Samenwerking tusschen K.V.P
P. v.d. A. dient beëindigd
Slechts dan kan Linggadjati
aanvaardbaar zijn
en
INSPECTIE OP HELGOLAND...
Krater van veertig meter diepte
KONING CHRISTIAAN VAN
ZONDAGAVOND OVERLEDEN
1
m
LISSE, GOUDEN BOLLENDORP
DENEMARKEN
Omkranst van bloemen door
vrouw Holle's poort
Visschers ontevreden over
den prijs van de paling
HOOFDAALMOEZENIER VAN STRAELEN
UIT INDIË TERUG
Kroonprins Frederik volgt hem op
Verkiezingen in
Duitschland
a
Paling in Spakenburg niet gelost
Het gedrag van onze jongens
verdient allen lof
WÊgr i
C
m
1
PRINSES ELIZABETH
VERJAART
J
Koningin voor de
radio
Generaal Kruis naar
Ned. Indië
Tot hoofd en hart
MAANDAG 21 APRIL 1947 o
69ste JAARGANG No. 23828
OUD-MINISTER WELTER:
mBÊÊm
Operaties effectief
verloopen
f
'ff
«Li
s
WW. w
Koningin op het Loo
NEDERLANDSCHE KLOOSTER
ZUSTERS GEDOOD
TREINEN STAAN TWEE
MINUTEN STIL
Het weer
Vrij of niet vrij?
Het geheim, der gezelligheid be
staat in met iedereen gelijken tred
te kunnen houden J
In Volendam
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cent* per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeeMpger. dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m hoogte.
De administratie behoudt zien net recht voor
advertentiën eventueel zonde.' opgave ven
redenen te weigeren.
Hoofdaalmoezenier Kolonel H. J.
J. M. ^an Straelen, die midden Fe
bruari naar Indië was vertrok
ken is Vrijdagmiddag 18 April om
4 uur per vliegtuig op Schiphol te
ruggekeerd. Met hetzelfde vliegtuig
arriveerden ook de Aartsbisschop
van Calcutta, op doorreis naar Brus
sel, en de hoofdveldprediker in al-
gemeenen dienst Kolonel Ds. de
Kluys Ter verwelkoming van Kolo
nel van Straelen waren aanwezig de
aalmoezeniers Schoonebeek, Goos-
Sens en Determeyer en de hoofd-
vlootaalmoezenier Kolonel J. F. de
Sain.
Onmiddellijk na zijn aankomst in zijn
Woning hadden wij een onderhoud met
Kolonel van Straelen, die, hoewel zicht
baar vermagerd ten gevolge van twee
maanden onafgebroken reizen door den
Archipel, er niettemin gezond en sterk
uitzag.
Gevraagd naar ^e indrukken avn zijn
leis, verklaarde Kolonel van Straelen
buitengewoon tevreden te zijn, zoowel
over de houding der soldaten als over de
medewerking van de legerautoriteiten.
Per vliegtuig heeft hij practisch den ge-
heelen Archipel bereisd. Om slechts en
kele der grootere plaatsen te noemen:
hij bezocht de troepen en de fronjen té
Batavia, Bandoeng, Semarang, Soera-
baja, Makassar (Groote Oost), op Su
matra, Palembang, Padang en Medan.
Behalve de Apostolische Vicarissen en
Prefecten en andere Kerkelijke autori
teiten heeft Hoofdaalmoezenier van
Straelen zoo goed als alle aalmoezeniers
met uitzondering van die van Oost-
Borneo en Biak bezocht. De afstand, die
Kolonel van Sraelen per vlieguig af
tegde staat ongeveer gelijk met den om
trek van de aarde.
Wat vooral de ouders in Nederland
bijzonder zal interesseeren is het gods
dienstig en moreele leven van hun jon
gens in Indië. Hierover had de hoofd
aalmoezenier niets dan lof. De ouders,
wij kunnen het niet duidelijk genoeg
zeggen, kunnen volkomen gerust zijn.
Gezien het feit, dat de jongens de be
schermende factoren missen van het
eigen huis en dus niet zoo sterk gecon
troleerd worden en bovendien leven in
een omgeving met veelal heidensche op
vattingen, verdient de godsdienstige en
moreele houding van de jongens allen
lof. Indrukwekkend vooral was de
Paasohviering in Batavia. Met honder
den auto's kwamen daar de jongens van
alle zijden aan. Ruim 2000 soldaten wa
ren daar bijeen bij de Plechtige H. Mis
pp Paaschzondag, terwijl meer dan 1500
onder deze H. Mis communiceerden. Ook
op de andere plaatsen werden de
Paasohvieringen druk bezocht. Volgens
de gegevens der aalmoezeniers gingen
zeker 90 pet. der katholieke soldaten ter
H. Tafel evenals met Kerstmis.
De aalmoezeniers verrichten prachtig
werk, vooral dank zij het feit, oat ieder
onderdeel zijn eigen aalmoezenier heeft.
Bijzonder erkentelijk waren de soldaten
ook voor het werk van Katholiek Thuis
front. In het begin waren zij nogal te
leurgesteld, omdat zij zich min of meer
vergeten voelden en omdat het contact
met bet moederland zoo lang uitbleef.
Toen echter Thuisfront op gang kwam,
waren zij daar zeer mee ingenomen. Het
blijkt echter wel noodzakelijk, dat zoo
spoedig mogelijk iemand van Thuisfront
naar Indonesië gaat om door persoon
lijk contact een juist inzicht te krijgen
in wat de soldaten in Indonesië bijzon
der behoeven. „Alles bijeengenomen",
vertelaarde hoofdaalmoezenier Van Strae
len, „ben ik uiterst tevreden over mijn
reis door Indië. Ik heb een schat van
ervaringen opgedaan, die aan het zoo
belangrijke werk: de geestelijke verzor
ging van onze soldaten in Indië, zeker
ten goede zal komen."
Onder voorzitterschap van generaal M.
F. Bajetto spraken de oud-ministers
J. I. M Welter en mr H. P. Marchant
Zaterdagavond in Pulchri Studio te Den
^aag namens het voorloopig katholiek
p^mité van actie over het regeerings-
"rieid met betrekking tot Indonesië.
De heer Weiter betreurde het ten zeer-
ste. dat de K.V.P., met haar religieuze en
dadelijke grondslagen, zich op zuiver ma-
■•arialistische gronden liet verleiden tot
^n verbond met de P. v. d. A., wier. doel,
5arnen met de mannen van de Stuw-
Srpep, steeds doelbewust is geweest: In-
b'è los van Nederland, waardoor tevens
Öa protestantsch-christelijke partijen, die
zooveel uitnemende krachten bevatten
v°or den herbouw van Nederland en In-
®a, thans van 's lands bestuur zijn uit
floten, aldus spr. Een samengaan met
deze groepen moet iederen katholiek na-
öer liggen dan een verbond met de P.
v- d. a.
De katholieken beschikken momen
teel in het parlement niet over men
sehen, die noemenswaard deskundig
op Indisch gebied kunnen worden
genoemd, waardoor bij de kabinets
vorming alle sleutelposities in han
den kwamen van de anderen, zooals
de Lt.-Gouvemeur-Generaal of be
ter: liquidateur-generaal, de minister
Van O. G. en de voorzitter der Com
missie-Generaal, aldus spr.
Niemand begrijpt eigenlijk waarom het
Noodzakelijk was, een Comm.-Generaal
haar Indië te zenden, iets wat minister
®eel van alle zijden is afgeraden. De be-
hoeming van Schermerhorn was aldus
spr. de prijs, dien de katholieken heb
ben moeten betalen voor de samenwer
king met de P. v. d. A. en de instelling
eener Comm.-Generaal vloeide uitslui
tend voort uit den wensch, voor Scher-
hierhom een positie te vinden. De K.V.P.
dte aldus alle sleutelposities in handen
v®n de P. v. d. A. en de Stuw-groep
•hoest laten, bevindt zich thans in een
0r'Waardige positie, hetgeen spr. uiteen-
i®0'- aan de hand van het gebeurde met
ho motie-Romme.
De vraag was hierbij niet of de K.V.
in het parlement zou „omvallen",
hiaar wel: hoe zij zou omvallen. Dat
e toch zoo hechte en goed gestabili-
frde K.V.P. zoo duidelijk een ondar-
chikking aan de P. v. d. A. aanvaardt,
'oeit vermoedelijk voort uit vrees voor
*®n kabinetscrisis met als gevolg alge-
eone stakingen, waarmede eommunis-
en socialisten vrij openlijk scher-
Maar zoo riep'spr. uit laat ze
staken, dan zult ge eens zien hoe het
Nederlandsche volk daarop reageert,
het zou de P. v. d. A. bij de volgende
Vcrkiezingen minstens tien zetels kos
ten.
Het erge van dit alles is, volgens den
derf Welter- dat> als straks het Ne-
eef he volk duidelijk wordt, welk
OHtzaghjke rampspoed in econo-
rij» en ander opzicht het gevolg zal
Uek Van het linksche drijven, de kathö-
Sest i verantwoordelijk zullen worden
8«Iat omdat zi-> dit alles hebben toe-
dig r:n Het lot van Nederland en In-
klem ag niet in handen blijven van een
ttiertf groeP „dubieuze lieden", zoo
Sn G spr' OP-
r' sas nog één mogelijkheid, om
zelfs met dit wangedrocht van Ling
gadjati een goedwerkenden federalen
staatsvorm te vinden, mits maar. en dat
op den kortst mogelijken termijn, de
samenwerking tusschen K.V.P. en P. v.
d. A. wordt opgezegd. De K.V.P. won
de verkiezingen, de P. v. d A. heeft ze
verloren en om de K.V.P. als de groot
ste partij dienen alle goedwillende stroo
mingen en partijen zich te scharen. Dan
zal er weer een Koninkrijk kunnen wor
den opgebouwd, waarin de edelste idea
len levend zijn, en waarin alle volken,
die vroeger onder Nederlandsche vlag
hebben geleefd, het een voorrecht zullen
vinden zich wederom te vereenigen, al
dus besloot spr.
De heer Marchant, die de overeen
komst van Linggadjati van den juridi-
ihhsi
Een der eerste foto's van het opgeblazen Helgoland. Wat er overbleef van het dorpje
Helgoland
Er is op Helgoland op dezen zon-
nigen middag geen andere plaats om
zich neer te zetten voor het tikken
van de eerste impressies dan op een
der als een dichte regen over het
eiland gevallen betonblokken, de
simpele restanten van de machtige
bunkers, waarmede Hitier het rots
eiland tot een der machtige zeeves-
Koning Christiaan van Denemarken,
die reeds eenigen tijd leed aan algemee-
ne ouderdomszwakte, is Zondagavond om
drie minuten over elf te Kopenhagen
overleden. Reeds eenige weken was zijn
toestand zeer zorgwekkend en hield men
rekening met de mogelijkheid van een
spoedig overlijden. Toen het duidelijk
werd, dat 's konings krachten meer en
meer afnamen, is zijn familie op Ama-
liënborg ontboden.
De koning heeft, voordat hij het be
wustzijn verloor, afscheid genomen van
koningin Alexandrine, kroonprins Frede
rik en zijn jongsten zoon, prins Knud.
In geheel Denemarken is een rouw-
tijd van drie dagen afgekondigd. Alle
publieke vermakelijkheden en muziek
uitvoeringen zijn voor twee dagen af
gelast en alle bioscopen en schouwbur
gen zijn eveneens voor den tijd van
K
schen kant in beschouwing nam, achtte
haar vol tegenstrijdigheden en ondui
delijkheden, die er wellicht met opzet
in zijn gelaten, dan wel, omdat de zaak
den opstellers zelf niet duidelijk is. De
heer Beel, die thans bemerkt heeft, In
welk een moeras hij verzeild" is geraakt,
zou een lief ding willen geven om van
de „soesah" af te zijn, en vliegt bin
nenkort naar Indië om te bestudeeren
hoe hij er weer uit kan komen, zoo
mérkte spr. op.
twee dagen gesloten.
Onmiddellijk nadat de vier artsen van
den koning het certificaat van overlij
den hadden onderteekend, maakte de
premier van Denemarken, Knud Kris-
tensen, zijn opwachting op het slot
Amaliënborg.
Kort daarop is een ministerraad in
het slot gehouden.
Krachtens de Deensche grondwet is
kroonprins Frederik door het overlijden
van zijn vader automatisch koning van
Denemarken geworden.
Hij legde in den ministerraad denzelf
den eed af, als toen hij op zestienjarigen
leeftijd lid van den ministerraad ge
maakt werd.
Daarop stelden al de ministers hun
portefeuilles ter beschikking van den
nieuwen koning. Koning Frederik ver
zocht den ministers aan te blijven en
deelde toen den premier mede dat hij
nu het bewind over Denemarken over
nam onder den naam van koning Fre
derik IX.
Hij verzocht den premier het overlij
den zijns vaders officieel aan het par
lement mede te deelen en tevens, dat
hij de regeering op zich genomen had.
Daar voor de troonopvolging in Dene
marken slechts mannelijke opvolgers in
aanmerking komen, moet de successie
kwestie nog geregeld worden. Frederik
IX heeft namelijk geen zoons, maar drie
dochters van zijn gemalin koningin
Ingrid. De successiewet zal nu zoo ge
wijzigd moeten worden door het parle-
Toen hedenmorgen een derde deel van
de uitgebrachte stemmen bij de verkie
zingen voor den „Landtag" van de sta
ten Noord-Rijnland-Westfalen, Neder-
Saksen en Sleeswijk-Holstein was ge
teld, bleek, dat de Christelijke partij in
het Rijnland leidde en de Socialistische
in Hannover. In het Ruhrgebied heb
ben de communisten meer stemmen ver
kregen dan verwacht was. Zestig tot ze
ventig procent van de stemgerechtigden
heeft zijn stem uitgebracht.
H.M. de Koningin heeft haar intrek
genomen in het Koninklijk Paleis Het
Loo.
ment, dat ook vrouwelijke afstamme
lingen voor de troonopvolging in aan
merking komen. Als dat gebeurt, zal
de oudste dochter van koning Frederik.
prinses. Margareta, troonopvolgster
worden.
Koning Christiaan X van Denemarken
werd 26 September 1870 in Charlottenborg
geboren als zoon van Frederik VIII en ko
ningin Louise. Hij was een broer van
koning Haakon VII van Noorwegen.
Nadat hij zijn studies beëindigd had,
werd hij benoemd tot generaal-majoor der
infanterie.
Op 26 April 1898 huwde hij in Cannes
met de hertogin van Mecklenburg, die hem
twee zonen schonk, den kroonprins Chris
tiaan Frederik en Knud Christiaan. Op 15
Mei 1912 werd hij na den dood van zijn
vader koning van Denemarken.
Van 1940 tot 1943 verzette Christiaan en
zijn regeeringen zich met hand en tand
tegen alle Duitsche maatregelen en weiger
den o.a. de rassenleer door te voeren. De
algemeene en gemeenteraadsverkiezingen
van April en Mei 1943 toonden bovendien
duidelijk de geringe sympathie der Denen
voor hun Germaansche broeders. Doch na
een serie groote sabotage-acties in Augus
tus 1943 breidde de Wehrmacht haar be
zetting uit over het geheele land na een
hardnekkig verzet van de verzetsgroepen
op Jutland. De gevechten speelden zich af
tot in het koninklijk paleis Sorgenfri. dat
Christiaan als residentie werd aangewezen.
De koning beschouwde zich sindsdien ais
gevangene en weigerde verder zijn konink
lijke bevoegdheden uit te oefenen. Ook de
regeering trad af. Deze toestand duurde
tot de bevrijding.
(Van onzen specialen verslaggever)
Trompetten en trompetnarcissen be-
heerschten Zaterdagmiddag het eerste
der bloemenfeesten, waarmee „Lisse
Vooruit" nog eenmaal Nice naar de
kroon hoopt te steken. Het waren de
wakkere muzikanten van „Trou moet
Blycken" en „Canite Tuba" die op de
trompetten bliezen en het waren meer
dan duizend kinderen, die zich op alle
mogelijke wijzen met* trompetnarcissen
hadden opgesierd. Het leek of heel Lisse
dezen middag door Vrouw Holle's too-
verpoort gepasseerd was: bedropen, be
sprenkeld, bespat met louter goud. Dit
was het feest der bloeiende narcissen in
het gulden licht der voorjaarszon. Geen
Lissenaar. die zichzelf respecteerde,
zonder zoo'n gele bloem uitbundig in het
het knoopsgat, geen Lisser schoone, die
niet omkranst was als haar zusteren van
het Zuidzeestrand. Geen auto, geen kar,
geen paard zonder slingers van bloe
men; tot zelfs uit de koperen straalpij-
pen der brandweer bloeide het koperen
bolgewas, dat thans als groote likken
gele verf wijd en zijd ^te, velde praalt.
De bollendorpen, Lisse en Hillegom
in het bijzonder, 'zijn vol fleurige plan
nen, nu nog elk voor zich, maar volgend
Jaar tezamen: met bloemencorso's,
bloemenshows, bloemenmozaïéken hoopt
duizenden uit den lande, maar voor
al ook van buiten de grenzen, in
den bloeienden tuin te lokken en hen
met kleuren en geuren te bedwelmen.
Auto's zullen hen langs de velden voe
ren, een vloot van bollenbokken ts van
zitplaatsen voorzien voor trekschuit-
vaarten door Flora's hof. En midden in
de streek is een uitkijktoren gebouwd
hoog boven dit kleurenpalet, het natio
naal coloriet uitgegoten In de vakken:
rood, wit, blauw, oranje, de banen ge
zoomd met smalle beukenhagen, het
water overal als blinkende naden. Hoog
boven dit levend tapijt, een stip in het
voorjaarsazuur, jubelt een leeuwerik en
de wind, die over de velden strijkt, is
verzadigd van bloemzoeten geur.
Zoo trok, ter opening van het sei
zoen, het eerste bloemencorso door Lis
se. Van het terras van „De Nachtegaai"
sloegen burgemeester Lambooy en ver
dere autoriteiten den stoet gade. „Ca
nite Tuba" blies de trompetten en jon
gens en meisjes van Lisse drentelden
voorbij met mutsen, kransen, jurken en
rokken van louter brocaat. Want wel
bloeiden reeds de eerste hyacintben en
waren uit de kassen wat tulpen gele
verd, maar de narcis beheerschte dit
feest, als een gouden regen over alles
en allen neergedaald. De jeugd voerde
fietsen, kinder, en kruiwagens en auto
peds mee, met de hulp der dorpsbloe
misten in geel en goud gezet, zij droe
gen parasols, gemaskeerd tot bloemige
paddenstoelen. Karren en auto's vorm
den de groote stukken, met zorg ver
sierd, de vrijwillige brandweer het sluit
stuk, de gehelmde mannen als belden
omkranst. Inderdaad, men had zijn best
gedaan, maar wat Nice voorloopig nog
wel op Lisse vóór zal houden, is dc
stemming. Tenzij men uit Bergen op
Zoom of Maastricht wat carrfavalsgeest
kan bestellen of tenminste méér mu
zikanten opdat de stoet een volgende
keer dat typisch Hollandsche trage, ge-
latene verliest, dat toch wel afbreuk deed
aan die exuberantie van bloemen, wel
ke Lisse in elk geval als gave der na
tuur op Nice vóór heeft. En Is er geen
componist, die voor Lisse een Tulpen-
marsch schrijft en pittige liederen over
de bloemen en de Mei, te zingen door
de Jeugd?
Misschien was het ook, omdat het niet
alles goud bleek wat er dezen voorjaars
dag in Lisse zoo blonk. Burgemeester
Lambooy en ook anderen herinnerden er
aan in hun toespraken. De bollenkonin-
gen fronsen het voorhoofd van de zorg
Weliswaar heeft het buitenland voor 52
millioen aan bollen besteld, waarvan
zoo'n 30 millioen uiteindelijk den kwee
kers ten goede komt, maar men zit met
een overschot van 18 millioen, waar geen
afnemers voor zijn. Daarbij klaagt men
over de z.g. areaalheffing, een belasting
berekend naar de oppervlakte van den
grond, zonder rekening te houden met
een goed of slecht uitvallen van het ge
was. Maar met of zonder fronsend voor
hoofd, de bollenkoningen droegen fier de
gouden narcis in het knoopsgat en heel
het dorp volgde hun voorbeeld. Want de
bollenvelden bloeien: de narcissen, de
hyacinthen, straks de tulpen en daar
van leeft en tiert de streek.
Ergens in Zuid-Afrika vier,. Prin
ses Elizabeth van Engeland van
daag haar 21sten verjaardag. In
Engeland vraagt men zich af, wat het
komende jaar voor de kroonprinses
zal brengen: een verloving, een huwe
lijk? De velen, die op deze vragen het
antwoord kunnen geven, zijn zeei
tegenstrijdig.
Grondwettelijk is het meerderjarig
worden van de prinses van weinig
beteekenis. Voor de prinses zelf be-
teekent het, behalve een belangrijke
verhooging van haar geldelijke toe
lage, het verkrijgen van stemrecht en
de mogelijkheid tot het bekleeden van
een regentschap, indien de koning
door afwezigheid of ziekte niet in
staat is te regeeren. De prinses is ter
eere van haar verjaardag benoemd
tot kolonel van de Argyll and Suther
land Highlanders en van een afdee-
ling Lanciers.
In het kader van den nationalen
herdenkingsavond op 3 Mei a.s. zal
H. M. de Koningin zich te 18.45 uur
over beide radiozenders met een toe
spraak tot het Nederlandsche volk
richten.
Naar het ANP verneemt, zal luitenant-
generaal mr. H. J. Kruis 26 April a s. van
Schiphol naar Batavia vertrekken. De
generaal zal ongeveer één maand in Indië
blijven.
Vier Belgische priesters en zes Neder
landsche kloosterzusters zijn bij de plun
dering van de stad Soengtsjioetsjieoe
(provincie Jehol) door Chineesehe „com
munisten" .gedood. Een onderzoek is aan
den gang en men tracht de namen der
slachtoffers te weten te komen.
Op den nationalen herdenkingsavond
op Zaterdag 3 Mei zal het geheele bedrijf
der Nederlandsche Spoorwegen en dus
ook elke trein van 20 tot 20.02 uur stil
staan.
tingen van den modernen tijd had
gemaakt. Een paar uur geleden heb
ben wij er voet aan wal gezet en
sindsdien hebben wjj moeizame po
gingen moeten aanwenden om door
bomtrechters en over machtige puin
bergen onzen weg te zoeken naar
de zuidpunt van de rots, waar de
uitwerking van de explosie van ze
ven millioen kilogram dynamiet het
hevigs^ is gewest.
Vrijdag leek het alsof het rotsmas
sief zoo goed als onaangetast was ge
bleven. De eerste verkenners, die na de
operatie aan land gingen, brachten
evenwei het nieuws mee, dat de zuide
lijke punt der rots practisch verdwenen
was. Inderdaad is het silhouet van het
eiland aanmerkelijk gewijzigd. De mach
tige tot veertig meter boven den zee
spiegel oprijzende rotswanden zijn in
het zuiden verdwenen. Hier waren in
de rotsen ruim 13 kilometer tunnels en
gangen uitgehouwen, waar de voorra
den der Duitsche batterijen waren op
geslagen.
Het grootste deel van de lading, die
door de ingenieurs der Britsche vloot in
de ingewanden van het eiland was ge
bracht, lag dan ook in dezen hoek. Het
is nauwelijks te beschrijven wat er van
dezen machtigen hoekpijler is overgeble
ven. Het 's een volmaakte woestenij van
zand en rotssfeenen, waarin men de ver
sterkingen slechts terugvindt als een
wirwar van brokken beton en flarden
staal. Deze miniatuurwoestijn heeft den
vorm van een dubbelen krater, waarvan
de lengte op driehonderd meter geschat
werd. Het diepste punt van den krater
ligt op ongeveer veertig meter beneden
het vroegere oppervlak van het Helgo-
Iander Oberland. Dat beteekent, dat de
rots hier tot welhaast ter diepte van den
zeespiegel is weggeslagen. Hoe machtig
de ontploffing geweest is, blijkt wellicht
het best uit het feit, dat het roode rots
massief is verpulverd tot kleine steen-
brokken, die thans den bodem van Hel
goland over zijn geheele lengte be
dekken.
De schuilplaatsen der onderzeeërs, drie
in getal, in een betonnen doos van 500
bij 300 voet, zijn niet meer terug te vin
den. De plaats waar zij lagen is thans
overspoeld door zand en steenen, alsof er
een lavastroom overheen gegaan was.
Van de bouwwerken, die de Duitschers
in de rotsen hadden aangelegd, is er
nog slechts één intact gebleven, n.l. de
schuilplaats voor de burgerbevolking.
De eerste Indruk der deskundigen, dat
de operatie zeer effectief verloopen was.
is dan ook ten volle bevestigd, zij het
dat de kracht der explosie niet aan alle
verwachtingen heeft beantwoord. Zoo
had men gedacht, dat de massieve waar-
nemingstoren. die in het midden van
het eiland staat, zou worden weggebla
zen. De toren zelf was dan ook niet on
dermijnd. Hij staat thans nog even fier
overeind als na de raid van de R.A.F.,
die in het voorjaar van 1945 vrijwel
alJe gebouwen van het eiland wegvaag
de. Puinhoopen spreken niet meer zoo
krachtig tot menschen, die er vele
maanden in geleefd hebben, maar hier
op Helgoland pakt het geheele beeld
van een totale verwoesting sterker dan
waar ook. Helgoland is thans een slag
veld na den strijd. De sporen der ver
nieling, die in het voorjaar van 1945
over het eiland raasde en er het leven
wegspoelde en die thans voltooid is, zijn
er versefi en schijnen onuitwischbaar.
Er is sedert twee jaren geen mensehen
hand geweest, die getracht heeft dezen
chaos van staal, steen en kabels te be
roeren. Over de volle lengte en breedte
van Helgoland moet men zijn weg thans
zoeken door een jungle van verwoesting.
Dit is het beeld ran een slagveld, dat
hier voor de eeuwigheid verstard schijnt
en dat waard is om als oorlogsmonu
ment bewaard te blijven. De Duitsche
adelaar prijkt er nog op de weinige
stukken muur, die van het stadje Helgo
land zijn overgebleven. Hindenburgs
stramme soldatengezicht kijkt er nog
onbewogen over deze onverwachte vol
tooiing van het Pruisische soldaten-
ideaal. Men vindt dat ook neergelegd in
een soldatenboek, dat men opraapt uit
den rommel, waarmee een bomtrechter
gevuld is, en waarin een ionge Duitsche
soldaat weinige weken voor de R.A.F.
het stadje wegbombardeerde de Duit
sche wijsheden van mannenmoed en sol
datentrouw heeft neergeschreven Men
kan voor het hooge deel van het eiland
geen andere toekomst zien dan die van
een troostelooze woestijn, waarop zelfs
het onkruid weigert te groeien dat zoo
welig gedijt in de voormalige straten
van zoovele Duitsche steden.
Dit wil niet zeggen, dat er voor Hel
goland geen enkele toekomst meer be
staat. De havenwerken zijn met opzet
intact gelaten om het eiland zijn oude
functie als schuilplaats voor de scheep
vaart te doen behouden. Het strand van
het lage deel van het eiland is strand
gebleven. Eens heeft daar een vroolSJk
zomerleven gebloeid. Misschien zal het
in een verre toekomst weer eens gaan
opleven. De zee rond Helgoland is blauw
gebleven als tevoren, de rotsen steken
er nog fel en rood bovenuit Als men
dit prachtiee massief aan den einder
van een stille, diepblauwe zee achter
zich laat kan men zich nauwelijks nog
herinneren, dat het een tooneel van
oorlogsverwoesting is, zooals men nau
welijks elders in de wereld zal vinden.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Tijdelijk krachtige, Zuid-Westelipte
•vind, wisselende bewolking met en-
teie verspreide regenbuien. Des nachts
iets kouder, ove-dag zelfde tempera
tuur.
(Van onzen specialen verslaggever)
Vrijdag en Zaterdag zijn de ongeveer tweehonderd botters van de Spakenburg-
sche palingvloot, die 15 April na het gesloten seizoen weer ter kuil-
visscherij uitgevaren was, binnengeioopen. Langzaam en statig gleden de
schepen, met de gebolde, roestbruine zeilen, de haven binnen; een prachtig gezicht
voor iemand, die oog heeft voor de romantiek. De Spakenburgers aan den wal
hebben echter veel en veel meer interesse voor de vangst van de „knulders"..
Helaas: ditmaal kwam er geen paling aan den wal, omdat de visschers wei
gerden te lossen, zoodat de rookerijen niets td doen kregen! Waarom? De Spaken-
burgsche visschers zijn het n.l. niet eens mei den officieel rastgestelden prijs voor
de paling, welke f 0.60 per pond bedraagt. Een der visschers vertelde n.l., dat geen
enkele botter met meer dan 40 pond paling is teruggekomen, zoodat de hoogste op
brengst nog geen f25.bedraagt.
Voor dat bedrag zijn dan twee menschen van Dinsdag tot Vrijdag of Zaterdag
er op uit geweest. En uit die opbrengst moet men dan ook eens in de 2
weken de netten tanen (hetgeen f 8.— kost)alsmede het verdere onder
houd bekostigen!
Voeg daarbij dat heel wat netten
met inhoud verspeeld worden, omdat
er wrakstukken van vliegtuigen of ande
re oorlogsoverblijfselen in gevangen wor
den, dan weet men de oorzaken van de
weigering der visschers om hun lading te
lossen.
Zeker: de vangsten zullen grooter wor
den zullen in enkele gevallen ook wel
grooter zijn geweest maar zelfs als de
ze tot 6611 Paar honderd pond oploopen.
dan nog acht de visscher een opbrengst
van f 0.60 per pond een te karige belc j-
ning. Ook al rekent men hierbij de op
brengst van de vele manden „nest", de
kleine vischjes, die tegelijk met de pa
ling in de kuilnetten komen en die aan
de vischmeel-fabrieken worden verkocht
als voer voor varkens en pluimvee.
De Spakenburgers willen meer geld
voor de paling, vandaar dat men in
den zomer van het vorige jaar hier zoo
gemakkelijk „zwarte" paling kon koo-
pen. De strijd, dien de visschers thans
voeren, wortelt in de tragiek, ingezet met
de afsluiting van de Zuiderzee en welke
de bewoners van dit schilderachtige
vischersdorp doemt het traditioneele
beroep van visscher te verwisselen met
dat van fabriesksarbeider. In Spaken
burg heeft men nog altijd de karakteris
tieke kleederdracht behouden. Men ziet
de echte Spakenburgsche vrouwen nooit
zonder de traditioneele kleeding die met
haar burgerlijken staat varieert. Zij gaat
er in ter kerke, maar zij draagt deze ook
als ze den vloer dweilt.
Met den achteruitgang der visschers.
wordt ook het geheel eigen cachet van
het dorpsleven bedreigd. De visschers
voelen zich gedupeerd en gekwetst. Zij
ergeren zich aan den desolaten toestand,
waarin zich de regelmatig dichtslibbende
haven bevindt en de door zee en
wind kapotgeslagen pier. Er zü willen
den prijs niet accepteeren, die van hoo-
gerhand voor hun paling is vastgesteld,
faun paling, bemachtigd in dagen en
nachten van ontbering, van ouds de
beste vangst, hun-roem enhun be
langrijkste bron van inkomsten.
Nu wordt er gevochten om den prijs
van de paling, nadat er eerst op zee
om de paling zelfgevochten »s. Maar
tegelijk wordt er gevochten voor een
zoo lang mogelijk behouden van een stuk
oer-echt Nederlandseh volksleven aan de
voormalige Zuiderzee, dat door de niet
tegen te honden eisehen van den mo
dernen tijd met ondergang wordt be
dreigd.
In Volendam heerschte Vrijdag even
eens groote ontstemming onder de vis
schers. Hier ging het vooral om de vraag
of de paling al of niet vrij is. Tot Vrij
dagmorgen was de paling vrij in den
handel gebracht. De directeur van den
Coöp. Vischafslag had immers zelf ge
sproken met het departement! Alles was
in orde, de paling was inderdaad vrij en
de directeur kon met een gerust hart
het begeerenswaardige IJsselmeerbanket,
dat door de visschers in een vreugde
volle stemming naar de weegschaal in
den afslag werd gebracht, laten af
slaan. Vrijdamiddag: stop! De CCD
kwam over den drempel van den afslag.
De directeur moest op het matje komen.
Hoe hij het in zijn hoofd had gekregen
de paling vrij te verkoopen? In Amster
dam was een vischverkooper „tegen de
lamp" geloopen. omdat hij zijn paling
boven den „rastgestelden prijs" ver
kocht. De directeur beriep zich op het
departement, doch werd geverbaliseerd.
Later bleek dat het departement te
voorbarig was geweest met het toestem
men in den vrijen verkoop van de pa
ling.
Intusschen voelen de vischers er niets
voor, nog meer paling te lossen. De
kans is nu groot dat de kostelijke gladde
aaltjes den bekenden weg van den zwar
ten handel zullen opgaan.
