Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 12 juli 1947 | pagina 4

Vietto's trui tweemaal in gevaar

m

DE SCHADUW van DJENGIS KHAN

(SirDt

Donder en bliksem!

i

Bourlon wint met
22 minuten

Van Swol en Wiltttn
uitgeschakeld

TOVERDRIEHOEK

MUHHARdts

r

Wij luisteren naar-

WIJ ETEN

ptté

SPINNETJE SPIJKER en HOLLETJE HAAIEWIET

04 V.KOMW

J

ZATERDAG 12 JULI 1947

PAGINA 4

SCHAAKRUBRIEK

mIllÉmÊ.

Liturgische Weekkalender

Amerikaans papier voor
ons land

Hoeveel radiolyisteraars telt
Nederland?

a

PA

GO

DE

RA

PAL

JE

RO

POT

HUIS

KWAR

TEL

NE

DIE

ZE

MUS

KE

TIER

PO

VER

BRiA

NI
O

KER

GEL

PO

LIS
PE

SE

TU

BE

Dl

LÉN

DE

PA

NIEK

SA

VAN

NE

GEN

RE

RA

BIL

JET

BO

VEN

GI

DE

GE

LIJK

LO

GE

MEN

1 b 'j pijnen

T

3

TEKENCURSUS

Ldie terugkeerde

door BARBARA BOWER
'iiilliiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiiius

Wordt vervolgd)

(Van onze speciale verslaggever)
LUCHON, 11 Juli Vandaag is het
de beurt dep Fransen geweest om rood
aan te lopen en geagiteerd te doen over
de kansen van hun pculains in de Tour
de France. Zeker, Bourlon won en maar
liefst met ruim 22 minuten voorsprong.
Maar Bourlon is een regionaaI en wat
betekent zo'n overwinning, wanneer de
gele trui gescheurd dreigt te worden van
Vietto's schouders, zoals dat vandaag tot
tweemaal toe het geval is geweest. Het
is niet doorgegaan. Enerzijds onfcat
Viet'.o door een woeste afdaling van de
Col de Port R°ed' kon maken wat bij, bij
de beklimming gcrloren had; anderzijds

Neen, het zag er niet fraai uit voor de
gele trui, toen bij de beklimming van
de Col de Port uitgerekend de concur
renten Camellini, Rpnconi, Brambilla,
Robic en Fachleitner een voorsprong van
bijna twee minuten konden nemen. Die
zélfden noteerden wel een achterstand
van bijna 20 minuten op Bourlon, maar
dat telde in déze slag helemaal niet mee.
Wel de verbetenheid waarmee de Italia-
,nen probeerden dit voordeel uit te bui
ten en de „maillot jaune" opnieuw voor
hun land te veroveren. Maar Vietto had
al zijn troeven nog niet uitgespeeld. Hij
suisde van de Col de Port naar beneden
dat de stukken er af vlogen en greep

LADDER WEDSTRIJD. Oplossing van de
tweezet no. 793 van F. Gamage. C. C. L. A.
1938. 1. Rb4 dreigt 2. Pel mat. Door dé sleu-
telzet komt de witte koning in veelvoudig
schaakgevaar; waarop fraaie cross-checks
volgen, waarbij een of twee zwarte stukken
gepend staan. Grote activiteit van de
zwarte raadsheren en het witte paard f3
Een wonder Van techniek. lt Pe5f wordt
weerlegd door Kd2 en 1. De5 door Rxe5 en
dan?

Probleem no. 796 van Mr. J. J# Burbach,
Zwolle.

Eerste publicatie

aar

a bc defgb

Wit geeft mat in twee zetten.

Oplossingen binnen drie weken te zenden
aan Jos. Duvergé, Binnen Brouwerstraat 40.
Amsterdam-C.

MET DE SCHAAKMEESTERS OP OOR
LOGSPAD.

Van Lod. Prins.

Toen de Zwitserse schaakmeester Henry
Grob met verwonderlijke hardnekkigheid
vijf muntstukjes aan een defecte weegautto-
maat had verspild, heb ik hem (Prins is
aan het woord) de opmerking horen ma
ken: ,.Jetzt weisz ich zwar wie dumm ich
bin, aber nicht wie schwer ich bin". Op
grond van deze anecdote zou men Grobs
scha'akstijl kunnen karakteriseren. Wat hiJ
ook riskeert, de philosofische humoï* ver
laat hem nooit. De onderstaande partij uit
het tournooi te Parijs 1939, is eveneens een
voorbeeldig staaltje van zijn spel.

Wi: H. Grob. Zwart: N. Rossollmo

Stand na de 14de zet van wit: Kgl, Dd2,
Tel en fl, Re2 en f4, Pb5 en h4, pionnen:
a2. b2, c4, d3, g2 en h2. Zwart: Kg8, Dd3
Ta8 en f8. Re7 en 6. Pc6 en f6, pionnen: a7
b7. c5. d4. g7 en h7. De laatste zet van wit

was 14. Pb5 Er volgde 14Pf6-e8; 15.

Rf3-h3! Re6-f716. Rf4-c7ü Pe8xc7; 17,
Rh5xf7t, Tf8xf7; 18. Tflxf7, Kg8xf7; 19.
Dd2-f4*, Kf7_g8. Het ziet er nu niet naaj
uit. dat wit het geofferde stuk teruéwi:
20. Pb5xc7! Re7-d6; 21. Df4-g4. De clou
deze 'diepe combinatie. Tenzij zwart het"
witte paard laat ontsnappen, moet hij toe
staan dat wit remise noudt door eeuwig

schaak. 21. Rd6xc7; 22 Dg4-e6t. KgS-

h8: Ph4-g6tRemise. De annotaties zijn
zeer verkort.

ZONDAG 13 Juli: 7e Zondag na Pink
steren. 2 H. Anacletus (uit de nieuwe
Pausmis). 3 A cunctis. Credo. Praef. H.
Drievuldigheid (Haarl. gecons. kerken).
3 Kerkwijding of Haarl. (gecons. kerken).
Kerkwijding. 2 7e Zond. na Pinkst. Cre
do. Praef. H. Drievuldigheid. Laatste
Evang. v. d- 7e Zondag na Pinksteren.

MAANDAG; H. Bonaventura. Credo.
Utrecht. Haarlem- H. Marcellinus. 2 H.
Bonaventura. Credo.

Haarlem (G.K.) Octaafd. v. Kerkwij
ding. 2 H- Marcellinus. 3 H. Bonaven
tura- Credo.

DINSDAG: Utrecht. H. Henricus. 2. H.
Plechelmus. 3 A cunctis. Haarlem. Bre
da- H. Henricus. 2 A cunctis. 3 n. keu
ze. Den Bosch. Roeftnond. H. Plechel
mus. 2 H- Henricus.

WOENSDAG; O. L. Vr. van de Berg
Carmel. Credo- Praef. H. Maagd.

DONDERDAG: H. Alexius. 2 A cunc
tis. 3 naar keuze.

VRIJDAG: H. Camillus de Lellis. 2
H.H. Symphorosa en haar zeven Zonen.

Utrecht. H. Fredericus. 2 H. Camillus
de Lellis. 3 H.H. Symphorosa enz.

ZATERDAG: H. Vincentius a Paulo.

Utrecht. H. Bernulphus. 2 H. Vincen
tius a P

ZONDAG 20 Juli: 8e Zondag na Pink
steren. 2 H- Hieronymus Aemiliani. 3 H.
Margarita. Crede. Praef. H- Drrevuldigh.

door geluk, omdat een nieuwe ontsnap
ping van Ronconi alleen verijdeld werd
doordat diens band het begaf.

aan de voet van de Portet d'Aspet de
Italianen in hun kraag. Camellini vond
het toen welletjes. Maar Roconi, die be
halve tegen de Fransman ook strijd
voert tegen zijn teamgenoot, de onhan
delbare Brambilla, waagde een nieuwe
poging. Bij de volgende klim sprong hij
achter Callans, de Belgische relevatie in
de bergen, en de Italiaan Cotuur aan.
Maar juist toen hij de .laatste bereikt
had, trof hem de klap die de gele trui
toch in handen van Vietto liét, als een
'overigens uiterst onzeker bezit.

Janssen heeft vandaag vooral in de
afdalingen zijn woordje meegesproken,
zonder nochtans een rol van betekenis te
spelen- Bij de bestijging van de Col de
Port moest hij lossen, kwam terug tijdens
de rit naar de Col d'Aspet, maar verl-oor
op die helling opnieuw voeling met de
grote groep. Met veertien andere renners
kwam hij tenslotte bijna zeven minuten
na de grote groep in Luchon, de rust
plaats aan. Het was overigens een kra
nige prestatieals men bedenkt dat de
Limburger om onbegrijpelijke redenen de
ravitaillering in Tarascon miste, zodat
hij met een lege maag de Col de Port
moest bestijgen. Geen wonder dat "hij
daar een kleine inzinking kreeg en van
het hoofdpeleton losraakte.

De uitslagen van de 14e etappe van de
Tour de France luiden als-volgt:*

Carcassone-Luchon (253 km.): 1. Bour
lon* (Ff.) 8 uur 8 min. 1 sec. 2. Callens
(België) 8.26.09. 3. Cottur (Italië) 8.28.42
4. Tacca (Italië) 8.29.3. 5. Goasmat (Fr.)
8.29.6. 14. Camellini,' 8.32.43. 39. Janssen,
8.39.01. 46. Joly. 8.43.54. 52. Klablnsky,
8.48.55.

Na de 14de etappe luidt het algemeen
klassement: 1. Vietto (Fr.) 101 uur, 2
min. 43 sec. 2. Camellini 101.4.sec. 3.
Brambilla (Italië) 101.5.47. 4. Ronconi
(Italië) 101.6.08. 5. Fachleitner (Frank
rijk) 101.8.59. 40. Janssen. 104.19.18. 42.
Klabinsky 104.33.19. 52. Joly 105.27.43.

Het landenklassement na de 14e etappe
luidt: 1. Italië 304 uur 15 min. 25 sec.
2. Frankrijk 304.36.51. 3. Westploeg
305.53.30. 4. België 307.33.22. 5. Zwitser
land-Luxemburg, 308.46.27. 8. Nederland-
Bultenl. 309.57.31.

Het Bergklassement: 1. Lazarides, 65 p.
2. Brambilla 62 p. 3. Ronconi 52 p. 4.
Camellini 40 p. 5. Robic 30 p.*6. Vietto
29 p. 13. Klablnsky 9 p.

Aan de strijd om de Zilveren Vaas, de
internationale motorzesdaagse, die van
1621 September .Sn Tsjechoslowakije
verreden wordt, nemen deel de Nederlan
ders H en J. veer. Bovee. Rijssel, Roest,
Van Rijn en als reserve Moeke.

Het Amerikaans Jeugd Rode Kruis
treft voorbereidingen om vijf rr.illioeft
vel papier naar Nederland te verzenden.
Dit papier zal worden gebruikt voor het
herstel van het onderwijs in Nederland.
De jeugd-afdeling Van het Nederlandse
Rode Kruis zal in samenwerking met het
ministerie van Onderwijs de verdeling
onder de scholen verzorgen.

1 Juli bedroeg het aantal aangegeven
radiotoestellen in Nederland 835.545 te
gen 812.836 op 1 Juni. Het aantal aan
sluitingen op het Rijksradiodistributie-
net bedroeg op 1 Juni 480.482 tegen
479.121 op 1 Mei jj.

(Van onze correspondent)

NOORDWIJK, 11 Juli Vandaag is
het beter gegaan, zó goed, dat men
overal de halve "eindstrijden 'bereikte en
nog 15 partijen voor de twee laatste da
gen overblijven. De Amerikaan: dames
Todd en Hart, die reeds voorbestemd
leken om samen de eindstrijd te spelen,
bonden ditmaal niet de nodige snelheid
vinden tegen de tegenspeelsters resp
mevr. Kcrmoczy en mevr. Hopman, die
vinnig partij gaven. Miss Todd verloor
met 64, 64; miss Hart mét 63, 97
Verder wonnen mevr. Summers van
mevr. Scholt^n en mevr. Bolton van
mevr. Muller.

In het heren-enkelspel al evenzeer
verrassingen en voor de Nederlanders
geen prettige, want zowel Van Swol als
Wilton werd uitgesrhakeld. Eerstge
noemde had in Cochet een zware tegen
stander; vlug en snel reagerend aanval
lend en verdedigend. Herhaaldelijk
slaagde de Fransman er in hem te pas
seren niet lange ralleys ért goede vol
leys. Zo verloor Van Swol met 6—3,
63. Wilton verloor van Gremillet. Hij
had weliswaar met 62, 3voorge
staan, toen de partij Donderdag werd
afgebroken, doch Gremillet slaagde er
in de tweede set met 64 en de derde
met 119 te winnen. Een andere ver
rassing was de nederlaag van de Zweed
Johansson tegen de Zuid-Afrikaan
Vannin. Deze won met 68 75, 62
Ook in het gemengd dubbel werd Van
Swol uitgeschakeld. Ondanks de hulp
van zijn sterke Amerikaanse partnerin
Brough (62, 62) verloor het Ameri
kaans-Nederlandse dubbel van Sum
mersSturgess. Van Swol viel hard
tegen. Zijn smashes waren bijna door
lopend slecht, zijn volleren haperde. En
hierin waren de tegenstanders juist zo
goed. Of het damesdubbel ook nog ver
rassingen te brengen? Hier plaatsten
de dames Todd en Hart zich in de
halve eindstrijd door een 6—3, 64 zege
op het Nederlandse dubbel Hermsens-
Van der Wal.

1

3

3

4

5

6

7

3

4

5

6

7

OPLOSSING 28 Juni:

Plaats in elk vakje een letter, zodat
horizontaal zowel als verticaal woorden
van de volgende betekenis te lezen zijn:
1. eerst; 2. zuiderling; 3. aanhoudend;
4. vogel; 5. uiterlijk; 6. voorzetsel; 7.
medeklinker.

Inzendingen tot en met Dinsdag 22 Juli
op open briefkaart aan 't Kasteel van
Acmstel (afd. Prijsraadsel), N.Z. Voor
burgwal 6573, Amsterdam.

Na loting werden de prijzen toegekend
san: L. Jansen, iepenlaan 16, Bussum;
H. v. d. Broek, Kleine Houtstraat 20,
Haarlem; B'. Polman, Niasstraat 37. Am
sterdam; E. L. Horsthuis, Noord wij ker-
hout; Joh. Mooren, Berg- en Bosch, Bilt-
hoven; mej. D. Hofhuis, Wol venstraat 8,
Amsterdam.

ZATERDAG

HILVERSUM I. 30i M.: 15.15 Marek
Weber, 15.45 Kiosk, 16.00 Gram., 16.20
Vliegende Hollander, 16.30 Gregoriaans,
17.00 Wigwam, 18.00 Pianoduo, 18.15
Weekovera18.30 Strijdkr.. 19 00
Nieuws, 19.20 Gram., 19.45 Dep., 20.12
Gcw. man, 20.20 Wie weet. 20.30 Licht
baken, 21.00 Negen heit de klok, 22.00
Radiopotpourri. 22.40 Av.geb., 23.00
Nieuws. 23.15 Kwintet (Brahms).

HILVERSUM II, 415 M.: 15.15 Gigli.
15.30 Soc. bewegingen, 15.45 Ramblers,
16.20 Bonte vogelvlucht, 16.45 Hawaii,
17.00 Sportpr. 17.15 Jodelzang-, 17.30
Cor steyn, 18.00 Nieuws, 18.30 Om en
nabij de twintig, 19.00 Piano Th. v. d.
Pas. 19.30 Jeugd, 19.45 Lez. Holl. ge
meente in Lorden, 20.15 Bont boeket,
21.15 Soc. Commenrtaaar, 21.30 Metro
pol ork.. 22.00 Hoorsp. Ellendigen,
22.30 Malando. 23.00 Nieuws. 23.15
Gram.

ZONDAG

HILVERSUM I. 301 M.: 8.00 Nieuws.
8.15 Zang, 8.25 Hoogmis, 9.30 Nieuws.
9.4o Gram.. 10.00 Kerkd., 12.15 BÓeck-
huys, 12.30 Vaudeville-ork., 13 00
Nieuws, 13.20 VaUideville-ork., 43-4i0
Apologie, 14.00 Gram., 14.45 Tuinders.
14,55 Gram.. 15.45 Nachtegalen, 16 05
Thuisfront, 16.15 Tsjech, muz., 16.30
Ziekenlof, 17.15 Kerkd.. 18.30 Strydkr.,
19.00 Handel, 19.15 Bitbei, 19.30 Nieuws,
19.45 Sonate Beethoven, 20.00 Act.,
20.07 Cew. man. 20.15 Zilvervloot
21.00 Voetbal. 21.15 Hoorsp. Stuivertje
verwisselen, 21.45 C'onc. Dameskoor.
22.30 Nieuws. 22.50 Operaprogr.

HILVERSUM II. 415 M.: 8 00 Nieuws,
8.15 Gram.. 8.30 Tuin, 8.45 Gram.. 9 12
Postd., 9.30 Gram., 10.00 Humanisme,
10.20 Symph. ork., 10.45 Gedichten.
11.00 Ork 12.03 Gram., 1*2.30 ZOndags-
club, 12.40 Gem koor. 13.00 Nieuws,
13.15 Van alles wat, 13.50 Spoorw.,

14.00 Chopin, 14.05 Voordr. De bur
gerkoning. 14.30 Kurhaus, 16.30 Sport
flitsen 17.00 Harm.ork., 17.20 Mannen
koor. 17.40 Viool, 18.00 Nieuws, 18.15
Wielrennen, 18.30 Humanisten, 19.00
Kerkd., 20.00 Nieuws, 20.15 Kurhaus.
21.10 Hoorsp. Twee Egyptische dieven.
21.40 Walsen, 22.10 Toort Hermans,
22.30 Skymasters, 23.00 Nieuws. 23.15
Gram.

MAANDAG

HILVERSUM I 301 M.: 7.00 Nieuws.
7.15 Gymn., 7.30 Gram.. 7.45 Woord
v. d. dag. 8.00 Nieuws, 8.15 Gram.,
9.15 Zieken. 9.30 Gram., 10.00 Fluit,
10.30 Morgend., 11.00 Trio Mozart, 11.15
schrijvers, 11.35 Muz. uit de Oost, 12.00
Zang 12.30 Hollanda sextet, 13.00
Nieuws, 13.15 Stafmuz., 14.00 Moeders,
14.20 Mctropole ork.. 15.00 Gram., 15.20
Kamermuz., 16.00*Bijbell.. 16.45 Bach,
17.00 school, 17.30 Sport, 17.45 Overzee,
18.00 Koor. 18.30 Strijdkr.. 19 00 Nieuws.
19.15 Leeslamp. 19.30 Act., 19.45 Dep.,
20.15 Jan Zwart herd., 21.30 Cone.,
22.00 Phil, ork., 22.30 Niéuws, 22.45
Overd., 23.00 Bach fuga, 23.30 Gram.

HILVERSUM II, 415 M.: "7.00 Nieuws,
7.15 Gymn., 7.30 Gram., 8.00 Nieuws,
8.15 Gram., 9.00 Kamermuz.. 9.35 Ra-
vel, 10.00 Morgenrw. 10.20 Regenboóg,
11.00 Lez. schokmethode. 11.15 De-
bussy-Ravel pr„ 11.45 Zang1, 12.00 Cor
Steyn. 12.35 Vincentino, 13.00 Nieuws,
13.20 Jan Vogel, 13.50-Krontjong. 14.10
It. lied., 14.30 vrouw. 14.45 Viool, 15.00
Hoorsp. Keizer en de komediant. 15.50
Gram., 16.00 Wiebrecht gespeelde fa
bel 16.15 Operette. 17.00 Prentenboek,
17.90 Rosa Spier, 18.00 Nieuws, 18.15
Ramblers. 18-45 Loon en prijs. 19.00
Krekels, 19.25 Vacantie, 19.40 Kwartet
Corduweraer, 20.15 Res. ork., 21.05
G.G-caberet, 21.35 Zang, 22 05 Scha
ken. 22.15 Malando 22.45 Geest, leven,
23.00 Nieuws, 23.15 Gram.

juiiiiiiimitiiiiiiiliillininiliiiiilliiMiu
I 1ste JAARGANG

78. „Ik ga mijn

avondwandeling
makenzei Dokie
Durf tegen Murga,
nadat de tenten
waren opgeslagen.

Alleen zelfrüoorde-
naars wandelen
hier 's avonds op
hun eentjeant
woordde Murga
somber. Dan zal
tA> proberente
wandelen zonder
dood te gaan
hernam Dokie en
ging op pad. Op
de hoogvlakte

heerste een zo IHHH

volstrekte stiltedat het onmogelijk zou zijn, hem te beslui
pen. Het minste geruis, zelfs op honderden meters afstand,
is hoorbaar in deze streken van Azië. Waar het hoefijzervor
mige dal overging in de eindeloze hoogvlakte, stondeen ver
laten hut. Daar zal ik morgen een kijkje gaan nemen" nam

Dokie ziel} voor. Op dat ogehblik hoorde hij een vrouw om
hulp roepen. Het geluid kwam uit de hut. Natuurlijk verloo
chende de ridderlijke aard van de detective, zich nietMet
grote sprongen rende Dokie naar de hut

nmiiiimiiiiimiiiiiiifimituimmttirc

siiiiiviiiiiiiiiiiTfiiiiiiiiiiiiitiiiiiiimnts

Hiifiiiiimiiiiiiiimmimiitiiimiifiiiiï

IJsibafe'ls kwamen
ongeveer 40 jaar
geleden in gebruik

Water wordt ijs genoemd,
wanneer het ten gevolge van de
lage temperatuur tot vaste toe
stand is overgegaan- Dat weten
jullie allemaal, 's Winters vriest
het dikwijls zo erg, dat vaarten
en rivieren onder een dikke ijs
laag zitten. Maar dit ijs bedoe
len wij nu niet Nu het zomer is,
hebben we wat gTaag ijsjes of
ijsco's en denken er bijdaar
kunnen we niet genoeg van
krijgen. Hoewel veel ijsjes eten
ook weer niet goed is. Maar een
of twee ijsjes* dat is heerlijk
Wij houden er erg van.

De laatste jaren heeft de fa
bricage van ijsjes een er.orme
vjucht genomen. Als het warm
is, is het echter heerlijk. Ijsjes
waren er al in de oudheid, hoe
wel maar bij uitzonderlijke ge
legenheden, zoals bij feesten; in
China b.v. was 't eten van ijsco's
al sedert het begin van or.ze
jaartelling in gebruik, maar
niét zoals wij dat kennen, met
wafels er bij. Men had toen be-
vroren (Water met een fijne
smaak er doorgemengd. In de
Bourgondische tijd (15e eeuw)
bracht men soms bij feestelijke
gelegenheden hele taarten van
ijs op tafel. Het'ijs je, zoals wij
dat kennen, bestaat echter r.og
niet lang, hoewel in de tijd van
Lodewijk XIV men aan het hof
wel vanille-ijs at uit zilveren
bekers.

De ijsbereiding is niet zo
eenvoudig, maar tegenwoordig
zie je veel machinale ijsberei
ding en ijsco-bereiding.

Duizenden kilo's ijsjes wor
den, in warme dagen, per dag
verorberd. In lunchrooms kun
je „coupés" of „sorbets" kopen
met allerlei versieringen van
vruchten er op, met limonade-
of vruchtensausjes er overheen,
frambozen, kerser.nat, in aller-
lei variaties. Maar geeft ons
maai» het echte ijsje om aan te
likken

■4.

Bij warme dagen waardeert de jeugd een dikke ijswafel ten zeerste

Beste meisjes en jongens. Wij
beginnen deze week een opeen
volgende cursus ^van enige we
ken over "het tekenen van bo
men. Nu de pomen zo volen
prachtig er bij staan (en als
het mooi weer is), ga je maar
eens naar buiten in een park of
op straat om een boom te teke
nen. Dat is wél het moeilijkste
wat er is: bomen tekenen. Maar
wij bedoelen niet, dat je een
boom moet gaan tekenen met
alle takken en blaadjes stuk
voor stuk; dat zou onbegonnen
werk zijn en bijna niet te doen.
Neen, je bekijkt een boom van
onder tot boven eens goed en
meet zo op het oog de lengte
van de stam en de lengte van
het loof, van het bi aderenge
deelte van de boom en je verge
lijkt de hoogte van het loof met
de breedte. Want daar zit het
hem in. Sommige bomen zijn
breder van bladerenloof, andere

Nee, nee, wij vloeken niet zo
als sommige van, jullie mis
schien denken als je dit op
schrift leest. We willen het al
leen maar hebben over het on
weer.

Om te beginnen: de donder
is het ratelend of rommelend
gelüid, dat de bliksem verge
zelt. De oorzaak moet wordeh
gezocht in elkaar snel achter
volgende uitzettingen en sa-
menpersingén van de (damp-
krings) lucht. De bliksem is een
électrisch verschijnsel en de
donder kun je het beste verge
lijken met het geknetter bij het
overspringen van een electri-
sche vonk. Bij de tram,hoor je
dat wel eens. Zo is eigenlijk de
donder in het groot, wat het
geknetter van de electrische
vonk in het klein is.

De bliksem is het lichtver
schijnsel bij onweer en het ver
toont zich op verschillende
wijzen naar gelang,, van de
standplaats van de waarnemer.
Gaat de bliksem van een wolk
naar de aarde of langs de on
derzijde van een wolk naar die
van een andere wolk, dan ver

zijn hoger of in driehoekvorm
enz., enz.

Vrijwel elke boom heeft zo
zijn eigen vorm. En dat gaan
we nu eens bekijken. Hoewel we
steeds in elke les twee voor
beelden geven, is het niet de be.
doeling dat je die zo maar na.
tekent, maar dat je zelf pro.
beert te ontdekken, welke bomen
bedoeld" zijn en tracht die naar
de natuur te schetsen.

Het gaat dus uitsluitend om
de vormgeving. De bovenste
boom is een beuk, de onderste
een olm. In de onderste zie je
direct een driehoeksvorm en
van de bovenste zie je zo, dat
die veel breder is dan hoog. Ja
maakt ze zo eenvoudig moge-
lijk, dus alléén de omtrek in

Een ongewone opname:' hoe de
bliksem inslaat in een wolken
krabber te New York. Door de
bliksemafleider werd het reuzen-
gebouw bespaard

trek, en dat hebben wij al eens
meegemaakt, dan wordt de

schijnt hij ons als een lichtende lucht plotseling sterk uitgezet en

regenwolken. Kleine opeenho
pingen van lucht doen een elec
trische spanning ontstaan dus
tussen enige luchtlagen onder- of groen uitgevoerd,

ling. Eigenlijk komen er nu
atoorhdeeltjes bij te pas. doch
wij vermoeden, dat jullie er dan
helemaal niets meer Van begrij
pen. in .elk geval worden er
hoeveelheden electriciteit ge
splitst door condensatie (weer
al zo'n geleerd woord, het be
tekent verdichting v§n dampen)
van waterdamp tot heel kleine
waterdruppeltjes, die de split
sing veroorzaken en deze ver
oorzaken een wolk met gewel
dige electrische spanning. Nu
zijn er op grote hoogte positief
geladen en negatief geladen
wolken (dat is allemaal moeilijk
te begrijpen, dus gaan we daar
verder niet op in) en deze twee
tegenstrijdige soorten wolken
staan haar lading aan elkaar en
de aarde af en zo ontstaat de
bliksem, dus de plotselinge
kracht, de ontzaglijke lading
komt tot uitbarsting.

Een donderwolk torent soms
enige kilometers hoog. De snel
heid, waarmee de verwarmde
lucht opstijgt, bedraagt 150

«Klim

schepen, dus voorwerpen die bo-
ven andere hen omringende
uitsteken, veelal door de blik.
sem worden getroffen;

Bliksemafleiders worden op
hoge punten van gebouwen,
vooral op torens, geplaatst, Om
tegen het inslaan van de blik
sem te beveiligen. De 'afleider is
in 1752 uitgevonden. Daar on-

slamgvormige lijn met min of worden dikwijls de wanden bijv. meter per seconde. Vandaar ook weerswolken electrisch zijn ge-

meer scherpe hoeken, met veel can de ramen verbroken. Een het snelle groeien van donder-
vertakkingen. Het oog bedriegt eigenaardige reuk neem je ook wolken en het plotseling optre-

waar. Worden mensen of die- den van onweersbuien en het

Een

ijsje aan een karretje
smaakt ook wel

ons echter meestal aangaande
de plaats waar de bliksem zich
vormt, vanwege de geweldige
indruk, welke het verschijnsel
maakt. Soms is de weg van de
bliksem door wolken gedcelte-
liik voor het oog verborgen,
maar dan worden de wolken
naar gelang van haaT doorschij
nendheid meer of min verlicht
en lijkt het; alsof zij zich hier
en daar openen.

Gaat de bliksem door een ver

ren door de bliksem getroffen,
dan worden zij dikwijls gedood
of verlamd. De kracht van de
bliksem is onberekenbaar, dik
ke bomen worden soms vaVi on
der tot boven gespleten en mu
ren worden er door verbrijzeld.

Wanneer het'nu erg warm is,
dan stijgt de lucht boven een'
grote uitgestrektheid omhdog.
Deze lucht komt in koudere
luchtlagen en vormt meestal

'ij/ciloo'

„Jullie doen me
schrikken," zei de
tuinman, „het lijkt
wel of jullie uit de
lucht komen vallen."

„Ztt iets is 't ook,"
grinnikte Spinnetje,
„we zijn net een paar
atoombommetjes."
„Wat zeg je?" vroeg de tuin
man verbaasd.-

„Mjjn vriend smoest epn
beetje Latijn," verklaarde Hol
letje gauw. „Vertel ons maar
eens- waar we hier zijn."

„Dat is gauw gezegd, vrien
den. Je bevindt je op het gebied
van ridder Boudewijn. En als
ik je een goede raad mag ge
ven: maakt dan maar gauw,
dat jullie hier vandaan komt,
want onze ridder is allerminst

gesteld op zulke sinjeurs

vooral nü niet...."

„Je bent wel vriendelijk," zei
Spinnetje. „Is er wat loos op
het kasteel?"

„Loos?" herhaalde de tuin
man, niet begrijpend)

„Dat is Latijn," redde Hol
letje de toestand. „Mijn vriend
heeft aan de Hogeschool in Lei
den gestudeerd

Plots hief de tuinman z'n
schop omhoog. „Als jullie mij
voor de zot denkt te hou-'
den

Maar de twee vrienden gin
gen al op de loop.

„We zullen beter op onze
woorden moeten letten, Holle
tje."

„Wat zou 't Spin. We weten
nu tenminste, bij wie we terecht
komen. Als ik me niet vergis,
rijst daar de machtige burcht
van ridder Boudewijn ai voor
ons op. We zullen ons maar
voor reizende zangers uitgeven."

„Minstreels, dat kliiikt defti
ger," zei Spinnetje.

Weldra stonden de twee ma
gere mannetjes voor de natuur
lijk opgehaalde brug van het
kasteel.

„Bel maar even, Holletje,"s
commandeerde Spinnetje. Maar
er was geen bel. Aan een paal
bij de brug hing wel een hoorn.

„Daar moet je op blazen,"
wist Spinnetje en hij deed het.

„Dat is leuk," zei Holletje en
hij deed het ook eens.

Ze deden het om beurten,
net zo lang, tot er eindelijk een
eind boven hen. in een toren, een
luik openging en een kwaad
hoofd naar buitén kwam, waar

uit een nog kwader
stem hun toebulderde:

„Wat moét dat daar?

Moet ik de honden
afzenden? We zijn
niet op landlopers ge
steld." i

„We zijn rondrei.
zende zangers en wen
sen: ridder Boudewijn te spre
ken."

„De ridder heeft wel wat an
ders aan zijn hoofd. We hebben
geen tijd voor zangers."

Klap, daar ging het luik in
de toren weer dicht.

„Niet erg gastvrij," vond Hol.
letje.

„Er is bepaald iets aan de
hand,"- wist Spinnetje. „Dat
weet ik nog wel uit de geschie
denisles. LU tijde, van oorlog
kreeg men i niet gemakkelijk
toegang tot het kasteel.'.'

„Dan maar een atoempille-
tje," besliste Holletje, „want we
moeten er in!"

En dus slikten ze weer een
klein pilletje. Toen namen ze
een sprongetje.... en in een
grote, sierlijke boog schoten
twee puntmensjes over de
kasteelmuur; Ze kwamen op het
verlaten binnenplein terecht.
Aan het eind van het plein
voerde een stenen trap naar
eerr grote deur.

„Daar achter is de ridder
zaal," zei Spinnetje, „daar moe
ten we wezen."

flitsen van bliksemstralen. De
lengte van een bliksemstraal is
soms kilometers lang, terwijl
(je dikte gewoonlijk enkele deci.
meters bedraagt. Zijtakken van
bliksems zijn zelfs dikker.

De stroomsterkte in de hoofd.
straal, die vaak de aarde be
reikt, is 10.000 tot 100.000, ja
soms zelfs 250.000 Ampère (een
electrische tram gebruikt nog
geen 100 Ampère).

De kleur van de bliksem is
meestal wit, maar ook wel blauw
of paars.

De electriciteit van een wolk
trekt de aarde aan en deze
hoopt zich daarom op in uit
stekende punten. Vandaar dat
torens, molens, masten van

laden, kan men de bliksem on
schadelijk maken door spitse
naar de aarde geleidende stan
gen op de hoogste delen van
een gebouw of toren te plaat
sen. De afleiderstang is gewoon
lijk van ijzer vervaardigd en
heeft een hoogte van .ongeveer
10 meter De punt wordt wel
eens van koper gemaakt; een
metalen of loden geleider die

tegen en langs een gebouw
wordt bevestigd) stelt de stang
in verbinding met de grond.

Het bliksemlicht gaat orlbe-
grijpelijk snel, maar het ge
luid niet zo snel, zodat je eerst
het licht ziet ,en iets later de
donderslag hoort. Is het onweer
dichtbij, dan kun je slag en
licht tegelijk waarnemen, dat is
dus zoals het hierboven staat:
donder en bliksem.

Een fantastische aanblik bieden de New-Yorlise wolkenkrabbers bij
felle bliksemschichten

41)

Toén Miss Ranskill de ketel opnieuw ge
luld had en terwijl de jongen nog hllf
in de kast zat, 'ging ze nog eens de kel
dertrap op om te onderzoeken of de deur
werkelijk zo vast zat als ze. had ge
dacht. Terwijl ze met haar schouder te
gen het weerspannig hout duwde verhief
zich de stem van de sirene in een lange,
akelige klacht, die zonder einde scheen.
Zehaastte zich de trap af, verwachtende
de jongen dodelijk beangst te ,vinden,
maar, ofschoon het eentonige gegier aan
hield, trok hij zijn hoofd niet uit de
kast terug. Hij lag op de grond; zijn
stoffige benen maaiden in de lucht, ter
wijl zijn tenen verheugd omkrulden.

.,Dat is Jeanne," merkte hij op, toen
Miss Ranskill zich over hem heen boog.

„Heet de poes Jeanne?" Miss. Ran
skill trachtte haar stemeen belangstel
lende klank te geven, maar haar oren
waren meer bij het verwachte geluid van

doopplechtigheid

ge
werkte zich paar
het sein: Alles

bommen dan bij de
van een stel katjes.

..Gossie!" Jij weet ook niet veel
loof ik." De jongen
buiten. „Jeanne is
veilig."

„Allps veilig?"

„Weet jé wel, de sirene die altijd loeit
als het bommengooien afgelopen is én de
Duitsers weg zijn. We noemen haar altijd
Jeanne. Ik heb een tante gehad, die was
net zo, altijd een hele boel herrie om
niks. Mams heeft 'n hekel aan Jeanne.
Ze kan door het alarm heenslapen, maar
als Jeanne gaat, dan wordt ze wakker,
ook al is alles voorbij. Dokter Mallison
zegt, dat het alles-veilig-sein niet iemand
is die de put dempt, als'het kalf ver
dronken is.... Hoe zullen we de poesjes
noemen?"

„Zullen we er eentje Tipple noemen?"
Het was een voorstel, dat ergens in Miss
.Ranskill's overigens verbijsterde hersens
ontsproot, maar terwijl ze de woorden
nog zei, schold ze zichzelf .al voor be
lachelijk uit.

„Ik zal ze Montgomery en Eisenhower
en Beveridge noemen."

„Waarom?"

Er lag een geringschattende blik in de
ogen v'an de jongen, toen hij antwoord
de: „De meeste poesjes en hondjes, die
niet verdronken worden, worden zo ge
noemd, net zoals de meeste grote» hon
den Winston heten.De melk kookt."

Terwijl Miss Ranskill de chocolademelk
klaarmaakte, snapte de jongen vérder.

„Als mams naar de bioscoop is, dan
zal ze wel gauw terug- zijn, nu er afge
blazen is. Weet je wat," hij schoof
dichter naar haar toe „weet je waf;.
Laten we de kelderdeur op de grendel
doen, zodat ze niet beneden kan komen,
voordat we de chocola op hebben:"

„Waarom, mag ze dan niet beneden
komen?" t

„Anders zou ze me direct willen was
sen. Laten we de deur op slot houden en
haar buiten houden."

„Goed dan, we zullen haar buiten
houden."

De ogen van de jongen drukten verba
zing uit over een denkelijke onverwachte
instemming. „Goed dan. we zullen haar
buiten houden. Jfj roert de chocola ter
wijl ik naar de deur ga

Maar voordat Miss Ranskill hem de
lepel in de hand had kunnen duwen,
snelde de jongen al onder het slaken
van vreugdekreten de kelder door. Hij
was reeds boven aan de trap, vóór ze nog
iets had kunnen bedenken om hem terug
te roepen. Hij zöu de toestand ontdekken
waarin de deur verkeerde en bang worden
en hun beider angst zou hen over en
wéér opzwepen. Het was beter,, dat er
van hen tweeën slechts één bang was.

„Chocola!" riep Miss Ranskill zwakjes.
„Kom de poesjes eens wat chocola ge
ven."

Maar de jongen bonsde al op de deur
en Miss Ranskill ging hem achterna.

Ze hoorde een onbekende stem aan de
andere kant, zodra ze de bovenste trede
bereikte. „Bent u daar. mama?" Komt
u boven of zal ik naar beneden komen?"

Het was 'n mannenstem, snel sprekend
met een licht, ingehouden geluid. Miss
Ranskill antwoordde onlogisch: „Ik ben
het en de deur zit klem. We kunnen er
niet uih"

Er klonk een doffe dreun tegen de
andere kant van het hout. „Ik geloof, dat
ik het wel klaar speel. Ga maar liever
opzij van de trap staan, voor het geval de
deur naar beneden kwakt."

Tijdens de ogenblikken, die volgden,
goot Miss Ranskill de aangebrande melk
weg, terwijl Marjorie's zoon want na
tuurlijk zou ze haar zoo geleerd hebben,
haar met „mama" aan te spreken de
deur rammeide.

Toen klonk er een scheurend gekraak,
het geluid van versplinterend hout en de
stommelende voetstappen van een jonge
man in piloten-uniform, die half tuime
lend de trap afbolderde.

„Ik heb achtenveertig uur Hé daar.
Is mama er niet?"

„Brandwacht vanavond." antwoordde
de kleine'jongen.