Financieele positie van Nederland
Betalingsbalans eerst over
eenige jaren in evenwicht
Wij
willen niet de eenige
partij zijn
EINDE DER CONFERENTIE
IN MOSKOU
Beulen van Lidice
terechtgesteld
Hoop en vrees vervulden ons volk
De financieele
toestand
Verkoop van Amerikaansche effecten
Eenheid van Frankrijk vóór alles
Marshall: Wij zijn diep teleurgesteld
Tot hoofd en hart
Minister Lieftinck geeft overzicht van
Felle brand te Tilburg
Het weer.
Industrieën naar
Oost-lndonesië
Vijf maal per week naar
Indië
MEI-STAKINGEN, VOORBEELD VAN MOED EN
OFFERVAARDIGHEID
„Export van arbeidsvee"
Dr. Aranha voorzitter
speciale vergadering
der Ver. Naties?
Britsche koninklijke
familie verlaat Afrika
VRIJDAG 25 APRIL 1947 o>
69ste JAARGANG No. 23832
Amerikaansche effecten
Fabrieksschade van half
millioen
„Deviezen de brandstof"
GENERAAL DE GAULLE:
Stalin drinkt op Truman
Consulaal-generaal te
Makassar?
K.V.P. en benoeming G.-G.
Vier Jaar geleden
Staking
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m. hoogte.
De administratie behoudt zieti het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
De lang verwachte nota van Minister Lieftinck over
den financieelen toestand van Nederland is verschenen.
In negen paragrafen wordt een overzicht gegeven van den
toestand voor den oorlog, van de voorbereidende maat
regelen der Regeering te Londen gedurende den oorlog,
van de periode na de bevrijding tot 31 December 1946,
van de besteding der beschikbare middelen tot dien da
tum, van de betalingsbalans 1947, van Nederlands goud-
bezit en van den invloed van de gewijzigde omstandig
heden in de verhouding lot de Overzeesche Gebiedsdeelen
op de Nederlandsche deviezenposiiie, terwijl in een slot
beschouwing tot uitdrukking wordt gebracht, dat deze
Uota voornamelijk een retrospectief beeld geeft en dat ten
Hanzien van het toekomstig regeeringsbeleid in den Minis
terraad nog overeenstemming moet worden bereikt.
Hoewel alle krachten aldus de nota
- er op gericht zijn, binnen zoo kort
■hogelijken tijd het evenwicht in de be
talingsbalans te herstellen, kan een der-
Selijke evenwichtstoestand volgens voor
spellingen van het Centraal Planbureau
°P zijn vroegst worden bereikt over eeni
Se jaren. Gedurende den overgangstijd
18 Nederland derhalve in aanzienlijke
hiate aangewezen op kapitaallmport.
Ten aanzien van de besteding van
de deviezen in 1946 geeft de nota de
Voigende cijfers:
Opbrengst export
Inkomsten uit scheep-
vaart, buitenlandsche
dividenden, enz.
Totale inkomsten
Voor den import werd
betaald
Het tekort was dus
i 784,8 mill
f 300,0 mill.
f 1084,8 mill.
f 2145,1 mill,
f 1060,3 mill.
Het gebruiken van aanwezige devie
sentegoeden, credieten van de V. S. en
Canada, alsmede in Europa verkregen
üionetaire credieten konden dit tekort
dekken.
31 December 1946 had Nederland nog
de beschikikr.g over ongeveer f700 mil-
üoen aan credieten uit het buitenland,
Waarvan in het eerste kwartaal 1947
reeds f 250 millioen was verbruikt, terwijl
Verwacht wordt, dat in het geheele jaar
1947 ruim f900 millioen crediet noodig
«al zijn. Dit bedrag zal voornamelijk in
dollars en Belgische francs ter beschik
king van Nederland gesteld moeten wor
den. aangezien dit de valuta's zijn,
'Staan het meest behoefte bestaat.
Hl 1947 zal volgens voorspellingen van
bet centraal Planbureau voor f 2,3
biilliard méér worden ingevoerd dan
Uitgevoerd.
Voor dekking van dit tekort wordt
Voor een deel gebruik gemaakt van
Ben felle uitslaande brand heeft in
afgeloopen nacht de spinnerij van
be wollenstoffenfabriek der firma W.
Brands en Zonen aan de Hoogvensche-
^aat te Tilburg in de asch gelegd.
Ben bewoonster van de Kotterstraat
*Sar de spinnerij, een bijgebouw van
bet fabriekscomplex, gelegen is, ontdekte
ben brand tegen kwart voor drie. Toen
be inmiddels gealarmeerde brandweer
arriveerde, stond, het gebouw in
lichterlaaie. De eerste taak van
be brandweer was het vuur in te sluiten,
baar de brand de woningen, gelegen
a<Vn de overzijde van de straat, bedreigde.
ongeveer drie kwartier slaagde zdj
hierin.
Vervolgens werd het vuur met negen
akralen aangetast. Na ongeveer twee
Jhtf blusschen was men het vuur mees-
,"er. Hedenmorgen tien uur duurde het
hablussch ingswerk nog voort.
Groote hoeveelheden spïngaren als
mede kostbare machines, waaronder een
*antal nieuwe, welke men bezig- was te
'bonteeren, gingen verloren. De schade,
Welkp door verzekering wordt gedekt,
'Vordt geschat op ƒ500.000.
de opbrengst van verkochte Ameri
kaansche effecten. De Regeering is
er steeds van uitgegaan dat aan
een vrijwillige liquidatie van het
Amerikaansche effectenbezit de
voorkeur moet worden gegeven. Het
vorderen van effecten komt eerst
voor uitvoering in aanmerking, na
dat gebleken zal zijn, dat de vrij
willige liquidatie niet voldoende
dollars oplevert.
De minister toont zich in de nota
voorstander van het opnemen van cre
dieten in het buitenland door middel
van de eigen relaties met buitenland
sche banken en ondernemingen, en van
deelneming van buitenlanders in Neder
landsche ondernemingen. De minister
spreekt de hoop uit, dat de verlagingen
van de belastingen op het bedrijfsleven
voor de buitenlanders een stimulans
voor belegging in Nederland zullen vor
men.
Met het oog op de zorgelijke deviezen-
positie van Nederland is het noodza
kelijk gebleken een regeling te ontwer
pen, welke ten doel heeft nog scherper
dan totdusverre toe te zien op een zoo
nuttig mogelijk gebruik van de beschik
bare deviezen. Met dit doel wordt onder
zocht, op welke wijze het invoerpro
gramma voor 1947 verder kan worden
besnoeid en aan welke goederen voor
rang zal worden verleend. Daarbij wor
den de deviezenbegrootingen van de
departementen, eveneens herzien, met
inbegrip van die van Marine en Oorlog
Hierbij zal vooral de nadruk dienen
te worden gelegd op aankoopen, welke
er toe leiden, dat onze exportcapaciteit
wordt opgevoerd. De definitieve sanee
ring der Nederlandsche betalingsbalans
staat of valt met de opvoering van den
export van goederen en diensten in het
algemeen. Alle krachten zullen derhalve
moeten worden ingespannen ten einde
den export zooveel mogelijk te bevorde
ren. Meer dan ooit zijn de deviezen te
beschouwen als de brandstof, waarop de
Nederlandsche machine loopt.
Het herstel van ons land is even
wel een zaak, waaraan het geheele
volk zal moeten medewerken en
waarvoor van een ieder een offer
mag worden gevraagd, aldus de mi
nister, die tenslotte de drie voor
waarden herhaalt tot de werkelijke
verbetering van den toestand, reeds
genoemd in zijn nota van Septem
ber 1946: opvoering van de arbeids
productiviteit, vergrooting van den
export, toeneming der spaarzaam
heid.
Generaal De Gaulle heeft Donderdag
middag op een persconferentie een uit
eenzetting gegeven van het doel en de
geest van de Rassemblement du Peuple
Prangais.
„Ik betreur het, dat ik misschien in
breuk moet maken op onze gewoonten
en zelfs op onze zeer respectabele tra
dities, maar ik stel vast, dat in Frank
rijk van de partijen, zooals die op het
oogenblik zijn, niet de noodige inspira
tie uitgaat en dat zij niet de benoodigde
voorwaarden kunnen scheppen voor een
gemeenschappelijk gevoel tot het voeren
van een krachtige politiek", aldus De
Gaulle.
De generaal zeide verder, dat de R.P.F.
misschien een politieke partij zal worden.
Er zal spoedig een nationale raad met
een executief comité gevormd worden.
Er zullen regelmatig vergaderingen ge
houden worden, evenals door de com
munisten en socialisten, de M.R.P. en
andere partijen. Verder deelde hij mede,
dat'de R.P.F. reeds eenige honderddui
zenden leden heeft. Sprekend over het
politieke doel van de R.P.F. zeide hij:
„Wij willen niet de eenige partij zijn,
want de eenige party zijn beteekent dic
tatuur".
Op een vraag, of de R.P.F. zal deel
nemen aan de aanstaande verkiezingen,
antwoordde De Gaulle, dat zij het volk
zal raadplegen. Hij weigerde echter te
zeggen, op welke wijze en onder welke
vorm dit zou geschieden.
Sprekend over Indo-China verklaarde
De Gaulle, dat de Indó-Chineesche fe
deratie zich moet vormen binnen de
Fransche eenheid en dat de staten, die
er deel van uitmaken, hun vrijheid en
hun onafhankelijkheid moeten hebben.
De Gaulle zeide voorts, dat Frank
rijk op economisch gebied de meeste
aandacht moet besteden aan het weer
storm, wellce drie dagen lang de Engelsche kust teisterde, heeft een scheeps
la»Jn }!er°°rzaakt, zooals Engeland in jaren niet gekend heeft. De tankboot „Sam-
b00f werd door den storm op de, Sker Rock nabij Porthcawl geslagen. De redding-
7na v'an Mumbles voer in den avond na het ontvangen van S.O.S.-signalen met acht
42 wit. Toen de morgen aanbrak, kwam men tot de ontdekking, dat niet alleen de
ire„0PP«.<7e bemanning van het tankschip, dat inmiddels doormidden was gebroken,
*e ""ermisi, doch dat ook de moedige redders omgekomen moesten zijn, daar men
^■Seslagen reddingboot vond. Waarschijnlijk hebben dus 50 menschen bij deze
tragedie der zee het leven verloren. Een uit de lucht gemaakte foto toont de
wrakstukken der Samtampaop Sker Rock.
in evenwicht brengen van de uitgaven
en inkomsten. Deze kwestie zou, even
als de sociale, imperiale en buitenland
sche politiek, boven de partijpolitiek
moeten staan. „Wij kunnen onze repu-
blikeinsclie gemeenschap niet vormen
op bet principe van een strijd tusschen
de klassen. Wij moeten een practische
en gelijke gemeenschap van- allen vor
men."
Op de vraag: „Waarom denkt U,
dat oorlog tusschen de V.S. en de
Sovjet-Unie onvermijdelijk is?" ant
woordde De Gaulle: „Oorlog is nooit
onvermijdelijk. Wij moeten altijd
trachten den vrede te bewaren, maar
het wordt reeds laat."
Als zijn politiek zou zijn geslaagd,
zouden Engeland en Frankrijk een cen
trum hebben kunnen vormen voor de
vorming van een Vereenigd Europa, dat
een bufferstaat had kunnen zijn tus
schen de V.S. en de Sovjet-Unie. Op
het oogenblik scheen het hem toe, dat
de practische gelegenheid om deze rol
te vervullen, voor deze beide landen
voorbij is. Mogelijk zullen zij dit later
kunnen, wanneer elk zijn economische
krach^ heeft teruggewonnen. Duitsch-
land moet, volgens hem, deel uitmaken
van een vereenigd Europa, wanneer zijn
vermogen tot agressie teniet is gedaan.
s, X -
De felle Westenwind deed het peil van het water in het IJsselmeer bij de Oranjeslui
zen zakken tot ruim twee meter onder A.P. De schepenwelke bij het opzetten van
den vrind voor de sluizen lagenkwamen vast te zitten. Zoo verging het ook de Lem
merboot Nieveendie op enkele honderden meters van de sluizen aan den grond
raakte. De passagiers konden niet van boord en moesten per roeibootje van voedsel
voorzien worden
Na 45 dagen is Donderdag de confe
rentie der ministers van Buitenlandsche
Zaken te Moskou om 19.35 uur Mos-
kousche tijd geëindigd. De ministers
hebben besloten de volgende conferentie
in November in Londen te houden. In
dien zij voor dien tijd nog in New York
zouden komen voor de algemeene ver
gadering der V.N„ die voor September
is vastgesteld, zal nog een kleine con
ferentie worden belegd.
Aan het eind der laatste bijeenkomst
brachten de bezoekende ministers dank
aan de Sovjet-regeerimg- voor haar gast
vrijheid.
Tijdens de bijeenkomst antwoordde Mo-
lotov op Marshalls Woensdag afgelegde
verklaring over bet viermogendhedenver-
drag en over het verdrag voor Oosten
rijk. Hij herbaalde bijna geheel zijn
Woensdag gedane uitspraken over het
viermogendhedenverdrag. De sovjet-amen
dementen beteekenen geen verwerping van
het idee van zulk een verdrag, maar de
correctie van het Amerikaansche ontwerp.
Hij geloofde nog steeds, dat de uiteen-
loopende meeningen op dit punt zouden
worden verzoend.
Molotov wees Marshali's voorstellen,
om de kwestie Oostenrijk naar de al
gemeene vergadering' der V.N. te ver
wezen, van de hand. Deze kwestie viel
volgens hem niet onder de
tentie van de V.N.
compe-
Bij de bespreking van de kwestie van de
vermindering der bezettingstroepen in
Duitschland stelde Molotov voor, dat de
Sovjet-Unie 200.000 man troepen zou
mogen, houden, de -V.a. en Engeland sa
men eenzelfde aantal
Bevin stelde 145.000 man voor de B'rit-
sche zone voor, welke de dichtst bevolkte
is. Molotov verwierp dit en drukte zijn
verwondering er over uit, dat de andere
geallieerden zooveel troepen in Duitschland
wilden houden, daar het plan toch een
vermindering beoogde.
Iedereen wist, zoo zeide Molotov, dat
de reden, waarom de Sovjet-Unie twee
maal zooveel troepen In Duitschland
moest houden als de VS. en Engeland,
was, dat de sovjet-Unie de eenige der
drie grootste mogendheden was, welke
door de Duitschers was bezet.
Men kwam tenslotte overeen, dat de
geallieerde bestuursraad te Berlijn moet
vaststellen, welke de sterkte der bezet
tingstroepen op 1 September van dit jaar
moet aijn. De bestuursraad moet aan de
vier ministers vóór 1 Juni verslag uit
brengen.
Een speciale commissie voor Oostenrijk
zal 1 Mei te Weenen bijeenkomen om de
clausules met betrekking tot de Duitsche
activa en bet bezit der V.N. in Oostenrijk
te bestudeeren. De agenda en plaats van
de volgende bijeenkomst der plaatsver
vangers voor Duitschland en Oostenrijk
zullen via de normale diplomatieke kana
len worden vastgesteld.
Voordat Marshall zich na afloop der
bijeenkomst naar het door Stalin te geven
diner begaf, uitte hij zijn teleurstelling
over de gang van zaken. Marshall deelde
mede, dat hij zoo spoedig mogelijk na zijn
aankomst te Washington, via de radio een
openbare verklaring wilde afleggen, mis
schien Zondagavond, maar in elk geval
Maandagavond.
„Wij zijn natuurlijk diep teleurgesteld,
dat wij er niet In geslaagd zijn het vier
mogendhedenverdrag en bet verdrag voor
Oostenrijk tot stand te brengen. Ik was
mij er, voor ik kwam, zeer wel bewus-
van, dat de vaststelling van het verdrag
voor Duitschland tijdens deze conferentie
onmogelijk was, maar wij koesterden hoop
ten aanzien van het andere", aldus
Marshall. „Oplossingen van deze kwesties
zijn van groot belang voor de volkeren
van Europa en de wereld en daarom ver
wachtten wij wellicht In ons ongeduld
meer dan eigenlijk verwacht mocht wor
den. Met al mijn ongeduld geloof ik, dat
wij een behoorlijke kans hebben overeen
stemming over al deze moeilijke kwesties
binnen redelijken tijd te bereiken, hoe
ontmoedigend het huidige uitstellen van
besluiten ook mag schijnen."
Generalissimo Stalin bracht Donder,
dagavond op een weelderig staatsie-ban
ket, dat in het Kremlin gegeven werd,
een dronk uit op president Truman.
Dit gebaar van Stalin was waarschijn
lijk het hoogtepunt van den avond. De
dronk werd uitgebracht in antwoord op
een toast van minister Marshall op het
werk van de conferentie.
Marshall zei, dat de V.S. een jonge
natie en tamelijk ongeduldig was, en in
dit licht zal men misschien begrijpen,
dat de V.S. hoogst verlangend waren
naar een spoedige vrede en voorspoed in
Europa.
Bevin zorgde voor de lichte noot. Hij
vroeg zich tijdens zijn pleidooi voor be
grip tusschen de verschillende mogend
heden af, hoe de toestand zou zijn, in
dien generalissimo Stalin president van
de V.S. en president Truman voorzitter
van de raad van ministers van de
U.S.S.R. zou zijn.
Na het diner ging Stalin zijn gasten
voor naar de huis-bioscoop van het
Kremlin, waar een schitterende Russi
sche kleurenfilm vertoond werd.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Meest krachtige wind tusschen Zuid
en Zuid-West. Gedeeltelijk bewolkt
met tijdelijk eenigen lichten regen.
Iets lagere temperatuur dan vandaag.
Zon 5.22—19.54, maan 8.56—1.47.
Op eien te Makassar gehouden pers
conferentie heeft de minister-president
van Oost-lndonesië, Nadjamoeddin
Maeng Malewa, op een desbetreffende
vraag verklaard, dat kapitaalsinvestee-
ringen en industrieën van Java naar
Oost-lndonesië zullen worden verplaatst.
Als voorbeelden noemde hij de British-
American Tobacco Company, de Philips-
fabrieken, de Bata, de San Francisco
Canneries (fabriek van vischconserven)
en oliefabrieken, waarbij een nieuw
procédé van oliewinning direct uit de
noot en de copra zal worden toegepast.
Radjamoeddin was van meening, dat de
nationalisatie van de spoorwegen en
van krachtinstallaties mettertijd noodza
kelijk zou zijn.
Hij kondigde aan, dat zijn regeering
de Commissie-Generaal verzocht had
of deze het er toe wil leiden, dat de
Vereenigde Staten, Engeland, Australië,
China en andere belanghebbende landen
denzelfden maatregel van erkenning als
door Nederland gedaan werd willen uit
breiden tot Oost-lndonesië. Hij zeide,
dat den landen verzocht zou worden een
consulaat-generaal in Makassar te ves
tigen.
De Goodyear bandenfabriek te Buiten
zorg is officieel met de productie begon
nen. De eerste vijf autobinnenbanden,
die geproduceerd werden, zijn aangebo
den aan den Nederlandschen legercom
mandant in het gebied van Buiten
zorg, kolonel Thomson.
De frequentie van den luchtdienst
naar Batavia, door de K. L. M. in op
dracht van den Nederlandschen regee-
ringsluchttransportdienst uitgevoerd, zal
in het vervolg in beide richtingen vijf
maal per week bedragen instede van
viermaal, zooals tot dusver. Deze ver
hooging van de frequentie komt echter
nog nauweiijk tegemoet aan de enorme
vraag naar luchtpassage op deze route.
In een rede, die het Tweede Kamer
lid Ruys de Beerenbrouck op Ambon ge.
houden heeft, verklaarde hij, dat berich
ten, dat de Katholieke Volkspartij zich
bij de kwestie van de benoeming van een
Gouverneur-Generaal zou laten leiden
door motieven van partijpolitiek, geheel
ongegrond zijn.
Zes zwarte galgen, opgericht op de
binnenplaats van de Pankxacgevan-
genis te Praag, hebben Donderdag
hun plicht gedaan jegens de zes le
den van de Gestapo, die verantwoor
delijk zijn voor de vernietiging en
uitmoording van het Tsjechische
plaatsje Lidice.
Harald Wiesmann, chef van de Gesta
po te Kladno, was de eerste die naar
Gciukkig is degene, die het vermogen bezit de feiten uit den pas achter ons
iiggenden oorlogstijd als het ware uit zijn herinnering te bannen. Voor wie
kan vergeten is de herinnering aan een belangrijk gebeuren enkel een ver
rassende schok: „Is dat al zoolang geleden??" Nog vaker echter, en dat geldt voor
al voor herinneringen van verdrietigen aard, verbaast men zich dat de betreffende
gebeurtenissen nog maar zóó kort in het verleden liggen. Voor dé minder ge
lukkigen is de herinnering vaak een schrijnende pijn als van een open wond:
zij kunnen niet vergeten.
Toen het vier jaar geleden voorjaar was, waren wij van hoop en vrees ver
vuld. Stalingrad had den ommekeer gebracht en de zekerheid, voor wie tevoren
nog hadden getwijfeld, dat de Duitschers den oorlog zouden verliezen. De Duit
schers kondigden rouwdagen af; voor ons Nederlanders tvas er derhalve geen
aanleiding om te rouwenAlthans dat dachten wij. Maar de Duitschers besloten
na Stalingrad tot een opperste krachtsinspanning, tot een mobilisatie van alle
beschikbare strijd- en arbeidskrachten,
den titel „arts" en overal verdween die
aanduiding van de naambordjes. Het
Nederlandsche volk stond hier eerst
vreemd tegenover, omdat het den zin niet
begreep. Tot men ir.zag, dat hierdoor de
Duitschers werden tegengewerkt.
In de studentenwereld was groote
beroering in die dagen. Daags na de
terechtstelling van generaal Seyf-
fardt waren zeshonderd studenten
gearresteerd, eenige dagen later ge
volgd door de arrestatie van duizen
den jonge mannen, studenten, tech
nici. zelfs gymnasiasten.
En toen, 29 April 1943, kwam de be
kendmaking van generaal Christiansen:
alle leden van de vroegere Nederland
sche Land- en Zeemacht worden in
krijgsgevangenschap naar Duitschland
weggevoerd.
Seyss Inquart kreeg volledige bevoegd
heden om „alle maatregelen te ne
men in 't belang van'den arbeidsin
zet." Dat beteekende, dat alle bedrijven
werden „uitgekamd", dat er een „expórt
van arbeidsvee" naar Duitschland op touw
werd gezet, die elke voorstelling tartte.
Niet ten onrechte vergeleek een herder
lijk schrijven van de Nederlandsche Bis
schoppen de deportatie van Nederland
sche arbeiders naar Duitschland met de
Babylonische ballingschap, waarvan de
H. Schrift gewaagt. Er brandde een
verbittering en een haat in ons volk, die
ons thans bijna vreemd voorkomen. Wre
kers stonden in ons volk op die den ver
rader generaal Seyffardt terecht stelden,
die Reydon neerschoten, die aanslagen
deden op Feitsma en Posthuma
Het was in dezen tijd, dat de artsen
een voorbeeld gaven van georganiseerd
verzet. Ze aanvaardden de gevolgen var.
hun weigering om lid van de „artsenka
mer" te worden. Ze deden afstand van
Een beroering, zooals nog zelden een
heel volk heeft bewogen, greep de Ne
derlanders aan. Het psychologische
moment eischte een daad. De arbeiders
van Stork in Hengelo waren de eersten.
Heel Twente volgde, de fabrieken wer
den stilgelegd. In de mijnstreek daal
den de arbeiders niet af. In Gelderland,
Friesland en Groningen beleefde men
een vrijwel algemeene staking.
In Utrecht staakten de industrieele
bedrijven. In Amsterdam was blijkbaar
de stootkracht van Februari 1941 nog
niet hersteld: de trams reden. Maar in
de haven werd gestaakt en bij Werk
spoor. Ook het platteland begaf zich
in den strijd. De boeren leverden hun
melk niet af en de zuivelfabrieken
De Meistakingen vormden een groot-
sche gebeurtenis.
De Duitschers waren verbluft.
Maar zy grepen terstond naar hun
eenige middel: de terreur. Ze stelden
de doodstraf op samenscholing, sta
king of opwekking tot staken, op
wapenbezit, op het verspreiden van
illegale literatuur, kortom op elke
poging tot ook maar het geringste
verzet. „Griine Polizei" kwam ter
versterking van het terroristisch be
wind. Honderden werden veroordeeld
door de standgerechten. Het illegale
„Je Maintiendrai" noemde het ge
tal van 460. Maar er werden dui
zenden vermoord, zonder dat de
Duitsche onderdrukkers zelfs de
moeite namen hun moorden als
„recht" te vermommen. Zonder vorm
van proces schoten de Duitsche beu
len onze beste strijders neer of voer
den ze weg, zóó ver weg, dat niemand
ooit meer iets van hen hoorde.
Dat ligt nog maar vier jaar achter
ons. Gelukkig degenen voor wie de her
innering geen schrijnende wonden open
scheurt voor ons heele volk, dat thans
weer vrij ademt, blijve het trotsche be
wustzijn bewaard, dat het vele mannen
voorifbracht en dappere vrouwen, be
reid om voor de vrijheid zelfs den dood
door beulshanden te trotseeren.
de plaats der executie geleid werd. Tra
nen blonken in zijn oogen, toen de pre
sident van 't volksgerechtshof het vonnis
over hem en de vijf andere beulen voor
las, waarin zij schuldig bevonden werden
aan bijna alle in het Tsjechische „ver
geldingsdecreet" voorkomende misdaden.
Toen hij zich op het schavot bevond,
vroeg hij den beul om een snel en pijn
loos einde. Daarna richtte hij zich plot
seling op en riep „Es lebe Deutschland".
Weinige minuten later herhaalde Otto
Gehle de woorden van Wiesmann onder
de er naast opgerichte galg, nadat hij.
Tsjechoslowakije succes toegewenscht
had en een laatsten groet had gebracht
aan vrouw en kinderen.
Wiesmann's plaatsvervanger, Thomas
Karl Thomsen, de man, die de opdrach
ten verstrekte aan het vuurpeloton en
173 mannen op een boerenerf te Lidice
liet ombrengen, was de volgende. Hij
besteeg het schavot met een glimlach op
de lippen en hielp den beul bij het los
maken van zijn das. Daarna richtte ook
hij zijn laatste woorden tot Duitschland.
Rudolf Vlcek keek alleen maa? nieuws
gierig naar de kleine groep van toe
schouwers, toen de beul de lus over zijn
hoofd deed, maar eenige minuten later
mompelde Walter Porster eenige veront
waardigde woorden, toen hij zijn onge
broken trouw aan het nationaal-socialis-
me uitsprak. De laatste, die terechtge
steld werd, was Oskar Felkl, expert op
het gebied van kwellingen van de
Kladno-Gestapo.
Lidice was gewroken.
Men beschouwt dr. Oswaldo Aranha,
den Braziliaanschen afgevaardigde in den
Veiligheidsraad, als dengene, die waar
schijnlijk de meeste kans maakt voor
zitter van de speciale algemeene verga
dering der V.N. te worden, welke Maan
dag begint met de bespreking van de
Palestijnsche kwestie. Naar men gelooft,
heeft Aranha den steun van de Groote
Vijf, de Arabieren en vele afgevaardig
den uit Zuid-Amerika.
Als gij het goede in u laat spre- I
ken, zult gij ook in kleinen kring
groote dingen doen J
Zoo is dan eindelijk de beloofde
deviezennota verschenen. Minister
Lieftinck werpt hierin hoofdzake
lijk een terugblik op de oorzaken en ge
volgen van den deviezennood. waarin
wij op dit oogenblik verkeeren Wat de
gegevens over 1938 betreft, bevinden wij
ons op bekenden grond, maar het twee
de gedeelte van de nota, waarbij een
prognose gemaakt wordt ten aanzien,
van de verwachtingen van het ioopen-
de jaar, maakt een ontstellenden in
druk.
Volgens de verklaring van den mi
nis te- is deze prognose ten deele geba
seerd op de allerlaatste gegevens van
het Centraal Planbureau. Aan de hand
dezer gegevens blijkt thans, dat de Ne
derlandsche handelsbalans een tekort
van 2286 millioen zal opleveren, ter
wijl prof. Tinbergen in zijn officieele
eerste nota in September 1946 een te
kort van circa 900 millioen minder
had voorzien.
Toen schreef de directeur van het
Centraal Planbureau letterlijk „dat het
nadeelig saldo van 1.4 milliard op dé
loopende posten als zeer hoog en als
een nauwelijks toelaatbaar maximum
moest worden beschouwd."
Wij moeten onze verwondering uiten:
primo over de enorme vermeerdering
van het oorspronkelijk reeds ontoelaat
baar genoemd tekort, secundo over de
thans aangetoonde zeer twijfelachtige
waarde der wiskundige berekeningen
van het Centraal Planbureau; tertio
over het feit, dat ook nu nog de minis
ter van Financiën klaarblijkelijk vol
hardt in het afgaan ep de thans ver
strekte voorspellingen uit dezelfde bron,
zoodat wij geen enkele reden aanwezig
achten, waarom per saldo tegen het ein
de van 1947 niet zal zijn gebleken, dat
ook dit astronomische cijfer wederom
te laag getaxeerd werd.
Minister Lieftinck geeft ruiterlijk toe,
dat met volstrekte zekerheid niets kan.
worden gezegd. Dit gedeelte van zijn
betoog is uitermate vaag, omdat de mo
gelijkheden en het tempo van de devie-
zenverzorging niet te voorzien zijn.
Gaarne zijn wij bereid hierbij aan te
nemen, dat de prijsfactor der geïmpor
teerde goederen een belangrijke rol heeft
gespeeld. Klaarblijkelijk had de regee
ring op een spoedige daling gerekend,
die evenwel is uitgebleven. De moeilijk
beden worden ontegenzeglijk verscherpt
door omstandigheden van buitenaf. Het
is moeilijk te bezien in hoeverre de
teleurstellende export in de hand is
gewerkt door verlammende staatsinmen
ging in het bedrijfsleren en de groote
importen het gevolg zijn geweest van
een onzaakkundige of kwistige inkoop-
politiek.
In elk geval is de regeering van plan
misschien wel wat laat een flinke
versobering te gaan toepassen. Wij heb
ben den indruk, dat na velg improvisaties
thans, zoo niet van een fiasco, dan toch
van zekere machteloosheid kan worden
gesproken. Omdat het met de deviezen-
voorziening door het opnemen van bui
tenlandsche (Amerikaansche) credieten
allesbehalve vlot gaat. blijft nu de hoop
vooral gevestigd op de volgende facto
ren: ten eerste liquidatie van kapitaal
bezit in het buitenland. Deze opruiming
zal langzaam moeten verloopen, o. a.
omdat het Centraal Planbureau eerst
over eenige jaren een evenwichtige han
delsbalans verwacht Ten tweede hoopt
men op belangrijke participatie van bui-
tenlandsch (Amerikaansch) kapitaal in
onze ondernemingen. Aan deze laatste
oplossing wordt terecht de voorkeur ge
geven, omdat deze Vorm van deviezen-
verzorging een permanent karakter zal
dragen, terwijl het opnemen van cre
dieten aangenomen dat men hierin
slaagt vroeg af laat terugbetaling
vereischt en slechts een opschuiving der
moeilijkheden beteekent.
Men vergete echter niet, dat de ver
wezenlijking der twee laatstge
noemde factoren afhankelijk is
van de mate van vertrouwen, welke het
algemeen beleid zal vermogen te wekken
in het buitenland. In dit verband ver
nemen wij nog, dat de regeering de be
leidsvragen op korten termijn zal be
slissen. Een prioriteits-commisie, onder de
directe leiding van den minister van Fi
nanciën, zal het invoerprogramma her
zien. Voorstellen zullen worden gedaan
aan ambtgenooten, ten einde op dit
hoofdstuk indien daartoe aanleiding
bestaat tot de noodzakelijke bezuini
gingen over te gaan. Het valt misschien
te betreuren, dat hiermede niet eerder is
begonnen. De Commissie is hard aan het
werk en zal binnenkort gereed zijn met
concrete voorstellen (die in de deviezen-
nota ontbreken), welke aan den minis
terraad zullen worden voorgelegd. Wij zul
len moeten wennen aan de noodzaak van
een urgente groote en daadwerkelijke ver
sobering van het Nederlandsche volk,
waarbij de Staat zelf het voorbeeld zal
moeten geven.
Om vier uur plaatselijken tijd heeft
het machtige Britsche oorlogsschip
Vanguard met de koninklijke familie aan
boord, de haven van Kaapstad verlaten
en de thuisvaart aanvaard. De konink
lijke standaard wapperde van de hoofd-
mast. Aan stuurboordzijde voerde de
Vanguard de persoonlijke vlag van den
koning. Hiermede is het einde gekomen
van de koninklijke reis naar Zuid-
Af rika, die twee maanden geduurd heeft.
Het besluit van het verblijf dex ko
ninklijke familie in Zuid-Afrika werd
gevormd door een officieele lunch in
het stadhuis van Kaapstad, waarbij de
minister-president van de Zuid-Afri-
kaansche Unie, veldmaarschalk Jan
Smuts de waardeering en dankbaarheid
van het land vertolkt heeft voor het
koninklijke bezoek, dat, naar hij zeide,
gedurende vele jaren in de herinnering
zou blijven voortleven.
Tijdens afwezigheid van de ouders
brak in de schuur van den landbouwer
B. onder de buurtschap Wernhout te
Zundert een felle brand uit, waardoor
ook het woonhuis ernstige schade be
kwam. Van de kinderen, die in de schuur
speelden, is het vijfjarig zoontje in de
vlammen omgekomen.
