Verbinding Noord-Zuid geheel hersteld
ÉÉN MEI:
Vier eeuwen
NIEUWE SPELLING
geschiedenis
Opstand op West-Java?
Onderwijzers
rekenen
Utrecht-Den Bosch met ingang van
Zondag zonder onderbreking
Autobussen taboe
Geldhoeveelheid in 1946
■net de helft gestegen
Zondag afscheiding van de Republiek
Sjahrir ontkent
Amerikaansche
hulpverleening
Proefnemingen met helicoptères
Hoe zal zij zich bij heftigen wind gedragen?
ONRUST AAN DE GRENS VAN
OOSTENRIJK-JOEGOSLAVIË
Prachtige prestatie der N.S.
Oedipus ernstig ziek
STAKING IN RENAULT-
FABRIEKEN
VLIEGTUIG VERMIST
Tol hoofd en hart
WOENSDAG 30 APRIL 1947 o
69ste JAARGANG No. 23836
De laatste schakel gelegd
De vlaggen uit
Jlle,
beh
lin,
Gratie verleend
Vrijstelling van dienstplicht
wegens broederdienst
Het weer
K. H. Prinses Juliana, die heden
haar 38sten verjaardag viert.
Passagiersvervoer K.L.M.
Nederland vraagt Wereldbank
om een leening
■vraag
Een der oudste
In 1700
„Ik heb 'm gemist'
Zóó moet het in ieder geval niet.
Spelling-Terpstra
Sjahrir zegt „onzin"
(Vervolg op pagina 4)
«m4
De aardbeienpluk in de kassen is
begonnen. De verleiding, om eens
van de heerlijke sappige vruchten te
proeven, is te groot.
Niet in ons hoofd, doch in ons
hart ligt de kracht, waardoor wij
tot groote daden in staat zjjn^
1
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21545
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w„ f 3.90 p. kwart.
Directeur: J. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 30 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededeelir-ger, dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer mur». hoogte.
De administratie behoudt zien net recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
Drie 5 r oo te ketens in het spoorwegverkeer hebben sinds mensehenheugenis
de verbinding onderhouden tusschen de Noordelijke en Zuidelijke provincies
van ons land. Toen de bezetter smadelijk de vlucht moest nemen, vielen
!?ze drie verbindingen ten offer door het opblazen van alle groote en strategisch
belangrijke spoorbruggen. Thans, precies twee jaar nadien, zijn ze hersteld en kan
•Jet treinverkeer Noord-Zuid onbelemmerd zijn gewichtigen dagelijkschen dienst
ervatten.
Vrijdag, 2 Mei, zal er een feesttrein
rijden van Utrecht naar Eindhoven,
ter viering van het feit, dat na het
eerstel van de laatste groote spoorbrug
°°k het laatste oponthoud zal zijn weg
komen. Per Diesel-electrische zullen
leden der directie van de Nederland
se Spoorwegen te zamen met verschil-
Sde autoriteiten van aan genoemde lijn
°e'egen plaatsen, een jubeltocht onder-
emen er. op enkele punten van het tra-
;fGt stoppen voor een huldiging en her-
Sking.
^fen had die reis graag per electrische
°Kd.
^'tati
r'iet
ernomen; doch wegens den barren
,er kon de electrische bovenleiding
op alle punten tijdig voor de zomer-
'ehstregeling van 4 Mei a.s. gereed zijn.
r'h weet intusschen, dat echter begin
bhi ook dit oponthoud tot het verleden
behooren, er. dat dan het traject
rechtEindhoven in uurdienst elec-
zal worden gereden.
yan de drie verbindingen Noord-Zuid
Wamen er twee reeds in het vorige jaar
Pnieuw tot stand. Westelijk was na
•yeizamen en langdurigen arbeid de
l'a°otste van alle spoorbruggen in ons
j. hd, de befaamde Moerdijkbrug, voor
'ei: treinverkeer gereed gekomen, waar-
v°°r de treinverbinding met 3elgië en
ytder niet langer de zoogenaamde
-arspeid.route over HilversumUtrecht
NijmegenDen Bosch behoefde te
8eh. Oostelijk bracht het herstel van
brug bij Mook een meer rechtstreek-
j,e verbinding tusschen Noord en
hnburg tot stand en tevens een ont
ering van de Moerdijklijn voor het
eizjgersvervoer naar Noord-Brabant.
Toch bleef de gebroken schakel in de
yntrale 'lijn over de groote rivieren
611 beteekenend gemis. Ook al kon
eeds de dr. Hupkesbrug naby Zaltbom-
TTteX feestelijk worden heropend, daar-
was het herstel van de spoorbrug
bij Hedel nog geen feit. En dus bleven
reizigers NoordZuid aangewe
zen op hef. vervoer per autobus van
geldermalsen naar Den Bosch. Dat was
^|Selk geval iets, doch allerminst een
W**" Want wie op "deze lijn bekend* is,
C?' genoeg van het gedrang over de
vchtbrUg op het station Geldermalsen,
k den ren naar de autobussen en van
(je Vaak langdurig oponthoud, wanneer
schipbrug
o bij Hedel onverhoopt
°St open zijn. Zoo'n reis bracht on-
J«ak, vaak ergernis en daarnaast bet
jjydige tijdverlies. Tijdverlies niet alleen
1,gevolg van open bruggen of vanwege
v eenrichtingverkeer, maar ook tijd-
jj,yies, omdat de autobus een behoor-
j)J. n omweg maakte. In het filmjour-
van dezé week wordt men aan dit
65 op aanschouwelijke wijze herinnerd.
*U zijn wij dan zoo ver, dat al deze
®bde zeer spoedig tot het verleden zal
oooren,
Eigenlijk is de treinverbin-
g -o tusschen Geldermalsen en Den
°sch reeds enkele weken hersteld; want
®eds 14 Aprii j.i_ Zagen wij de spoor-
^ygvlaggen uitgestoken, hoog op de
v'erspanninen van de herstelde brug
11 Hedel. De zoogenaamde Jaarbeurs-
eih daverde heen en terug en tal van
wentreinen uit Zuid-Limburg namen
bdsdien den naasten weg over deze
ru8.
Doch
fficieel
a.s. Zondag zal de verbinding
zijn hersteld. Dan zal men
IgTlet jaarverslag der Nederl. Bank over
Of, geeft een totale geldhoeveelheid aan
>ir. 31 December van dat jaar van 1575
weer binnen het uur van Utrecht in Den
Bosch zijn; dan zullen zakenreizigers
weer op een dag uit en thuis Limburg
kunnen bereizen; dan zal de ergste
herinnering aan opgeblazen en verwoes
te spoorbruggen uit ons geheugen kun
nen verdwijnen.
Maar dan zullen wij toch ook
moe en denken aan den noesten
ijver en aan het doorze.tingsvermo-
gen van spoorwegleiders en spoor
wegarbeiders, werkers van hoofd en
hand, aan wie wij dit gelukkige her-
stel danken. De Spoorwegen hebben
ons het aantal zoogenaamde man
dagen genoemd, die noodig waren
om van de in het water verzonken
ruïne te komen tot deze herstelde
verbinding, waarvan de treinreiziger
verdiept in zijn lectuur, b'ö, hel pas-
seeren van de bruggen niets merkt
Vooral in den voorbijen winter is een
arbeid gepresteerd, koude en vorst ten
spijt, waarvoor wij respect kunnen heb
ben en waarvoor wij het offer van en
kele weken vertraging1 graag hebben
over gehad.
Nog een paar dagen, en dan wordt
het weer rustiger op den weg tusschen
Geldermalsen en Den Bosch, wannee'
de groote bussen van de Spoorwegen
zullen hebben uitgediend en naar elders
in ons land worden gedirigeerd, om
daar verlengstuk te zijn van het trein
verkeer in de provincie.
Met die bussen waren Noord en Zuid
gered en daarvoor kunnen wij dankbaar
zijn. Maar nu ze overbodig werden zijn
wy zeker zoo dankbaar. En nu gaan de
vlaggen uit, omdat wij weer de rivief-
oveTgangen kunnen berijden, en wei be
rijden per trein, zonder overstappen.
Nan.ens den minister van Justitie
wordt medegedeeld, dat de Koningin
gratie heeft verleend aan H. Luijendijk,
tot de doodstraf veroordeeld bij sententie
van het Bijzonder Gerechtshof te Den
Haag, en aan W. J. Bekkers, tot de dood
straf veroordeeld bij sententie van het
Bijzonder Gerechtshof te Ambem. Ten
aanzien van beiden is de doodstraf ver
wisseld in een levenslange gevangenis
straf.
Voor de lichtingen 1944, 1947 en 1948
wordt vrijstelling van dienstplicht ver
leend aan hem die tenminste drie
broeders heeft of gehad heeft, die die
nen of gediend hebben bij de land
macht. de zeemacht of bij de overzee-
sche weermacht.
Op de drie broers moet een van on
derstaande gevallen van toepassing zijn;
a. tenminste 30 dagen werkelijk dienst
hebben gedaan;
b. tengevolge van een in 1946 of 1947
verleend uitstel nog niet of nog geen
30 dagen werkelijk dienst hebben ge
daan;
c. in het genot van militair pensioen
zijn; of
d. gedurende het verblijf in werke-
lijken dienst overleden zijn.
Verwachting tot Donderdagavond:
Van Noord-West naar Noord of
Noord-Oost ruimende wind, aanvan
kelijk nog krachtig, later afnemend.
Geleidelijk afnemende buienactiviteit
Koud voor den tijd van het jaar.
Zon: 5.12—20.03. Maan: 15.37—4.24
Het bekende nijlpaard Oedipus van
circus Knie, dat thans als gast van
Mikkenie-Strassburger een tournee
door ons land maakt, is tijdens het
bezoek aan Enschede ernstig ziek
geworden. Gezien den hoogen leef
tijd van het dier maken de circus-
menschen zich zeer bezorgd over de
zen drager van den mythologischen
zwerversnaam. Oedipus, die ruim
dertig jaar oud is en nog maar één
tand bezit, heeft reeds vijf dagen
geen voedsel meer tot zich genomen
In de genationaliseerde Renault-fa-
brieken te Parijs is de productie geheel
tot stilstand gekomen, doordat onge
veer 30.000 arbeiders in staking zijn ge
gaan voor hoogere loonen. De door de
communisten beheerschte vakorganisa
tie C.G.T. heeft de staking haar sanctie
gegeven.
Indien de staking zou aanhouden,
dan zal dit van ernstigen invloed op den
Franschen wederopbouw zijn. Immers, de
Renault-fabrieken produceeren dagelijks
negentig personenauto's,honder en tien
vrachtauto's en twaalf tractoren voor
den landbouw.
De geschiedenis begon doordat Zater
dag 12000 arbeiders, tegen de bevelen
van de C.G.T., een wilde staking be
gonnen. Daar zy de situatie blijkbaar
niet meer meester was, heeft de C.G.T.
haar tak'tiek gewijzigd en de staking
thans haar officieelen zegen gegeven. De
eischen der C.G.T. gaan echter iets
minder ver dan die der eerste 12000
stakers.
Den geheelen middag werden Dinsdag
besprekingen gevoerd tusschen de vak
bondleiders en vertegenwoordigers van
het ministerie van Arbeid.
Een vliegtuig van de Trans-Canadian
Airlines met 12 passagiers en een drie
koppen tellende bemanning aan boord
wordt boven het eiland Vancouver ver
mist. Drie minuten voor den landings-
tijd bestond nog contact.
Het eerste bataljon van het Britsche
„East Yorkshire Regiment", dat belast
is met de bewaking van de Oosten-
rijksch-Joegoslavische grens in het ge
bied van Radkersburg in den Zuid-
Oosthoek van Oostenrijk, heeft zijn pa
trouillediensten verscherpt in verband
met demonstraties ten gunste van een
grenswijziging. Verschillende bewoners
van de grensstreek staan klaar om met
vee en huisraad te evacueeren, wanneer
de Britsche troepen mochten worden
teruggetrokken.
Naar gemeld wordt, hebben Joego
slavische partisanen zich langs de
grensrivier de Mur opgesteld. Zij voeren
leuzen als „Radkersburg zal spoedig van
ons zijn'' en „Tito zal den 1 Meidag in
Radkersburg vieren".
De Fransche Hooge commissaris in
Oostenrijk, generaal Bethouart, heeft bij
zijn terugkeer uit Moskou te Weenen
verklaard, dat Frankrijk zeer beslist
tegen elke verandering in de Oosten-
rijksche grenzen is en de volksstemming
van 1920 als het laatste woord in de
kwestie-Karinthië beschouwt.
29 April 1937 vervoerde de K.L.M.
haar 500.000sten passagier. Thans, tien
jaar later, is dit cijfer verdrievoudigd. 29
April registreerde de K.L.M. haar
1.458.600sten luchtreiziger.
1946
1945
1939
2.748
1.386
1.152
155
178
1
37
30
203
2.940
1.594
1.356
2.924
2.182
1.025
711
796
301
3.635 2.978 1326
gulden tegen f 4.572 millicen
l£3l December van 1945 en f 2.682 mil-
n op 31 December 1939.
bedrag is als volgt verdeeld:
(in millioenen guldens^
Ij^rtaal geld
Hj^kbilJetten
"ötcirculatie
^°taal
CrSa' geld
ÜPK Uren el1
CilS?8' bÜ banken
^-instelt.
ïotaal
Sc?6 president der bank, dr. Holtrop,
de toeneming in 1946 met f 2.003
aj- °en voor het belangrijkste deel toe
lei-.de overheidsfinanciering, die er toe
itj de. (jat bedragen, die door de overheid
cIcq geblokkeerd geld werden ontvangen,
kcci Tiaar als vrij geld weder in het ver-
de n ^erden gebracht. Daarnaast droegen
cir> eblokkeeringen en de uitbreiding /an
by credietgeving tot deze vermeerdering
tottp n 'en overmatige neiging tot op-
bersjd van bankpapier, wel eens veron-
bevp 's in deze cijfers intusschen geen
8'n6 te vinden, aldus de presi-
iatjg'.die den omvang van de geldcircu-
tcbt ons land geenszins verontrustend
3e
Wer,
Sly
Nedi
^lli,
eldbank heeft medegedeeld, dat
erlandsche regeering een formeele
voor een leening van 535
°en heeft ingediend,
er^etierlandsche regeering heeft
ieer, o
biedJf aangevraagd, aldus de officieele
c,6 aeeüng der bank, teneinde een ge-
het yan de belangrijkste plannen in
Stcj jylor van het programma tot her-
W ki,„'cieroPbouw en mdustrialiseering
Then financieren.
deze
In de Middeleeuwen maakte m<en het zich wat de spelling betreft wei heel
gemakkelijk. Er heerste in dat opzicht een ware maar vreedzame anarchie.
Iedere schrijver hield er zijn eigen transcriptie op na en in de oude hand
schriften vindt men voor één klank wel vyf verschillende symbolen, welke ieder
weer diverse klanken kunnen uitbeelden.
Bij het overschrijven van hun lieder-repertoire zetten de minnestrelen of
jongleurs de teksten over in hun eigen dialect en gebruikten daarbij hun eigen
transcriptie. En zo deden de monniken bü het copiëren van kronieken. Daar
dit niet altijd even nauwkeurig geschiedde, zijn er handschriften gevonden,
waarin twee of meer spelsystemen door elkaar gebruikt zijn. Men ziet, er is
niets nieuws onder de zon. Ook nu treft men in tijdschriften en kranten mixtures
aan van de spellingen De Vries en Te Winkel, Kollewijn en Slotemaker de Bruine.
Behoefte aan e»en vast spelsysteem ontstond pas toen gedrukte boeken de
handschriften verdrongen hadden en een algemeen beschaafd Nederlands de
dialecten ging vervangen.
Een der oudste spellingen is die van
Paulus de Heuiter. In 1575 gaf
deze een spraakkunst uit met een
voudige en logische spelregels. Aan de
heersende traditie voldeed echter beter
de „Twe-spraak van de Nederduitsche
letterkunst" yan 1584. Deze werd uitge
geven door de rederijkerskamer „In
Liefde Bloeiende", waarin vele onzer
grote dichters „georganiseerd" waren.
Overeenkomstig de omgangstaal werden
daarin de mannelijke en vrouwelijke
woorden gelijk verbogen.
Onder de indruk van het Latijn
met zijn ingewikkelde grammatica,
gingen Hooft en Vondel in hun latere
werken van de spreektaal afwüken-
de verbuigingsvormen toepassen. Zij
voerden daartoe het geslachtelijk
onderscheid kunstmatig in. Hun
dichterlijk gevoel of het Latijn en
Duits wezen hun de weg bjj het bepa
len van het geslacht. Dat deze poë
tische taal niet algemeen werd is
duidelijk. Het zal ook wel de bedoe
ling van de dichters geweest zijn.
Zonderling genoeg zijn hun verbui-
gingsregels wel in de officiële spelling
terecht gekomen en tot vandaag ge
handhaafd.
In 1700 nam de grammaticus David
van Hoogstraten in zijn „Aenmerkingen
over de Geslachten der zelfstandige
Naemwoorden" de geslachtsaanduidin
gen van Hooft en Vondel over Als de
dichters het met zichzelf of met elkaar
niet eens waren, deed hij zelf maar een
keuze. Zijn geslachtslijsten werden later
door den hoogleraar Kluit herzien en
onnatuurlijk spraakgebruik werd in de
hand gewerkt.
Terwijl men normaal van de tram
zegt: „Ik heb 'm net gemist" schrijft
men „haar". Van een meisje zou
men eigenlijk moeten zeggen en
schrijven: „Het is achttien jaar oud
en zijn haar is blond". En van net
hoofd ener school: „Het houdt van
tucht en orde". (Beide woorden zijn
immers onzijdig gefixeerd). Doch
zover drijft de meest bureaucrati
sche ambtenaar en de meest for
malistische kantoorchef het niet
door. Een procuratie-houder laat
zjjn met de spelling-Marchant groot
gebrachte typiste alleen dan haar
brieven overtikken als hij „enor
miteiten" ontdekt als de volgende.
„Wij zenden u hierbij monsters van
uitgebreid. En ook Siegenbeek, die in het
begin van de 19e eeuw de eerste officiële
staatsspelling ontwierp, nam deze regels
over. De spelling De Vries en Tc- Winkel,
in 1863 opgesteld en later op de scholen
ingevoerd, handhaafde de lijsten van
Kluit eveneens vrijwel ongewijzigd.
Inmiddels waren de spellingvoor
schriften uitgegroeid tot een lange reeks
van volzinnen beginnend met: „Alle
woordenen eindigend met vele
„behalves" en. „echters". Voor het goed
spellen was een fabelachtig geheugen
of een woordenboek onmisbaar gewor
den. De afstand tussen spreek- en
schrijftaal werd onnodig vergroot en
onze pippeling en onze vermaarde
en veel gevraagde bloemenhoning".
Zijn hoofd schuddend over zoveel
gemis aan taalgevoel, ratelt hij de
regels op: „Niet-persoonsnamen op'
ing zjjn mannelijk behalve stofna
men, die vrouwelijk zijn, echter ho
ning is mannelijk. Vrouwelijk zijn
vruchtennamen behalve die op oen
en ling".
Met de andere spelregels ging het
niet beter. Dat De Vries en Te Win
kel, naast de uitspraak, letten op ge
lijkvormigheid. zal de meest doortasten
de vereenvoudiger hun niet kwalijk ne
men. Logisch is: „Ik heb het koud" met
Het artillerie instructieschip, Hr. Ms. „Van Kinsbergen" zal dezer dagen,
alvorens naar West-Indië te vertrekken, waar de oorlogsbodem als in
structieschip voor adelborsten dienst zal doen, een proefvaart maken op de
Noordzee met 108 adelborsten aan boord.
Practisch de geheele Westelijke
helft van Java is momenteel in op
stand tegen Soekarno, zoo vertelden
gewoonlijk goed ingelichte kringen die
nauwe betrekkingen met den insur-
gentenleider onderhouden aan United
Press.
Men zeide, dat 200.000 gewapende
Soendaneezen die eerder te kennen
hadden gegeven dat zij zich a.s. Zon-
dag< zouden afscheiden van de rest
van Java in gewapenden opstand
waren van Cheribon aan de kust
tot Blitar bjj Djokjakarta. Naar ver
luidt strijden de insurgenteii met pis
tolen, stengnns, mortieren en hand
granaten.
Naar verluidt werd Maandag gedu
rende vier uur hevig gestreden. Hier
bij werden de verbindingen tusschen
Djokjakarta en Batavia verbroken,
doch werd de actie door de T. R. I.
het republikeinsche leger de kop
ingedrukt.
De zegslieden deelden mede, dat de
Soendaneezen bij ontijdige acties gedu
rende de afgeloopen week, welke over
geheel centraal Java gevoerd werden,
twee divisies ongeveer 12.000 man
aan dooden en gewonden verloren heb
ben.
De insurgentenlcider, die weigerde
zijn naam voor publicatie vrij te geven,
zei, dat gewonde Soendaneezen zonder
vorm van proces door de T. R. I. gedood
werden.
De insurgenten beweren, dat zy 12
^ïtyr^rgenjl^Meïïwordtinon^
lyl land officieel de nieuwe
spelling ingevoerd, die de
NederlandsÈelgische commissie
Van HaeringenHoste verleden
jaar heeft vastgesteld- Ook ons
blad zal van die datum af de
nieuwe spelling gebruiken. In bij
gaand artikel schetst een mede
werker de levensloop van onze
spelling in de laatste vier eeuwen.
Dat de schrijver in dit artikel
reeds de nieuwe spelling gebruikt,
zullen wij hem aan de vooravond
van de lste Mei, deze belangrijke
dag voor onze schone Nederlandse
\taal, maar niet euvel duiden-
terwille van de gelijkvormigheid een b
en een d waar men p en t hoort.
Minder plausibel is echter het bepa
len der schrijfwijze naar de afkomst der
woorden. Alleen een taalgeleerde kan
het spellingsverschil verklaren tussen
trotsch en trots, kooper en koper, enz.
Het is een geweldige prestatie geweest
op het gebied der historische taalstu
die, dat deze taalkundigen van een zo
groot aantal woorden een reeds lang
verdwenen verschil in uitspraak van
onder het stof der eeuwen hebben op
gespoord, waarbij zij slechts een klein
aantal vergissingen maakten.
Of het echter zin had deze triomph
in de spelling te demonstreren valt te
betwijfelen. Bovendien maakten zij nog
een aantal uitzonderingen: Heden i
p. v. heeden, thans i. p. v. thands, fon
kelen i. p. v. vonkelen en vormen als
apenkop naast notedop.
In latere drukken van de woordenlijst
van De Vries en Te Winkel moesten de
schrijvers herhaaldelijk op beslissingen
terug komen en ook de geslachtsaan
duiding werd soms nog gewijzigd.
Met de invoering van de spelling-
Terpstra op de scholen werden de bui
gingsvormen beperkt tot de specifiek
geslachtelijke woorden, zoals man en
leeuwin, en staande uitdrukkingen. Tien
jaar later schrapte Marchant, die in een
gesprek van één uur tot voorstander der
vereenvoudiging was bekeerd, de dubbele
oo en ee alsmede de ch (met een be
perkt aantal uitzonderingen). Op de
scholen kwam daardoor heel wat tijd
vrij voor nuttiger vorm van geheugen
training dan het instampen van inge
wikkelde regels. Toen een nieuwe mi
nister van onderwijs Slotemaker de
Bruine een verdere doorvoering van
deze spelling staakte en liever terugging
naar de oude spelling, ontstond de chaos
op spel-gebied. Bij het betreden der
maatschappij moest de schooljeugd eerst
„even" de „kantoorspelling" leren. Zui
ver De Vries en Te Winkel was dat
niet, maar toch altijd nog moeilijk ge
noeg.
Nu alle Nederlandsch Nederlands ge
worden Is tot de geboorte-acten toe, zal
het misschien zelfs voor buitenlanders
mogelijk worden onze moeilijke taal ook
schriftelijk te leren hanteren, als zij
tenminste niet met Eerste-Kamerleden
behoeven te corresponderen....
millioen Soendaneezen uit het Westelijk
deel van Java vertegenwoordigen die een
historischen haat tegen de Javanen
hebben en weigeren naast de Javanen
aan de republikeinsche regeering deel
te nemen. Zij zeggen dat zij echter uit
eindelijk zouden trachten samen te wer
ken in een centrale Indonesisch-Neder-
landsche regeering.
Sjahrir heeft de berichten, als zou er
een gewapende opstand zijn onder de
Soendaneezen op West-Java, „onzin"
genoemd. Hij is, na 12 uur lang door
Soendaneesch gebied te zijn gereisd, in
Djokjakarta aangekomen en hy heeft
bericht, dat „alles volmaakt rustig was".
Uit officieele Indonesische republi
keinsche en Nederlandsche bron werd
eveneens gemeld, dat er „niet de ge
ringste aanwijzing" was, dat de berich
ten over opstand onder de Soendanee
zen juist zijn.
De Amerikaansche Senaatscommissie
voor Buitenlandsche Betrekkingen heeft
met algemeene stemmen het wetsont
werp voor steunverleening aan Italië
met Triëst. Oostenrijk, Polen, Grieken
land en. China, ten bedrage van 350
millioen dollar, goedgekeurd.
Er werd aanvankelijk krachtig geoppo
neerd tegen het verleenen van hulp aan
landen als Polen en Hongarije daar hnlp
aan deze en andere landen onder com
munistisch e overheersching in strijd zou
zijn met de „leer van Truman".
os
(Van een byzonderen medewerker)
Nu zijn de rollen eens omgedraaid:
nu zitten de onderwijzers zelf
te rekenen, te rekenen met en
zonder duidelijke of minder duide
lijke tabellen, om. nu eindelijk de
langverwachte nieuwe salarisregeling
officieel in het Staatsblad verschenen
is, toch zoo gauw mogelijk te we
ten te komen, welk tegoed en welk
salaris zij te verwachten hebben Want
nog zullen de meesten een maandje ge
duld moeten hebben, alvorens de zoo
lang verwachte en misschien reeds be
stede gelden in handen te krijgen.
Gerekend moet er worden en dat
op een manier, waarvan buitenstaanders
geen idee hebben. De hoop dat de
onderwijswereld eindelijk eens van al
dat getallengewriemel en procentenge-
goochel verlost zou zijn en men met één
oogopslag zijn salaris zou kunnen over
zien, is voorloopig niet verwezenlijkt.
Welke machten hier een rol spelen, we
ten wij niet. Wel weten we, dat heel dia
salariskwestie een langdurige geschiede
nis is. Mei 1946 begon de commissie-
Wesseling haar arbeid; begin December
kon den minister van Onderwijs het re
sultaat van veel arbeid worden aange
boden. doch 17 April 1947 kon de nieuwe
regeling vervat in een koninklijk besluit
van 12 April in de Staatscourant ver
schenen. Ein daarmee zijn we nog niet
aan het einde van den strijd. De beloof
de en nu nog niet verkregen vereenvou
diging blijft toekomstmuziek. De nu af
gekondigde bepalingen zijn slechts voor
loopig: zouden oorspronkelijk maar be
doeld zijn te gelden tot 1 Januari 1947.
Maar door allerlei, ons onbekende, om
standigheden. was de goede regeling nog
niet gereed en zullen we die dus in de
naaste of verre toekomst kunnen ver
wachten. En tot zoolang zal onderwij
zend Nederland blijven rekenen met I
pet. er af en 15 pet. er bij en nog een*
5 pet. er bij enz.
Het Katholieke Schoolblad getuigt,
dat de gevoerde salarisactie „ondank»
de leemte, die er nog blijft, een enorm
succes geweest is. De onderwijzers heb
ben niet voor 100, maar zeg voor 90
procent hun rechtsherstel veroverd. Ze
zyn op een hooger maatschappelijk ni
veau geplaatst, ze zijn ontheven van de
ergste zorgen, die den Neder'.andschen
schoolmeester hebben gekweld, zoolang
er Nederlandsche schoolmeesters zijn
geweest."
Zoo zien wij het ook, als we hier en
daar getallen hooren: de onder
wijzer is ontheven van de ergste
zorgen. Meer kunnen wij er voorloopig
nog niet in zien. Want natuurlijk is het
erg mooi en klinkt het in veler ooren
aanlokkelijk, als men hoort, dat sommige
salarissen veertig, vijftig, soms zelfs ze
ventig tot tachtig-gulden per maand om
hoog gaan. En we zijn overtuigd, dat
daarvoor in de onderwijzerswereld groote
dankbaarheid heerscht. We moetan ech
ter by deze verhoogingen niet vergeten,
dat de meeste onderwyzerssalarissen ver,
zeer ver beneden de weistandsgrens la
gen. Al deze verhoogingen zyn nood
zakelijke, al te lang uitgebleven aan
vullingen van de heerschende tekorten.
Dat de beginsalarissen een flinken duw
omhoog gekregen hebben, was te ver
wachten, was trouwens noodzakelijk, om
nieuwe krachteD te lokken. Of het lap
middel succes zal hebben, moeten we
afwachten. Eer pasgeslaagde begint nu
ir. een eerste klas gemeente met plm.
150.per maand. Het maximum, dat
een gehuwde onderwijzer, met hoofdakte,
n? twintig dienstjaren bereiken kan. is
380.geworden. Hier moet dan de
loonbelasting nog af en komt eventueel
kindertoeslag nog bij. Voorts gaat er nog
28.pensioenbijdrage af.
Een teleurstelling was voor velen, dat
de andere akten dan hoofdakte voor de
onderwijzers bij het lager onderwijs niet
meer gehonoreerd worden; dat de pen
sioengrondslag een heel eind onder de
werkelijke salarissen ligt; dat de kinder
toeslag voor de na 1946 geborenen 150
blijft, de vroeger geborenen nog steeds
ƒ200.krijgen en dat tenslotte de door
velen zoo zeer gehate classificatie ge
handhaafd blijft.
Er bestaat echter kans, dat ook hierin
de commissie-Neher nog verbeteringen
tot stand zal brengen, als de eigenlijke
salarisregeling verschijnt. Wij voor ons
gelooven echter, dat de uiteindelijke re
geling nog wel even op zich zal laten
wachten. We zijn echter ook overtuigd,
dat onze onderwijzers de nu reeds tot
stand gekomen verbeteringen zullen
waardeeren.
Op het oogenblik vertoeven, enkele
deskundigen van den Marineluchtvaart
dienst en van de Frits Diepen Vlieg
tuigen N.V. in de V. S. ter bestudeering
van de constructie en de gedragingen
van de S-51, een 4-persoons hefschroef-
vliegtuig van de Skiorsky-fabrieken.
Het ligt namelijk in de bedoeling een
dergelijk vliegtuig voor Nederland aan
te koopen ten einde te onderzoeken of
het hier te gebruiken is voor post- en
personenvervoer, verkenning en kartee
ring uit de lucht, besproeiing en be
stuiving van land- en tuinbouwgewas-
sen, reddingswerkzaamheden en andere
werkzaamheden van vliegtechnischen
en militairen aard. Met het doel de
bruikbaarheid van de helicoptères voor
Nederland te onderzoeken, heeft zich
in het vorig jaar een studie-commissie
voor hefschroefvliegtuigen gevormd. In
deze commissie hebben zitting: direc
tieleden van de P.T.T., van het N.L.L.,
van de N. S„ van den typografischen
dienst, van den rijksluchtvaartdienst en
ambtenaren van de ministeries van
Landbouw, Marine en Oorlog.
In Mei vertrekken twee Nederland
sche piloten, één van de Frits Diepen
Vliegtuigen N.V. en één van den marine
luchtvaartdienst, om zich in de V. S.
te laten opleiden in de bijzondere vlieg
techniek, die het besturen van een
helicoptère vereischt. Dezen zomer zal
het vliegtuig naar Nederland worden
verscheept, waarna men met de proef
nemingen zal beginnen. In een onder
houd met den secretaris van de studie
commissie, ir. A. J. Marx, van het na
tionaal luchtvaart-laboratorium, ver
telde deze, dat uit de te nemen proeven
met de S-51 nog moet blijken in hoe
verre dit vliegtuig in een Nederland
sche behoefte voorziet.
Er zijn in de V. S. talrijke demon
straties gehouden en er zijn verrassende
staaltjes vertoond van de vele moge
lijkheden, die het vliegtuig biedt. Men
vraagt zich echter af, hoe de helicoptère,
met zijn ingewikkeld mechanisme (ver
stelbaren motor en staartschroef met
verstelbare bladen) zidh zal gedragen
bij heftigen wind. De S-51 is volgens
den heer Marx te klein om geheel aarf
de voor het postverkeer te stellen
eischen te voldoen. Nauwkeurige proef
nemingen zullen moeten uitwijzen of
het toestel betrouwbaar genoeg is voor
de nauwkeurig aan tijd gebonden post-
vluchten bij alle weersomstandigheden.
Voor reddingswerk is het toestel na
tuurlijk dadelijk te gebruiken en het
kan hier ongetwijfeld in een behoefte
voorzien. In hoeverre het voor de andere
doeleinden geschikt is. zal, aldus ir,
Marx, nog moeten blijken.
