 personen uit
de Haarlemsche gevangenis ontslagen
zijn, wier belangen de 'bestuursleden be
hartigd hebben. In totaal werden 224
voorlichtingsrapporten uitgebracht. Er
kwamen 119 personen onder toezicht,
waardoor het aantal steeg tct 189, waar
van 16, die met voorwaardelijke invrij
heidstelling werden begunstigd.
De penningmeester, de heer S. Rijkes
zeide, dat de financieele toestand der
afdeeling niet ongunstig is. als sloot de
rekening met een nadeelig slot van
f 473. Met dankbaarheid gewaagde het
verslag van het feit, dat inwoners en
industrieeien uit de Zaanstreek blijk
gaven van sociaal meeleven doorhet
doen van giften. De wensch werd uit
gesproken dat velen, ook uit Haarlem
en omgeving, het voorbeeld zullen vol
gen.
De voorzitter mr. Th. F. Raedt die
periodiek aftrad, werd herkezen. In
eenige vacatures werden gekozen tot
leden van het bestuur de heereL. W.
Dyserinck uit Aerdenhcut, mr. B. van
den Burg, E. H. Tenckinck en A. J.
Lcppersum, allen uit Haar.em.
Wie de tenlastelegging van den vroe-
geren Haarlemschen machine-fabri
kant, B. J. Paasman zou lezen, zou al
spoedig bemerken, dat beschuldigde een
collaborateur van de eerste soort was.
Eerst als vennoot en later als eigenaar
van de fabriek leverde verd. vrijwillig
materiaal aan de Duitschers, of aan
personen, die er verder voor zouden
zorgen, dat de gcederen bij de Weer
macht terecht zouden komen. Aan een
bijna niet eindigende reeks Weermachts
instanties in Nederland en Duitschland,
België en Frankrijk leverde verd. tij
dens de bezetting zijn producten, welke
hem totaal f 83.000 winst oplevsrden. Op
last van de Duitschelt moest hij in
1942 koelkasten fabriceeren, die naar
Spanje zouden worden geëxporteerd.
Daar P. vond. dat hij te weinig werk
krachten had, deed hij bij het Haarlem
sche GAS. moeite om meer arbeiders
in zijn fabriek te krijgen. Zelfs vroeg hij
aan het G.A.B. vergunning om een 55-
urige werkweek in te vceren. Naarmate
de Duitsche orders toenamen, breidde
het personeel van deze fabriek zich uit.
De tenlastelegging van P., die heden
voor de Achtste Kamer van het Haar-
lemsch Tribunaal terecht stond, ver
meldde voorts, dat hij op zijn privé-
kantoor in zijn fabriek een Duitschen
sergeant had entvangen en een gezellig
uurtje methem doorbracht onder het
genot van een glaasje Jenever. Ver.
antwoordde herop, dat hij in zijn heeie
leven maar één keer een halven liter
jenever in zijn bezit had gehad; ten
stelligste ontkende hij met een Duit
schen scldaat geborreld te hebben. Uit
spraak 9 April.
Dinsdagavond ongeveer half tien heb
ben twee rechercheurs van de P.R.A. in
de Van Marumstraat den voormaligen
agent van politie te Haarlem, C- A. v. d.
K., die uit het interneeringskamp te
Vught ontsnapt is, gearresteerd. Bij zijn
overbrenging naar het bureau van politie
wist hij op de Gedempte Oudegracht nog
maals te ontkomen. Zijn vrijheid was
slechts van korten duur. want toen de
rechercheurs een drietal waarschuwings.
schoten in de lucht losten en de vluchte
ling cp onverklaarbare wijze aan zijn
arm gewond werd, kon men de hand op
hem leggen. Na behandeling door den
O-D. werd hij naar het Groote Gasthuis
overgebracht.
Morgen, Donderdag 27 Maart, bon
kaarten afhalen.
HAARLEM: restant letter M. bon
kaarten; schoenenbonnen V en W; oon-
trölekaarten jonge en a.s. moeders D
en E.
OVER VEENschoenenbonnen alle
letters van 912 en 23 uur.
h khiivtri 'KTffi- 912.30 uur Sif—Spo,
24 uur restant S bonkaarten.
BENNEBROEK: alle letters schoenen
bonnen van 9.3012 uur.
De Haarlemsche Rechtbank heeft Dins
dag het navolgende faillissement uitge
sproken: F. van Yperen, handelende onder
den naam handelsonderneming „YFHO",
wonende te Haarlem, Lorentzkade no. 08.
Curator Mr. S. C. van der Wall te Haar
lem. Rech ter-Commissaris in bovenge
noemd faillissement Mr. H. J. Ferwerda te
Haarlem. Wegens gebrek aan actief werd
opgeheven het faillissement van G. de
Graaf, koopman, wonende te Haarlem.
Adriaan de Jongestraat 19. Curator Mr
Sllvain Groen te Haarlem.
Ondertrouwd: P. J. Ligtvoet en W. D.
Brinkman.
Gehuwd: J. Kremer en A. A. v. Dode-
weerd.
Geboren; A. M. PetersGeutskens z.,
J. Luijer—v. d. Laan, z., M. C. L. Eich-
homKrom, d- M. G C. Put—v. d.
Eern, d., P. C. ReindersOud, d., A. de
VriesHollander, d.
Overleden: C. D. de Nobel, 2 d., Kre-
lagestraat, C. Schuhman, 83 j., Coorn-
hertstraat, E. de VriesEksteen, 62 j..
Pijnboomstraat, D. Evers, 58 j., Hazepa-
terslaan, J. F. A. v. Mens. 73 j., Kam
perlaan, J- G. van Bakel, 15 j., Sper
werstraat, M. T. Geels—Toeset, 33 j.,
Planetenplein.
Tot nader order wordt de autobus
route LeidenVoorhout wegens brug- en
wegherstelling niet gereden over de
Zandslootkade en Engelschelaan, maar
door de v. Teylingenlaan en langs het
Soldaatje naar en van Voorhout (R. K.
kerk). Met vertraging moet worden re
kening gehouden.
Ingaande 1 April wordt de dienstrege
ling van autoburiijn B (Haarlem Sta
tionOverveen Ramplaankwartier) van
een 20 minuten-dienst gebracht op een
15 minuten.dienst. De dienstregeling
luidt als volgt: Werkdagen: Station v-
7.27 t.m. 22.50. Overveen v. 7.05 t.m. 22 30.
Zon. en feestdagen: Station v. 8-42.
(Overigens als op werkdagen). Overveen
v. 8.50. (Overigens als op werkdagen).
De R.K. Athlertiekvereeniging „Hol
land" heeft naast de afdeeling heeren,
thans ook een dames-afdeeling opge
richt. De eerste oefenavond voor deze
dames-afdeeling is vastgesteld Donder
dag 27 Maart van 8 3010 uur in de
gymn-zaal van de school gelegen aan de
Tetterodes traat.
In de R. K. Industrie- en Huishoud
school aan de Ged. Voldersgracht wordt
Zondag 30 Maart van 11 tot 1 en van
3 tot 9 uur een tentoonstelling gehouden,
welke in het teeken staat van Palm-
Paschen, Passie-tijd en Paschen.
Ir. J. J. Fuijckschot is bevorderd tot
hoofdingenieur Openbare Werken te
Haarlem.
Zondag 30 Maart, 8.30 uur. houdt de
K.J.M V- „St. Augustinus" In de kroon
zalen van Brinkmann een Passie.avond.
Niet de heer Theo Baylé zal op de
uitvoeringen van de door de Christelijke
Oratoriumvereeniging te geven Matthaus
Passion de bas-aria's zingen, doch de
volgende solisten: Ernst Bjelke 26 Maart,
Guus Hoekman 27 Maart en Luc. Louman
3 en 4 April.
In het kader van d» tentoonstelling
„De Katholieke Gezinsgebruiken", wel
ke tot en met Zondag 30 Maart zal du
ren, spreekt in het R. K. Vereenigmgs-
gebouw Donderdag a.s. te 8 uur de heer
H. Divendal over het onderwerp- „De
boekenplank in het gezin".
De heer A. W. Klaver, commies aan
de gemeente gas-, duinwater- en electri-
citeitsbedrijven, viert 27 Maart zijn 25-
jarig ambstjubileum.
De K.V-P., afdeeling Zandvoort, hield
in het Patronaatsgebouw een druk be
zochte ledenvergadering. De voorzitter,
de heer Nooij, hield een openingsrede,
waarin hij de noodzakelijkheid aantoon
de dat alle katholieken in de K.V.P. zijn
vereenigd.
Van den heer Van Deur sen uit
Bentveld was bericht ontvangen dat
hij als bestuurslid bedankt in ver
band met de, houding der K.V.P- in
zake Linggadjaü.
Besloten werd het bestuur van 7 tot 9
leden uit te breiden. Tot bestuursleden
werden benoemd de heeren Van As, D.
Vader en W. Versteege Jr.
De voorzitter gaf hierna een uiteenzet
ting van den financieelen toestand van
de afdeeling. Door de uitgaven der drie
verkiezingen behoeft deze dringend ver
betering. Het bestuur zal zich persoonlijk
tot de leden wenden om een bijzondere
bijdrage. Een tijdens de vergadering ge
houden inzameling leverde reeds een
goed resultaat op.
De brandweer heeft het patronaats
gebouw afgekeurd voor tóoneel- en
andere voorstellingen. Met spoed worden
maatregelen genomen om het gebouw
aan de gestelde eischen te laten voldoen.
Binnenkort zal het weer voor het geven
van voorstellingen e.d. worden beschik
baar gesteld.
Donderdag a.s. zal het 26 jaar geleden
zijn, dat de Zandvoortsche Reddings
brigade werd opgericht. Gedurende deze
kwart eeuw werd geheel belangeloos en
vrijwillig voor de grootst mogelijke vei
ligheid aan het strand zorggedragen:
roekelooze baders uit zee gehaald, hulp
verleend aan schipbreukelingen en aan
gewonden de eerste hulp verleend. Za
terdag 29 Maart an., van 35 uur, zal
een receptie worden gehouden in „Ons
Huis", Dorpsplein. Ongetwijfeld zullen
velen, kampeerders, badgasten en ver-
eenigingen, van deze gelegenheid ge
bruik maken om de actieve Z.R.B.-ers
te huldigen.
Met ingang van 16 April is tot wijkver
pleegster van het Wit-Gele Kruis be
noemd zuster J. B- Hoogenbosch uit Alk
maar. Zij bezit de diploma's voor zieken
verpleging, wijkverpleging, kraamverple-
ging en t.b.c-bestrijding.
In de bloembollenstreek is mennu de winter voorbij ismet volle energie begonnen.
Ten kantore van het bedrijf reiniging
en plantsoenen, Velserduinweg te IJmui-
den-Oost, zal Maandag 14 April, des
morgens 11 uur, worden aanbesteed het
maken van sportvelden met bijkomende
werken op het landgoed Schoonenberg
te Driehuis-Velsen
Met medewerking van de zangver-
eeniging „Polyhymnia" concerteert de
IJmuider Harmonie in het patronaats
gebouw 26 April a.s.
Dinsdagmiddag werd de brandweer
gealarmeerd voor een boschbrand bij
den spoorwegovergang in het Neten-
boseh te Santpoort. De brandweer was
onmiddellijk ter plaatse en kon door
krachtig optreden uitbreiding verhinde
ren. Na een half uur was men den
brand meester.
Wij vernemen, dat na Paschen een
begin zal worden gemaakt met den bouw
van de 25 in December j.l. aanbesteede
woningen aan de Munnikenweide.
Van 1 Januari tot heden hebben de
bevolklngsagenten tegen 35 personen
proces-verbaal opgemaak' wegens on
voldoende huisnummering, zoowel voor
woonhuizen als pakhuizen. Tientallen
staan nog op de nominatie. Nummer-
plaatjes kan men bij Openbare Werken
bestellen.
Het wegens kolennood uitgestelde con
cert van het mannenkoor „Zanglust" is
thans vastgesteld op Donderdag 24
April in het Luxor-theater.
De D.E.M.-wandelaars gaan, nu het
mooie weer vele beloften inhoudt, de
traming hervatten. Dinsdag 1 April des
avonds 7 uur worden alle dames- en
heerenleden bij de Kegelbaan verwacht.
Het is geen Aprilmop!
Tweeden Paaschdag is de eerste wan
deltocht. Het gaat ditmaal op Zandvoort
aan, waar een wedstrijd gehouden
wordt. Opgaven zoo spoedig mogelijk.
D. E. M.-tennis houdt Donderdag
avond een ledenvergadering in de K8.A
Op de agenda staat o m. een benoeming
penningmeesteresse, daar mej Slotema-
ker aftreedt en zich niet herkiesbaar
stelt.
De Beverwijksche rennersclub „Ken-
nemerland" houdt Zondag een record-
rit over 50 K.M. Ook Arie Vooren neemt
eraan deel.
(Telefonisch van onzen Brusselschen
correspondent)
Gezond en zonder eenig zichtbaar
letsel na het auto-ongeval, waar
van hij deze week het slachtoffer ge
weest is, kwam de heer Spaak, minis
ter-president, Dinsdagmiddag per
soonlijk de regeeringsverklaring van
het nieuwe kabinet voorlezen-
In zijn redevoering had hij dezer
dagen beweerd, dat het programma
van de nieuwe regeering meer linksch
zou zijn dan van een der voorgaande
zoogenaamde linksche ministeries. De
heer Spaak houdt van oratorische
wendingen, waarvan hij trouwens als
geen ander gebruik weet te maken;
in werkelijkheid echter loopt het dan
ook niet zoo'n vaart.
Zeer beknopt en deswege onvolledig
komt het programma ongeveer hierop
neer. Omtrent de koningskwestie kon
geen fundamenteele overeenkomst be
reikt worden; elk der-twee partijen blijft
dus bij haar standpunt, doch de regee
ring is er zich van bewust, dat zij als
plicht heeft een overeenkomst tusschen
de partijen te bevorderen om tct een op
lossing te komen, die slechts binnen de
eerbiediging der nationale instellingen
denkbaar is. Het vrouwenkiesrecht le
vert geen moeilijkheden meer op. Voor
het technisch onderwijs, de derde poli
tieke kwestie zal een commissie worden
aangesteld, die dadelijk een aanvang
zal makèn met de bestudeering van het
probleem.
De financieele saneering wordt voort
gezet, en het belastingstelsel herzien.
Zonder dat men wil overgaan tot natio
nalisatie van de Nationale Bank en zon
der van den gouverneur een van den mi
tt ster afhankelijken ambtenaar te maken,
schijnt het de regeering onontbeerlijk de
alge'heele onafhankelijkheid van de Natio
nale Bank tegenover de particuliere ne-
langen en haar medewerking met de al-
gemeene politiek der regeering in ruimere
mate te verzekeren. Wat de economische
politiek betreft, beheerscht de prijzen- en
loonenkwestie nog steeds den toestand. Et-
Is geen sprake van de teugels los te iaten.
De vrijheid zal echter teruggeschonken
worden daar waar de productie nu reeds
normaal is. De regeering zal zich verzet
ten tegen elke algemeene loonsverhoo-
ging. Er kan ook nog geen sprake zijn van
een terugkeer tot de economische vrijheid,
zooals deze vroeger werd opgevat. De eco
nomie moet nog steeds geleid worden.
Inzake het kolenvraagstuk heeft de re
geering besloten de beslissing, die door
het vorige kabinet getroffen werd, te
handhaven, dus den gemiddelden prijs per
ton steenkolen op 629 francs vast te
stellen. Er zal verder worden overgegaan
tot structuur-hervorming van de mijnen
Het sociale programma der regeering
is hoogst belangrijk. Zij wil den leertijd
voor jonge arbeiders hervormen en de
ziekte- en ongevallenverzekering uitbrei
den tot de studenten. Zij zal het ouder
domspensioen verhoogen tot op 165.000
francs en aan de gepensionneerden een
premie van 1500 francs toekennen bij
wijze van huishoudelijke wederuitrusting.
Ook de gezinstoelagen worden verhoogd.
Een stelsel van leeningen aan jonge ge
zinnen wordt ingevoerd. Er zal bijzon-
Moet het Internationale statuut,
waaronder Tanger door de in 1928
gewijzigde overeenkomst van 18
December 1923, gesloten tusschen Enge
land, Frankrijk en Spanje, werd gesteld,
opnieuw van kracht worden of dient de
toestand, zooals hij zich sinds Juni 1940
heeft ontwikkeld, toen Spanje Tanger
alleen onder zijn hoede nam en het land
liet bezetten door de troepen van den
Kalief in de Spaansche zone van Ma
rokko, bestendigd te worden? Dat is de
vraag, die ongetwijfeld in de naaste toe
komst een van de twistpunten zal
worden van de Internationale politiek.
Om het belang er van te begrijpen, dient
men zich bewust te zijn van de belang
rijke strategische positie, die Tanger
recht tegenover Gibraltar aan den in
gang van de Middellandsche Zee in
neemt. Door dit gebied onder internatio
naal bestuur te stellen heeft men de
neutraliteit er van in geval van oorlog
willen verzekeren. De lezing nu, die de
Spaansche regeering geeft van haar in
den zomer van 1940 genomen besluit om
van Tanger practisch een Spaansch
protectoraat te maken, is, dat alleen op
die wijze de neutraliteit van Tanger ge
handhaafd kon blijven, omdat Spanje
zelf ook neutraal is gebleven.
Men vindt deze zienswijze uitvoerig ver
dedigd in een boekje, dat het Spaansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken het
licht heeft doen zien en waarin voorts
voor een bestendiging van den status quo
wordt gepleit op grond van de overweging
dat het Spaansche bewind sinds 1940 zeer
veel zegenrijk werk in Tanger heeft ver
richt en dat de weivaart van dit gebied
alleen dan gehandhaafd kan blijven wan
neer bet niet opnieuw wordt los gemaakt
van Spaansch Marokko. Voor het laatste
motief is op zichzelf de strategische lig
ging en beteekenis van Tanger een oogen-
biik buiten beschouwing gelaten, veel te
zeggen. Men kan trouwens niet beweren
dat het internationale statuut, dat tot
Juni 1940 werd toegepast, zjjn deugdelijk
heid overtuigend heeft bewezen Maar dat
Spanje's eenzijdige verbreking van dit
statuut ingegeven zou zijn door bezorgd
heid voor de handhaving der neutraliteit
enkel opzicht klopt met de feiten. Een
dergelijke bewering is niets anders dan
een deel van de legende die het Franco
bewind tegen het einde van den oorlog,
toen het begon te beseffen dat de as-
mogendheden verslagen waren naarstig
is gaan kweeken een legende die hierop
neer komt dat Spanje tijdens den oorlog
krachtens de overtuiging van zjjn regee
ring strikt neutraal is gebleven en steeds
een welwillende houding tegenov.er de
Geallieerden heeft ingenomen. De waar
heid is, dat Spanje aan de zijde van de
as den oorlog zou zijn ingegaan, wan
neer de Franco-regeering met Serrano
Suner als minister van Buitenlandsche
Zaken kans had gezien haar wil door te
drijven hetgeen zij niet kon omdat
Spanje uitgeput was door drie jaar bur
geroorlog en dat het alleen van niet
door de Spaansche regeering beheerschte
omstandigheden heeft afgehangen, dat
Spanje buiten den oorlog is gebleven wat
in het geheel niet zeggen wil dat de
Spaansche regeering ook slechts moeite
heeft gedaan om werkelijk neutraal te
zijn. Het moge waar zijn dat Spanje in
een dwangpositie verkeerde doordat de
Duitschers aan zijn grens stonden dat
de Spaansche regeering met haar sympa
thieën geheel en al aan de zijde der as-
mogendneden stond wordt bewezen door
het feit. dat zij met het doen blijken van
deze sympathieën is voortgegaan ook toen
het verloop van den oorlog naar in staat
stelde een veel zelfbewuster houding aan
te nemen tegenover de Duitschers.
De Spaansche regeering beroept zich
in haar publicatie over het Tanger-
vraagstuk op een uitspraak van Sir Sa
muel Hoare, viscount Templewood, in
zijn boek „Ambassador on special mis
sion," waarin deze zegt, dat er in Juni
1940 reden bestond te vreezen, dat Mus
solini zou trachten zich meester te ma
ken van Tanger. Jammer genoeg, heeft
de Spaansche regeering verzuimd iets
meer te citeeren uit het boek van Sir
Samuel, wiens boek, waarin hij zijn er
varingen als Engelsch gezant in Madrid
tijdens den oorlog heeft opgeteekend, een
wel heel schril licht werpt op de be
weerde Spaansche neutraliteit, die in
werkelijkheid alleen maar gediend heeft
als dekmantel voor de meest directe
hulpverleening in allerlei vormen aan de
as-mogendheden. Maar zeifs het eene
ia een gratuite bewering, die in geen 1 citaat, dat de Spaansche regeering geeft,
is onvolledig en dus onjuist. Want Sir
Samuel Hoare toont in zijn boek juist
aan, dat Mussolini weliswaar begeerige
blikken wierp op Tanger, maar dat Hitier
van plan was den geheelen Noord-Afri-
kaanschen buit voor zich alleen op te
eischen en zijn Italiaanschen wapenmak
ker daarom bewoog van eiken aanval op
Tanger af te zien. Ter rechtvaardiging
van haar ingrijpen beroept de Spaansche
regeering zich verder alleen op een zin
snede uit den brief, dien Roosevelt op
8 November 1942 aan Franco deed toe
komen en waarin hij schreef: „Volgens
betrouwbare informaties zijn Duitschland
en Italië voornemens zich gewapender
hand meester te maken van Fransch
Noord-Afrika". Wat de Spaansche regee
ring er niet bij zegt, is dat deze brief
aan Franco werd overhandigd op het
oogenblik, waarop de Geallieerde strijd
krachten in Noord-Afrika voet aan wal
zetten en het gevaar voor een Duitschen
aanval op Fransch Noord-Afrika dus
reeds was bezworen. Bovendien wordt in
den brief van Roosevelt niet over Tanger
gesproken. En tenslotte is het duidelijk,
dat de Spaansche regeering haar op
treden in Tanger in Juni 1940 niet kon
rechtvaardigen met een beroep op een
mogelijk gevaar, dat wordt aangeduid
in een brief, die ruim twee jaar later is
geschreven.
De vraag, die thans alleen nog beant
woord moet worden, luidt: op welke wijze
heeft de Spaansche regeering tijdens den
oorlog de neutraliteit in Tanger gehand
haafd? Op die vraag geeft het boek van
Sir Samuel Hoare een zeer uitvoerig en
fedocumenteerd antwoord. Evenmin als in
panje zelf heeft het Franco-bewind in
dq oorlogsjaren in Tanger de neutraliteit
in acht genomen waarop het zich thans
met zooveel klem beroept. Terwijl de
regeering aan de Geallieerden had mede
gedeeld dat de bezetting van Tanger
slechts een voorzorgsmaatregel was die
in geen enkel opzicht prejudicierde op de
voortzetting van het internationaal sta
tuut deed zij het in Spanje zelf voorkomen
alsof de bezetting^ van Tanger het begin
was van een verovering van Marokko en
een poging tot herstel van het Afrikaan-
sche rijk van Karei V. Slechts met de
grootste moeite en schier eindelooze on
derhandelingen die voortdurend door
Serrano Sunér werden gesaboteerd ge
lukte het de minimale rechten der Engel-
schen in Tanger althans formeel te doen
erkennen. Maar op dit oogenblik beweert
de Spaansche regeering dat zjj Enge-
lands rechten vlot erkend heeft en dat zij,
door Tanger onder haar bescherming te
nemen, den Geallieerden 'n grooten dienst
he.eft bewezen pp een tijdstip, waarop
dere aandacht worden Ijesteed aan den
woningnood en voorts zal een nationale
economische raad worden opgericht.
In den loop van dit jaar wil de regee
ring de oplossing geven aan het pro
bleem yan het herstel der materieele-
en moreele oorlogsschade. De sommen,
welke daarvoor dienen uitgegeven te
worden, zijn ontzaglijk. Een op gemak
zucht afgestemde politiek kan dus de
grondslagen der sinds de bevrijding ge
vormde muntpolitiek in gevaar brengen.
Dit moet ten koste van alles vermeden
worden.
De ongewoon lange regeeringsverklaring,
die nog tal van andere punten aanroerde,
geeft stellig geen overzicht van alle pro
blemen, die aan de orde zijn, maar zooals
minister Spaak het formuleerde, zij heeft
in elk geval de verdienste duidelijk
den weg aan te geven, dien de nieuwe re
geering denkt in te slaan. De regeering
beschikt over een stabiele meerderheid.
Men kan dat ongeacht den uitslag van de
stemming, die nog moet plaats vinden,
wel reeds aannemen..
De parlementaire voorwaarden om haar
program te verwerkelijken zijn dus aan
wezig. Hoe zij dat zal doen en wat zij
precies zal doen blijft nog de vraag, maar
den dag waarop een nieuw kabinet voor de
Kamer komt, kan men haar nog alleen
op haar plannen.en niet naar haar daden
beoordeelen. Zooals zij daar liggen heb
ben deze plannen grosso modo de goed
keuring van de meerderheidspartijen.
De bezwaren der liberalen zijn vrij
duister en slechts te herleiden tot den
angst voor een te ver doorgevoerd diri
gisme. De communisten hebhen nog niets
anders te bërde gebracht, dan hun oude
bezwaar tegen de prijsverhooging van de
steenkool, waarin zij een symbool zien van
den invloed der geldmachten en van de
trusts, maar naar deze argumenten luis
tert niemand meer. Heftig is de discussie
tot nu toe dan ook niet geweest en zij
zal dat ook wel niet worden. Het land
wacht af, hoe deze lang verbeide coalitie
nu verwezenlijken' zal wat de linksche re
geering niet kon doen. De debatten wor
den Woensdag in de Kamer en Donderdag
in den Senaat voortgezet!
Hedenmorgen veroordeelde 't Utrechts
Tribunaal de privé-secretaresse van Mus-
sert, de 60-jarige mej. Chr. W. van Bil-
derdijk, die tijdens den oorlog haar pa
troon als een fanatiek kameraadske had
gediend, tot een interneering voor den
tijd van 4 jaar, verkeurdverklaring van
een bedrag van f 2900— en f 5000.— aan
Duitsche effecten en ontzetting uit alle
rechten vpor den tijd van 10 jaar.
In verband met een publicatie der
Spaansche regeering over het statuut
van Tanger, waardoor het Tanger-
vraagstuk weer op den voorgrond wordt
geschovenworden in nevenstaand ar
tikel de beweringen van het Franco
bewind over zijn neutraliteit getoetst
aan het onlangs verschenen boek van
Sir Samuel Hoare, die tijdens den oor
log Engelsch gezant in Spanje was en-
als zoodanig een harden diplomatieken
strijd heeft gevoerd voor het behoud
van Gibraltar. Igi tegenstelling tot de
algemeen verbreide opvatting is Sir
Samuel Hoare tijdens den oorlog niet
katholiek geworden. Het bericht oner
zijn bekeering werd om politieke rede
nen door de Duitschers verspreid. Zij
wilden n.l. suggereeren, dat Sir Samuel
alleen om politiek-opportunistische
redenen tot de Katholieke Kerk was
toegetreden. De geallieerde pert- en
nieuwsbureaux vlogen er in en maakten
het nieuws wereldkundig. Het bericht
is afkomstig geweest van Hitler's pro
paganda-manager in Spanje, Lazar,
dieeen Jood was. Sir Samuel Hoare
vertelt over hem o.m., dat hij sliep in
een kamer vol heiligenbeelden en zelf
op een soort altaar placht te rusten.
Engeland alleen tegenover zijn vijanden
stond en Gibraltar ernstig bedreigd werd.
Zij voegt er niet aan toe. dat deze be
dreiging voor een groot deel door haar
zelf veroorzaakt werd en dat het zware
Duitsche kanonnen waren, die op de
heuvels tegenover Gibraltar in stelling
werden gebracht.
Uit een geheim memorandum van den
Duitschen gezant te Madrid van 8 Augus
tus 1940 is trouwens gebleken dat de
Spaansche regeering zich bereid verklaar
de aan de zijde van de as den oorlog in
te gaan wanneer zij als belooning kon
rekenen op Gibraltar. Fransch Marokko,
Oran en uitbreiding van het gebied aan
de Rio de Oro en aan de Golf van Guinea.
Het zelfde voornemen blijkt uit brieven
van Franco aan Mussolini en aan Hitler,
waarin het o.m. luidt: „Na wat Spanje
reeds voor de vestiging van de nieuwe
orde heeft verricht in jaren van harden
strijd is het bereid voorbereidingen te
treffen zijn plaats in te nemen in den
strijd tegen de gemeenschappelijke vijan
den" en „Ik ben het met u eens dat de
verdrijving van de Engelschenuit de
Middellandsche Zee onze transportmoge
lijkheden zal verbeteren."
Er zijn tevens door de Amerikanen in
Duitschland documenten gevonden, die
bewijzen, dat Duitsche en Italiaansche
moederschepen voor onderzeebooten per
manent ligplaats hadden in Spaansche
wateren. Wat Tanger betreft, uit de
publicaties van Sir Samuel Hoare is ge
bleken, dat dit tijdens den oorlog een
broeinest van Duitsche en Italiaansche
spionnage- en sabotage-groepen is ge
weest, die zich daar met goedvinden van
de Spaansche regeering hadden geves
tigd. Nog in October 1944 heeft de Brit-
sche regeering in een nota aan Franco
vastgesteld, dat de Spaansche regeering
niets heeft gedaan om 'n einde te maken
aan de flagrante schendingen der neu
traliteit, waaraan Italianen en Duitschers
zich aan weerszijden van de Straat van
Gibraltar hebben schuldig gemaakt.
Het zijn deze feiten, die zwaar zullen
meewegen, wanneer de kwestie-Tanger
opnieuw aan de orde komt en die de
vervulling van een overigens misschien
zeer wel verdedigbaren wensch der
Spaansche regeering zullen belemmeren.
Hedenmorgen is op De Haart on
der de gemeente Aalten (Geld.) hel
eerste kievitsei gevonden. De geluk
kige vinders, twee jongens van om
streeks 17 jaar, deden van deze
vondst aangifte bq het gemeente
bestuur van Aalten. Men heeft het
ei inmiddels aan H. M. de Koningin
aangeboden.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat met ingang van 1 Mei a.s. de
volgende bonnen voor serviesgoed en
metalen keukengerei niet meer geldig
zijn: 1. Groene bonnen met zwarten op
druk „serviesgoed een punt". 2. Rose
bonnen met zwarten opdruk „serviesgoed
vijf punten." 3. Blauwe bonnen met
zwarten opdruk „Keukengerei een punt."
4. Oranje bonnen met groenen opdruk
„keukengerei tien punten."
Na 1 Mei a.s. zijn uitsluitend geldig
voor serviesgoed: 1. Bruine bonnen met
zwarten opdruk „serviesgoed een punt."
2. Bruine bonnen met vooden opdruk
„serviesgoed vijf punten." 3. Rose bon
nen met zwarten opdruk „serviesgoed
een punt." 4. Rose bonnen met rooden
opdruk „serviesgoed vijf punten." 5. Bon
nen B, C, D en E 33 reserve van de
bonkaarten 604 (waarde 1 punt per bon)
6. Bonnen B, C, D en E 57 reserve van
de bonkaarten 606 (waarde 2 punten per
bon).
Voor metalen keukengerei: 1. Lila
bonnen met zwarten opdruk „keukenge
rei een punt,'" 2. Lila bonnen met roo
den opdruk „keukengerei tien punten."
3. Bonnen 506 en 006 algemeen van de
bonkaarten 608 (waarde 2 punten per
bon)
De Tweede Kamer is Dinsdagmiddag
begonnen met de beraadslaging over de
verklaring van den minister van Over-
zeesche Gebiedsdeelen, omtrent de ver
dere ontwikkeling van de politieke on
derhandelingen met de vertegenwoordi
gers der Republiek-Indonesië. Tien mi
nisters waren aanwezig.
In verband met de motie-Romme-
v. d. Goes van Naters betoogt de heer
SCHOUTEN (A.R.) dat de regee
ring niet tot een ingrijpende wijzi
ging mocht overgaan, zonder zich vrij
te maken van haar eigen woord en
zonder nader overleg met de Staten-
Generaal. Zij was niet bevoegd te
doen wat zij, blijkens haar verkla
ring van Vrijdag, heeft gedaan. Er
is niets gebleken, waaruit zou vol
gen, dat zjj gedisculpeerd is. De re
geering had aanvankelijk de Kamer
niet willen inlichten, dan nadat de
onderteekening was geschied, nadat
het gewijzigde beleid geleid had tot
een voldongen feit. Dat acht spr.
meer vrijmoedig dan overtuigend.
Den gang van zaken betreurt spr. in
hooge mate; het vertrcuwen in de uit
spraken van het kabinet wordt er door
verzwakt, om niet te zeggen geschokt.
Er moet klaarheid komen.
Maandagavond en gisternacht heeft de
fiscale recherche in samenwerking met
de rechercheurs, die met het onderzoek
inzake de affaire „Tante Bertha" be
last zijn, een huiszoeking gedaan in de
woning van mevr. B. M.van der H. K.
aan de Mecklenburglaan te Rotterdam.
Zij ontdekten in een geheime berg
plaats een compleet wapenarsenaal,
bevattende explosieve stoffen sten-
guns en zelfs karabijnen, een loop
graafmortier en een instrument om
gebouwen op te blazen.
Zooals gemeld, is de ln de illegale
wereld als „Tante Bertha" bekend staan
de mevr. B. M.van der H. K. medio
Maart gearresteerd. Vele personen zou
den baar medeplichtigen zijn.
In het Happy Station-programma, dat
Edward Startz iedere week tweemaal ver
zorgt, zal Zondag 30 Maart a.s. een bij
zonder programma worden verzorgd,
waar o.m. aan meewerken Dolf van der
Linden met zijn Metropole orkest. Aan
deze uitzending is een prijsvraag ver
bonden in dien zin, dat zij, die binnen
eer bestek van 200 woorden het beste
antwoord kunnen geven op dë vraag:
„Can international broadcasting promise
world-peace?" voor een aantal prijzen in
aanmerking zullen komen.
De eerste prijs bestaat uit een gratis
vliegtocht van den buitenlandschen luis
teraar naar Nederland; de tweede prijs
is een Philips radiotoestel, de derde prijs
een gramofoonversterker. Tevens is het
plan opgevat, honderd kinderklompjes
beschikbaar te stellen als souvenir met
de inscriptie P.C.J. en den datum van
uitzending. De uitzending wordt verzorgd
van 4.20 tot 5.30 uur n.m. over de korte
golf op de 19 en 49 m. band. Des nachts
is er een heruitzending om 22 uur voor
Zuid-Afrika. Deze uitzendingen worden
herhaald op Woensdag d.a.v. Men ver
wacht, dat eenige duizenden brieven uit
alle oorden van de wereld als reactie op
deze uitzending zullen binnenkomen.
Zoowel gisteren ais vandaag kwamen
afgevaardigden van den Ned. R, K. Bond
van kleinhandelaren in aardappelen en
fruit St- Walfridus in Hotel Noord-Bra
bant te Utrecht voor hun jaarlijksche
congres bijeen. Ditmaal was het congres
bijzonder belangrijk, omdat de vergade
ring zich moest uitspreken over de al of
niet aansluiting van den bond bij den
Ned. R. K. Middenstand. Het mag wel
licht als een bijzondere verdienste van
den afgevaardigde van den N.R.K.M.,
dr. Vlek, worden aangemerkt, dat deze
aansluiting, waartegen aanvankelijk bij
tal van afgevaardigden overwegende be
zwaren bestonden, deels van financieelen
aard, deels omdat de N.R.K.M. de jong
ste acties van den groentenhandel niet
heeft ondersteund, met 107 tegen 32
stemmen werd aangenomen. Met ingang
van 1 Juli zal St. Walfridus dus deel
uitmake van de N.R.K.M.
Vóór den oorlog was Bergen (N.-H-)
in het bezit van een klein militair vlieg
veld, dat echter de Duitschers volkomen
hebben verwoest. Gezien de hooge kos
ten, die aan een eventueel herstel ver
bonden zijn, heeft men thans besloten
het vliegveld op te heffen.
Mijnheer de redacteur, hier heb ik
een primeur voor U", schrijft een
vriendelijke mijnheer. Wij waren
dood nieuwsgierig. Het bleek een ver
slag te zijn over een vergadering
van lampekappenfabrikanten, die heele.
maal niet tevreden zijn over de gedra
gingen van hun sectie in de vakgroep en
een organisatie „Vereenigde verlichtings
industrie" gesticht hebben. Wij fronsten
het voorhoofd en vroegen ons af, of dat
zoo maar gaat, want vakgroepen zijn er
juist om het vak te groepeeren en als
een groote groep er uit gaat om vakjes
te gaan maken, wat blijft er dan over?
Ter verlichting van ons brein deelt de
secretaris van de nieuwe vereeniging
echter mede, dat er een motie van wan
trouwen tegen het bestuur zal worden in
gediend. Tegen het bestuur van de vak
groep natuurlijk. Malversaties vertrouwt
hij ons toe, met de toewijzingen, de hu
ren, de onkostenrekeningen. de be
kwaamheden. Wij rillen er v&n, want dat
kan straks een gevecht worden op leven
en dood. Het is geen licht geval in deze
verlichtingsindustrie. Dus ziet het er
donker uit, waaraan deze fabrikanten
juist een einde willen maken. Nu loopen
we de kans, dat de primeurgever ons
niet au serieux neemt en dat moet hij
wél, want als zijn feiten kloppen met de
werkelijkheid, is kortsluiting met zoo'n
vakgroep het eenige middel en is het
maar gelukkig, dat ontrouwe bestuurders
tegen de lamp zijn geloopen.
Bioscopen.
Rembrandt: Rebecca (18 j.), 1.45, 4.15,
6.45 en 9.15. Cinema palace; De beul van
Londen (18 j.). Luxor: Laura (18 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: Roeping
(volw.), 2, 4.30, 7 en 9.15 u. City: Geef
hem de sporen (14 j.), 2.15, 4.30, 7 en
9.15 u. Spaarne-Theafer; De vijfde piloot
(14 j.), 2.30, 7 en 9.15.
APotheken: De avonddiensten wor
den tot 30 Maart waargenomen door:
Apotheek Van Rijn, Kl. Houtweg 15, tel.
10539; fa. C. G. Loomeijer, Zijlweg 34, tel.
12495; Nolf's apotheek, Kruisstr. 26, telef.
11174; Schoterbosch apotheek, Rijksstraat
weg 19, tel. 12711.
Ziekenvervoer: Fa. Mathot, Gr. Houtstr.
39, tel. 11990 en Margriet, Turfmarkt 10 rd.,
tel. 21400 (dag en nacht).
DONDERDAG 27 MAART
Groote Kerk: Matthaus Passion. Chr.
Oratoriumver. met H.O.V., 8 u.
Rest.. Bolwerk: Vergadering R.K. Technici
„St. Bernulfus", 8 u.
Rest. Brinkmann: Afrika-avond van de
R.K. Rëisver., 8 u.
Tentoonstelling: „Katholieke Gezinsge
bruiken" t.m. 30 Maart iederen avond van
810 uur, Zond. van 11.301, 36 en.
810 uur in R.K. Vereenigingsgebouw te
Heemstede.
Een grooter aantal Nederlanders dan
men zoo oppervlakkig meenen zou, heeft
in de oorlogsjaren een gouden tijd beleefd.
Evengoed als trouwe vaderlanders,
landverraad of collaboratie en scheldende
op de Duitschers, hebben zij het best ge
had en vaak zijn zij er beter van geworden.
Zij hadden het oorlogje niet graag gemist.
Velen van hen deden illegaal, zij steunden
de goede zaak toen daaromtrent geen twij
fel meer bestond. Zij waren royaal, het
kon er immers af en het schaadde niet
voor later. Geen Tribunaal of Bijzonder
Gerechtshof, dat hen bedreigt, alleen de
fiscus tracht de misère te wreken, waar zij
van hebben geprofiteerd. Maar gemakkelijk
is dit niet, verklaarde een belasting-expert
voor den politierechter. Wat redelijkerwijs
over moest blijven, wordt nog wel aange
geven, maar wat verteerd werd, wegge
maakt of zoek is, daar komt men nooit
meer adhter. Gebrek aan tijd verhindert
ook de meeste gevallen na te speuren, een
enkele maal loopt een zware jongen in de
val en dan grijpt men toe.
Zoo stond wegens valsche belastingaan
gifte een koopman uit Uithoorn voor het
hekje. Smal gelaat, snorretje, keurig in de
kleeren. Om hem heen begon een dans van
getallen, waar de muren van het zaaltje,
gewend aan kruimeldieverij, schier van
wankelden. Ten deele met vervalschte be
stelbonnen had hij in de barre jaren een
stroom van goudgele tarwe uit de Meer
doen verkeeren in zwarte winst. En zelfs
na de bevrijding was hij met zijn knoeie
rijen voortgegaan; wegens graanzwendel
zat hij nu in voorarrest. Een boekhouding
ontbrak die was in den oorlog gestolen
zij had trouwens toch geen waarde, ver
klaarde de belasting-expert, wanneer niet
alle posten worden geboekt. Maar een be
drag aan verzwegen inkomsten over een
enkel jaar van f 59.000 kon toch worden
gereconstrueerd en ook een te lage vermo
gensaangifte tot ongeveer eenzelfde bedrag
was geconstateerd. Dit alles, meende de
belasting-expert, was dan nog slechts een
deel van de werkelijkheid.
De koopman had niet veel woorden tot
zijn verdediging. Het liefst had hij heele-
maal niets gezegd, in afwachting van zijn
verdediger, maar daar moet men bij den
politierechter niet mee aankomen. Het ver
weer kwam tenslotte neer op groote giften,
o.a. aan de illegaliteit, dubieuze vorderin
gen en groote schulden, waar geen reke
ning mee zou zijn gehouden.
De officier noemde dezen belastingover
treder beslist onsympathiek en eischte zes
maanden gevangenisstraf. De verdediger
legde den nadruk op het illegale werk van
verdachte, die o.m. piloten had geholpen,
en daarvoor een Amerlkaansche erkenning
had ontvangen. Z.l was de verdachte tevens
een berooid man, slachtoffer van zijn goed
heid; wat hij dan al gewonnen had. stond
op naam van zijn vrouw, met wie by tij
dens den oorlog op huwelijksvoorwaarden
getrouwd was.
De politierechter zag het anders. Hij
noemde den koopman een troebele figuur,
een op hol geslagen avonturier, die alle
begrippen van eerlijkheid en redelijkheid
had verloren en overal geloopen waar hij
niet behoorde te loopen. Dat hij te gelege
ner tUd °°k wat aan illegaliteit was gaan
doen, kon niet verhelpen, dat hy zijn legale
verplichtingen met voeten had getreden.
Het vonnis luidde: vijf maanden.
ƒ20.000 4874; ƒ5000 21384; ƒ2000 7955:
ƒ1500 12173; ƒ1000 8454, 1954, 7096;
ƒ400 11104; ƒ200 6810, 21351, 2771, 17652;
100 1888, 3421, 15573, 11323, 11545, 3524.
Voor de nagelaten betrekkingen van
de leden van het gezelschap van Hans
Snel, dat in Indië tijdens een plezler-
vlucht is verongelukt, is in Nederland
een bedrag van f 27.000 bijeengebracht.
In Batavia werd ruim f 4000 verzameld.
Amsterdam, 25 Maart 1947.
De stemming ter beurze was heden aeer
vast tot willig onder leiding der Indische
waarden, waar de onderteekening van he1
accoord van Linggadjati kennelijk van ih-
vloed was. De handel ln aandeelen b&a
ook vandaag een vrij levendig karakter.
Voor Cultuurwaarden bestond een z?®;
goede belangstelling, zoodat H.V.A. 9
hooger opende op 219
Binnenlandsche aandeelen en Scheep
vaartwaarden sloten algemeen vaster, ho«
wel de hoofdkoersen in de vrije f11®17
meerendeels niet gehandhaafd bleven.
Op de obligatiemarkt was de con versie
leening 1947 wat zwakker.
