b
Woningruimtewet 1947 in de
Tweede Kamer
Bevoegdheid burgemeesters
beperkt
N VI
r
Onze nationale heiligen van Gorcum
Waar zij wreed gemarteld
werden staat een kapel
m
Nogmaals de vliegramp op Kastrup
b|
b
1
REFERENDUM IN SPANJE EEN SUCCES
VOOR FRANCO EN ZIJN STELSEL
bi
3-e V.hJOJüLw
ts-
375 jaar na
hun dood
Doodstraf geëist tegen
Jodenmishandelaar
Conclusie ongewijzigd
Maar zijn internationale positie
verbetert er niet mee
L
Ldie terugkeerde
Acht jaar voor handlanger
van Duitse politie
Driejarig kind uit raam
gevallen
DINSDAG 8 JULI 1947
PAGINA 3
BUITENLANDS OVERZICHT
ZlJlV V
ER
Ëliiifa
Den Briei's martelveld. De met
een hekwerk omgeven vijver,
waarin de beenderen der Marte
laren na de opgraving zouden zijn
gewassen en daarachter het ge
denkteken op de plaats, waar zij,
nu 375 jaar geleden, werden opge
hangen.
„Eerst in Londen, tot de oorlog uit
brak."
(Wordt vervolgd)
zo-
>nt-
"stel
|t te
ssen
pen?
Jeekt
'tere
een
taak
eens
;»nen
kste
een
Men
l!en,
>>nen
ater
sche
nog
inde
lig-
®ar"
ben-
,oest
•si is
om-
tlige
sden.
die
eten
een
'aalf
iden
bei-
aan.
noet
den.
gul-
ver-
(de
:rne-
zijn.
al«k,
r de
on-
voor
de
naar
naai
iuur.
mjer
kaas
Het
van-
van
■ïoop,
niet,
n is.
n in
i als
ispi-
ïuit-
ven-
Laat
heeft
het
PH-
ydon
was I
i de
staat
velke
het
rtko-
van
be-
oor-
ran co heeft een volksstemming ge
houden en een zeer groot deel
van de Spaanse bevolking heeft
f aan deelgenomen. Men kan het gro-
aantal stemmers niet verklaren door
verwijzen naar de stemplicht, die
Wico zijn volk had opgelegd; en
'enmin door op te merken, dat vooral
vrouwen hun belangstelling hebben
'toond, alsof dat ook maar enigszins
^belangrijker zou zijn dan dat de man-
6n zulke belangstelling bezaten. Het
'ijkt, dat Spanje wel degelijk aan-
^cht heeft voor het vraagstuk, wie'de
!iding van de staat in handen dient te
'bben en dat 't er in meerderheid op
ogenblik niet afkerig van is, die
deling aan Franco te laten. Het is niet
1st, overgrote waarde toe te kennen
an olksstemmingen, plebiscieten e.d.
bch è.ls er een conclusie getrokken
'4g worden uit het referendum dat
ban je Zondag j.l. heeft beleefd', dan
th in ieder geval niet deze, dat Fran-
5 er zo erg zwak voor staat. Men
'ent hierbij te onthouden, dat niet
!4ere Spanjaard stemgerechtigd was;
■Ie politieke vijanden van het Franco-
-Sime hebben het land verlaten of
in het land zelf gekortwiekt en
'chts tot heimelijke actie in staat,
bch daar staat dan weer tegenover,
eveneens een groot aantal van
!J'ke politieke vijanden, n.l. de monar-
1 te ten, wèl stemgerechtigd was en dat
'Zen voor een deel hun stem ook uit
bracht hebben.
t>ie stem was tegen. Don Juan, de
bn van koning Alfons XIII en de le
xeme pretendent naar de Spaanse
ton, heeft zich onomwonden tegen
1 wet van de opvolging, die de inzet
van het referendum, verklaard. En
is nogal natuurlijk. Niet alleen
.°rdt aan Franco krachtens deze wet
't regentschap voor het leven gelaten,
bh ook is hij degene, die feitelijk do
bntueel opvolgende koning zou aati-
'Jzen. Die koning zou dan slechts aan
bewind kunnen komen, indien hij
fundamentele wetten (wetten van de
beid, van de opvolging, enz.) be
door en trouw beloofde aan de begin
gen van het Falangisme. M.a.w., door
i" te stemmen in het referen-
bh, legde het Spaanse volk zich voor
en voor altijd (zolang er niets bij-
„bders gebeurt) vast aan het Falan-
ie, dat juist de ideële en organisa-
/teche grondslag is van het regerings-
.®teel, waar zich nu ongeveer de ge
wereld tegen verklaard heeft.
it is echter precies wat Spanje
Zondag heeft gedaan. De volks-
stemming is voor Franco een be
idend succes geworden, dat hem ech-
noch door de Oosterse noch door de
twüls
racht
n de
dat
moet
5 die
gun-
enige
twee
ver-
een
van
een
mers
na-
iarde
van
inige
Zijn
Hij
nwet
als
iten-
zich
nties
>y te
n de
>00
inder
>r te
n in
HU
0 is.
toe-
wil
ver
van
zou
sdjnt.
oogt,
1 het
kan
isteld
,dat
- is
leent
icht-
i zelf
ideld
>rake
volk,
van
jdeti»
trol-
laart
hier
Aan
ver->
men.
laart
op
maat
Ant-
•emie
isteld
'sterse staten wordt gegund. Men
*3 dit al wel zien aankomen. En het
(Jtft Bevin en Bidault dan ook goed
v^eschenen, al vóór het referendum
uit te sluiten van het overleg
„tetrent het plan-Marshall. Dit optre
ed van de Engelse en Franse staatslie-
5h is voor de Spaanse economie een
,'duchte slag. Nog pas vorige maand
>6rtrok een hoog Spaans ambtenaar,
-.uerica, naar Washington, om on-
bhandelen over een Amerikaanse le-
,lbg aan Spanje, die volgens de „Ob-
bver'' 200.000.000 dollar moest bedra-
<«n.
Over deze onderhandelingen heeft men
verder niet veel meer gehoord, hetgeen
de conclusie wettigt, dat de politici van
Washington Lequerica niet met grote
bereidwilligheid hebben ontvangen. Di
recte steun kan Spanje, dat er werke
lijk wel behoefte aan heeft, van Ame
rika dus niet verwachten en in dit licht
is het een slag, dat het nu ook uitge
sloten wordt van het gezamenlijke pro
fijt van Amerikaanse steun.
Tevens is Spanje nu uitgesloten van
de economische samenwerking met de
andere Europese landen. Sommige sta
ten hebben reeds vrijwel alle handels
betrekkingen met Madrid verbroken
Sommige echter niet: Engeland, Italië
en ook ons land, doen, ofschoon niet
druk, nog zaken met Spanje. Deelneming
aan het Europees economisch verbond zou
Spanje weer binnen de Europese han
delskring trekken, waar het door afzon
derlijke regeringen steeds meer buiten
gestoten was. Uitsluiting van deze deel
neming heeft tot richting de neiging
Spanje nu ook volledig van Europa af
A'
Tijdens het 35ste jaarlijkse internationale padvindsterskamp te Camp Barree, Penn
sylvania, Ver. Staten, demonstreert Jeanne Gottjredson (links) aan haar Luxemburgse
(midden) en Nederlandse collega's de Amerikaanse bereiding van de hot dogs
(warme worstjes
te snoeren. Een toestand die het Spaan
se huishouden niet zeer ten goede kan
komen, en die niet goedgemaakt wordt
door de warme vriendschap van Argen
tinië, welke niet alleen uit het bezoek
van Senora Perón maar ook uit han
delsbetrekkingen blijkt.
Ondanks zijn binnenlands succes staat
Franco dus eenzamer ln de wereld dan
tevoren. Men past geen sancties op hem
toe, maar negeert hem, hetgeen hin
derlijk zowel voor het humeur als voor
het prestige van een autoritair regent
kan blijken te zijn.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het wetsontwerp „Bevordering van
doelmatige verdeling van woongelegen
heid" het zal voortaan op voorstel
van de heer Alger? eenvoudiger „Woon-
ruimtewet 1947" heten waarmede de
Tweede Kamer zich de eerste dag van
een week. die zich als een der zwaarste
van het hele parlementaire jaar laat
aanzien, onledig hield, is van direct be
lang voor een onnoemelijk aantal Ne
derlanders. Het stelt eindelijk een cen
trale regeling in voor het vraagstuk van
de woonruimte-verdeling en het bepaalt,
kort gezegd, dat woningen en gedeelten
van woningen gevorderd kunnen worden
ten bate van mensen en gezinnen, die
geen dak boven het hoofd hebben. Deze
onaangename wet. die diep ingrijpt in
het beschikkingsrecht over de particu
liere eigendom en in de beslotenheid van
het gezinsleven, al stelt zij eigenlijk
geen nieuws aan de orde, al is zij
meer te beschouwen als een codificatie
van de bestaande niet erg overzichtelijke
regelingen, is een door de nood geboden
noodzakelijkheid, waarop niet veel valt
af te dingen.
De manier, waarop de Minister van
Binnenlandse Zaken zich evenwel in eer
ste instantie heeft voorgesteld deze
aangelegenheid te kunnen regelen heeft
tot. veel en gerechte kritiek aanleiding
gegeven; kritiek, die zich voornamelijk
riehttte tegen twee beginselen, waar
door dit ontwerp beheerst werd. In de
eerste plaats hield het veel meer reke
ning met de doelmatigheid dan met de
rechtmatigheid, in de tweede plaats
kende zij aan de burgemeesters schrik
kelijk grote, practlsch dictatoriale vol
machten toe. De burgemeester zou. na
een advies ingewonnen te hebben van
een commissie, waardoor hij overigens
niet gebonden werd, vorderen; de bur
gemeester en hij alleen werd bevoegd de
mensen thuis te sturen, die hem goed
dachten. Men had dat allemaal af te
wachten en men kon hoogstens in be
roep gaan bij de Kroon, dat wil jn feite
zeggen bij de minister, die uiteraard
niet het geëigende orgaan is om de
woongelegenheden in een bepaalde ge
meente te beoordelen, laat staan in elk
particulier geval. Van het gezonde denk
beeld, dat iemand, eigenaar of huurder,
tenslotte de baas is over of in zijn huis
en dat het dus wel zo verstandig zou
zijn de huurder of de eigenaar de ge
legenheid te geven het met gegadigden
vrijwillig eens te worden en zelf de men
sen uit te kiezen, van deze gezonde ge
dachte viel niet veel te bespeuren en
waarom nu juist aan dP burgemeester
alleen zulke grote bevoegdheden moes
ten worden toegekend en het normale
gemeentelijke bestuursapparaat van
burgemeester en wethouders en gemeen
teraad er buiten moest tjlijven, daar
werd nu ook niet bepaald een duidelijke
argumentering voor gegeven. Dat leek
allemaal een tikje te veel op doelmatig-
heidsrecht, dat meestal weinig recht en
veel doelmatigheid is en daarom te
verstaan valt als een uitvloeisel van een
oorlogsmentaliteit
De Kamer heeft Maandag uitermate
nutrig werk gedaan door op dit wetsont
werp stevige correcties aan te brengen,
waarmede zij bij uitstek haar natuurlijke
taak vervulde. Zij heeft dltf zonder heel
Miquelina en de toverkollen Bedelaars van de straat in
Portugal Spijbelende prins terug De jongen in de
melkbus Tentoonstelling „Het hedendaagse puin".
rr iquelina Paulo Almeido in Portu-
jyl gal had een kikker ingeslikt, doch
in pjaats van naar de dokter te
l^n, wendde zij zich tot enige tover
ijen. Doch deze zijn er alleen maar
t geslaagd Miquelina en haar echtge-
,^t 7.000 hardverdiende escudo's lidl
ik te maken. De eerste twee heksen,
vöen van een zigeunerstam uit de buurt
Fomos de Algodres, hebben geld ge-
jöt. zy vertelden Miquelina, dat zij, als
;,f' haar geld veertien dagen lang in een
floten doos bewaarde, de kikker kwijt
zijn, en vijfmaal zoveel geld zou be
ften. Antonio en zijn vrouw leenden
geld, ze deden het in een doos en
*ertien dagen later kwamen zij tot de
dekking, dat het tezamen met de
'verkollen verdwenen was. Van de kik-
L
hadden ze echter niets gezien of ge-
'Dord. Toen leenden ze nog meer geld
L*1 huurden twee andere toverkollen, om
M verdwenen paar (per bezem?) achter-
va te gaan. Ten slotte hoorde de politie
.ah het geval. Alle vier zigeuners werden
'arresteerd en gevangengezet. Van het
/'d werd nog een gedeelte teruggevon-
'th
e Portugese minister van Binnen
landse Zaken heeft de subsidie voor
de liefdadigheidsinstellingen te Lis-
q1ban verdubbeld in een campagne, om
vele bedelaars uit de straten te krij-
vjï. De politie te Lissabon is tevens een
Ijstocht tegen alle mogelijke gokspe-
h, dobbelpartijen en kansmachines be-
Ven.
noemt „klem". Goede raad was duur, maar
ook in Londen doet de brandweer blijk
baar dienst als manusje van alles. Enkele
stoere brandweermannen kwamen, en
zaagden de bodem onder de bus weg,
waarop Diogenes junior er beteuterd
uit kroop. Een paar uur later zaten de
spuitgasten zich nog suf te prakkizeren
over de vraag, hoe ie er nou toch wel
in gekomen kon zijn.
Deze week zullen ongeveer vijfhon
derd Duitse architecten, ingenieurs
en bouwkundigen in Hamburg
bijeenkomen ter bespreking van revo-
lutionnaire bouwmethoden, om een op
lossing te vinden voor het probleem
van de 500 millioen ton puin, die op het
ogenblik in Duitsland een overlast
vormen. Een tentoonstelling is geopend,
waar methoden gedemonstreerd wor
den om het puin van de verwoeste ste
den te veranderen in bruikbare pro
ducten. Deskundigen uit geheel Europa
zullen de tentoonstelling en conferentie
bezoeken. „Dit is niet alleen een
Duits probleem", zeggen de organisa
toren, „heel Europa is er bij geïnteres
seerd en wij hopen, dat het Duitse ver
nuft een bijdrage tot oplossing er van
kan leveren". De deskundigen bereke
nen bijvoorbeeld, dat er 15 millioen ton
stalen skeletten zijn, waaruit meer staal
geproduceerd kan worden dan Duits
land op het ogenblik mag maken op
grond van de overeenkomst van Pots
dam. Meer dan de helft van het puin
bestaat uit bakstenen, die na een be
handeling weer gebruikt kunnen wor
den. Machines, zoals drukpersen, die
jaren lang onder het buitenpuin begraven
lagen en verroest zijn, kunnen met
groot succes met behulp van een spe
ciale vloeistof schoongemaakt en her
steld worden. Uit geborgen aluminium
zijn aantrekkelijke dakpannen ge
maakt.
In enkele dagen tijds is op de ten
toonstelling een heel huis uit geborgen
materiaal gebouwd.
veel moeite gedaan gekregen van een mi
nister Deel, die de leidende gedachten van
zijn we: sneller prijs gaf dan men verwacht
zou hebben en zich kennelijk niet zeer
gedisponeerd toonde om zwaar partij :e
leveren.
Zeer begrijpelijk, als men bedenkt, dat
de minister van Binnenlandse Zaken ook
nog minister-president is en als zodanig
waarschijnlijk wel enige andere zorgen aan
het hoofd zal hebben gehad. Maar toch
eigenlijk Jammer, omdat de krachtsverhou
dingen hier nier, y,° goed verdeeld lagen sis
men wel zou wensen bij een Op zich zelf
genomen belangrijk wetsontwerp. En een
versterking te meer van het standpunt der
leden, die van oordeel zijn, dar, de minister
president in tijden als de tegenwoordige
zeer zeker zich niet moet belasten met de
leiding van een gewoon departement.
Hoe dan ook, het wetsontwerp is er nog
al vlot doorgekomen, dank zij vooral de
bemoeiingen van den heer Algera (A.R.),
die als wethouder van Leeuwarden het klap
pen van deze zweep goed kent. In een groot
aantal amendementen had hij het erop
aangelegd de bevoegdheden van de burge
meester in deze zaken over te doen aan het
college van B. en W„ terwijl hij er ook nog
in slaagde de gemeenteraad, die er overi
gens liefst niet al te gauw bij betrokken
moet raken, er niet geheel en al buiten te
laten door de benoeming van de commis
sie van advies te veranderen van een vaste
in een benoeming per Jaar, waardoor de
raad de gelegenheid krijgt in het algemeen
zijn mening over het beleid ter zake van
de vordering van woonruimte te kennen te
geven.
En bij de schriftelijke gedachtenwisse.'ing
was ook al een belangrijk voordeel bereikt,
doordat de minister er in had toegestemd
het beroep op de Kroon te vervangen door
bet beroep op Ged. Staten, het geëigende
college voor beroep in zulke gevallen.
Zo is deze wet dank zij het zakelij
ke en in goede geest gevoerde overleg
tussen regering en Kamer, hoewel
dan noe altijd onvermijdelijk onaan
genaam, toch een zeer behoorlijke wet
geworden. Ook op het stuk van de
vrijwilligheid van het afstaan van een
woning of gedeelte daarvan is veel
verbetering aangebracht door een
amendement van de heer Algera, dat
door dr. Beel werd overgenomen, en
waarbij de mogelijkheid werd geopend,
dat de Raad door plaatselijke veror
deningen de nadelen van deze wet
verzacht in dier voege, dat men alvo
rens tot vordering over te gaan de
eigenaar of de huurder ln de gelegen
heid stelt zelf een gezin uit te kiezen
De minister is ook bereid dit nog na
der in richtlijnen uit te werken, doch
hij houdt er niet geheel ten onrechte
aan vast, dat B. en W. tenslotte moe
ten beslissen. Ook bij woningruil is
dit van betekenis. De heer Algera had
eigenlijk het denkbeeld geopperd, dat
in het geval, waarin twee partijen het
over woningruil eens worden de ver
gunningen automatisch verstrekt zou
den worden, doch dit maakt het dan
toch al te onzeker of de woonruimte
daarbij ook werkelijk doelmatig ver
deeld zou raken.
Bij al deze verbeteringen ln de rich
ting van grotere rechtszekerheid behoor
de intussen nog een noodzakelijke aan
vulling, waarvoor de heer Maenen zors
droeg.
De bepaling n.l. dat de eigenaar of
de huurder ook nog het recht moet heb
ben te vorderen, dat degene, die hü op
zijn dak heeft gekregen eruit wordt ge
zet zo hij zich onbehoorlijk gedraagt, of
wanneer eigenaar of huurder kunnen
aantonen, dat zij de ruimte inmiddels
zelf dringend nodig hebben.
Dr. Beel had al heel vlot verklaard
dit aan de Kamer te willen overlaten
toen prof. Romme er zijn verwondering
over kwam uitspreken, dat de minister
dit op zich zelf onafwijsbaar noodzake
lijke onderdeel van de wet zo lauwtjes
opnam. Het resultaat van deze Inter
ventie was, dat het amendement werd
aangehouden tot Dinsdag, opdat de mi
nister gelegenheid zou hebben zich er
nog wat nader over te beraden. Het was
dan ook wel wat erg laat, zonder toe
lichting en niet zeer onberispelijk van
vorm ingediend.
Trouwens alle stemmingen over amen
dementen behalve die van de heer
Algera waren er nog enige van de he
ren Maenen en Ten Hagen over minder
belangrijke punten voorzover zij niet
door de minister werden overgenomen
of zonder hoofdelijke stemming aan
vaard zijn uitgesteld tot Dinsdag. Doch
het lijdt geen twijfel, dat deze wet aan
zienlijk verbeterd en daardoor veel doel
matiger geworden want wel be
schouwd is doelmatigheid toch alleen
maar te vinden in rechtmatigheid
door de Tweede Kamer aan de Senaat
zal worden doorgegeven.
Naar dag en datum is het morgen,
Woensdag 9 Juli. 375 jaar geleden,
dat in Den Briel de negentien
Martelaren van Gorcum werden op
gehangen. Vijftien aan een lange, drie
aan een korte balk en een aan de bo
venste sport van een ladder.
Het verhaal van hun martelingen, zo
als dit staat opgetekend bij Guilielmus
Estius, wiens werk Paus Clemens x
diende als voornaamste grond voor hun
Zaligverklaring, is doortrokken met
wreedheid en bestialiteit.
Het vangt aan met de even begrijpe
lijke als onrustbarende verwarring on
der de Katholieken van Gorcum, toen
daar het bericht werd verspreid, dat
ook Dordrecht onder de druk der Geu
zen was bezweken. Dan verschijnt on
Woensdag 25 Juni 1572 onder aanvoering
van Willem van der Marck. graaf van
Lumey, een geuzenvloot voor Gorcum
zelf.
Een tafereel als van een schilderij van
Goya. Een geuzenschip met in de mast,
een groot processievaan onder een bon
kige avondhemel. Op het, schip, hon
derd vijftig beschonken Geuzen, over
wier levenswandel ook Fruin geen woord
goeds weet te melden, met in hun han
den gouden kelken en cibories. In de
stad zelf een heilloze chaos. Op de
markt het complete schuttersgilde, bij
de poort en op de wallen de wachters,
doch geen van hen tot werkelijk strij
den bereid. Nauwelijks verspreidt zich
dan ook het valse gerucht, dat de Span
jaarden Rotterdam hebben in brand ge
stoken en een tegenoffensief hebben in
gezet, of de poorten zwaaien open. De
paters van het Franciskaner Convent
vinden nog maar juist de tijd zich met
enige burgers in de burcht terug te
trekken. De burcht opent de strijd, doch
het is een kamp van weinigen tegen ve
len. En als de verdedigers op hun laat
ste bolwerk, een toren zijn teruggedron
gen, als onenigheid over het al of niet
voortzetten van de strijd hen nog in
twee kampen verdeelt en Brant. de aan
voerder van de Geuzen in de slag, een
ieder vrije aftocht toezegt, capituleert
Kasper Turck.
De Geuzen trekken binnen.
Weer wordt het avond en terwijl de
Geuzen hun overwinning vieren met wijn
en bier, begint de eerste der twaalf mar-
teldagen. Het vrijgeleide wordt vergeten
en onder het voorwendsel als zouden de
geestelijken een schat verbergen, wordt
eerst pastoor Nioolaas Poppel gemarteld.
Het eigen koord om de hals, wordt hij
over een deur op en neer getrokken tot
hij buiten kennis tegen de grond slaat.
Na hem komt de gardiaan, Nicolaas Pieck.
Hetzelfde spel, zo lang tot het touw.
waaraan men hem ten laatste geheel wil
de hangen, doorbrak. Dan. om zich te
overtuigen, of het lichaam, dat slap ln
een hoek is neergevallen, inderdaad geen
leven meer bergt, branden zij hem met
een kaars voorhoofd, kruin, lippen, wan
gen, oren, kin en zelfs door de neus de
hersenen.
Voor dood blijft hij liggen, doch als zij
geruimen tijd later in de nacht, weerke
ren met bijlen, om zijn lichaam, naar ge
bruik, ln stukken aan de stadspoorten te
timmeren, vinden zij hem opnieuw opge
richt tussen zijn broeders, die hij ver
maant en sterkt.
De geschiedenis van hun verder ver.
blijf is een orgie van sadisme, honger,
martelingen, lage grappen en daar tus
sendoor telkens en telkens dat wat deze
geschiedenis zo kenmerkt: hevige en
schier eindeloze debatten tussen de ge
vangenen en hun overweldigers over die
geloofspunten, waarover katholieken en
protestanten van inzicht verschillen.
Tijdens hun overtocht naar Den Briel
3t\
ontdekken de soldaten nog een niéuw
spel. Zij hebben de gevangenen ontkleed
en achter een zeildoek verborgen en leder,
die een oortje offert, mag er al zijn haat
aan botvieren.
In Den Briel, waar Lumey zelf de marte
laren ontvangt, herhaalt zich het spel van
Goroum. Men formeert van de aan elkaar
gebonden geestelijken een processie. Een
processie, waar men vaandels en met
groen omwonden stokken voor liet aan
dragen, die dwars door het dorp trekt naar
de galg op het Marktplein.
De paters en wereldgeestelijken zingen
liturgische gezangen en het volk van Den
Briel loopt te hoop, Joelend en scheldend.
Dan werpt men hen in de ..dief-
pette". Daar verblijven zij, gepijnigd door
honger, kou en wonden, totdat plotse
ling nog onverwacht hun laatste uur
aanbreekt. I>aT is als Lumey 'n missive
ontvangt van de Prins van Oranje, waar
in hem gelast wordt alle priesters en
leken met rust te laten. Hy ontsteekt
ln toorn en beveelt onmiddellyke te
rechtstelling.
Het is dan nacht. Alleen de turfschuur
achter het klooster biedt voldoende balk-
ruimte voor zoveel slachtoffers tegelijk. By
het licht van flakkerende kaarsen oegint
de executie. Zij vordert slechts heel lang
zaam. Ieder slachtoffer opnieuw is een
aanleiding tot een debat over het H. fca-
cramen, door de martelaar verdedigd tot
hem het koord de adem beneemt. Als allen
zyn gehangen slaat de et. Catharlna vier
uur. Geen is er zo gehangen, dat zyn dood-
stryd tot niet meer dan de gebruikelyke
tijd bekort wordt. Hij vordert uren. En als
wij dan mogen aannemen, dat hy voor al
len is geëindigd en Nederland, naar het
woord van Pius IX van 29 Juni 18G7, ne
gentien nationale Martelaren mag eren, is
nog de wreedaardigheid der beulen niet
gestild. Zij hebben hun lichamen aan
stukken gehakt en naar betrouwbare bron
nen melden, in de stede by 't pond ten
verkoop aangeboden.
Wie nu van Den Briel komt, zal van de
sporen van dit misdrijf, dat wij niet zon
der schroom onder woorden hebben ge
bracht, weinig terugvinden. Sinds 1932
staat er een grote stenen kapel. Door
wonderschone glas-in-lood-ramen wordt
het licht er gezeefd als moest het voor
altijd de kleur van het bloed zijn, dat in
deze kapel zou domineren.In iedere bank,
op iedere plaats vindt men er het gebed
voor de martelaren, wier levensgrote
beelden de kapel versieren
Ook op het Martelveld, dat achter de
kapel gelegen is, is niets van die sfeer
van wreedheid. Het is omgeven door een
hardstenen processiegang. Het staat vol
oude bomen, die het op de mooie zomerse
dag, dat wij het bezochten, een sfeer
geven van wijding en stilte. Men verbeel
de zich in een klooster te zijn en niet
op de plaats, maar in twee prachtige-
schrijnen de beenderen worden bewaard
van hen, die hier zo onmenselijk werden
gemarteld. De omtrekken van de oude
turfschuur heeft men op de grond met
stenen banden aangegeven en in het
midden daarvan is op acht pilasters een
groot monument opgericht, waar iedere
Woensdag opnieuw een H. Mis wordt
gelezen te hunner ere.
Dag aan dag kan men hier pelgrims
vinden, die het gewoel van onze steden
zijn ontvlucht en een kruisweg bidden of
wat toeven bij de vijver, waarvan de over
levering zegt, dat de beenderen, die in
de grond werden gevonden, daarin wer
den afgewassen.
Morgen, op de 375ste verjaardag van
dit gruwelijke feest zal Mgr. Huibers in
de kapel een plechtige Hoogmis celebre
ren, Studenten van Warmond zullen de
liturgische gezangen uitvoeren en een
corps mariniers uit Hoek van Holland
zal een eerewacht vormen als de relieken
en de 19 vaantjes der martelaren in pro
cessie worden rondgedragen.
Maandagmiddag heeft de advocaat
fiscaal van de Rotterdamse Kamer van
het Haags Bijzonder Gerechtshof de
doodstraf geëist tegen de 23-jarige G
Klut uit Rotterdam, wegens het mishan.
delen van twee Joden, vader en zoon
Levi uit Zwolle in de gevangenis aldaar
in October 1944.
Reeds op 16-jarige leeftijd had K. ge
tekend voor een politie-opleiding in
M'ünchenr hetgeen had geleid tot zijn
dienstneming bij de S.S. en vervolgens
bij de S D. In October 1944 was hy be
last met bewakingsdiensten in de ge
vangenis te Zwolle. De twee Joden, die
geen ster droegen en vervalste persoons
bewijzen hadden, waren by een razzia
gearresteerd en naar de Zwolse gevan
genis gebracht.
Daar hadden K. en enige anderen ge
tracht hen tot de bekentenis te dwin
gen, dat zy Joden waren, door hen te
slaan en te schoppen. Vyf maal in één
nacht hadden zij deze behandeling her
haald, terwijl K. tevens door het aan
draaien van een handboei om de pols
van de zoon, waardoor deze gewond
werd, de behandeling doeltreffender had
trachten te maken. Vader en zoon, die
later overgebracht zyn naar Westerbork,
overleefden de Duitse bezetting.
De advocaat.fiscaal mr. J- Donker
meende dat K. slechts met zyn leven
voor deze wandaden kan boeten.
De Raad voor de Luchtvaart
onder voorzitterschap van mr. J. E.
van der Meulen heeft een open
baar onderzoek ingesteld naar de
vliegramp op het vliegveld Kastrup
bjj Kopenhagen, waarbij alle inzit
tenden om het leven kwamen. De
Raad bouwde daarbij voort op het
rapport van de Deense autoriteiten,
dat tot de conclusie komt, dat het
niet wegnemen van de roerklamp
de vermoedelijke oorzaak is ge
weest.
Als deskundige werd nu gehoord de
heer J. H. L. M. van de Voort, employé
by de K. L. M. op Kastrup. Deze ver
klaarde, dat het al eens eerder op
Kastrup was voorgekomen, dat een
klamp was blyvcn zitten. Toen is het
nog tydig ontdekt.
Als deskundigen werden gehoord de
heren J. Luymers, waarnemend hoofd
van het technisch bedrijf der K. L. M„
H. Fuchs, hoofd van het vliegbedryf der
K. L. M. en I. W. Smirnoff, vliegtuig
bestuurder. Eerstgenoemde verklaarde
dat het wel gebeurde, dat de hofmeester
de roerklampen aannam, die door de
gronddienst werden weggenomen. Hy
moest toegeven, dat dit buiten de voor
schriften was. Deze luiden, dat de ooord-
werktuigkundige verantwoordelijk is.
Op een vraag van de voorzitter ver-
e 15-jarige Iraanse prins Hamid
Reza Pahlevi, die op 26 Juni stil-
j, letjes naar Parys Is gevlogen, heeft
op het ogenblik druk met de bezich-
van Washington, naar een func-
(;te'aris van de Iraanse legatie mee-
Kelde. Hy zou weer spoedig te Newport
school gaan. Verder zei hy, dat de
geen heimwee had. maar alleen
26-jarige broer All Reza Pahlevi, die
school by Parys bezoekt, „wilde ver
in".
e opening van een melkbus is
slechts 30 centimeter in doorsnee,
maar toch is een zesjarig Lon-
schoffie er in geslaagd Diogenes
ju Citeren. Hy had het echter niet zo
^bdig ingepikt, want hy zat wet men
door BARBARA BOWER
j|iiiiiiuiitiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiu=
37)
„Onze sirene. Harold gaat altyd het
eerst. De tweede, die we hoorden, was
Minnie by Larkford."
„Sirene?"
„Luchtalarm natuurlyk."
Hij kon zowat acht of negen jaar oud
zyn, dacht Miss Ranskill, maar hij leek
verschrikkelijk wijs voor die overgevoelige
leeftyd. Zyn gezicht was grauw van ge
brek aan slaap en zijn haar plakte tegen
zyn voorhoofd. Hy bibberde een beetje en
zy veranderde van onderwerp.
„Wat heb je daar in die doos om je
hals?"
„Kom nou! Net of je dat niet weet!"
„Nee."
„Maak een ander wat wys."
„Laat dan eens zien."
Een paar groezelige vingertjes morrel
den aan een sluiting en trokken iets te
voorschyn met rubber riemen.
Toen, met een duik van zyn hoofd en
een paar rukken van zyn vingers was
het kereltje veranderd in een monster
met een varkenssnuit, een soort kobold.
Zijn stem klonk gesmoord terwyl hy
praatte: „Mevrouw Mallison wil, dat Ik
het altyd mee naar beneden neem voor
als er soms een gasleiding springt. Ze
denkt niet, dat Hitler met gas gaat wer
ken, behalve in- grote steden. We moeten
't mee naar school nemen ook, voor alle
zekerheid."
Voor Miss Ranskill's geestesoog para
deerde een optocht van kobolden met
varkenssnuiten, een luguber ballet van
dwergkinderen, dansend naar het PÜPen
van Hitier en huppelend op de doodsroep
van Harold en Minnie. Dus dit was nu
Engeland en zy had er zich op ver
heugd bosviooltjes te plukken.
Het kind trok de varkenskop af en
duwde hem weer in de kartonnen doos.
„Ik heb een helm ook," vertelde hij
haar. „Met Kerstmis gekocht."
„Neem je die ook mee naar school?"
„Nee, da's eigenlijk maar een beetje
voor de grap. Maar het helpt misschien
wel tegen granaatscherven, zie je. Denk
je, dat ze vanavond bommen zullen
gooien?"
Zijn ogen werden een tikje donkerder.
„Ik. zei Miss Ranskill, hulpeloos
onder de ogen, die haar ten onrechte al
wetendheid toekenden. „Ik nee, van
avond vast en zeker niet." Ook haar
stem klonk pleitend.
„Ik geef er eigenlyk ook niet zoveel
om. Als er bommen gevallen zijn krygen
we van mevrouw Mallison chocolademelk
en beschuitjes." Hy liet zyn stralende
blikken over de plank langs de muur
glyden en ging peinzend voort: „Toen
we die keer in Plymouth gebombardeerd
waren hebben we blikjes vlees en cacao
gehad. Dat krijg je nou niet, behalve als
je gebombardeerd bent."
„Nee?"
Miss Ranskill dacht aan de medicynen,
die zij in haar jeugd geslikt had en waar
op dan als beloning 'n chocolaatje volgde
„om de smaak weg te nemen." Was blik
jes vlees net zo iets voor het yzeren me
dicijn der bommen?
„Ik vond het In Plymouth fijner dan
hier. Toen de blitz begon gingen we al
tijd de hele nacht buiuen op het veld
slapen en dan liepen we 's ochtends weer
terug."
„Wie deden dat?"
„De meesten in onze straat. Dan mocht
ik soms wel eens meeryden op een melk-
kar. 's Zomers ging het best. Maar toen
hebben ze onze straat te grazen geno
men. Ons poesje en myn tante waren
dood en mams zei, dat ze geen fut meer
had om nog wat meubelen bij elkaar te
scharrelen en daarom is ze hierheen ge
gaan om mevrouw Mallison te helpen. Ik
heb poesje zo gemist." Na deze beschry-
ving-zonder-woorden van „tante" ging
de jongen verder: ,,'t Ergste was het, toen
ze onze school raakten. We mankeerden
wel niks, ik en nog een stuk of vyf tien
anderen, maar een paar van myn klas
waren dood." Hy hield eensklaps op en
omknelde de teddybeer, zodat zyn knok
kels wit werden. „Denk je dat ze van
nacht bommen gooien?"
Miss Ranskill zocht op het plafond
naar een antwoord, maar vond er geen,
evenmin als in haar brein. Ze stelde een
tegenvraag: „Heb je altyd in Plymouth
gewoond?"
„En was het daar mooi?"
Ze wilde zyn aandacht naar ietskin-
derlijkers leiden, naar de Lord Mayor's
optocht of een school-uitstapje of een
rit boven op een bus.
De jongen trok een somber gelaat by
die vraag. „Paps was werkloos." Er was
even een korte stilte, toen voegde hy er
aan toe: „Paps Is by Duinkerken ge
sneuveld."
Hy draaide aan de oren van de teddy
beer, terwyl Miss Ranskill peinsde over
deze twee hoofdstukken uit een levensge
schiedenis. De zinnen verenigden zich tot
een armzalige versdreun:
Paps was werkloos.
Paps is by Duinkerken gesneuveld.
Hy was vermoedelyk gestorven, opdat
zyn zoon het land zou erven. Tot dus
verre had het kind de luchtaanvallen op
Plymouth geërfd eh zijn vyanden had
den hem de zorgeloosheid, waarop hy
recht had, ontstolen. Miss Ranskill voelde
woede in zich opstygen om het feit, dat
zo iets kleins als vyand kon worden
beschouwd.
De jongen wreef nu met zyn knokkels
in zijn ogen en gaapte. „Waar was jy,
voordat je hier kwam?"
„Ik was op een eiland."
„Op Sheppey?'
Nog voor zij kon antwoorden, knikke
bolde hij al, zijn kin zakte op de kop van
de teddybeer en de oogleden sloten zich
over een paar ogen, die meer gezien had
den dan enig kinderbrein in zijn fantasie
kon bedenken, dingen, die zich voor al
tijd in zijn geheugen geprent hadden als
beelden op een gevoelige plaat. Hy zag
er zo tenger uit, zo'n gemakkelyke prooi
voor vernietiging en Miss Ranskill wilde,
dat ze wat meer begrip had over wat een
bom woog.
Plotseling was er een geluid alsof er
gens in een andere plaats een reus on
geduldig een deur toesmeet. Het geluid
herhaalde zich.
De jongen opende zyn ogen een ogen
blik. „Zowat twintig mijl hier vandaan,"
merkte hy op en omklemde zyn teddy
beer wat steviger.
klaarde deskundige Fuchs, dat er aan
boord een strikte discipline heerst. Op
een vraag van prof. Jongbloed antwoord
de deze deskundige, dat GeyssendorJfer,
de bestuurder van het verongelukte
toestel, steeds startte met een lage
staart. Hierbij blyft het roer in een neu
trale stand, hetgeen van invloed kan
zyn geweest op het ongeluk. Verder kan
een rol gespeeld hebben de haast, die
misschien betracht werd doordat zich de
Zweedse Prins in het toestel bevond.
Het toestel was wat laat en de Prins
wilde gaarne op tijd in Stockholm zyn.
Overigens stond Geyssendorffer bekend
als een buitengewoon voorzichtig vlie
ger. Vastgesteld dient echter te worden,
dat de maximale uitslag van het hoog
teroer niet is gecontroleerd.
De vlieger Smirnoff verklaarde,
dat de verhouding aan boord meer
kameraadschappelyk is. Van een mi
litaire discipline is geen sprake.
Een dag voor het ongeluk heeft hy
Geyssendorffer nog gesproken. Er
was toen niets byzonders aan hem
te bemerken. De heer Smirnoff
hechtte geen waarde aan de op het
vliegveld Kastrup genomen proeven
met vastgezet roer.
De heer J. W. F. Backer, optredende
namens de directeur-generaal voor de
luchtvaart, concludeerde, dat het on
geval te wijten is aan het niet-verwijde-
ren van de roerklampen. Het onderzoek
was daarmede afgelopen. De raad za!
op een nader te bepalen dag uitspraak
doen.
De 37-jarige bakker G. uit Breda, die
iR het najaar van 1944 als hulpagent
de Duitse politie had geholpen ln Bre
da en Etten-Leur, onderduikers en ille
gale werkers op te sporen en hen te
doen arresteren, werd door de Rotter
damse Kamer van het, Haags Bijzonder
Gerechtshof veroordeeld tot acht jaar
gevangenisstraf met aftrek van preven
tief.
Een meisje van drie Jaar is Maandag
avond op de Llndengracht te Amsterdam
uit het raam gevallen. Zwaar gewond werd
het naar het Wllhelminagasthuis overge
bracht, waar het bU aankomst, overlej-"
Het ongeluk gebeurde toep
van het kind een ogenblik naar
ren gegaan om te kijken naar1
wedstrijd voor slagersjongensj
kader van de Amsterdamse Spe
Llndengracht werd gehouden!
is het, kindje, dat lag te slapT
worden van het rumoer op sj
aan het openstaande ra:
heeft het zich te ver naar
met het reeds vermelde gev
