1
P
I
m
Soendanese Volkspartij een
vreedzame beweging
Vermogensheffing-ineens
aangenomen
Twintig procent verlaging
HONDERDSTE DISTRIBUTIEPERIODE
BEGONHEN
Desorganisatie in de economie
Marinevliegtuig
vermist
Hoopvol
perspectief
WALSERIJ-WEST WEER IN BEDRIJF
Boeren werken
niet mee
r*
Tot hoofd en hart
Ia 6
i
Ned.-Indische regering zal leden tegen intimidatie
en terreur beschermen
Beel en Jonkman verlaten
Donderdag Batavia
Mgr. Verhoeven tot
Bisschop gewijd
NAAR EEN GRAAN-
OVEREENKOMST?
Ned. amendement op
Landbouwcongres
Betalingstermijn op
acht jaar gesteld
Het weer
Het Rijk vergoedt alle
kerkklokken
VOLOP AAN DE SLAG
Eresaluut aan hen, die stuk nationale
welvaart hielpen herbouwen
Duitsland tussen twee oogsten
i
Beschietingen voor de
kast van Bali
Willem Barendsz komt
Woensdag thuis
vrijdag i6 mei 1947 0
69ste JAARGANG No. 2384o
len.
06.
IS7'
11
NEDERLANDERS IN ARREST
TE BATAVIA
TWEEDE KAMER
smmm
Economische oorlog
STAATSLOTERIJ
V I
Bu?EAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
«en*
«efl*
finjfl-
«eiit
bent
cent
cent
«ent
cent
•lem
De Amerikaanse vloot laat Griekenland en Turkije zien wat zij
waard is. Grote slagschepen hebben de Middellandse Zee
doorkruist om de Grieken en de Turken er van te overtuigen
dat het ernst is met hun hulp. Thans is de vloot voor anker in de
haven van Istanboel. Op het dek van het vliegtuigmoederschip „Leyte''
staan de machines broederlijk naast elkaar, gepoetst en gesmeerd,
maar vol ingehouden kracht die zich zal ontplooien als het commando
klinkt. Na twee jaar vrede is nog de dreiging nodig van schepen en
vliegtuigen om zich veilig te voelen.
A
Officieel wordt uit Batavia gemeld:
v^an Mook heeft Woensdag het hoofd
huur van dp ..Partai Ra.'iat Pa.soen-
tel.
en.
:8.
r4
Ar
no.
iffr
8,
net
,tr.
38.
iVj
ar
d.
tU1
-n.
X&
it, I
i.
te.
>6.
a ,stuur van de „Partai Ra'jat Pasoen-
b'' (Soendanese Volkspartij) in audiën-
e ontvangen. Het hoofdbestuur had
ueze audiëntie aangevraagd met het doel
5an de regering het streven van de par-
Ti.i nader uiteen te zetten. Tijdens de be
spreking kwam vast te staan, dat de
doelstellingen van deze partij uitsluitend
op gericht zijn de politieke organisa-
tie van het Soendanese volk op vreed-
^me wijze te bevorderen en langs deze
te komen tot een eigen staatkundig
geheel binnen de Verenigde Staten van
Tbdonesië. Ofschoon de vorm, waarin op
de bekende massa-vergadering te Ban
doeng de hierop betrekking hebbende uit
haken zijn gegoten, de indruk moest
gekken van een revolutionnaire bedoe-
I dbg, is thans gebleken, dat de „Partai
Ra'jat Pasoendan" niet méér bedoeld
dad dan het openbaar maken van een
dfogramma en het tot uitdrukking bren
gen van een geheel van wensen.
De Ned.-Indische regering heeft
>net belangstelling van deze wensen
kennis'genomen. Zij heeft de verze
kering gegeven, dat een vreedzame
beweging als de „Partai Ra'jat Pa
soendan uit de aard' der zaak vrij is
»m, met inachtneming der demoera-
tische beginselen, zich te organiseren
en te ontwikkelen.
öaar het verschillende malen gebleken
dat pogingen werden gedaan om tegen
deze beweging te ageren met intimidatie
terreur, heeft de uitenant gouvemeu1--
Seneraal de verzekering gegeven, dat de
d'ed.-Indische regering zal doen wat in
"aar vermogen ligt °m haar leden en
•Medestanders tegen een dergelijk optre
den te beschermen.
Sultan Hamid II is met slechts
één stem tegen gekozen tot „Kepala
öaerah" (hoofd van het gebied)
West-Borneo.
De Indonesische handelsgevolmachtig
de in Australië, Campbell, heeft Don
derdagavond op het Indonesische vak-
henigingscongres te Malang verklaart
Je hopen, dat het congres de wens te
bennen zal geven voor een wereldboycot
de Nederlandse scheepvaart op In
donesië.
De Australische vakverenigingen, aldus
campbell, die de Nederlandse scheep
vaart op het hoogtepunt van het Neder
lands-Indonesische conflict hebben ge
boycot, maken thans plannen voor een
dergelijk wereldboycott. „Men verwacht,
dat de Nederlandse vakverenigingen er
aan deel zullen nemen."
Tijdens een debat in de algemene ver
gadering der V. N. over Palestina heeft
de Nederlandse gedelegeerde Snouck
Hurgronje verklaard, dat Nederland over
twee jaar de Indonesische republiek als
volwaardig lid in de V. N. zal introdu
ceren.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld,
dat de ministers Beel en Jonkman he
denochtend in het kader van hun in
formatieve besprekingen de ondernemers
hebben ontvangen. Deze besprekingen
hebben zeer verhelderend gewerkt.
Het ligt in het voornemen van de
ministers Donderdagmiddag a.s. de te
rugkeer naar Nederland te aanvaarden.
Zij zullen de nacht doorbrengen in
Singapore en hopen Tweede Pinkster
dag 's avonds op Schiphol te arriveren.
Het Lu Batavia verschijnende Chinese
blad „Keng Po" meldt, dat de civiele po
litie in Batavia twee Nederlanders S. en
H. in hechtenis heeft genomen, in ver
band met een diefstal van twee kistjes
goud, met een gewicht van f2 kilogram
en een waarde van 180 duizend gulden.
De kistjes waren uit Palembang naar het
departement van Financiën te Batavia
gezonden, alwaar zij bij aankomst op het
vliegveld Kemajoran op tot nog toe on
bekende wijze zijn ontvreemd.
Donderdag is Mgr. N. Verhoeven in
de St. Petruskerk te Oisterwijk tot Bis
schop gewijd. Consecrator was Z. H. Exc.
Mgr. W. P. A. M. Mutsaerts, met assis
tentie van Mgr. Panis en Mgr. Stam.
(Van onze Haagse redacteur)
In de commissie voor algemeen land
bouwbeleid. is Donderdag langdurig ge
sproken over een internationale graan-
overeenkomst en men verwacht dat
daarover morgen nadere mededelingen
zullen worden gedaan.
Van Nederlandse zijde is in dit verband
een amendement ingediend, waarvan de
strekking is, dat het heel mooi is allerlei
prachtige internationale overeenkomsten
op te stellen, doch dat men nu eenmaal
internationaal niet verder springen kan
dan de nationale polsstok lang is.
Het is daarom noodzakelijk dat van al
de leden-organisaties zo spoedig moge
lijk bekend wordt, wat hun nationale po
sitie is. Hoe hun verhouding is tegenover
de arbeidersorganisaties, de coöperaties
en de regering. Dit Nederlandse voorstel
werd aangenomen.
Voorts is er op Amerikaans initiatief
lang over gesproken, of de I.F.A.P. vaker
of minder dan eens per jaar bijeen zai
komen. Sommigen waren van mening,
dat het vooral de eerste jaren nodig zal
zijn vaker bijeen te komen en dat het
mogelijk moet zijn binnen 90 dagen een
algemene vergadering bijeen te roepen,
anderen daarentegen meenden hiertegen
bezwaar te moeten maken vanwege de
hoge kosten die deze vergaderingen voor
de verstkomende landen met zich mee
brengen.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het wetsontwerp Vermogcnsheffing ineens is Woensdagmiddag door de Tweede
Kamer aangenomen zonder hoofdelijke stemming met slechts de aantekening, dat
de Partij van de Vrijheid geacht wenst te worden te hebben tegen gestemd.
Maar het heeft minister Lieftinck een aderlating gekost: de heer Teulings heeft
per amendement weliswaar niet een tariefsverlaging van 25, maar dan toch wel
van 20 pet. voorgesteld en hij heeft het natuurlijk in een ouderwetse rechts-links
stemming, waarbij dan de liberalen bjj rechts zijn te rekenen, met glans aan
genomen gekregen.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Zwakke tot matige Zuid-Westelijke
wind. In de vroege ochtend enige
plaatselijke nevel of mistvelden.
Overdag meest zwaar bewolkt. Geen
regen van betekenis. Opnieuw iets
hogere temperatuur.
Zon 4.45—20.29, maan 3.48—16.27.
Minister Lieftinok heeft tot het einde
toe de aanneming van het amendement
ontraden, doch de minister was in zijn
verdediging nogal laconiek. Er viel eni-
germate een incongruentie tussen zijn
houding en zijn woorden waar te nemen.
Het was duidelijk, dat hij het amende
ment innerlijk zo ver mogelijk verwierp,
omdat hij het feitelijk beschouwt als
een castratie van zijn wet. Het effect
van de geldsanering wordt er door in
gevaar gebracht, hield hij vol, omdat
bij een zo aanzienlijk lagere opbrengst
van de heffing, als door deze tariefs
verlaging in uitzicht wordt gesteld, de
kans al te zeer stijgt, dat er te veel ge
blokkeerd geld onvernietigd blijft. En
als men het einde van de geldsanering
wil en verlangt, dat het na deze ope
ratie dan ook uit zal zijn, dan is het
ongerijmd het bereiken van het beoogde
resultaat van deze heffing in gevaar te
brengen. Maar toen de heer Teulings
toch volhield, dat het wel wat minder
kan, sprak minister Lieftinck niet het
woord „onaanvaardbaar" uit. Hij liet het
tenslotte maar aan de Kamer over. Het
vooroverleg had hem blijkbaar reeds in
voldoende mate vleugellam gemaakt en
hij scheen op het ogenblik geen onaan
genaamheden met de Kamer te wensen.
Een andere vraag is, of de heer Teulings
de noodzaak van zijn verzet tegen het door
de minister gewenste tarief waar heeft
kunnen maken. Naar ons gevoelen heeft
hij het verwijt van prof. Lieftinck inzake
zijn ongerijmdheid niet kunnen ontzenu
wen. Hij heeft in hoofdzaak verklaard, dat
hij de verzachting van de economische be
zwaren door matiging Van het tarief vóór
de geldsanering stelt, en als dit een ar
gument mag heten, dan is het toch een
sentimentsargument. Hij hield de minis
ter voor, dat deze zelf 00ic niet beoogt
de hele heffing uit geblokkeerde middelen
te laten voldoen, aangezien hij heeft be
paald, dat ook staatsobligaties als betaal
middel kunnen dienen. Dat is al een con
cessie van mijn kant geweest, riposteerde
de minister, en als de heer Teulings nu
zijn wijziging van het tarief wil laten va
ren, dan ben ik bereid, die bepaling om
trent de obligaties weer uit de wet te ne
men. Daar kwam de heer Teulings natuur
lijk niet van in.
Het werd dus duidelijk, dat de katho
lieken deze concessie van de minister
wensten als prijs voor de steun, die zij ga
ven aan het wetsontwerp, waartegen in
bepaalde katholieke kringen grote oppositie
gevoerd is.
De scherptongige socialist Hofstra gaf
ook zojets te verstaan. Verlaging van het
tarief, zei hij, is van geringe betekenis
voor de kleine vermogensbezitters. Het is
alleen van echte betekenis voor de bezit
ters van grote en zeer grote vermogens.
De heer Teulings wenste deze bewering
te laten voor wat ze is. Maar wat was
ze dan die bewering? Hij zei alleen: wij
moeten de sociale rechtvaardigheid be
trachten tegenover allen, een zeer alge
mene waarheid, die nu juist om een na
der toegepast bewijs zou vragen.
Waar dit bewijs niet al te overtuigend
geleverd werd', valt er des te meer licht
op de politieke betekenis van het amen
dement. Bvenals bij de Vermogensaan-
wasbelasting reeds voorkwam, is ook dit
een vrij ernstige contrariëring van de
minister, met wie men het overigens eens
is en die men op dit stuk zijn vertrou
wen schenkt. Doch men schenkt het hem
op 20 percent na, die in tal van indi
viduele gevallen van relatief geringe be
tekenis zijn, doch die de minister in hun
totale opbrengst stijf en strak beweert
nodig te hebben.
(Vervolg op pag. 5)
Binnenkort zal de schade-enquête
commissie het onderzoek en de scha
deregeling ter hand nemen ter ver
vanging van de duizenden klokken,
welke de Duitsers uit ons land heb
ben geroofd. Naar wij vernemen, zal
de schade-enquête-commissie de
waarde der geroofde klokken op basis
van de prijs op 9 Mei 1940 vergoe
den, terwijl ook de kosten van ver
voer en ophangen der nieuwe klok
ken voor haar rekening komen.
Minister L. Neher
Zware slagen hebben ons land
in de oorlogsjaren getrof
fen; zeer veel is er vernield
en afgebroken en men kan zich
nog heel goed voor de geest halen
de geweldige chaos die in de Mei
dagen van 1945 in ons land heers
te. Het is met de opbouw niet zo
voor de wind gegaan als men aan
vankelijk gehoopt had, maar er
waren ook ongekende moeilijk
heden te overwinnen. Maar de
Nederlanders hebben zich schrap
gezet. Zij zijn van onder-af-aan,
met het puinruimen, begonnen
en er heerst nu, ondanks de over
vloed van formulieren en de over
daad van Rijksbureaux, overal een
weldadig aandoende activiteit.
Luctor et emergo, ik worstel en
kom boven. Deze Zeeuwse spreuk
is van toepassing op ons gehele
land. We zijn weer volop aan de
slag. De opbouw is in volle gang.
Ons opbouw-nummer van van
daag, waarin we de voornaamste
feiten vermelden en dat we in de
bijzondere aandacht van de lezers
aanbevelen, legt er duidelijk ge
tuigenis van af.
Bij de inwerkingstelling van de Wal-
serij-West van de Kon. Hoogovens te
VeJsen heeft minister Huysmans een
rede gehouden, waarin hij allereerst uit
eenzette dat zijn aanwezigheid niet to de
eerste plaats gegrond was op het be
drijfseconomisch aspect van deze inwer
kingstelling, maar wel op het nationaal-
occ"or-jr-to. oepr-t o-'fr T)e resulta
ten, welke in deze onderneming zijn be
haald en de prestaties van geestelijke en
lichamelijke arbeid op het gebied van
Minister Huysmans
De Duitse bevolking is begonnen aan de honderdste distributieperiode. Dit
feit valt midden in een lange en slepende voedselerisis, die de ernstigste is,
welke het volk sedert het einde van de oorlog heeft moeten doormaken.
Met de wetenschap, dat de Westelijke zones voor de maanden tot aan het winnen
van de volgende oogst vrijwel geheel zijn aangewezen op de Amerikaanse graan-
impor ten, kan er thans voor de Duitsers weinig hoop zijn op een wezenlijke
verbetering hunner voedselsituatie in de komende maanden.
('e Wicringermeer is men begonnen met de bouw van het tweede Slootdorp. De
Semaakt vanaf de toren der nog gedeeltelijk intact zijnde Gereformeerde Kerk,
Bteft een overzicht van het leggen der fundamenten van alle woningen der
voormalige Kerkstraat
Hoewel gezondheidsdiensten van
mening zijn, dat een dagrantsoen
van 2000 calorieën slechts gedu
rende een beperkte periode kan worden
volgehouden, lijkt een dergelijic voedsel-
peii voor de meeste Duitsers thans min
of meer luxueus. De imporiplannen,
waartoe bij de samensmelting der zones
besloten werd, hebben voor de periode
na de oogst van 1947 een peil dat in
deze buurt komt, in uitzicht gesteld.
Men wil dan officieel 1800 calorieën ver
strekken en onderzoekingen hebben aan
getoond, dat de mensen gemiddeld 200
calorieën daags uit vrije of duistere
bronnen betrekken. Sedert de bezetting
van Duitsland is het evenwel nooit ge
lukt meer dan 78 procent te verstrek
ken van hetgeen gold als het minimale
rantsoen In de Westelijke zone hebben
ae rantsoenen gevarieerd tussen 860 en
1509 calorieën en het laatste peil kon
slechts gedurende zeven maanden wor
den gehandhaafd. Toen een groep Ame
rikaanse industriëlen vorige week de
Ruhr bezocht werd hun medegedeeld,
dat het sedert op 14 October J.l. het
rantsoen werd verhoogd tot 1500
cal. geen enkele maal gelukt is dit rant
soen ook metterdaad te verstrekken.
Het is voor ieder in Duitsland
duidelijk, dat de voedselerisis, die
't land thans moet doormaken, voor
een belangrijk deel te wijten is aan
de staat van desorganisatie, waarm
de economie verkeert. De geallieer
de commissie, die op gezette tijden
een tour maakt door de drie Weste
lijke zones om de gezondheidstoe
stand te controleren, rapporteerde
dezer dagen dat het steeds duidelij
ker wordt, dat de bevolking grote
hoeveelheden voedsel uit onofficiële
bronnen ontvangt.
Uit het buitenland wordt een grote
hoeveelheid voedsel in „care-pakketten"
aan Duitsers gezonden, maar men heeft
ook vastgesteld, dat voedselzendingen
per post binnen Duitsland een aanzien
lijke omvang hebben aangenomen. In
alle drie de zones, zo rapporteert de
commissie voorts, kan men mensen per
trein zien reizen voorzien van grote
hoeveelheden voedsel en in geen enkele
van de bezocht^ steden was het moeilijk
de noteringen van voedsel op de zwarte
markt te weten te komen. Inderdaad
toont de situatie op elk station in Duits
land, waar het gros der reizigers welge
vulde zakken sleept, aan, hoeveel voed
sel er nog te halen is bij boeren, die aan
hun leveringsplicht niet voldoen.
Er is een toenemende neiging bij de
boeren levensmiddelen achter te honden
Britse officiële cijfers zeggen, dat in de
maanden Februari en Maart slechts zes
tig procent werd geleverd van hetgeen
was verwacht. Het wantrouwen van de
boeren in de Reichsmark, de kansen op
hogere winsten door het aanhouden van
meer vee dan is toegestaan en het ont
staan van een „Butterwahrung", (die
het voor boeren vrijwel onmogelijk
maakt goederen of diensten te kopen
zonder met boter te betalen), zijn aan
te merken als de oorzaken van de traag
heid van vele boeren b(j het leveren.
Duitse instanties zijn niet bij machte
geweest deze desorganisatie der voorzie
ning te voorkomen. Zijzelf zeggen, dat
zij daartoe met te weinig machtsmiddelen
zijn toegerust.
Er kan op het ogenblik met recht ge
sproken worden van een soort economi
sche oorlog lussen de Beieren en West-
falen. De Beieren plegen het nogal on
omwonden te kennen te geven, dat zij
er niets voor voelen hun voedselreser
ves af te staan ten behoeve van de hon
gerende arbeiders van de Ruhr.
In de voorlaatste distributieperiode
leverde Beieren slechts 335 ton vlees van
de 2387 waartoe het verplicht was en de
bi7onale instanties, die de vei plich ting
hadden opgelegd, beschikten over geen
machtsmiddelen om haar door te voe-
leiding en uitvoering rekende de minister
tot de grootste die hier te lande zijn
tot- stand gebracht. De Walserij-West is
in Maart 1943 door de Duitsers geroofd,
en direct daarna werd oegonnen met de
uitwerking van een plan tot terugwerving
en herbouw.
Nu de minister hier te midden van
een na zwaré aantasting ten gevolge
van de oorlog herrezen bedrijf stond,
kon hjj niet nalaten de prestaties van
hen, die hier ter plaatse schouder
aan schouder hebben gewerkt om een
stuk nationale welvaart te herstellen,
te noemen zonder tevens een ere
saluut te brengen aan allen, die op
duizenden plaatsen in den ïande in
industrie, handel, verkeer of ambacht
in het groot en in het kléin met
schier ontembare ijver en met taaie
volharding reeds een stuk nationale
welvaart hielpen herbouwen.
Waarlijk, aldus de minister, ons volk
is een nijver volk, van welks energie en
voortvarendheid dit boogovenbeorijf en
wals werk een der grootste en wa ardigstc
bouwsels is.
De minister bracht vervolgens de ge
lukwensen van de regering ever en sprak
de hoop uit, dat deze nationale industrie
voor het gehele Nederlandse volk een
blijvende bron van voorspoed en welvaart
zou zijn.
De Marine-Voorlichtingsdienst
meldt, dat een Firefly-toestel van de
Marine-Luchtvaartdienst van een
verkenningstocht op 14 Mei op de
basis Soerabaja niet is terugge
keerd.
Tien M.L.D.-toestellen zün opgeste
gen voor het opsporen van het ver
miste vliegtuig, echter tot nu toe
zonder resultaat.
Bij de actie van de „Banckert" in
de haven van Sibolga is één man ge
dood en één gewond.
De Marine-Voorlichtingsdienst meldt
voorts, dat enige weken geleden een
groot aantal prauwen voor infiltratie
pogingen van Java naar Bali is vertrok
ken en door een Nederlands patrouille
vaartuig werd teruggedreven. 14 Mei
werd een poging ondernomen het pa
trouille-vaartuig, dat tegen infiltratie
waakt, te verdrijven. Nederlandse vaar
tuigen hebben de kustbatterijen onder
vuur genomen en tot zwijgen gebracht
15 Mei geschiedde wederom een beschie
ting, terwijl er berichten binnenkwamen,
dat extremisten op ^Bali voet aan wal
hadden gezet.
f 1000,— 1376, 21955.
f. 400,— 7658, 11655, 20291.
f 200 3738, 7759, 8089, 8445, 10986,
16316.
f 100,— 1821, 4046, 5767, 8708, 9604,
10972, 13851, 13967, 20804, 21203.
Eerbewijzen zijn als stelten. Zij
heffen ons wel op, maar daarom
maken zij ons nog niet groterj
Het is alleszins nuttig, thans, nu ons
vaderland twee jaren bevrijd is,
een summier overzicht te geven
van hetgeen in deze twee jaren op hei
gebied van het materiële herstel is ver
richt. Niet om ons zelf, als volk, op de
schouders te kloppen en te zeggen, dat
wij het zo goed gedaan hebben. Daarvoor
zijn wij te vaak te kort geschoten en te
zwak gebleken. Maar wel is het vastleggen
van het geheel der feiten wenselijk, om
dat wij dikwijls de neiging hebben te
veel te zien naar die punten, waarop wij
nog faalden en te weinig oog hebben
voor die daden, welke als grootse presta
ties in de annalen van onze na-oorlogse
berstelarbeid geboekstaafd zouden mogen
worden. Indien dit werd nagelaten, zou
den wij wel heel erg te kort doen aan de
waardering van de toewijding en de ener
gie van de tallozen, die aan deze weder -
opbouwarbeid hebben gewerkt, hetzij
geestelijk, hetzij met de kracht hunner
banden.
Om een billijk oordeel te vormen over
de materiële wederopbouw van Neder
land, is het nodig zich opnieuw het ramp
zalig beeld voor ogen te halen, dat Ne
derland op die gelukkige dag der 'bevrij
ding in Mei 1945 bood. Een groot deel der
bevolking aan de rand der lichamelijke
uitputting levend; onze industrie beroofd
van machines en grondstoffen; 1/10 deel
van onze cultuurgrond onder water; tien
duizenden huizen en bedrijfsgebouwen
verwoest of beschadigd; het verkeers-
apparaat volkomen ontwricht, zonder
wegverkeer, zonder treinverkeer, talloze
bruggen vernield, onze havens zwaar ge
teisterd, onze koopvaardijvloot gedeci
meerd, duizenden binnen-schepen tot
zinken gebracht. Wij waren afgesneden
van ons Rijksgebied in het Verre Oosten,
onze welvaartsbronnen waren droog ge
legd.
Wij moesten in 1945 het herstel be
ginnen als het ware met onze
blote handen, met verzwakte li
chaamskracht en bijna zonder materieel
en zonder materiaal. Wie zich dit beeld
nog. voor de geest weet te halen en vol
doende fantasie bezit om begrip te heb
ben voor de tienduizenden moeilijkheden
waarvoor wij stonden, zal, indien hij
thans in Nederland rondziet, moeten
oordelen, dat er veel, ja zelfs heel veel
gedaan is. Te weinig? Ongetwijfeld. Ge
maakte fouten? Wij erkennen ze. Maar
wie, rekening houdende met het opgeroe
pen herinneringsbeeld, het verwijt zou
willen maken, dat er in Nederland niet
of onvoldoende zou zijn gewerkt, die vindt
de feiten tegenover zich.
De inundaties zijn alle ongedaan ge
maakt en de drooggemaakte gronden
leveren weer oogst; de havens zijn in
zoverre hersteld, dat wij gaarne zouden
zien, dat de rgeds vreer beschikbare ou
tillage en faciliteiten volledig zouden
worden gebruikt en er dus meer sehe-
pen met meer goederen zouden in- en
uitvaren; de treinen rijden in steeds
groter aantal; de K. L. M. vliegt naar
de verste delen der wereld; herstelde
bruggen spannen zich weer over de ri
vieren en op die rivieren varen duizenden
schepen; industriële gebouwen zijn her
steld, 300.000 licht beschadigde wonin
gen weer bewoonbaar gemaakt, 13 000
noodwoningen en noodboerderijen ge
bouwd, nieuwe huizen zijn in aanbouw
en eenige duizenden zijn gereed. Dat
alles is geschied door een volk, dat
zwaar geslagen was, in een land, dat
door de oorlog en bezetting diep ver
armd is.
Bij het vele dat gedaan is, is de wo
ningbouw achter gebleven. Dat is op
zich zelf niet zo verwonderlijk, omdat de
toekomst van ons land vóór alles een
hersteld verkeers-apparaat en een nieu
we cultivering van onze bodem eiste.
Dat werk is dikwijls geschied met ma
terialen, welke aan de woningbouw wer
den onttrokken. Dat was hard, maar in
de gegeven omstandigheden onvermij
delijk.
Maar de regering heeft bepaald, dat
thans de woningbouw voorrang moet
hebben en dat de beschikbaar komende
materialen in de eerste plaats voor uit
breiding onzer huisvesting dienen te
worden gebruikt.
De woning is in Nederland gelukkig
méér dan een schuilgelegenheid. Het is
het omhulsel waarbinnen het gezin
leeft, waarin zich het gezinsleven kan
ontwikkelen. Slechte woningtoestanden,
samenwoningen zonder tal, verstikken
dit gezinsleven, dat de basis en de kracht
is van ons volksbestaan.
Wij hebben in de maanden, die ach
ter ons liggen, veel gedaan. Wij
zullen In de tijd, die voor ons
ligt, méér moeten doen, veel méér. Maar
wij moeten daarbij begrip hebben voor
de feitelijke omstandigheden, die gren
zen stellen aan onze werkmogelijkheid.
Wij zullen klaar en duidelijk moeten
beseffen, dat wij leven in een land, dat
een zware tol aan de oorlog heeft be
taald en dat door en door arm is ge
worden. Een tijd, die van alle Neder
landers eist: soberheid, volharding en
bereidheid om eigen belang onderge
schikt te maken aan het algemene volks
belang. Wij zullen niet al te veel moe
ten vertrouwen op hulp uit het buiten
land wij zullen vóór alles onze hoop
moeten stellen op de eigen werkkracht,
op eigen ononderbroken harde arbeid.
Hetgeen wij voor onze wederopoouw
nodig hebben, zal ons niet geschonken
worden. Wij zullen het met onze noof-
den en handen maar ook met sterke
harten moeten verdienen.
Minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting.
's-Gravenhage, April 1947.
Naar wy vernemen wordt de Willem
Barendsz in de namiddag van Woens
dag 21 Mei a.s. in de haven van Amster
dam verwacht.
