Schi
immen
Gods Geuzen
roman van
of
mensen?
een mislukte
De Hartog
Wij luisteren naar
DOKIE DURF in BORIS BAAL DUIKT OP
I 1947
0/
I
DE MAN die geen
MIJKHar?-
r
Nachtwacht
Rembrandt
r.
AMERIKAANSE FILMS
OVER NEDERLAND
ÓSAAAK)
K.
WOORDVERANDERING
De
van
Hemelvaartsdag
geld kon uitgevan
ZATERDAG 10 MEr 1947
PAGINA 4
Liturgische Weekkalender
bij hoofdpijn-kiespijn
„AFKLAPDANS" LEIDDE TOT
STEEKPARTIJ
Oedipus overleden
DISTRIBUTIE VAN WERK
KLEDING
MARK
ATOL
ROTA
KLAROEN
OASE
E S C H
NEHRUNG
UNIE
NIER-
GERUCHT
CLOU
HOOI
TUIL
sniiiimiiiiiniiiiumiiimiiiiiiiiiimlg
l'ste JAARGANG i
GEREINIGD
TEKENCURSUS
.liAAKT EEN
BOMBARDEMENT MEE
15 MEI:
SPELLING IN DE
TOEKOMST
'fl*i
door A. J. CRONIN
Waar zijn onze
troepensclAepen
(Wordt vervolg
ft
tt
Evenmin als men van een gletscher
kan verlangen, dat deze- zich in
een tropisch klimaat op zijn ge
mak voelt, zo min kan men van Jan
de Hartog, de ras-verteller, eisen, dat
hij temidden van een ulevellen-roman-
tiek of een godzalig religieus pamflet
tisme gedijt. Zijn stijl draagt het ken
merk, de doem als u wilt, der bezeten
heid en dankt zeker niet op de laatste
plaats .zijn spankracht aan het ver
mogen van de auteur de werkelijkheid
letterlijk op te zwepen tot onnatuur
lijke, soms irreële verhoudingen. Zo
ontstaan in zijn boeken, en daarvan is
zijn laatste roman wel een zeer spre
kend voorbeeld, figuren, die ons met
zich weten mee te tronen naar een
schimmenrijk, waar het zelfs verboden
ie te denken aan alles wat gevormd is
van vlees en bloed en wordt gedragen
en voldragen in de daarover heersende
geest: de mens bestaande uit lichaam
en ziel.
Aanvankelijk verschijnt in,.Gods
Geuzen" de jonge dokter Anton Zorg
drager als een ons gelijkwaardige deel
genoot in al het menselijke; hij houdt
van een buitengewoon „vrouwelijk"
meisje en ontdekt iü zichzelf toch ook
een grote sympathie voor een studente,
die hem geestelijk veel steun kan geven;
hij viert een promotie-feest zoals men
van een normaal afgestudeerd jong
mens verwacht, vertrekt als beginnend
arts naar Indië en ontdekt op de boot,
dat zijn opvattingen, over de „West-
Europese beschaving" ten aanzien van
de toestanden in ïhdië enige herziening
behoeven. Ter assistentie van de scheeps -
arte bezoekt hij dan 'n Chinese dame en
daar begint de merkwaardige metamor
fose van Anton Zorgdrager: hij wordt
allengs minder mens en meer schim. In
een steeds- adembenemender tempo voert
Jan de Hartog ons door een onwezen
lijke wereld. Zorgdrager krijgt als eer
ste opdracht een reis te maken naar
een in de barre rimboe gelegen „pest-
dorp", waar een merkwaardige dokter,
Brits Jansen genaamd, zich onledig
houdt met het op geniale wijze bestrij
den van de pest, een onderzoek haar
lepra eneen partijtje biljart met
een seniel opperhoofd, met als inzet
duizenden mensenlevens!
Dit alles is fascinerend, evenals de
tocht van Zorgdrager naar de binnen
landen. Hij ontmoet een kapitein die
duivel en mens tegelijk schijnt te zijn
en voert een gigantische strijd tegen
de hem in zijn laatste weerstand aan
tastende wildernis. De beschrijving van
deze schimachtige mensen (Gods Geu
zen) geschiedt tot hier toe met een zo
prachtig volgehouden vaart, dat cms
spontaan de uitspraak „een technisch
meesterwerk" uit de 'pen vloeit.
Dan echter gaat de schrijver over
stag. Hij raakt in een warwinkel van
illusoire godsdienstigheid, verlegt ten
einde raad het accent van zijn oorsprtm-
■kelijke intrigue via de artsen naar de
lepra en het Leger des Heils om te be
werken. dat de lezer het tegen het einde
van dit boek zelfs lichamelijk benauwd
heeft en zich afvraagt: „Wat wil De
Hartog nu eigenlijk?"
Dat deze vraag moeilijk te beant
woorden zou zijn berust echter slechts
op schijn. Immers, het moet bij enig
nadenken duidelijk zijn, dat De Hartog
zijn tot fantomen vergroeide mensen
koste wat het kost tot de realiteit van
het leven wil terugvoeren; m. a, w. hij
heeft begrepen, dat zelfs de 'wereld van
een roman geen samenleving van schim
men verdragen kan. In deze kramp
achtige poging nu om tot de werkelijk
heid terug te keren, is de schrijver ten
enenmale mislukt. In zijn radeloosheid
om het hem ontsnappende meesterwerk
neemt hg zijn toevlucht tot de eroti
sche koortsdromen van een met hor
monen-injecties verkeerd behandelde
patiënt, zoekt afleiding in dweepzieke
en overspannen godsdienstigheid (waar
mee hy ook het Leger des Heils een
slechte dienst bewijst!), die met een.be-
ZONItóO 11 Mei 3de Zondag na Pasen.
Utrecht* 2 H. Aulrldus. Haarlem: 2 H. Gan-
gulphus. Den Bosch: 2 H. Wlro. Breda: 2 H.
Maagd; 3 voor Kerk of Paus. Roermond: 2
H.H. Wlro en Aufrldus. Credo. Praefatle van
Pasen. MAANDAG. Litanie van Alle HeUlgen.
H.H. Nereus, Achilleus, Domltilla eh Pan-
cratius. 2 v. d. Kruisdagen. 3 H. MaAgd.
Praefatle van Pasen. Laatste Evang. v. d.
Kruisdagen. Of Mis v. d Kruisdagen. 2 H.H.
Nereus enz. 3 H. Maagd. Praefatie van Pasen.
DINSDAG. Utanie van Alle Heiligen. Utrecht,
Haarlem: H. Robertus Bellarmlnus, 2 v. d.
Kruisdagen. Credo. Praefatle van Pasen. Bre
da. Roermond: H. Servatius. 2 H. Robertus
Bellarm. 3 v. d. Kruisdagen. Credo. Praefatle
van Pasen. WOENSDAG. Litanie van Alle
HeUlgen Vigilie van Hemelvaart. 2 H. 'Bonl-
fatius. 3 v. d. Kruisdagen, Praefatle van Pa
sen. Haarlem: H. Egbertus. 2 Vigilie. 3 H.
Bonlfatlus. 4 v. d. Kruisdagen. Praefatie van
Pasen. Laatste Ev. van Vigilie. Of Mis van
Vigilie. 2 H. Egbertus. 3 H. Bonlfatlus. 4 v.
d. Kruisdagen. Praefatie van Pasen. Roer
mond: H. Plorlbertus. 2 VlgUie. 3 H. Bonl
fatlus. 4 v. d. Kruisdagen. Praefatie van Pa
sen. Laatste Ev. van Vigilie. Of Mis van Vi
gilie. 2 H. Plorlbertus. 3 H. Bonlfatlus. 4 v.
d. Kruisdagen. Praefatle v. Pasen. DONDER
DAG. Hemelvaartsdag. Credo. Praefatle en
Communicantes van Hemelvaart. VRIJDAG:
H. Ubaldus. 2 Hemelvaart. 3 H. Maagd. Credo.
Praefatie en Communicantes van Hemelv.
ZATERDAG. H. Paschal!S Baylor.2 Hemel
vaart. Credo. Praef. en Communicantes van
Hemelvaart. ZONDAG 18 Mei. Zondag onder
het octaaf van Hemelvaart. 2 H. Venanttus.
3 Hemelvaart. 4 voor de Missie. Credo. Prae
fatle en Communicantes van Hemelvaart.
schryving van de bitterheden van
's mensen lot weinig meer uitstaande
hebben. Hü hult zijn figuren in 'een
fcwasi-mystieke nevel, die hem als ro
manschrijver geenszins uit de impasse
verloste, maar hem integendeel een
mislukt eerste deel van eeii brééd op
gezette trilogie opleverde.
Hier djent bovendien' vermeld, dat dit
boek meerdere passages „rijk"' is, die
men kortweg godslasterlijk en liederlijk
moet noemen. Ook daarom late een
katholiek het beter ongelezen; hij zal
waarlijk niet het minste gevaar lopen;
dat men hem op die grond van be
krompenheid zal betichten.
LEO BOEKRAAD
De staf van James A. FitzPatrlck, Ralph
Donaldson (regisseur) en Keith Covy (ca
meraman). die zich gedurende de maand
Meizal bezighouden met het verfilmen
van diverse objecten in Nederland, ls de
zer dagen ln Nederland gearriveerd. Fitz.
Patrick zelf zal ongeveer hAlf Mei volgen.
De verschillende opname» worden ver
enigd ln een propaganda-serle „Travel-
talks"), welke door de Metro-Goldwyn-
Mayer in Amerika en elders zullen wor
den vertoond.
Deze verfilmingen staap ln het kader
van de actie, welke reeds geruime tijd
wordt gevoerd door de Algemene Neder
landse Vereniging voor Vreemdelingenver
keer, om buitenlanders naar Nederland te
trekken, waarbij volledige steun wordt on
dervonden van de Regeringsvoorlichtings
dienst, de Holland-Amerlka-lijn en de
KL.M.
Aldus een bericht van de V.V.V. wier
Aldus een bericht van de V.' V. V. wier
aandacht wij gaarne vestigen op het be
staan tan een aantal Nederlandse film
kunstenaars. die getoond hebben op het
stuk van de documentaire film iets te
presteren. Beter dan vele buitenlanders
zijn zij in staat het Nederlandse Jcarak-
ter van ome gewesten in een film onder
te bréngen. Deze opmerking ipordt ge
maakt, afgezien van de bekwaamheid, die
ae Amerikaanse filmmannen ten toon zul.
rroaeHjk?^^' 3 ^een sumeniberking
"Te Leur (naby Roosendaal) ontstak
tydens het bevrijdingsfeest, zekere P. B.
in woede, omdat iemand hem tydens een
z.g. „afkiapdans" zijn vrouwelijke part
ner ontnam. B. wierp de man een bier
glas naar het %oofd. De caféhouder D. v.
H, wilde daarop B. buiten de deur zetten,
maar deze trok plotseling zijn mes. Hij
bracht daarmee de kastelein verwondin
gen toe, die van zo ernstige aard bleken
dat het slachtoffer naar het ziekenhuis
moest worden overgebracht.
(met alcohol)
Op 40-jarige leeftijd is te Dordrecht
het enige circus-nijlpaard ter wereld,
O.edipus, aan longontsteking over
leden. Het nijlpaard, dat de laatste
tijd tot de menagerie van het circus
Mikkenie Strasshmger behoorde en
voordien bij Sarassa.ni en Knie op
trad. bezocht alle werelddelen. Het
zal thans in de lage landen aan de
zee, zijn laatste rustplaats vinden,
Het Centraal Distributiekantoor deelt
in aansluiting op het bericht van 7
Mei, waarin wy meldden, dat van 15
Mei a,s. af overalls, werkbroeken, werk-
jasjes en werkkielen niet meer op
textielpunten verkrijgbaar zullen, zijn,
mede, dat van die datum af in omloop
worden gebracht: werkkledingbonnen
„A", waarop een overall verkrygbaar is,
werkkledingbonnen ,3", waarep een
werkbroek verkrijgbaar is en werkkle
dingbonnen ,,C", waarop een werkjasje of
kjel kan worden gekocht. Stof- en be-
drijfsjassen, laboratoriumjassen, witte
jassen, schorten en sloven blijven daar
entegen op textielpunten verkrygbaar.
Bedrijven met 10 of meer werkkleding-
dragende arbeiders moeten op nader
door de distributiedieftst vast te stellen
dagen tusschen 12 en 31 Mei a.s. met ge
bruikmaking van de door *de distribu
tiediensten beschikbaar te stellen for
mulieren een collectieve aanvraag- om
werkkleding bij de plaatselijke distribu
tiedienst indienen, voor alle\ in het be
drijf' werkzame personep, die werkkle
ding dragen, derhalve, ongeacht het
tijdstip, waarop de laatste verstrekking
van werkkleding heeft plaats .gehad.
Administratief-, toezichthoudend en uni-
formdragend personeel mag in de aan
vraag niet worden opgenomen.
Vervang in onderstaande tien sub
stantieven twee naast elkaar geplaatste
letters door twee andere, zodat er tien
nieuwe zelfstandige ijaamwoorden ont
staan. Plaatst men de tienmaal twee
ingevoegde letters in de gegeven volg
orde achter elkaar, dan is er een be
kende uitdrukking te lezen.
*K RANT
TANTE
DAD E,L
KAPEL
STELT
GEVEL
BRAAM
REDER
PEKEL
WIKKE
Inzendingen tot en. met Dinsdag 20
Mei op open briefkaart aan 't Kasteel
van Aemstel (afd. Prijsraadsel), N. Z.
Voorburgwal 65-73, Amsterdam.
Oplossing
Na loting werden de prijzen toegekend
aan: J. Rynja, J. P. Heyestraat 84, Am
sterdam; E. Blok, Pastorie Arendsweg,
Beverwyk; P. J. Bus, O. Amersfoortse-
weg 100, Hilversum; G. v. Weelden,
Jelgersmastraat 12, Haarletri; H. v.
Stigt, Vine. v. Goghstraat 37, Amster
dam; H. de Ruig, Minckelersstraat 74,
Hilversum.
ZATERDAG
HILVERSUM II, 415 M.14.40 Victor
Silvester, 15.00 Jeugd. 15.15 Kunste
naars stellen zich voor. 15.45 Kiosk,
16.00 Musette-mua., 16-20 Lez., 17.00
Wigwam. 18.00 Gram.-muz., 18.15
Journalistiek weekoverzicht. 18.30 Buf
falo Bill, 19.00 Nieuws, 19.20 Orkest
zonder naam, 19.45 Banden die Binden,
20.00 Nieuws, 20.05 Gewone man,
20.12 Sportflitsen, 20.30 Lichtbaken,
21.00 Orkest-muz., 22.00 Lez., 22.45
Avondgeb.. 23.00 Nieuws. 23.15 Vaders
dagboek, 23.20 Gram.-muz.
HILVERSUM I, 301 Mi: 16.40 Neder
landse lied. 16.55 The Ramblers, 17.30
Jeugd. 18.00 Nieuws, 18.15 Gram.-mua..
18.30 Ned. Strljdkr., 19.00 Koor, 19.30'
Lez.. 20.00 Nieuws; 2005 Öingen van
de dag. 20.20 Orgelcncert, 20.45 Hoor
spel Dodenhuis, 8e deel, 21.15 En
nuoké, x 22.30 Lez., 22.45 Gram.-
muz.. 23.00 Nieuws. .23.15 Hobby
hoek je, 23.30 Nacht voorstelling.
ZONDAG
HILVERSUM II, 415 M.: 8.00 Nieuws.
8.15 Man tot man, 8.30 Morgenw.. 9.30
Nieuws. 9.45 Hoogmis, 11.30 Strijk
kwartet, 12.00 Angelus, 12.03 Orgel.
12.15 Boekhuys, 12.30 Lunchmuziek,
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws, 13.15
Toespraak, 13.25 Groninger Orkest
Ver.. 14.00 Lez., 14.15 G.O.V., .14.45
Gronings programma. 16.30 Ziekenlof,
17.00 Kerkd.. 18.30 Gram., 19.15 Bij
bel, 19.30 Nieuws. 19.45 Sport. 20.00
Act., 20.13 Gewone man, 20.20 Gro
nings progr., 22.15 Avondgeb.. 22.27
Slotwoord. 22.30 Nieuws 22.50 Gram.,
22.55 Vad'ers dagboek, 23.00 Septet,
23.35 Gram.
HILVERSUM I. 301 M.: 8.00 Nieuws,
8.15 Gram.,' 8.30 Lea., 8.45 Jan Cor-
dbwener, 9 15 Lez., 9.30 Gram., 10.00
Zondagshalfuur, 10.30 Kerkd., 11.45
Toespraak. 12.00 Gram. 12.30 Zondag
club, 12.40 Mannenkoor, 13.00 Nieuws.
13.15 Renova septet, 13.50 Spoorwegen,
14.00 Gram.. 14.05 Boekbespr.,' 14.30
Rad. Philh. Ork.. 15.45 Film. 15.57 Re
portage. 16.15 Skymasters. 16.30 Vrou
wen 16.50 Sport, 17.00 Voordr., 17.10
Gesprekken. 17.30 Ome Keesje. 18.00
Nieuws, 18.15 Sport, 18.30 Ned. Stc.kr.,
19.00 Radiolympus 19.30 Camera Ob-
scuraj 20.00 Nieuws, 20.05 Act., 20.15
Pierre Palla, 20.45 Paul Vlaanderen.
21.15 Gram.. 22.05 Cabaret, 22.35 Con
stant Moerman, viool, 23.00 Nieuws,
23.15 Gram.
MAANDAG
HILVERSUM U, 415 MT.: 7.00 Nieuws,
7.15 Ochtendgymn., 7.30 Gram., 7.45
Woord voor de dag. 8.00 Nieuws, 8.15
Gram.. 9.30 Pol.-ber., 9.50 Gram., 10.30
Morgena'., 11.00 Gram. 11.15 Boek
bespr., 11 35 Piano, 12 00 Gram., 12.15
Orgel, 13.00 Nieuws. 13.15 Kamerork.,
14.00 Moeders, 14.20 Allround sextet,
15.00 Gram.. 15.15 Strijkkwartet, 16.0(V
Bijbell., 16.45 Catharina Hessels, alt,
17.20 Causerie, 17.45 Gram., 18.00
- Sport, 18.30 Giaconda ensemble, .19.00
Nieuws, 19.15 Gram.. 19.20 Boekbespr
19.40 Gram., 20.00 Nieuws, 20.15 Or
gel. 20.55 Lez., 21.15 Piet van der
Hurk. 22.00 Nieuws, 22.15 Act. geluid,
22.30 Gram.
HILVERSUM I, 301 M.: 7.00 Nieuws,
7.15 Oéhtendgymn. 7.30 Gram., 8.00
Nieuws, 8.15 Gram., 9.15 MorSdnW9-30
GTam., 9.45 Arbeidsvitaminen., 10.30
Vrouwen, 10.35 Gram., 11.00 Op de
uitkijk, 11.15 Zang en piano, 11.45
Fam.-ber.. 12.00 Lyra trio, 12.30.Spion
netje, 12.35 Stafmuziek, 13.00 Nieuws,
13.50 Pierre Palla, 14.20 Piano, 14.45
Reportage, 15.05 Bonbonnière, 15 3Q
Opera, 17.00 Skymasters, 17.45 Rijk
overzee, 18.00 Nieuws. 18.15 Gram.,
18.30 Ned. Strijdkr., 19.00 En nu naar
bed, 19.05 Metropole-ork., 19.45 De-
partem.. 20.00 Nieuws, 20.05 Radios-
coop. 22.10 Kamermuz.. 22.45 Lez..
23.00 Nieuws, 23.15 .Jazzmuziek, 23.4-5
Gram.
26. Het is niet
moeilijk te ra
den met welk
doel Boris Baal
naar Dokie Durf's
vaderland is ge
reisd. De vreemde
installatie die wij
hebben leren ken
nen als de octode.
str aal-machine
werd in. een kleine
kunstmatige grot
geplaatst die speci
aal daartoe in het
geheim was aange
legd in één der
ptermuten. Wan
neer het toestel
niet werkte, schoof men een steen poor de opening en niemand
zag iets verdachts. Baal was gekomen om zelf het effect van
zijn nieuwe aankoop te zien. V kunt zich voorstellen, lezer,
vielke kansen de schurk krijgt om nieuwe euveldaden te bedrij-
■ven. De uitvinder van het duivelse toestel had werkelijk niet
Ie veel gezegd. De onzichtbare atralen doorsneden iedere scheeps.
TV'-a
wand gemakkelijker dan een lasbrander. De kapitein van het
eerste schip, dat aldus aan Baal ten prooi viel, had nog juist tijd
om S.O.S. te seinen. Langzaam boorde zijn schip zich met de
neus naar beneden in de golven. Boris Baal keek een tijdlang
onbewogen naar het schouwspel. Daarop begon hij daverend f|
lachen.
rjiiiiiiiiiiiiimiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir;
aiHiiiiiiiiiiiuuiiiuitiiiiHiiiiiimiiHS
SiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiH
Nee, niet met „Vim" of
„Ata", maar jarenlang is men
bezig geweest het grote
Schilderij vaft Rembrandt, be
kend onder de naam „Nacht-,
wacht", zorgvuldig met stukjes
watten, plekje voor plekje, met
een scheikundig samengestelde
stof, schoon te maken. Als je
ooit wel eens heel oude schil
derijen hebt gezien; zul je op
gemerkt hebben, dat die meestal
geel- of bruinachtig van kleur
zijn. Dat komt, omdat men
vroeger de schilderstukken, als
ze klaar waren, met een dikke
vernislaag bestreek om zo-'
doende de schilderyen lang te
kunnen vrywaren tegen allerlei
invloeden. Zo ook de „Nacht
wacht" en dit beroemde schil
derstuk werd juist bewonderd
om de goud-geel-achtige kleur.
Maar sommige oude schilderden
worden „schoon" gèmaakt, om
de oorspronkeiyke kleur weer te
kunnen bewonderen. Nu zijn er
natuurlijk allerlei mëhingen,
doch daarover willen wij niet
spreken, maar nu de aandacht
opnieuw op dit meesterwerk van
Rembrandt wordt gevestigd,
willen wij jullie eens een en an
der over dit schilderij vertellen.
Iedereen kent wel dit schil
derij .^ïoewel velen het niet eens
hebben gezien. Maar als men
over Rembrandt spreekt, dan
denkt men tevens aan de
„Nachtwacht"; hoewel het geen
„nachtwacht" maar een „dag-
wacht" is. Het schilderstuk heet
eigenlijk „Het korporaalsehip
van kapitein Banning Cocq";
de naam „Nachtwacht" ontving
het schuttergtuk in de Napo
leontische tijd. Rondom dit
schildery is heel wat gebeurd:
narigheid voor Rembrandt zelf,
zowel als, dooi- de gebeurtenis
sen, voor het nageslacht.
Ongeveer in 1640 kreeg Rem
brandt opdracht voor de Am
sterdamse Kloveniersdoelen ze
ventien schutters te schilderen.
Het was in die jaren niets on-
Zelfportret van Rembrandt, aan
het eind van zijn leven
gewoons een gfoot portretstuk
van dergelijke schutters te la
ten maken, liefst gegroepeerd
aan tafel, want deze schutters
waren goede eters en drinkers.
Men ziet hen bijv. meermalen
met enorme glazen wijn in de
hand afgebeeld. Iets dergelijks
hebben de opdrachtgevers na
tuurlijk ook verlangd. Ze ver
langden iets, zoals ook andere
schilders maakten. Eeti groeps
portret, waarbij zy er zo voor
delig mogelijk op zouden ko
men.
Maar Rembrandt heeft er een
zeer levendig en groots figuur-
stiik van gemaakt en toen het
klaar was, waren de opdracht
gevers zeer ontevreden en boos.
Niet alle afgebeelde personen -
stonden „er goed op"; slechts
enkele namen een belangrijke
plaats in, de overigen kwamen
op de achtergrond en men vond
het een verwarde groep.
De bestellers weigerden zelfs
de honderd gulden per man te
betalen, zoals overeengekomen
was. Maar de indruk, die' het
gehele stuk maakte, was over
weldigend. De beweeglijke groep
werd door het licht-en-donker-
effect tot een luisterryk schil
derstuk. Eerst latere geslachten
wisten dit schilderstuk op de
juiste wyze te waarderen.
Voor goede tekenaars of teke-
naressen (en die zijn er. onder'
jullie, want dat hebben wij
enige malen ondervonden) publi
ceren we nu een mooi voorbeeld
van een ouderwetse, houten
windmolen. We geven graag toe,
dat het een moeiiyke tekening
is, 'maar je hoeft je niet precies
aan bijgaand voorbeeld te hou
den. Het gemakkeiykst is om de
wieken naar voren te tekenen.
Het snypunt van de kieken
neem je weer als uitgangspunt
in het midden van het papier.
Let op het hoog uitsteken van
de bovenste wieken en de ver
korte stand er van, omdat je er
schuin tegenaan kykt.
Aardig is rondom een paar
huisjes en bomen te tekenen.
Maakhet geheel eens flink
groot op een extra mooi papier,
dan kun je het goed kleuren.
En dan wordt het een pracht-
schilderjjtje om aan de wand te
hangen.
Met dit schilderstuk is heel
wat voorgevallen, maar dat
vertellen wij de volgende week.
Nadat men het schilderstuk van
de aflossing van de wacht (ten
onrechte Nachtwacht genoemd)
niet geslaagd vond, kreeg Rem
brandt niet zo veel opdrachten
meer' en langzaam werd, hij een
vergeten kunstschilder. Tenslotte
is hij arm gestorven.
Zelfs de juiste plaats waar hij
begraven is (in de Westerkerh te
Amsterdam) is niet bekend.
(Slot)
De ,tNachtwachV* van Rembrandt
Het feest va» 's Heren He
melvaart wordt veertig dagen
na Pasen gevierd.
In vroeger ty'den werd deze
dag met bijzonder grote luister
op de Oiyfberg in het H. Land
gevierd. Er werden dan zoveel
lampen ontstoken, dat de ge
hele berg gedurende de nacht
in vuur scheen te staan.
In de verschillende landen
waren er volksgebruiken op
deze dag. Bekend was het „he
melvaren" of „dauwtrappen".
Ook in Nederland gingen op
Hemelvaartsdag vele stadsmen
sen in de- vroege morgen naar
buiten om van de stralende
Meimorgen te genieten met? tas
sen, gevuld met eten erf drln-
ken.
Men noemde dit op reis gaan:
hemelvaren. In het Oosten van
ons land: dauwtrappen. Tot voor
de oorlog was het nog de ge
woonte in de Gelderse Achter
hoek die dag aan oudien van
dagen en aan' de armen grote
broden uit te reiken.
MEIMAAND OP HET LAND.
In de wei dartelen de lammetjes. De toekomstige woldragers genieten
dc onverdeelde belangstelling van dc jeugd
Kunnen jullie dit lezen:
Ik speel op een harmoni K
en woon te B-verwijk.
Een Amsterdammer, die de
zee ziet, schrijft X-ie de C.
Pas op, daar staat een M-mer.
X Z T zegt tante K-tje.
Onze haan roept Q-kele-Q.
Als dat een bombardement
zou worden, dan moest ie gauw
langs de berm. van de weg gaan
liggen. Kijk toch"eens! Wat 'die
vliegtuigen laag kwamen. HU
kon zelfs de piloten onderschei,
den. Ze cirkelden om het vlieg
veld.... Hemeltje lief! Wat
schrok Koos. Hij had duideiyk
iets zwarte èn zwaars naar be
neden zien validh. Een bom?
Koos liet zich plat tegen de
berm vallen en wachtte op de
slag. Maar er kwam niets.
Vliegtuigen ronkten door de
lucht. Af en aan. Maar geen
gedreun van uiteenspattende
bommen -volgde. Koos richtte
zich weer op en keelt in de
richting van het vliegveld. Wat
hij daar zag,, deed zijn hart
van vreugde sneller kloppen. Hij
sprqng op en zwaaide met z'n
handen in de lucht. ;,Ze komen
voedsel brengen," juichte hij.
Duidelijk zag „hij uit de bodem
van de al meer aanvliegende
toestellen grote, zware pakket
ten vallen. Een tegen van
grote en kleine pakken was
het. Zwarte brokken, die om
laag schoten naar de aarde, die
als appels van de boom op 't
vliegveld neerdaalden. Koos
stond van louter vreugjtë te
zwaaien en te springen. Plotse
ling kwam een vliegtuig laag
boven de weg aansnorren. Koos
sprong niet eens opzij. Hij bleef
zwaaien. Een van de piloten
zwaaide terugen ineens
voelde Koos iets tegen zich'
aangooien. Hü keek, bukte en
raapte vlak voor zijn voeten
vandaan een paar pakjes kauw
gummi op en naast hem....
neen, maar.... daar lagen wa
rempel twee grote repen cho
colade. Koos beefde toen hy
die dingen in z'n hand hield.
Wareü diQ, heerlykhedeft nu
voor hem? Mocht hij die wer
kelijk houden? Koos kreeg geen
tijd om na te denken. Het vlieg
tuig keerde. Weer kwam die-
zelfde lachende piloot naderbij.
En weer patskreeg Koos nu
iets hards tegen z'n neus aan.
Opnieuw bukte Koosvlak
voor hem lag een blikken doos
je. Biskwies waren 't, wist* ie
dadelyk. Wat een rijkdom! En
daarnee, maar.daar
lagen nog, twee dikke repen
en.'.zag hij 't werkelijk goed?
Daar lag een pakje sigaretten!
Koos wist een ogenblik 'niet
goed wat hij met al die heer-
lykheden beginnen moest. Maar
al gauw stoyd z'n besluit vast.
-
ftlStuk
Hij zou er niets van eten. Alles
nam ie mee naar huis om moe
der en vader en de anderen er
mee te verrassen. Nog enkele
minuten bleef hy kijken naar
de vliegtuigen, ,die nog steeds
hun kostbare last boven 't vlieg
veld uitstortten. Zo'n bombar
dement was nog eens de moeite
waard. Dat wilde hij alle dagen
wel mee maken. Maar nu moest
hij dan toch naar buiten om
daar z'n groot geluk bekend' te
kunnen maken. Naar huis! Nog
een tocht van bijna drie uur
stond hem te wachten. Maar de
wetenschap van de komende
vreugde thyis deed hem alle
vermoeidheid vergeten en on
willekeurig liep hij harder dan
ooit. Toch was hij dood- en dood-
vermoeid, toen hij eindeiyk z^i
•eigen huis binnenstrompelde.
Móeder en vader zagen dade
lijk aan het goed gevulde Kar
retje, dat hij succes gehad had.
Maar ze schrokken toch even,
toen Koos ernstig zei: „Ik heb
een bombardement meegemaakt,
moeder I"
„Een bombardement?"' her
haalde vader.
„Javlak by 't vliegveld!"
„En?" klonken nieuwsgierige
stemmen,.
„Enpoos zweeg nog
1. Toen juichte hij: „t Wa
ren vliegtuigen, die voedsel kwa
men brengen. Oom Nico had
het er al over. En ik heb 't
echt gezien, en. kijkt u
eens
Meteen haalde Koos z'n rijk
dommen te voorschyn: de cho
colade, 't kauwgum, de koekjes
énde sigaretten.
Wat keken ze allemaal hun
ogen uit. Alle kinderen roken
om beurten aan de chocolade en
bestudeerden de stukjes kauw-
gummi. Vader hieid het pakje
sigaretten als een kleinood in
z'n handen. Onderhand vertelde
Koos 't avontuur.
„Hoe kunnen we zo gelukkig
zijn," lachte moeder, terwijl er
een traan in haar ogen blonk.
„Je hebt iets geweldigs meege
maakt, Koos. Je ?ult het je hele
leven niet vergeten!"
Inderdaad. Deze gedenkwaar
dige dag zullen Koos en met
hem vele anderen, ja, alle Ne
derlanders nooit vergeten. Het
is het begin geweest van de
voedselbombardementen, die de
bijna uitgehongerde bevolking
van West-Nederland van de
hongerdood rpdde.
Nu, twee' jaren later, mogen
we deze daad van Amerikaanse
en Engelse piloten nog wel eens
even dankbaar herdenken.
HiniimiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
3)
„Ik niet." joe's gf zicht droeg de gewone
gespannen, bezorgde trek. „Ik- moet eerst
carrière maken. Ik heb in m'n leven ge
noeg gesappel en geploeter gezien." Hij
verdiepte zich resoluut weer in zijn boek.
Op de scheepswerf was Georgp Gri'g-
son in zijn schik met, de vorderingen
van zijn beschermeling Eigpnlyk had
Joe niets opzienbarends gedaan, maar
hij was vlug, voorkomend, altijd I „ter
zake" met de onuitgesproken, vurige
wens om vooruit te komen, hetgeen „de
ouwe" voor hem iniram. In het voorjaar
van 1912 plaatste, hij Joe over naar het
proefbasin $aar, door middel van was-
modellen en ingewikkelde meetappara
ten. snelheid, spanning en druk van
nieuw-ontworpen schepen werden on-,
derzocht. Hier leerde Joe zyn1 patroon
onder vertrouweiyker omstandigheden
heel wat beter kennen zo konden zij
beiden 'op hun knieën, op de rand van
het basin liggen om de gedragingen van
een proefmodel gade te slaan; opgeto
gen als alles naar wens verliep, neer
slachtig, de baas gemoedelijk te keer
gaand, by een mislukking.
Meer en meer begon Grigson zich van
Joe te bedienen; hij had de gewoonte
hem van het andere einde van het kan
toor te roepen en meer dan eens stuurde
hij hem met de wagen naar zijn woning
om iets te halen dat hij vergeten had of
voor de een of andere boodschap aan
zy'n vrouw. Zodoende leerde Joe Mrs.
Grigson kennen, een corpulente, opzich
tig geklede, domme maar buitengewoon
goedhartige vrouw, die hpm gewoonlijk;
ontving in een druk geborduurde och
tendjapon en met een kanten mopmuts
op; die niet goed wist of zij Joe een
Tooitje moest geven of hem iets te drin
ken voorzetten en hem in verlegenheid
bracht door hem chocolaatjes op te
drihgen uit, de altijd geopende ,doos
naast de sofa in haar salon.
Gri'géon voelde zich gevleid dat „moe
der" zijn 'jongeman graag mocht. Hy
verhoogde* Joe's salaris lot vier en 'een
half pond per week Öp de dag tenslotte,
dat Joe aan het Armstrong College zyn
graad verwierf, zette Grigson, bizonder
vergenoegd, deze gelegenheid luister bij
door hem te dineren te vragen.- Alsof hij
spijt had zyn waardigheid uit het/oog
verloren te hebben, voegde hij er-'grof
aan toe: „Alleen moeder en ik zijn er
maar."
Het betekende voor Joe eén besliste
stap vooruit, tot een ongedwongen be
zoek bij zijn patroon te worden uitge-
noodig'd en.hy liet niets achterwege om
er zo presentabel' mogelijk uit te zien
Toen hy het gepleisterde herenhuis',
omgeven door de protserige,- kleinsteedse
tuin bereikte, voelde hy zijn knieën
knikken. Zyn verlegenheid nam nog
toe, toe», geheel in stryd met Grigsons
voorspelling, de- dochter des huizes aan
tafel verscheen. Dat was Ada, die enkele
dagen eerder dan men verwacht had
was thuisgekomen van haar dure kost
school te Nognor in Zuid-Engeland, we
gens het uitbreken van waterpokken
onder de jongere leerlingen.
In het begin was de atmosfeer aan
tafel onbehaaglijk Grigsön, die zijn
.dochter verafgoodde, ergerde zich een
voudig aan deze vreemde eend in de byt
tydens hun hereniging. Maar Joe zat
met neergeslagen ogen en deed blijkbaar
zo zijn best om in de smaak te vallen en
zich niet op te dringen, terwijl hij te
vens zo zichtbaar in benauwdheid ver
keerde, dat hij de verkeerde vork uit het
regiment tafelzilver vóór hem wilde ge
bruiken, dat Grigson begon te ont-
detoien. Van nature een liefhebber van
goed eten, werd zijn gemoed verder ver
tederd door het overvloedige diner en
tegen dat het dessert werd opgediend,
had hy hem een keer op de schouder ge
slagen.
„Drink je champagne op, kerel. Ada
zal je niet bijten!"
Eigenlijk wist Ada niet goed, wat zy
van Joe moest denken Ze was een mol
lig meisje van middelbare grootte met
porselein-blauwe ogen en fijn, vlassig
haar, dat eenmaal het evenbeelcj van
haar zwaarlijvige mama zou zijn. .Nu
echter was zij, al trok ze haar /rode lip
pen vaak tot een pruilmondje, jeugdig
en aantrekkelijk, eerder verwend dan
bedorven, onschuldig en toch schelms.
Eerst had' zij aanvechting gevoeld, om
Joe te lachen hij "was zo onhandig, zo
dwaas in zichzelf gekeerd. Maar toen
ze zijn bleke, regelmatige gelaatstrekken
bestudeerde, zijn verlegen grijze ogen
ontmoette en ten laatste beloond werd
met zijn beschroomde maar warme lach,
ervoer ze een vreemde sensatie. Hij was
een interessante jongeman, besloot zij,
en de omstandigheden waarin hij ver
keerde, waren romantisch. Hij herin
nerde haar aan Julien Sorel.'dë held uit
„Le Rouge et lp Noir", een verboden
boek dat ze op haar chambretje gretig
verslonden had. Die avond, toen ze haar
haar botsteldo en in de-spiegel het blan
ke en blozende gezichtje bewonderde,
moest ze zichzelf bekennen dat hij haar
aantrok.
In de weken die volgden was Joe op
recht verwonderd, zichzelf het voorwerp
BOISSEVAIN A'dam—Bat., 9/5 te Aden.
KOTA AGOENG, R'dam—Bat., p. 8/5
Perim.
NIEUW holland 10/5 te Palembang.'
ROEPAT, A'damBat. p. 8/5 Aden.
SUMATRA Bat.—A'dam 10/5 te Sin
gapore.
TJIKAMPEK 8/5 v. A'dam te Batavia.
van Ada's vriendelykheden te vinden.
Hij had geen flauw vermoeden, eft eerst
na een hele reeks uitnodigingen drong
hét tot hem door dat de dochter van
de baas het van hem te pakken had. Ih
die zomer van 1914, vóór het uitbreken
van de oorlog, heerste er, zelfs ln een
provinciestadje als Tynecastle, een ge
voel van crisis dat zich een uitweg zocht
in een zonderlinge, koortsachtige uitge
latenheid. Ada's kennissenkring belegde
allerlei feestjes en Ada wist klaar te
spelen dat j0e steeds van de partij was-
Iedere ontmoeting verhevigde haar ge
voelens voor hem en weldra nam ze hein
's avohds, na de warmte van de dȣr
mee in haar koetsje. Of ze zochten s&"
men een stille bioscoop op en zaten hand
in hand in het donker. Op 't partijtje-
dat Ada ter gelegenheid van haar acht
tiende verjaardag gaf, danste zy iedere
foxtrot met hem.
Aanvankelyk voelde Joe zich gevle'
door deze onderscheiding, toen werd nlJ
ongerust. Geen wonder dat hy in de eet
kamer- in pension Floyd angstvallig Jen'
ny's blik trachtte te vermijden.
