Directie van Scheepswerf „Gusto"
voor Bijzonder Gerechtshof
HUURPRIJZEN ZWARTER DAN ZWART
KUNSTMATIGE BEREIDING
VAN VITAMINE-A
H
Voor ruim 4 millioen gld. verf
aan de Duitsers geleverd
Misère zonder eind
Er wordt 300 tot 400 pet. boven de
toelaatbare prijzen gevraagd
Belangrijke ontdekking van twee
Nederlandse geleerden
Avonturen
Vredesvoorstellen voor
Indo-China
Jamboree gesloten
Gen. Winkelmanvice-adm. Doorman en baron
Van Voorst tot Voorst als getuigen
Grens van de Pendsjaab
De winst die de N. V. Schoen door collaboratie
kreeg bedroeg bijna 2 millioen
incognito
Naar vorming van
Europese tolunies
Prinses Elizabeth krijgt
geen uitzet
DINSaAG 19 AUGUSTUS 1947
PAGINA 3
Al
Het verzet
Pan-Amerikaanse wapen
standaardisatie
(Wordt vervolgd)
f
t>e beide directeuren van de werf
•■Gusto" te Schiedam en Slikkerveer,
•Ie 60-jarige N. Conyn en de 39-ja-
yïe H. J. A. M. Smulders, en de be
drijfsleider, de 41-jarlge C. Timmer,
hadden zich Maandagmorgen voor
•to Rotterdamse Kamer van 't Uaag-
to Bijzondere Gerechtshof te verant
woorden wegens het verlenen van
josdewerking aan de vijandelijke oor-
'ogvoering, speciaal aan de Kriegs-
htarine.
yeertien getuigen a. charge en een en
**intig getuigen décharge waren ge-
ard. Van de eerste groep noemen
de generaals H. G. Winkelman, ge-
phsionneerd opperbevelhebber van
to-rid. en Zeemacht en H. P. M. Baron
*h Voorst tot Voorst, alsmede prof. J.
A. Francois, raadsadviseur van het de_
Jpternent van Buitenlandse Zaken, van
9 tweede groep vice-admiraal b.d. L.
C. M. Doorman.
Verd. conijn was ten laste gelegd, dtft
in het tijdperk Mei 1940April 1945
P de werven „Gusto" de z.g. „Power"-
?hepen had afgebouwd ten behoeve van
y vjjand, hoewel zij voor de Kon. Ma-'
,~to bestemd waren. Verder dat hij al-
8r'ei schepen voor de vijandelijke marine
hebben gebouwd of verbouwd en aan
•en
- groot aantal Duitse oorlogsschepen
toaratie had doen verrichten. Boven-
ten werd hem ten laste gelegd, dat hij
?h contract zou hebben getekend om
Nederlandse constructietekeningen
,ah drie stel lanceerbuizen, die het voor
in61 hadden geen verraderlijke bellen-
jpan bij het afvuren achter te laten, aan
e vijand uit te leveren.
jjjto tenlastelegging van Smulders be-
?®lsde hetzelfde, behalve het, laatste
Beiden zouden voorts arbeidskrach-
vnaar Korneuburg aan de Donau
ebben gestuurd om Donautanklichters
F bouwen. De bedrijfsleider Timmer zou
v^vendien fotocopieën van een Engels
bevattend instructies over de mon-
van Rolls-Royce Merlin motoren,
^a's deze in de betreffende boten zou
tte worden aangebracht, aan de Duit-
hebben gegeven. C. werd het eerst
®hoord. Hij beweerde, dat hij de teke-
nSen der lanceerbuizen noch gemaakt,
toh uitgevoerd had.
«et contract, dat hem kant en klaar
r de Duitsers ter tekening was voor-
w^d. had hij getekend, nadat generaal
'nkelrr.an, die hij als hoogste militaire
K/to'iteit in die tijd had beschouwd, had
g^dviseerd, dat, zoals de orr.standighe-
v_h op da^ moment waren, de bevelen
b de Duitsers moesten worden opge-
'Sd. Dit advies zou generaal Winkel-
an op een bijeenkomst in zijn hoofd-
i artier van bij de metaalverwerkende
dustrieën en de scheepsbouw betrok-
personen hebben verstrekt. Op 23
epr"' vier dagen later, was *n tweede bij-
w*®taïst van die aard, waarop generaal
'^"elinan volgens een bewering van
he*! Teschmacher, directeur van de
-
Wilton-Fyenoord, een geheel andere
verklaring had afgelegd, die met de eer
ste in lijnrechte tegenstelling zou zijn.
Generaal Winkelman, als getuige
gehoord, zei, dat de strekking van
zijn advies afwijzend was' geweest en
dat hij slechts ernstige drang van
Duitse zijde als overnacht zou be
schouwen, in welk geval hij nako
ming der Duitse bevelen gerechtvaar
digd zou achten. De getuigen gene
raal Van Voorst tot Voorst en prof.
J. P. A. Frangois herinnerden zich
weinig van deze besprekingen en
van een gewijzigde houding van ge
neraal Winkelman. Dè heer D. C.
Endert, directeur van de Rotterdam
se Scheepswerf, die ook bij de ver
schillende besprekingen aanwezig
was geweest, zei, dat hij niet de in
druk had gekregen dat generaal Win
kelman een mening had verkondigd
lijnrecht in tegenstelling met zijn
eerste advies. Positieve uitspraken
waren trouwens op de eerste bespre
kingen niet gedaan. Langzamerhand,
in de loop van de volgende bespre
kingen, waaraan vele met dr. Hirsch-
feld, had men zijn houding bepaald.
Dan werd de bedrijfsleider Timmer de
gelegenheid geboden een punt van het
hem ten laste gelegde toe te lichten. Hij
was n.I. in de Meidagen ini gebreke ge
bleven, de hall op de werf, waarin zich
de „Power"-boten van de Kon. Marine
bevonden, in brand te steken, waartoe
alles reeds in gereedheid was gebracht
en hetgeen hij vrijwillig op zich had ge
nomen.
Hij zei, dat hij beloofd had aan de be
drijfsleider van de „Power"-afdeIing,
de heer P- A. Hecking Colenbrander, dit
te doen, zodra de Duitsers op de werf
zouden komen of wanneer hij daartoe
order zou krijgen van een bevelvoerend
officier op de Schiedamse werven. Toen
echter de directeur Smulders met het
bericht van de capitulatie kwam, voor
dat de Duitsers er waren en voor hij
telefonisch order daartoe had ontvan
gen, besloot hij de brandstichting niet
uit te voeren, uit vrees voor een moge
lijke represaille van Duitse zijde.
Deze zaak werd ook toegelicht door de
getuige a décharge vice-admiraal Door.
man, nu buiten dienst, uit wiens ver
klaring bleek, dat hy aan een burger,
n4. de heer P- A. Hecking Colenbran
der, die toevallig bij hem in Den Haag
was en naar Schiedam zou teruggaan,
het bevel tot in brand steken van de be
wuste hall had gegeven, wat hij in nor
maler omstandigheden alleen aan een
officier zou hebben kunnen doen. De
heer Colenbrander was later op de dag
met een schip van de Kon. Marine, lig
gend by de werf „Gusto", naar Enge
land gevaren met medeneming van een
dienstdoend luitenant en had het bevel
tot brandstichting aan Timmer overge
dragen.
Vandaag is de behandeling van deze
zaak voortgezet.
De grenzen van de twee „buffer"-
staten Bengalen en de Pendsjaab zijn
naar verwacht was, zodanig getrokken,
dat de stad Lahore bij Pakistan komt en
de stad Calcutta by de Unie van Voor-
Indië. Hiermede is een oplossing gege
ven aan een probleem van de Pendsjaab
met zijn 28 millioen fnwoners: elke an
dere grens zou tot onvermijdeiyk gevolg
hebben, dat een belangrijke minderheid
van Sikhs in het Mohammedaanse Pa
kistan zou terechtkomen.
Te Whitehaven in Engeland heeft een
zeer ernstige mijnontploffing plaats ge-
had. 117 arbeiders werden afgesloten van
de buitenwereld. De lichamen van 54
mijnwerkers werden gevonden. Slechts 13
mannen kwamen levend uit de mijn. Ver
wanten der arbeiders wachten in spanning
op het resultaat der reddingspogingen
eerste Kamer van het Haar
lemse Tribunaal besteedde de tro
pische Maandag geheel aan de
zaak tegen de 53-jarige Fieter
Schoen, directeur van de N.V. Fie
ter Schoen en Zn. te Zaandam en
de beide adjunct-directeuren, W. H.
E. Wolff en Fieter Doves.
Hun allen was ten laste gelegd, dat zü
ten eerste hulp en steun aan de vijand
hadden verleend, doordat zü van mid
den Mei 1940 tot eind 1944 grote hoe
veelheden door de N.V. geproduceerde
camouflage-, brandwerende- en licht
gevende verf hadden verkocht en ge
leverd. Dit was niet alleen geschied aan
verschillende afdelingen van de Duitse
Weermacht, maar ook aan de Kriegs-
marine en schilders, die by bunkerbou
wers, vliegvelden en schepen het schil
derwerk uitvoerden. 27 pet, van de om
zet aan verf was aan en ten behoeve
van de vijand geleverd, terwyi hiermee
een winst van ruim een millioen gulden
was gemaakt.
Ten tweede, dat zy uit verkoop en
levering aan de vijand zeer belangrijk
voordeel hadden getrokken. Ten gevolge
van de stijging der winst van de N.V.
door genoemde transacties was het ver
mogen van Fieter Schoen gestegen met
twee en een halve ton, terwül de beide
anderen hun vermogen met ongeveer
60.000.zagen stygen alleen werd
hierbij aangemerkt, dat dit over de ge
hele omzet berekend was. De tantièmes,
die werden genoten ten gevolge van deze
collaboratie, werden begroot op on
geveer 40.000 per persoon voor beide
laatstgenoemde".
Aan Pieter Schoen was bovendien nog
Nieuwe mogelijkheden voor Hirohifo - „Wij zijn aangeiast in
onze pluimvee-eer" - Namba, de zakkenroller Over zuinig
heid, schoenenverzorging en „Hoe knap ik mijn man op?"
Keizer Hiro Hito van Japan (hoe
wel nog steeds geëerd als een zeer,
zeer groot man) heeft door de
toocratisering van zijn ryk een kans
j^ttegen, die hy als zonne-keizer nooit
tv? gehad: kan een boek publiceren
r de onderzoekingen, die hij twee-en-
tjj'nti8' Jaar lang op het gebied van het
tenleven in de Oceaan heeft gedaan.
eer de keizer vroeger iets wilde
O ren' moest het clandestien en
j^der een andermans naam gebeuren.
tondanks was de studie van de keizer
bekend, dat vooraanstaande biologen
d vele landen hem raadpleegden.
ut anneer alle verzoeken worden in-
V y gewilligd en de quota nooit wor-
4 den verhoogd, is het toegestane
^btai emigranten uit Bulgarije voor de
Sc!?6 500 *aar volp De meesten> die gere-
de ambassadeuren de consulaten van
va erika belegeren, zijn tegenstanders
ja bet huidige bewind. Een zeventig
wr °ude boer, ook op het consulaat
dUi>,Cil'''nend' trok bii de uitloting een
btu ner tussen de 80 en 90' wat in-
!dL dat n'et eerder dan over 80 of
„Jaar zou kunnen vertrekken. „Ik weet,
b/j lk dit land nooit zal verlaten," zei de
*1W 'ot de Amerikanen, maar ik kom
k'a een nummer trekken om als het
bi/" een stem uit te brengen. Ik vertel
hJmee aan Dimitrov hoe ik over zijn
- e,n denk.'' Een dorp aan de Bul-
0, -Griekse grens van 37 families
een gemeenschappelijk verzoek
er-, in voor emigratie. Tot grote er-
t- 's van de Bulgaarse pers die dreigt
«1^ Werkkampen voor al de leeglopers,
toor de consulaten rondhangen.
LY et waren radicale schryvers, die
■1/1 bi het Chinese blad Tsin Pao een
b'sch 'ngezonden stuk over de „onhygië-
Hq .1 toestanden" op de plulmveemarkt
W Tsbvgtao schreven. Maar de lezers
bog een tikje radicaler. Wantnau-
Was de krant met de brief ver-
hnt,',len of enkele honderden pluimvee-
h\jn 0,aars tot in het diepste van
b'ulmvee.eer aangetast trokken
«Ues aar het krantenbureau en sloegen
«q K,Wat onder hun handen kwam kort
kl6m.
h de
Wereld van allen, die met zak-
Ikf* v»u etucju, cue mei» zaak-
'U'öllery te maken hebben, zal de
tfe van Tomonsoeke Namba met
rden vermeld. Van mond tot mond
Koyfl en deze naam uitspreken en met
toilpj. b totters in het boek der zakken.
Vei; neerschryven. Want ter ere vftn
lezing van Namba tot lid van de
?'Rever, raad van Tokio werd een diner
Jto.stgi, Na ailoop moest de politie de
*>1$ hn" ochtér arresteren, omdat hy
koUde-ad eoziena) de gastheer zyn
horloge te ontfutselen, b) een
oaa portefeuille te beroven en
c) nog een derde aanwezige iets af te
nemen, wat deze liever behouden had. De
opbrengst van dit feestavondje zou voor
Namba niet gering zijn geweest, indien
dat ene kleine foutje
Maar de zakkenrollers hebben een ge
meenteraadslid onder hun leden gehad.
Het vonnis over de Bulgaarse op-
positie-leider, Petkov, is uitge.
sproken zoals het verwacht werd":
de dood. „Door ophanging" voegde rech
ter Raichev er bij de uitspraak in zijn
mond pratend aan 'toe. Zijn slecht uit
gesproken vonnis werd telkens over
stemd door het zachte geratel van de
filmtoestellen.. Verder was in de zaal
ieder stil. Niemand bewoog. Ook Petkov
niet, die „als een rots" rechtop stond
en geen spier vertrok, toen het vonnis
werd voorgelezen. Toen echter Raichev
opstond om de zaal te. verlaten, sprong
er een grote lichtbol. Hy schrok, nam
een kleine sprong, vergiste zich in de
treden. „Niemand had de moed te la
chen" voegt een buitenlands correspon
dent er aan toe.
Eindelijk, eindelijk, zulien millioenen
Italianen verzucht hebben, toen de
kranten gisteren meldden, dat aan
de alleenheerschappy van het papieren
geld een einde is gekomen. Voorzover
men de vodjes van 1, 2, 5 en 10 lire,
dat is ongeveer 1, 2, 5 en 10 cent, nog
met het woord „papier" bestempelen
mag. De tramconducteur krygt meestal
verfrommelde stukjes bruin, zwart, in
ieder geval vuil papier" in zyn han
den, waaruit hij maar het benodigde
bedrag moet vissen. Maar, dit lijden
nadert ook al weer zijn einde; wanneer
het even verder is, zullen ook in Ita
liaanse broekzakken weer munten kun
nen rinkelenalleen voorlopig van
onedel metaal.
Een Engels meisje, dat zuinig- op
haar schoenen wilde zyn en in een
advertentie van een ministerie een
"gratis aanbieding voor een boekje over
dit onderwerp las, kreeg enige dagen na
haar aanvrage thuis gestuurd: zegge en
schrijve 26 (zes en twintig) vierbladige
folders, van mooi, dik papier, die haar
wyzer maakten op alle gebieden van
„Hoe verzorg ik mijn baby", tot „Hoe
knap ik myn man een beetje op?". Na
lang zoeken bleek een klein blaadje de
wijsheid te bevatten, dat men zyn
schoenen het beste kon verzorgen door
ze niet te dfcht bij het vuur te zetten
en iedere dag te poetsen.
Een pracht gelegenheid voor de pas
weer gekortwiekte Engelse pers om
even een steek op het economische
papier-gebruik van het Ministerie van
Economische Zaken te geven.
ten laste gelegd, dat hij door in totaal
ongeveer 3500.— te sehenken aan
Winterhulp, afbreuk had gedaan aan
het verzet.
Voorzitter tot verdachte Schoen, die
het eerst aan een verhoor wordt onder
worpen: „Erkent U wat U ten laste Is
gelegd?"
Verdachte: „Zo in het algemeen niet."
Dan komt vast te staan, dat verd.
sinds 1938 de leiding had in de N.V.
Onder verdachte stonden drie procura
tiehouders met de titel van onder
directeur. Bij langdurige afwezigheid
werd verdachte vervangen door Doves.
Wolff was belast met, de verkoop in het
binnenland on Lotze, iemand van Duitse
afkomst, met die in het buitenland.
Lotze richtte al heel spoedig na de
oorlogsdagen, begin Juni 1940, een cir
culaire tot de vertegenwoordigers, om
middels hen ook weermachtorders bin
nen te krygen.
Voorzitter: „Wat is nu uw standpunt
aangaande die leveranties? Die had U
toch kunnen beletten?"
Verdachte: „Als deze leveranties niet
aan de Duitse Weermacht waren gedaan,
had ik een dergelijk voordeel gehad
door die verf te leveren aan anderen."
Uit het vooronderzoek wordt dan nog
vastgesteld, dat 24 Mei 1940 de eerste be
stelling van camouflageverf voor Schip
hol is geschied. Wolf had overigens nog
een winst gemaakt van f 266.000 met een
„zwarte" transactie, doch van de verf
die hiermee was gemoeid, was geen
druppel in Duitse handen gekomen.
Vastgesteld werd, dat in 1940 de to
tale omzet aan de Duitsers twee millioen
had bedragen; de cyfers die het Tribu
naal met „Zwarte omzet" betitelde, wa
ren gecamoufleerd. De totale omzet in
al die jaren aan de Duitsers had vier
millioen achthonderd duizend guldens
bedragen, wat een winst opleverde van
een millioen zeven ton.
In 1945, omstreeks begm Juli, werd
verd. aangehouden, die toen twee maan
den ongeveer in bewaring bleef. Op
27 Dcember 1946 werd hij opnieuw ge
arresteerd: de eerste vyf maanden wer
den doorgebracht in de gevangenis te
Alkmaar; thans verbiyft hy sedert 30
Juli in Fort Erfprins.
Na raadkamer besloot het Tribunaal
as. Woensdag 10 uur mede te delen, of
het termen aanwezig acht om verdachte
in vryheid te stellen, dan wel, dat de
uitspraak zal worden bepaald over
veertien dagen en of er nog eetuigen
zullen moeten worden gehoord.
Van de beide andere zaken werd die
van W. H. E. Wolff het eerst behan
deld. Ook deze erkende de ten laste ge
legde feiten wel, maar ontkende doel
bewust de vyand te hebben geholpen. De
drie verdachten bleken onafhankelijk
van elkaar de bevoegdheid te bezitten
om de verf te verkopen.
De verdachte gaf, evenals zijn collega
Pieter Doves, wel toe, dat de tantièmes
in de oorlog gestegen waren.
Voor de oorlog bedroeg het vermogen
van Wolff ƒ60.000: na de oorlog
ƒ95.000.—.
Op de vraag van de voorzitter: „Vond
U het niet verkeerd. U wist toch wel,
dat de verf moest dienen om vliegvelden
te camoufleren?" was het antwoord: „In
de beginperiode hebben we het allemaal
verkeerd gezien, maar er is een moment
gekomen, waarop Schoen zet: Hoe ko
men we er af?"
Voorzitter: „Maar een kind begreep,
waarvoor de verf dienen moest."
Pieter Doves' vermogen was van
15.000.vóór tot f üS.OOO.na de
oorlog gestegen en eigeniyk kwamen er
nog f 10.000 bij van de zekerheidstelling
Deze verdachte ontkende ook maar enige
hulp aan de vijand te hebben geboden.
A—
(Van onze Haagse redacteur)
Door het enorme huizentekort is naar
schatting 20 pCt. der Nederlandse
bevolking gedwongen by anderen
in te wonen en het zyn Juist de finan
cieel minst draagkrachtigen, gerepa-
trieerden, oorlogsgetroffenen en jonge-
huwden, die voor de veelal zeer beperkte,
bekrompen woonruimte, welke voor hen
overschiet, huren moeten betalen, die
ver uitgaan boven die, welke voor de
•oorlog voor een behoorlijke woning
moesten worden betaald, terwijl eenieder,
die zo gelukkig is de beschikking te heb
ben over een vry huurhuis, daarvoor wél
dezelfde huur betaalt als voor de oorlog
gold.
Het is erg gemakkelijk met klem er
op aan te dringen, dat tegen deze wan
toestanden, die alleen reeds uit sociale
overwegingen onaanvaardbaar zijn,
streng door de Controledienst van het
Directoraat-Generaal van de Prijzen
wordt opgetreden. Maar de uitkomst van
de bemoeiingen van die zijde dient dan
toch niet alleen te zijn, dat de huurprys
herzien wordt, maar ook, dat een rede-
lyke wyze van samenwoning mogelijk
blyft. Juist deze zyde van de zaak is de
meest netelige, want van een ingrijpen
van hogerhand worden meestal de ka
merhuurders toch weer de dupe.
Herhaaldelijk is namelijk gebleken, dat
indien dooi; de Controledienst tegen de
verhuurders van kamers proces-verbaal
wordt opgemaakt, deze zich niet ontzien
allerlei middelen toe te passen, waardoor
ondershands toch een te hoge huur moet
worden betaald of de huurders genood
zaakt worden een ander onderdak te
zoeken dit laatste nu is gemakkelijker
gezegd dan gedaan en bovendien komt
men dan veelal van de regen in de drup.
Daarom volgt men thans in eerste
instantie de weg van bemiddelend
overleg en slechts wanneer hiermede
geen gunstig resultaat te verkrijgen is
wordt proces-verbaal opgemaakt.
De toestanden worden er intussen niet
beter op; informaljrische onderzoekin
gen, die gedurende enige maanden in de
grote steden werden ingesteld, brachten
tal van gevallen aan het licht, waarin
rusti;; 300 tot 400 pCt. boven de wette
lijk toelaatbare prijzen moest worden be
taald. Vroeger werd kamerverhuur voor
namelijk als een bijverdienste beschouwd,
thans zien velen hierin hun hoofdver
dienste.
Het exploiteren van een huis is vaak
een rijke bron van inkomsten. Er zijn ge
vallen. waarin de eigen huishuur nog
geen honderd gulden bedraagt en de op
brengst door verhuur van gemeubileerd)»
maar vraag niet hoe! kamers zeven
a acht maal dit bedrag beloopt!
In Amsterdam werd een geval ge
constateerd op een tweede étage, die
f 45 per maand deed. waar één ge
meubileerde kamer en slaapkamer met
gebruik van keuken en badkamer
f 200.opbracht. Een ander geval in
Den Haag betrof een zeer eenvoudige
woning, waarvan de huurprijs f 5.
per week bedroec, één ongemeubileer
de en ongestoffeerde zolderkamer
werd onderverhuurd, aanvankelijk a
IQ gulden en later a 15 gulden, per
week, dat Is 400 pCt. te veel..
Deze twee voorbeelden zijn met legio
andere aan te vullen. Wordt tenslotte in
gegrepen, dan komt het voor dat men
gasstellen e.d. bij de onderhuurders weg
haalt, het gebruik van de keuken.ontzegd
wordt wie een hond wil slaan weet al
tijd wel een stok te vinden! en door
allerlei plagerijen het samenleven onmo
gelijk wordt gemaakt. Een ander maal
werd de afgegeven prijsvaststelling door
de verhuurder onderschept; een vaak toe
gepast trucje is ook, dat wel kwitanties
tot het voorgeschreven bedrag worden af
gegeven, maar men de huurders wel weet
te dwingen de hogere prijs te blijven be
talen.
Waar een abnormaal groot percentage
van het salaris van de huurder moet
worden besteed aan „het dak boven zijn
hoofd", geraakt men vaak in ernstige
financiële moeilijkheden met alie kwade
gevolgen van dien: het zich in schulden
steken, ondervoeding, terecht komen ln
da zwarte handel, enzovoorts.
Het is een misère zonder eind en er
zal heel wat gedokter nodig zyn voor men
deze kwaal op effectieve wyze weet te
bestryden.
Dezer dagen wordt de bestrijding te Am
sterdam en Den Haag (maar in de geteis
terde gebieden in het Zuiden staan de
zaken er minstens even slecht voor!)
in rechterlyke handen gegeven. Het is te
hopen, dat de berechtende instanties
aan deze gevallen die aandacht zullen
besteden, welke deze urgente kwestie,
zowel uit sociale overwegingen als gezien
vanuit het standpunt van de door de
Regering gevoerde prijzenpolitiek ver
dient.
Mr. Ibrahim Rahimtoola, vertegenwoordi
ger van het nieuwe Engelse dominion Pa
kistan, hijst de vlag van zijn land tijdens
een plechtigheid te Londen
In diplomatieke kringen te Parijs
wordt gezegd', dat de Franse regering
over een dag of twee een beslissing hoopt
te nemen inzake vredesvoorstellen voor
Indo-China, waar Franse troepen en
Vietnamese nationalisten reeds 10
maanden aan het vechten zijn.
Onder voorzitterschap van minister
president Ramadier wesd Maandag een
ministerraad gehouden, waarop de mi
nisters zich hebben bezig gehouden met
het probleem om een einde aan de
vijandelijkheden in Indo-China te ma
ken.
Op de pan-Amerikaanse conferentie
te Quitandinka, Brazilië, hebben de Ver.
Staten formeel 'voorgesteld, dat de pan-
Amerikaanse conferentie zich onmid-
dellyk zal bezig houden met de oprich
ting van een militaire instantie ter
ondersteuning van het wederkerige ver
dedigingsverdrag voor het Westelijke
halfrond.
Tevoren werd aangenomen, dat alle
besprekingen over een militair apparaat
voor het verdrag zouden blijven liggen
tot de pan-Amerikaanse conferentie,
welke in Januari in Bogota in Colombia
gehouden zal worden.
Men verwacht, dat het Amerikaanse
Congres in het begin van het volgende
jaar stappen zal doen betreffende een
wet op de standaardisering van wapens,
waarby uniformen en wapens geleverd
zouden worden aan de Zuid-Amerikaan
se republikeinen voor de gemeenschap
pelijke verdediging.
Wat gebeurd is, betrof zijn afdeling ntot.
De voorzitter maakte hem evenwel dui-
delyk, da,t het behalen van voordeel uit
deze transacties niet te ontkennen viel.
Wat de uitspraak betreft, wachten ook
deze zaken op de beslissing van Woens
dag as.
(Van onze Haagse redacteur)
Na een onderzoek dat vier jaren
in beslag nam, is het aan twee Ne
derlandse chemici, Dr, J. F. Arens en
Dr. D. A. van Dorp, beiden werk
zaam in de laboratoria van de N.V.
Organoj, te Oss, gelukt het pf'obleem
van de kunstmatige bereiding van
het "O belangrijke vitamine A op te
lossen. Deze ontdekking die niet
zal nalaten in de gehele wereld' in
druk te maken is een wetenschap-
pelyk succes van hoge orde en zowel
voor de geneeskunde als voor de
pharmaceutische en voedingsmidde
lenindustrie is zjj zeer belangrijk.
Ofschoon reeds in 1913 ontdekt en in
1931 als eerste der vitamines scheikundig
ontleed, was het 't laatste vitamine, dat
—ondanks yverige nasporingen in vele
laboratoria in de gehele wereld nog
niet langs chemische weg kon worden
opgebouwd. Het kon uitsluitend uit dier.
lyk materiaal worden bereid. Het kunst
matige vitamine dat thans door Arens en
Van Dorp is bereid is volkomen gelijk
aan het natuurlijke vitamine. De grond
stoffen, die voor de bereiding nodig zijn,
zijn voornamelyk tropische grassoorten
die in Australië, maar ook in Indië wor
den gevonden- en die al jarenlang door
de parfumerie-industrie gebruikt worden.
Wel moet nu natuurlyk door de techni
sche chemici nog onderzocht worden op
welke manieren het preparaat fabriek
matig op grote schaal kan worden ver.
vaardigd.
In ieder geval zijn de benodigde grond
stoffen in veel ruimer mate aanwezig
dan de vislever-oüeën, die men tot nu
toe nodig had om het natuurlijke vita
mine af te scheiden. Hieraan bestond
n.I. in de gehele wereld een groot tekort.
Nadat door Nederlandse onderzoekers
(Eijkman en Gryns, Jansen en Donath)
baanbrekend werk was verricht op het
gebied van het vitamine B. is het ver
dere werk op vitamine-gébied groten
deels in Amerika gebeurd. Het stemt tot
voldoening, dat het thans aan Neder
landse onderzoekers in de laboratoria
van de Nederlandse pharmaceutische
industrie gelukt is het zeer moeilyke
probleem van de kunstmatige bereiding
.van het vitamine A op te lossen.
Ter toelichting diene nog, dat het
de Nederlanders Eijkman en Gryns
waren, die bij hun onderzoek naar
de oorzaken van de beri-beri in Ne-
derlands-Indië, als eersten de
idee verkondigden, dat bepaalde
ziekten veroorzaakt zouden kunnen
- worden door het tekort aan een stof,
die in zeer geringe hoeveelheden
werkzaam is en in de normale voe
ding voorkomt. Later kregen deze
geheimzinnige stoffen de haam
vitamine.
Onze medische medewerker schrijft:
Het vitamine A, dat in zuivel en eieren
en in zeer grote hoeveelheden in levertraan
voorkomt, is een noodzakelijk bestanddeel
door CLARENCE
BUDINCTON KELLAND f
flIIIM llltttlMWHtlf iiiiitllllllllllltiitiif Hit MV?
EERSTE HOOFDSTUK
Het gezelschap, dat het restaurant
„Fraise du Bois" binnentrad, zou zeker
aanleiding tot vrolijkheid hebben gege
ven, wanneer niet 'n zekere niet te om
schrijven waardigheid het had omgeven.
Majoor Lincoln Bowie was door zijn ver
blijf in de meest afgelegen plaatsen van
de wereld aan heel wat vreemde dingen
gewend geraakt, maar ditmaal kon hij
zyn verbazing en nieuwsgierigheid niet
bedwingen.
Het gezelschap bestond uit slechts vijf
personen, maar de manier, waarop zy
binnenschreden, deed denken aan een
plechtige stoet. Aan het hoofd liep een
heer van tegen de zeventig, lang en ma
ger, met een baard die van ragfyn zil
verdraad gesponnen leek. Na hem kwam
een fors gebouwde heer met een woeste
zwarte baard, die hem het uiterlyk gal
van een als heer vermomde zeerover. De
derde persoon was een jonge vrouw, aan
wie de majoor voorlopig echter geen
aandacht besteedde. Het waren vooral
de vier mannelyke leden van he^ gezel
schap, die zyn belangstelling hadden.
De derde van hen had een droefgeestige
uitdrukking op zyn ovaal, benig gezicht
met lange rossige bakkebaarden. De ry
werd gesloten door een kort dik heertje,
mej, een gryze sik en een grote snor,
die eindigde in twee sierlyke krullen.
Allen waren gekleed in onberispelyk
avondtoilet.
De majoor wendde nu zyn blikken
naar de jonge vrouw die middenin liep
en de indruk maakte van een kostbaar
stuk porselein, dat zorgvuldig was in
gepakt. Zijn (Verbazing maakte plaats
voor oprechte bewondering. Haar knap
pe gelaatstrekken en volmaakte figuur,
het donkerbruine, glanzende haar, de
bruine ogen en de wel erg hoge Juk
beenderen gaven haar uiterlyk een soort
schoonheid als hij nooit te voren had
gezien.
Zij was zonder twyfel een vreemde
linge. Haar schoonheid was raadselach
tig en verwarde majoor Bowie enigs-
Zins.
Madame Bonnard. de eigenaresse van
het restaurant, had de nieuwe gasten
hun plaats gewezen en liep langzaam
tussen de tafeltjes door terug. Zy zette
zich naast de majoor.
„Smaakt het u, m'sieu?" vroeg zy.
„Wilt u met my trouwen, madame?"
Haar vriendelyke ogen lachten.
„En myn man dan?" wierp zij tegen.
„Vergiftigen," fluisterde hij.
„Maar," vroeg zy, „wie kóokt er dan
voor ons?"
„Dan," zei majoor Bowie, „neem ik
uw man op de koop toe!"
„In de vorige oorlog zeiden de Parijze-
naars: „Tous les américains sont fous".
En ik geloof dat zy gelyk hadden."
„Wie zyn die baarden-kwekers, die zo
juist binnenkwamen?"
„Ik ken hen niet. maar zy zyn trés
gentils."
„Zyn het Fransen?" vroeg hij.
„Men ziet direct dat het geen Fran
sen zijn," wees zy hem terecht.
„Madame schijnt een deskundige te
zijn; tot welke nationaliteit zouden zij
dan behoren?"
zy 'haalde haar schouders op en
maakte een veelzeggend gebaar met haar
handen.
Majoor Bowie besteedde meer aan
dacht aan het vreemde gezelschap dan
aan de voortreffeiyke gerechten op de
tafel voor hem. De vormelyke, haast
plechtstatige omgangsvormen amuseer
den hem; de eerbied die de vier heren
de jonge vrouw betoonden, was geen
overdreven hoffelijkheid jegens een da
me, noch een openlijke hulde aan haar
schoonheid. Het was een soort eerbied,
die Bowie niet begreep. Glimlachend
maakte hy een vergelijking met een
sprookje, waarin de dwergen plichtsge
trouw de prinses dienen.
Hij had altyd een ryke fantasie ge
had en het feit, dat hy nu soldaat was,
had daaraan niets afgedaan. De ver
schrikkingen van Pearl Harbour en het
maandenlange verblyf in de wildernis
van de eilanden in de Zuid-Pacific had
den nieuw voedsel aan zijn verbeeldings
kracht gegeven.
Zyn nieuwsgierigheid groede, naarma
te hij langer 't vreemde gezelschap ga
desloeg en in zijn ogen werd de jonge
vrouw steeds lieftalliger en geheimzin
niger. Hij bemerkte, hoe zy met grote
tact haar aandacht over haar vier ta
felgenoten verdeelde, zodat geen van
hen zich tekort gedaan kon voelen.
Nooit tevoren had hy een dergeiyke vol
maakte houding gezien, zo geheel na
tuurlijk en aangeboren. En toch meen
de hij achter 'dit masker van volkomen
zelfbeheersing een zekere levendigheid
te zien, welke plotseling naar buiten zou
kunnen treden. Hij zag haar als omge
ven door een muur van vormelijkheid en
decorum, die haar gebonden hield en die
zij zou Willen doorbreken om recht te
doen aan haar natuurlyke, onderdrukte
gevoelens.
Eenmaal ontmoetten zyn ogen die van
de jonge vrouw, maar zy wendde haar
blikken van hem af, zonder, dat iets aan
haar gelaatsuitdrukking veranderde. Hy
vroeg zich af of zij hem zelfs wel had
opgemerkt en zon op een middel om
haar aandacht te trekken. Maar dat was
verre van eenvoudig. Nog nooit had hy
een meisje ontmoet, dat °P een derge-
lyke aidoende wijze werd gechaperon
neerd. Zy zat achter een bolwerk van
baarden en de majoor zag geen moge
lijkheid haar te benaderen. De vier be
geleiders zouden hem geen kans geven
om ook maar een enkel woord met haar
te wisselen.
Hy betaalde zijn vertering, maar bleef
nog even op zyn plaats zitten. Het ge
zelschap had nu ook het diner beëin
digd. De lange, magere heer, die rechts
van de dame zat, wenkte madame Bon
nard. Deze verscheen met de rekening,
welke zij op een teken van de oude heer
met de zilveren baard overhandigde aan
de forse heer met het zeeroversuiterlijk.
Deze onderwerp de rekening aan een
nauwgezet onderzoek en haalde vervol
gens een erg dunne portefeuille voor de
dag. Hy haalde enkele bankbiljetten
daaruit en overhandigde tenslotte het
geld aan madame Bonnard. Het wissel
geld werd nauwkeurig nagerekend en
een bescheiden fooi met een weloverwo
gen gebaar op het dienblad gelegd. Toen
de jonge vrouw daar klaarblijkelijk
aanmerking op maakte, scheen hy te wil
len protesteren, maar hij beheerste zich
en voegde nog wat geld' by het munt
stukje op het dienblad.
van goed voedsel, 'omdat zonder dat vita
mine verschillende ziekten ontstaan, waar
van de verweking van het hoornvlies wel de
bekendste is. zoals de Denen tot hun scha
de ondervonden toen zi) in de eerste we
reldoorlog hun melk naar Duitsland Ver-"
kochten.
De nauwkeurige kennis dateert uit
1912 en 1913 van Hopkins, Osborne en
Mendel. Het werd in later Jaren geïso
leerd, d.w.z. ln zuivere toestand verkre
gen; de scheikundige bouw werd in 1929
vooral door Wilstatter en Karrer vastge
steld. In 1937 probeerde Kutan het kunst
matig te fabriceren, maar hij verkreeg wel
een actieve maar geen zuivere stof. Dit
is eindeiyk tien jaar later aan deze twee
Nederlanders gelukt.
De mens en trouwens ook het dier Jtan
zelf dit vitamine in zijn eigen lichaam
maken en wel uit het voorstadium van
A, het provitamine Carotine, aldus ge
heten. omdat men het veelvuldig aantreft
ln wortelen (carotten) en groene groente.
Het bestaan van dit provitamine heeft "do
studie echter zeer bemoeilijkt. Het )s
dan ook 35 Jaar na de vaststelling van
deze stof, dat het thans eerst in het la
boratorium zuiver vervaardigd kan wor-
den. Daar het in diverse gevallen zeer
gewenst is kunstmatig vitamine aan het
voedsel toe te voegen, is deze synthese
een welkome vooruitgang, en ook een
nieuwe roem voor de Nederlandse weten
schap, die op het gebied der vitaminen
reeds zulk een belangrijk en schoon werk
verricht heeft.
De Wereldjamboree voor de Vrede te
Moisson, welke een enorm succes mag
heten, is op luisterryke wyze gesloten.
In tegenwoordigheid van de padvinders
uit 42 verschillende landen heeft Mgr.
E. Suhard, kardinaal-aartsbisschop van
Parijs, voor het laatst op het monumen
tale hoofdaltaar een plechtige Mis gece
lebreerd, na vooraf een bezoek te hebben
gebracht aan de Sacramentskapel, welke
dag en nacht door een erewacht van
padvinders bewaakt werd. De kardinaal
hield onder de Mis een toespraak tot de
padvinders, waarin hy hen aanspoorde
de eenheid waarvan zy hier getuigden
te bewaren en in practyk te brengen. Na
afloop der plechtigheid begaf de kardi
naal zich naar het kamp van zieke en
gebrekkige padvinders, die hy moed in
sprak en de padvinderswet, die hun zo
veel blijdschap en moed gaf. voorhield.
Op de laatste dag gebeurde enige ern
stige ongelukken op de Jamboree. Twee
miniatuur-treinen kwamen, vermoedelyk
door een verkeerde wisselstand, met el
kaar in botsing, waarby acht Belgische
jongens gewond werden. Voorts verdron
ken twee 'verkenners bij het zwemmen
in de Seine.
Reuteris correspondente te Parjjs
meldt, dat het voorstel tot vorming van
(een) Europese Tolunie(s) de belangstel
ling voor het veelomstreden onderwerp
van het n've»u der Duitse industrie op
de conferentie der 16 landen over het
plan-Marshal] nog in de schaduw heeft
gesteld. Men is te Farys van mening,
dat het voorstel vatbaar is voor een
compromis-oplossing door verschillende
kleine unies te vormen.
De meest waarschyniyke oplossing sou
dan zyn een unie van Frankrijk, Italië
en de drie landen van de Benelux en een
van de niet-Scandinavische landen. Er
bestaan aanwyzlngen, dat het Scandina
vië op het ogenblik moeiiyk zal vallen
zich bU een grote unie aan te sluiten
in het byzonder met het oog op de spe
ciale handelsovereenkomst van Zweden
met de Sovjet-Unie. Men verwacht, dat
Oostenryk voor aansluiting by de groep
Frankryk—Italië—Benelux zal voelen. In
economische kringen te Parys acht men
het van veel belang, indien het Britse
gemenebest zich bij deze unie zou willen
aansluiten.
Prinses Elizabeth van Engeland zal
overeenkomstig de wénsen van haar
ouders en in verband met de tegenwoor
dige toestand geen uitzet krygen by
haar huweyk op 20 November met Prins
Philip Mountbatten. Dit werd Maandag
door Buckingham Palace bekend ge
maakt. De Prinses heeft een van de ont
werpen van Norman HartneU gekozen
als bruidskleed, aldus de bekendmaking.
