Engeland dringt aan op
snelle regeling
Sjahrir acht Ned. nota in haar
geheel onaanvaardbaar
Felle protestnota van de Ver.
Staten aan Rusland
Modemateriaal bewijst goede
diensten aan de industrie
MGR. STEPINAC OPNIEUW
VOOR HET GERECHT?
Geen uitholling
Weinig gunstig
weekend
ZESDUIZEND MAN IN STAKING
BIJ WIL TON-FIJENOORD
Ook gedeelte van A.T.0.-personeel
legt het werk neer
Wordt de zaak voorgelegd aan de
Verenigde Naties
Ons land staat op dit gebied mede
op de eerste plaats
Dreigend conflict in het
bouwbedrijf
Actie der communisten tegen
verering der H. Maagd
D'
OPPOSITIELEIDER GEARRESTEERD
Begin van grote aanval der Russen?
Tot hoofd en hart
Het
weer.
Wisselend weer
S*»d
Amerika protesteert bij
Russen in Berlijn
Vrijwillige ballingschap
PHILITE E1V PLASTICS
Velerlei toepassing
ZATERDAG 7 JUNI 1947
69ste JAARGANG No. 23866
DE MOEILIJKHEDEN IN INDIË
„Nationale regering voor
Indonesië"
bet
te
Australische verklaring
Verwerking
Kunstleer" en regenjassen
Staking bij de A.T.O.
SLAGERS GAAN SLUITEN
IHet zijn juist vaak de kleinig- I
heden, die ons eigen geluk en dat
y van anderen verhogen y
NA HONGARIJE: BULGARIJE
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart,
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severiri.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De beide Britse consuls-generaal in
Ned.-Indië: Mitcheson en Lambert, heb
ben Vrijdag per vliegtuig een bezoek ge
bracht aan Djokjakarta voor een confe
rentie met Soekarno en Sjahrir. Mitche
son verklaarde na de conferentie, dat
Soekarno de oprichting had goedgekeurd
van een speciale voorlichtingsdienst en
consulair bureau in Djokjakarta, waartoe
de Nederlanders zich reeds in principe
bereid hadden verklaard. Beide Britse
autoriteiten weigerden er zich over uit
te laten, of hun missie met het Indone
sische antwoord aan Nederland in ver
band stond.
Van betrouwbare zijde werd echter
gezegd, dat Engeland op een snelle
en vredelievende regeling van de In
donesische impasse aandrong.
Het bezoek was het eerste, dat bui
tenlandse diplomaten, permanent ge
accrediteerd bij Nederlands-Oost-
Indië, aan de Indonesische hoofdstad
hebben gebracht.
De Britse missie vertrok na de confe
rentie onmiddellijk per vliegtuig naar
Batavia in een speciaal R.A.F.-toestel,
dat uit Singapore gekomen was voor de
reis BataviaDjokjakarta.
Volgens een speciale correspondent van
Aneta te Djokja, heeft Sjahrir op een
aldaar gehouden persconferentie ver
klaard: „Wij accepteren het idee van een
'nterim-regering als mogelijkheid om het
tot stand komen van een federale rege
ling te vergemakkelijken. De Nederlandse
Voorstellen zijn daaromtrent niet defini
tief, onze tegen-voorstellen zijn meer ge
detailleerd. Wij wensen een soort natio
nale regering voor geheel Indon^ië,
daardoor de overgangsperiode tot 1949
Gemakkelijker te overbruggen zal zijn."
De belangrijke vragen zullen echter
2Un, aldus Sjahrir, welke is de positie
Van deze regering en welke is de positie
Van de Gouverneur-Generaal? Tot nu
t°e had de G.-G. alle uitvoerende macht
bi handen. Wij wensen een regering die
V'c-rkelijk regering is en alle uitvoerende
diacht bezit, welke een normale regering
beeft. De macht van de G.-G. dient daar-
N uitdrukkelijk te worden vastgelegd.
verwachten niet, dat 'hij betrokken
zijn bij de normale uitvoerende macht,
■naar er zouden situaties kunnen ont
staan, waarbij hij zou kunnen optreden.
Sjahrir meende, dat de mogelijkheden
voor de constructie van een dergelijke
Vcgering velerlei zijn.
Omtrent de Republikeinse tegen
voorstellen verklaarde hij, dat deze
vervat zijn in een nota, waarin, even
als in de Nederlandse nota, de voor
naamste punten van politieke, eco
nomische en militaire aard zijn. De
tegenvoorstellen zijn, aldus Sjahrir,
gebaseerd op de overeenkomst van
Linggadjati. De financiële en econo
mische problemen zullen, zo ging
hij verder, gemakkelijk te regelen
Verwachting tot Zaterdagavond:
Geleidelijk naar Zuid.West tot Zuid
draaiende en afzwakkende wind. Af.
nemende bewolking. Overwegend droog
Weer. Enige stijging van temperatuur.
Zondag: zon 4.2220.56, maan 0.40
1.59. Maandag: zon 4.2120.57, maan
0.48—9.09.
(Van een bijzondere medewerker)
Bet koele weer, waarnaar bijna ieder-
in 't begin van deze week verlangde,
's tenslotte gekomen. Wij schreven enige
*iggen geleden reeds, dat de warme lucht,
^'e toen nog boven ons land lag, zowel
Vah het Zuid-Westen als van het Noord-
°°sten uit werd verdrongen. De aanval
bit het Zuid-Westen heeft' het tenslotte
Gewonnen. Donderdagnacht werd ons
Ifhd overstroomd door koelere lucht, af-
*°bistig van de Atlantische Oceaan. Dit
gepaard met vrij veel onweer, hoe-
j61 de totale hoeveelheid neerslag nog al
!®Sen viel. De westelijke circulatie, die
v® de Oceaan reeds aanwezig was, heeft
,lch echter daarna langzaam verder naar
~jet weer in ons land. Wat is nu het al-
hiene weerbeeld, dat een dergelijke
'Lelijke circulatie ons in deze tijd van
jaar geeft? Zonder een verwachting
Willen geven, kunnen we toch wel
"Gen, dat er veel meer wind zal zijn
in de afgelopen hitteperiode, meer
^Welking, nu en dan regen en dat het
"^merkelijk koeler zal blijven.
wii echter helemaal niét zeggen.
Wij nu met zekerheid een periode van
U(i en onaangenaam weer tegemoet
1 Zodra het zonnetje even doorkomt,
Pt de temperatuur vrij snel op. Zo kan
Wa Z-G- wisselende weer altijd nog vrij
rbie dagen geven. Inmiddels ziet het er
het weekend niet zo gunstig uit.
troost kan zijn, dat in het algemeen
Westelijke circulatie begin Juni nog
t erg bestendig is.
l.~lJ K.b
l0lAstig
is aan mr. J. Boon, overeen
diens verzoek, eervol ontslag
uit zijn betrekking van vice-
nt van de rechtbank te Amster-
iv Onrtar /Jor-iVKofnio-incr vrvnr dp velt
onder dankbetuiging voor de vele
Hu Rechterlijke betrekkingen bewezen
«ten.
zijn, wanneer een nationale regering
is ingesteld.
Naar aanleiding van de uitspraken
van de grote politieke partijen over de
Nederlandse nota, verklaarde hij, dat,
volgens het algemeen gevoelen, de Ne
derlandse nota in haar geheel onaan
vaardbaar is, ofschoon vele afzonderlij
ke punten wèl acceptabel geacht wor
den. Sjahrir ontkende tenslotte de ge
ruchten, als zou de republiek een ver
zoek tot arbitrage hebben gedaan: „Wij
zullen alles doen om de kwestie slechts
door de twee betrokken partijen te doen
regelen."
In een'verklaring van de Australische
vakvereniging van havenarbeiders, gis
teren uitgegeven, wordt gezegd: De
vakvereniging heeft het recente verzoek
van de Indonesische en Nederlands-In
dische regering aan de Australische re
gering tot verscheping van de goederen,
die momenteel in Australië worden
vastgehouden, naar Indonesië ten be
hoeve van de Indonesische bevolking, in
overweging genomen en besloten mede
te werken aan de verscheping van deze
goederen. Naar verluidt, zal het groot
ste gedeelte dezer goederen aan Indo
nesische autoriteiten worden overge
dragen, overeenkomstig een regeling
tussen de republiek en de Nederlands-
Indische autoriteiten.
Amerikaanse autoriteiten in Berlijn
hebben een formeel protest gezonden
aan de Russische commandant van Ber
lijn in verband met de arrestatie van
een Poolse vrouw en haar 12-jarige zoon,
welke onlangs door Russische soldaten
werd uitgevoerd in de Amerikaanse sec
tor van de stad.
In het protest werd aan de Russen
verzocht, de twee gevangenen naar de
Amerikaanse zone terug te zenden. Ge-
eist werd dat de Russen de verzekering
zouden geven, dat geen herhaling zou
plaats vinden van het incident, dat een
schending betekende van de Amerikaanse
jurisdictie in de sector.
mm&sx
In Amerika heeft men proeven genomen met een Shermantank, uitgerust met een
waterkanon. Het bleek, dat men de meest gevaarlijke branden, zoals die in munitie
opslagplaatsen, met meer succes kan bestrijden
Ongeveer 6000 man personeel van de
werf Wilton-Fijenoord te Schiedam is
een sit-downstaking begonnen, eerst
Donderdagavond de nachtploeg, vervol
gens Vrijdagmorgen de dagarbeiders. De
oorzaak is, dat enkele dagen geleden de
directie aankondigde, dat het toegelegde
winstaandeel, dat over 79 werkuren zou
lopen, uitbetaald zou worden, doch Don
derdagavond werd aangeplakt, dat van
een uitbetaling niets kon komen, omdat
het College van Rijksbemiddelaars nog
geen toestemming tot uitbetaling had
verleend. Aan werkbazen en verschil
lende anderen zou de uitbetaling reeds
zijn geschied.
Met goedkeuring van president
Truman heeft het departement van
Buitenlandse Zaken een felle nota
aan het adres van Rusland opge
steld, waarin de Russen beschuldigd
worden zich op onwettige wijze te
hebben gemengd in de Hongaarse
aangelegenheden.
In de nota wordt voorgesteld een ge
zamenlijk Angio-Amerikaans-Russisch
onderzoek in te stellen naar de Hongaar
se toestand. Voorts bevat de nota de be
dreiging, dat Amerika de zaak aan de
Ver. Naties zal voorleggen als de Russen
geen genoegdoening geven of de nota
niet beantwoorden. De nota is evenwel
nog niet overhandigd.
Verschillende diplomatieke vertegen
woordigers van Hongarije zijn vrijwillig
in ballingschap gegaan, omdat zij de
nieuwe regering van hun land niet kun
nen erkennen. De Hongaarse gezant in
Parijs, heeft zich schriftelijk tot George
Bidault gewend en hem medegedeeld, dat
hij zich niét langer als vertegenwoordiger
van het huidige Hongaarse regime be-
Een beton-trein, enig in Europa, trok op het station Etterbeek in België zeer de aan
dacht. Deze trein wordt thans gebruikt voor betonwerk langs de electrische lijn
BrusselCharleroi
schouwt. De gezanten in Brussel, Ankara
en Washington zijn eveneens afgetreden.
De vroegere Hongaarse gezant te
te Washington, Aladar Szegedy-
Maszak, heeft op een persconferentie
verklaard, dat het Amerikaanse de
partement van Buitenlandse Zaken
twaalf leden der Hongaarse legatie,
die geweigerd hebben de nieuwe re
gering te Boedapest te erkennen,
asyl heeft verleend.
Een ander geluid komt uit Londen. De
daar geaccrediteerde diplomatieke verte
genwoordiger van Hongarije, Stephen
Bede, is Vrijdag naar Zürich vertrokken,
waar hij zal vergaderen met Hongaarse
sociaal-democratische leiders. Daarna zal
hij wellicht een bezoek aan Boedapest
brengen.
Hongarije heeft plaatsvervangers be
noemd voor de gezanten te Washington
en Bern, die geweigerd hebben naar Boe
dapest terug te keren.
Volgens de New-Yorkse „Daily
News" is Ferenc Nagy_ (je voormalige
minister-president van Hongarije, die
thans nog in Zwitserland vertoeft, af
getreden, omdat het, Wen van zijn vier
jarig zoontje van communistische zijde
werd bedreigd. Volgens het blad heeft
de 22-jarige zoon van Nagy te Wash
ington verklaard, dat zijn vader een
boodschap ontvangen had van de in
houd: „Uw ontslag of het leven van uw
zoon".
In antwoord op deze boodschap heeft
Nagy van Genève uit telegraphisch zijn
ontslagaanvrage naar Boedapest door
gegeven, nadat „De Rode Garde'' die
de vierjarige jongen naar de grens ge
bracht had, vlakweg medegedeeld had,
dat ziJ de jongen mee terug zouden ne
men naar Boedapest.
Bela Varga, de vroegere voorzitter van
het Hongaarse parlement, beschuldigd
van medeplichtigheid bij een complot
tegen 4 de Hongaarse republiek, houdt
zich, naar thans vernomen wordt, te
Wenen schuil. Dertig agenten van de
Hongaarse geheime politie zijn te We
nen aangekomen. De Hongaarse legatie
te Wenen heeft om bijzondere bescher-
De laatste jaren is op het gebied der materialen een nieuwe wereld voor ons
opengegaan, de wereld der kunststoffen. Na de bevrijding en het daarmee
samengaande contact met het buitenland werden ons allerlei wondere verhalen
verteld over de „Plastics", de kunststoffen die naast de van ouds bekende
materialen zoals hout of glas grote opgang maakten en vaak eigenschappen
hadden die met de „oude" materialen niet bereikt konden worden. Men sprak
zelfs van de twintigste eeuw, als de eeuw van de „Plastics
van uw nieuwe regenjas of kunstglazen
sigarettenkoker.
De thermoplastische kunststoffen heb
ben zoals de naam al aanduidt de
eigenschap bij verwarming plastisch te
worden en bij afkoeling weer hard. Dit
kan naar believen herhaald worden.
Soms, bij een bepaalde thermoplasti
sche kunststof, is het nodig de grondstof
bij te mengen met een bepaalde vloeistof,
waarin zij min of meer oplost. De hoe
veelheid van deze vloeistof, die men
treffend de weekmaker noemt, be
paalt de soepelheid, resp. de hardheid
van het materiaal.
Ook bij de vormgeving van de thermo
plastische materialen maakt men gebruik
van matrijzen, maar hier is niet, zoals
bij het vormen van thermohardende voor
werpen, een vrij lange tijdsduur nodig om
het voorwerp bij verhoogde temperatuur
door te harden, maar in dit geval moet
men de grondstof in warm-weke toestand
iti een koude matrijs spuiten, waarna het
voorwerp vrijwel direct uit de matrijs
genomen kan worden.
De vormgeving gebeurt in een z.g.
spuitmachine, waarin de grondstof door
een verwarmd kanaal in een koude ma
trijs wordt gespoten. Dit gaat in vele
gevallen geheel automatisch.
Eén van de meest bekende „Plastics"
Nu heeft men, wanneer men aan „Plas
ties denkt, vaak alleen het glanzende
modemateriaal voor ogen waaruit de
„kunstlederen" damestassen, regenjassen
e.d. gemaakt worden, of het kunstglas,
dat nu in allerlei sier- of gebruiksvoor
werpen de etalages gaat vullen, althans
in het buitenland, of men denkt aan
Nylon-kousen, maar toch gaat de voor
stelling in het algemeen niet ver genoeg,
want de grote groep van „Plasties" om
vat niet alleen de hier genoemde mate
rialen, maar nog tientallen andere ther
moplastische kunststoffen die in het da
gelijks leven minder algemeen bekend
zijn, en daarnaast nog de thermoharden
de stoffen zoals „Philite", „Bakellte" enz.
De nieuwere materialen, die nu opgang
maken, zijn in 't algemeen thermoplas
tische kunststoffen. Men kan gerust zeg
gen, dat Nederland met de kennis van
deze stoffen evengoed op de hoogte is als
welk ander land.
Niet alleen in de mode, ook in de in
dustrie speelt dit materiaal een rol, die
steeds belangrijker wordt. In vele Philips-
apparaten komen onderde en voor, die,
wat materiaal betreft, een broertje zijn
is Polyvinylchloride, het materiaal waar
van de bekende „Plastic"-regenjassen en
„kunstlederen" damestassen zijn ge
maakt.
De stof zelf was reeds vóór de oorlog
bekend, maar het heeft pas in en na de
oorlog opgang gemaakt en algemene be
kendheid gekregen.
Dit „modemateriaal" nu, bewijst
al vrij lang uitstekende diensten aan
de electrotechnische industrie. Het
wordt o.a. veel gebruikt als isolatie
materiaal voor snoeren. De draadfa-
briek POPE te Venlo heeft op dit
gebied rijke ervaring en ieder kent
de smaakvolle snoeren, met de soe
pele, op rubber gelijkende omhulling.
Het feit dat dit materiaal vrijwel
iedere kleur, in alle graden van hel
derheid kan aannemen, verhoogt de
aestetische waarde niet gering.
Behalve de goede electrische eigen
schappen heeft dit materiaal het voor
deel onbrandbaar te zijn wat voor elke
electrische installatie van grote waar
de is.
De „Philite"-fabriek maakt van deze
stof voornamelijk aansluitstukken, die
een snoer buigzaam aan een stop
contact of het/apparaat moet bevesti
gen en contactstoppen. De stof kan na
melijk dooj. keuze der weekmaker ver
werkt worden tot een rubberzachte of
een hoornhard materiaal in alle tussen
liggende graden van" hardheid, vandaar
het feit dat men er soepele aansluitstuk
ken en hardere contactstoppen van kan
maken.
Een andere toepassing is het omgeven
van een metaal met een huidje van p.v.
c. waardoor het metaal bestendig wordt
gemaakt tegen chemische invloeden van
buiten-af.
Al de gunstige eigenschappen geven
p.v.c. een bijna onbegrensd toepassings
gebied, en wanneer men hierbij nog de
hoeft het geen betoog dat dit materiaal
een grote slijtvastheid rekent, (schoen
zolen) prachtige toekomst tegemoet gaat,
ming van de Oostenrijkse politie ver
zocht.
Naar gemeld wordt staat het Hon
gaarse leger de laatste vjer dagen onder
rechtstreeks toezicht van Russische of
ficieren, die een strenge discipline hand
haven.
De Bedrijfsunie in het bouwbedrijf,
waarin zijn vertegenwoordigd de Alg.
Ned. Bouwarbeidersbond, de R. K.
Bouwvakarbeidersbond „St. Joseph" en
de Ned. Chr. Bouwarbeidersbond, is
reeds sedert 21 Juni 1946 bezig te komen
tot afsluiting van collectieve arbeidsover
eenkomsten. De Bedrijfsunie heeft zich
thans tot de Werkgeversorganisaties ge
wend met de mededeling dat zij uiterlijk
30 Juni a.s. wenst te vernemen, of laatst
genoemde organisaties bereid zijn, met
ingang van 1 Juii a.s. aan de suggestie
van het College van Rijksbemiddelaars
en de Stichting van de Arbeid gevolg te
geven.
Mocht op genoemde datum geen be
vredigend antwoord zijn ontvangen, dan
zal de Bedrijfsunie de door haar nood
zakelijk geachte maatregelen nemen tot
doei hebbende inwilliging van de alles
zins redelijke verlangens der bouwarbei
ders welke als zodanig ook door het
College en de Stichting zijn erkend te
te bereiken.
Na het lezen van die mededeling is
eerst de nachtploeg bij het werk gaan
stil zitten en Vrijdag volgde de dagploeg
dit voorbeeld. Men kan wel zeggen, dat
het gehele personeel bij deze staking be
trokken is. Naar men ons mededeelde
zijn verschillende besprekingen gehou
den tussen de fabriekskern en de direc
tie, terwijl ook de verschillende vakbon
den zich met het geval bezig houden.
Inmiddels heeft de werfdirectie zich
naar Den Haag begeven voor een spoed-
bespreking met het College van Rijksbe
middelaars. Men hoopt daar tct een op
lossing te komen. Zowel de perso-
neelskern als de directie zullen de sta
kers aanraden het werk te hervatten.
Maandag LI. is bij de ATO te Rotter
dam een staking onder het personeel
uitgebroken, omdat aan drie mensen,
die weigerden een half uur over te wer
ken, ontslag was aangezegd. De stakers,
ongeveer 250 in getal, omvattende bijna
het gehele personeel, heeft de staking
tegelijk aangegrepen om een actie tot
loonsverhoging en premievrij pensioen
op touw te zetten. De bonden staan niet
achter deze actie, maar deze wordt ge
leid door een comité van georganiseer-
den en ongeorganiseerden. Naar men
ons verzekerde, weigert de directie van
de ATO met dit comité te onderhande
ten. Het vervoer ondervindt reeds veel
stagnatie.
Uit Amsterdam meldt het comité uit
het personeel van de ATO, dat de actie
leidt voor een loonsverhoging van 20
pCt. en een premievrij pensioen voor
het gehele personeel en bovendien wil
bereiken dat het ontslag van de drie
Rotterdamse personeelsleden wordt in
getrokken: de staking die Maandag in
Rotterdam is begonnen heeft zich nu
ook uitgebreid tot de hoofdstad. Twee
derde deel van het Amsterdamse per
soneel zou bij deze staking betrokken
zijn. Naar de Amsterdamse directie van
de ATO ons echter verzekerde, is van
het 700 man tellende personeel een
veertigtal sedert gisteren niet opgeko
men en vindt het bedrijf normaal voort
gang.
De Amersfoortse slagers hebben m
navolging van hun collega's te Leiden
en Oegstgeest besloten de winkels voor
taan op Maandag en Dinsdag te sluiten
in verband met de verlaging van het
vleesrantsoen.
Uit Zagreb wordt gemeld, dat
maarschalk Tito besloten zou hebben
een nieuw proces tegen Mgr. Stepi.
nac te beginnen. De gevangen gehou-
den Aartsbisschop van Zagreb be
lichaamt immers nog steeds de sterk,
ste weerstand tegen het communis
tische regiem en is voor het Kroati
sche volk een legendarische figuur
geworden sinds hjj een gratieverzoek
weigerde te ondertekenen en niet
inging op de door de minister-presi-
dent Bakaritsj voorgespiegelde in-
vrijheidstelling en de mogelijkheid
tot emigratie naar Amerika. De on.
middellijke aanleiding tot dit nieuwe
proces zou zijn de recente uitlevering
van Kroatische oorlogsmisdadigers
door Engeland aan Belgrado. Het be.
treft hier personen van wie het Tito,
regiem beweert, dat zij indertijd in
betrekking stonden tot Mgr. Stepi.
nac. Tezamen met hen wil men
thans opnieuw de reeds veroordeelde
Aartsbisschop voor het gerecht bren.
gen.
Dagelijks organiseren de communisten
demonstraties tegen de zich nog in vrij
heid bevindende bisschoppen. Hieraan
nemen ook de orthodoxe Montenegrijnen
deel. De demonstraties geschieden onder
het motto: „Weg met de dienaars van
de Vaticaanse reactie."
Veroordelingen van katholieke pries
ters zijn eveneens aan de orde van de
dag. Een pastoor b.v. werd tot lang
durige kerkerstraf veroordeelt, omdat
hij gepreekt had over: „De goddelozen
zullen geen vrede kennen." Een andere
geestelijke, Golec genaamd, werd met
zeven jaar dwangarbeid gestraft, om
dat hij „volksvijanden'' in bescherming
zou hebben genomen. Uit Joegoslavië
teruggekeerde Italianen verhaalden over
de onmenselijke behandeling van ka
tholieke priesters in de concentratie
kampen der Tito-politie. Deze Italianen
zijn daar zelf gevangen gehouden.
Uit hun mededelingen blijkt, dat de
priesters in de concentratiekampen de
meest mensonterende arbeid moeten
verrichten, terwijl zij voortdurend met
vermindering van hun voedselrantsoen
gestraft worden, \yanneer zij ook maar
de geringste tegenzin vertonen. De hun
door bekenden toegestuurde pakketten
krijgen zij nooit. In de afgelopen win
ter leden de gevangenen zeer ernstig
door de koude, omdat in de kampen
dekens ontbraken. Toen de omwonende
bevolking dit vernam, zond zij vrijwillig
dekens, maar deze werden aan de pries
ters ontrouden. Wegens hun moed en
hoogstaand moraal ondervinden de
priesters de grootste achting van al hun
medegevangenen.
Zoals bekend, heeft onlangs de
Kroatische minister-president Ba
karitsj verklaard dat een der eerste
bewijzen ran loyaliteit, welke men
van de Katholieke Kerk eist, „het
opgeven der verering van de Moeder
Gods is." De woede der communisten
keert zich sinsdien ten volle tegen
de verering van de II. Maagd. In
vele plaatsen werden de opgestelde
Maria-beelden stukgeslagen. Dit ge
schiedde o.a. te Travnik in Bosnië.
Dat het hier wandaden betreft,
welke de overheid toelaat, blijkt uit
bovenstaande verklaring van Baka
ritsj.
De nieuwste bekend geworden uiting
van vijandigheid, tegen de Katholieke
Kerk is hej sluiten op regeringsbevel van
het Bisschoppelijk Gymnasium St. Vid te
Lubljana. Dit gymnasium was de oudste
en beste onderwijsinstelling in Slovenië,
waar gedurende tientallen jaren het
grootste deel der priesters en intellec
tuelen van dit land opgeleid werd.
Ondanks de tot nu toe zonder resul
taat gebleven pogingen door de commu
nisten tot instelling van een nationale
katholieke kerk in Joegoslavië worden
nog steeds betogingen hiertoe op touw
gezet. Evenwel nemen hier slechts niet-
katholieken aan deel. Het geldt hier meer
een gewone propagandistische manoeu
vre, want de communisten durven het
niet aan, daadwerkelijk de stichting van
een nationale katholieke kerk té onder
nemen, omdat zij terdege weten, dat
zulks een fiasco zou betekenen.
(Van een bijzondere medewerker)
Het is merkwaardig, hoevele mensen
zich in het wezen der Kath. Arbei
dersbeweging vergissen. Voortdu
rend stuit men op pogingen, delen van de
taak der Kath. Arbeidersbeweging over te
hevelen naar andere instanties. Waarmee
men, waarschijnlijk onbewust, het voort
bestaan der beweging zelve bedreigt. Het
kan niet genoeg herhaald worden, dat de
Kath. Arbeidersbeweging krachtens haar
wezen en haar historische ontwikkeling,
en evenzeer krachtens bisschoppelijke op
drachten, een totale organisatie is, die de
gehele mens wil dienen en derhalve de
gehele mens in haar invloedssfeer moet
kunnen betrekken. Het wezen van de
Kath. Arbeidersbeweging is een totale
organisatie. Dat betekent, dat zij de
mens, die zijn belangenbehartiging aan
haar heeft toevertrouwd, niet alleen ziet
als de ambachtsman, maar als de Ne
derlandse katholieke deelgenoot aan het
bedrijfsleven, die mede door zijn arbeid
in het onderhoud van zijn gezin moet
kunnen voorzien, maar die bovendien
gerechtvaardigde aanspraken maakt op
de culturele rijkdom van onze samenle
ving. In deze volzin worden verschillende
kwaliteiten van een mens genoemd,
waarop de taak van de Kath. Arbeiders
beweging moet zijn afgestemd. De histo
rische ontwikkeling der K.A.B. toont
aan, dat zij met deze totaliteit immer
heeft rekening gehouden. Het was de
enige methode, om tot een werkelijke
emancipatie van de arbeidersstand te
geraken. Nodig was opvoeding tot goed
staatsburger, consequent katholiek, zo
goed mogelijk vakman, voortreffelijk
huisvader, gecultiveerd mens (onder
welk laatste woord natuurlijk wordt ver
staan iemand, in wie de ziele-eigen-
schappen harmonisch zijn samengevoegd
en die de mens in staat stelten op een
juiste wijze te genieten ook van de cul
turele rijkdommen der wereld). Om dit
brede doel te kunnen benaderen, was de
oprichting van speciale diensten en in
stellingen een onontkoombare noodzaak.
Het ontwikkelingswerk van de Ensche-
desche kern, door Ariëns geleid, tot de
huidige nationaal geleide ontwikke
lingscentrale, is hier een van de meest
sprekende voorbeelden. Voor de gods
dienstige vorming, onderscheidenlijk ont
wikkeling, richtte de K.A.B. haar werk
zaamheden op het stimuleren van het
lidmaatschap van zuiver kerkelijke ver
enigingen als Congregatie en Derde
Orde. maar vatte haar evenzeer ook recht
streeks aan door in eigen kring een pe
riodieke gemeenschappelijke H. Com
munie te propageren, eigen retraites te
bevorderen (werd niet het retraitehuis
te Zenderen gebouwd mede op aandrang
van de Kath. Arbeidersbeweging in
Twente?), waarnevens godsdienstige
studieclubs van het begin af werkzaam
waren. In dezelfde lijn moet men zien
de oprichting van eigen toneelverenigin
gen, muziek- en zanggezelschappenaf
delingsbibliotheken en afdelingen voor
lichtere ontspanning. Op het gebied van
de Volksgezondheid groeiden om deze re
denen instituten als „Herwonnen Le
venskracht", verenigingen voor uitzen
ding van zwakke kinderen, kwamen wo
ningbouwverenigingen tot stand, werd
de coöperatieve gedachte bevorderd,
richtte men de aandacht op het gebied
van rechtszekerheid door het in het le
ven roepen van rechtskundige advies-
bureaux, bevorderde men de volksdeugd
van de spaarzaamheid door het stichten
van een eigen spaarbank, riep men een
eigen levensverzekeringsmaatschappij in
het leven.
Zo groeide het totale beeld der Kath.
Arbeidersbeweging tot zoals we het thans
kennen. Dat in dit beeld de vakorgani-
satorische arbeid geheel logisch past,
behoeft welhaast geen nader betoog.
Hierdoor immers worden de voorwaar
den geschapen, waarop een verdere ont
wikkeling en cultivering mogelijk zijn.
it betoog werd nog eens opgezet,
omdat de laatste weken uit ver
scheidene publicaties, en evenzeer
uit vele brieven, ons gebleken is, dat
men een of ander onderdeel van deze
zelfwerkzaamheid der katholieke arbei
ders min of meer overbodig acht. Het is
zo onschuldig, indien men beweert, dat
het toch eigenlijk „onzin" is, dat. de ka
tholieke arbeiders een eigen toneelclub
hebben. Dit kan toch even goed in sa
menwerking met andere maatschappe
lijke standen, redeneert men. Het ama-
teur-tonel zou dan misschien zelfs beter
gediend zijn.
Het is maar een simpel voorbeeld, dat
hier wordt aangehaald; het is niet an
ders dan bij wijze van voorbeeld neerge
schreven. Theoretisch heeft degene, die
zulks beweert, geen ongelijk. Maar men
moet die eieren toneelclub niet los trach
ten te haken van het geheel. Want In
de plaats X gaat het om een toneelclub,
in de plaats IJ vindt men een eigen ar
beidersspaarbank dwaasheid. Wanneer
men nu hier een toneelclub er af brok
kelt en elders meent, dat eigen econo
mische instellingen als spaarbank, wo
ningbouw e.d. evenzeer buiten het ver
band met de K.A.B. kunnen bestaan
(welke theorie niet bestreden wordt)
dan is men systematisch bezag, deze be
weging uit te hollen.
Bij dit alles bedenke men, dat de
KAB. er niet is voor zich zelf, maar
om de mens, di^ zij wi! en moet dienen.
De leider van de oppositionele
Bulgaarse Boerenpartij, Nikola Pet
kof, is Donderdagavond laat gear
resteerd. Hij wordt beschuldigd van
samenzwering.
Zijn arrestatie vond plaats na een
heftig debat in het parlement, dat 6
uur heeft geduurd en waarna de afge
vaardigden tenslotte besloten de parle
mentaire onschendbaarheid op te hef
fen.
In Bulgaarse kringen te Londen zegt
men, dat de arrestatie van de Bulgaar
se oppositieleider Nikola Petkof het be
gin is van een grote aanval van het door
de communisten beheerste regiem in
Bulgarije op de oppositie. Men trok een
vergelijking met Hongarije, waar een
dergelijke gang van zaken plaats neeft.
Petkof verwierf zich een grote naam
in het Bulgaarse verzet tegen de Duit
sers, die hem in Februari 1941 arres
teerden en in het beruchtste concentra
tiekamp van Bulgarije opsloten. In Juli
werd hij vrijgelaten, doch even iater
opnieuw gearresteerd en geïnterneerd
in een bergdorpje. Daar ontsnapte hij
en dook twee jaar in de illegaliteit on
der. in Juni 1942 was hij een van de
oprichters ven het „vaderlandse front".
Hij maakte deel uit van het „opperbe
vel", toen de verzetsbeweging naar So
fia oprukte.
V
