Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 10 mei 1947 | pagina 3

BEGROTING DER MIJNEN
AANGENOMEN
Pensioenregeling en socialisatie

DUITSE GEVECHTSAUTO TE MIDDEN
VAN KERKELIJKE STOET

HOE KWAM DE GEER AAN
REISGELD?

D

O

D

M'

Gemeenten en Ziekenfondspremies

K.V.P. loopt niet aan
leiband van de P. v.d.

de

A.

D'

Scheepvaartlijnen rond
de gehele wereld

Typerend staal van. bruut geweld

Politieke koers blijft gehandhaafd

Regering heeft bezwaar tegen bijslagregeling

y

ZATERDAG 10 MEI 1947.

PAGINA 3

EERSTE KAMER

ZWARE HEIDEBRAND OP
„DE HOGE VELUWE"

SICHERHEITSDIENST EN KATH. KERK

(Vervolg van pag. 1)

Brochure

- PARTIJVOORZITTER ANDRlESSEN:

ti!

(Van onze parlementaire redacteur a. i.)

De Eerste Kamer telt onder, haar le
den er enkele, die tot en met thiiis zijn
'n het chapiter Mijnen. Daar is aller
eerst ir. F. Wijffels' (K. V. P.), inspec
teur-generaal van het Mijnwezen en
Aorzitter van de M. I. R. (M.ijn In
dustrie Raad), vervolgens de heer Kra
ker (Arbeid), voortgekomen uit mijn-
yerkerskringen, en de heer Hermans
(c- P. N.), dip. zelf vele jaren de hou
weel gehanteerd heeft, en tenslotte prof.
Molenaar (Vrijheid), die naar hij zelf
^klaarde, met bijzonder genoegen de
kwesties van het mijnwezen doceert. Het
aS voor de hand, dat deze vier senato
ren zich geroepen voelden de degen te
kruisen met minister Huysmans bij de
behandeling der begroting der Staatg-
hiijnen.

De heer Wijffels had Donderdag reeds
strijd geopend met verschillende ci
taten van wat hij als minister op dit
stuk reeds eerder te berde heeft ge
wacht en Vrijdagmorgen was het de
héér Kramer, die een zeer uitvoerige en
roor de leek haast vermoeiende beschou
wing hield over talrijke bedrijfs-techni-
sche kwesties, als daar zijn de benoe
ming en het ontslag van arbeiderscon
troleurs, die volgens de geachte afge
vaardigde niet meer tegen de uitdruk
kelijke wil van de vakorganisaties-die
nen te geschieden, de controle !>op het
naleven vah 'de veiligheidsvoorschriften,,
het feit, dat de werkweek slechts op pa-
Pier uit 36 uren bestaat, het voorstel om
de overheid een derde van de- lasten der
sociale verzekering voor haar rekening
te laten nemen en nog meer specifieke
Wijnwerkersaangelegenheden, waarbij de
énkele toevallig in hetgezelschap ver
dwaalde niet-deskundige leden wij
telden er maximaal npg 6 het wel
Wen ingewikkeld zullen hebben gevon
den als wij.

Van meer algemeen belang warende
vraag van de heer Kramer, hoe het
nu met de pensioenregeling voor de
mijnwerkers staat, de mededeling, dat
de commissie van toezicht op de so
cialisatie der particuliere mijnen z.i.
te langzaam werkt en de .verontwaar-
diging, die hij uitte over 's ministers
bericht aan de internationale confe
rentie té Genève, dat hij door een
tekort aan ambtenaren en Voorberei
dingstijd de enquêteformulieren over
het. mijnwezen in Nederlahd niet had
kunnen iiivujlen.

Gretig kwam de heer Hermans hem
°P deze- drie punten bijvallen; de mijn
werkers hebben geen behoefte aan pla
tonische liefdesbetuigingen: er moeten
daden gesteld worden wat betreft de
6°cia le verzekeringenalshoof da rgu-
Pjent voor socialisatie gebruikte de heei*
^Wmans de winsten der mijnen, die
mór de oorlog werden afgeschreven, en
gebeurde in Genève noemde hfj een
eWiste kans,

he heer Molenaar viel de bewindsman
kb de andere kant aan; de voorwaar-
voor het onder beheer stellen van
Ce particuliére mij non waren z.i. 'niet
Vervuld tOen men er toe overging. Hier
Zijn naar- zijn mening politieke factorèn
hl het spel geweest en die vermoedde hij
P°k achter de combinatie van de functies
hïspecteur-generaal van de mijnen en
voorzitter van de M.I.R. in de persoon
Van ir. wijffels, gemakshalve vergetende,
d&t minister Huysmans aan deze dingen

zo onschuldig is als een pasgeboren kind,"
daar het gebeurde ?ich onder zijn ambts
voorganger heeft afgespeeld, wat de mi
nister de geachte afgevaardigde dan
ook bij zijn repliek te verstaan heeft ge
geven.

Minister Huysmans heeft het zich bij
de beantwoording der sprekers niet al te
zwaar gemaakt. Vele punten, die dooi
de leden te berde waren gebracht, nam
hii als retrospectieve beschouwingen
'voor kennisgeving aan.

Hij wenste de mijnwerkers niets wijs
te maken, zij moeten weten wat zij aan
hem hebben en dat is dan, dat deze
groep .werkers vanwege de uitzonderlijke
arbeid, die zij verricht, een zekére priori
teit dient te genieten, weshalve hij ook
alles zal dóen om de sociale positie der
mijnwerkers te verbeteren, maar van de
andere kant mag men niet uitsluitend
aan de. mensen van de mijnen denken en
de belangen van anderen daaraan geheel
ondergeschikt maken.

Betreffeiide de pensioenregeling merkte
Dr. Huysmans een tikje verstoord op, dat
hij al zes, zeven maal heeft gezegd, dat die
er komen zal. En in die toezegging van de
regering moet men vertrouwen hebben. De
rijksbijdrage voor de sociale verzekering be
draagt in feite reeds een derde en de
staatscommissie voor de socialisatie van het
mijnwezen is gewezen bp haar belangrijke,
taak, wat wil men dan nog meer ln de
ze geest maakte de bewindsman er zich
van af; het geval Genève betreurde Dr.
Huysmans zeer: waarschijnlijk heeft de
spreekwoordelijke Nederlandse accuratesse
die de gevraagde rapporten te degelijk wil
de samenstellen en daar op korte termijn
geen kans toe zag,de betrokken afdeling

van zijn departement parten gespeeld.
Interessant, in het betoog van dé

be

windsman was o.m., dat hij het uitgebrach
te praeadvies over de vraag import van
minderwaardige buitenlandse kolen* of
stookolie, die de heer Vixeboxse (C.H.TT.)
had aangeroerd.' denkt te publiceren en
voorts 's ministers opvatting over de fac
tor politieke delinquenten bij een staking
in de mijnen. Bij een -algehele staking is
het aantal politiek.e delinquenten, dat dan
zou moeten doorwerken, z.i. niet groot ge
noeg om zo'n 'stakinc? te breken eft bij
eep gedeeltelijke staking kan men déze
factbr zelfs verwaarlozen.

Nadat deze en nog vele andere onderwer
pen de revue waren gepasseerd en re. en
dupliek in enkele minuten waren afge
werkt, werd de begroting voor de Staats
mijnen aangenomen.

■Een zware .heidebrand woedde Donder
dagmiddag op het landgoed „De Hoge
Veluwe". De brand, die buiten het hek
van het' landgoed, achter het jagershuis
„Oud Reemst", ontstond, breidde 'zich,
aahgewakkerd door de krachtige wind,
spoedig uit op het terrein van'Pe Hoge
Veluwe. Het vuur vond gretig voedsel in
de droge heidé. Het blussingswerk,dat
zèer bemoeilijkt werd door nog her en
der verspreid liggende granaten en daar
door uiterst gevaarlijk was, werd kracht
dadig ter hand genomen. Na vier zware
en inspannende- uren was men ein
delijk het vuur meester,* dat dan hier,
dan daar oplaaide. 300 militairen
uit Ede en het 4e bat. jagers, het Ede.se
politiecorps, afdelingen der Veluwse bos-
•brandweer, alsmede tal van jachtopzich
ters en beambten van „De Hoge Veluwe"
namen aan het blussingswerk deel.

Helaas is ruim 150 H.A. heide verloren
gegaan. Vermoedelijk is de brand ont
staan door het achteloos wegwerpen van
een brandend eindje .sigaret.

Bij het Vlas-lnstituut te Wageningen is men thans bezig met het roten van het vlas.
Nadat het op het veld is uitgespreid en geroot is, vrordt het vlas op haven

kapellengezet

Vervolgens stelt de president een on
derzoek in naar de kwestie van het
reisgeld naar Indië, dat hem door de
-regering was verstrekt ten bedrage van
negentien honderd' dollar. De heer De
Geer weet niet at hij dat bedrag in
Lissabon heeft opgenomen. Er -pntstaa.t
dan een discussie over pensioen en
wachtgeld, ^at de heer De Geer na zijn
aftreden té 'Londen dubbel is uitbe
taald. doch daar staan schijnbaar weer
andere vorderingen tegenover.

Wat er van zij, een "poging om het be
wijs te construeren, dat 'de heer De Geer
financieel heeft geprofiteerd, loopt al
spoedig dood. Er komt evenwel uit vast
te staan, dat de heer De Geer door de
aanwijzing voor het reisgeld te accepte
ren zich ook materieqj aan zijn opdracht
gebonden achtte. Hij moet trouwens even
zeer 'toegeven, dat hij de opdracht" aan
vaard heeft. Zo moet hjj ook, aan .de
tand gevoeld over een passage uit zijn
brochure, erkennen, dat hij aanvankelijk
ln Londen reeds de wens' gehad heeft
naar Vëderland terug te. keren en die
alleen lieert laten varen, omdat hij meen
de, dat die kans niet bestond. Later hi
JLissabon werd het hem duidelijk, dat het
gemakkelijk was.

De -president komt dar.- tot de bro
chure. Uit schriftelijke getuigenverkla-
-ringen van Janke, die met de Geer
de tekst behandeld heeft, blijkt, dat
de tekst in overeenstemming is ge
bracht met. de wensen van de Duit
sers. jBene bevestigt dit. Janke schrijft,
dat ér op tal van punten een com
promis is gesloten, waarbij de par
tijen gegeven en genomen hebben. Vol
gens Janke. heeft de Geer evenwel
enkele passages, die hjj beloofd had te
zullen schrappen, toéh gehandhaafd en
Jankq heeft dit toen maar goed gevon
den. Niettemin- heeft de Geer toch op
andere punten concessies gedaan.

Jhr. de Geer merkt hiertegen op, dat
hij heb vertikt heeft iéts tegen zijn
principes te veranderen. De president is
van oorde,el, dat de houding, die de Geer
met zijn concessies heeft aangenomen,
niet bepaald „vertikken" is. Overigens
komt er later een nieuwe tegenspraak in
Mpt geding, wanneer de gewezen propa-
ganda-leider van de N.S.B Ernst Voor
hoeve, verhoord wordt. Hij' is een zwa
ger van jhr. de Geer, doch hij' staat
onder ede. Toen de tekst gereed was,
heeft de Geer Voorhoeve in de arm gei

Een korjp twijfel over het IJzeren Gordijn - De „heilige koe" gaat
naar stal - Zeerovers en reisbureaux - Franse douaniers
drijven het op de spits - Over valse aanklachten gesproken.

en bericht uit Belgrado heeft velen
een dezer dagen eeh moment doen
twijfelen aan het bestaan van dat
"etaamde gordijn, dat Oost-Europa van
et Westen zou afsluiten. Reuter meldde
A de Joegoslavische hoofdstad, dat
oegoslhvië zich gereed maakt meer dan
van zijn vooroorlogse bezoek van
juristen uit het buitenland en de. eigen
k vincies weer te ontvangen. Daarnaast
?Wam het bericht, dat Amerika het be-
van Amerikanen aan de Dalmati
an e kust had verboden, daar de onzekere
Rostanden aldaar nog te weinig garan-
'es .voor de veiligheid bieden. Maar het
ertcht suggereerde toch, dab zonder
f'eer een bezoek aan Joegoslavië ge
acht kon worden. En waar bleef dan.
t IJzeren Gordijn?

Een informatie bij een Joegoslavisch
fmreau heeft deze veronderstelling
^reed verstoord. Want iedereen, die
baar uto's rijk wil reizen, moet om te
~®ëinften op de Joegoslavische ambas-
"ade in Brussel, Avenue de la Couronne
invulformulieren aanvragen. En er
Of'ten zeer goede redenen zijn, indien
«eze verstrekt worden. De ambassadeur
obelt deze ingevulde papieren naar Bel-
«bado, waar Tito's ambtenaren 'uiteinde-
zullen uitmaken of Joegoslavië voor
be vreemdeling opengesteld kan worden
of niet. 1
Maar met aanvragen voor touristische
oeleinden maken de heren in Belgrado
°rte metten-. Dat is zeker.

baar

e nu drie jaar Oude „Heilige Koe"
heeft haar werk gedaan en zal
zij het niet in letterlijke betekenis
Weer naar de stal gaan. In dit geval

een hangar van een Amerikaans

V11 ii£1- a1 V£tu ceu £illi

s„eg.veld' want de „Sacred Cow" was het
Peciaie vliegtuig, waarmee President
in !2ian de ene da£ zijn zieke moeder
doJb ouri' en de anctere dag de presi-
Ka Van Mexico of een rustig hotel in
jVanna gingopzoeken. Ook president
seveit niaakte er verre vluchten mee
vloog Truman" met zijn „Hei1
few, °e"' van Antwerpen naar de con-
- ntie in Potsdam.

tfoor

„Koe" zal nu vervangen worden

een een m°demer en - sneller toestel,
gja Eerste militaire versie van de Dou-
kriiv dat vermoedelijk de naam zal
héj(j?.?n van „Geest van Onafhankelijk-
p,.p; etl dat over enige maanden de
tig,.) nt in een trip van tien- tot twin-
VI, mijl naar en over Alaska zal

at -legde in totaal 431.000 mijl

de öankte haar naam welke door
WSChuwikaanSe luchtmacht wordt ver-
wd aan de pers, dié het toestel

aldus doopte, toen bekend werd "dat het
woord „Heilige Koe" het codewoord uit
de oorlog voor het privé-vliegtuig van
de president was geweest.

nder bijstaand plaatje schreef, de
-New York Herald Tribune":
Geen dubbeltje bij het hele stel.
Ze varert met eeh reisbureau, waarbij
alles van te voren moet worden- betaald."
In verband met het plaatje eigenlijk niét
juist. Want in de dagen-, dat mannen
met Pofbroeken liepen en vróuwen
niet lange rokken
en kanten kragen

droegen, waren
er geen reisbureaux.

En nu deze wel be-,
staan en in sommige
gevallen "zonder de
viezen toch een reis
mogelijk maken, zijn
er geen zeerovers
meer. Tenminste
niet in gebieden,
waar reisbureaux
bestaan. Men mag
veronderstellen, dat
dezé nuttige instel
lingen nog niet in de
Zuid-Chinese Zee of
in de wateren rond

Eata-gonië zijn door
gedrongen.

Het Plaatje is er
echter niet minder
aardig om. -

e Franse dodane heeft eenige
vreemde dagen beleefd. Want
Dinsdag stonden zü, in de haven
steden en in Rijssel, uit protest met
hun handen in de zakken, toen verdo
vende middelen, buitenlandse valuta en
geheimzinnig gesloten vrachtauto's de
grens over trokken, maar gisteren ver
vielen zii in een ander uiterste door éen
„ij ver-Staking" te organiseeren. Een
vreemd woord voor een vreemd ver
schijnsel. Want wat er hoogstens staakte
of gestaakt werd, was het gezonde ver
stand -en de redelijkheid.

Hoever de Fransen kunnen overdrijven
ondervond een dame uit New York, die
tn Cherbourg het volgende verhaal te
horen kreeg: „Het spijt me, mevrouw;
maar u zult terug moeten gaan naar
New York, waar u deze handtas kocht
Cf moet daar aan de winkelier een
schriftelijke bevestiging van de verkoop
vragen, waarin gezegd wordt, dat het
artikeL voor persoonlijk gebruik dient.
Vervolgens moet dit papier op de

Franse ambassade in Washington per
soonlijk laten afstempelen. Dit is één
weg," voegde de beambte er zeer vrien
delijk glimlachend aan toe. „De andere
is, dat u de gouden dekking van de
sluiting afschrapt. De invoer van góud'
is verbóden, ziet u."

Gelukkig, dat iemand de dame in 'toor
fluisterde, dat de ambtenaar zijn toon
na.zes uur zou tvijzigen. Dat was na
melijk het einde van de staking.

Een niet minder sterk staaltje onder
vond een chauffeur met een vrachtauto

met koffie aan de Frans-Belgische grens.
Een kleine onregelmatigheid ir. de pa
pieren gaf de douane een kans, die zon
der dralen gegrepen werd. „U moet alle
koffie afladen, op één pond na. Dat is
Üw quotum als tourist."

Bij Pont^rlier stonden auto-files van
vele kilometers, omdat' de ambtenaren
lange discussies voerden. En dat alles
alleen om de aandacht te vestigen op
de looneisen van de douane.

België's minister van Justitie heeft
het. een.,en ander eens uit de doe
ken gedaan over de> zuivering ln zijn
land. Op 1 April waren er volgens zijn
verklaring nog "slechts 474 dossiers te
behandelen. Nog 23860 politieke delin
quenten verblijven in de gevangenissen.
Tot nu toe .werden 137 doodvonnissen
jen uitvoer gelegd, terwijl er 199xin an
dere- straffen werden gewijzigd. Het
sterkste van zijn hele verhaal was ech
ter wel zijn mededeling, dat van 81:559
ingediende aanklachten inzake «colla„
boratie er....* 79.000 ongegrond bleken
te zijn.

nomen om deze gedrukt te krijgen. Voor
hoeve heeft dat persoonlijk en in het
geheim gedaan. Hij wist dat de N.S.B.-
leiders, die giftig waren op de Gèer en
op alles wat met de regering te_ maken
had gehad, het niet goed zouden" vlndeh.
Voorhoeve houdt vol, dat er op een on
beduidende kleinigheid na geen wijziging
in de tekst is aangebracht. Hij heeft
daarvan nooit, gehoord en ook „General-
Kommissar" Schmidt, aan wie hij de
zaak voorlegde, wist va,n de hele brochure
nog niets.

Voorhoeve heeft ook de brochure aan
dr. 'Goedewaagen bekend gemaakt, om
dat deze met de papierdistributie te ma
ken had. Desgevraagd verklaart dr. Goe
dewaagen, dat hij de brochure zeer heeft
toegejuight omdiat zij. een positieve paci
fistische strekking had, boven de partijen
uit. Zij streefde, om het met efen groot
woord te zeggen, naar een Europees stand
punt-,.

De president heeft dan echter al voor
lezing gedaan van een citaat uit een
„Pressekonferenz", waarin de aandacht
der journalisten werd gevestigd op het
feit, dat deze brochure zo aanBeveiens-
waardig was, ojndat zü de „Gfroszraum-
politik" voorstond. En w(J weten, zegt de
-president, wat dat woord bij Hitier be
tekende. Dat zijn nu ,de ondermijnende
gevolgen van uw daden* zo houdt hii
jhr. De Geer voor. Maar deze verklaart
dit als een staaltje van jnterpretatiesluw-
hèid, waarin de Nazi's groot waren.

Reden te meer voor u om te zorgen,
dat u niet in hun handen kwam, merkt
de" president op.

Ten slotte komen er dam nog enige ge
tuigen, die inzonderheid over de in
druk, die de Geer's daden maakten,
moeten spreken. De heer vail Randwijk,
hoofredacteur van „Vrij Nederland",
noemt zèeen stoot in de rug van de
verzetsbeweging. Het Kamerlid Scheps
schreef tegen de Geer's geschrift de
tegenbroohüre en zet in vier punten uit
een. waarom hij de Geer's Verweer ver
derfelijk achtte. Hij verklaart tevens,
dat de Geer hem persoonlijk heeft ver-
zeken^ de gehele oorlog geen contact te
hebben gehad moet Voorhoeve, hetgeen
De Geer even nadrukkelijk ontkent als
de heer Scheps het volhoudt. Dr. van
Blankensteon,' hoofdredacteur van het
Lpndense „Vrij Nederland'', beschrijft
de indruk van Dé Geer's vlucht in
Londen. Er Was verontwaardiging onder
de Nederlanders en er heerste wel een
oogenblik sensatie in Engelse kring. Het
hele geval was natuurlijk pijnlijk', maar
een erg diepe indruk maakte het op
de Engelsen niet. Zo belangrijk vatten
zij het niet op. Er bleek dr. van Blanken
steen ook nooit, dat zij er algemeen
.consequenties met betrekking tot de
bouding der Nederlanders uit trokken.
Deze getuige verklaart het hele gedrag
van de Geer als voort te komen, uit een
geestesgesteldheid, 'die hij neutralisatie
noemt. Zij heerste-pok elders in de re
gering. Een niet-neutrale geesteshou
ding vóór de oorlog aangenomen, werd
een tikje kwalijk genomen, hetgeen jlir.
de Geer weer ontkent.

Als laatste getuige verklaart van Geel
kerken, dat de N.S.B, zich van de hele
zaak niet veel heeft aangePokken. Hij
vond de houding van de Geer „knullig".

e twee ton documenten, die Het Rijksinstituut v. Oorlogsdocumentatie -tijdens
een speurtocht m West-Duitsland heeft achterhaald, is rijk aan materiaal
in verband met de activiteit van katholieke zijde. Maar nog lang niet ?Hes
kon worden opgespoord. Bij het bestuderen van de verschillende gevonden dossiers
misten wij namelijk het relaas der wrijvingen in de laatste oorlogsjaren, toen de
gevreesde S.D. ongetwijfeld zijn felste slagen uitdeelde.

Een typerend staal van bruut geweld valt ongetwijfeld te melden nit het Heine
plaatsje Dieteren, nabij Susteren in Limburg. Daar had de in hoofdzaak katholieke
bevolking 1 September 1940 kwistig de Nederlandse vlag uitgehangen. Want die dag
zou Vader-Bisschop komen voor de toediening van het H. Vormsel; bovendien zou
de parochie het feest van de kerkwijding vieren.

en had een feestelijke stoet ge
vormd, die Mgr. Lemmens aan de
ingang van het dorp, nabü dé
woning van Bommaert, zou opwachten.
Nauwelijks was de Bisschop niet zijn ge
volg per auto aangekomen, of daar na
derde een Duits militair transport, be
staande uit vijf wagens, waaronder den
gevechtsauto, mét gewapende militairen.
Deze colonne reed met een vaart van
zestig K.M. op de kerkelijke stoet in, als
gevolg waarvan een ware paniek dreigde.
Na gestopt te hebben, liepen de spoedig
uitgestapte soldaten met het geweer in
de aanslag de weg over. De verzamelde
gelovigen wisten niet, wat zij ër van den
ken moesten. In een oogwenk hadden de
soldaten van verschillende huizen de
ontplooide vlag verwijderd. Waar zij nog
niet de kans hadden gekregen, ontmoetten
zü hevig verzet van de bewoners. Maar
ook deze moesten zwichten vpor de bru
ten. Van een enkele gevel bleef de vader
landse driekleur alsnog wapperen; dat
was ten huize van F. Klinkers. Ben sol
daat sloeg met de kolf van zijn geweer
tegen de huisdeur, doch er werd niet
open gedaan; de bewoner was niet thuis.
Toen wérd de vlag'van de stok afgerukt
en bij de vorige buit in een "der auto's
geladen.

Omd^t de aanwezige parochieherder,
pastoor P. F. van Buggenum, met een
heftig protest van net convóoi niets kon
winnen, ridite hij zich in een persoon

lijke brief tot Seyss-Inquart, waaruit wij
aanhalèn, dat verlof tot vlaggen was
verkregen vanwege.de procureur in Den
Bosch. 'En verder: ,',dat er nergens ter
wereld een rustiger en vreedzamer be
volking bestaat, die zich in alles en te
allen tijde uiterst correct heeft gedra
gen, die in de tijd van de Duitse in va)
dag en nacht voor de Duitse soldaten
heeft klaar gestaan en waarvoor alle
soldatèn zonder,uitzondering steeds vol
lof waren". Daaruit zou de Rijkscommis
saris kunnen begrijpen, aldus de pastoor,
welk een indruk* een dergelijk optreden
hééft gemaakt. Nog werd in het schrij
ven aangevoerd, dat de gevolgde metho
de niet geëigend was, de Nederlandse
bevolking „deutsoh-freundlich" te ma
ken.

Ten overvloede maakten de rijksveld
wachter H. Vorsterman en de gemeente
veldwachter M. S. Verhoeven proces
verbaal op, voorzien van de nodige ge
tuigenverklaringen, welk document aan
de Duitse autoriteit werd doorgezonden.
Burgemeeser J. J. Hermans, van Suste
ren, had zich hierbij aangesloten.

De Befehlshaber der Slcherheits-polizei
und der S.D. für die besetzten nieder-
landischen Gebiete, Aussenstelle Her-
zogenbus<fii, kon zich aan deze protesten
moeilijk onttrekken en ging zich dus
met deze pijnlijke zaak bemoeien. Hij
breidde'zijn onderzoek zelfs uit tot de
Feldkoramandantur te Breda.

Onlangs zijn de premies voor de 'vrij
willige ziekenfondsverzekering vrij be
langrijk verhoogd, eenerzijds omdat de
honoraria voor medici en anderen geste
gen zijn, anderzijds omdat verstrekkin
gen meer gelijk zijn gemaakt aan die
voor de verplicht verzekerden. Naar
aanleiding daarvan hebben verschillende
ziekenfondsen bij de gemeentebesturen
aangedrongen op het treffen van bijslag
regelingen. In enkele gemeenten schijnt
reeds'een dergelijke-regeling te zijn vast
gesteld, terwijl in ahdere gemeenten
daaromtrent nog besprekingen wórden
gevoerd. In sommige gevallen gaat men
klaarblijkelijk toeslagen in de premies
geven bij inkomsten, die met normale
arbeidslonen gelijk staan. Dit heeft er
in een dier gevallen reeds toe geleid,
dat in de gemeenteraad van Den Haag
er op werd aangedrongen, van gemeente
wege ook toeslagen te geven in' de pre
mies voor ziekenfondsen door arbeiders
verschuldigd op grond van de verplichte
verzekering.

In het bijzonder met het oog op
deze consequentie hebben de minis
ters van Sociale Zaken en Binnen
landse Zaken aan de gemeentebestu
ren kenbaar gemaakt dat zij tegen
de hierboven geschetste ontwikkeling
ernstige bedenkingen hebben.

Indien de gemeenten overgaan tot
betaling van een gedeelte van de zieken
fondspremie voor' overigens niet-arm-
lastigen, wordt een groot aantal perso
nen in de steunsfeer betrokken terwille
vari een klein bedrag per week, aldus heet
het in dit schrijven. Bovendien zou deze
maatregel een belangrijke uitbreiding

(Van onze speciale verslaggever).

Mochten de besprekingen, die gister
avond tijdens de vergadering van' de Par
tijraad van de K.V-P. te Utrecht werden
gehouden, misschien niet de algemene
belangstelling trekken, van gering belang
waren zij zeer zeker niet, In hoofdzaak
heeft men zich in de huishoudelijke ver
gadering bezig gehouden met het voorstel
van de nieuwe contributieregeling, het
geen zoveel tijd in beslag nam, dat men
niet meer toekwam aan het vaststellen van
een algemeen reglement der partij.

Een gewijzigd voorstel voor de contri-
butieregeling van het Partijbestuur, om
de afdracht aan de centrale kas op 80 ct.
per lid per jaar te bepalen en het aan de
leringen en afdelingen zelf over te laten,
om te bepalen wat zij nodig hebben voor
hun zelfwerkzaamheid, werd tenslotte z.
h. s. aanvaard.

Daar heg de taak vap de Partijraad ook
zal zijn de vaststellingen van het algemeen
reglement der partij, het bijzonder regle
ment. vo»r de afdelingen en het bijzonder
reglement op de jongeren-organisatie te be
handelen, begon de heer Andtiessen ln zijn
openingsrede met te wijzen op het grote be
lang, die deze reglementen voor de partij
vormen. De gewijzigde opzet van de partij ls
er ln verwerkt. Het is de bedoeling geweest
om, aldus de heer Andriessen, er partij té
maken, "Waarop het stempel „modern" is ge-
di-ukt. Het moet een partij worden, die ook
wa*- haar technische opzet, betreft haar werk
aan kan. De bijzondere reglementen zullen,
met het algemeen reglement een sluitend
geheel moeten' vormen.

Aan de samenstelling van deze bijzondere
reglementen zal onmiddellijk na deze partij-
vergadering begonnen worden. Vooral de
nieuwe contributieregeling is van groot be
lang en de heer Andriessen wees dan ook op
de noodzaak van een betere financiële re
geling. Ook financieel moet de partij goed
gefundeerd zijn wil zij aan de eisen, welke
aan haar met het oog op de komende tijd
positief worden gesteld, kunnen voldoen.

Het partijbestuur wil de partij pasklaar
maken voor de koniende tijd. De achter .ons
liggende wereldoorlog met zijn sterk ideolo
gisch karakter heeft schokkend op het denk
leven der volkeren ingewerkt.

Er is een heftig verlangen ontstaan naar
Vernieuwing .en maatschappelijke recon
structie. Vooral ook bij onze jongere men
sen is deze drang aanwezig. Met het oog
op de Nederlandse politieke verhoudingen

zal dan ook de EC.V.P. een rol moeten spe
len, waarbij het aan innerlijke kracht niet,
mag ontbreken. De partij zal haar poli
tieke koers moeten handhaven en zij zal
binnen het kader der- reëele mogelijkhe
den een vooruitstrevende politiek moeten
voeren en zich daarvan niet laten afbren
gen, noch door de druk van links, noch
van rechts, noch van binnen uit. Wij
moeten onze plaats bepalen en onze po
sitie kiezen nil "wij in zo menig opzicht
ons op kruispunten bevinden.

Basis en uitgangspunt voor onze werk
zaamheden zullen moeten zijn het beginsel
program en hot urgentieprogram. Van een
aan de leiband lopen van de P. v. d. A-, zo
al» wel eèns wordt beweerd, is geen sprake en
de regeringsdaden worden dan ook wel de
gelijk getoetst aan het urgentieprognun. Bu
het pogen het beginsel- en het urgeirtlepro-
gram te verwezenlijken gaat het echter om
idealen te realiseren, welke in katholieke
staatkundige opvattingen besloten liggen.
Het gaat in wezen om de herkerstening, de
inrichting van een christelijke maatschappij.
Het is niet voldoende de pauselijke encyclie
ken te citeren, wij moeten ze ook, waar mo
gelijk, verwezenlijken.

De partij tracht vooral de Jongeren te be
reiken, die bij de opbouw cn het werk der
partij ln geen enkel opzicht gemist-kunnen
worden. Onder de jongeren is een grote be
langstelling voor staatkundige vraagstukken;
de studiebijeenkomsten op Drakenburgh
hebben dit wel degelijk bewezen.

De heer Andriessen sprak vervolgens over
de verwijdering, die tussen de intelllgentia
en de partij zich zou hebben ontwikkeld.
Het partijbestuur is zich, volgens de heer
Andriessen, van geen Schuld bewust. De
medewerking van de zogenaamde intelllgen
tia kan moeilijk wórden ontbeerd, wil de
partij haar zware en moeilijke taak kunnen
verrichten.

Uitingen, die in de laatste tijd werden ge
daan, namelijk dat de mogelijkheid tot vrije
meningsuiting ln de partij aan banden zou
worden gelegd, moest de heer Andriessen
uitdrukkelijk tegenspreken Maar een poli
tieke partij kan zich niet de weelde van een
debatlnggezelsohap veroorloven. Op straffe
van ondergang moét zij ecni constructief Ap
paraat zijn. stabiel in Inhoud en opbouw.

Bij de behandeling van het verslag van de
begrotingscommissie werd nog enige discus
sie gevoerd over het nut van het staatkundig
centrum. Tenslotte werd toch besloten de
post van f 30.000,die op de begroting voor
het centrum was uitgetrokken, te handhaven.

van het controlerend en Administratief
apparaat noodzakelijk maken, aangezien
voor elk geval de gezinsinkomsten zouden
moeten worden nagegaan. De daaruit
voortvloeiende uitgaven zouden voorts,
aangezien vele gemeenten in een slechte,
financiële positie verkeren, uiteindelijk
grotendeels ten laste van het Rijk ko
men.

Indien deze weg eenmaal wordt inge
slagen, moet een ontwrichting van het
gehele systeem van soeiale verzekering
worden gevreesd.

Blijkens de intern gevoerde correspon
dentie, die wij ever deze zaak achter-»
haalden, kon men niet vaststellen, welke
Wehrmachtcolonne in Dieteren was op
getreden en waar de meegenomen vlag
gen waren gebleven. Merkwaardig even
wel, dat men wél op de hoogte was van
de auto, die de buit Bad vervoerdu (W.
L. 137259).

Dit vóorval was aanleiding voor de
S.S.-Sturmbannführer "Teppner in Den
Haag, zich bezig te houden met de actu
ele vraag, of in het Zuiden het openbaar
ronddragen van kerkvaandels al dan
niet moest worden verboden.

Van enige beslissing, althans op
korte termijn, vonden wij niets te
rug in de stukken. Maar in "Jnli 1941
volgde een officieel rondschrijven
van de bezetter: dat alle processies
langs de openbare weg waren ver-
boden „aus verkehrspolizeüischen
und Lnftsichernngsgriinden" en bo
vendien op verkeerstechnische grond.
Slechts mocht een processie trek
ken rond de kerk, mits men op eigen
terrein bleef. De bepaling sloeg te
vens op het houden van een Stille
Omgang in Breda en in Den Bosch.

Met deze spitsvondigheid had de Duit
ser gen voornaam kerkelijk privilege in
de zuidelijke provincies al om hals ge
bracht.

at men aan de Duitse Weermacht
niet mocht raken ondervond de
pastoor van'Assen. En de S. D.
hield zijn aandacht op deze zaak geves
tigd. Deze zielherder was n.1. geïnspi
reerd op 'n religieus prentje, verspreid in
verband met de herdenking van St. Willi-
brord en waarop aan de achterzijde een
gebedje was afgedrukt voor hét welzijn
van de Nederlandse 'Bisschopóen. De
pastoor heeft töen in een predikatie ge
wezen op de kracht, die uitging van het
Hoogwaardig Episcopaat. En hij ein
digde ongeveer aldus: „Wij, christenen,
zijn de Grote Weermacht; wij zijn sterk".

Natuurlijk jsloop ook daar het verraad
rond en het priesterlijk sermoen werd
grif doorgegeven aan de Duitser.

Men zal zich herinneren het kruisje,
dat vele^ katholieken min of meer de
monstratief hebben gedragen bij wijze
van insigne, als tegenhanger van het
N. S. B.-öriehpekje. Ook dat was na
tuurlijk een voortdurende ergernis voor
de vijand en zijn handlangers.

Schriecke, t^e secretaris-generaal van
Justitie, zat daar wel wat over in, voor
al toen de Duitse lastgevers zijn mening
vroegen. In een van zijn brieven zag hij
dit kruisje niet zo zeer als „bequeme
Waffe der Propaganda" en hij vond,
dat „die Zeit einer solchen Manie selbst
ein Ende" zou nemen.

Nochtans hefcben ,hü en zijn kornui
ten zich deerlijk vergist Dat kruisje
hebbetj velen manmoedig gedragen er
sommigen hebben de gevolgen daarvax
ondervonden, als 'zij zich bjj de S. D
moesten verantwoorden, ©f wanneer dt
rekels van de W. A. dit teken bruusl
van de revers afrukten.

v. O

russen twee»po!envaren heel wat schepen van de Nederlandse

Koopvaardij. Hetgeen men kan zien op een door de machjne-
fabHek Voorwaartste Amsterdam in opdracht van de
Nederlandse Redersvereniging vervaardigde wereldbol. Bedoelde globe,
die de respectabele hoogte van 5 m. bereikt, werd'in 1938 onder leiding
van de heer M. Nauia, bedrijfsleider, bij de Voorwaartsgeconstrueerd.
Zij bestaat, evenals de daarin aangebrachte spanten, geheel uit
aluminium. Alleen het voetstuk en de as, waarop de globe rustzijn
van ijzer. Niet. alleen technisch, maar ook „artistiek" is deze globe een
meesterstuk. In fijne kleuren zijn landen en werelddelen er op aan
gebracht en duidelijk ziet men de talrijke scheepvaartlijnen, welke de
Nederlandse rederijen op alle delen der wereld onderhouden. Deze lijnen
worden nog meer geaccentueerd door rode, gele en witte lichtjes in de
bol, die met korte/ tussenpozen brhnden.

De globe is zodanig geconstrueerd dat zij electrisch dangedreven
één omwenteling per minuut maakt. Het is dus mogelijk zonder een
voet te. verzetten een wereldreisje te maken en teneinde de hogere
regionen hierbij niet te missen beklimt men de daartoe om de globe
staande stelling. Zoals reeds gezegd -werd de globe vervaardigd in 1938
en zij werd reeds geëxposeerd op de 'Wereldtentoonstelling te New York.
Het is duidelijk, dat de op de bol aangegeven vooroorlogse situatie
gewijzigd moest worden naar de tegenwaordigq toestand en ook deze
correcties werden uitgevoerd door de machinefabriek „Vgorwaarts"

Haar werkstuk nu, uniek in Nederland, zal eerst op de Roermondse
„Karei Doorman"-tentoonstelling en daarna weer buiten de grenzen,
t-w. op exposities in Brussel en Basel, de naam en faam der Nederlandse
reders hóoghotiden.

Aangezien het door zijn enorme Omvang niet mogelijk zou zijn de
bol in zijn geheel ,te vervoeren, kan hij op eenvoudige wijze gedemon
teerd worden. Dat de bol uit verschillende delen bestaat, doet echter
aan de keurige afwerking niet de minste afbreuk, want een speciale
constructie zorgt er voor, dat de delingen praqtisch onzichtbaar zijn.