Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 15 juli 1947 | pagina 3

Macedonië, sluitsteen van twee

T

H'

DUITSE FOLTERKAMERS ONDER
COMMUNISTISCHE LEIDING

Nederlandse uitgave
het Brevier

van

E'

M

D

De Oldehove, een bijzondere attractie

ECONOMISCHE BOUWSELS

Het hart van Friesland is een
prettige woonstad

V.KOiiW

Geknoei bij de handel
in olie

"c

Griekse burgeroorlog bereikt het
critieke stadium

Velen worden weggevoerd naar Siberië;
gearresteerde kinderen keren niet terug

Uitgever: Gottmer te
Haarlem

DAGJE IN LEEUWARDEN

De stad van „Us Heit"

Ldie terugkeerde

FINANCIERINGSREGELING
NIEUWBOUW

NA 2

DINSDAG 15 JULI 1947

PAGINA 3

BUITENLANDS OVERZICHT

OP ZOEK NAAR ONTVOERDE
BRITSE SOLDATEN

EVEN GRUWELIJK ALS ONDER DE NAZI'S

Hoewel Leeuwarden betrekkelijk arm is aan monumen
ten, valt iedere toerist, die de stad leert kennen, de
doelmatige aanleg der stadsbebouwing op. Door
haar doelmatigheid heeft zij op ongezochte wijze aanlei
ding gegeven tot het ontstaan van menig vriendelijk stads
beeld, welks schoonheid uniek te noemen is. Stellig, het
Leeuwarden van heden, mei haar grachten en pijpen, met
haar typische hoog-oplopende ierpstraien, haar ruime
,,ciiy" en haar ten dele intact gebleven plantsoen-omwal
ling, is een der mooiste provinciesteden van ons vaderland

Twee voorname gebouwen

Trappenhuis Kanselarij.

(Wordt vervolgd)

Ook overtredingen met
metaalwaren

Brand in chloorfabriek te
Amersfoort

TIEN JAAR VOOR
KLOKKENPETER

i

I erwijl de naties van West-Europa
te Parijs een begin gemaakt heb
ben met de uitvoering van het
Plan-Marshall en in wonderlijke een-
s'etnmigheid de maatregelen hebben
vastgesteld, welke het eerst nodig schij-
^eh, neemt men ook in Oost-Europa de
^kenen van een nauwere economische
samenwerking waar. De geruchten over
die samenwerking zijn nog niet officieel
®n uiterst vaag: ze gaan over de hulp,
Moskou „in een of andere vorm aan
®hige landen" zou aanbieden. Maar zij
"sgen zozeer in de lijn der normale ver
pachtingen, dat men ook zonder offici
ële bevestiging geneigd is, ze te geloven,
temeer omdat het reizen en trekken van
Vele ministers naar Moskou en naar an
dere Oostelijke hoofdsteden, het sluiten
Van kleinere handelsovereenkomsten, het
kweken van persoonlijke relaties tussen
verantwoordelijke politici, dat al ge-
hiirne tijd aan de gang was, steeds maar
blijft voortduren.

In dit verband is het van betekenis,
bat de communistische activiteit tegen
be Griekse regering, en de contra-acti
viteit van deze regering, beiden een
hoogtepunt hebben bereikt. Blijkbaar
Vcrkeert de toestand daar in een critiek
Radium, dat de partijen noopt, hun
gaarste geschut in stelling te brengen,
kliet men deze zaken in een wijder
ban nationaal verband, dan heeft het er
be schijn van, dat men hier de strijd wil
Uitvechten voordat een groot Oost-
europees of een groot West-Europees
économisch plan zijn beslag gekregen
beeft.

In zeker opzicht is de Griekse kwestie
be sluitsteen voor elk van deze twee
P'annen. Wij hebben al eens vaker ge-
Pezen op het militaire belang, dat Oost-
®bropa bij de uitslag der Griekse troe
belen hadbezit van Macedonië zou
Rusland eindelijk de goede uitweg naar
be Middellandse Zee verschaffen en
begelijk de landverbindingen van het
besten met het Nabije Oosten door
lijden.

Wat van het militaire geldt, gaat ook
voor het economische. Indien Mace
donië een Slavische (communisische)
klaat zou worden en dus tot het directe
'hvloedsgebied van de Sovjet-Unie zou
Pr-horen, zou de aanwezigheid van Tur
bo bij' de West-Epropese besprekin-
volmaakt zinloos worden. De Russen
'ouden dan ook in economisch opzicht
k'kast dit succes behaald hebben, dat zij
j*est-Europa en het Nabije Oosten
?Vcr land van elkaar gescheiden hadden,
-ovens zou dan Turkije militair veel
Keer dan tot dusverre in de macht de
vissen zijn, en die zou geheel nieuwe
r^spectieven kunnen openen voor de
j^st-Europese economie, die zowel
jlaar de Middellandse Zee als naar het
^abije Oosten een vrije uitweg en toe-
^rweg zou bezitten. Bezit van Grie-
Jbiland beslist dus over het isolement
,1 Oost Europa, niet slechts in mili-
•«ir-strategisch, maar ook in economisch-
Strategisch opzicht.

Vijfduizend man Britse troepen wer
den in gereedheid gehouden voor een
grootscheepse razzia op het Palestijnse
blaatsje Nathalia, waar Zaterdag twee
5ergeants van de Britse inlichtingen
dienst door de Joodse verzetsorganisatie
rgoen Zwai Leoemi werden ontvoerd.

et is derhalve geen overdrijving,
te zeggen, dat de hevigheid,
waarmee op het ogenblik de bin
nenlandse strijd in Griekenland gevoerd
wordt, min of meer typerend is voor de
naijver tussen West en Oost, voor de
tegenstelling tussen plan-Marshall en
wat wij voorlopig maar Oostelijk plan
zullen noemen. Niet minder, alleen nog
anders, dan de burgers van het ene
Griekenland, strijden de staten van het
ene Europa tegen elkaar. Zowel in de
Griekse kwestie als in het .Oostelijk
plan" is het Russische aandeel, ofschoon
duidelijk genoeg, nog niet formeel toe
gegeven. Dat kan echter spoedig gebeu
ren. Het wachten is nog op Grieken
land waar de toekomstmogelijkheden
voor een „Oostelijk plan" goeddeels
worden beslist.

Te Baarn is Maandag het huwelijk voltrokken tussen Zuster Anna Clara
Huidekoper en de heer Unico E. C. Cazius. De prinsesjes Beatrix, Irene
en Margriet fungeerden als bruidsmeisjes.

„De terreurmethoden, welke wor
den toegepast in sommige concen
tratiekampen van Duitsland, zijn
vandaag aan de dag even gruwelijk
als zij waren onder het regime der
Nazi's."

Deze verklaring, welke opmerkelijk
overeenkomt met de beschuldigingen,
welke kortgeleden Kardinaal Von
Preysing, Bisschop van Berlijn, geuit
heeft, is dezer dagen gepubliceerd in
het Zwitserse protestantse blad de
„Basler Nachrichten", Het blad onder
streept daarbij, steunende op het gezag
van dr. Otto Sibelius, de protestantse
Bisschop van Berlijn, volledig de aan
klacht van Kardinaal Von Preysing
tegen het communistische regime in
Duitsland. Het blad herinnert aan de
toespraak van Kardinaal Von Preysing,
waarin deze met nadruk wees op de
noodzakelijkheid dat ook de overwin
naars menselijkheid en christelijke recht
vaardigheid op het Duitse volk toe
passen, niettegenstaande het feit, dat
de Duitsers zelf verschrikkelijke mis
daden hebben bedreven, niet alleen
tegenover buitenlanders, maar ook te
genover hun eigen volk.

De „Basler Nachrichten" voegt
hieraan toe, dat het enige verschil
in de concentratiekampen van
heden, met die van vroeger is, dat
niet langer de nazi's, maar de com
munisten de leiding hebben over -de
folterkamers. De concentratiekam
pen Oranienburg, Sachsenhausen en
Buchenwalde zijn thans meer vol
gestopt met politieke gevangenen,
dan onder de nazi's. Buchenwalde
alleen telt 15.000 gevangenen, voor
het merendeel leden van sociaal
democratische, christen-democrati
sche en liberaal-democratische par
tijen, die alleen gearresteerd zijn,
omdat hun politieke overtuiging
tegengesteld i® aan die der commu
nisten.

De meesten zijn gearresteerd op aan

stoken van hun communistische tegen
standers. Velen worden ook vastgehou
den, omdat zij geweigerd hebben zich
gedwongen te werk te laten stellen in
Sovjet-Rusland. Anderen werden ge
vangen genomen, omdat zij vroeger
landeigenaars waren in de huidige be
zettingszone der Sovjets.

Slechts ernstige zieken en stervende
gevangenen worden vrijgelaten, nadat
zij een verklaring hebben getekend, dat
zij een volkomen stilzwijgen zullen be

waren over de toestand in de kampen.
In de afgelopen winter eisten epidemieën
in Buchenwalde honderden doden.

Kardinaal Von Preysing heeft
verklaard, dat de gevangenen geen
contact hebben met hun familie,
dat priesters hen niet mogen bezoe
ken en dat velen naar Siberië zijn
weggevoerd. Zelfs een aantal kin
deren, aldus de Kardinaal, en jonge
mensen zijn gearresteerd in de stra
ten van Berlyn, zonder dat men
enig spoor heeft waarheen zij zijn
weggevoerd en zonder dat de ouders
cck maar iets hebben gehoord over
hun huidige verblijfplaats.

De „Basler Nachrichten'' onderstreept
deze verklaringen en zegt dat dr. otto
Sibelius deze inlichtingen van de Kar
dinaal volkomen bevestigt. Het blad
voegt er aan toe, dat alle stappen, on
dernomen bij het Sovjet-Russische mili.
taire bestuur, om- tot een verbetering
der toestanden in de concentratiekam
pen te komen, tot nu toe volledig heb
ben gefaald.

Voor het eerst in de geschiedenis zal
binnenkort bjj een Nederlandse uitgever
het Breviarium Romanum, gewoonlijk
het Brevier genoemd, verschijnen. Dank
zij de steun van Z. H. Exc. Mgr. P.
Giobbe, de Pauselijke Internuntius in
Nederland, en van Z. Em. Joh. Kar
dinaal de Jong, verleende de Congre
gatie der Riten 6 December van het
vorige jaar machtiging voor deze uit
gave. Daarmede wordt dan een Neder
landse uitgever gevoegd bij de zes uit
gevers, die tot dusver het Brevier deden
verschijnen, n.l. de Typis Poliglottis Va-
ticanis, Pusztet in Regensburg, Mariettt
in Turijn, Mame in Tours, Desclée en
Cie in Doornik en Dessin in Mechelen.

De Nederlandse uitgever, die dit werk
ter hand heeft genomen, is J. H. Gott
mer In Haarlem. Hij heeft de redactie
toevertrouwd aan een commissie, die
onder leiding staat van een bij uitstek

Twee bruiden en geen bruidegom De aardbeving en
Peron Een vrouw nam te veel Politiek en walvissenvlees

Op de trappen van een Milanese kerk
heeft zich gistermorgen een drama
afgespeeld rond twee bruidjes, die,
Schuld in witte sluiers en gesierd met
^anjebloemen, tot de ontdekking kwa-
!jj®h op dezelfde bruidegom te wachten.

noch de een noch de ander kon
jjiet de palm van de overwinning strij-
want Mirko Nicolau een Roemeens
T'Uzikant, die vele tranen op zijn ge
iten heeft, kwam niet opdagen. De
'efde verging zelfs in haat. Want bij
?et aflasten van het huwelijk, kwamen
vf;ide families tot de ontdekking, dat zij
j0or enjge millioenen lires waren opge-

rT^wee schoten hebben op twee stille
I plekjes in twee Parijse bossen in
- de vroege schemer van Zaterdag
j fierklonken, toen twee zich zwaar be-
edigd voelende Fransen tegen elkander
je pistolen richtten. Aan het ene duel
vs door de Parijse bladen die het nieuws
ah gen duel meer op prijs stellen dan
eh op de zelfde dag beginnende inter
nationale conferentie, extra aandacht
csteed, omdat er een journalist bij be
rokken was. Iedereen, die tot nu toe
„*°g niet wist, hoe het bij een modem
iael toeging, heeft het in de boulevard-
'aden kunnen zien en lezen. In het ene
*eval moet het hem tegen of mee zijn
fallen, hoe snel de wrok tussen de
jbelierenden kan zijn verdwenen. Want
de beledigde, van een nachtfeest
aphtsstreeks naar het bos gekomen, een
^"ot in de zoom van zijn broek kreeg,
"erd het als een verwonding beschouwd
h werd alles vergeven en vergeten. De
efel(j was zelfs twee vrienden rijker ge
iden.

be bijgelovige Argentijnen weten nog
steeds niet, wat zij er van denken
u.. moeten, maar juist op' het ogen-
'k, cjat juan peron, volgens sommigen
en der grootsten dezer aarde, een be-
bracht aan de stad Tucuman. beef-
v? de aarde en pakten wolken zich
ven de stad samen. „Gelukkig", aldus
eldt de Argentijnse pers „overkwam de
^sident en zijn gevolg niets". Dit alles
2 beurde terwijl Senora Peron Italië be
tei °Pera's zou bijwonen, maar niet of
v 'aat verscheen en op persconferenties
j.b'tek liet gaan. Het is al weer een week
t'On en> dat erg enthousiaste Romeinen
het laatst voor de Argentijnse Am-
^^de hun vooroorlogse klap-en-evvia-

geroep-mogelijkheden konden uitvieren.
Maar dagelijks denkt Rome nog aan
haar bezoek. Dat moet ook wel, want
om de vijf meter kijkt haar meer dan
levensgroot portret vanaf meters grote
,welkom"-plakkaten de straten in.

evrouw Zara Lazarevich is door
een Joegoslavische rechtbank tot
de dood door de kogel veroordeeld
„wegens het verduisteren van gelden van
het hof voor echtscheidingen" in Bel
grado. De rechter, die een handje mee
geholpen had, zal twaalf jaar in de mij
nen hard moeten werken, terwijl de
echtgenoot van de veroordeelde, behulp
zaam in het opmaken van het geld, drie
jaar dwangarbeid zal moeten verrichten.

e Duitse communisten en de door
de Sovjets gecontroleerde bladen
in Duitsland hebben een nieuw

propagandamiddel ontdekt. Misschien
om de aandacht van begerenswaardige
dingen af te leiden, is er een campagne
geopend onder de slogan: „Walvissen
ook voor ons". Het centrale comité van
de communistische partij heeft zijn
standpunt bepaald en het blad „Neue
Zeit" heeft een onvriendelijk hoofd
artikel geschreven tegen de Engelsen en
Amerikanen over het verbod voor Duits
land aan de walvisvangst deel tP ne
men. Intussen moet Duitsland „walvis-
minded'' gemaakt worden. Mocht U dus
een Duitse krant in handen krijgen met
een uitgebreid artikel over een of ander
onderdeel van de walvisvangst met een
„wordt vervolgd" er onder en „Nr. 5" of
„Nr. 8" er boven, dan weet u in bet
kader van welke actie dit geschiedt. De
bizonale economische raad in Frankfurt
heeft reeds een dikke brief op de con
ferentie-tafel gevonden van het commu
nistische comité in Saksen, met de no
dige protesten.

gebied, pater Th.

deskundige op dit
Stallaert C.S.S.R.

Het is een onderneming, die in mèer
dan één opzicht belangrijk is. Er is op
het ogenblik in de hele wereld behoefte
aan een nieuwe uitgave van het brevier
en aan de tot dusver bestaande edities
kleven bezwaren voornamelijk het
groot aantal verwijzingen die men
nu tracht te ondervangen.

Men heeft van deze onderneming pas
mededeling gedaah gisteren op een
persconferentie te Amsterdam nu zij
voor negentig procent geslaagd mag
heten. Van regeringszijde heeft men
alle medewerking ondervonden bjj het
verwerven van de materialen, die van
dien aard zijn, dat het Nederlandse
brevier niet onder zal hoeven te doen
voor de buitenlandse uitgaven. Tsjecho-
Slowakije heeft reeds een bestelling ge
daan, die het half millioen guldens be
nadert. De levering zal opgenomen wor
den in een te sluiten handelsverdrag.

De uitgever heeft Voor dit brevier en
voor andere katholieke uitgaven als
altaarmissalen, canonborden, dagmis
saais, belangstelling ontmoet in Spanje,
Portugal, de Zuid-Amerikaanse staten,
Engeland, Ierland, de Phillppfjnen en
Australië, waarheen in September een
zakenreis per eigen vliegtuig wordt on
dernomen. Van de Goudkust kwam, als
gevolg van de voorbereidingen tot deze
uitgaven, een bestelling binnen voor
50.000 exemplaren van de Navolging
van Christus in een negertaal.

Dit alles benadert vooral de commer
ciële zijde van dit geestelijke werk, en
toch is die zijde voor een verarmd land
niet te versmaden. De opbrengst aan
deviezen zal, naar men berekend heeft,
die van de grootste Nederlandse in
dustrieën nabij konten, nX ruim tien
millioen.

Voor pater Stallaert is deze onderne
ming, men zou kunnen zeggen, eigenlijk
de vervulling van een al eerder gekoester
de, maar nimmer verwezenlijkbaar geachte
wens Vijf en dertig jaar geleden, ln de
laatste jaren voor zijn Priesterwijding, be
gun hij met de studie van het brevier.

Inmiddels zijn nu zijn dagen welgevuld
met de voorbereiding van deze eerste La
tijnse uitgave ln Nederland. Bij de samen
stelling houdt hu rekemng met de nieuw
ste richtlijnen van het Vatlcaan o.m. de
nieuwe psalmvertaling van Paus Plus XII.
Oin de vele verwijzingen te voorkomen,
moet men genoegen nemen met doublu
res. De omvang van het werk zal dat van
Pusztet evenwel niet te buiten gaan, om
dat men dunner papier kan gebruiken.
De ordinariën der diocesen worden achter
in het boek verwerkt, zo nodig gecombi
neerd met die der religieuze ordes Of con
gregaties. Bij de samenstelling houdt men
overigens rekening met de antwoorden op
een enquête onder de geestelijkheid. Van
het Ned. Episcopaat ondervinden de sa
menstellers alle medewerking, z. Em. Kar
dinaal de Jong noemde de onderneming
een zaak van nationaal belang. Het eerste
deel van het brevier verschijnt nog vóór
Me Advent.

Voor talloze toeristen blijft het een
bijzondere attractie de Oldehove
dat „byld fan Fryske trou"
te bestijgen. Het is wel eigenaardig, dal
de bouwwijze van de Oldehove totaal
niets Fries-eigens bezit; alleen de
bakstenen in de muren zijn van Friese
bodem. Wat direct opvalt is, dat de to
ren naar het Noordoosten een weinig
scheef is gezakt. De oorzaak? Wel, de
bouwmeester Jacob van Aken, die in
1529 met veel moed en nog groter op
timisme begon met hier zijn planner
voor een monumentale kathedraal te
verwezenlijken, schijnt met de geaard
heid van de Friese terpbodem niet vol
doende vertrouwd te zijn geweest; de
fundering van een soort kalkcement kus
sens, die hjj toepaste, bleek in die bo
dem geen toereikend draagvermogen te
vinden, zodat zjji onder het zware ge
wicht van de muren, vooral van de mas
sieve torentrap, doorbogen en verzwak
ten.

Van de Oldehove leidt een der oudste
straten naar het hartje van de binnen
stad, de Grote Kerkstraat. Zij is aan
gelegd over een hoge terp en vertoont
een aanmerkelijke stijging. Aan de
Westelijke voet van die terp stond vroe
ger een der vele stinsen, die Leeuwar
den rijk was: de Papingastins. Een ge
deelte van deze stins is later verbouwd
jn het „Frinsessehof", eens de residentie
van Maria Louise van Hessen Kassei, de
in Friesland zo zeer geliefde douairière
van stadhouder Johan Willem Friso, die
de erenaam „Marijke-Muoi" verwierf.
Na vele lotgevallen is dit paleisje in
eigendom overgegaan aan de gemeente
en ingericht tot museum- en tentoon
stellingsgebouw. Een ander gebouw in
deze straat is het' s>nt Anthony Gast
huis, de oudste liefdadigheidsinstelling
ter stede. De oorsprong van dit Gasthuis
moet worden gezocht in het laatst der
13e eeuw. Het heeft zich in de loop der
eeuwen aanmerkelijk uitgebreid en door
schenkingen en doelmatig beheer rijke
bezittingen (ok boerderijen onder de
klokslag van de stad) verworven. Het
rijke en uitnemend geordende archief
dezer instelling levert een welvoorziene
bron voor allerlei taalkundige en socio
logische studiën. Interessant is een oud®
gevelsteen ln een huls tegenover het ge

sticht: men ziet de voorstelling van een
stins, die het. Leeuwarder wapen draagt,
waaronder het opschrift „Aed Levwerd"
(Oud-Leeuwarden) met de jaartallen
1171 en 1762

Twee voorname gebouwen aan het
Hofplein vragen direct de aandacht.
Het ene is de ambtswoning van de
Commissaris der Koningin, gewoon
lijk het „Paleis" genoemd. Doch het
is slechts een zwakke afschaduwing
van het gebouw, dat eens hier stond;
in de Franse tijd is alle luister, die
er sinds het vertrek van de Friese
stadhouder naar Den Haag in 1748
nQg was overgebleven, onherstelbaar
geschonden en daarna voor goed ver
dwenen.

Beter geconserveerd Is het nabijgelegen
Raadhuis, gebouwd in de jaren 1715
1724 onder leiding van de architect

Ciaes Bock es Balck. Ter plaatse van
dit Raadhuis stond vroeger d'e stins van
het geslacht Auckama. Op korte afstand
van de Auckama's woonde het adellijke
geslacht Minnema, welke stins zich heeft
uitgestrekt vanaf de Voorstreek (Hotel
Nieuwe Doelen) langs de Minnemastraat
tot aan d'e Eewal.

Tal van andere merkwaardige gebou
wen bezit de stad, zoals het Waaggebouw,
het Kanselarijgebouw; we willen niet na
laten het gebouw van het Fries Museum
te noemen en het Provinciehuis.

Tenslotte willen we nog wijzen op de
fraaie buitenwijken der stad, op haar
bolwerkbeplantingen, Prinsentuin en
Rengerspark. Leeuwarden is het hart
van Friesland, waar alle draden van het
economisch leven samenkomen. Boven
dien is het een prettige woonstad en als
toeristenstad heeft zij ontegenzeggelijk
veel te bieden.

Verder de loop dezer straat volgend,
komt men op het Jacobijner kerkhof,
waar zich de Jacobijner- of Grote Kerk
bevindt. De kerk is in vele opzichten
belangwekkend; vooral het koor, waar
eens de Friese Oranjevorsten hun laat
ste rustplaats vonden en het beroemde
orgel verdienen de belangstelling. Via
de oude „plaetze", genaamd Bij de Put,
een der meest typische hoekjes van oud-
Leeuwarden, en de Slotemakersstraat
bereikt men de Eewal. Hier had eens

door BARBARA BOWER
'uimHuiiiiuiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiuiiimmis

43)

Maar Cecil, die nu ook in tranen
baadde, klemde zich wanhopig aan
Miss Ranskill vast en griende: „Ik wil
niet dood! Ik wil niet dood!"

„Hoor maar eens." zei mevrouw Bos-
tock zonder evenwel pogingen in het
werk te stellen haar moederlijke gevoe
lens in daden om te zetten. „Hoor maar
eens. Wat zei ik je? Maar daar geven
zullie niet om. Ik wist wel, wat er
gaande was, toen ze me in Madison
Avenue terugstuurden. „Hij ligt natuur
lijk om zjjn moeder te snikken" zeg ik.
„Hij schreeuwt zich nog een stuip
straks."

Cecil, nog meer geïnspireerd dan
kortgeleden door het gekraak van de
bommen, verhief zijn stem luider en
luider, blijkbaar tot ongerief van zijn
moeders oren.

„Zul je nou bedaren!" dreigde ze.
„Als je niet dadelijk je schreeuwlelijk

houdt, dan zal ik je iets te huilen geven
waar Hitier een kleine jongen bij is."

Miss Ranskill begon zich meer en
meer een vreemde te voelen. Waar wa
ren waarheid en liefde gebleven op dit
vreemde eiland, waar geladderde kou
sen, ontbrekende waarschuwingsbordjes
en een hoofdfilm meer macht over een
mensenhart bezaten dan dood, vernieti
ging en verderf zaaiende bommen?

Opnieuw bevond Miss Ranskill zich
in gezelschap van een slapende. Marjo-
rie's zoon lag in een ligstoel. Zijn siga
ret was op de grond gevallen en het
leek alsof de vingers van zijn rechter
hand- er naar graaiden.

Ze voelde zich vermoeid, hulpeloos en
ongeduldig. En ze was eenzaam en had
behoefte aan iemand om mee te praten.

„We zullen elkaar heel wat te ver
tellen hebben, denk je ook niet, Miss
Ranskill, als we allebei weer thuis zijn.
Ik zal jou schrijven en jij schrijft mij.
We zullen niet lang behoeven te pieke
ren over wat we vertellen zullen. Dan
hoef Ik niet meer, zoals vroeger, op mijn
potlood zitten te kluiven.

Ja, ze moest naar de timmerman
schrijven en hem vertellen van bonnen
en punten en bommen, over een kat
met een jongen, kelders, geladderde
kousen en de duisternis van een huis
bij avond. Ze voelde zich overlopen van
nieuws, totdat het tot haar doordrong,

dat hij dood was. Daarna probeerde zij
zich te verbeelden, dat hij nog alleen
op het eiland leefde en dat hij mis
schien per postduif de brief ont
ving, die zij hem uit de wereld- schreef
een wereld, die haar nu ongeloof
waardiger toescheen dan het eiland
ooit was geweest.

Ze begon het stof van de tafel te
vegen. Marjorie kon nu elk ogenblik
terugkomen, veronderstelde zij en al
konden „zeven meiden met zeven
schuiers" het huis nog in geen halve
naeht schoon krijgen, ze kon de kelder
toch wel wat meer bewoonbaar maken.
Terwijl ze het stof op een schoteltje
veegde, slaakte de PÜ°ot plotseling een
kreet en opende zijn ogen.

„GossiemijneIk heb mezelf wakker
geschreeuwd. Heb ik lang geslapen?"

„Ik geloof van niet" zei Miss Ranskill.

'„Zeg, zoudt u me iets willen vertel
len?"

„Als ik kan."

„Heb ik in miji slaap gepraat?"

„Nee."

„Weet u het absoluut zeker? Durft u
uw hoofd er onder verwedden?" Hij
stak een sigaret op, tuurde Miss Rans
kill door een rookwolkje heen aan en
herhaalde zijn vraag: „Weet u zeker,
dat ik niet in mijn slaap heb gepraat?"

„Heus."

„Ja, ziet u, het is nogal belangrijk,

omdat nou, ja, omdat ik vanochtend
met Lucie Brown trouw. Mijn dromen
zijn niet altijd even gezellig en ik wil
Lucie niet bang maken. Mama weet
niets van het huwelijk af. Ik bedoel
ik zou het haar misschien wel hebben
verteld, als al die janboel er niet tussen
was gekomen, maar als ze straks terug
komt en heel het huis ondersteboven
gekeerd vindt, dan heeft ze 't toch veel
te druk met organiseren en ploegen
vormen.

„Bovendien" hij hield even op
„bovendien zal mama niet veel met
Lucie op hebben als schoondochter. Ze
zal vinden, dat ze niet deugt."

Een hele optocht van ondeugdelijke
meisjes trok aan Miss Ranskill's gees
tesoog voorbij. Misschien zag de jonge
man hen ook, want hij zei: „Ze is hele
maal niet, wat u denkt."

Nee, dacht Miss Ranskill,, dat heb ik
wel geleerd, maar ze zei slechts: „Wat
voor iemand is ze?" en wenste, dat
het antwoord niet behoefde te horen.

„Ze is" de soldaat stootte een
rookwolk uit „ze is zo verdomd ge
woon, dat je het niet zou willen ge
loven."

„Dat is dus in orde."

„O, nee; helemaal niet; niet wat
mama betreft. Als Lucie een hertogin
was, dan zou het in orde zijn en als

ze een dochter var. een vuilnisman was,
dan viel er in zekere zin ook niets op
haar aan te merken, want dan zou
mama er een eer in kunnen stellen zich
groot te houden. Maar Lucie's vader is
mijnheer Brown, van Brown Gilson,
op één na de grootste ijzerhandelaars
in Hartmouth en ze is maar op het
nippertje in de tennisclub toegelaten,
omdat ze op een nogal nette kostschool
ging. Ze wonen twee huizen verder dan
wij, maar mama kent mevrouw Brown
alleen maar van blokvergaderingen. Ze
vindt Lucie ook een degelijk opgevoed
meisje. En dat is ze, goddank! Ze
spreekt niet bepaald met een accent,
maar mama zal ongetwijfeld iets „plats"
aan haar spraak vinden."

„Vertel me eens wat van haar," viel
Miss Ranskill hem in de rede. „Accen
ten en dergelijke nonsens kunnen me
niet schelen. Vertel me liever, hoe ze
werkelijk is."

„Ze ze stelt je op je gemak," ant
woordde Marjorie's uit de lucht gevallen
zoon. „Ik bedoel niet op de manier van
een kinderjuffrouw, maar je kunt je bij
haar onmogelijk opgewonden voelen,
want ze is nergens bang voor. Ziet u, ze
is nog nooit door iets ernstigs getroffen.

De Oldehove, die van veraf over hei
wijde vlakke grasland gezien, Fries
lands hoofdstad domineert.

de Ee, van Dokkum afkomende, haar
benedenloop alvorens zij zich in de Mid
delzee ontlastte. Dit grachtje is ln de
laatste helft der vorige eeuw gedempt,
zoals meer binnengrachten en tegenwoor
dig leidt een brede met linden beplante
sraat naar het voorheen (meer dan
thans) luisterrijke stadscentrum, het
Hofplein. Men vindt hier het enige
eigenlijke standbeeld, dat Leeuwarden
bezit, dat van Willem Lodewijk, Fries-
iand's eerste stadhouder, die door zijn
wijs beleid en rijke gaven van geest en
hart bij alle Friezen de erenaam „Us
Heit" verwierf. Op het Hofplein is voorts
de Wilhelminalinde geplant, ter gele
genheid van de kroning van onzeLands-
vorstin.

In Juni hebben inspecteurs van de
Centrale Dienst voor de Economische
Contröle (CDEC) een onderzoek inge
steld naar de naleving der distributie
bepalingen betreffende petroleum en
donkere oliën, bij een aantal olieleve-
raneiers in den lande.

Geconstateerd werd, dat zeer belang
rijke hoeveelheden petroleum en donkere
olie, zonder voorafgaande of gelijktijdige
inlevering van de vereiste distributie
bescheiden, door de oliehandel aan zijn
afnemers (tussenhandelaren en ver
bruikers) waren afgeleverd. In totaal
werd bij dit onderzoek een levering zon
der dekking van bescheiden geconsta
teerd van rond 98.000 L. donkere olie
en 455.000 L. petroleum.

Tegen de in overtreding zijnde leve
ranciers en een groot aantal hunner af
nemers is proces-verbaal opgemaakt.

By een onderzoek, dat dezelfde in
specteurs te Eindhoven en omgeving bij
metaalwarenfabrieken en -handelaren in
nieuwe en oude metalen hebben inge
steld, kwam een aantal belangrijke
overtredingen der desbetreffende distri-
butiebeschikkingen aan het licht.

Vastgesteld werd, dat in totaal zonder
vergunning werden gekocht, verkocht,
resp. verwerkt, 95.000 kg. (95 ton) nieuwe
en oude metalen. Voorts werden enkele
overtredingen van het bedrijfsvergun-
ningenbesluit 1941 geconstateerd. In een
tiental gevallen werd tot het opmaken
van procesverbaal overgegaan.

Voor de financieringsregeling nieuw
bouw 1947, welke in Januari van dit jaar
in werking is getreden en welke het ook
voor particuliere bouwers mogelijk maakt
bü de huidige exploitatiewaarde en de
sterk gestegen bouwkosten zonder finan
ciële tekorten woningen te bouwen, blijkt
een groeiende belangstelling te bestaan.

Het aantal aanvragen voor het verkrij
gen van een rijksbijdrage op grond van
deze regeling, dat 1 Juli bü de centrale
directie van de volkshuisvesting was in
gediend, had betrekking op 1170 wonin
gen. Dit aantal betreft definitieve plan
nen, daarnaast werd nog een aantal
schetsplannen ingezonden. Op genoemde
datum waren de plannen voor 334 wo
ningen goedgekeurd.

Voor de derde maal in drie maanden
is Maandag door broeing brand uit
gebroken in de voorraden van een chloor
fabriek aan de Sluisstraat te Amersfoort.
De brandweerlieden konden slechts met
zuurstofapparaten doordringen in de
zich ontwikkelende chloordampen, die
vooral voor de longen zeer nadelig zijn.
In asbestpakken droegen zü de gevaar-
lüke pakken chloor naar buiten. Na een
uur was de brand geblust, maar nog
geruime tijd hingen in de omgeving van
de fabriek en in de hoger liggende Eerg-
wyk de scherpe, prikkelende gassen, zeer
ten ongerieve van de bewoners.

Het Bijzonder Gerechtshof te 's-Her
togenbosch, zitting houdende te Roer
mond, deed uitspraak in de zaak Peter
Meulenberg, die de vijand een vier
duizendtal klokken in handen speelde
en zodoende de bünaam van Klokken-
peter verwierf. Bovendien heeft hü een
slordige millioen gulden verdiend aan
diverse weermachtswerken. De uit
spraak luidde 10 jaar gevangenisstraf
(eis 20 jaar) met ontzetting uit de di
verse rechten voor de tijd van het leven.
Van het recht van cassatie maakte hü
aanstonds gebruik, zodat het klokken-
geluid nog niet uit de rechtszaal ver
dwenen is.