Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 13 mei 1947 | pagina 3

M

NATIONAAL GEDENKTEKEN OP
DE GREBBEBERG

r

Canonisatie van Broeder Klaus

Intern, landbouwconferentie

te Den Haag

Bloemen voor OX.Vrouw v. Fatima

DE MAN die geen

DE POLITIEKE BETEKENIS VAN DE
AMERIKAANSE RIJKDOM

Levenslang geëist voor
bestialiteiten

SÉ

„DIE HAGHE SANGERS" BEGINNEN ACTIE VOOR
INZAMELING KOPEREN MUNTEN

c

Bewondering voor het inpolderingswerk

geld kon uitgeven

.DINSDAG 13 MEI 1947

PAGINA 3

BUITENLANDS OVERZICHT

Export van geld en goed is tevens
uitoefening van invloed

Zwitsers Nazareth

Openingsrede minister Mansholt

WILLEM MENGELBERG VOOR
DE ERERAAD

Weer een ei

Monster op de
Mount Everest?

Beul van Amersfoort
staat terecht

door A. J. CRONIN

(Wordt vervolgd)

Gedurende de oorlog draaide de Ame
rikaanse productiemachine op volle
toeren, ter voorziening in de eigen
.krijgsbehoeften en in die van de bond
genoten. Het einde van de strijd bracht
°c V. s. in een situatie, waarin zij een
v°rdering hadden op de meeste bondge
noten wegens geleverd oorlogsmateriaal,
tat immers niet cadeau gegeven, maar
61 echts uitgeleend was, en waarvoor men
betaling schuldig was, indien men
jj®t niet meer kon of wilde teruggeven.

Daarenboven bezat Amerika een indus
trieel apparaat, dat,' eenmaal omgescha
keld op productie voor vreedzamer doel-
e'nden, nog meer dan voorheen de zaken
man naar afzet in het buitenland ver
tes. Hiermee hand in hand ging een
verarming van de andere oorlogvoeren
den. Vernieling, nationale inspanning om
®en bijdrage in de strijd te leveren,

leningen, die nu langzamerhand moeten
borden terugbetaald, dat en nog meer
•haakte het verschil in welstand tussen
Amerika en de rest van de wereld zo
kroot als nooit tevoren.

De V. S. zijn rijk, niet alleen aan geld,
•haar ook aan tal van goederen, die el-
öers schaars, althans niet in voldoende
"•ate aanwezig zijn. Het is dan ook geen
"onder, dat er van alle kanten om Ame-
•"jkaanse hulp is gevraagd. Men moet
aarlijk enige moeite doen om een eens
Oorlogvoerend land te vinden, dat niet
m Washington heeft aangeklopt voor een
ing. Wij overdrijven wat, maar het is

len:

ten feit, dat talloze verzoeken om lenin-
êen bij de V. S. aanhangig zijn gemaakt,
ofschoon niet alle ingewilligd. De grote
mogendheden, Engeland, Frankrijk, Chi-
••a> ja Rusland, ontkwamen aan de nood
zak van zulk een steunverzoek al even
min als de kleinere, van de klasse van
Wederland of Egypte.

Ofschoon de Amerikanen meer dan
eens afwijzend beschikten (o.a. ten
aanzien van Rusland), zijn toch
?°k vele leningen toegestaan. Tot voor
waren dat uitsluitend regerings-

kort

kningen, d.w.z. dat zij werden gefinan-
m&rd niet gelden, die ter beschikking van
0 staat kwamen door belastingen, accijn-
e. d. Men heeft zich wel eens afge
jaagd, of dit nu maar steeds kon door-
kaan. Eéns moest toch de bodem van de
Amerikaanseschatkist in zicht komen,
"ij beschikken niet over voldoende ge-
8evens, om een antwoord op vragen van

die

soort te kunnen geven. Wel weten

dat het totale uitgeleende bedrag
keen onbehoorlijke proporties heeft naast
e uitgaven, die Amerika zich voor het
teren van de oorlog getroostte. Onge

twijfeld zal in de komende jaren het in
komstentotaal dalen door belastingver
mindering. Maar dit behoeft nog geen
daling van de uitleencapaciteit beneden
die van nu mede te brengen, omdat men
enkele weken geleden is begonnen, bui
tenlandse leningen ook op de particuliere
beleggingsmarkt te brengen. De Noorse
lening van 10.000.000 dollar, waarover wij
Vrijdag 1.1. terloops en in ander veroand
schreven, was de eerste, die aldus voor
rekening van het particuliere kapitaal
kwam.

Behalve om geld, kan men ook om de
goederen vragen, die men voor dit geld
zou willen kopen: voedsel, machines, tex
tiel, schepen, grondstoffen, steenkool,
enz. Dat is dan ook op zeer grote schaal
gebeurd, en het gebeurt voortdurend nog.
Te Washington heeft men te kennen ge
geven, dat men voortaan op zulke ver
zoeken slechts zou ingaan, als het lan
den betrof, waarvan de regeringsvorm in
overeenstemming was met de Ameri
kaanse opvattingen over democratie. Dat
betekent dus voor die staten, waarvan de
regeringsvorm deugde, dat men er niet
al te ver van moest afwijken, wilde men
niet de bijstand der V. S. verbeuren. En
voor de staten, wier regeringsvorm de
Amerikanen niet beviel, dat zij zich door
een wijziging wellicht (allicht?) die bij
stand zouden kunnen verwerven.

et dit laatste raken wij aan een
belangrijk punt: de macht van
Amerika's rijkdom. Het is duide
lijk, dat een voorwaarde als het voldoen
van een regering aan de Amerikaanse
opvatting van democratie de export van
geld en goed verheft tot een wapen vóór
die opvatting: dat men er dus macht
mee uitoefent.

Dit wapen snijdt evenwel nog fijner.

Yankees lenen geen geld en leveren
geen waren op crediet, als zü er niet
zeker van kunnen zijn, dat zij binnen
de afgesproken tijd betaling zullen ont
vangen. Die zekerheid hebben zij pas,
wanneer het ganse regeringsbeleid van
een land hun zakelijk aanstaat. En dit
houdt in, dat een land, waar behoefte
aan een lening bestaat, zich zal beijveren,
zijn beleid zoveel mogelijk aan te passen
bij, of tenminste zo weinig mogelijk te
laten afwijken van de Amerikaanse eis.

Nederland zelf levert hiervan het voor
beeld. Hoe vreest men hier niet, dat de
lening, naar welke wij op het ogenblik
dingen, zal worden afgewezen met het
oog op allerlei regeringsmaatregelen, die
Washington niet sympathiek zijn: Lief-
tinck's krasse, naar staatsingrijpen in de
private eigendom zwemende belasting-

'xW m

i o i&ffi

Een kijkje op een der stands van de grote Hamat Missie-tentoonstellingwelke in het
Kurhaus te Scheveningen wordt gehouden

Maandagochtend is het Koninklijk
Mannenkoor „Die Haghe-Sangers" per
salonboot naar de Grebbelinie gereisd
om enkele devote liederen ten gehore te
brengen op de begraafplaats van onze
gesneuvelde strijders. De heer W. K.
Poulus, voorzitter van „Die Haghe-San
gers" aldaar het woord voerende, meen
de deze plechtigheid niet alleen te mo
gen, maar ook te moeten aangrijpen
om de gelegenheid te scheppen een be
lofte, door millioenen Nederlanders in
stilte gedaan, te kunnen inlossen.

Spr. herinnerde aan de tijd, dat
de Duitsers het bevel gaven, dat
alle koperen munten door het Ne
derlandse volk moesten worden In
geleverd en dat prompt daarop de
Engelse zender en ook de illegale
blaadjes dringend verzochten niet
alles aan onze overweldigers af te
geven. Verstopt zoveel mogelijk werd
er .gezegd, maar verbergt in ieder
geval een rolletje met 50 centen om

politiek, onze niet zo erg toeschietelijke
houding jegens de Repoeblik, de neiging
tot socialisatie van het mijnwezen, de
banken, enz. De Amerikaanse verklaring,
dat men belang stelt in de uitvoering van
de Linggadjati-overeenkomst, speciaal
van die artikelen, welke de Indonesische
export behandelen, spreekt in dit verband
boekdelen.

Kwade dagen voor de asphalt-bankiers „Wij wonnen de oorlog"
Een bestorming op de Rue de Rivoli Tiergarfen exit Een
„snel '-epidemie in de jungle van Birma - Een staaltje van ambtenarij.

De geldhandelaars van Parijs heb-
slechte dagen gehad. De meesten
hebben hun „kamers-achteraf"
•ftar<- even gesloten om in rustige buiten-
1 op het land op verhaal te komen,
^uner Ramadier heeft hun te schande
®etet door aan te blijven en een rege-
kagscrisis te vermijden. De dollar- en
Bonden-sjacheraars hadden dit nooit
Ppfven denken en daarom tegen royale
Rijzen alle dollars opgekocht, die zij
.•heien konden. Vele Parijzenaars zijn
r goed van geworden, maar toen op een
koede avond minister Ramadier niet
ardween en de franc dus niet onmid-
®e|lijk gevaar zou lopen, kelderden de
Rijzen nog sneller, dan zij eerst ge-
tegen waren. Op de Place de L'Opera
de Boulevard de la Madeleine, waar
teze asphalt-bankiers bij voorkeur ple
kte1 te opereren, werd zelfs de poging
pdaa® om geheel in strijd met de
Pt nu toe geldende zeden de Ame
rikanen te bewegen dollar-s te kopen in
^'aats van te verkopen. Het lukte niet
11 de heren zitten met de stroppen. „In-
Ramadier was afgetreden, zou de
^.°jlar tot 300 francs gestegen zijn, maar
yP kunnen wij amper meer rond ko-
X*1", het zijn de woorden van een van
Peze geldmagnaten, waarin zowel zijn
te>p als zijn ongeluk liggen opgesloten,
medelijden mee te krijgen.

Het Sovjet-volk en zijn gewapende
macht hebben niet alleen de vrij-
heid en de onafhankelijkheid van
et moederland verdedigd, maar ook de
eiken, van Europa bevrijd, het Duitse
o»k inbegrepen, van het fascistische
yk-" Deze woorden richtte* Maarschalk
**>ulganin tot zijn Sovjet-toehoorders,
ten hij ter gelegenheid van de tweede
eri&ardag van de overwinning het
°ord voerde. Over de prestaties van
jyPerikanen of Engelsen repte hij niet.
^tegendeel, hij beschuldigde hen ervan
jP overwinning uitgesteld te hebben,
o Moskou en een-en-twintig andere
eden werden dertig saluutsalvo's ge-
st ter ere van de Sovjet-Russische
erwinning op de gemeenschappelijke

11 and".

LA on honderd mensen stonden in de

voor een bioscoop, een vijftig
en tal volgden met aandacht de uit
batingen van een gids over de archi-
l°nische schoonheid van een gebouw,

anderen vulden de terrassen
stön het Palais Royal en tientallen
V0(?den in aandachtige bestudering
0a de kaarten van de Ondergrondse:
tliv kleurde Zaterdag op de Rue de
«n v in parijs, toen 400 jonge dokters
een erPlegers op het sein wachtten tot
l)ahc'ranval °P ket ministerie van Fi-
e'dB 6n' Die rij voor de bioscoop en die
leicjj„rnet zijn betoog waren slechts af-
tuin t8sman°ouvres om de politie om de

Op j. f beiden. De vierhonderd wachtten
hef 1 Sein van 11 uur: ..Stormen", Op
tocjj ogenblik kreeg de politie

'dderh108 iets in de gaten, maar de
kon<] aast bijeengefloten politieagenten
"«r<3en et oordon niet handhaven en
bep Vft °nder de voet gelopen. De trap-
tijci ministerie waren in record-

k«boUw 8en- Maar de ramen van het
•dihlstej. ^rden nlet geblindeerd en de
Sofaas keeft zich niet in zijn kamer

terd noch zijn huisbewakers

het sein tot een tegenaanval gegeven.
Vermoedelijk heeft hij vertrouwd op de
vredelievendheid van de geneeskundigen.
Maar de woordvoerders hebben hem wel
duidelijk gemaakt, dat zijn vertrouwen
ook té ver kan gaan. Indien hij ten
minste hiet volledige vervulling van de
eisen van het „vitale salaris-minimum"
zal geven, zal Parijs na zijn kranten-,
fabrieks- en melkslijters-staking, ook
niet-werkende ziekenhuizen krijgen. De
dokters staan op hun standpunt. De
slogan was: „Wij doen geen centime
van onze eisen af".

Waar de Berliner in zijn goede
dagen bij voorkeur flaneerde,
waar veertig jaar geleden nog
de trotse gehelmde Pruisische officieren
paradeerden, is nu een troosteloze vlak
te, verdeeld in percelen voor de op
volkstuintjes beluste Berlijner van van
daag. De „Tiergarten" is dood en ver
kaveld. Volkstuinders spitten de grond
om, waar nog niet zo heel lang geleden
de Berlijner op het gras onder de zware
bomen, de warmte van de stad ont
vluchtte. Maar nu is de Tiergarten weg.
De bomen en zelfs de zware stronken
zijn verdwenen in de kachels van de
kelders en bewoonbare kamers van de
stad. Enige duizenden hebben het geluk
van een strookje grond. Overdag vegen
zij met blikken de paardenmest van de
straat en 's avonds spitten ze het onder:
in de hoop in de zomermaanden een
maaltje spinazie of rabarber van eigen
tuin te kunnen verorberen of voor de
winter wat aardappels te kunnen over
sparen.

Ook in de rimboe en jungle van de
Birmese binnenlanden heeft de
moderne techniek de oude wapens
verdrongen, sinds de wilde stam van de
Wa's in de woeste bergen van het Noord-
Oosten b(j hun jacht °P mensenoffers
voor hun stamgoden van automatische
wapens gebruik maken. Er is een „snel'-
epidemie uitgebroken, te wijten aan het
mislukken van de oogst. De gebruiken
van de stam eisen, dat mannen, vrou
wen en kinderen worden onthoofd en
de hoofden aan de goden worden ge
offerd. Maar ook in Birma neemt men
bij voorkeur voor dergelijke eisen men
sen van een andere, al of niet vyandige
stam. Krijgers van de Wa's overvallen
nu de dorpen in de buurt. Met pyi en
boog werden in vroeger dagen de vijan-
den gedood en met groote messen van
hun hoofden beroofd. Maar sinds ook
in Birma een moderne oorlog is gevoerd,
weten zelfs de onbeschaafdste Birmezen
(en de Wa's zijn onbeschaafd) dat do
den met een automatisch pistool altyd
iets sneller en efficiënter gaat dan met
een klewang. Het Chinese leger is er al
meer dan eens de dupe van geweest,
want zün opslagplaatsen worden de
wapens gestolen.

Wanneer de Wa's in statistieken
de successen van hun operaties
zouden kunnen optekenen, zou
den zij misschien zelf verbaasd staan
van de snelle stijging van de lijnen.
Want waren vroeger drie of vier hoofden
het resultaat van oen „snel"-operatie,
de laatste, tijd zijn het er vijftig gewor
den. En dè stammen van de Naga-heu

velen, die in een bloedvete met elkander
leven, hebben volgens meldingen uit
Rangoon- kans gezien in één week hon
derd hoofden aan de goden te offeren.
De Birmese regering, die deze voorvallen
vooral voor de buitenwereld nogal on
aangenaam vindt, kan er niet veel te
gen doen. Een flinke, goed uitgeruste
expeditie zou nodig zijn, om de 90.000
wilde, bloeddorstige Wa's in hun berg
gebieden klein te krijgen. Zy wonen p
de toppen van steile bergen. De ingan
gen tot hun dorpen zijn listig gecamou
fleerd en worden „bewaakt" door in'rijen
van honderden opgestapelde grijnzende
mensenschedels.

Er bestaan ook nog Indische naga's,
die het koppensnellen hebben afgeleerd
en in de oorlog aan de geallieerden zelfs
nuttige diensten hebben bewezen. Ieder
zijn stiel; de naga's hielpen dus als gidsen
en guerilla-strijders en in Japanse be
richten over het Birma-front wordt nog
verhaald over de gevreesde, maar geraf
fineerd geconstrueerde mensenvallen van
puntige bamboestokken. Neen, de-ze
naga's zijn ,geen koppensnellers meer,
maar zij zijn de blanke soldaten nog
dankbaar, dat zy niet alleen ongestraft,
maar zelfs deswege geëerd, zich nog eens
aan hun oude liefhebberijen hebben
kunnen overgeven.

Een staaltje van vliegkunst èn van
ambtenarij werd Dinsdag op de met
auto's overdrukke Henry Hudson
Parkway in New York gegeven, toen een
piloot zich gedwongen zag wegens een
motorstoring te landen. Op het moment,
dat hy een plekje ontdekte, waar even
geen verkeer was, bracht hy zyn toestel
veilig op de grond.

Gevolg? Bekeuring van de politie we
gens het landen met een vliegtuig op een
openbare weg zonder een desbetreffende
vergunning.

daarvan na de oorlog een monument
voor onze gevallen helden aan de
Grebbelinie op te richten. Dit was,
zo zei de heer Poulus, als ik mij goed
herinner, in 1942. Vergeten zijn wij
en alle goede Nederlanders het niet,
maar daarmede is het doel niet be
reikt.

Nu is het de tijd om te tonen, dat wij
het niet vergeten zijn en dat wij allen
reeds reikhalzend hebben uitgezien om
deze zo lang bewaarde 50 koperen cen
ten te kunnen afdragen voor het mooie
doel. Voor niemand kan deze bijdrage
de nagedachtenis aan onze gevallen
helden, te groot zyn.

Ik heb gemeend goed té doen, zo ver
volgde de voorzitter, de leden van „Die
Haghe-Sangers" te verzoeken, hierbij
het voorbeeld te geven. Spontaan heb
ben allen de bewaarde rolletjes centen
vandaag meegebracht. Deze eerste in
zameling is afgedragen aan de burge
meester van Rhenen, tevens lid van het
comité tot Stichting van het Nationaal
Monument. De grond van bedoeld mo
nument is blijkens ingewonnen inlich
tingen bij het ministerie van Oorlog, zo
ging de heer Paulus voort, tegenover
het kerkhof van de Grebbeberg, ter
grootte van 1 H.A. reeds aangekocht.

„Die Haghe-Sangers" zijn begonnen
met deze actie en nu is het woord aan
alle goede Nederlanders. Laat niemand
in gebreke blijven ook zijn aandeel voor
dit doel te brengen. De voorzitter be
sloot zyn rede met alle aanwezigen aan
te sporen in eigen kring collectrice of
collectant te zijn om zo spoedig moge
lijk tot het gewenste doel te geraken.
De plechtigheid, waarbij het gemeente
bestuur van Rhenen tegenwoordig was,
werd met het zingen van het Wilhelmus
besloten.

Vervolq van pag. 1)

Twee wereldoorlogen waren niet in
staat, ondanks de innige taalverwant
schap met de omwonende belligerente
volken en de uitgesproken sympathieën
in tegenovergestelde richtingen, een
scheuring te veroorzaken in de nationaal-
kulturele eenheid van het land, dat in
een verre historie als een „Eidgenossen-
schaft" in het hart van Europa opbloeide.
Zwitserland van 1947 is niet te begrijpen
zonder de historie van de 650 jaar. Ner
gens wijst het heden zo nadrukkelijk naar
het verleden als in dit land met zijn emo
tioneel verleden, waar iedere stad, ieder
dorp, iedere kerk, ieder klooster, iedere
burcht, iedere brug, ieder dal, iedere
familienaam zekere historische herinne
ringen oproept.

Een zeer gering aantal strijdbare
mannen heeft dit land gevormd naar
de zuivere beginselen van een chris
telijke samenleving, waarvan de
staatkundige oertekst dateert uit
1291, toen de eerste „Bundesbrïef"
begon met de veelzeggende woorden:
lm Namen Gottes, Amen.

Drie kleine kantons: Uri, Schweiz en
Unterwalden, de kern, de ziel van de te
genwoordige bondsstaat, zwoeren elkaar
tot 'in het uiterste hulp te verlenen bij
iedere poging van welke machtige oor
logspartij ook, die het op de bezetting
van hun grond zou aanleggen. Dit was
uitgesproken tegen de Habsburgse
agressie in de Middeleeuwen bedoeld en
niets typeert zo treffend de toen reeds
sterk ontwikkelde burgerzin dezer dal
bewoners als de Willem Teil-sage, over
heel de wereld vermaard geworden.

In dit landsdeel nu werd Broeder
Klaus geboren. Hij kende de geschiede
nis, had ademloos geluisterd naar de
verhalen van de ouderen, als zij op het
dorpsplein vertelden wat van- twee, drie,
vier geslachten was overgeleverd. Met
fierheid werd hij zich bewust, als vrij
man in een vrij souverein land te zijn
geboren.

Sachseln, het Nazareth uit het land
van bergen en gletschers, is al enige
eeuwen de nationale bedevaartsplaats.
Daar ligt in smaakvol reliekschrijn wat
overbleef van het broze lichaam, waarin
eens de machtige ziel van broeder Klaus
vertoefde. Het is een dorp om nooit te
vergeten. Sachseln is als een boeiende
historie-pagina, als een document uit
vroeger dagen, als een perkament van
onschatbare waarde, met miniaturen zo
fris, als had eerst gisteren een feilloze
meesterhand ze afgemaakt.

Het zonne-uurwerk in de toren da
teert, evenals het beroemde kerkregis
ter met allerlei mededelingen over Broe
der Klaus, uit de 15e eeuw. Maar het
meest trekt toch het reliekschrijn de
aandacht, omdat het door zijn inhoud
èn door zijn opschrift getuigt dat daar
in Sachseln werd geboren Nicolaas van
Fluë.

In het marmeren voetstuk staat: „Al-
tare B. Nicolai de Fluë Patris Patriae".
Veel kostbaarheden heeft het nage
slacht in het schrijn verzameld, als eer
bewijs aan de beste burger van het land.

Een half dozijn ordetekens uit ver
schillende landen, eredegens, het Kruis
van de H. Bodewijk, alles door directe
afstammelingen van de H. Broeder Klaus
verworven, hebben zij aan de nagedach-

Ongeveer 200 gedelegeerden, advi
seurs en waarnemers, de landbouw
organisaties van 30 landen vertegen
woordigende, zijn m Den Haag bij
een voor de eerste algemene jaar
vergadering van de Internationale
Federatie van Landbouwers (I.F.A.P.)
die vandaag geopend is en tot 23
Mei zal duren.

Voorzitter is James Turner (Enge
land), eerste vice-voorzitter H. D.
Louwes (Nederland), tweede vice-voor-
zitter P. Martin (Frankrijk) en derde
vicevoorzitter H. H. Hannam (Canada).

De heer H. D. Louwes, voorzitter van
de Stichting voor de Landbouw, heeft
de buitenlandse delegaties tijdens een
begroetingsrede in Kurhaus Schevenin
gen verwelkomd.

In de loop van ztfn toespraaik haalde
spr. het „Luctor et Emergo" uit het
Zeeuwse wapen aan. Met deze zin
spreuk voor ogen, pakken de Nederlan
ders hun zware arbeid voor herstel en
vernieuwing aan. Op die manier ont
vangt de volksziel nieuw licht en nieuwe
hoop, die versterkt worden door de be
slissing, de tweede conferentie van deze
Internationale Landbouworganisatie in
ons land te houden.

Namens de heer James Turner, voor
zitter van de IFAP, voerde de heer Her-
bert Hannam het woord.

In zijn rede uitte hij vooral grote be

wondering voor het inpolderingswerk,
waarvoor de plannen reeds voor een
eeuw in de toekomst gereed zyn. „Geef
de Nederlanders een kans en zij zullen
op een gegeven moment aan de ..ndere
kant van de Atlantische Oceaan met
hun inpolderingswerkzaamheden ein
digen", Zo zei de heer Hannam onder
grote hilariteit.

Afgevaardigden van 26 landen woon
den vanmorgen de opening van het
congres der IFAP in de Ridderzaal bij.
Minister Mansholt hield de openings
rede. Hij zeide, dat deze fedératie een
absoluut noodzakelyk lichaam is en dat
hy de ontwikkeling ervan met grote be
langstelling volgt. Overal wordt momen
teel de slagzin „vergroting van produc
tie" gehoord. Er bestaat geen twijfel
over de noodzakelijkheid hiervan, doch
anderzyds moeten, aldus spr., de boeren
tegen lonende pryzen kunnen produce
ren. De prijzen dienen daarom interna
tionaal te worden gestabiliseerd Slechts
dan zal de boer zijn uiterste best doen
om een topproductie te bereiken zonder
vrees, dat zijn product „vergif op de
markt" zal zijn. De steeds groter wor
dende landbouwwetenschap zal on
bruikbaar zyn, zolang hij niet alle boe
ren bereikt. Ook op dit gebied bestaat
een wyd arbeidsveld voor internationale
samenwerking.

tenis van hun grote voorvader geofferd.
De typerende daden in het leven van
Broeder Klaus geven ons te denken. Uit
de oude archieven hebben tal van Zwit
serse historici de waarheid onder het
stof van vrome legenden te voorschijn
gehaald, en hun oordeel was unaniem:
„Ein echter Schweizer". Zijn jeugd ken
merkt zich door een zekere trek naar de
stilte, naar iets in zich zelf, waar hij
voortdurend overleg mee scheen te ple
gen. Speelmakkers noemden hem een
„faire" kameraad. Hij groeit op in het
boerenbedrijf van zyn familie, die tot
de goed gesitueerde behoorde. Broeder
Klaus was op en top een boer, met niet
meer dan de opleiding van een middel
eeuwse parochieschool, zodat enkele
biografen hem een alphabeet noemen,
wat niet verhindert, dat hij een schran
dere geest de zijne kon noemen, zodat
zijn gebrek aan schoolse kennis hierdoor
ruimschoots vergoed werd. Hy beleefde
intens het gebeuren in zijn kanton en
in zijn land. Klaus ging trouwen toen
hij daarvoor de leeftyd had. Tien kin
deren gaf God het echtpaar, vijf zonen
en vijf dochters.

Hij werd rechter onder de zijnen, on
derhandelaar onder de zijnen. Maar ir
welke plaats hij ook terecht kwam, Klaus
bleef alles biddend doen. Ook het oor
logvoeren. Zijn soldaten, hij was „Rott-
meister", plunderden niet, randden geen
vrouwen aan, staken geen huizen, kloos
ters of kerken in brand. Klaus wist ook
de meest onbeteugelbare woesteling op
het slagveld tot de orde te dwingen. Door
zijn voorbeeld. Hij was moedig als geen
hij was grootmoedig boven allen. Klaus
was huisvader, had een groot bedrijf
vele meiden en knechten, vijf zonen
maar zonder tien woorden per dag te
spreken liep alles op rolletjes, de baas
gaf het voorbeeld. Hij sprak weinig en
bad veel.

Vandaag is te Amsterdam de behan
deling van de zaak Willem Mengelberg
voor de Centrale Ereraad begonnen. In
de Ereraad hebben zitting mr. A. W. J-
van Vrijberghe de Coningh, mr. L. van
Lookeren Campagne en mr. S. N. B- Hal-
bertsma. Verdediger mr. S. Bottenheim.

In de bonnenlyst, die Woensdag wordt
bekend gemaakt, zal weer een bon voor
een ei worden opgenomen. Deze bonaan
wijzing zal voor alle leeftijdsgroepen gel
den.

Shipton, een der meest bekende
Britse bergbeklimmers, heeft bij zijn
onderzoekingen op de hellingen van
de Mount Everest in de Himalaya,
voor de oorlog verricht, in de sneeuw
sporen gevonden, zoals de streek-
bewoners verklaarden, van een onbe
kend monster van meer dan vier
meter hoog. Shipton maakt zich
thans op om weer naar Kasjmir te
vertrekken, teneinde zich daar aan te
sluiten bij een Zwitserse expeditie
voor de Mount Everest en mogelijk
het raadsel van het onbekende mon
ster op te lossen.

De 24-jarige musicus F. van B. uit
Rotterdam ontmoette in Augustus
1946 in een orkest de 25-jarige kla
rinettist Th. W. Wijnands uit Hou-
them (Valkenburg), die hy her
kende als een van de bewakers van
Amersfoort, waar hij enige maanden
had doorgebracht. W. werd onmid
dellijk gearresteerd.

Voor het Bijonder Gerechtshof te
Maastricht ontkende hij alles wat hem
ten laste was gelegd.

Een aantal voormalige gevange
nen uit de tyd dat W. als bewaker in
Amersfoort optrad, getuigde. Twee
hunner vertelden enige byzonderheden
over de wyze waarop zij in het concen
tratiekamp werden behandeld.

Verd. heeft evenals de andere be
wakers veel gevangenen met knup
pels geslagen en hij deed mee aan
het „apporteerspelletje". De bewa
kers hadden namelyk de „aardig
heid" Joodse gevangenen een stok
van een stuk land te laten halen,
waarna zij met een mest pomp de
gevangenen volspoten. Ook wer
den gevangenen voortdurend iu
diepe modderkuilen getrapt, terwijl
de aanwezigheid van verdachte bij
het doodknuppelen van een der ge
vangenen door enkele getuigenver
klaringen werd bevestigd. Verd. her
innerde zich van dit alles niets
niets meer.

In verband met de ernst van de ten
laste gelegde feiten vroeg de advocaat
fiscaal levenslang. De verdedigster, mej.
mr. M. Kryns voerde enkele verzachten
de omstandigheden aan, waarna het
Hof de uitspraak bepaalde op Maandag
19 Mei.

Xi

Zaterdagmorgen vertrok van Schip
hol een vliegtuig van de K.L.M.
met bloemen, geschonken door
Katholieken van Nederland voor Onze
Lieve Vrouw van Fatima. Het initiatief
voor deze bloemenzending naar het ge
nadeoord van de H. Maagd in het ge
bergte Serra de Aires, was uitgegaan van
het voorlopig Fatima-Comité. De op
richters van dit Comité zyn: Pastoor H.
Geertman te Enschede, de heer Louis P,
Schols, Kanselier met verlof te 's-Gra-
venhage en mr. P. v. d. Velde te Nijme
gen.

Reeds in Maart j.l. had dit Comité be
kendheid gegeven in dag- en weekbladen
aan de katholieken van ons vaderland
om door giften het Comité in staat te
stellen voor een schitterende bloemenzen
ding naar Fatima te kunnen zorgen.
Katholiek Nederland heeft zich niet on
betuigd gelaten. Grote en kleine bijdra
gen mocht het ^Fatima-Comité in dank
ontvangen.

Met de bloemboilenkwekers te Lisse
werd spoedig een regeling getroffen voor
het sorteren en verzenden van de bloe
men. De heer W. Onderwater te Lisse
zorgde op een uitstekende wyze het ver-

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiii

5)

Een benauwenis smoorde zijn keel
toe, en kille vrees die in een ver
verleden scheen teo ntspringen, geboren
uit zyn schamele kindsheid in Shale-
haven. In zijn har^ was hy nog een
arme jongen; hij mocht zijn vooruitzich
ten, zyn pasklare toekomst niet ver
gooien. Hij sloeg zijn ogen neer en mom
pelde' even later een excuus.

,,'t Is al laat, Jenny. We moesten
eens gaan."

Ieder <was het erover eens dat het een
mooie bruiloft was. Joe zag er zo doel
bewust uit. Ada zojong en bloeiend.
Na de huwelijksreis naar het merenge
bied, vestigde het jonge paar zich in
een miniatuur-woning op de Laurel
Avenue, slechts een halve mijl van het
landhuis der Grigsons vandaan. Denk
niet dat het huwelijk een ontgoocheling
voor Joe betekende. Integendeel, Hij was
volmaakt tevreden. Ada's jonge liefde
roerde en koesterde hem, hij had een
prettig huis en benydenswaardige voor

uitzichten; dikwijls vroeg hij zich af wat
een man zich meer kon wensen. Welis
waar voelde hij soms het gezelschapsle
ven, waar Ada dol op was, als een straf;
het was vermoeiend mensen op bezoek te
hebben of op een gure avond uit te
gaan, terwijl hij liever met een boek bij
de knusse haard was gebleven. En dan
Mrs. Grigson in haar moederlyke toewij
ding een bezoeking. Maar zijn grootste
zorg concentreerde zich op Ada's ver-,
kwisting.

Joe had nu een salaris van zevenhon
derd pond per jaar, Ada bezat eigen
speldegeld en natuurlijk was er altyd
de geruststellende gedachte dat haar
vader achter haar stond. Niettemin: Ada
was in overdaad groot gebracht, ze was
verzot op mooie dingen, vooral kleren,
en wist zichzelf niets te ontzeggen.
Daarenboven was zij geen goede huis
vrouw, haar dienstboden en de winkeliers
bij wie zij kocht, edotten haar. Wnaneer
de rekeningen kwamen, werd Joe bleek
en Ada apart nemend, gaf hij haar me
nig hartig, zij het liefdevol lesje in de
beginselen der spaarzaamheid. Hij zette
haar uiteen dat hij een eenvoudig man
was met een heel eenvoudige smaak.
Voor hen, die aan het begin van hun
zeiven stonden, was het zaak hier
doorgloeide een heilige ernst Joe's stem
geld te sparen, aan de toekomst te
bouwen.

Het was moeilijk redeneren met een
speelsche vrouw die met alle geweld op
zijn knie wilde zitten en zyn betoog tot
zwijgen bracht door haar zachte armen
om zyn hals te strengelen. Ze had zelfs
niet geluisterd. Niettemin deed zy op
haar manier haar best. Het hielp niet:
en wanneer ze in verlegenheid raaxte,
klopte zij, liever dan Joe te ergeren, bij
haar vader aan, die haar niets kou wei
geren, maar die wel grimmig lachte als
hij haar de chèque overhandigde. Inmid
dels bracht Joe onverdroten zijn leer in
praktijk. Hy legde altijd geld over van
zijn persoonlijke toelage en hij vond er
een intens welbehagen in, zich iedere
Zondagmiddag in zijn studeerkamer af
te zonderen en de getallen In zijn zwarte
boekje bij te werken. Het verschafte hem
een lichte opwinding, toen het overge
spaarde bedrag de duizend pond be
reikte. Het enige dat hem hinderde wa
ren de geschenken die Ada hem van tijd
tot tijd gaf dingen als zijden kamer
japonnen, uitgebreide rookstellen, waar
hij geen behoefte aan had en die een
massa geld kostten.

Op de Werf bleef Joe's verhouding tot
zijn schoonvader naar wens. Misschien
was Grigson wat minder joviaal,
minder mededeelzaam dan vroegei
Joe merkte vaak op hoe de lijnen
om zijn mond vermoeid samentrokken.
Maar hij werd immers ouder en het viel

niet te ontkennen dat de zaken minder
goed gingen dan in de oorlog net geval
was geweest. Lange rijen schepen waren
opgelegd in' de Tyne, waar hun rompen
langzaam te roesten lagen wegens ge
brek aan bevrachting. Een gelukkig
contract voor twee Zuid-Afrikaanse bo
ten hield Grigson aan de gang, maar de
andere werven ondervonden de terug
slag.

Toen, in het derde jaar van haar hu
welijk, verwachtte Ada een kind en
iedereen, vooral de oude Grigson die
zijn zinnen op een kleinzoon had gezet,
was verrukt. Ik zal niet uitweiden over
de toekomstdromen van het gezin, over
Joe's bezorgdheid, over al de toebereid
selen die voor de blijde gebeurtenis ge
troffen werden.

Echter, door een van die tragische
toevalligheden ging er bij Ada's bevalling
iets verkeerd. Het kind werd dood gebo
ren èn twee dagen later stierf Ada. Joe
was verslagen, volkomen ontredderd,
weken aaneen verkeerde hij in een toe
stand van doffe ellende. Hij logeerde zo
lang bij Grigson en meer dan eens lei
hij zijn hoofd tegen zijn schoonmoeders
vervaarlijke boezem en huilde. Wekenlang
na de begrafenis dreef zijn onbedaarlijke
smart hem naar het kerkhof waar hy
's avonds by Ada's graf toefde. Langza
merhand echter evrmande hij zich

voer. Zaterdagmorgen vroeg werden 23
dozen met tulpen, narcissen en strooi-
bloemen verpakt en geadresseerd aan het
Nederlandse Gezantschap te Lissabon,

Uit Aalsmeer waren 18 dozen met bloe
men ontvangen. De heer C. J. de Hoog
te Aalsmeer zorgde voor de verzending
van Schiphol naar Portugal.

Deze bloemen, geplukt in de tuinen van
ons vaderland, verzonden in naam van
de Nederlandse katholieken, hebben op de
nationale bedevaartsdagen 12 en 13 Mei
het altaar van Onze Lieve Vrouw van
Fatima gesierd. Een Portugees vliegtuig
heeft heden, tijdens de plechtigheden,
bloemen uitgestrooid boven het genade
oord te Cova da Iria. Bij de zending
bloemen waren tevens enige dozen met
strooi-bloemen gevoegd. De heer Onder
water heeft als deskundige de bloemen
vergezeld..

Moge Onze Lieve Vrouw van Fétima
de gebeden verhoren van hen, die met
dankbare liefde bloemen strooien voor
Haar voeten op de feestdag .van Haar
Verschijning te Fatima Voor de bijzon
dere intentie van hen, die giften zonden
voor deze bloemenhulde zal binnenkort
in het genadekapelletje een H. Mis wor
den gelezen.

er waren vele zaken die zijn aandacht
vergden.

Eerst verkocht hy het huis op de Lau
rel Avenue hij kon er onmogelijk meer
in leven, bovendien, een weduwnaar had
zo'n woning niet nodig. Daarna verkocht
hij, uit verschillende overwegingen het
meubilair, de tapijten, het andere huis
raad en ook de tuinmeubelen. De pryzen
waren hoog in die tijd en de opbrengst
was tomelijk aanzienlijk het grote
dubbele bed alleen al bracht ruim ze
ventig pond op, -hetgeen vijf pond meer
was dan Ada ervoor had betaald. Toen
de beslommeringen van de verkopingen
achter de rug waren, nam Joe een kamer
in de Tyneside Union Club en begjoef
zich in zijn werk in een poging tot ver
geten.

Hij begon zich ongerust te maken dat
zijn deelgenootschap hem zou ontgaan.
Alles wel beschouwd, was Mr. Grigson
geenszins verplicht zijn belofte na te
komen, omdat de grondslag waarop die
rustte, zijn verbintenis met Ada, niet
langer aanwezig was. Hij verdubbelde
zijn toewijding voor Mr. Grigson, be
zocht „opwekkings-bijeenkomsten" met
zijn schoonmoeder die in haar smart
haar toevlucht tot de godsdienst had
genomen, zeker is dat hij erg intiem
met hen werd.