Getuigenverhoor in de zaak-De Geer
Schermutseliiigen met Bene en
de president
HONGERDEMONSTRATIE VAN GROTE
OMVANG IN HAMBURG
Treinbotsing tussen
en Apeldoorn
Zwolle
Bom van duizend kilo
bij Maarn ontploft
GRACHTENHUIS VOOR DE KONINGIN?
Wat mankeert
Nederland?
Steun aan Griekenland
en Turkije
Rantsoen gedaald tot 800 calorieën
Eén zwaar gewonde en vier
licht gewonden
Militairen sleepten het gevaarte
achter een auto aan
Twee doden
Fraai pand te Amsterdam zou te harer
beschikking zijn
B"f
19
t
Tot hoofd en hart
„PROPAGANDAMIDDEL
DER DUITSERS
Grote bonnenzwendel
ontdekt
Twintig verdachten in
arrest
Mr. J. B. Kan overleden
Ook in het Wupperdal
critieke toestand
PHILIPS
Onrust op Madagascar
J
ZATERDAG 10 MEI f9 47
bureaux van redactie en administratie:
69ste JAARGANG No. 23844
Het weer
('WwwiM
Voedselsituatie in
Ned. Indië
Bezorgdheid in Washington
Pied-a-terre buiten
officiële sfeer
INDON. DELEGATIE NAAR
BEEL EN JONKMAN
Van Kleffens in Nederland
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Poëlgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. .kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder Opgave van
redenen te weigeren.
i/
Gedurende haar verdere verloop is
de rest van de middagzitting van het
Bijzonder Gerechtshof in de zaak-De
Geer geheel gewijd gebleven aan het
getuigenverhoor, waarbij zich en pas
sant enige schermutselingen tussen de
president en de verdachte ontwikkel
den.
Dat geschiedt op het moment waarop
de laatste getuigen over De Getr's ver
blijf te Lissabon en zijn terugkeer naar
Nederland verhoord zijn. De laatste is
geweest „Gesandter" Otto Bene, aan
vankelijk verbonden aan de Duitse lega
tie, later vertegenwoordiger van het
.Auswartige Amt beim Reichekommis-
sar", thans nog altijd in arrest gehou
den. Hij verklaart,dat De Geer van
Berlijn toestemming kreeg om zich in
Nederland te vestigen onder drie'voor-
Waarden, de gebruikelijke: dat hij hier
als particulier persoon zou komen wonen;
dat hij niet politiek werkzaam zou zijn
en dat hij niets zou ondernemen tegen
de Duitse belangen. Deze drie dingen
moest hij belov%n.
Jhr. De Geer spreekt dit tegen. Hij
heeft slechts; één belofte behoeven af te
leggen, nl. dat hij zich van politieke
activiteit zou onthouden, en men heeft
hem dat tweemaal op twee heel ver
schillende plaatsen gevraagd. Eenmaal
in Lissabon vóór zijn vertrek naar
Berlijn en eenmaal in Berlijn vóór zijn
vertrek naar Den Haag.
Toen het vliegtuig op Tempelhof aan
kwam, stond daar een meneer, wiens
haam en functie hem ontschoten zijn,
die hem zeide, dat hij de, volgende och
tend naar Nederland kon vertrekken,
doch dat hij die ochtend eerst nog een
"erklaring moest afleggen. Iemand zou
hem in zijn hotel komen opzoeken. Het
Was het Lufthansa-hotel. De heer De
Geer was van plan geweest In het Kaï-
serhof af te. stappen, omdat men hem dat
had aanbevolen. Maar hij moest naar
het Lufthansa-hotel; het stond hem niet
zoo erg aan. Hij vertelt breedvoerig en
met de argeloze naïveteit, waarmede
oude mensen, die hun leven lang ge
iend zijn geweest hun persoonlijk wel
behagen heel erg serieus te nemen, din-'
Sen van generlei belang als gewichtig
kunnen voorstellen. Het niet zo vol
maakte comfort van dat hotel heugt
nog. Het staat hem honderdmaal
j^tor voor de geest dan de betekenis van.
^e. daad. die hij Verrichtte door naar
Ncaerlanri terug te keren.
Maar die meneer, die dan de volgende
Ochtend bij hem kwam in zijn hotel, heeft
hem beslist niets anders gevraagd dan
of hij wilde beloven zich van politieke
activiteit te onthouden. Niets anders.
Be meneer bleek toevallig ook dié mid
dag met dezelfde trein naar Den Haag
té moeten reizen en stelde hem dus voor
Samen op stap te gaan. Dat heeft de
argeloze heer De Geer gedaan en ze heb
ben onderweg over koetjes en kalfjes
Sepraat. Later heeft hij; eerst vernomen,
dat deze heer een speciale afgevaardig
de van Bene was, naar Berlijn gezonden
«m hem op te..vangen en onderweg niet
hit het oog te verliezen....
De heer Bene houdt thans echter stijf
er. strak vol, dat jhr. De Geer de drie
ledige belofte heeft moeten afleggen. Ja
en neen is eén lange strijd.
Er worden dan getuigenverklaringen
doorgelezen van Ranter, Ribbentrop en
dimmer. De eerste zag in de terugkeer
dan De Geer eén sterk propagandistisch
element. Ribbentrop had overwogen, dat
het misschien mogelijk zou zijn op een-
Soede dag De Geer een regering in Ne
derland te laten vormen. Wimmer heeft
bekend, dat De Geer geen verraad heeft
Sepleegd in die zin, dat hy tegenover
Buitse autoriteiten geen Nederlandse
degeringsgeheimen heeft prijsgegeven.
Ret toestaan van een papiertoewijzing
door de uitgave van De Geer's brochure
«ad hy uit propagandistisch oogpunt
*eer belangrijk gevondèn.
Als dit allemaal geschied is, wil de pre
sident wel horen, wat de heer de Geer over
deze getuigenverklaringen heeft te
?eggen. Doch de heer de Geer geeft er de
voorkeur aan niets te zeggen. Hij wil
nat bewaren tot bij zijn verdediging.
In Haarlem en enige andere steden
ZÜn controleurs van de C.C.D. op het
s&oor gekomen van een grote bonnen-
Zkéndel, welke zich uitstrekte over Noord-
Zuid-Holland en Noord-Bra bant.
Verscheidene verdachte personen werden
toeds lange tijd in het oog gehouden,
totdat men voldoeijde aanwijzingen te-
heh verzameld had. Deze personen
"leken te behoren tot meer of minder
uitgebreide combinaties, welke op ge-
toifineerde wijze te werk gingen en de
~°hnen en bescheiden op de Onmoge-
'ikste plaatsen verstopten. Zo werd bij
verdachte te Haarlem in de dakgoot
van zijn woning een pot gevonden, be
dekt met dakpannen. In de pot bevond
;jtoh een grbot aantal distributiebonnen,
"t heden zijn er 24 verdachten, van
Wie
er 20 in verzekerde bewaring zijn
ujSteld. In beslag genomen werden 6600
"Vensmiddelen- en andere bonnen, min-
tons 3o distributiekaarten en f 9324.
n contanten. Het onderzoek duurt
voort.
Ie?6 Wereldbank heeft Frankrijk een
Van 50 2millioen dc,llar toege-
jv' rente is drie en een kwart procent
Jaa r Prarikrijk de eerstkomende vijf
lort Veel moet imP°rteren, zal in die pe-
cle niet behoeven te worden afeelost.
Maar als de president hem iets te vra
gen heeft, pal hij natuurlijk antwoord
geven.
Dan, zegt de president en er komt
een Brede trek om zijn mond zal ik
u een concrete vraag stellen: Wist u dat
uw vertrek naar Nederland in strijd was
met de wil van de wettige Nederlandse
regering?
De heer de Geer zwijgt doodstil en dat
duurt lang. Dan tracht hij tijd te win
nen: of de president het wil herhalen en
als de vraag herhaald is, begint een
eindeloos 'spel van uitstellen en niet Be.
grijpen en misverstaan, maar de presi
dent heeft vastgebeten en houdt vast.
Tenslotte moet er een antwoord komen,
maar ér zit nog een slag in„Als u wil
en wens met elkaar assimileert, dan is
dat juist". Dat antwoord bevredigt de
president en hij stelt de volgende vraag:
bent u 'al oï niet met instemming van
de Duitse regering naar Nederlandver
trokken?
Breed gebaar van jhr. de Geer: Dat
heb ik allemaal al schriftelijk hij het
vooronderzoek beantwoord.
Dat kan wel zijn. aldus de presi
dent, maar u moet hier antwoord geven
De heer de Geer is niet zo slim of hij
moet erkennen, dat het juist is, zoals
hij zijn verklaring ondertekend heeft,
d.w.z. met instemming van de Duitsers,
doch dit wenst hij niet met zoveel woor.
den uit te spreken. De president schenkt
hem'niets:
Dat zoals ,ik getekend heb" kunt
u er wel aflaten. „Juist" is voldoende".
De president vraagt hem dan of hij
wist, dat hij zich in de macht van de
vijand begaf. Zelfde spel van ontwijken
en wegglijden.
„Kom, kom", zegt de president, „u
verweet mij toch, dat ik geen concrete
vragen stelde."
Tenslotte zegt de GeerIn de zin waar
in iedereen in Nederland ln de macht
van de vijand was: ja".
De president wijst hem er vervolgens
op. dat hij in Lissabon contact heeft ge
zocht met de Duitse gezant in diens par
ticuliere villa. De Geer beschouwde zich in
Lissabon als gestrand, en hij heeft gezegd,
dat hij van dezelfde rang was als een kin
derjuffrouw, die gestrand .was. Maar als
de Duitse gezant hem in zijn particuliere
woonhuis heeft ontvangen,, dan is dat
toch wel opmerkelijk. Dat zou hij een
kinderjuffrouw niet gedaan hebben. Het
oude onnozele heertje vóór het hekje be
grijpt aanvankelijk totaal niet wat de„
presidentVmet die opmerking bedoelt.
Maar ten laatste moet hij toch erkennen,-
dat het misschien wel mogelijk zou kun
nen zijn. dat de gfezant hem juist in zijn
kwaliteit Van oud-premier persoonlijk
heeff ontvangen.
Later, toen de toestemming uit Berlijn
zo lang uitbleef, aldus gaat de president
meedogenloos verder, heeft de heer De
Geer aan de gezant geschreven, dat hij
naar Indië zóu gaan, als hij nu niet
spoedig Uitsluitsel kreeg. Heeft de heer
De Geer dus een soort van bedreiging aan
het a'drcs van de gezant geuit?
Do heer De Geer begrijpt er weer niéts
van. Hij moest de Duitse gezant toch de
situatie duidelijk* maken. En die situatie
was, dat zijn, De Geer's gestie helemaal
afhing van de Duitse decisie. Ook dat is
niettemin voor de president een zeer be
vredigend antwoord. Als de'heer De Geer
weer mag, gaan zitten, moet hij toch wel
het gevoel hebben, dat hem een stuk
of wat veren uit de staart zijn getrokken.
(Vervolg op pag. 3)
Met 287 tegen 107 stemmen heeft het
Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
Vrijdag het program van President Tru
man voor financiële steun aan Grie
kenland en Turkije goedgekeurd.
Het ontwerp gaat thans naar een
commissie waor men de kleinere me
ningsverschillen ten aanzien van l»et
ontwerp zal regelen. Het ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft reeds maat
regelen getroffen om de hulp te doen
ingaan Zodra Truman de wet zal heb
ben getekend. Men verwacht dit in de
loop.der volgende weck.
Verwachting tot Zaterdagavond:
In het Noorden van het land aan.
houden van het warme droge voor.
jaarsweer met «ver het algemeen wei.
nig bewolking en matige wind uit
Oostelijke richtingen. In het overige
gedeelte van het land aanvankelijk
eveneens warm voorjaarsweer, later
tijdelijk toenemende bewolking met in
de namiddag kans op enkele verspreide
onweersbuien en enige daling van
temperatuur. Meest matige wind, over-
wegend tussen Oost en Zuid.
Zondag: zon 4.5420.19, maan
1.469.04. Maandag: zon 4.5220.21,
maan 2.1910.12.
Donderdag is te 's Gravenhage, in
de ouderdom van 73 jaar, overleden
staatsraad mr. J, B. Kan.
Mr. Kan werd 18 Mei 1873 geboren en
promoveerde in l§9Ef cum laude aan de
Universiteit te Leiden. 8 Maart 192$
werd hij benoemd tot minister van
Binnenlandse Zaken en Landbouw in
het ministerie-De Geer. Tot 10 Augus
tus 1929, toen het ministerie zijn ont
slag aanbood, nam hij die functie waar.
Toén daarop het ministerie-Ruys de
Bee'rénbrouck optrad, werd de heer Kan
hersteld in zijn functies van secretaris
generaal in algemene dienst en van het
departement van Binnenlandse Zaken
en Landbouw. Bij Kon. Besluit van 10
December 1930 werd hjj benoemd tot lid
van de Raad van State en tevens tot
honorair adviseur van het departement
van Binnenlandse Zaken en Landbouw,
dit laatste tén einde zijn regeringsop
dracht bij de Duitse ex-keizer te kunnen
blijven vervullen. 27 Mei 1940 werd hij
benoemd tof! adviseur van de zuiverings
commissaris voor de wederopbouw. Mr
Kan was een enthousiast beoefenaar
van onderscheidene takken van'sport.
Honderdduizenden Hamburgers hebben
gisteren gedemonstreerd'tegen de hon
gersnood, die de stad bedreigt. Precies
op het middaguur verlieten de arbei
ders en verdere cmployê's de fabrieken,
werkplaatsen en "kantoren en trokken
in grote groepen door de straten.
Er hebben talrijke optochten plaats
gehad, waaraan soms enige 'tientallen,
soms verscheidene duizenden arbeiders
hebben deelgenomen. Banieren en
plakkaten werden meegevoerd.
Nabij het centraalstation zijn naar
schatting 60.000 mensen bijeen geweest
om te luisteren naar. een rede van Adolf
Kummerness, de voorzitter van ljet ste
delijk verbond van vakverenigingen.' De
voornaamste optocht bestond volgens de
Britse nieuwsdienst in de Duitse zone
uit meer dan 120.000 man. Volgens vak
bondsleiders is dit de grootste demon
stratie, die Hamburg ooit geftien heeft-
Kumm^mess verklaarde in -zjjn rede,
dat Hamburg en de Ruhrstreek onmid
dellijk tot nood-gebieden verklaard moe
ten wor jfen. Zij beschikken niet over de
middelen om in eigen behoefte te
10 MEI 1940
•••■••le verdedigingslinie
Hoofdver dedigingslini
lie v. Ned.
fdtlrijdkrochlen
(rnnj> Duitse
§§==§18 Mei cop
cop.
voorzien. Verder moet de landbouw-
administratie in samenwerking met de
vakbonden met spoed alle voorraden in
Hamburg en de omstreken inspecteren
en het opgeslagen voedsel moet onder de
bevolking verdeeld worden. De vakver
enigingen moeten daarbij controle uit
oefenen.
De militaire autoriteiten hadden de
Britse manschappen aangeraden zich
niet in het centrum van de stad te ver
tonen.Men verwachtte echter geen on
geregeldheden. De vakverenigingsleiders
hebben gejvaarschuwd de orde te bewa
ren. Gas- en electriciteitsbedrijf en
voedselvoorzieningsbedrijven, evenals
nieuwsdiensten, waren van de staking
uitgezonderd.
Van de Duitsers, die voor het militair
bestuur werken, staakten sommigen wel,
doch anderen niet. De telefonisten op
het hoofdkwarier van het militair „be
stuur verklaarden, dat zij geen stakings
bevel ontvangen hadden en bleven op
hun post.
De staf van het radio-station Ham
burg nam aan de staking, deel. Alle uit
zendingen, met uitzondering van het
nieuwsbulletin, vervielen.
Het rantsoen in Hamburg daalde deze
week tot ongeveer 800 calorieën.
In het Wupperdal zijn de rantsoenen
gedaald tot 650 calorieën. In Frankfort
is het broodrantsoen de laatste maand
gehalveerd en er zjjn jaar al 6 a 8
weken geen aardappelen meer, terwijl
de distributie van het toch al
zo kleine vleesrantsoen 3 weken ten ach
ter is. Een maand geleden was het
broodrantsoen 2.000 gram per week, ,de
volgende week zal het 1.000 gram zijn.
Het vleesrawtsoen is verminderd van
150 gram per week tot 100 gram.
f
Hls
Ook de Philips/abrieken zijn op de grote Britse Industrie Tentoonstelling vertegenwoor,
digd. Hierboven een tweetal radiozenders. Links een radiozender, zoals Cr een gein.
talleerd is in het grote slagschip „Vanguard" en in alle nieuwe schepen der Engelse
marine. Rechts een radiorichtingzoeker en ontvanger, welke in vliegtuigen en in het
contrölestation op de vliegvelden is aangebracht
Een spoorwegongeval tussen Zwolle en
Apeldoorn heeft Vrijdagmiddag een
zwaar gewonde en vier licht, gewonden
geëist. De machinist van de personen
trein ZwolleApeldoorn, die 13.32 uur
uit Zwolle was vertrokken, zag tot zijn
grote schrik om ongeveer twee uur
op hetzelfde spoor een goederentrein
vanuit tegenovergestelde richting na
deren. Hö remde zo sterk mogelijk doch
een botsing was niet te voorkomen. Met
nog vrij grote vaart reed de locomotief
op de goederentrein in. De locomotief
en drie rijtuigen van de personentrein
vlogen uit de rails evenals de locomotief
en twee wagens van de goederentrein.
Eén reiziger, de heer L. Kroon uit Apel
doorn, werd zwaar gewond. Drie reizi
gers en de machinist van de personen
trein liepen lichtere verwondingen op.
De overige reizigers, die met de schrik
vrij kwamen, zijn met autobussen verder
vervoerd. Ongeyallenwagens en kraan
wagens zijn dadelijk uit Zwolle naar de
plaats van het ongeval vertrokken.
Zolang het baanvak HeerdeWapen
veld gestremd is, 'zullen N.S.-autobus-
diensten het verkeer overnemen. Deze
bussen sluiten aan op met treinen on
derhouden pendeldiensten tussen Zwolle
en Wapenveld en Apeldoorn en Heerde.
Nader wordt vernomen, dat de goede
rentrein een snelheid had van ongeveer
20 km. De ravage is zeer -groot. Van
twee Zweedse personenwagens werd de
lichte houten bovenbalk nagenoeg ge
heel vernield en ook de beide locomo-
t ie ven werden zwaar beschadigd. De
eerste wagon van de personentrein werd
tegen de locomotief opgedrukt, waarbij
de heer Kroon, die op het voorbalcon
stond, zwaar werd gewond; o.m. brak hij
'beide benen.
Eer. kijkje op de in aanbouw zijnde grote schutsluis bij Tlel in het nog te graven
Amsterdam-Rijnkanaal
Opnieuw heeft een ontploffing
slachtoffers geëist. Op de provinciale
weg QuatrebrasLeusden onder de
gemeente Maarn is Vrijdagmiddag
een bom van 1000 K G. ontploft, die
vervoerd werd naar de Leusder-
heide om daar vernietigd te worden.
De ontploffing eiste twee doden en
één gewonde.
De bom werd vervoerd «Joor militairen
van de -Opruimings- en Bergingsdienst.
Het gevaarte was van Duitse fabri
catie en lag tot dusverre te Maarn. Ver
nietiging aldaar was wegens zijn om
vang te gevaarlijk, zodat de O.B.D. be
sloot de bom te demonteren en daarna
Aneta meldt uitWashington, dat de
Nederlandse- autoriteiten aldaar diep
bezogrd zijn over dëvooruitzichten van
de voedselsituatie in Ned. Indië. Een
zegsman deelde mede, dat de grootste
voedseloogsten in Indië op het ogenblik
30—40 pet. te'laag zijn en dat dit wel
enige tijd zo zal blijven.
Sedert de "wereld-voedselsituatie het
onmogelijk maakt plaatselijke oogsten
aan te vullen met invoer uit het buiten-'
laiid, vindt deze leemte noodzakelijker-
wijs 'zijn te^slag in de voedselrantsoe
nen voor het volk en volgens autoriteiten
zal dit een. ernstige belemmering vor
men voor het snelle herstel van de pro
ductie van alle soorten van exportgoe
deren.
Tijdens het debat over de kwestie
Madagascar in de Franse Assemblée
werden Vrijdag onthullingen gedaan
over een complot van nationalisten om
het Franse gezag op het eiland omver
te werpen met behulp varf stoottroepen.
Met 375 tegen 41 stemmen beval de
Nationale Vergadering daarop het ne.
men van strafmaatregelen tegen vijf
Madagassische afgevaardigden. De com.
munisten onthielden zich hierby van
stemming.
het begrotingsdebat in de
Amsterdamse Raad werd deze
week nogmaals van verschil
lende zijden grote voldoening geuit
over het langdurig verblijf van H. M.
Nde Koningin, deze winter in Amster
dam. Het is bekend, dat ook Hare
Majesteit aan dij verblijf de beste
herinneringen bewaart. Hoezeef onze
Vorstin de' banden, die Haar aan de
hoofdstad binden, nauwer aan wil
halen en deel wenst te hebben aan
het leven van Amsterdam, moge
biykcn uit het feit, dat, zoals wij
vernamen, reeds kort na de bevrijding
het plan gerezen is voor een Ko
ninklijk pied-a-terre aan een der
Amsterdamse t grachten, buiten de
meer officiële sfeer van het Konink
lijk Paleis op de Dam. Het oog is
daarbij gevallen op het fraaie pand
Keizersgracht 672, dat ter beschikking
zou zijn.
Dit huis aan de Keizersgracht tussen
Vijzelstraat ch Reguliersgracht, het
laatst bewopnd door wijlen mevr. van
LoonEgidius, dateert uit de zeventiende
eeuw en werd gebouwd door de bekende
bouwmeester Adriaan Dorsman, die in
1682 te Amsterdam overleed. Hij bouwde
aan de Keizersgracht o.m. een groep van
drie monumentale, dubbele herenhuizen,
waarvan het linkse op het eind der
vorige eeuw verdween om plaats te
maken voor een kerkgebouw. Het niid-
öelste werd voor enige jaren door archi
tect A. A. Kok .gerestaureerd, die het
zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat
terugbracht, de ramen o.a. met kleine
ruiten in houten roëdenvérdeling. Het
rechtse 672 bleef vrijwel ongewij
zigd intact, behalve dat er later een
dubbele Amsterdamse stoep voor ge
plaatst werd en er ramen met gróte
ruiten in kwamen. Deze ramen zijn be
neden geheel uit het bekende antieke
paarse glas.
Zo" zjjn Keizersgracht 672 en 674 nog
twee echte Dorsman-gevels,.- die elkaar
aanvullen-. Zij hebben beide een balkon,
zo ontlenen wij aan de beschrijving
van architect Kok, de een met de eohte
balconplaat aan de onderzijde met
slingers versierd, de andere, met een
deel'van de echte borstwering. De
beelden op de gevels steken sierlijk
tegen de lucht af. Van beide huizen
zijn de koetshuizen, die aan de Kerk- iop€n
.ife J
V
Het huis Keizersgracht 672, met zijn fraaie Dorsman.gevel,
waar na de bevrijding het ,oog op viel als Koninklijk
picd a. terre te Amsterdam
straat uitkomen, nog aanwezig; de
tuingevel van het koetshuis, behoren
de by 672, is gepleisterd en Overfgens
vry gaaf bewaard
Wanneer de plan
nen voor dit pied-a-
terre verwezeniykt
zullen worden, staat
nog niet vast. Want
inmiddels heeft Hare
Majesteit goede er
varingen opgedaan
met de verbeterde
accomodatie van de
woonverblijven 'in het
Paleis op de Dam;
daar tegenover be
antwoordt, het grach
tenhuis meer aan de
bedoeling van de
Koningin ?m rustig
en 'onopvallend en
1 met een bescheiden
staat voor langere
tijd aan het Amster
damse leveh deel te
nemen. Met span
ning zal de hoofdstad
de uiteindelijke be
slissing afwachten:
hoe gaarne men het
paléis bewoond ziet
hetgeen bij officiële
bezoeken toch het ge
val blijft de ge
dachte aan een Ko
ninklijke woning aan
een der grachten zal
elk Amsterdams hart
sneller doen kloppen.
Het huis Keizers
gracht 672 staat daar
mee in het middel
punt van de belang
stelling.
naar de Leusderheide te vervoeren. Men
bond het zware projectiel achter een
militaire 'auto en sleepte het zo lang
zaam over de provinciale weg, die van
Doorn naar Amersfoort loopt.
Dicht bij de Pvramide- van Austerlitz,
vlak voor de theetuin van het café
restaurant „Berchzicht", sprong de bom
plotseling met hevig geweld uit elkaar.
Een der soldaten, dio er naast liepen, de
ongeveer 30-jarige N. Niesink uit Am
sterdam, werd enkele tientallen meters
door de lucht geslingerd, maar bracht
er wonder boven wonder het leven af
Weliswaar gewond, maar nog volkomen
bij kennis, vonden omwonenden ï\em op
een afstand van meer dan dertjg meter
in het struikgewas terug. De andere
soldaat, de 30-jarige M. de Regt uit
Haarlem, werd eerst om half zes dood
gevonden.. Hoe zwaar de chauffeur van
de wagen, de 19-jarige W. de Jong uit
Delft, door de scherven gewond is ge
raakt, zal- wel nimmer aan het licht
komen. De auto stond meteen in lichter
laaie en #zijn verkoolde resten zi n er
later uit geborgen.
De brandweer en de geneeskundige
dienst uit Amersfoort; spoedden zich
bijna onmiddellijk na het ongeval naar
café „Berchzicht''. Oolc officieren van
de O.B.D. uit Leiden waren kort na de
ontploffing ter plaatse.
Het café heeft flinke scha'de opge-
Nader wordt gemeld:
De bom, die Vrijdagmiddag naar de
Leusderheide werd gesleept, was de laat
ste van ruim 180 ander^ bommen, die
hier in de loop van de tijd onschadeiyk
zijn gemaakt onder leiding van een op
perwachtmeester. Deze laatste bom heeft
tevens het enige ongeval by dit werk
veroorzaakt.
Een marechaussee, die belast was mét
het omleggen van het verkeer tijdens
het vervoer der bommen, zag de truck
naderen. De ontploffing geschiedde ou
twintig meter afstand van hem, ten
gevolge waarvan hij tegen de grond
werd geslingerd. Hij bleef echter onge
deerd.. Het gat, dat in het asfalt is ge
slagen; is ongeveer drie meter diep en
heeft een diameter v;an tien meter.
De Commissaris van de Koningin ln
de provincie Utrecht, de heer M. A.
Reinalda, was spoedig na de ramp ter
plaatse.
De ministers Beel en Jonkman heb
ben de leden van de Indonesische dele
gatie 'uitgenodigd hedenavond hun gas
ten te zijn ten paleize Rijswijk te
Batavia, om de reeds op het vliegveld tot
stand gekoijien vluchtige kennismaking
voort te zetten. Deze uitnodiging is van
Indonesische zyde aanvaard.
IDe herinnering aan een zonnige
jeugd is een lichtende ster, als
het in het leven somber en duis-
ter wordt
<Van een bijzondere medewerker)
In de beschouwing .Arbeiders en po
litiek" van vorige week werd geringe
belangstelling by vele arbeiders in
het politieke gebeuren als feit gecon
stateerd. Evenals de noodzaak van poli
tieke voorlichting en vorming, zowel
van levende K.V.P.-afdelingen als van de
haar taak bewuste afdelingen der k.A.B.
Een niet onbewust hiaat in dat arti
kel was, dat niet gepeild werd naar de
oorzaken en/of aanleidingen tot deze
staatkundige apathie. De reden voor die
"•«compleetheid was de noodzaak, aan
deze belangrijke vraag een aparte be
schouwing te wijden. Fouten kunnen
immers eerst hersteld worden, als ze
aangewezen zijn.
Voor hem, dip het denken der arbei
ders ten aanzien van de politiek en het
politiek gebeuren tracht af te leiden uit
netgeen hij hoort -«P arbeidersvergade-
ringen en leest uit arbeidersbrieven, is
het spoedig duidelijk, dat er onder ar
beiders zoo al niet van wantrouwen
dan toch van een gebrek aan vertrou
wen in de na-oorlogse sociale en poli
tieke ontwikkeling sprake is.
Nooit klonk de 4eis om medezeggen
schap, óók voor de „mindere" man. lui
der dan in onze dagen. Maar luistert
naar de klachten van deze „mindere"
man. die ons in vele brieven telkens
weer klaagt „Wat geeft het of ik me
met politiek l^emoei, de rijksbemidde
laars trekken zich van onze noden toch
•niets aan. Als wij menen, dat ons loon
90 cent. moet zyn, dan vinden zij wel
een of andere formule, waaruit betekend
kan worden, dat het met 89 óp moet
houden. We fabriceren fietsen, maar
krijgen ze zelf niet. We maken banden,
maar trappen onze 12 K.M. van en
naar; het werk nog altyd op anti-plof-
banden."
„Ga eens by éen ov'erweg staar,"
schrijft ons een arbeider, „of kijk eens.
welke vaste klanten de gammele kar
retjes met massieve banden uit de rij
wielstalling halen, als de forensentrein
bilïhen is. Het is altijd de man met het
„stukkenzakje". Wij vragen geen luxe
luto, maar een simpele fietsband". „Wat
merken we," schrijft een ander, .van
dat „heerlijk idealisme", waarmede zoge
naamd Katholiek Nederland vervuld
zou zyn voor het bereiken van de so
ciale idealen? Waar zijn de katholieke
werkgevers, die nu eens niet wachten
op wettelijke maatregelen, maar, op deze
vooruitlopende, ze zelf in hun bedrijf
invoeren? We weten wel, dat ook ir. dit
opzicht de werkgevers vele moeilijk
heden in de weg worden gelegd door
middel van de "s.g. loonstop en andere
maatregelen. Maar het moet ons, ar
beiders. zo zoetjes aan duidelijk ge
maakt worden, en niet door woorden al
leen, maar door daden, dat men men
sen in ons erkent en niet een minder
waardig soort wezens."
Het heeft rechtstreeks met politiek in
de enge zin van dat woord niets te
maken. Maar het feit vin de sociale
onderwaardering spreekt uit zo talrijke^
voorbeelden in de praktijk, dat wu
en dit Is geen vermoeden, maar weten
daaruit voor een belangrijk deel de
apathie der arbeiders verklaren voor
het politieke leven doch ook. voor het
me?r. belangrijke werk in de sociale be
weging, het vormende en ontwikkelen
de. Hoe denkt men over de katholieke
hoofdambtenaar aan een van onze de
partementen die een overigens geschikt
candidaat voor een belangrijke post laat
afvloeien, omdat deze lid .is van de
Arbeidersbeweging, met de opmerking:
..Een arbe'ider is hiervoor niet geschikt
Onze arbeiders ergeren er zich aan,
dat men hen niet erkent in vertegen
woordigende lichamen, dat standen-
onderscheid wordt gemaakt, tot uit
drukking komende in, verschillende ta
rieven bij kerkelijke plechtigheden en in
de onsympathieke «kwestie der banken-
pacht. Laat men Ach niet vergissen,
niet een of ander verschynsel, doch
een geheel complex van verschyn-
selen heeft een mentaliteit gekweekt,
die uitermate gevaarlijk is. Toegegeven
zy, dat de gesignaleerde verschijnselen
in de historie zo zijn gegroeid mis
schien, en overigens van individuele
aard zijn. maar men moet met de tyd
de bakens durven verzetten, ook wan
neer het betreft ogenschijnlijk vastge
roeste gewoonten. Dan vooral. En wat
die individuele verkeerde geestesgesteld
heid betreft, wordt het hoog en hoog
tijd. dat |espreks-centra tot stand
komen tussen werknemers en werk
gevers, enerzijds om elkanders maat-
schappeiyke noden, behoeften en wen
sen te leren kennen, anderzijds om
beider gedachten op aller belang te
richten.
Zjjn wij jilist geïnformeerd, dan
zal het nieuwe jaarprogram van.
de K. A. gepresenteerd worden
onder de suggestieve vraag: „Wat man
keert Nederland?", waarby als onder
titel zal gelden: „Laat ons Nederland
brengen het Reddend Christendom'".
Men wil deze gedachte doen door
werken in alle rang en stand, in elke
gemeenschap: die van het gezin, van
de vrouwen, de standsorganisaties, de
jeugdbeweging en de K. A. Het is onze
innige overtuiging, dat deze rijke opzet
falen zal, indien niet met spoed wordt
begonnen aan het wegnemen van de
oorzaken, welke geleid hebben tot wan
trouwen bij de art^eiders. Het is reeds
enige malen voorgekomen, dat wij op
vergaderingen deze klank hoorden: ook
na -de vorige oorlog werden ons talrijke
beloften- gedaan, maar enige jaren later
meest het R. K. Werkliedenverbond het
boek „Om Waarheid en Recht" uit
geven, waarin een allerpijniykst debat
werd gevoerd met katholieke werk
gevers.
De goede kans is er, nu. Er zyn vele
goedwillende werkgevers, er zijn vele ver-
trouwvolle en bekwame arbeiders, die
gaarne bereid zijn in hartelijke samen
werking. aan een waarachtig nieuwe
gemeenschap mede te bouwen.
Nu is er de kans. het wantrouwen
te doen omgroeien in een vértrouwvolle
werkzaamheid. f
De minister zonder portefeuille, mr.
E. N. van Kleffens is Vrydagmiddag in
Nederland aangekomen. Hy heeft met
zijn echtgenote intrek genomen in het
Kurhaus te Scheveningen.
