Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 6 september 1947 | pagina 1

Vuurproef
voor P.v.d.A.

Kabinet zou Van Mook's
politiek steunen

urn

Duizenden aanhoren de treffende
woorden van de H. Vader

Peil van godsdienstig leven dient
behouden en opgevoerd

Klassificatie

V

Wij kunnen niet voor onbepaalde tijd
wachten op een oplossing

Van Mook naar
Amerika

Maastricht: tijdelij

Hartstochtelijk beantwoorde gelofte
van trouw aan de geestelijkheid

VERLIEZEN IN INDIË

MARIA IN HET GEZIN

5?

Australië in Commissie
van Drie

Tsaldaris treedt af

Voor twee maanden

Wederom extra vlees

Tot hoofd en hart

l

Saterdag 6 september 1947

69ste JAARGANG No. 23942

Bespoediging

VOLGENDE WEEK REGERINGS
VERKLARING

Het weer

VADERLIJKE WOORDEN VAN Z. H. DE PAUS

Sophoelis aangezocht
als formateur

WITBOEK OVER INDIË

„De Nederlandse vrouw
1898—1948"

RADIO-SPREEKVERBOD VOOR
PROF. GERBRANOY

BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:

SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21&44; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w., f 3.90 p. kwart.

Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severln.

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT

ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mtmmeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.

De Party van de Arbeid, met groot
enthousiasme in het voorjaar van
1946 aan de vooravond van de
algemene verkiezingen opgericht en sa
mengesteld uit de meest heterogene ele
menten, verkeert thans in grote moei-
tykheden. Het Vrye Volk, het officiële
orgaan van de party, moge door het
Voorwenden van een kalme gemoeds-
Tbst de indruk wekken, dat er geen
'hkel gevaar te duchten is, wie «zich
"is moeite getroost zijn ogen en oren
8oed de kost te geven, weet, dat die
ogenschijnlijke gemoedsrust slechts ca
mouflage is om het smeulende vuur, dat
likens dreigt op te laaien, te verbergen.

gaat bijna geen dag voorbij, of Het
^arool, zogenaamd onafhankelijk dag
blad, maar geestelijk ingesteld op de
meer linkse vleugel van de P. v. d. A„
tracht, in tegenstelling tot Het Vrije
^olk, 'dit smeulend vuur juist aan te
^akkeren. En het noodlot heeft gewild,
^at het vooral de Indische kwestje is,
voor de partij de vuurproef betekent.

De gebeurtenissen der afgelopen
maanden hebben bewezen, dat de Indië-
Öolitiek van de Party van de Arbeid

échec heeft geleden. Men moge op
*Uerlei dianieren dit échec trachten te
Verbloemen, de voorzitter van de Tweede
jTamerfractie, de heep Van der Goes van
"aters, moge trachten langs zijwegen toch
b°g zyn doel te bereiken, het zal weinig
baten. De weg. die men gaan wilde, liep
lood. Dit fiasco is des te ernstiger, om
bat de P. v. d. A. een regeringspartij
's. En zo is de weerslag er van waar te
bemen in de eerste plaats, zy het op
bit ogenblik nog niet geheel openlijk, in
bet kabinet, op de tweede plaats in de
barty zelf.

P-y o is het al lang geen geheim meer,
dat de samenwerking in het kabi-
net tussen de K.V.P. en de P. v. d.
A. uiterst „moeizaam" is. Zelfs tussen
be ministers van de P. v. d. A. onder-
bftg bestaat in vele opzichten verschil
^ap mening ten aanzien van belangrijke
Waagstukken om van hun verhouding
tot

de eigen partij maar niet eens te
•breken*. De partij zelf maakt een crisis
boor, waarvan de symptomen duidelijk
genoeg zyn. Noemen we slechts de be
taamde resolutie van het buitengewoon
huishoudelijk congres, dat onlangs in
Wrband met de Indische kwestie ge
houden is. welke herhaaldelyk opnieuw
boor het partybestuur geïnterpreteerd
moest worden, om toch maar geen al
m grote brokken te maken. „De Groene",
b'e toch heus niet zo ver van de P- v. d.
A. staat, concludeerde in haar nummer
Wn de vorige week: ,.In de Partij van
bo Arbeid wordt de discussie voortgezet
Wer de interpretatie van de resolutie
bi« op het Indonesische congres is ge-
'abriekt. Het laatste openbare woord is
verklaring van het partybestuur, die
jbeh driemaal moet lezen om er achter
- komen dat volgens dit bestuur de
^Solutie inderdaad geen vlees en geen
JJs is en niemand ergens op vastlegt."

toen onlangs verschillende party-
v°orzitters hun oordeel te kennen gaven
Wer de resoluties van de Veiligheids-
Wad, was het de heer Vorrink, die zulk
Wh merkwaardige opvatting ten beste
Wf, dat hij, geschrokken door de reactie,
jWt in regeringsmilieux, gedwongen was
W volgende dag zich zelf te corrigeren.
"Vb volgde hij in zekere zin dezelfde
jWdachtengang, die de heer Van der
P°es van Naters in Het Vrye Volk van

Augustus reeds tot uiting had ge-
Wacht en waarop prof. Romrne met
,,non possumus" moest antwoorden,
goed schijnt de fractievoorzitter
)Wh dfl P. v. d. A. het nog niet begrepen
J® hebben, want in Het Vrye Volk van
kinderdag j.l. zet hy dezelfde ideeën
W>hieuw uiteen, waarop prof. Romme
Sferen in de Volkskr. reageerde:

..Ware de wens van mr. Van der Goes
Wet alleen zijn gedachte, maar ook de
^achte van het kabinet wij zouden
renen, dat aan het kabinet geen lang
Wen meer beschoren zou zyn."

Dat is nogal duidelijke taal%

r zijn meer symptomen van de
Jicrisis. Nog dezer dagen gaf een
7"^ aantal leden van de P. v. d. A.,
b*e zitting hebben in het Soc. Dem.
r^htrum, van hun ontevredenheid blijk
jWer de Indonesische politiek van de
jbrty. Naar hun mening was de partij
jong gebukt voor de Kath. Volks-
?brty. Het meeste opzien heeft evenwel
Luiaard een brief in het Hbld. van het
uurslid van de P.. v. d. A. de heer
TjW, burgemeester van Rotterdam, die
Wh pleidooi hield voor de oprichting
ati een middenpartij, welke een bin-
b^hd element moest vormen tussen
,Whts en links. Zoals men weet is in
toen de éénheidsmanie velen had
SWangen, de Vryzinnig-Democratische
r^hd opgegaan in de P. v. d. A. Thans
Whrijft de heer Oud: „Ef is in de oud-
^'jzinnig-democratische kring stijgende
^gerustheid. Steeds meerderen daar
]Wgen Zich af, of het besluit van de
algemene vergadering van de

„De Nederlanders hebben geen lijd le verliezen," aldus zei
vandaag een neuirale waarnemer lol de correspondenl van
A.P. le Balavia. Hij merkle verder op, dal hel Nederlandse
kabinel zo goed als zeker lol hel besluit was gekomen de
politiek van dr. Van Mook le steunen, welke hierop neer
komt, dal, lenzij werkelijk hel vuren wordt gestaakt en Djok
jakarta ophoud! mei zijn propagandistische oorlog, hei
van Nederlands standpunt uil bezien noodzakelijk zal
zijn dal de operaties hervat worden en Djokjakarta ver
overd. Tot nu toe heeft de interventie van de Ver. Naties
een oplossing niet merkbaar naderbij gebracht, aldus de
waarnemer.

Van betrouwbare zijde werd opgemerkt,
dat Van Mook aan de Amerikaanse auto
riteiten te Washington, wanneer hij
daar is aangekomen, zal mededelen, dat
de Nederlanders niet voor onbepaalde
tijd op een oplossing zullen en kunnen
wachten.

Intussen maakt het Nederlandse leger
communiqué melding van 21 botsingen
met de republikeinen op de dag van gis
teren. De Nederlandse verliezen bedroe
gen gisteren en eergisteren tezamen vyf
doden en 28 gewonden.

Naar A.P. verder verneemt, hebben
verschillende van de uit zes leden
bestaande consulaire missie der ver.
naties instructies van hun regering
ontvangen om de regeling voor het
toezicht op de uitvoering van het be
vel .staakt het vuren" te bespoedi
gen, zodat het eerste rapport binnen
twee a drie weken aan de Veiligheids
raad kan worden voorgelegd.

Uit gewoonlijk goed ingelichte bron
wordt in dit verband vernomen, dat
het verlangen om de werkzaamheden
van de missie te versnellen, waar
schijnlijk verband houdt met de
groeiende Nederlandse ontevreden
heid over de huidige situatie.

De Britse waarnemend consul-generaal
Lambert en de Belgische consul-generaal
Van der Stichelen zijn Vrijdagmiddag
uit Djokja te Batavia teruggekeerd. De
heer Lambert heeft aan Aneta verklaard,
dat de consuls te Batavia Zondag zullen
vergaderen ter bespreking van de te vol-

In aansluiting op de besprekingen,
deze week in Den Haag gehouden, heeft
de luitenant-gouverneur-generaal dr.
Van. Mook, zich heden naar de Verenigde
Staten begeven, teneinde daar contact
op te nemen met de Nederlandse am
bassadeur, mr. Van Kleffens, en met
Amerikaanse autoriteiten. Dr. Van Mook
zal na dit bezoek, dat van korte duur
zal zyn, via Nederland naar Batavia
terugkeren.

Naar wij vernemen 's bet geheel van
de deze week door het kaMn^ met de
luitenant-gouverneur-generaal, diens ad
viseurs en mr. Van R°Ven gevoerde
besprekingen vruchtbaar geweest.

Het ligt in het voornemen der Rege
ring in de loop van de volgende week
een verklaring over het Indonesische be
leid in de Tweede Kamer der Staten-
Generaal af te leggen.

gen procedure. De Australische en Fran
se consuls-generaal Eaton en Raux zul
len Zondagochtend terugkeren: Het is
zeer waarschijnlijk, dat de consuls Lam
bert en Van der Stichelen binnenkort
wederom naar Djokja vertrekken. Zij
hebben met republikeinse autoriteiten
inleidende besprekingen gevoerd.

Een yroot aantal militairen woonde Vrijdag de H. Mis bijdie Mgr. Lcbouille op het
O. L. Vrouweplein te Maastricht speciaal voor militairen opdroeg

Verwachting tot Zaterdagavond:

Droog, zonnig en warm weer met
slechts enkele overdrijvende wolken,
velden. Zwakke wind.

Zondag.- zon op 5.59, onder 19.16:
maan op 21.59, onder 13.59. Maandag:
zon op 6.ÓI, onder 19.14; maan op 22.39,
onder 15.20.

Bijna duizend jaar Nederlands katholicisme zagen Vrijdag
avond neer op hel machtige Wesiwerk der O. L. Vrouwe
Basiliek ie Maastricht op de historische samenkomst van
het Maria-congres, waarhij de stem van de H, Vader in de
Franse taal uit luidsprekers weerklonk over hei O. L.
Vrouweplein, staande aanhoord door een grote menigte
gelovigen, in tegenwoordigheid van de Kardinaal-Legaat,
bisschoppen en Monsignori. De stem van Z. H. de Paus, die
zich richtte tot de katholieken van Nederland, tot de con
gressisten ie Maastricht in hei bijzonder, verenigd op deze
oudste katholieke grond van de Nederlander}, en Die ten
slotte de zegenwoorden spfak over al die hoofden en
knieën, in eerbied gebogen. Uil de ontroering van dit
ogenblik riep Mgr. Feron onmiddellijk daarop de geestdrift
los in een herhaald: „Leve de H. Vader", in de vurige wens,
dat Maria Hem beschermenen geleiden moge in deze
moeilijke uren, in een hartstochtelijk beantwoorde gelofte
van trouw aan Paus, Kardinaal, bisschoppen en priesters.

Dankbaar memoreerde Mgr. Feron,
nadat de Vaticaanse zender de Neder
landse vertaling had gegeven, hoe Z. H.
de Paus de Nederlandse katholieken
had geprezen om hun goede eigenschap
pen, hun trouw vooral, hoe Hij hun lof
had toegezwaaid voor hun opmerkelijke
sociale en charitatieve activiteit, de
jeugdorganisatie, het eucharistisch leven
vooral. Hoe Hy zyn bewondering had
geuit voor de moed van Kardinaal en
bisschoppen in hun stryd om vryheid en
moraal. En hoe Hij tenslotte zorgvol
had vermaand dit alles te behouden,
reinheid, zedelijkheid, moraal in huwe-
lyk en gezin, die te verdedigen tegen
elke macht, die ons het wil ontnemen.

Door het eucharistisch leven fn de
eerste plaats en met de hulp van Maria,
onze Moeder.

Het beluisteren van de toespraak van

Z. H. de Paus was ongetwijfeld een
hoogtepunt van het congres en ver
leende aan de avondvergadering van
Vrijdag een. bijzondere betekenis. De
schemer viel reeds toen de spreker van
de avond, pater GBonnier C.ss.R,,
missiepredikant te Amsterdam, zyn on
derwerp behandelde: „De toewydfng der
gezinnen aan de Koningin van het Huis-
.gezin". De stemming op het eeuwenoude
plein won er slechts aan plechtigheid
door. Roerloos in de klare atmosfeer
stonden de kruinen der bomen tegen de
avondhemel, die langzaam verkleurde tot
het diepe blauw van het mantel-fluweel,
maar Maria's miraculeus beeld mede be
hangen is. Tot in het duister het strijk
licht werd on,tstoken, omhoog langs de
geweldige statuur van de Basiliek, ge
heimzinnig gloeiend in het lover, dat het
podium overhuifde, stromend langs de
ryen der geestelijkheid, waar het rood
en paars en roomwit van zovele kerke
lijke hoogwaardigheidsbekleders tegen

Neen

t/Üzinnig-Democratische Bond, om op
<7 Kaan in de Party van de Arbeid, wel
b goed besluit is geweest."

als in de rechtervleugel gevaar van
Ncheiding dreigt, hoe zal dan de lin-
tvleugel reageren?

regering staat in deze dagen
tj°r uiterst belangrijke beslissingen. In
moeilyke uren is een der partyen,
v^rop het, kabinet steunt, innerlijk
Ndeeld, tot'in haar hoogste leiding. Men
nooit zeker van of het partybelang
sommigen niet zal prevaleren boven
q landsbelang. Steeds meer blykt, dat
jv K.V.P. in htór eenhèid de stabiele
k<£}0r' vormt en daardoor een vaste
t£°-"s zal weten te volgen. Overzien wy
na anderhalf jaar, de onenigheid,
q 6 bi de P. v. d. A. naar buiten treedt,
kb moeten -wy dankbaar zijn, dat de
bolleken zich niet hebben laten mee-
bbn door die roes, welke tallozen
ck, be eerste naoorlogse periode be-
w'mde en waaruit hét ontwaken voor
zo'n grote teleurstelling
Tben.

is ge-

Australische premier, Joseph
Aq heeft bekend gemaakt, dat
&0qtralië aan Engeland 150.000 ounces
V5 b (een ounce is 28,35 gram) heeft
«l^Ocht om de Engelse regering in

te stellen, tot zekere hoogte het

*b te bieden aan de dollarschaarste. 1

Hier drukken wy de letterlijke tekst af van de rede, die
Z. H. de Paus Vrydagavond voor het Maria-Congres te
Maastricht heeft gehouden.

Het is met vreugde, dat Wij het woord richten tot hen,
die de indrukwekkende manifestatie hebben georganiseerd,
om Moeder Maria te eren in de zo oprecht Katholieke
stad Maastricht, een stad, zo rijk aan oude monumenten
en schatten van de Christelyke cultuur, en die door een
bijzondere genade voor de oorlogsverwoestingen gespaard
bleef Wy pryzen ons ook gelukkig in de gelegenheid te zijn
tot u, die door heel de wereld werd bewonderd, een vaderlyk
woord van begroeting, lof en bemoediging te mogen richten.

Uw congres duidt ongeveer het einde aan van een eeuw,
die zonder twijfel dient te worden opgetekend als een der
meest opmerkelijke voor de Katholieke Kerk in Nederland.
Honderd jaren, jaren van vooruitgang, van groei, van
kracht wat betreft organisatie en manifestatie van kerkelyk
leven ongetwijfeld, maar niet minder van vervolmaking
van het inwendige leven der gelovigen. De bewonderens
waardige beweging, die zich onder u ontwikkeld heeft, is
daar het prachtige bewijs van. Met vreugde vermelden
Wy vooral de organisatie van het Katholieke onderwys, de
Katholieke jeugdbeweging, die ge hebt gekregen als prys
voor een langdurig en volhardend pogen.

De sociale actie, die ge voert volgens de richtlijnen van de
kerkelijke overheden, bekroont met succes uw yver en uw
opdracht aan de Katholieke Kerk. Het is ons een ware
trots te weten, hoe de versterking van het Katholieke leven
zich heilzaam voor uw land heeft bewezen en met welk een
vuur gy in de moeilijkste tijden en de hardste ogenblikken
een voorbeeldige trouw aan het vaderland hebt bewaard.

Het is billijk te erkennen, hoe ge hierbij bent voorgegaan

door uw Hoogwaardig Episcopaat, met aan de Qpits de
Kardinaal.Aartsbisschop van Utrecht, onze legaat op uw
congres, dat Katholieke leer en moraal heeft gesteld tegen,
over de dwalingen van heidendom en racisme en deze
onverschrokken heeft verdedigd tegen allerlei excessen.

Hoe zou dan niet van harte in machtige harmonie omhoog
stygen een lied van dank aan God. de Vader der barmhartig
heid. En hen, die de Katholieke Kerk in Nederland hebben

bestuurd en geleid, geldt mede onze dank. Diepe eer betuigen
wy aan God, aan Christus, aan de Heilige Maagd Maria,
die uw bescherming en uw voorspraak is, wier moederlijke
zorgen zich op zo tastbare wijze gedurende de laatste
eeuwen hebben getoond De toekomst, dierbare zonen en
dochters, is ondoordringbaar voor uw ogen. Alleen de God
delijke Alwetendheid weet, wat zy u brengen zal. In ieder
geval rust op u de plicht om te behouden, en zelfs altijd
hoger op te voeren het peil' van uw godsdienstig leven, van
uw bereidvaardigheid tot het offer van uw gemeenschaps
zin, hoger op te voeren ook de tucht en he christelijke
moraal in huwelijk en gezin, op te voeren de zin tot sociale
rechtvaardigheid en het vuur der liefde.

De geschiedenis van de Kerk bewijst, hoe moeilijk het is
een dergelyke plicht te vervullen, welk een diepe nederig
heid daartoe nodig is, welk een nauwe vereniging met
Christus en een bouwen pp bovennatuurlijke kracht.

Opdat ge allen uw taak waardig zult zün, zal Maria u
te hulp komen. Zij is de Moeder bij God s genade. Moge
zij voor het vrome en God-vrezende volk de standvastigheid
van het ware geloof en vervulling der geboden brengen.
Moge zij hen, die zich van God verwijderd hebben, wederom
aan Godes gebod onderwerpen, moge zy voor uw priesters
de genade van het heilige leven verkrijgen en doen ont
vlammen voor het heil der zielen; moge zij voor he kinderen
en de jongelieden zich de zorgende Moeder betonen, opdat
zij rein naar geest en lichaam zich in de jaren van bun
wasdom kunnen opvoeren tot de vervolmaking van de
christelijke geest. Moge zy tenslotte voor hen, die de verant
woording voor het burgerlyke bestuur dragen, een waar
inzicht brengen, dat hun de kracht voov he uitvoering zal
verschaffen.

O, Maria, Sterre van he zee, bewaar uw getrouwen voor
de zonde, hef hun geest omhoog, geef de gevangenen he
vryheid, troost de statenlozen en onhehuisden, evenals de
armen en behoeftigen. Weiger uw hulpvaardige hand niet
aan allen, die aan dit grote congres, U ter ere, deelnamen
en aan allen, die met hun verenigd zijn met
hart en geest, opdat deze zo schitterende plechtigheid
bekroond worde met een overvloedige genade, in de geest
van Jezus Christus, uw Zoon, aan wie alle roem en eer
met de Vader en de Heilige Geest in alle eeuwen der eeuwen.

palmgroen en blanke altaarbeelden nog
iufsterryker uitkwam. En indrukweK-
■kend vooral was de zwygende aanwezig
heid, zonder gerucht, van zovele dui
zenden luisterende mensen, die aan alle
zyden waren samengedrongen op het
plein. Terwijl de deur van Maria's hei-
ligdm openstond als steeds en zy, de
Sterre, als het ware zelf deel had aan
alle gebeurtenissen daarbuiten.

In hoeverre Maria het middelpunt zal
zijn van het christelijk huisgezin hangt
af, zo zeide pater Bonnier, van de ouders,
hun instelling, en de diepte van hun
godsdienstig leven. Van de minimum
eisen der Mariadevotie in het gezins
leven, haar beeltenis in huis en het ele
mentair gebed, is het een rjjke ont
plooiing naar de uitgesproken mariale
gezinsascese, waarvan pater Bonnier
een heerlijke en verheven schildering
gaf doch voor ieder te verwezenlijken.

Al de schone gebruiken en tradities,
het groeien en bloeien van het huis
gezin in en door Maria, het opgaan door
Haar tot Christus, zijn daarby uiteraard
in wisselwerking met het innerlijk reli
gieuze leven van de gezinsleden. Het
dagelyks gebeden rozenhoedje mag gel
den als een stuk gezinsliturgie van de
hoogste betekenis. Innige Mariadevotie
heeft echter niets te maken met louter
gevoel of religeus sentiment, wel met
geloof en goede wil; elke persoonlijk
heid staat door de werking der genade
hiervoor open. En deze genade stroomt
thans overvloedig; heel de Kerk, die
meer dan ooit Maria's bijzondere plaats
in het Godsryk accentueert, is er als
het ware van doorgeurd.

(Vervólg op pag. 3)

Blijkens een bekendmaking van radio
Djokjakarta, heeft Soekamo hedenmor.
gen aan Eaton, de consul-generaal van
Australië, medegedeeld, dat de regering
van de republiek besloten heeft zich in
de Commissie van Drie door Australië
te doen vertegenwoordigen^

Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat de Griekse Populistische Regering
onder Konstantin Tsaldaris Zaterdag
6 September aftreedt. Koning Paul zal
de liberale leider Themistocles Sophoelis
verzoeken een nieuwe regering te vor
men.

Deze verklaring is uitgegeven na uren
van grote politieke bedrijvigheid, waar-
bijTsaldaris koning Paul heeft bezocht,
terwyl Sophoelis confereerde met de
speciale afgevaardigde van de V.S..
Henderson on met de ambassadeur der
V.S. in Griekenland, MacVeagh. Men
neemt aan, dat Sophoelis om verdere
Amerikaanse hulp verzocht heeft, ten
einde de nieuwe regering in de gelegen
heid te stellen „recht en orde aan het
land terug te geven."

Vermoedelyk zal de nieuwe rege
ring Zondag de eed afleggen. Ze zal be
staan uit Populisten en Liberalen.

De regeringsvoorlichtingsdienst heeft

een boekwerk uitgegeven, dat een over
zicht biedt van de ontwikkelingen in
Indië sedert de Japanse overgave. Het
eerste deel behandelt de republiek in
theorie en practyk, terwyl het tweede
deel handelt over de Nederlandse poli
tiek ten opzichte van Indië. Het laatste
deel bevat 66 foto's, die een indruk geven
van de Japanse invloed op de republiek.

Prinses Juliana heeft het erevoorzit.
terschap op zich genomen van de stich
ting „De Nederlandse Vrouw 18981948",
die zich ten doel stelt aan H. M. de
Koningin ter gelegenheid van haar 50-
jarig regeringsjubileum namens alle Ne
derlandse vrouwen een huldeblijk aan
te bieden.

De regeringscommissaris voor bet
Radiowezen heeft prof. mr. P. S.
Gerbrandy met ingang van 3 Sep
tember voor de duur van twee maan
den uitgesloten van dc bevoegdheid
tot het houden van redevoeringen
voor de radio. Dit naar aanleiding
van diens radiorede 14 Augustus j.l.
voor de microfoon der N.C.R.V.
Uitgesproken over het beleid' in In
dië.

Ditj besluit om prof. Gerbrandy twee
maanden uit te sluiten is genomen
aldus de regeringscommissaris „op
grond van art. 17 van de beschikking van
15 Januari 1947 van de minister van On
derwys, Kunsten en Wetenschappen, ge
hoord de commissie van advies van de
regeringscommissa ris.

Overwegende, dat de gewraakte pas
sage in feite neerkomt op een suggestie
aan Dr. Van Mook om zfch niet te storen
aan te verwachten aanwyzingen van het
opperbestuur, waaraan hij volgens de
Indische staatsregeling gebonden ls,
maar in het Indonesisch conflict zijn
eigen inzicht te v0lgen en dat het niet
oelaatbaar kan worden geacht, dat door
middel van de radio hoge gezagsdragers
openlijk worden aangespoord tot over
treding van de wettelijke voorschriften."

Nader vernemen wij, dat aan prof.
Gerbrandy ontheffing van dit spreekver
bod kan worden verleend, indien hy zijn
redevoeringen tevoren door de regerings
commissaris laat lezen en deze er zyn
goedkeuring aan hecht.

Overigens heeft prof. Gerbrandy de
mogelijkheid in beroep te gaan tegen
deze beslissing van de regeringscommis
saris bi', de minister van O.. K. en W. In
zulk een geval moet de minister de voor.
zitter van de Radioraad in dit verband
horen Deze voorzitter van d'e Radioraad

isprof. mr. P. S. Gerbrandy.

Het Nationaal Comité Handhaving
Rykseenheid heeft tegen het radio-
spreekverbod van prof. Gerbrandy met
de grootste kracht geprotesteerd.

Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat voor personen, geborcn in
1942 en vroeger tot en met 14 Sept.
a.s. op bon L-06 diversen van de bon-
kaar( voor voedingsmiddelen 100 gram
vlees verkrijgbaar is.

(Van een byzondere medewerker)

Ons land is ruim 35000 vierkante
kilometer groot en herbergt op
dit betrekkelyk kleine grondgebied
ongeveer 9.000.000 inwoners. Wanneer
we de verhouding-cijfers van de laatst
bekende volkstelling aanhouden (1930),
dan mag worden aangenomen, dat onge.
veer 40 pet. of rond 3.600.000 in enig
beroep werkzaam zyn

Zeer waarsdiynlyk zijn minder be-
trouwbaar de percentages, aangevende
in welke takken van nijverheid deze
werkkrachten emplooi hebben gevonden.
Aan de hand van de laatste gegevens
van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek menen we aan de veilige kant
te blyven met de volgende indeling:

In de industriële nijverheid is werk.
zaam pl.m. 41 pet. der werkende bevol
king, in de landbouw pl.m. 18 pet.,
visserij en jacht pl.m. K pet., in de
handel en het verkeer pl.m. 22pet.,
overige beroepen pl.m. 18 pct_

In 1899 waren deze cijfers resp. 33.8,
29.6. 1.2, 16.8, 18.6.

Hieruit valt wel iets te leren. De ver
schuiving van de landbouw naar de
industrie, van de landbouw ook naar de
handel en het verkeer, spreekt het dui
delijkst uit deze vergeiykende cyfers.

Nederland heeft jarenlang de naam
gehad 'n landbouwend volk te zijn, alhoe.
wel met inbegrip van de visserij en de
jacht een totaal-percentage van 30.8
zulk een kwalificatie niet geheel recht
vaardigt.

De industriële ontwikkeling van ons
land heeft zich op de eerste plaats ge
concentreerd in de grote steden ajs Rot.
terdam en Amsterdam, of heeft daar
naast nieuwe industrie-centra doen ont
staan als Hengelo, Enschede, Eindhoven
Tilburg en vele andere.

De groei van deze industriecentra
heeft sociale problemen van velerlei
aard opgeroepen, die van de arbeiders
bewegingen nauwgezette aandacht ver
gen. Met uitzondering van de mijnstreek,
waar de geniale kracht van een dr. Foels
veel onheilen heeft weten te voorkomen,
heeft men in de nieuwe industrie-centra
slechts sporadisch het streekeigen en
het volkseigen karakter weten te behou
den. Langzamerhand vergroeiden deze
industrie-plaatsen tot wooncentra met
groot-s tad-allures.

De liefde voor het land, de liefde
voor het eigen bezit ging allengs in deze
streken verloren, de eentonigheid van de
machinale arbeid doodde vaak de ar
beidsvreugde en een evenwaardige com
pensatie werd nog steeds niet gevonden.
Wel heeft de Katholieke arbeidersbewe
ging loffelijke pogingen hiertoe onder
nomen, wel hebben ondernemingen vaak
compensatie-middelen ter beschikking
gesteld, omdat het nalaten van deze
maatregel In het nadeel van het bedryf
zou zyn geweest, een feit biyft niette
min, dat een ondeskundige behandeling
van deze zo gewichtige vraagstukken
veel heeft bedorven in het volkskarakter,
veel vernietigd van de onbedorven volks
cultuur.

De industrialisering, zoals die zich
heeft voltrokken, heeft er evénwel nim
mer toe geleid, dat sterk gegroeide
industriecentra met groot-stad-allures
ook loon-niveaux schiepen met gelyk
karakter.

Het onderscheid „West-Nederland en
de rest" bleef altijd nog opmerkelyk
bestaan. Vóór de oorlog kende men de
onverklaarbare onrechtvaardigheid van
een indeling der Nederlandse gemeenten
in maar liefst 9 klassen. Slechts een
gering aantal 1ste klas-gemeenten (al
leen- te vinden in West-Nederland)
stak met welhaast 100 pet. hogere uit.
keringen uit boven de allerlaagst geklas.
sificeerde, vanzelfsprekend tot grote er
gernis van de mensen uit de 9de klas
gemeenten. De bouwnyverheid was er
voorheen in dit opzicht het ergst aan
toe. Het mag geen verbazing wekken,
dat onmiddellijk na de bevryding in het
bouwbedrijf een stevige actie is ingezet,
om deze op geen enkele redelyke grond
gebaseerde 9-klassige indeling zo sterk
mogelyk te reduceren.

Het aanvankelijk resultaat was, dat
voor de bouwnijverheid het aantal loon.
klassen tot 5 werd teruggebracht. Nu la
zen we dezer dagen In een min of meer
officiële brochure, handelende over de
noodvoorziening ouden van dagen, dat
deze klasse-indeling berust op „ervarings.
feiten".

(Vervolg op pag. 3)

De regering maakt tot haar leedwezen
bekend, dat in de afgelopen week de vol
gend verliezen zijn gerapporteerd:

Koninklijke Marine: Géén verliezen.

Koninklijke Nederlandse Landmacht:

Sold. J. Does, van 3—8 R.I., afkomstig
uit Heer Hugowaard. Gesneuveld 238
'47 te Tjiwidej.

Sold. J. L. de Kraker, van 38 R.I.,
afkomstig uit Temeuzen. Gesneuveld 23
—8—'47 te Tjiwidej.

Korp. H. J. Wolff, van 38 R.I.. af
komstig uit Amsterdam. Gesneuveld 23
—8—'47 te Tjiwidej.

Sold. J. H. van den Berg, van 32 R.

I. afkomstig uit gem. Hardenberg. Ge.
sneuveld 24-8'47 bij Kawali.

Sold. 1ste kl. H. A. Courtens, van 8
R.S.. afkomstig uit Maastricht. Gesneu
veld 24—8—'47 bij Lahat.

Sold. L. Hemmes, van 3—2 R.I.. afkom
stig uit Gouda. Gesneuveld 24—8—'47
by Kawali.

Sold. 1ste kl. A. Belo, van 4 R.S.. af
komstig uit IJselstein. Gesneuveld 25—
8'47 bij Loeboek Pakem.

Sold. H. E. Heinen, van 25 R.I., af
komstig uit Sittard. Gesneuveld 258
'47 bij Modjokerto.

Korp. T. C. Theunissen. van 4 R.S.,
afkomstig uit gem. Nw. Ginneken. Ge-

Men zegt zo vaak, dat de muren
oren hebbenmaar soms hebben
ook de oren muren.

•n I

sneuveld 258'47 bij Loeboek Pakem.

Sold. G. J. Beekvelt, van 4 Reg. Prin
ses Irene, afkomstig uit Weesp. Gesneu.
veld 262'47 te Demak.

Sold. 1ste kl. K. Roeloffs, van 3 R.S.,
afkomstig uit Leur (N.-B.). Gesneuveld
26—8'47 bij Tasikmalaja.

Sold. 1ste kl. F. de Vries, van 3 R.S..
afkomstig'uit 's-Gravenhage. Gesneuveld
p68—'47 by Tasikmalaja.

Sold S. Buisman, van 3—3 R.I., af
komstig uit Vlaardingen Gesneuveld 27
8'47 te Medan.

Sold. H. Guichelaar, van 31 Verk.
Regt., afkomstig uit Hoogeveen. Gesneu
veld 278'47 (plaats niet vermeld).

Kapitein A. H. M. Dieperink, van 2—4
R.I.. afkomstig uit O verveen. Gesneu
veld 28—8—'47 (plaats niet vermeld).

Sold. P. W. Huysmans, van 3 R.S., af
komstig uit Weert. Gesneuveld 288
'47 bij Tjibatoe.

Serg.-majoor G. B. RCsyn, van 3 R.S
afkomstig uit Amsterdam Gesneuveld
288—'47 bij Tjibatoe.

Sold 1ste kl. M. Timmer, van 24
R.I., afkomstig uit Wormer. Gesneuveld
288'47 (plaats niet vermeld).

Sold. H, van den Wildenberg, van 3
R.S., afkomstig uit ,'s-Hertogenboseh.
Gesneuveld 288—'47 by Tjibatoe.

Koninklijk Nederlands-Indisch Leger:

Ambonnees mil. sold. 2de kl. Defruan.
Gesneuveld 258'47.

Javaans sold. 2de kl. Ponimin. Gesneu
veld 268—'47.

Mil. korp. Paratroepen M. Polnaja.
Gesneuveld 268'47.

Chin. sold. 2de kl. Oey Eng Ho. Ge
sneuveld 218'47.

lste luitenant inf. j. W. Nix. Gesneu
veld 2—9—'47. -