Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 25 juni 1947 | pagina 2

STAD EN OMGEVING

Velsen-Noord zal uit het
puin herrijzen

AANTAL KATHOLIEKEN IN V.S.

STERK GE

DROOM DER
AMSTERDAM

Goud maken met het

duïvelsmachien

Buurt vertrouwt

ALCHIMISTEN IN
VERWEZENLIJKT

het niet

E

Splinters

Bouw van flink aantal woningen

Bouw van noodschoten
wenselijk geacht

Merkwaardig vonnis

AGENDA

Burgemeester v. Alphen
gaat heen... en blijft

Franse bezuinigings
plan aangenomen

WOENSDAG 25 JUNI 1947

PAGINA 2

Drie jaar voor Cassee

Oud-leden St. Bavo-

patronaat

Orgelbespeling

Eindexamen „Sancta Maria"

Faillissementen

Burgerlijke Stand

DISTRIBUTIENIEUWS

NIEUWE HUISHOUDELIJKE
OPLEIDING

Verbonden aan R.K.
Huishoudschool

DODELIJK ONGEVAL

Onfortuinlijke motordief

I

RAAD VELSEN

Industrie te Velsen-Noord

HEEMSTEDE

Voeren van een
rechtsgeding

Bodttocht ouden van dagen

De groenteLevering
aan Duitsland

Ledenvergadering district
Noord-Holland E.V.O.

Verdere daling werkloosheid

Beverwijk

Nieuws van de sportclubs

JE.JLIS

ER KOMT TEKENING IN
CRICKETCOMPETITIE

H.C.C. superieur

UZSC—HPC 2—1

Scheepvaartberichtten

KALME MARKT

Het is niet leuk aan de hongerwinter
herinnerd te worden, maar het is wel
interessant iets te vernemen over een
merkwaardig vonnis van de Haarlemse
Rechtbank contra de zwarte handel, een
vonnis, dat nu eerst bekend is geworden.

In de hongerwinter sloten een kruide
nier en een particulier persoon door be
middeling van een derde een transactie
af. De kruidenier nam op zich te leve
ren 8 flessen olie, 7 kg. suiker, 15 kg.
tarwe, 2 flessen limonade, 5 potjes jam,
17 pond vette kaas, 17 kg. havermout, 20
pakjes puddingpoeder, 15 kg. wortelen,
4 pakjes maïzena, 15 stukken zeep, 2 y,
kg. stroop en 4 flessen azijn. Tegenovfer
ai deze heerlijkheden, die eind 1944 niet
te verkrijgen en overigens voor een ge
woon mens onbetaalbaar waren, stelde
de particulier eèn piano. Het ruiltje
ging door, de man met het pakhuis
etenswaren smulde en de kruidenier
speelde werken vdn Chopin en Mendels
sohn, waarbij hij weer een nieuw gevaar
liep, omdat stukken van deze laatste
componist in die dagen niet gespeeld
mochten worden.

De bevrijding kwam en met de vrijheid
de spijt van de particulier. Hij nam de
rechters in de arm, om zijn piano terug
te eisen en hij had succes. De Haarlem
se rechtbank concludeerde, dat een over
eenkomst tot ruiling van levensmidde
len eind 1944 of begin 1945 zonder af
levering van de daarvoor aangewezen
bonnen, toewijzingen of vergunningen
nietig is. Zij nam aan, dat de piano in
1939 een waarde had van f 750.en dat
de kruidenierswaren in die tijd onge
veer f 25.mochten kosten. Het slot
van het liedje was. dat de piano voor
f 25.moest worden teruggegeven.

Dit vonnis kan nog heel wat gevolgen
hebben. Wie heeft er in die vermaledijde
dagen niet geruild om het hoofd boven
water te houden, al was het je eigen
gouden horloge maar. Het moeilijke in
deze kwestie is, te achterhalen met
wie ge echter geruild hebt en als ge het
weet, het voorwerp nog te ontdekken,
want vele zaken zijn vier of vijf handen
gepasseerd.

Het Haarlems Tribunaal heeft uit
spraak gedaan in de zaak tegen H. J.
Cassee. autohandelaar te Bloemendaal.
Hij werd "veroordeeld tot drie jaar inter
nering en verbeurdverklaring van f 2500.

De oud-leden van het St. Bavo-pa
tronaat zijn in het clubhuis aan de
Leidsevaart bijeengekomen ter bespre
king van een grote reünie bij gelegen
heid van het 40-jarig priesterfeest van
hun oud-directeur, thans deken van
Alkmaar, de hoogeerw. heer Jacobs.
Zondag te 12 uur zal het comité weder
om in het clubhuis zitting houden om
oud-leden voor deze reünie in te schrij
ven. Men kan zich ook melden bij de
secretaris Jac. Overtoom, Kruistocht
straat 19, tel. 19718.

In de Grote Kerk zal op Donderdag
26 Juni van 34 uur George Robert- het
orgel bespelen. Het programma vermeldt:
Fantasie en Fuga C kl.t. (J. S. Bach);
Herr, wie du willst, so Schick's mit mir
(G. Bohm)Courante met Variaties
(Peter Cornet); Tweede Passacaglia (H.
Strategier); Cantilène (G. Pierné) en
Suite gothique (L. Boëllmann).

Fanfarecorps „Excelsior"

Het Heemsteeds Fanfarecorps „Excelsior"
zal Zondag a.s. van 3 tot 5 uur in het wan
delbos „Groenendaal" te Heemstede con
certeren.

Van de afdeling Gymnasium van het
R.K. Lyceum voor Meisjes Sancta
Maria" aan de Dreef, zijn geslaagd
voor diploma A, de dames: A. M. van
Doom, E. E. Fibbe, B. M. Schemkes, te
Haarlem; M. E. Th. van Iersel, J.
Th. M. van Iersel te Heemstede; A.
Kuttschrütter te Overveen, G. M.
Vink, Halfweg. Herexamen 1. Afgewe
zen geen.

Geslaagd voor diploma B, de dames:
C. M. Th. Blom. M. J. E. van Rijn,
M. A. A. G. Schaap te Haarlem; J. M.
H. Levelt. A. A. M. Meyer te Heem
stede, H. M. F. de Groot te Hillegom
Afgewezen 1.

De Haarlemse Rechtbank heeft 24
Juni het navolgende faillissement uit
gesproken: A. J. Half, winkelier, wo
nende te Beverwijk, Kloosterstraat 35.
Curator: mr. E. van Tuinen, advocaat
en procureur, wonende te Beverwijk.
Rechter-commissaris in bovengenoemd
faillissement mr. N. Reeling Brouwer te
Haarlem. Door het verbindend worden
der enige uitdelingslijst is geëindigd
het, faillissement van wijlen ir. J. G.
Smitt, in leven wonende te Santpoort,
gem. Velsen aan de Wynoldi Dahiëls-
laan 33. Curator mr. dr. F. A. Bijvoet,
advocaat en procureur te Haarlem.

Het Nederlands Verbond van Gere-
patrieerden, secr. afd. Haarlem, Damia-
testraat 4, deelt mede, dat de in Frank
rijk ingeleverde Rijksmarken aan de be
trokken gerepatrieerden zullen worden
uitbetaald. De koers is 75,36 ct. per R.M.
In Frankrijk verstrekte voorschotten
zullen van dit bedrag worden afgetrok
ken tegen een koers van 42,40 ct. per
R.M. Om in aanmerking te komen voor
terugbetaling moet men vóór 1 Juli a.s.
zijn repatriëringskaart, waarop het in
geleverde bedrag vermeld staat, inleve
ren bij het plaatselijk arbeidsbureau.

De fa- Hogenbirk en Zn. te Bloemen,
daal heeft van de gemeente Velsen 6000
m2. industrieterrein aangekocht.

Geborëh: G. J. A. M. van der Tuin—
Janssen d.; A. M. G. NijmanBoelens d,;
W. PronkAlbrecht d.; A. van Schaa-
genvan der Linden d.W. H. T. J.
Heerkensvan Hooff z.; J. YkelKuiper
z.; J. E. DozemanStam z.; M. P. van
der HamPettersson z.; S. A. M. Hes-
selingRekveld z.C. MeerveldDonker
z.; H. Romeinvan Leeuwen z.; C. J.
Stui—Akkerman z.; E. D. RussSminkz.

Gehuwd; C. J. van Doesburg en M. S.
Rap; T. A. van Haaren en J. C. Stam.

Overleden: W. van der MoolenLijn
zaad, 69 j„ Schoterveerstr.; G, Bakker,
56 j., J. F- Helmersstraat.

Donderdag 26 Juni:

Haarlem: Bonkaarten Bol t/m Bram.
Brandstoffenkaarten, straatnamen met
de beginletters G en H.

Heemstede: Bonkaarten 912 uur
letter C, 24.30 uur DaDi.

Aan de R. K. Industrie- en Huishoud
school te Haarlem wordt met ingang
van September a.s. een nieuwe huis
houdelijke opleiding verbonden voor die
meisjes, die in het bezit zijn van ten
minste Mulo A-diploma, vier jaar mid
delbare meisjesschool, eindexamèn gym
nasium of H.B.S., welke één jaar zal
duren. Deze opleiding heeft ten doel
een algemene huishoudelijke grondslag
te leggen en kan dienst doen als eerste
opleidingsjaar voor verscheidene op
leidingen.

Het leerplan omvat: Roken, huishoud
kunde, naaien, aesthetische vorming,
E.H.B.O., waaronder ook kinderverzor
ging en sociale hygiëne.

Gisteravond geschiedde op de Rijks
straatweg een aanrijding tussen een per
sonenauto en de 61 jarige J. K. De oor
zaak was, dat de voetganger plotseling,
zonder op het verkeer te letten, de rij
weg overstak. Het slachtoffer is ver
voerd naar de Joh. de Deo, waar het
inmiddels is overleden. De autobestuur
der treft geen schuld.

Een 18-jarige monteur, die graag een
gratis rondritje wilde maken, nam zijn
kans waar, toen hij een motorrijwiel on
beheerd voor zijn woning zag staan. Hij
reed ermede weg, doch daar hij de
macht over het stuur verloor, vloog hij
door een ruit van een perceel aan de
Soendastraat. Hij werd door glasscher
ven aan zijn hoofd gewond, waarna
proces-verbaal tegen hem werd opge
maakt.

Vijf jongens, die trek hadden in aadr-
beien, zagen kans op de groenten-
markt aan de Koudenhorn 6 mandjes
aardbeien te" stelen. Omstreeks het mid
dernachtelijk uur hebben twee agenten
hen op de Harmenjansweg aangehou
den, waarna proces-verbaal tegen hen
is opgemaakt.

Voor het doctoraal examen rechts
geleerdheid slaagde aan de Rijksuni
versiteit te Leiden F. J. D. Theyse,
alhier.

Bioscopen: Rembrandt: Les enfants du
paradis (volw.), 2.30 en 7.30. Cinema-
Palace: De witte klippen van Dover (14 i
2.30. 6.45 en 9.15 u. Zond. 1.45, 4.15. 6.45
en 9.15 u. Frans Hals: White Savage,, de
eiland prinses 2.30, 7 en 9 15 uur.
Zond. 2, 4.30, 7 en 9.15 u. Spaame-thea
ter: De laatste avonturiers (14 J.), 2.30, 7
en 9.15 u. Zond. 2, 4.15, 7 en 9.15 u
City: Stille helden (14 J.), 2.30, 7 en
9.15 u. Zond. 2.15, 4.30, 7 en 9.15 u.

Apotheken: De avonddiensten worden
tot 28 Juni waargenomen door: fa. C. G.
Loomeyer en Zn., Barteljorisstr. 11. tel.
10175. Park-Apotheek, Kleverparkweg 13.
tel. 11793 en Teyler-Apotheek, Teylerplein
79 tel. 17946.

Te Heemstede: Apotheek Schotsman,
Binnenweg 206, tel. 28320.

ZiekenverT0er: Fa. Mathot, Gr. Houtstr.
39 tel. 11990; Margriet, Turfmarkt 10 ra.,
lel. 21400 en voor Heemstede: A. Buite
man, Raadhuisplein 7, tel. 28523. Allen
dag en nacht.

Tentoonstellingen:

Blssehoppeiijk Museum: Tentoonstelling
Katholiek Gezinsleven, t.m. 29 Juni ge
opend op Zondagen van 11.301, 3—6 en
810 uur. Werkdagen 810 u.

Ftans-Hais-Museum: Kunst zil ons doel
(t m. 6 Juli).

Lcff°laar: Tekeningen uit het Engelse
leger van Pierre Samuelson (tot 25 Juni)

Honderdag 26 Juni: Grote Kerk: Orgel
bespeling 3 uur.

Naar wij vernemen is de heer H. van
Alphen, op zijn verzoek, met ingang van
1 Juli a.s. eervol ontslag verleend als
burgemeester van Zandvoort. Verleden
jaar heeft de heer Van Alphen reeds
wegens het bereiken van de 65-jarige
leeftijd ontslag gevraagd. Vele instan-
tiès en verschillende bevolkingsgroepen
hebben toen bij de rijksoverheid aan
drang uitgeoefend om aat ontslag niet
te verlenen, dit uit overweging dat Zand
voort in deze uiterst belangrijke periode
van de wederopbouw een burgemeester
met de vitaliteit, stuwkracht, ervaring en
bekwaamheid van de heer Van Alphen
node kan missen. Dit heeft tengevolge
gehad dat het ontslag een half jaar is
uitgesteld'.

Met de heer Van Alphen gaat voor
Zandvoort een burgemeester heen met
uitzonderlijke kwaliteiten, welke sommige
dorpelingen ontgaan, doch die tot in de
verre toekomst voor deze badplaats
vrucht zullen dragen.

Naar ons zo juist ter ore komt, vin
den hogere instanties het ongewenst dat
vlak vóór het hoogseizoen de burgemees
ter van de badplaats Zandvoort zijn
functie neerlegt. Er is een maatregel in
voorbereiding waardoor de heer Van
Alphen wordt belast met de waarneming
van het burgemeesterschap tot een op-
volger is benoemd.

De raad van Velsen heeft Dinsdag
avond het belangrijke punt van de
wedropbouw van Velsen-Noord aan
gesneden Nog deze maand zal kunnen
worden overgegaan tot de aanbeste
ding van de bouw van een flink aan
tal woningen te Velsen-Noord. Ver
wacht mag bovendien worden, dat in
de maand Augustus zal kunnen wor
den overgegaan tot de aanbesteding
van enige honderden woningen te
IJmuiden.

Voorts is aan de Hoogovens toegestaan
een 100-tal woningen te bouwen, boven
het reeds voor Velsen vastgestelde aan
tal. Tenslotte werd gewezen op een ver
zoek van de K.N.H.S. om medewerking
bij de bouw van 12 ingenieurs- en op
zichterswoningen te Velsen-Noord.

Terloops vestigde het college er nog
de aandacht op, dat aan de architecten
ir. W. Th. van Harreveld te Haarlem en
L. A. v. Hoogenstraaten te Rotterdam
opdrachten zijn verleend om plannen te
ontwerpen voor de bouw van ongeveer
100 woningen te IJmuiden-Oost. Ook
hiervoor hoopt men nog dit jaar de aan
besteding te houden.

De raad verleende credieten voor de
volgende woningbouw:

Aan de woningbouwveren. „Velsen"
f 430.858 voor 28 woningen en 3 winkel
huizen te Velsen-Noord. f 724.181 voor
de bouw van 64 woningen, eveneens te
Velsen-Noord. Aan de R. K. Veren.
„Woningbouw" f 1.887.005 voor 148 wo
ningen eveneens te Velsen-Noord; ook
verstrekte de raad een lening onder ver
band van hypotheek aan de Kon. Ned.
Hoogovens en Staalfabrieken voor de
bouw van 12 ingenieurs- en opzichters
woningen te Velsen-Noord.

De raadsleden stonden enthousiast
achter deze plannen. De heer VERBEEK
(P. v. d. A.) merkte evenwel op, dat
het grootste deel van de woningen te
Velsen-Noord komt en wenste de wo
ningbouw ook tot overige delen van de
gemeente uitgebreid te zien. De bouw
van scholen moet tevens niet verwaar
loosd worden. Ook was spr. het er niet
mee eens, dat steeds gebouwd wordt
volgens de woningwet en niet op grond
van het financieringsplan 1947.

Wethouder VISSER zegde wat dit
laatste betreft toe, dat getracht zal wor
den een en ander volgens het laatste
plan te doen geschieden. De wethouder
deelde voorts n<>g mede, dat 30 Juni de
aanbesteding van de woningen te Vel
sen-Noord geschied.

De gemeente heeft in Velsen-Noord
een industrie-terrein van 55.000 M2 dat
tegen f 4.per M2 vefkocht zal worden.
Enkele industrieën hadden zich reeds
aangemeld en de raad ging er z.h-s. toe
over aan haar een gedeelte van de gron
den over te doen. Het zijn de Staal-
meubel N.V. te Amsterdam (6000 M2),
fa. D. Hogenbirk en Zoon te Bloemen
daal (6000 M2) en Bates Cepro Zakken-
fabriek Mij. N.V. te Amsterdam (21.000
M2).

In verband met het grote aantal kin
deren, dat zeer lange afstanden moet af
leggen om naar school te gaan wilde het
college een crediet van f 17.000 voor
het aanschaffen van een eigen autobus
voor dat doel.

De heer MAAS (K.V.P.) juichte dit
zeer toe, terwijl de heer DE BOER
(P. v. d. A.) de bovenbouw gaarne in de
gemeente zelf zag vervaardigd.

Z.h.s. werd het voorstel aanvaard.

Het eertijds aangekochte voormalige
gebouw van de centrale keuken zal wor
den bestemd voor culturele doeleinden.
Hiertoe werd een crediet verleend van
f 8500 voor inwendige verbouwing.

Voor het inrichten van kleedkamers
bij de tennisbanen in „Velserbeek" werd
f 1500 verleend.

De onderwijzers krijgen voortaan poli-
tiebevoegdheid.

De nieuwe gemeentesecretaris, de heer
J. Veenstra, die 1 Juli in functie treedt,
heeft in deze vergadering de vereiste
beloften afgelegd, waarna de voorzitter,
mr. M. M. Kwint, de aftredende loco
secretaris, de heer Suwerink, in harte
lijke bewoordingen dank zegde voor het
vele en goede werk door hem verricht,
speciaal in de zware jaren van de be
zetting, toen hij tot het kleine getal be
hoorde, dat zich tegenover de overweldi
ger daadwerkelijk teweer stelde.

In het Voorlopig Verslag der Tweede
Kamer over het ontwerp tot wijziging
der leerplichtwet merkt men o.m. op,
dat er twijfel bestaat of er over enkele
jaren voldoende schoolgebouwen voor
de invoering van het V G. L. O. ter
beschikking zullen staan. De vraag
rijst, of te dezen niet de oplossing moet
gezocht worden in' het bouwen van
nooöscholen. Het schijnt dat het tekort
aan scholen momenteel 800 stuks be
draagt. Het bouwplan 1947 voorziet in
de bouw van 25 scholen, waarvan niet
eens vaststaat, dat zij inderdaad zullen
worden gebouwd. Te meer reden ziet
men voor het stellen van een vraag be
treffende de wenselijkheid van nood-
scholenbouw, omdat volgens algemene
opvatting in 1953 het aantal leerlingen
van de eerste klas der lagere school
in vergelijking met dat van heden met
50 pCt. zal zijn gestegen.

Hoewel verschillende leden zich op
practische gronden voor het overige
met de voorlopige opschorting wel kun
nen verenigen, vernemen zij toch
gaarne wanneer met zekerheid de invoe
ring van het achtste leerjaar tegemoet
kan worden gezien.

Op verzoek van mevr, de wed. G. J.
Schuyt geb. J. F. Grau is de gemeente
gedagvaard ten einde met andere ge
daagden hoofdelijk te worden veroor
deeld om aan de eiseresse tegen
kwijting te betalen alle door haar ge
leden en nog te lijden schade terzake
van het dodelijk ongeval, haar echtge
noot overkomen bij de op 25 November
1S46 schied zijnde aanrijding in de
Kerklaan onder deze gemeente.

De eiseresse acht de gemeente voor
voormelde schade aansprakelijk. Daar
om vragen B. en W. machtiging tegen
de tegenover de gemeente ingestelde
vordering verweer in te stellen.

Evenals elk jaar zijn ook ditmaal de
Heemsteedse ouden van dagen in to
taal £<30 weer met een boot er op uit
geweest. De tocht ging ditmaal via Am
sterdam naar het IJselmeer en dank zij
de spontane medewerking van vele win
keliers en ingezetenen, bleven ook dit
maal de tractaties niet achterwege. Vele
ouden van dagen hadden zioh ten zeer
ste erp dit uitstapje verheugd en zo kon
het gebeuren, dat, hoewel het vertrek
uur op 9 uur was bepaald vóór 8 uur
reeds een groot aantal deelnemers en
deelneemsters aan boord waren, mis
schien bevreesd, dat ze te laat zouden
komen.

Dat de tocht uitstekend geslaagd is,
spreekt vanzelf en dat de ouden van
dagen dankbaar en tevreden waren, je
gens het organiserend comité en de in
gezetenenen, die hebben meegeholpen
aan het welslagen van ditfeest, ligt
voor de hand.

Het „Official Catholic Directory"
der Ver. Staten over 1947, dat zo
juist is verschenen, bevat belangrijke
statistische gegevens over de stand
van het ka holicisme in de Ver. Sta
ten met inbegrip van Alaska en de'
Hawaï-eiianden, Uit de gegevens
blijkt, dat sinds het vórige jaar het
aantal katholieken in de Ver. Staten
met 866.049 is gestegen. In de 22
aartsbisdommen is de toeneming
468.651, in de 101 bisdommen 397.398.
Het totale aantal katholieken be
draagt thans 25.268.179.

De aartsbisdommen met een bevolking
van meer dan 1 millioen zijn: Chicago
1.716.536; Boston, 1.208.089; New York,
1.169.376, Het grootste bisdom is Brook
lyn, 1.111.446; hierop volgt Pittsburgh
met 737.470. In 1946 werd het diocees
Madison (Wisconsin) gesticht; het aan
tal katholieken is daar 82.315. In het
geheel zijn er 14.742 parochies in de
V.S., (Alaska en Hawaï inbegrepen).
Verder zijn er 5.257 kapellen, 4.935 mis
sies en 1858 andere plaatsen, waar de
H. Mis min of meer geregeld wórdt op
gedragen. De Hiërarchie der V.S. telt
169 leden: 4 kardinalen, 19 aartsbis
schoppen en 146 bisschoppen. Bovendien
zullen binnenkort 4 bisschoppen gewijd
worden. Sinds 1946 is het aantal pries
ters met 1.490 tot 40.470 gestegen.

Het volledig onderwijzend personeel
der katholieke onderwijsinrichtingen be
draagt in totaal 97.776. Hiervan zijn er
6195 priesters; 3250 broeders; 570 fraters
scholastieken; 77.667 nonnen en 10.094
lekenonderwijzers. Dit betekent een to
tale stijging van 2.543.

De V.S. tellen 11.139 katholieke on
derwijsinstellingen; algémene stijging
ondanks na-oorlogse moeilijkheden: 147.
Hiervan ajjn 59 diocesane seminaries,
268 seminaries of scholasticaten en üo-
viciaten; 216 colleges en universiteiten
voor mannen en vrouwen; 1653 dioce
sane en parochiële „highschools"; 778
particuliere highschools7.637 la
gere parochiële scholen en 528 parti
culiere lagere scholen. Daarbij komen
nog 116 beschermingsinstituten met
16.906 kinderen in opleiding (daling
2.828). Het aantal studenten en leerlin
gen is aan de kolleges en universiteiten
175.120 (stijging; 72.465)aan Semina
ries en noviciaten: 23.135; parochiële
„highschools" 315.424; particuliere high
schools 187.543; parochiële lagere scho
len 2.115.006 en particuliere lagere scho
len 71.559. In het geheel telt het ka
tholieke Amerikaanse onderwijs 3.855.362
leerlingen (stijging: 232.803).

In de V.S. bevinden zich thans 705
katholieke hospitalen met 90.222 bedden
en 104 speciale geneeskundige inrichtin
gen met accommodatie voor 8.928 patiën
ten. Gedurende 1946 werden in al deze
inrichtingen 3.840.573 patiënten ver
pleegd, die voor een groot deel niet-
katholiek waren. In 368 scholen worden
34.425 verpleegsters opgeleid. Verder zijn
er 247 tehuizen voor invaliden en ouden

'ff

mfÊttm

mlw&sww*

.V.

Ruim zestig auto's zijn gisteren naar Soestdijk vertrokken, waar in een
theetuin even gerust werd en een verfrissing werd genoten. Hierna kwam
het grote moment voor de oudjes, prinses Juliana en prinses Margriet
waren op het hordes van het Paleis Soestdijk gekomen. De oudste van het
gezelschap, de 91-jarige mej. C. J. Sluijter, bood een groot bouquet anjers
aan de prinses aan, waarna alle auto's langs de prinses reden.

van dagen (stijging: 10), waar 22.051
personen verzorgd worden (stijging: 418).

Voor het eerst in de geschiedenis
der Katholieke Kerk in de V.S. be
keerden zich meer dan 100.000 per
sonen tot het katholicisme en wer
den 100.528 doopsels aan volwasse
nen toegediend (13.198 meer dan in
1945); 345.772 kerkelijke huwelijken
werden gesloten.

Nadat Maandagavond de financiële
commissei van de Franse Nationale Ver
gadering het bezuinigingsplan van Robert
Schuman in tweede lezing had aanvaard,
heeft de Kamer het plan gistermorgen
na een zitting, die de hele nacht ge
duurd had, mét 302 tegen 241 stemmen
aangenomen.

Duizenden betogers hebben Maandag
op de Place de la Concorde voor het
Palais Bourbon tegen de wet gedemon
streerd.

Naar ,wij van bevoegde zijde aangaan
de de onderhandelingen over de groente
levering aan Duitsland nader vernemen,
acht men het niet onmogelijk, dat het
bericht dat de onderhandelingen geen
resultaat zouden ijebben gehad, betrek
king heeft op moeilijkheden, die zich
zeer kort geleden hebben voorgedaan.
Deze zijn inmiddels weer opgelost.

Men achtte het zeer onwaarschijnlijk,
dat de onderhandelingen geen resultaat
zouden hebben gehad, omdat de Neder
landse onderhandelaars juist Maandag
wederom naar Berlijn zijn vertrokken.

Het district Noord-Holland van de
Algemene Verladers- en Eigen Ver
voerders Organisatie (E.V.O.) heeft
gistermiddag in Krasnapolsky te Am
sterdam een ledenvergadering gehouden.
Mr. F. Spat, voorzitter van het hoofd
bestuur van- de E.V.O., hield een uit
eenzetting over het ontstaan van de or
ganisatie en het werk, dat voor de ver
laders en eigen vervoerders door de or
ganisatie gedaan wordt. Hierna werd
een geluidsfilmpje vertoond, dat onder
werpen, het autovervoer rakende, be
handelde.

Het aantal geregistreerde geheel werk
lozen bedroeg volgens het C. B: S. op
31 Mei 24,100 (30 Apr. 31.000). Het aan
tal geregistreerde D. U. W.-arbeiders
daalde van 16.700 tot 12.600.

Tennistournooi te

Voor spelers van Beverwijk en omstre
ken organiseert de Lawn-Tennisclub Be
verwijk van Zaterdag 5 t/m Zondag 13
Juli op de Duinwijkbanen een groot tour.
nooi, waaraan o.m. deelnemen B.L.T.C.,
Rooswijk, D.E.M-, Velserbeek. Als wed
strijdleiders zullen optreden de heren H.
Abir.a en C. Dingeler Jr. De inschrijving
sluit Vrijdag 27 Juni. Men kan zich op
geven bij de heer Abma, Boogaardlaan,
Beverwijk.

Zaterdag 28 en Zondag 29 Juni Wqrden
de jaarlijkse aardbeientochten georga
niseerd door de R.K.W.S.V. „D.E.M." in
samenwerking met de N.H.W.B.

Op Zondag 6 Juli organiseert de
zwemclub Haarlem in het Concertge-,
bouw een grote feestavond voor alle
aangesloten zwemverenigingen, t.w. HV
OB, HPC. DWR, VZV, HZV, DWT, P
SVH en Haarlem, ten bate van het
„reisfonds Haarlem-Derby" in het ka
der van de Haarlemse Sportweek.

en geheimzinnig apparaat is in
Oostelijk Amsterdam in aanbonw.
In het gebouwtje, onder aan de
Ooster Ringdijk, waar eens de
retortenhal was gevestigd van de oude
gasfabriek der Watergraafsmeer, groeit
het cyclotron. Dertig ton zwaar rail
koper wordt verwerkt Mj het wikkelen
der spoelen van de reusachige magneet,
die straks in het cvclotron snelheden
zal wekken van lOO.OÖO km. per seconde.
Dit cyclotron verwezenlijkt de eenwen-
oude droom der alchemisten: het zal
nikkel In koper veranderen, zwavel
in phosphor, het zal gond kun
nen maken! Het kan zelfs licht
in materie doen overgaan. Maar zyn groot
practisch nut is het opwekken van
kunstmatige radio-activiteit ten dien
ste van medische en technische weten
schap. Men zal straks onderzoekingen
kunnen verrichten, die vroeger ondenk
baar waren, de fundamentele levens
processen en de scheimcn der stofwis
seling ontraadselen. Medici krijgen een
nieuw hulpmiddel bij de kankerbestrij
ding, het plantkundig instituut kan er
de uitwerking van meststoffen mee me
ten, het materiaal-onderzoek wordt er
door verbeterd. Waar bet cyclotron, al
gaat het ook ijverig atomen splitsen,
echter niet toe in staat is: atoombom-
ipen maken.

Neen, aan atoombommen maken is men
ln Nederland niet toe. Al heeft men er
wellicht de kennis voor, de practijk
brengt nog iets anders mee dan een
enkel cyclotron in de Watergraafsmeer,
met 20 man bediening. In de fabrieken
der States, waar men inderdaad atoom
bommen vervaardigt, uitgestrekte com
plexen midden in de wildernis ,van Ari
zona en Nleüw-Mexico. werken zo'n slor
dige 100.000 man. Het cyclotron aan de Oos
ter Ringdijk is daarbij vergeleken maar 'n
kleine goedaardige jongen; het mag Jan
de atomen minstens even vaardig split
sen, maar komt als apparatuur aan de
fabricage van bommen zelfs niet te pas;

i alles blijft op zijn gemoedelijk Nederlands,
in dat nuchtere gebouwtje, onder de wa
terspiegel van de Ringvaart, terwijl er pal
naast de volkstuintjes bloeien, grote ronde
klaprozen tussen bedden en bonestaken.
Een bloesemende vlier kijkt nieuwsgierig
binnen door de open deuren, een vlin
der verdwaalt er argeloos tussen het vier
kant der hoge, betonnen watertanks, waar
straks het cyclotron zijn eigen geheim
zinnig leven zal leiden.

Alleen de buurt vertrouwt het nog
niet. De volksfantasie houdt er zich mee
bezig en weeft haar verhalen om dit
duivelsmachien, dat daar langzaam
maar gestadig wordt opgebouwd. On
danks alle verzekering van het tegen
deel rijst de schim van de atoombom
dreigend en demonisch over het water
van de Valentijnkade; de naam Valeu-
tijn, die gedachtenassociaties wekt aan
Gretchen, Mephisto, Faust en de ver
holenheid der alchemie. Ware de wo
ningnood geen - belemmering, mer.ig
overbuur van het Instituut voor Kern-
physisch Onderzoek, zoals de oude Re
tortenhal thans heet, had allang zijn
biezen gepakt; met kennelijke achter
docht observeert men van achter zijn
vensters, onder de gordijntjes door, het
bedrijf aan de overzij: het komen en
gaan der werklieden, het af- en aan
rijden van auto's met hooggeleerde per
sonages, de aanvoer van materiaal. En
al is het cyclotron een dyister begrip,
men weet iets van duizelingwekkende
krachten, die het oproepen zal tot dood
en verderf, m waarheid moge het cv
clotron inderdaad krachten wekken, die
alle menselijke verbeelding te Doven
gaan, zij worden hier nóchtans niet
benut tot ondergang, maar voor hef
heil der mensheid.

Na een gesprek met prof. dr. C. J. Bak
ker en dr. ir. F. A. Heyn, die de diepste
roerselen van het cyclotron kennen en
zijn opbouw controleren, gaat een luikje
open op die geheimzinnige wereld van
het splitsen der atomen Zoals men door
kijkers van een sterrenwacht onvermoede
werelden ontdekt in stage. regel
matige beweging, zo wordt, de mi
nuscule wereld der atomen beheerst door
dezelfde wetten. Wanneer men een on
eindig aantal malen vergroot stuk staal
tegen het licht zou houden, zae men het

zelfde als aan de sterrenhemel: de ato
men elk voor zich als sterren aan het
firmament dus los van elkander, slechte
door electrische krachten als met ontel
bare elastiekjes in één onwrikbaar ver
band gehouden. Elk van die atomen is
weer een zonnestelsel op zich met pla
neten die in verschillende banen om de
kern draaien, de electronen Bovendien
bestaat de kern zelf ook weer uit ver
schillende deeltjes knus bijeen als eieren
in een nest. Al naar.de stof of het metaal,
is zo'n kern verschillend samengesteld,
heeft Zij weinig of veel van die rondom
haar zwevende bolletjes. Waterstof b.v.
maar één, uranium daarentegen, een der
zwaarste metalen, wel 92 electronen,
welke in verschillende banen om de kern
cirkelen.

Die samenstelling en -oerbeweging heeft
de Schepper de atomen gegeven, maar nu
is de mens door diezelfde Schepper mej,
verstand begaafd, na rusteloos speuren zo
diep in die kleine wereld doorgedrongen,
dat hij er de orde te zijnen bate vermag
te storen. Hy gaat die atomen splitsen,
dat wil zeggen: hij verstoort die knusse
nestjes der kernen door er vreemde deel
tjes als koekoekseieren in te jagen, waar
door evenveel van de oorspronkelijke deel
tjes het veld moeten ruimen; dit nu is
zo ingrijpend, dat het nestje zelf totaal
van wezen verandert Deze kernverande
ring of transmutatie kan dus b.v. van
nikkel koper maken, van het lichte me
taal lithium het edelgas helium. Boven
dien wordt een chaos gesticht in de re
gelmaat der cirkelende bolletjes rond de
kern, die wreed van de ene baan in de
andere wordt gejaagd en volkomen van
de wijs gebracht Die nestjes der kernen
en evenmin de cirkelende electronen la
ten zich echter die ordeverstoring zonder
meer welgevallen. Zij verzetten zich hevig
en trachten zo mogeiyk weer in hun oude
gareel terug te komen. Daarbij ontstaat
en komt energie vrij. waar de mens prcfijt
van trekt.

Het is hu het cyclotron, dat de
krachten oproept nodig om de orde in
die oerkleine wereldjes der atoomkernen
te verstoren. Dit geschiedt weer met
andere deeltjes, die met grote kracht,
verkregen door grote snelheid, in die
wereldjes worden geschoten, deeltjes
uit de kernen verjagen om er -zich zelf
in te nestelen en daarmee de aard van
het beestje volkomen te wijzigen en
bovendien om de rondedans, in kring
om kring, rond de kernen der atomen
voor een ogenblik radicaal in de war
te jagen. Daartoe heeft zo'n rustver
stoorder een snelheid nodig van 100.000

km per seconde, terwijl die van het
licht 300.000 km. bedraagt. Reeds vóór
de oorlog heeft men bij Philips te Eind
hoven atomen gesplitst, maar de snel
heid der ordeverstoorders, in rechte baan
afgeschoten, bedroeg toen slechts 12.000
km per seconde Het cyclotron, dat,
thans in aanbouw is, weet hen echter
in een wervelende beweging dusdanige
meppen te verkopen, dat. hun snelheid
8 maal zo groot wordt, de uitwerking
van hun aanval op de vredige wereldjes
der atomen daarmee 64 maal zo groot.
Voor dit effect zou vroeger een gelijk
spanning van 25 millioen volt nodig rijn
geweest (joor de draaiende beweging in
het, magnetisch veld van het cyclotron
wordt dit nu bereikt met veel minder
dan één millioen volt.

Het versnellen der aanvallende deeltjes
geschied door een wisselspanning van een
zender 0p 30 meter golflengte, waarbij het
in het, magnetische veld van het cy
clotron voortijdig ontsnappen belet Öe
stof of het metaal, waar de deeltjes aldus
met hevige kracht op worden losgèlaten,
verandert van wezen en uit, de tijdelijke
hevige ordeverstoring, waarmee dit ge
paard gaat in de atoomkernen, komen
krachten vrij, die als radio-actieve stralen
de mens tot nut zijn. Zo krijgt b.v. een
stukje metaal een geheimzinnige kracht,
die dagen, soms maanden en jaren aan
houdt, in alle gewenste mate en duur
zaamheid. Dit laatste juist maakt haar
voor de wetenschap beter bruikbaar dan
b v. radium dat van nature dezelfde
kracht bezit, maar waarvan slechts een
beperkte hoeveelheid op heel de wereld
beschikbaar is. een materie, die duizen
den jaren actief blijft, maar juist daarom
minder handzaam.

Aanvankelijk was het de bedoeling het
cyclotron te Eindhoven te bouwen, waar
toe reeds het grondwerk werd uitgevoerd.
Men is hier van afgeweken en heeft tot
vestiging te Amsterdam besloten om dich
ter bil de centra van wetenschap, de la
boratoria, universiteiten en ziekenhuizen
te zijn Zo werd het Kernphysisch insti
tuut in het leven geroepen, ondergebracht
aan de Ooster Ringdijk, waarf ook Philips,
da+ het materiaal en vakkundig personeel
levert, aandeel in heeft om van de resul
taten te profiteren voor rijn research. De
werkzaamheden, verbonden aan de ver
bouwing van de oude retortenhal tot
Kernphysisch Instituut worden uitgevoerd
door de Amsterdamse aannemer, de heer
J. L Barends. Alle veiligheidsmaatregelen,
zowel voor het toekomstig- personeel als
voor de omgeving worden getroffen. Een
carré van grote watertanks isoleert rond
het cyclotron de actieve stralen, die >n
hup volle kracht inderdaad voor de mens
gevaarlijk zouden zijn. Geheimzinnigheden
komen er verder niet aan te pas; de was
dom van violen en slaboontjes, boven de
rulle grond der aangrenzende volkstuin
tjes is tenslotte even boeiend. En het
splitsen van atomen, als je het weet.
minstens zo eenvoudig als het doppen der
tuinboontjes. die een goede tien meter
verder al welig gedyen.

De vorige week wijdden wij in dege
rubriek aandacht aan de colorado
kever, waarbij de vraag gesteld is,
of het wel goed is bij de bestrijding van
dit dier alles ambtelijk te bekijken. Da
Bedrijfsgroep Voedselvoorzieningsam
bachten, vakgroep Landbouwambachten,
officieel orgaan „De loondorscher", re
ageert daartegen op grond van de „ver
ordening vaststelling erkenningsregelin
gen en loonsproeien" en wijst erop, dat er
geen Bedrijfsschap Loonspuiters bestaat,
waarvan in dit stukje sprake was. Ieder,
die tegen vergoeding in opdracht van
derden bespuitingen uitvoert, moet een
vergunning of te wel erkenning hebben.
De Plantenziektenkundige Dienst had te.
gen de landbouwer, die wederrechtelijk
spoot, gezegd: „Ga maar spuiten, ver
gunning of geen vergunning." Als gevolg
daarvan heeft de Bedrijfsroep Voedsel
voorzieningsambachten, vakgroep Land-
bouwambachten, officeel orgaan „De
loondorscher", de Plantenziektenkundige
Dienst een uitbrander gegeven en niet
omgekeerd. Het is de taak van de vak
groep er voor te zorgen, dat alleen aan
vakbekwame spuiters vergunningen wor
den verstrekt, om het risico te vermijden,
dat kostbare gewassen door onvakkundige
bespuiting verloren zouden .kunnen gaan.

Nu komt echter het merkwaardige. Als
deze landbouwer een verklaring van de
Plantenziektenkundige Dienst heeft,, dat
hij vakbekwaam is, dan kan hij een'tij.
delijke sproeivergunriing bij de Bedrijfs
groep-Vakgroep enz. aanvragen. De Plan
tenziektenkundige Dienst zei: „spuiten",
maar vergat een briefje af te geven. En
de Bedrijfsgroep-Vakgroep enz. moet
eerst een briefje hebben van de Planten-
ziektenkundige Dienst en van de land.
bouwer, eer er volgens de voorschrif
ten gespoten mag worden. Alles is zo
klaar als een klontje en we nemen er
nog gaarne nota van, dat employé's van
de Bedrijfsgroep-Vakgroep enz. geen amb
tenaren genoemd willen worden.

Nu het cricketseizoen bijna ander--
halve maand aan de gang is, waardoor
langzamerhand een overzicht verkregen
kan worden omtrent de speelsterkte der
verschillende ploegen, blijkt dat H.C.C.
verre superieur is, Hermes-D.V.S., de
kampioen van 1946, als een goede twee
de is te beschouwen en de overige clubs
elkaar in speelsterkte niet Veel ontlo
pen. 1

Zondag werd H.C.C. II door de „grote
broer" H.C.C. 1 gekraakt en wel met zeer
groot verschil. Op 247 voor 6 sloot he®
„eerste", waarna het „tweede" voor 79
werd uitgegooid

Willem v- d. Bosch komt meer en meer
ln vorm en produceerde een zeer fraaie
67 Sodderland met 5 voor 17 en de
groglte bowler De Beus met 4 voor 24
toonden zich heer en meester met de bal.
V.R.A. haalde het kunststukje uit
P-W. op eigen terrein te verslaan, waarbij
P.W. voor slechts 32 werd uitgegooid.
Klink had de fraaie cijfers van 5 voor 11.
V.R.A. sloot op 134 voor 6, waarvan Wit-
tebol 42.

Ofschoon VVV rich m het veld zeer
kranig hield tegen Hermes-D.V.S. door de
Schiedammers voor 90 aan de kant te
zetten, waarbij de slowbowler Dorresteijn
6 voor 28 bowlde, faalden de Amsterdam
mers aan bat voor een schamel totaaltje
van 43. Molenaar, de fastbowler, was
hier mét 7 voor 24 de boosdoener.

Haarlem bracht V.O.C. de eerste neder
laag in dit seizoen toe (12997) Sparta
wist A.C.C. met 2 runs te verslaan (135
133). Aan beide kanten was het veldwerk
minder goed verzorgd. Het batten van
Sparta was erg taai en eenzijdig Sparta
batte meerMan 3% uur over 135 runs! Bij

was het runnen slecht en niet
minder dan drie batsmen vonden de run-
out-dood.

Het programma voor a.s. Zondag luidt:

Amsterdam; ACCHCC I, VVVHaar
lem.

Schiedam ExcelsiorHermes.

Den Haag; HCC II—HBS.

Enschede: PW—Sparta

Haarlem; Rood en WitVRA

R'dam: VOCQuick (N.).

Belangrijk voor de bezetting van dé ftn-
derste plaats was de strijd in Utrecht tus
sen UZSC en HPC. De Heemstedenaren heb
ben geen kans gezien ook uit dit treffen
de zo broodnodige punten te vergaren en
blijven hierdoor als hekkesluiters fungeren.
HPC verloor met 21.

De stand luidt:

ZIAN
SVH
UZSC
HZ PC
Y

HPC

3

3

4

2

3

4

3
3
1
1
0

0

0

1

0

1
0

0

0
2

1

2
4

6 15—3

6 17—7
3 7—15

2 4—4

1 7—9

0 3—17

(Nagekomen)

ALDABI 24/6 v. Santos n. Montevideo.
ALPHERAT p. 24/6 Scilly n. R'dam.
ARUBA W.-Ind.-A'dam 25/6 te Antw.
EDAM n. R'dam, 23/6 te Baltimore.
GAASTERKERK p. 25/6 Ouessanf n, R'd.
JOH. DE WITT n. Bat. 24/6 te Singapore.
TJISADANE 24/6 v. Bat. n. Soerabaja.
ALCOR 24/6 te Sao Francisco do Sul.
ALPHACCA 20/6 v. R'dam te Hamburg.
ALDEBARAN 25/6 v. d. V.S. te R'dam.
BACCHUS 23/ v. Tel Aviv n. Haifa.
BANTAM Bat.-Rott, p. 24/6 Ouessant.
BONAIRE Cale.-Rott. p. 24/6 Malta.
BREDERO China-R'dam 24/6 te Suez.
DANAE 24/6 v. Barcelona te Genua.
EDAM 22/6 v. Philadelphia n. R'dam.
EEMDIJK R'dam-N. Y. 25/6 te Antw.
HUGO DE VRIES p. 24/6 Gibr. n. China.
INDRAPOERA Bat.-Rott. 24/6 P. Said.
JULIETA 21/6 v. Avonmth. te Liverpool.
LENA 11/6 v. San Louis du Rh. n. Propr.
LINGE 23/6 v. Keml te Oulu.

MARTHA 24/6 v- Huelva n. Casablanca.
MEERKERK 25/6 v. Vancouver te R'dam.
MELAMPUS 22/6 v. Makass. te Batavia.
NIC. WITSEN n. B.A., 24/6 te Montevideo.
NOTO'S 22/6 v. Curacao te Ft. au Prince.
PR> BERNHARD 23/6 v. Maranh. n. Param.
ROEPAT 23/6 v. Makassar n. Soerabaja.
ROSSUM p. 24/6 Holtenau n- A'dam.
SIBAJAK 24/6 v. Batavia n. R'dam
SLOTERDIJK Rott.-Bat. p. 24/6 Gibr.
STREEFKERK 25/6 v. Shanghai te AntW.
SUMATRA 23/6 v. Balikpapan n. Bat.
TABIAN Bat.-N.Y. 22/6 te Penang.
TERNATe n. Mombassa 22'6 te Durban.
THEMISTO 23/6 v. R'dam te Montreal.
TJIBADAK 24/6 v Boelel. te Soerabaja.
VALERIUS Rott.-Bat. 25/6 v. Genua.
VULCANUS 24/6 v Tanger n. Gibraltar,
v. d. WAALS 22/6 v. Slngap. n. Soerab.
WINSUM p. 24/6 Ouessant n. A'dam
ZUIDERKRUIS n. Bat. 25/6 te Aden.

In de week van 1522 Juni zijn t6
A'dam aangekomen 54 (47) zeeschep6®
met een inhoud van 332.981 br. m3 6Ü
vertrokken 54 (44) schepen met 225.36
(224.952) br. m3.

AMSTERDAM. 24 Juni l9fj

De belangstelling op de aandelenmar

was vandaag niet bijster groot en 6r.
klein aanbod was voldoende om de ko®,
sen ln de meeste afdelingen 'n
waartse richting te doen inslaan,
de koersverliezen beperkt bleven
slechts enkele procenten, terwyi ook j~,ae
mlge fondsen op nagenoeg onverant"
orilzen openden. -eO

In de vrije markt trad merendeels
lichte verbetering in.