Weer een zwarte dag voor
de luchtvaart
Comm.-Gen. kan niet verder gaan
NEDERLAND BETUIGT ZIJN
DANK TE MARGRATEN
ENKHUIZEN TOONT ZIJN HISTORIE
Moeilijkheden in de sigaren-
industrie
Helpende vrind
Sky master in Maryland ontploft
NAGY KEERT NIET NAAR
HONGARIJE TERUG
Zuiderzeemuseum gesticht
Vakgroep acht de beste oplossing:
sigaren van de bon
Tol hoofd en hart
Het
Hatta ontvangt missie-Idenburg
Koningin legt een krans voor
het front der graven
De Gasperi vormt zijn
derde kabinet
Landwachters oefenden
terreur uit in Drenthe
Memorial-Day op Son
•ZATERDAG 31 MEI 1947
69ste JAARGANG No. 23860
weer.
WÈrnm^
SJAHRIR VERKLAART:
SJAHRIR NAAR DJOKJA
VERTROKKEN
•UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
IEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Opnieuw is de Amerikaanse burger
luchtvaart door een ontzettende lucht-
ramp, welke die op het La Guardia-
viiegveld van Donderdag, die reeds de
grootste was in de geschiedenis van de
Amerikaanse luchtvaart, nog overtreft.
4/4 mijl ten Noorden van Harve de
Grace, in Maryland, is een DC 4 (Sky-
•naster) een vliegtuig dus van het-
zelfe type als het Donderdag veronge
lukte die op weg was van Newark
haar Miami, in de lucht geëxplodeerd.
Alle 49 passagiers en de 3 koppen tel
lende bemanning, werden gedood. Het
vliegtuigwerd totaal vernield.
De vermiste IJslandse Dakota, die
sinds Donderdagmidadg wordt vermist,
is thsans gesignaleerd op een steile
berghelling op de Noordkust van IJst
land. Men vreest, dat alle inzittenden,
21 passagiers en 4 leden van de beman
ning, om het leven zijn gekomen. Red
dingsploegen zijn naar de plaats van
het ongeluk onderweg.
Vier personen zijn Donderdag gedood
sn ernstig gewond bij drie vliegtuigonge-
lukken in Argeninië. Een piloot en een
Vrouwelijke passagier werden gedood en
een tweede vrouwelijke passagier ernstig
gewond door het neerstorten van een
vliegtuig, dat een demonstratievlucht
gaf in de provincie Cordoba. Twee leden
Van de bemanning van een militair
Verwachting tot Zaterdagavond:
Meest matige wind tussen Oost en
Zuid. Warm weer. Vrijwel overat on
bewolkt.
Zondag: Zon 4.2720.49, Maan
18.28—3.28.
Maandag:
19.42—3.45
Zon 4.2620.50, Maan
vliegtuig werden gedood, toen het vlieg
tuig in een park in Mendoza neerstortte.
Volgens een rapport van het Ameri
kaanse leger zijn bij de vliegramp nabij
Tokio veertig personen om het leven ge
komen. De lijken waren onherkenbaar
verminkt.
Alcide de Gasperi, de leider der
Italiaanse Christelijk.democratische
partij, heeft Vrijdagavond medegedeeld,
dat hij erin geslaagd is een regering
te vormen uit Christelijk-democraten
en onafhankelijken.
Volgens officieuze bronnon ziet het ka
binet er als volgt uit:
Binnenlandse Zaken: Scelba (Chr.
Dem.); Financiën: Delia (Chr. Dem.);
Verdediging: Aldisio (Chr. Dem.); On.
derwijs: Gonnela (Chr. Dem.); Openbare
werken: Tupini (Chr. Dem.); Handel en
Industrie: Tegni (Chr. Dem.); Arbeid:
Fanfani (Chr. Dem.)KoopvaardijCap-
pa (Chr. Dem.); Post en Telegraafver-
keer: Merlin (Chr. Dem); Vice.president
en coördinator van Economische Zaken'
Einaudi (Onafli.)Justitie: Grassi (On-
afh.); Buitenlandse Zaken: Graaf Sfor-
za (Onafh.)Buitenlandse Handel: Mer.
zagora (Onafh.); Vervoer: Corbellini
(Onafh.).
Het ministerie van Binnenlandse Zaken
heeft Vrijdag alle prefecten in Italië
verzocht op hun hoede te zijn tegen
eventuele wanordelijkheden. De commu
nistische pers en die van de linkervleu
gel der socialisten heeft De Gasperi ge.
waarschuwd tegen de gevaarlijke koers,
die hij volgt door deze groepen van de
regering uit te sluiten.
De waarnemend premier van Honga
rije, de communist Matyas Rakosi,
•naakte Vrijdagavond bekend, dat de
Hongaarse premier Vrijdag naar de
Hongaarse legatie te Bern is gegaan en
8aar zijn ontslag heeft ingediend.
Verwacht wordt, dat onmiddellijk een
Meuwe coalitie-regering zal worden ge
armd onder leiding van Imre Oltvnayi,
«tj. vroegere minister van financiën en
lid Tan de partij der kleine boeren, welke
regering het land zal besturen tot na
de oogst nieuwe verkiezingen zijn ge-
honden.
Functionarissen van de partij der
kleine boeren verwachtten niet dat de
Premier, die met vacantie in Zwitser
land vertoeft, naar Hongarije zal terug-
keeren.
Naar verluidt, verzocht Nagy Vrijdag
telefonisch aan bestuurders van zijn
Partij, hem te zeggen wat volgens hen
8e consequenties zouden zijn, indien hij
biet naar Hongarije terugkeerde doch
bi Zwitserland zijn ontslag zou indienen.
2ijn partijgenoten namen contact op
•het de communisten en sociaal-demo
craten, die hun slechts vertelden, dat
Nagy aanklachten onder de ogen zou
"loeten zien wegens medeplichtigheid
aan de samenzwering, welke aanklach
ten tegen hem waren ingediend door
Se vroegere secretaris-genearaal van de
Partij der kleine boeren, Bela Kovacs,
die zich thans in Russische gevangen
schap bevindt.
Ferenc Kapocs, particulier secretaris
van Nagy, werd gisteren door de staats
politie gearresteerd, doch vandaag weer
Vrijgelaten.
President Zoltan Tildy zal vanavond
Paar de hoofdstad terugkeren om met
de politieke leiders over de onmiddel
lijke formatie van ecu nieuwe regering
te confereren. Tildy had Vrijdag 'rl lang
durige bespreking met Oltvanyi, die
kennelijk is uitgekozen om aan het hoofd
van de nieuwe regering te staan. Olt-
i'anyi behoort tot de linkervleugel van
de partij der kleine boeren en is, naar
Pien veronderstelt, aanvaardbaar voor
de Russische bezettingsautoriteiten en
voor de communisten en sociaal-demo
craten.
De sociaal-democratische vice -premier
Arpad Szakasits gaf een verklaring uit,
daarin hij wees op de noodzaak om het
democratische coalitie-kabinet voort te
®etten. Het sociaal-democratische blad
"Villagossag" herhaalde de partij-eis.om
onmiddellijk na de oogst nieuwe alge
mene verkiezingen te houden.
Het Marxistische minderheidsblok,
"amengestcld uit soc.-democr., commu
nisten en kleine boerenpartij, zal streven
naar wijzigingen in de kieswet, opdat
fascistische elementen in de volgende
verkiezingen niet zullen stemmen.
Kringen van de partij der kleine boe
ren gaven te kennen, dat Nagy's wei
gering-om naar Hongarije terug te keren,
welke weigering in Boedapest als vast
staand wordt aangenomen, de positie
van de party ten zeerste verzwakt heeft,
mede door de beweringen in de jongste
Russische nota.
mm
Ben overzicht tijdens de plechtige herdenking van de gevallenen in de tweede we
reldoorlog, welke op het Amerikaanse Militaire Kerkhof te Margraten heeft
plaats gevonden
Sjahrir heeft in een interview met het
republikeinse persbureau Aneta o.rri. het
volgende medegedeeld:
De Nederlanders hebben in de nota,,
die aan de Indonesische regering is aan
geboden, meningen vastgelegd, die na de
ondertekening van Linggadjati zijn ge
vormd, zowel op financieel en economisch
gebied als wat de kwestie van samen
werking bij het stichten van de Verenig
de Staten van Indonesië betreft.
Gevraagd of deze nota van de
Commissie-Generaal het uiterste is
wat deze Commissie kan verantwoor
den tegenover haar regering, ant-
Er welft zich een hemel van vlekke
loos azuur boven de wereld. Wij bele
ven bijzonder mooie, ideale Meidagen.
Nu is Zuid-Limburg, ons heuvelland,
waarlijk een paradijs. Het landschap
is een en al jong groen. E)en weelde
van smaragd, verlevendigd door wat
late bloei van accacia's en een kleuren-
wemel van wilde bloemen in de lage
beemden.
Maar wij gaan doden herdenken. Ge
vallen soldaten, jonge mannen, die van
ver over de oceaan zün gekomen om
te vechten tegen tirannie en geweld,
jonge mannen, die de vrijheid zouden
herwinnen, doch met duizenden gesneu
veld zijn in de strijd aan Rijn en Roer.
Door de goede zorgen van de leger
leiding zijn de lijken dezer gevallen
Amerikaanse soldaten overgebracht bui
ten vijandelijk gebied, naar een der
mooiste streken van ons Zuiden, naar
de hoogvlakte van Margraten. Hier
rusten 20.000 jonge helden, die hun
leven offerden voor onze vrijheid.
Toen wij Vrijdagmiddag naar Mar
graten reden, zagen wij de gehele be
volking met een schat van bloemen pel
grimeren naar deze begraafplaats, waar
door Margraten de meest bekende plaats
in Nederland lijkt te worden. Limburg
zou zijn erkentelijkheid ondubbelzinnig
betuigen, doch de plechtigheden van
gistermiddag droegen een groots karak
ter. Het was Memorial Day voor alle
Amerikanen. Margraten zou een indruk
wekkende manifestatie worden door de
deelneming van onze landsvorstinne.
De ambassadeur van de V. S., diploma
tieke vertegenwoordigers van België,
Frankrijk, Engeland, Canada, Rusland,
Australië, Mexico, China, Polen, Vene
zuela en vele anderen waren tegenwoor
dig, evenals onze minister van Oorlog
en van Buitenlandse Zaken, als offi
ciële afgevaardigden van de regering
de Commissaris der Koningin in Lim
burg, hoge ambtenaren van allerlei aard,
burgemeesters van omliggende gemeen
ten enz. Het Amerikaanse kerkhof bood
eer een haast te fleurige aanblik voor
een begraafplaats. Over alles golfde aan
hoge masten de Amerikaanse en Neder
landse vlaggen.
De duizenden belangstellenden, van
alle kanten samengestroomd, waren al
een uur voor de aanvang der plechtig
heden op het kerkhof aanwezig. Om
half drie reed een eindeloze file van
auto's uit de richtingvan Maastricht
de bloeiende hoogvlakte op. Om 3 uur
arriveerde H.M. de Koningin, die met
een speciaal vliegtuig uit Den Haag ge
komen was. De Koninklijke standaard
ging in top boven de officiële tribune
en Memorial Day kon beginnen.
Het was een in wezen christelijke
plechtigheid, geopend met gebed, uitge
sproken door de Ams- kaanse aalmoeze
nier Mart. N. Lampson. Dan las de ver
tegenwoordiger van de Bisschop van
Roermond, Mgr. dr. W. Delhcofen, een
(Van onze speciale verslaggever)
Vandaag gaat te Enkhuizen de vlag
omhoog, naast het waarschuwings-
sein, dat al vijftien jaar en
langer, hier en elders langs de vroe
gere Zuiderzee, gehesen is. Het Zui
derzeemuseum is thans officieel aan
Enkhuizen toegewezen, stad en inwoners
hebben het groots gebaar gemaakt het
historisch Peperhuis en de aangrenzen
de. harmonische bebouwing aan het
museum af te staan, de Landelijke Ver
eniging „Vrienden van het Zuiderzee
museum" heeft zich vandaag geconsti
tueerd en ingaande 1 Juni aanvaardt
de heer S. J. Bouma, directeur van het
Openluchtmuseum te Arnhem, de leiding
van de nieuwe Instelling, die op 1 Juli,
in bescheiden omvang, haar deuren
hoopt te openen. Reden dus, voor Enk
huizen in het bijzonder, de vlag uit te
steken, maar ook om er aan te herinne
ren, dat vijftien jaar en langer het
waarschuwlngssein is voorgehesen en
voorlopig voorgehesen blijft!
In 1930 werd In hetzelfde Enkhuizen
de Zuiderzee Visserij Tentoonstelling
gehouden, bedoeld als een laatste, in
drukwekkende schouw van leven en be
drijf langs de oude Zuiderzee, welker
dagen, in verband met het vorderen van
de afsluiting der zee, waren geteld. Deze
tentoonstelling werd inderdaad een
grootse manifestatie van de rijkdom aan
land- en volkseigen schoonheid èn wel
vaart, die met de Zuiderzee zou worden
verspeeld. Nog eenmaal toonde zich heel
het Flevische leven in al zijn schakerin
gen en een generale inventarisatie van
- «e«t
pct voormalig Peperhuis van de Verenigde Oost-Indische Compagnie te
J}khuizen, dat met zijn belendingen ter beschikking is gesteld van het
■fo'rdioe Zuiderzeemuseum. Op de achtergrond het Stavers poortje, op de
lCTöijk, waarachter, aan het Krabbersgat, t.z.t. het buiten-museum zal
verrijzen.
waarden, die men gereed was af te
schrijven zonder meer. Nederland kon
zich dat veroorloven In economisch op
zicht, het meende het zich ook te mogen
permitteren in cultureel opzicht. De on
verschilligheid in dit laatste opzicht was
zelfs zo groot, dat terwijl ons nog rijke
land vlot de millioenen voteerde voor
elke nieuwe Zuiderzee-begroting, geen
voorstel ter tafel kwam of ook maar een
minimaal bedrag werd uitgetrokken om
althans de herinnering aan het zeld
zaam cultuurmonument der oude Zui
derzee in de vorm van een collectie of
museum voor het nageslacht te bewaren.
Zoo werd de kans gemist om dit Zui
derzeemuseum te stichten met althans
een deel van het materiaal, dat °P öe
Z.V.T. was samengebracht en nu weer in
alle richtingen verstoof, meestal voor
goed verloren. En ook toen vijftien jaar
geleden de Afsluitdijk gedicht wera en
de Zuiderzee had opgehouden te bestaan,
ontbrak elk initiatief. De Jaren vergin
gen en zij betekenden een gestadig ver
lies- want de erfenis der Zuiderzee, in
tienduizenden kleine handen, verliep als
zand door de vingers. Wat aan zeldzaam
materiaal, immers thans overbodig, in al
die tijd °P de eilanden, in dorpen en
steden verloren is gegaan,-valt niet te
overzien. Het bedrijf brokkelde af, tal
van vormen van visserij werden opgene-
ven de vissersgemeenschappen vielen De K. P. 1, de laatste Schokker schuit,
uiteen met alle verlies aan uiterlijke en no„ van ftgf eiland afkomstig, des-
voorbeedd moge'het eiland üïk gelden, tijds het oudste SChip van heel de
dat in enkele jaren tijds het uitzonderlijk Zuiderzee, Viel kort VOor de Oorlog m
eigen karakter in klederdracht, zeden en slopershand; het Was VOOr een appel
gewoonten, vrijwel totaal verloon Overal en f 7ief VlUSeum te krijgen
hing, voor wie er het leven kende, het c geweest.
stormseinWeest op Uw hoede.
want al wilde of kon men de geeste
lijke waarden, die hier op het spel ston
den niet binden of bewaren, zo had
men tenminste de attributen, alles waar
schoonheid en traditie zich langs de Zui
derzee van bedienden, kunnen behouden,
opdat het nageslacht er zich een beeld
van vormen zou. Dat dit niet gebeurde,
is een ernstig cultureel verzuim geweest,
dat hen, die het aangaat, niet genoeg ver
weten kan worden. Heel, heel langzaam,
zijn tenslotte de plannen gerijpt, en vnj
geloven, dat niet een krachtig initia-
tief uit Enkhuizen, het „frappez, frappez
toulours!" had toegepast en^rond en ge
bouwen beschikbaar gesteld, wij nog al
tijd weinig verder dan plannen waren ge
weest. intussen werd bij een heimelijke,
beperkte inventarisatie, al vóór de be
vrijding reeds geconstateerd, dat tal van
merkwaardige typen vissersschuiten
Lemster aken, Staverse jollen, Wieringer
bolletjes, bonzen, pluten op uitsterven
stonden of reeds verdwenen waren en
hoogstens nog ergens, tot pleiziorscbip
verbouwd', waren terug te zoeken. Zelfs
hebben wij destijds, het was nog vóór de
oorlog, vergeefs alarm geslagen, omdat de
K P. 1, de laatste Schokker schuit, nog
van het eiland afkomstig en veruit het
oudste schip van de Zuiderzee, te Brunnepe,
gem. Kampen, rustig naar de sloper ver
huisde, zonder dat ieman^ zich het lot
van dit vaartuig aantrok. Dit zijn alleen
nog de schepen, maar wat er verder op
elk denkbaar gebied als kleding, bedrijf,
huisgerei enz. verloren ging, is nauwe
lijks te schatten. Het dan eindelijk ge
stichte museum is er bij voorbaat door
verarmd.
(Vervolg op pagina 3)
Typisch beeld uit
het Zuiderzee-ver-
leden: als „dewiend
op zee was" vóór
Harderwijk, voeren
de bootschuivers uit,
vissers in kleine,
vikingachtige kub-
bootjes, die zij met
lange, taaie essen
schuijhouten voort
bewogen om. met
de kop op de bran
ders, de vloot te
bereiken, die bij
gebrek aan een be
hoorlijke haven op
de rede lag en door
het „vleuwaoter" in
gevaar kwam van haar ankers te worden geslagen. Dit „oootschuuven
eiste een buitengewone Toehendigheid en werd door de bevolking van het
stadje vanachter de hoge zeemuur met spanning gevolgd.
Op zoek naar „vloeibaar" goud. Ten We$-
ten van Coevorden is door de B. P. M. een
boortoren o,vgesteld, waarmede binnen,
kort de eerste diepteboringen zullen wor
den verricht. Men verwacht olie aan te
treffen op een diepte van 600 meter -
tekst, betrekking hebbende op herden
king der doden, ontleend aan de H.
Schrift, voor en daarna nam als eerste
vertegenwoordiger van Amerikaanse
zijde generaal Parker het woord, die
over de graven vail de duizenden sprak
van vrede en internationale samen
werking.
Ook de ambassadeur der V.S., dr. H.
Baruch, uitte zich in gelijke geest. De
minister van Oorlog, luit.-kol. A. H. Fié-
vez, was vervolgens als vertegenwoordi
ger van de Nederlandse regering aan het
woord.
Dan de treffende kranslegging
H.M. de Koningin, gekleed in stemmig
zwart gewaad, gipg hierin voor en legde
eigenhandig de bloemenhulde onzer
natie voor het front der soldatengraven
Nu volgden met kransen de diplomatie
ke vertegenwoordigers van de deelne
mende mogendheden.
Er knalden salvo's van een leger-
peleton en horenblazers van het Ameri
kaanse leger deden een voor dodenher
denking gebruikelijk signaal weerklin
ken; en dan was er een minuut stilte
over de duizendkoppige menigte, een
moment van meditatie over de vergan
kelijkheid van het leven, over het droe
vig lot der 20.000 hier rustende jonge
mannen, te vroeg uit het bestaan weg
geruktMaar het leven hernam zijn
rechten.
De halfstok wapperende vlaggen van
Amerika en Nederland werden in top
gehesen. Een muziekcorps van ons Ne
derlandse leger speelde het Wilhelmus
en het Amerikaanse volkslied en plot
seling kregen wij weer oog voor de over
dadige pracht van zon en azuur, die ons
dwong aan leven en toekomst te den
ken.
woordde Sjahrir: „Zij kan niet ver
der gaan".
Een speciale verslaggever van Aneta
seint uit Djokjakarta, dat de missie-
Idenburg gisteren de dag hoofdzakelijk
gevuld heeft met enkele individuele be
sprekingen. O.m. is er contact geweest
met het Hooggerechtshof en enkele po
litieke organisaties, waaronder de Pe-
moedas. Voor de namiddag waren bespre
kingen vastgesteld tussen mr. Van Hoog
straten en dr. Sanders met Sjarifoeddin.
Hedenmorgen zou Hatta het gezelschap
ontvangen.
Volgens het republikeinse persbureau
Antara is de republikeinse regering
doende buitenlandse leerkrachten, waar
onder Amerikaanse, naar Indonesië te
laten komen. De leerkrachten zullen in
vreemde talen onderwijs mogen geven
doch moeten dit na vier jaar in de In
donesische taal kunnen doen.
Sjahrir is Vrijdag per vliegtuig uit Ba
tavia naar Djokjakarta vertrokken, waar
het Indonesische kabinet tijdens een aan
tal zittingen, die Zondag beginnen, de
beslissing zal nemen of het laatste aan
bod van Nederland zal worden aange
nomen of afgewezen.
Zo er een provincie is geweest, die
ernstig onder de streken der landwacht
te lijden heeft gehad, dan is dat Dren
the geweest. ..D'Oude Lantschap" genoot
de twijfelachtige eer de Norger bloedploeg
te herbergen. In Roden en omgeving
heeft de landwacht-woede bressen ge.
slagen in de zich verzettende bevolking.
Dezer dagen had zich een groep land.
wachters uit Westerbork en omgeving, die
hun woonplaats hadden geteisterd, voor
de Drenthse Kamer van het Bijzonder
Gerechtshof te Assen te verantwoorden.
Het is in die streken een grote bende ge
weest, en zoals de advocaat-fiscaal op
merkte, hebben de leden van het Jan
Hagel-corps zich als beesten gedragen.
Arrestaties vielen er bij tientallen, vooral
onderduikers en illegale werkers moesten
het ontgelden. Enkelen hunner kwamen
niet uit hun gevangenkampen terug. De
„heren" stonden onder de beproefde lei
ding van de commandant Jan Pol, die
nog door het Bijz. Gerechtshof berecht
zal worden. De eis tegen de ergste onder
hen, Derk Seubring uit Orvelte, bij Wes
terbork. die zich niet ontzag zijn arres
tanten te mishandelen, was 14 jaar ge
vangenisstraf met ontzetting uit beide
kiesrechten. Tegen de gebr. De Wit werd
11 jaar gevangenisstraf geëist, eveneens
met ontzetting uit de kiesrechten, terwijl
de eis tegen Jan Dolfing 6 jaar gevange
nisstraf was. Tenslotte waren er nog de
gebr. Gils, die resp. 8 jaren en 4 jaren
gevangenisstraf tegen zich hoorden
eisen. Het Bijz. Gerechtshof zal 19 Juni
vonnis wijzen.
Voormalige leden yan de landwacht uit
Roden en omgeving, die in het Noorden
van Drenthe een ware terreur hadden
uitgeoefend, waarbij zij werden bijge
staan door de Norger bloedploeg, hoorden
de volgende vonnissen over zich uitspre.
ken.
De ergste van de troep, de slager Hen-
drikus Lok te Roden, die als comman
dant optrad en de rechterhand van San-
ner was, werd tot 16 jaar gevangenisstraf
met aftrek veroordeeld, met ontzetting
uit beide kiesrechten. De eis was 15 jaar
gevangenisstraf. De jeugdige Pieter Luit.
jens te Roden kreeg 4 jaar met aftrek,
terwijl hij voor 10 jaar uit de beide kies
rechten werd ontzet. Zes jaar met aftrek
en ontzetting uit de kiesrechten voor de
tijd van het leven was het vonnis voor
de landbouwer Hendrik Feunekes uit
Steenbergen (Roden).
(Van onze speciale verslaggever)
Welke weg men zal kiezen om uit de
huidige moeilijkheden in de sigaren-
industrie te geraken, is op het ogenblik
nog niet beslist. Drie mogelijkheden zijn
er: blijvende verhoging van het sigaren-
rantsoen, tijdelijke verhoging daarvan
ofwel gehele opheffing van de sigaren-
distributie. De Vakgroep voor de Siga-
renindustrie acht thans de laatstgenoem
de oplossing de meest logische en der
halve de meest waarschijnlijke.
De problemen overproductie met
name bij de kleine sigarenindustrie met
als gevolg ontslag aan arbeiders, fabrieks-
sluiting. credietmoeilijkheden en zelfs drei
gende faillissementen zijn ontstaan uit
de door de regering' gewekte verwachtingen,
dat ongeveer in deze tyd van het Jaar de
tabaksdistributie aanmerkelijk verruimd
zou kunnen worden.
Met het pog daarop werd de gehele ta
baksproductie in ons land d.w.z. dus
zowel de productie van sigaretten, kerf
tabak als van sigaren sinds 't begin van
d t Jaar opgevoerd.
Deze voorraadvorming zou op geen
enkele wijze storend zijn geweest, wan
neer de verwachtingen nu normaal had
den kunnen worden gerealiseerd. Devie-
zenmoeilijkheden l;ebben dat echter ten
dele onmogelijk gemaakt (ln plaats van
d -• toegezegde 4 rantsoenen per week krijgt
men thans 2y2 rantsoen), met het gevolg
dat o.a. de sigarenindustrie daarvan op het
ogenblik tijdelijk de nadelige gevolgen
ondervindt. Dat deze gevolgen speciaal de
sigarenindustrie en ni'et in die mate b.y.
de sigaretten-Industrie treffen, is vrij
eenvoudig te verklaren. Er bestaat by het
publiek een sterke neiging op de bon dit
laatste artikel te kopen dat de meeste rook-
beurten geeft. En aangezien er op een bon
'slechts 10 sigaren of 20 kleine sigaartjes,
en 40 sigaretten worden verschaft, ligt
het dus voor de hand. dat van
de totale overproductie van 50 pCt.
een onevenredig groot deel sigaretten en
een onevenredig klein deel sigaren is af-
genomen. Met het bovengeschetste ca.
strophale gevolg van tijdeiyk onverkoop
bare voorraden voor de sigarenfabrieken
Aangezien echter ook de huidige pro
ductie 60 a 65 mill, sigaren per maand,
d.i. ongeveer 45 pCt. van de vooroorlogse
behoefte - bii lange na niet op peil is en
aangezien na Mei de verwerking van ruwe
tabak nog met 10 pCt. zal moeten wor
den besnoeid, acht men het onjuist de
sjgarenrantsoenen voor welke periode dan
ook aanzienlijk te verhogen, aangezien
daarop altijd weer een onaangename
terugslag zal moeten volgen en een en
ander bovendien by een gelijkblijvend
voorzieningstotaal van tabaksproducten
weer nieuwe deviezenmoeilijkheden zou
veroorzaken. De maandelijkse tabaksim
port alleen voor sigaren bedraagt na Mei
400 ton!
De vakgroep voor de sigarenindustrie acht
het daarom de beste oplossing de sigaren
zonder bon te verkopen. Dit bevrijdt-»het
publiek van de moeilijkheid bij de keuze
van de bonbesteding.
De huidige voorraad er zijn schat
tingen gedaan tot 70 mill., rantsoenen
ln totaal, waarvan een belangrijk deel ln
sigaren, welke schattingen niet onjuist
behoeven te zijn, ofschoon de voorraad
zich niet nauwkeurig laat overzien is
echter wel zodanig, dat de eerste stoot
kan worden opgevangen.
De beslissing ln deze materie, die de
ministerraad zal moeten nemen, kan
iedere dag verwacht word'en.
Tenslotte nog een opmerking over de
kwaliteit der sigaren, die uiteraard bij
lange na nog niet op vooroorlogs peil is.
De verbetering daarvan staat of valt met
de verbetering van de toestand in Indo
nesië.
In de regel wordt bij een huwelijk I
uit berekening een grote reken- j
jout gemaakt J
(Van een bijzondere medewerker)
We waanden het oud verhaal reeds
lang gestorven, nX dat de
„Roomsen lopen aan de leiband
van de pastoor, niet alleen in de kerk,
maar ook in hun sociale leven en in de
politiek". Inderdaad leest men dit ver
wijt niet vaak meer in zich respecteren
de grote bladen. Die weten zo zoetjes
aan wel, dat by de katholieken het be
sef sterk leeft, dat er een band bestaat
tussen natuur en bovennatuur en dat
de Kerk nu eenmaal door God is aan
gesteld om deze betrekkingen te ver
klaren. Door middel van haar eerste
dienaren, de priesters, verricht zy deze
Goddelijke opdracht. Nu bereikten ons
dezer dagen enige brieven van. arbeiders,
die ons knipsels zonden uit van die klei
ne geniepige blaadjes, zoals die o.a. door"
de E. V. C. worden verspreid. Hierin
wordt weer eens het verhaal opgedist
van de Roomse arbeiders, die voor de
pastoor geen lid mogen worden van de
E.V.C. En De Waarheid strooit kwistig
soortgelijke tendentieuze berichten in
haar kolommen, die kennelyk bedoelen
de arbeiders te zeggen: Wordt nu toch
eindelijk eens verstandig en schudt die
pastoor, die Geestelijke Adviseur, van je
vereniging af.
Op de insinuaties en verdachtmakingen
van bladen als De Waarheid en aan
verwante artikelen gaan we natuuriyk
niet in. Op de eerste plaats, omdat zij
in dit geval over dingen spreken, waar
van 2e nu eenmaal geen verstand .heb
ben. en op de tweede plaats, omdat het
beneden de waardigheid van een zich
respecterend dagblad is op zulk gewroet
in te gaan. Maar onze arbeiders zitten
er soms mee. En daarom willen we hier
nog eens de kwestie van de Geest. Ad
viseur in de sociale verenigingen be
spreken.
Boven zeiden we het reeds; bet is de
plicht van de Kerk, o a. de betrek
kingen te verklaren, die er zijn tussen
de natuur en de bovennatuur. Maar
deze plicht van verklaring en voorlich
ting sluit automatisch in een waken
tegen verkeerde opvattingen, die in ver
band met deze materie kunnen groeien
onder mensen, die aan haar geestelijke
zorg zijn toevertrouwd. Alle eeuwen
door is het de belangrijkste zorg van
de Kerk geweest, de verkondigde leer
zuiver te houden. Ook op momenten ln
de wereldhistorie, waarop ogenschijn
lijk het Christendom geen enkele prae-
tïsche betekenis meer voor het open
bare leven had, bleef de leer der Kerk
onveranderd heenwijzen naar het ideaal
aller tijden: Christus zelf. Toen de ka
tholieken in de tweede helft der vorig»
eeuw in ons vaderland langzamerhand
weer tot het besef kwamen dat 't Chris
tendom iets meer is dan een verzame
ling gelovigen in de Kerk, dan een on-
dracht, vóór en na tafel te bidden,
dat het Christendom richting moet ge
ven aan het leven, de verhoudingen
tussen de mensen moet bepalen en
deze bewustwording vorm kreeg in ver
scheidene ook sociale organisaties, toen
was het eenvoudig de plicht van de
Kerk door een bepaalde opdraftit aan
haar priesters haar wakende en rich
ting gevende taak ook en vooral in die
organisaties te vervullen. Volgde men
aanvankelijk het Duitse voorbeeld van
de Geistliche Prases, reeds zeer spoe
dig kwam men tot de ontdekking, dat
deze vorm nadelig was voor de persoon
lijkheidsvorming van de katholieke leek,
meer in het bijzonder de arbeider.
Reeds in 1892. zo vertelt Gerard Brom
in zijn „Alohons Ariëns" (deel 1, blz. 419),
schreef Mgr. Ariëns aan kap. C. C.
Prinsen: „Ik ben de mening toegedaan
dat de arbeiders in hun Bonden zoveel
mogelijk alles zelf moeten doen (in
het begin kan hij dat nog- niet: maar
hij leert dat heel spoedig en in een boel
raken is hij veel knapper dan wij) en
dat de geestelijke, die aan de vereni
ging is toegevoegd, niet zozeer geeste
lijk vader moet zijn. als vriend en me
destrijder".
De Geestelijke Adviseur in een ver
eniging is derhalve geen di
recteur. geen bestuurslid, geen
controleur of voogd, maar de adviseren
de vriend, die er door zijn raadgevingen
voor waakt, dat de richting, waarin een
vereniging zich ontwikkelt, zuiver blijft
afgestemd op God.
In een Communiqué in 1909 uitgege
ven heeft het toenmalig Doorluchtig
Episcopaat de taak van de Geest. Advi
seur nauwkeurig omschreven en geen
statuut van enige katholieke organisatie
verkrijgt de bisschoppelijke goedkeuring
zonder dat daarin de adviseurs-clausule
is opgenomen, waarin deze taak onge
veer wordt omschreven als volgt: Acht
de geestelijke adviseur een genomen be
sluit in strijd met d« katholieke begin
selen. dan kan hij zich tegen de uitvoe-
"g daarvan verzetten.
(Vervolg op pagina 3)
Ter gelegenheid van „Memorial-Day"
werd Vrijdag een korte plechtige her
denking gehouden van de Amerikaanse
gevallenen op de Amerikaanse begraaf
plaats te Son (N.-Br.).
Bij deze plechtigheid waren verschil
lende vertegenwoordigers van het Ame
rikaanse en Nederlandse leger aanwe
zig, onder wie kolonel Miller van het
Bureau van de Amerikaanse militaire
attaché en kolonel J. A. A. Setzen, com
mandant. van het militaire district Eind
hoven. Twee Amerikaanse leger-aalmoe-
zeniers voerden het woord, waarna ge
meenschappelijk gebeden werd voor de
gevallenen. Kolonel Miller herinnerde
eraan, dat op 37 kerkhoven in Europa
Amerikaanse mannen liggen, die hun
leven gegeven hebben voor ons aller be
vrijding. Hij dankte Nederland, dat de
graven van zijn bondgenoten zo in ere
hield.
Kolonel Setzen wees er in zi.in toe
spraak op, dat de motieven, waarvoor
al deze soldaten gestorven zijn. nooit
vergeten mogen worden. Hierna bracht
het Nederlandse vuurpeleton een ere
saluut, trompetgeschal weerklonk. Jhr.
Smits van Oyen, de Commissaris der
provincie Noord-Brabant, en de
burgemeester van Son legden kransen.
Alle graven waren met kleine Ameri
kaanse vlaggetjes versierd en met bloe
men bedekt.
