Eigen status gevraagd voor Timor,
Molukken en Minahassa
Economische besprekingen
zijn mislukt
Prof. Romme geeft overzicht
van het gepresteerde
Discussies in de partijraad
der K. V.P.te Utrecht
Voorwaardelijke gevangenisstraf
tegen De Geer geëist
Geldboete van vierduizend gulden
en verlies van rechten
k
bureaux van redactie en administratie:
Weinig wil tot samenwerking van
de zijde der republiek
Indrukwekkende bijeenkomst
van ex-politieke gevangenen
Plechtigheid op Erebegraafplaats
te Overveen
Tol hoofd en hart
Wereldcongregatiedag in Den Bosch
„LT.-G. G. EEN-EN-AL 00R VOOR INBLAZINGEN
VAN VIJANDEN DER KONINGIN"
Nog 15 jaar deviezen-
moeilijkheden?
de groep delinquenten
Incident in de haven
van Sibolga
TREEDT ACHESON AF?
Incident met Sovjet-
politie te Wenen
Requisitoir en
verdediging
MAANDAG 12 MEI 1947 e
55ste JAARGANG No. 19103
Geruchten omtrent
regeringswij ziging
M.
NAAR NIEUW-GUINEA
STAATSLOTERIJ
Hard tegen hard
Levendig mitrailleur- en
geweervuur
Statuut West-Borneo
ondertekend
Het weer
Twee maarschalken en tien
generaals in staat van
beschuldiging
Vlaggetjesdag" in^
Scheveningen
Op de Erebegraafplaats
Vier boerderijen afgebrand
Voor zeer vele mensen is het
moeilijk zich voor te doen zoals
men werkelijk is. Zonder masker
zouden zij elkaar zelfs niet her
kennen
Aanhankelijkheidsbetuig
aan de Bisschoppen
ONTBINDING VAN DE NED.
ZOUAVENBOND
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wrvd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Het „Comité Gemeenebest Groote
Oost" (Persatoena Timmer Besar)
heeft zich met een request plus bege
leidend schrijven tot de Koningin ge
iend. In dit request wordt verzocht, „de
Molukken, de Minahassa en Timor, hun
eigen status te geven, binnen het be-
'taande Koninkrijk der Nederlanden, in
hien zin, dat zij met een eigen volksver
tegenwoordiging en met door of van
wege de Koningin aangewezen eigen
bestuurders, die aan de Koningin en
hun volksvertegenwoordiging verant
woordelijk zijn, direct aan Nederland
Terbonden blijven, met den wens, dat
aan de volksgenoten dier gebieden het
Nederlanderschap zal worden verleend,
hetgeen voor hun volk een groote eer
zou zijn en de grootste voldoening zou
geven."
De re rsatoean geeft te kennen, o.a.
toet beroep op het Atlantic Charter,
i.noeh tot een Repoeblik Indonesia,
"och tot een Indonesische Federatie te
Willen behoren, maar te willen zijn een
Gelijkwaardig deel van het Rijk in Eu-
mpa binnen het Nederlandse Rijksver
band"
,,Het scheen'', aldus het request, „dat
de Nederlands-Indische Regering er
geen prijs op stelde, dat de gevoelens
van trouwe aanhankelijkheid van de
Grote Oost als geheel en van het Am-
bonese, Menadonese en Timorese volk in
bet bijzonder aan de Nederlandsche
legering en het Nederlandse regering en
bet Nederlandse volk zouden bekend
Worden.
Wellicht ook was de Lt.-Gouver-
generaal te zeer een en al oor voor
de inblazingen van de gezworen en
onverzoenlijke vijanden van Uwe..
Majesteit en het Koninkrijk, waar
mede hij in vriendschappelijke be-
sprekingen was getreden, dan dat
hy de tijd had het oor te lenen aan
het nederige verzoek van Uwe ge
trouwe onderdanen. Althans eerst
12 Augustus vond Zijne Excellentie
gelegenheid ons te doen weten,
bat °ns verzoek „op grond van prac-
tische bezwaren voorshands" niet
kon worden ingewilligd.
üi een te Den Haag gehouden vergade-
Thig van „Nationaal Reveil" heeft de
^orzitter dezer vereniging, de heer J.
Dilissen, in een rede te kennen gege-
dat slechts twee mannen orde in de
hdische chaos kunnen scheppen en wel
Jaraa. van starkenborg Stachouwer, de
vroegere G.-GI, en admiraal Helfrich.
„Nationaal Reveil" acht nieuwe verkie
zingen noodzakelijk, om zo spoedig mo
gelijk een einde te maken aan het kabi-
het-Beel.
De heer Boelhouwer verklaarde, dat
6eel en Jonkman naar Indië zijn gegaan,
0thdat in Nederland het gevoel bestaat
het zo niet langer kan. Minister Lief-
blek zou hebben geconstateerd, dat het
?°i financiële redenen onmogelijk is een
'6Ser in Indië op de been te houden. Het
°ornemen zou bestaan met 1 Augustus
een begin te maken met het terug-
Wekken van troepen.
.Voorts zou, aldus de heer Boelhouwer,
^sloten zijn, dat mr. Jonkman hoofd
■jbrdt van een ministerie voor de op-
w>Uw van het Koninkrijk en prof. Rom-
minister van Overzeese Gebiedsdelen.
Op een vergadering te Enkhnizen
heeft minister Mansholt als zijn
mening te kennen gegeven, dat we
de eerste 15 jaar nog wel met de
viezen-moeilijkheden te kampen
zullen hebben.
In verband daarmede kan minder bui-
^hlands fruit worden geïmporteerd en
er blijft dan veel vraag naar fruit van
be binnenlandse markt. Het is van
belang dat de eigenaars van kleine be
kijven zich in de toekomst meer op
fruitteelt en tuinbouw toeleggen.
Er moet, nu Duitsland is weggevallen,
kar andere markten worden uitgezien,
verheugend noemde spr. het, dat Vrij-
bag j.i. in Brussel een basis gevonden
ls om van zekere minimumprijzen af
°hze producten aan België te kunnen
leVeren, zonder moeilijkheden van
^tensaf sluiting.
Zoals gemeld zal een eerste groep van
politieke delinquenten, gedeeltelijk
^schoolde. gedeeltelijk ongeschoolde
Werkkrachten, omstreeks 24 Mei naar
Nieuw-Guinea vertrekken ten einde daar
Werkzaam te zijn bij de opruiming van
jbÜitaire magazijnen. Deze mensen neb-
zich vrijwillig aangemeld en zijn in
jet fort Honswijk (bij Utrecht) gese
lecteerd op hun medische, psychische en
bh'
*ich
'ysieke geschiktheid. Het aantal,
dat
aanmeldde, bedroeg 240. De ge
inen blijven hier. Met de delinquen-
Jn11 gaat mede de heer J. C. Woesten-
JfrR. secretaris van de Stichting Poli-
eke Delinquenten. Het geldt hier een
toef. Wanneer daar enige tijd gewerkt
zai beoordeeld kunnen worden of
meer groepen zullen gaan. De de-
^bquenten hebben met het Rijk een ver-
Whenis aangegaan voor 2 jaren. Zij
J~len inkomsten genieten van f 150 per
aand voor ongeschoolden en f 200 per
^nd voor geschoolden.
20504
«ÏÏS- 19153
f ÏSS'1535 19589
t Snn 8215 10058 18621
<u°3572 6177 6375 6594 10334 12380
1 hv, l2916 13673
"91486 2227 2297 3102 9195 10820
12961 13166
Ook zou de benoeming van mr. Meynen,
oud-minister van Oorlog, tot Gouver
neur-Generaal aanstaande zijn. In prin
cipe zou volgens spr. besloten zijn, dat
de regering zich langzaam van Ling-
gadjati zal afkeren.
Het republikeinse Nieuwsblad schrijft:
„Van Nederlandse zijde is men algemeen
overtuigd, dat thans binnen afzienbare
tijd belangrijke beslissingen tegemoet
kunnen worden gezien. Wij kunnen hier
op slechts zeggen, dat dit volkomen van
de houding der Nederlanders afhangt.
Indien de Nederlanders aan onze eisen
een gewillig oor lenen, zullen inderdaad
in de komende dagen spijkers met kop
pen worden geslagen. Moet het echter
aan de andere kant hard tegen hard
gaan. dan zijn wij daartoe volkomen be
reid. Het valt niet te ontkennen, dat de
overeenkomst van Linggadjati tót stand
is gekomen onder druk van buiten. Nadat
de Nederlanders getracht hebben bij
monde van minister Jonkman en door de
stunt van prof. Romme met zijn ver
schillende Linggadjati's ons een eenzij
dige interpretatie op te leggen, was het
weer de buitenlandse druk, die de Neder
landers dwong tot ondertekening van
het accoord over te gaan.
Het blad besluit: „Zoals wij de situatie
zien, zal het hoogstwaarschijnlijk wel
hard tegen hard gaan."
De Marine-Voorlichtingsdienst meldt,
dat tijdens een onderzoek van het m.s.
„Nan Mei" op de rede van Sibolga door
Hr. Ms. „Banckert" een republikeins
marinevaartuig verscheen, dat geen ge
volg gaf aan het driemaal herhaald be
vel tot stoppen. Hierop werd een waar
schuwingsschot gelost, waarna van de
wal een levendig mitrailleur- en geweer
vuur kwam. De Nederlandse torpedojager
bracht dit vuur tot zwijgen.
Het 800- ton metende Britse m.s. „Nan
Mei" heeft te Sibolga 50 ton rubber van
een onbekende eigenaar geladen. Men
was in het bezit van de vereiste vaar-
vergunning. Een gedeelte van de beman
ning, onder wie zich Britse onderdanen
bevonden, is door de Indonesische auto
riteiten belet aan boord terug te keren.
De Partai Ra'jat Pasoendan is in verset gekomen tegen de alleenheerschappij der Ja
vanen in het Soendanese gebied. Te Bandoeng kwam een grote menigte bijeen en eiste
een afzonderlijke staat voor de Soendanesen binnen de federatie van de toekomstige
Verenigde Staten van Indonesië
De Nederlands-Indische regering
heef Zondag bekend gemaakt, dat
alle pogingen om op economisch ge
bied tot overeenstemming te komen
met de Indonesische republiek, zijn
mislukt, en dat de houding van de
republiek, die van weinig wil tot sa
menwerking getuigt, „ernstige be
zorgdheid in Nederlandse kringen
heeft teweeg gebracht".
In een verklaring, die gelijktijdig in
Pontianak en Batavia werd vrijgegeven,
werd medegedeeld, dat er onmiddellijk
na de ondertekening van Linggadjati een
begin was gemaakt met economische
besprekingen. Deze hadden ten doel te
zamen met de republiek zich van mark
ten te verzekeren en controle op de in-
en uitvoer uit te oefenen. Op de tweede
plaats, zo luidde de verklaring, werden
er pogingen ondernomen een gezamen
lijk fonds van buitenlandse deviezen te
stichten, waaruit alle aankopen ten
behoeve van Indonesië gefinancierd zou
den worden. Op de derde plaats dienden
de besprekingen ter verkrijging van
een gezamenlijke douanecontrole en op
de vierde plaats werden er pogingen ge
daan om tot overeenstemming te komen
over de onmiddellijke uitvoer van be
volkingsproducten. vóórdat met de be-
De aankomst van de minister-president dr. L. J. M. Beel en de minister van Over
zeese Gebiedsdelen mr. JA. Jonkman te BataviaOp het vliegveld werden zij door
Indonesische autoriteiten begroet
handeling van juridische vraagstukken
een begin zou worden gemaakt.
In de verklaring werd gezegd, dat,
gezien het feit, dat de Nederlandse
voorstellen betrekking hadden op ge
heel Indonesië, dus op de republikeinse
en niet-republikeinse zone, de tegen
voorstellen geen onvoorwaardelijke ga
rantie inhielden voor de teruggave van
eigendommen binnen de republiek aan
de buitenlandse eigenaars, ofschoon
artikel 14 van het verdrag van Lingga
djati een dergelijke garantie inhoudt. In
de verklaring werd vervolgens gezegd,
dat de republikeinen geweigerd hadden
zich te voegen naar de bestaande be-
stuursinstanties, ten einde een econo
mische verzoening tot stand te brengen,
ofschoon deze belofte in artikel 15 van
het verdrag van Linggadjati was vervat.
Tijdens een interview met Aneta te
Pontianak heeft Schermerhom op een
vraag betreffende het communiqué van
de Regeringsvoorlichtingsdienst over de
economische besprekingen verklaard,
dat hierin geen sprake is van een crisis
in de huidige situatie, doch alleen van
een mededeling, welke beoogt de ver
schillende punten, waarop het bereiken
van een oplossing door de gang van de
besprekingen tot nu toe niet verwezen
lijkt kon worden, weer te geven.
Vandaag is te pontianak het statuut
voor West-Borneo ondertekend, waarbij
West-Borneo als autonome staat met
zelfbestuur wordt erkend. In aan
wezigheid van minister-president dr. L.
Beel en de Indonesische zelfbestuurders
en adviseurs van West-Borneo onder
tekenden Luitenant-Gouvemeur-Gene-
raal dr. Van Mook en de commissie-
Generaal het historische document.
Beel en Jonkman hebben Zater
dagavond te Batavia een officiële ont
moeting gehad met de leden der Indo
nesische delegatie.
De Engelse koninklijke familie is na
een reis van drie maanden naar Zuid-
Afrika weer in het vaderland terugge
keerd. Zij werd te Porthsmouth luid-
ruchtilg verwelkomd door 750.000 jui
chende Engelsen, die op het strand en
de rotsen stonden, om iets van de thuis
komst te zien.
(Van onze correspondent)
Na discussies, die ruim drie uur in
beslag namen, werd Zaterdagochtend
te Utrecht in de Partijraad van de
Kath. Volkspartij het Algemeen Regle
ment van de partij, voorzien van enkele
wijzigingen, zonder hoofdelijke stem
ming aanvaard. De Reglementscom
missie bleek .oh goed van haar taak
te hebben gekweten, maar ook de af
gevaardigden hadden zich goed in deze
materie ingewerkt. Vlotter ging de be
handeling van het Bijzonder Reglement
op de Afdeling en op de Jongerenorga
nisatie, zodat deze reglementen, nadat
enige amendementen door het partij
bestuur waren overgenomen, ook nog
binnen de gestelde tijd z. h. st. vast
gesteld konden worden.
Prof. Romme gaf in de middagver
gadering een duidelijk overzicht van de
staatkundige toestand in het parlemen
taire werk.
„Het .is nu al eeh half jaar geleden",
zei Prof. Romme „dat de troonrede onder
verantwoordelijkheid van het Kabinet
Beel werd uitgesproken".
Men zou zich thans kunnen afvragen
in hoeverre de Inhoud van deze troon
rede, die evenals de Inhoud van ons ur
gentie-programma getuigt van progres
sief beleid In Christelijke richting, thans
is verwezenlijkt. Over de hoofden van de
leden van de Partijraad heen wilde prof.
Romme de leden van het kabinet verzoe
ken. met alle waardering overigens voor
wat gepresteerd Is, de troonrede nog eens
na te lezen.
Zoals echter de minister-president on
langs In een interview heeft verklaard
komen er slechts heel weinig punten ln
de troonrede voor, waaraan niet voldoen
de aandacht Is besteed: vele verkeren ln
een stadium van uitvoering en voorberei
ding. Spreker wilde zich ditmaal beper
ken tot enkele practische punten van de
politiek, die van zeer groot belang zijn.
De practische politiek in het lopende
parlementaire jaar wordt gekenmerkt
door overheersing van het Indonesische
probleem. Hoewel prof. Romme hier
thans niet nader op in ging, wilde hü
toch onder de aandacht brengen, dat
sinds 29 Maart enkele dingen gebeurd
zijn, die zeer onaangenaam genoemd
mogen worden, al past soberheid, nu de
minister-president en zijn collega van
Overzeese Gebiedsdelen zich in Indië
bevinden om de beginselen van de ko
ninklijke rede van 1942 op basis van
Linggadjati tot verdere verwerkelijking
te brengen.
Het verheugde de heer Romme zeer, dat
de werkingssfeer van Linggadjati enige uit
breiding heeft gekregen door de stichting
van een voorlopig Negara voor West-Bor-
neo, een gebied waar ook op grondslag van
gelijkwaardigheid kan worden voortge
bouwd.
Verheugend is ook. dat wij een verstevi
ging mogen verwachten van deze grond
slag van Negara, doordat wanneer de be
richten juist zijn. deze eenzijdige ordon
nantieregeling zal worden omgezet in een
tweezijdige overeenkomst. Tegenover deze
verheugende berichten staan voor hen, die
eerlijke uitvoering van Linggadjati willen,
verschijnselen, die komen uit de hoek van
de republiek Indonesië en die er op wijzen,
dat daar krachten werken, die met de geest
en de letter van Linggadjati niet verenig
baar zijn.
Anderhalve maand is verstreken na de
ondertekening van Linggadjati en thans
constateren wij. dat het schandaal, dat
zich in de republiek geïnterneerden bevin
den, nog steeds niet is geliquideerd. Daar
is nog altijd niet het bezit van vrijheids
rechten, die Ln het handvest van de Ver
enigde Naties staan vermeld. Ook is in
volkomen strijd met Linggadjati het verzet
van de republiek om Nederlanders naar
hun plantages te laten terugkeren om daar
de normale economie weer op gang te bren
gen. Bovendien heeft de republikeinse mi
nister van Defensie laatst besproken in
hoeverre met Nederland defensief moet
worden samengewerkt. Maar dit is een
vraagstuk, dat behoort tot het terrein van
de souvereine unie. Wil Nederlanders, aldus
Prof. Romme sluiten overeenkomsten om
dat wjj haar tenuitvoerlegging willen en
w« willen de tenuitvoerlegging omdat wij
overeenkomsten sluiten.
Hierna ging prof. Romme in op de
regeling van de materiële oorlogsschade
en op de maatstaven, waarnaar de
katholieke fractie deze zal beoordelen,
zoals onlangs in een persconferentie door
mr. Teulings werd medegedeeld. Als
meest progressief lid van het kabinet
noemde Romme minister Lieftinck, die
ons binnenkort voor een hoofdschotel
zal plaatsen, zo pikant, dat sommigen
reeds htm hart voelen krimpen.
Betreffende het punt van de vermo-
gensheffing ineens meende prof. Romme
dat het urgentieprogramma van de
K.V.P. zeer duidelijk is. Van de katho
lieke fractie kan niet worden verwacht,
dat zij zich zal kanten tegen vermo
gensheffing ineens. Wij achten dit in
deze tijd een noodzakelijke maatregel.
En wij leggen hier geen maatstaven
aan, ontleend aan andermans beginse
len en wij zullen zeer zeker in het oog
houden dat er gevaren schuilen van
socialiserende aard.
Het was spreker aangenaam overeen
stemming te hebben geconstateerd bij
de noodvoorziening voor Ouden van
dagen, welke op voorstel van minister
Drees in de Kamer zonder hoofdelijke
stemming is aanvaard. De gehele Ka
mer heeft zich uitgesproken voor de
verzekeringsgedachte. Hoewel het thans
nog niet het moment was om ieder lid
van het kabinet te beschrijven, wilde
prof. Romme toch opmerken, dat de
minister-president door zijn grote werk
kracht en leidend vermogen de dank
van het vaderland verdient. Velen kij
ken hem kwaad aan wegens zijn forma
tie van het kabinet en ook naar de le
den van de Katholieke Kamerfractie
worden hierdoor wei eens boze blikken
geworpen.
(Zie vervolg op pag. 2)
Verwachting tot Dinsdagavond:
Aanhoudend warm voorjaarsweer
met overdag tijdelijk zonneschijn,
maar met voornamelijk in de na
middag, avond en nacht enkele ver
spreide bnien met kans op onweer
Des nachts weinig wind met hier en
daar nevel of mistvorming, overdag
meest matige wind nit Oostelijke
richtingen.
Algemene vooruitzichten: Het is te
verwachten, dat het voor de tijd van
het jaar zéér warme weer nog ten
minste enkele dagen zal aanhouden
waarbij de kans op losse onweersbuien
echter blijft.
Zon 4.51—20.22, maan 2.44—11.24.
Volgens de Washingtonse correspon
dent van de „New York Times" zal Dean
Acheson, de Amerikaanse onderminister
van Buitenlandse Zaken, om eoono-
mische redenen deze week aftreden.
Volgens deze zegsman zullen in de ko
mende twee maanden verschillende voor
aanstaande politieke adviseurs van het
ministerie van Buitenlandse Zaken af
treden, onder wie de plaatsvervangende
minister Spruille Braden.
Volgens socialistische bladen heeft de
Sovjet-politie te Wenen het vuur geopend
op de menigte, toen enige personen, die
professor Stern hadden mishandeld, geen
gehoor gaven aan de Russische bevelen.
Stern had in het openbaar een rede ge
houden, waarin hij. o.m. had gezegd, dat
„alle Oostenrijkers, die gedurende de oor
log in Hitiers leger hadden gediend"
misdadigers waren. Hierop was men hem
te lijf gegaan en Stem riep de hulp in
der Sovjet-politie, die met tommyguns
ten tonele verscheen.
Twee Duitse veldmaarschalken en tien
generaals werden Zaterdagavond als
oorlogsmisdadigers in staat van beschul
diging gesteld. Zij worden er van be
schuldigd ten minste 13.000 mensen op de
Balkan en in Noorwegen te hebben ge-
executeerd wegens verzetsdaden, ten
gevolge waarvan 60 Duitse soldaten zijn
gedood. De beschuldigden zijn de veld
maarschalken Wilh. List en Maximiliaan
von Weichs, kol—gen. Lothar Rendulic
en de generaals Kuntze, Foertsch, Boeh-
me, Speidel, Von Geitner, Selmy, Lanz,
Demmer en Von Leyser.
10 Mei was het precies zeven jaar
geleden, dat de Duitsers ons land
binnenvielen. Het was een stralende
lentedag, doch bommenwerpers ver
duisterden de hemel. Een lange pe
riode van terreur en vernedering was
aangebroken. Vele dappere mannen,
die zich tegen de brute overheerser
verzetten, moesten dit met de dood
bekopen. Zaterdag was het weer een
zomerse lentedag, met een haast wol
kenloze hemel, die thans echter niet
verduisterd werd door angstig gieren
de vliegtuigen, maar men zag vogels,
die over het vredige duinlandschap
scheerden. Op de Erebegraafplaats
aan de Zeeweg te Overveen hield de
Nederlandse Vereniging van ex-poli
tieke gevangenen uit de bezettingstijd
op deze zonnige dag haar jaarlijkse
herdenkingsbijeenkomst. Zij, die in de
oorlogsjaren één waren in lijden en
strijden, hebben eensgezind en ge
zamenlijk op deze gewijde plaats de
gevallenen in een aangrijpende plech
tigheid herdacht.
Reeds vroeg in de ochtend kwamen
deelnemers uit alle delen van het land
naar de Spaarnestad. 's Middags half drie
werd de stoet op de Grote Markt opge
steld. Kort vóór de afmars beklom de
waarnemend burgemeester, de heer D. J.
A. Geluk, het bordes van het stadhuis.
In een korte toespraak herinnerde spr.
er aan, dat zeven jaar geleden de tijd
van onderdrukking en slavernij was be-
Dit jaar is in Scheveningen een
oud gebruik in ere hersteld. Zondag
was het daar „vlaggetjesdag". De
schepen, die Dinsdagmorgen 8.30 uur
zuilen uitvaren ter visvangst, waren
opgetuigd en gepavoiseerd. De Sche-
veningse haven zag er feestelijk uit
en trok veler belangstelling.
Van Scheveningen zullen 60 sche
pen vertrekken en van Vlaardingen
en IJmuiden 55. In totaal, derhalve
115 stuks. De schepen, welke uit
IJmuiden vertrekken, zijn voor het
merendeel Katwijkers.
gonnen. Het verzet van het Nederlandse
volk, waarvan de ex-politieke gevangenen
een deel vormden, moest toen beginnen.
Zij rekenden het tot een plicht vóóraan
te gaan en zij waren het, die zich ver
zetten tegen de maatregelen van de Duit
se bezetter. Vandaag, aldus spr., her
denkt gij degenen, die gevallen zijn voor
de vuurpeletons en die niet terugkeerden
uit de concentratiekampen.
Vooropgegaan door trommelslagers van
de padvinderij zette de stoet, die enige
honderden meters lang was, zich in be
weging. Iedere groep van ex-politieke
gevangenen werd door een bordje van
een der vele concentratiekampen aan
geduid. Er werden vlaggen meegedragen,
die door de textielstad Enschedé waren
geschonken. Behalve ex-politieke gevan
genen en nabestaanden, liepen verschil
lende jeugdorganisaties en schoolkinde
ren mede. Zieken en invaliden werden
met speciale bussen naar Overveen ver
voerd.
Op de Erebegraafplaats wapperde in
een straffe wind de Nederlandse drie
kleur halfstok. Rondom de graven schaar
den zich de deelnemers, terwijl honder
den belangstellenden een plaatsje zoch
ten op een der blonde duintoppen. Wij
zagen o.a. de Commissaris der Koningin,
Baron de Vos van Steenwijk.
De Haarlemse Postfanfare leidde de
plechtige bijeenkomst in met koraaimu-
ziek. Vervolgens declameerde mevr.
Wanda Reumer op ontroerende wijze
een gedicht, dat speciaal voor deze dag
en plaats geschreven was door Piet v. d.
Werff.
Namens de regering sprak de minister
van Justitie, mr. J. H. van Maarseveen,
een herdenkingsrede uit. Spr. memo
reerde de grote beproevingen waaraan
het Nederlandse volk heeft bloot ge
staan.
(Vervolg op pag. 2)
Zaterdagmorgen werd brand ontdekt
in een boerderij in het dorp Lithoyen
nabij Os. In minder dan geen tijd ston
den vier boerderijen en een woonhuis in
lichter laaie. Meer dan 30 personen, van
wie nog een drietal ernstige brandwon
den opliep, zijn door deze brand dakloos
geworden.
(Van onze parlementaire redacteur)
De procureur-fiscaal, mr. W. Bakho
ven, eiste Zaterdagmiddag aan het slot
van zijn requisitoir voor het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam tegen jhr. de
Geer een voorwaardelijke gevangenis
straf van één jaar, een geldboete van
f 4000, alsmede ontzetting uit het recht
tot het bekleden van ambten en het
passieve en actieve kiesrecht, een en
ander voor de tijd van vijf jaar, een
ten dele symbolische, maar toch zeker
niet malse straf, waartegen de heer De
Geer in zijn pleitrede, die hij Zaterdag
avond drie volle uren lang voor het Hof
hield, zijn onschuld van direct en voor
waardelijk opzet heeft volgehouden, zij
het dat hij wel heeft willen erkennen,
dat hij niet naar Nederland had moeten
terugkeren en dat zijn publicatie van de
brochure niet opportuun is geweest.
Een zware zitting heeft deze laatste
dag van het proces opgeleverd, van
's morgens tien tot 's avonds half elf in
een benauwd zaaltje, en het is toch
eigenlijk de zesenzeventig-jarige ver
dachte geweest, die het meest bewon
derenswaardig mocht heten. Zonder een
spoor van vermoeidheid te tonen heeft
hij dat allemaal uitgezeten, een onder
vraging doorstaan en zich daarbij heftig
geweerd, een requisitoir aanhoord van
drie uur, even uitmuntend door de
saaiheid van vorm en voordracht als
door de degelijkheid van zijn inhoud, en
tenslotte zelf een pleidooi van drie uren
afgestoken, dat onberispelijk was. Het
was misschien minder een pleidooi dan
een Kamerredevoering. De oude parle
mentariër stond daar nog eenmaal in
ai zijn oratorische en dialectische kracht.
De woorden „meneer de voorzitter" wa
ren niet van de lucht. Men hoorde de
verdachte zelfs een keer tegen de presi
dent zeggen „als ik u zou mogen advi
seren" en tenslotte bracht hij hulde aan
de „vorige spreker" (dat was de requi-
rerende procureur-fiscaal!) voor het voor
hem in menig opzicht boeiende betoog
van die middag. Het was het oude floret-
spel tussen de geachte afgevaardigden
uit de dagen van weleer.
Maar cat was er alleen zolang jhr. De
Geer de toon zelf kon aangeven. Zolang
de president, prof. Van Hamel, aan het
woord was, hoorde men menigmaal een
zeer dramatische ondervragingsdialoog,
waarin de president meedogenloos op de
verdachte Indrong. We hebben zulke mo-
menten reeds eerder gereleveerd. Zy wa
ren er ook nog Zaterdag, toen de presi
dent de verdachte een beoordeling van
zijn daden wilde ontlokken en datzelfde
spel weer begon van vasthoudende vragen
en tientallen pogingen om te ontwijken
en weg te glippen. Maar, houdt de presi
dent dan vol, als uw wettige regering nu
herhaaldelijk tegen u zegt: De Geer doe
het niet, De Geer doe het niet; als men
u spreekt van landverraad en woordbreuk,
en u doet het dan toch, is dat dan niet
al te individualistisch, al te eigengereid,
is dat dan niet egoïstisch, als u alleen
uw haan koning wil laten kraaien? Er
komt een moment, waarop men gehoor
zaamheid moet bewijzen.
De Geer wil, als hij er niet meer bui
tenom kan, desnoods erkennen, dat het
niét opportuun was en Individualistisch,
maar het was niet egoïstisch. De onver
beterlijke egocentrie van deze man vindt
een grandioze uiting, als de president
doorgaat het hem ongemakkelijk te ma
ken en hij, de verdachte, hem toevoegt:
„Miaar meneer de president zo had ik
het me nu helemaal niet voorgesteld!"
Ook over de brochure zijn nog diep
gaande beschouwingen gehouden, die
voornamelijk ten doel hebben de eigen
gereidheid van deze man aan te tonen",
die zijn zin deed tegen beter weten in.
Ook toen hij toch reeds de reacties qp
zijn brochure kende, heeft hij in 1944 op
nieuw getracht een brochure uitgegeven
te krijgen, doch Seyss-Inquart had er ge
noeg van. Onder de stukken komt ook
een brief te voorschijn, waarin H. M. da
Koningin haar kabinetschef aan jhr. De
Geer liet schrijven dat bij publicatie van
de brochure t. z- t. rekening van hem zal
worden gevorderd wegens bijzondere hulp
verlening aan de vijand. Doch die brief
is nooit bij De Geer aangekomen en oe
brochure was al verschenen.
Met dat al Is bet in dit proces vaak
fel en scherp toegegaan en het Hof heeft
van zijn opinie over de morele betekenis
van De Geer's daden onomwonden blijk
gegeven. De morele betekenis dat was
dan ook de inzet van dit in wezen niet
strafrechtelijke, doch politieke proces.
De daden zelf zijn materieel, naar hun
uitwerking genomen, niet van heel groot
belang geweest. Zij moesten op hun mo
rele waarde getoetst worden, en dit
diende te geschieden tegen de slimme
verdediging in van een man, die er van
meet' af aan op uit is geweest die
morele waarde achter louter formele be
weringen te verbergen, als gold het in
differente daden van een volkomen par
ticulier persoon. Vandaar dat de presi
dent forse stoten heeft gedaan om tot
op de morele achtergronden van dit het
van argeloos voorgedragen feiten door
te dringen, want pas op die achtergrond
kan het Hof zich een oordeel vormen.
(Vervolg op pag. 2)
(Van onze Brabantse redacteur)
Zodra de maand Mei in het land is, be
ginnen in Brabant de bedevaarten. Het
mag bekend worden verondersteld, dat
het Brabantse volk een grote devotie
heeft voor O. L. Vrouw. De Wereldcon
gregatiedag, die Zaterdag in Den Bosch
werd gehcuden, gaf velen de gelegenheid
door een bedevaart naar de Zoete Lieve
Vrouw van Den Bosch de echte Brabant-
Se plechtigheden mede te maken.
Om 12 uur werd in de kathedraal de
plechtige Hoogmis gecelebreerd door de
hoogeerw. heer C. Kerremans S.J., Pro
vinciaal van de Nederlandse provincie
der Sociëteit van Jezus. Bijzonder plech
tig was het moment, toen in het
Bossche Godshuis door de aanwezigen de
opdracht aan Maria werd hernieuwd. Na
dat de algemene secretaris van de Ma-
riacoiigregatie in Nederland, de zeereerw
heer L. Paulussen S.J., een inleiding had
gehouden, kozen de aanwezigen de H
Moeder van God tot Koningin, Be
schermster en Voorspreekster.
In de namiddag verzamelden de dui
zenden deelnemers aan de bedevaart zich
voor het Bisschoppelijk Paleis, om
hun aanhankelijkheid te betuigen aan
de Bisschoppen en te protesteren
tegen de smaad en de beledigingen, die
hen onlangs in de anti-christelijke pers
werden aangedaan-. Een der Congreganis-
ten hield "n enthousiaste toespraak, waar
in hij 't doel van deze bedevaart schetste
en de toewijding uitsprak, die allen be
zielt voor onze Bisschoppen. Een donde
rend gejuich was het antwoord der be
devaartgangers. Hierna bracht Mgr. P.
Hendrikx, Vicaris-Generaal in 't Bisdom
Den Bosch in naam van het Hoogw. Epis
copaat de congreganisten dank voor hun
massale verklaring van trouw en gaf hun
de Apostolische Zegen. Er werden tele
grammen aan Z. H. de Paus en Z. Emin.
Kardinaal de Jong gezonden. Daarna be
gonnen de afzonderlijke bijeenkomsten in
de St. Jacobskerk en de St. Catharine-
kerk, waar verschillende sprekers hst
onderwerp behandelden: de taak van de
Maria-congregatie in- deze tijd. Om half
vijf werd deze wereldcongregatiedag be
sloten met de Zegen met het Allerheilig
ste, waarna de duizenden bedevaartgan
gers, onder wie grote groepen uit Noord
en Zuid-Holland, huiswaarts gingen.
Aangezien de laatste der Nederlandse
Pauselijke oud-Zouaven onlangs is
overleden, zal de Algemene Nederlandse
Zouavenbond officieel worden opge
heven. Dit zal geschieden 18 Mei a.s. te
Hillegom, waar pastoor B. van Leeuwen,
die jarenlang voorzitter van de bond was,
om half elf een plechtige Hoogmis zal
opdragen. Pastoor I. Wils, die de zoon
is van een zouaaf, zal de predikatie hou
den. 's Middags 1 uur volgt dan de slot
vergadering in Hotel Sistermans te Hille
gom. De Pauselijke internuntius, Mgr.
Paolo Giobbe, heeft zijn aanwezigheid
by deze plechtigheid toegezegd.
