Spreekverbod
U.N.0. zoekt onpartijdig voorzitter
Explosieve pakketten voor
Tsjechische ministers
Brievenstroom naar Indië
wordt steeds groter
Economische samenwerking
van Europa
1
op-
De beurs
Vrijwillige bijdragen heeft millioen
reeds overschreden
Tegenstellingen tassen Oost en West
weer aan de dag getreden
Afvoering van de
Griekse kwestie?
Gedwongen achterstand thans geheel
ingehaald
Amerika verwerpt het eindrapport
Verheugende belangstelling van ons
volk voor de militairen
Tot hoofd en hart
Wegens anti-communistische activiteit?
Rotterdam en Antwerpen
tóch doorvoerhavens?
CONSULS-GENERAAL
BESCHOTEN
Machinegeweervuur op
400 meter afstand
Zuiveringsoperaties
worden voortgezet
VAN DER LINDEN IN
NEDERLANDS ELFTAL
Vele acties waren
succesvol
vrijdag 12 september 1947
69ste JAARGANG No. 23947
Op zoek naar een voorzitter
Wisjinsky is bang
NIEUWE TELEFOONKABEL
ENGELAND-NEDERLAND
PATER SOETAPANITRA S:J.
NIET IN ARREST
Antara-bericht weerlegd
DRIE DODEN BIJ
AUTOBOTSING
Het weer
Weer 2 doden en
gewonden
19
Mijnenvegers naar Indië
Ook Kraak opgesteld
Van Mook Zondag
in ons land
EEN JAAR NIWIN
9
J
JOURNALISTENSCHOOL
TE NIJMEGEN
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 50 cis, p. w„ f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severtrv.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mllllmetei
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 13,cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave vam
redenen te weigeren.
Het is op een wel zeer gevaarlijk
terrein, dat de Regeringscommis
saris voor het Radiowezen zich
"eeft begeven met zijn verbod aan prof.
Uerbrandy om gedurende twee maanden
v0or de microfoon op te treden, tenzij
"eze laatste zijn redevoeringen tevoren ter
Goedkeuring aan de regering voorlegt.
TVy herinneren ons nog tè goed de
^herpe censuur op pers en radio, waar
mede de bezetter het Nederlandse volk
^achtte te muilkorven en wij weten nog
goed, hoe juist ons volk in die jaren
Gehunkerd heeft naar de terugkeer van
vcije meningsuiting een van de grond
rechten, waarop iedere beschaafde mo
derne natie groot gaat om deze beslis
sing zo maar naast ons neer te leggen,
tyij willen hier niet in de (ferste plaats
de persoonlijke kant van dit incident
Ce nadruk leggen. Maar al te duidelijk
'timers wordt de schijn gewekt, dat een
°t> dit ogenblik ongewenste politiek de
doorslag tot dit besluit heeft gegeven,
daarom heeft het anders drie weken
"loeten duren éér deze beslissing werd
Genomen en waarom juist, terwijl het
kabinet drukke besprekingen voert met
Ce Luit. Gouv.-Generaal, de heer Van
"took? Zoals men weet, heeft het Co
mité Handhaving Rijkseenheid en met,
Came zeer in het bijzonder de voorzit
ter van het comité, prof. Gerbrandy,
8Ün critiek op het beleid van de heer
^an Mook c.s. gedurende de afgelopen
"»ee jaren niet onder stoelen of banken
Gestoken. Alleen doet zich thans het
merkwaardige feit voor, dat de politiek,
die beide tegenstanders inzake Indone-
willen voeren, steeds meer parallel
Gaat lopen, moét lopen zouden we bijna
heggen.Mogelijk wil een der partijen
nog niet al te duidelijk demonstreren
m daarom werd teruggegrepen naar
^erbrandy's rede van 14 Aug., waarin
he oud-minister-president dr Van Mook
Gesuggereerd zou hebben zich niet te
storen aan de te verwachten aanwijzin-
Gen van het Opperbestuur. Uit een be-
Gchouwing van mr. Koppeyne in het
'Handelsblad'* blijkt, dat de juridische
kftsis, waarop de uitspraak van de re-
Geringscommissaris gegrond zou moeten
min, uiterst zwak is en de schrijver con-
"Uideert dan ook, dat sterk de indruk
^ordt gewekt, dat naar middelen is ge
docht, een ongewenste opposant het
preken te beletten. Dit wat de persoon-
mke kant van het geval betreft.
Veel bedenkelijker lijkt ons het ge
val als wij hier werkelijk te maken
zouden hebben met een eerste
symptoom om een onzer grondrechten
San te tasten, iets wat men overal kan
^speuren, waar gestreefd wordt naar
Ccn staatsabsolutisme, de oer-oude vijand
"«r democratie. Misschien zal men ons
mgenwerpen, dat de drukpersvrijheid
Weliswaar in de grondwet is vastgelegd,
maar vrijheid van spreken voor d^radio
biet. Dit is juist. De grondwet, welke
4'ch uit de aard der zaak niet zo snel
San gewijzigde omstandigheden en mo.
"erne vindingen aanpast, behandelt de
bijheid van spreken voor de radio niet,
"°ch wü menen, dat de vrijheid van het
Gesproken woord zeker naar de geest van
"et betreffende artikel onzer staatsre-
Geiing is.
De drukpersvrijheid wordt gewaar
borgd door art. 7 der G. W„ volgens
^elk artikel niemand voorafgaand ver-
'°f van de overheid nodig heeft om
"°or de drukpers gedachten of gevoelens
m openbaren. Dit betekent tevens ver
bod van censuur, d.l. van preven.
bief toezicht van overheidswege. De re
uringen stelden zich op het standpunt,
"at een vrije drukpers het aangewezen
middel is geregeld voeling te kun-
b«n houden met de openbare mening,
^heinde aldus op de hoogte te komen
van misbruiken, misstanden, grieven,
Jansen etc. In onze tijd behoort o.t
biertoe zeker ook de radio. Wordt deze
Mjheid misbruikt, bijv. door laster of
SbruUng, dan is er toch altijd nog de
'brafwet. Misbruiken dienen te worden
Gestraft, hoewel men in de meeste demo-
matieen blijkbaar uiterst ongaarne hier-
bce overgaat. Het gevaar bestaat dan
inderdaad, dat een al te grote soe
pelheid in deze de democratie on
dermijnt. Wij zouden b.v. niet gaarne
beweren, dat het goed is „De Waarheid"
beeds maar te laten doorgaan met haar
"''dermijnend werk. Men kan de demo.
matle ook tè ver doorvoeren en de grond-
^chten zo zeer laten misbruiken, dat
?eze pijlers der democratie tenslotte
{[Atorten. Maar juist wegens de soepel
heid, die in deze steeds betracht wordt,
mrbaast ons te meer het spreekverbod
b>or Gerbrandy.
Het is een uiterst dubieus geval, een
ongelukkig besluit, waarbij de rege-
tg ons voor de moeilijke opgave stelt
I^ar werkelijke bedoelingen te achterha
al.
Naar verluidt zijn de V.S. van plan
de Veiligheidsraad te vragen de Bal
kankwestie van zijn agenda af te voe
ren, opdat de Algemene Vergadering
een aanbeveling kan doen. (De Alge
mene vergadering kan in geen enkel
geschil een actie ondernemen, zolang
dit »P de agenda van de Raad staat).
Er is thans een mogelijkheid, dat de
Sovjet-Unie naar voren zal brengen,
dat door het afvoeren van dit punt
van de agenda de subcommissie voor
onderzoek van de kwestie, die thans te
Saloniki werkzaam is, automatisch
ontbonden wordt.
De V.S. zijn van mening, dat de sub
commissie blijft bestaan, zolang de
Raad geen definitief besluit heeft ge
nomen ten aanzien van het rapport van
de Balkan-commissie zelf.
Men verwacht een hevige strijd wan
neer de kwestie in de Raad ter sprake
komt.
De Verenigde Volkeren zijn op zoek
naar een onpartijdige internationale
leidersfiguur om de aanstaande bijeen
komst van de Algemene Vergadering
voor te zitten, en reeds bij de eerste
desbetreffende besprekingen zijn de be
kende tegenstellingen tussen Oost en
West aan de dag getreden.
De eerste gissingen omtrent dit voor
zitterschap, dat door een hooggeplaatste
autoriteit van de UNO werd gekarak
teriseerd als „de zwaarste karwei m de
internationale politiek," betreffen de
Australische minister van Buitenlandse
Zaken, Herbert V. Evatt, de Belgische
premier Paul Henri Spaak, de Tsje-ho-
slowaakse minister van Buitenlandse
Zaken, Jan Masaryk en de Braziliaan
dr. Oswaldo Aranha.
Evatt kan verzekerd zijn van de te
genstand van Rusland, maar maakt een
goede kans de Westerse mogendheden
achter zich te krijgen.
Spaak, die sinds de Algemene Verga
dering, welke in 1946 te New Yorx is
gehouden, van minister van Buiten
landse Zaken tot premier van België
Is gepromoveerd, zou naar men ver
wachtte In verband met zijn plichten
als zodanig niet in staat zijn, het ambt
gedurende de gehele zitting, die wei drie
maanden of langer kan duren, waar te
nemen.
Aranha, voormalig Braziliaans mi
nister van Buitenlandse Zaken, bekleedt
geen officieel regeringsambt naast het
leiderschap van de Braziliaanse delega
tie en hier en daar bestond de indruk,
dat zijn gemis aan officieel gezag in
eigen land zijn kansen zou kunnen ver
minderen. Hij zal als gewezen voorzitter
van de zitting inzake Palestina voor
lopig voorzitter zijn tot een voorzitter
is gekozen.
Marshall zal op 12 September te New
York aankomen en de Amerikaanse de
legatie is voornemens, onmiddellijk een
reeks bijeenkomsten twee per dag
te beleggen in de tijd, die nog moet ver
lopen vóór 16 September, de openings
datum van de zitting der Assemblée.
De politie te New York heeft mee
gedeeld, dat de Russische vice-minister
van Buitenlandse Zaken, Wisjinsky, een
politiewacht van 32 man heeft ge
vraagd, wanneer hij op 16 September
aan boord van de „Queen Elizabeth"
voor de openingszitting van de Alge
mene Vergadering der Verenigde Volken
in New York aankomt.
De secretaris-generaal van de Ver.
Naties, Trygve Lie, heeft Donderdag
medegedeeld, dat de Algemene Verga
dering waarschijnlijk wel drie maanden
zou duren, tenzij er drastische maat
regelen zouden worden genomen ter be
sparing van tijd.
Hij zei, dat hij een serie voorstellen
zou doen, o. a. voor de instelling van
speciale commissies voor Palestina, voor
het hoofdbureau der Ver. Naties en voor
het invoeren van een systeem van het
gelijktijdig overbrengen van de rede
voering in verschillende talen.
Aan drie leden van de Tsjechoslo-
waakse regering zijn postpakketten ge
zonden met een helse machine, welke
by opening van het pakket tot ontplof
fing zou zijn gekomen. De politie heeft
tijdig op deze postzendingen beslag kun
nen leggen. De pakketten waren geadres
seerd aan Prokop Ortina, minister van
justitie en lid van de nationale socia
listische partij, Petr Zenkl, vice-voorzit-
ter van de ministerraad en leider van
de intemationaal-socialistische partij,
en aan Masaryk de partijloze minister
van Buitenlandse Zaken. Zenkl en
Ortina hebben sedert enige tijd heftige
aanvallen van communistische zijde te
verduren gehad.
Masaryk heeft voor kort stelling ge
nomen tegen de communisten vanwege
hun campagne tegen de niet-commu-
nistische leden van de regering.
Het pakket, geadresseerd aan Ortina,
De post bestemd voor de militairen in
Indië is de laatste Hjd opgelopen tot
600.000 stuks per week. Uit dit respec
tabele aantal valt onmiddellijk te con
cluderen, dat sinds de laatste gegevens,
gepubliceerd over de veldpost naar Indië,
n.l. een half millioen per week, de ach
tergeblevenen hier te lande nog veel
drukker zijn gaan corresponderen. Het
is verheugend dit te kunnen vaststellen,
want post voor onze jongens overzee is
nog steeds datgene waar ze altoos reik
halzend naar uitzienHet veldpost
detachement te Amsterdam, dat in nauwe
samenwerking met de P.T.T. er voor zorg
draagt, dat de brievenstroom zo spoedig
mogelijk zijn bestemming bereikt, heeft
totdat de politionele actie in Indië begon,
zonder mankeren aan zijn zo belangrijke
taak kunnen werken.
Hoewel er vrijwel zonder ophouden
onder hoogspanning is gewerkt, kwam
achterstand in de postverzending prac-
tjsch niet voor. Het is alleszins begrij
pelijk dat er op 600.000 brieven wel eens
een paar fout gesorteerd werden. Meestal
waren deze fouten te wijten aan ondui
delijke adressering. Uit de wekelijkse
rapporten over de postverzending naar
Indië blijkt, dat 14 Augustus 1947 er een
achterstand in de expeditie van dagbla
den van 180 kg was, achterstand in de
brievenpost was er niet. Na deze datum
zijn er moeilijkheden gekomen met de
De zestienmogendheden-conferentie
y®or economische samenwerking van
®ttropa is op het laatste ogenblik ge
bult op een moeilijkheid, die haar
Waarschijnlijk zal noodzaken haar
*'ndrapport te herzien en haar ple
naire slotzitting, welke op Maandag
n*s. is vastgesteld, uit te stellen.
Amerikaanse onderminister van
"bomlsche Zaken, William Clayton, die
h taak heeft de werkzaamheden der
ij^'wentie te volgen en door het ver-
VhH^en van „vriendschappelijke advie-
lq?te steunen, heeft scherpe critiek
>t Geoefend op dit eindrapport, dat de
q^tstellen bevat voor economische sa
il tweri^g van Europa in het kader van
Plan-Marshall.
*ar hjj zeiJe, zou het rapport in
L huidige vorm onaanvaardbaar blö-
C,. te zijn en geen overtuigingskracht
tq voor het Amerikaanse publiek
*heer in het bijzonder het Congres,
daar het meer weg heeft van een „bood
schappenlijst" dan van een plan voor
Europese samenwerking.
Clayton's critiek op het rapport kan
als volgt worden samengevat:
1. Het voorziet niet in voldoende mate
In wederzijdse hulp tussen de zestien
Europese landen.
2. De cijfers voor de behoeften van
Europa zijn slechts in globale vorm ge
geven en maken geen onderscheid tussen
de behoeften der afzonderlijke landen.
3. Het mist voorstellen inzake het her
stel van de inwisselbaarheid der Europese
geldeenheden als eerste stap in de rich
ting naar inwisselbaarheid van alle geld
eenheden over de gehele wereld.
Ook werd tijdens het onderhoud op de
Amerikaanse ambassade gewezen op het
ontbreken van enigerlei overeenstemming
ten aanzien van werkelijk positieve po
gingen tot opheffing van de handels
muren tussen de landen van Europa,
welke pogingen b.v. zouden kunnen be
staan uit het oprichten van een tolunie.
luchtlijn naar Indië. Dit had natuurlijk
direct een terugslag op de postverzen
ding naar Indië. Hierbij dient echter op
gemerkt te worden dat het veldpost
detachement te Amsterdam de post
voor Iudië verzorgt tot aan het K.L.M.
Indië-toestel. Eenmaal ter plaatse aan
gekomen neemt de postdienst te Batavia
de post weer over van het toestel en
zorgt voor verdere expeditie. Doordat er
verschillende vliegtuigen uitvielen, alsook
door het feit dat toestellen in verschil
lende tussenlandingsplaatsen niet verder
konden vliegen, kwam er dus een ge
dwongen vertraging in de verzending,
waarvoor het veldpost-detachement hier
te lande niet verantwoordelijk gesteld
kan worden In Amsterdam bleef men
natuurlijk bezig met de binnenkomende
post te sorteren en te bundelen en af
te leveren aan de K.L.M. De achterstand
welke ontstond liep helaas op. Uit een
later weekrapport blijkt dat dezê 21
Augustus (er was toen één week haast
niet gevlogen) bedroeg: 5510 kg aan bur
ger. en militaire post. Deze achterstand
was 23 Aug. j.l. opgelopen tot 6518 kg.
Dit was wel de ongunstigste datum voor
de postverzending naar Indië.
Het hoofd van het bureau veld
post begreep dat deze toestand niet
kon blijven voortbestaan. Er moest
op de een of andere manier een
uitweg gevonden worden. Zo heeft men
2000 kg per vliegtuig naar Cairo
laten meenemen en deze post over
geladen op de „Oranje" welke toen
juist in Suez arriveerde. Dit schip is
nu inmiddels in Indië aangekomen
en de militairen hebben in ieder
geval deze post al ontvangen.
Daarna is de toestand enigermate ver
beterd, hoewel nog verre van ideaal. .Via
Bagdad en Colombo bereikt de post nu
de militairen in Indië. Door wijziging in
de vliegroute verandert de laadruimte
ook. want met de grotere „sprongen"
aie 'een Indië-toestel moet maken, is de
benzinevoorraad voor de reis ook groter
geworden.
De toestand 8 September was: achter
stand aan militaire post (inbegrepen
voor de Marine) 2000 kg, aan dagbladen
600 kg. 10 September was men er in ge
slaagd, de achterstand weg te werken.
Alles functionneerde weer normaal.
Ter bekorting van de lange wacht
tijden voor de abonné's zal half Novem
ber een nieuwe telefoonkabel gelegd
worden van Engeland naar Domburg, op
het eiland Walcheren. Van de 5 oude
kabels zijn er nog slechts 2 in gebruik.
De nieuwe kabel zal een capaciteit heb
ben van 84 gelijktijdige gesprekken en,
na het aanbrengen van een versterker,
van 240 gesprekken.
Als over enige tijd ook de beide oude
kabels versterkt zijn, zullen 360 gesprek
ken gelijktijdig gevoerd kunnen worden.
had reeds het departement van jus
titie bereikt. Het pakket voor Masaryk
werd reeds op het postkantoor onder
schept.
De gevaarlijke pakketten konden tij
dig in beslag genomen worden, doordat
men op het bureau van Zenkl argwaan
had opgevat tegen het aldaar door de
post bezorgde pakket en dit in handen
van de politie gesteld had voor nader
onderzoek. Dit pakket bleek een houten
kistje te bevatten, waarin ontplofbare
stoffen waren. Het communistische or
gaan „Rude Pravo" meent in deze po
ging tot aanslag eenprovocatie te moe
ten zien van revolutionnaire elementen.
Pater C. Doumen, waarnemend Apos-
tolisch-Vicaris van Batavia, heeft een
afdoende weerlegging gegeven van het
Antara-bericht, dat de Nederlanders de
pastoor in de Bataklanden, pater Soe
tapanitra S.J. hadden gearresteerd.
Pater Soetapanitra is 9 September in
Batavia aangekomen. Hij heeft telefo
nisch aan pater Doumen de verzekering
gegeven, dat hij in het geheel niet is
gearresteerd of opgebracht. Het Antara-
bericht meldde, dat pater Soetapanitra
door de Nederlanders in arrest was ge
steld en naar Medan opgebracht, om
dat in zijn woning te Pematangsiantar
een rood-witte vlag en het portret van
Soekamo waren aangetroffen en hij
weigerde de vlag neer te halen.
Ambtenaren van het Amerikaanse mi
litaire bestuur te Berlijn hebben Don
derdag gezegd, dat zij antwoord wacht
ten van Den Haag en Brussel in ver
band met een finale conferentie over
he£ gebruik van de havens Rotterdam
en Antwerpen voor het verschepen van
goederen naar West-Duitsland.
Dit is één va» de maatregelen, die in
het Brits-Amerikaan se rapport over de
steenkoolproductie in het Ruihrgebied
aanbevolen zijn.
Amerikaanse officials zeiden, dat *fi
verlangend waren een overeenkomst
tot stand te brengen, omdat zij het raad
zaam achten de historische voor-oor-
logse handelsroute door de Lage Landen
naar het Rijngebied en Zuid-Duitsland
ln ere te herstéllen. Dit zou tevens een
verlichting betekenen van het zo zwaar
belaste treinverkeer van Noord-Duits-
land naar het Zuiden.
Gisteren is een luxe auto, afkomstig
uit de provincie Groningen op de Rijks
straatweg te Oldenbroek in volle vaart
tegen een van tegenovergestelde rich
ting komende vrachtauto gereden. De
drie inzittenden, twee heren en een da
me uit Groningen, werden gedood.
Het Griekse parlement heeft met 279
tegen 2 stemmen zijn vertrouwen uit
gesproken in de regering Sofoulis.
In Washington had dr. H. J. van Mook een conferentie met minister Marshall. Ook
mr. E. N. van Kleffens was bij het onderhoud aanwezigDe Indonesische kwestie
vormde het zwaartepunt der besprekingen
Uit betrouwbare bron verneemt
Aneta, dat de Australische consul-
generaal, Eaton, en de plaatsvervan.
gende Britse consul-generaal, Lambert,
bij hun bezoek aan het Nederlandse
gebied van de sector Malang bü
Singosari zijn beschoten.
Nader verneemt Reuter, dat Eaton en
Lambert met hun stafwagen in een Ne
derlands convooi reden van vier jeeps
op weg van Malang naar Soerabaja
toen nabij Singosari machinegeweer
vuur op hen werd geopend van een af
stand van, naar men schat, ruim 400
meter.
U.P. weet nog met zekerheid te mel
den, dat de schutters Indonesiërs waren.
Verwachting tot Zaterdagavond.-
In het Noord-Westelijk gedeelte van
het land overdag vrij krachtige Zuid.
Westelijke wind, wisselend bewolkt
met hier en daar enige lichte regen
en iets lagere temperatuur dan van.
daag. In het overige gedeelte van het
land meest matige Zuid-Westelijke
wind met overdrijvende wolkenvelden,
doch vrijwel overal droog weer en wei.
nig verandering van temperatuur.
Zon 6.0919.02, maan 3.4319.04.
In het Nederlandse legerbericht
van vandaag wordt bekend gemaakt,
dat gisteren tijdens voortgezette
zuiveringsoperaties in het door de
Nederlanders bezette gebied 2 Ne
derlandse soldaten zijn gesneuveld
en 19 gewond.
Het legerbericht maakt melding van
twéé schermutselingen op West-Java,
drie op Midden-Java en één op Oost-
Java. De republikeinen gaan voort met
het vernielen van Nederlandse planta
ges achter de Nederlandse linies, waar
onder een grote Tapioca-factorij in
de buurt van Linggapoera in het gebied
van Tegal, 40 mijl ten Oosten van Che-
ribon. Klaarblijkelijk beschouwen de
Indonesiërs de bevrijde gebieden als
vijandelijk grondgebied waarin zij oor
log voeren, aldus het Nederlandse leger
bericht.
Hr. Ms. mijnenvegers „Pieter Florisz"
er, „Abraham van der Hulst" zullen Dins
dag 16 September uit Rotterdam naar
Indië vertrekken.
Na de oefenwedstrijd van het Neder
landse B-elftal te 's-Gravenhage tegen
de Deense voetbalclub Frem (24),
lieeft de K.C. van de K.N.V.B. het Ne
derlands elftal voor de wedstrijd tegen
Zwitserland als volgt samengesteld:
Doel: Kraak (Stormvogels).
Achter: Van der Linden (Ajax) en
Schijvenaar (E.D.O.).
Midden: Stoffelen (Ajax), Möring
(Enschede), Devroet (Peijenoord)
Voor: Lenstra (Heerenveen)Rijvers
(N.A.C.), Wilkes (Xerxes), Van Dijk
(Ajax) en Drager (Ajax).
Reserves: De Munck (Sitt. Boys),
Van Bun (M.V.V.), Haze veld (G.V.A.V.).
Twee reserves zullen nog worden aan
gewezen.
Het enig opmerkelijke in deze ploeg
is de vervanging van Van Bun door Van
der Linden, een keuze, die de wedstrijd,
welke de 'Amsterdammer gisteravond op
het V.U.C.-veld speelde, niet helemaal
rechtvaardigt. Zoals verwacht mocht wor
den is Dë Munck vervangen dcor Kraak,
maar werd het elftal van de 93-zege
op Millwall verder ongewijzigd gelaten.
Naar het A.N.P. verneemt, wordt
dr. Van Mook Zondagochtend vroeg
op Schiphol verwacht. Hij zal zich
rechtstreeks begeven naar het bui
tengoed van de minister van Buiten
landse Zaken, baron Van Boetze-
laer van Oosterhout.
vy jr
(Van onze financ. medewerker)
de beurs zijn de laatste tijd ver
schillende aandelensoorten flink
in koers gestegen, waaruit zou
zijn af te leiden, dat de beleggers de toe-
loomst met vertrouwen tegemoet zien. Nu
is daar wel enige aanleiding toe. De in
dexcijfers, welke het Centraal Bureau
voor de Statistiek regelmatig publiceert
over de industriële bedrijvigheid, gevon
de laatste maanden een langzame, maar
geregelde, stijging te zien. Gemiddeld
wordt in Nederland thans 90 van de
productie van 1938 bereikt. Grandstof-
fenvoorziening en vernieuwing van ma
chines en werktuigen baren veel zorg en
ook de scholing van de arbeidskrachten
is nog niet zoals deze moet zijn, maar
uit de jaarverslagen blijkt toch, dat over
het algemeen bevredigende winsten wor
den gemaakt. Een groot deel daarvan
verhuist naar de Staat in de vorm van
belastingen. Uit de ontvangsten van het
Rijk komt naar voren, dat de opbrengst
van de winstbelasting de raming over
treft, zodat hierdoor in de benarde po
sitie van onze schatkist enige verlich
ting wordt gebracht.
Verder Wordt van die winst een be
langrijk deel in het bedrijf gehouden en
dit is noodzakelijk, omdat nieuwe ma
chines en werktuigen enige malen zo duur
zijn als voor de oorlog. En toch zal de
Nederlandse industrie tot vernieuwing
over moeten gaan om de achterstand
ten opzichte van het buitenland (vooral
Amerika) in te lopen.
Ook de aandeelhouders profiteren van
de betere omstandigheden. Vele maat
schappijen, die over 1945 nog geen divi
dend konden betalen, hebben over 1946
een dividend van 6 procent uitgekeerd.
Nadat in Juli j.l. de tot dan toe be
staande overheidsbepaling, dat niet meer
dan 6 procent dividend mocht worden
uitgekeerd, was gewijzigd in dier voegfe,
dat thans 9 procent mag worden be
taald, hebben verschillende maatschap
pijen een dividend tussen de 6 en 9 pro
cent aangekondigd
Is er dus wel reden tot ^nig optimis
me, er is nog een andere oorzaak voor
de koersstijgingen, die wellicht van gro-
tér invloed is. Dit is de omvang van de
bedragen, waarvoor belegging moet wor
den gezocht. De geldhoeveelheid wordt
wekelijks met een flink bedrag verhoogd
door de verkopen van Amerikaanse aan
delen, waarop de regering, zoals men
weet, sterk aandringt. Het juiste bedrag
is niet 'bekend, maar het schijnt wel vast
te staan, dat op die manier elke week
voor enige millioenen belegging moet
wiorden gezocht. Men begrijpt, daj; dit de
vraag vergroot.
Daarbij komt nog, da^ levensverzeke-
rings-maatschappijen en andere grote
beleggers meer en meer overgaan tot
de aankoop van aandelen, om een te
genwicht te krijgen tegenover de grote
bedragen, welke in overheidsleningen
zijn belegd. Nu zijn deze aankooporders
voor elke maatschappij afzonderlijk wel
niet zo groot, maar het totaal van de
orders heeft toch zeker grote invloed.
Ter vergelijking laten wij de koersindex-
cijfers volgen, welke het A.N.P. in samen
werking met het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft samengesteld. Dit lijstje
spreekt voor zichzelf.
I
(Basis 1938 100)
Indus
Scheep
Ind.
Alge
trie
vaart
aand.
meen
9 Mei 1940
82.0
90.0
80.Q
79.3
3 Febr. 1947
204.1
135.2
58.3
145.2
3 Mrt. 1947
200.6
137.2
55.8
143.0
1 Apr. 1947
217.0
153.3
64.5
154.8
6 Mei 1947
236.3
177.0
66.3
168.5
2 Juni 1947
219.8
165.8
60.7
156.8
1 Juli 1947
227.9
173.8
67.2
164.1
4 Aug. 1947
229.3
166 9
70.7
165.3
2 Sept. 1947
239.6
169.5
67.4
170.0
10 Sept. 1947
245.9
173.1
68.6
174.5
„De regering beseft, dat het voor
het moreel van de troep noodzake
lijk is om ook het geestelijk contact
met het moederland levendig te hou
den. Duizenden in den lande hebben
reeds in deze geest gewerkt. Doch
deze acties moeten worden samenge
bundeld. Daartoe is een organisatie
in het leven geroepen, die de naam
draagt van Nationale Inspanning
De commandant zeemachtschout bij nacht LJ. L. Willinge. heeft in het Marine-
Opleidingskamp te Hilversum 29 officieren van het korps Officieren van Vakdien.
slen, allen voormalige adjudant-onderofficierenbeëdigd. De instelling van het korps
Officieren van Vakdiensten maakt het mogelijk, dat ook het lagere personeel van de
Marine, al$ het over de nodige capaciteiten beschikt, tot officier kan opklimmen
Welzjjnsverzorging indië, de NIWIN.
Zij zal de activiteit der verschillende
regeringsinstanties op dit gebied coör
dineren met het particuliere initia
tief. Zij zal dus de verzorging van
de militairen en van de burgers in de
overzeese gebiedsdelen van het Ko
ninkrijk ter hand nemen."
14 September a.s. is het één jaar ge
leden, dat de minister-president dr. Beel
met deze voor de microfoon gesproken
woorden de NIWIN bij het Nederlandse
volk introduceerde. Het beroep om daad
werkelijk medeleven is niet vergeefs ge
bleven. Niet alleen bewees het opinie
onderzoek van een half jaar geleden, dat
meer dan 4 millioen volwassen Neder
landers de NIWIN als zodanig kennen
(dit is een percentage, dat slechts 10 pet.
kleiner is dan voor de bekendheid van
Linggadjati geldt!), ook het overzicht
van hef. NIWIN-werk van Sept. '46 t/m
Juni '47 geeft een verheugend beeld van
de belangstelling, die ons volk voor zijn
militairen en burgers overzee aan de dag
legt.
Zo blijkt uit dit verslag o.m. dat van
Sept. '46 t/m Juni '47 aan vrijwillige bij
dragen ƒ900.000 werd bijeengebracht. De
in deze tijd gedane uitgaven (o.a. de
Kerstpakkettenaclie 1946, cantinewagen-
actie, sportartikelen, muziekinstrumenten
en verwelkoming van terugkerende mi
litairen) bedragen f 746.000. Bovendien
werd voor een bedrag van f 144.000 aan
orders geplaatst (o.m. 10 cantinewagens
en 50 radio's), tcrwyi voor de nog dit
jaar te plaatsen orders f 1.054.000 is uit
getrokken (15 cantinewagens, 155.000
Kerstpakketten, sportartikelen enz.).
I N
tf«
tl, die I
leven
Nieuwsgierigheid is een kwaal
de meeste mensen in hun
niet kunnen kwijtraken
Hieruit volgt, dat in de tweede helft van
dit jaar nog f 1.044.000 moet worden in
gezameld. Inmiddels heeft het bedrag
aan vrijwillige bijdragen het millioen
reeds overschreden.
Van de besteding der Rijkssubsidiegel
den geeft het overzicht de volgende spe
cificatie. Aan lectuur (o.m. 38.759 boe
ken, 33.155 kg. tijdschriften, 53.900 abon
nementen, wekelijks 600 kg. dagbladen)
werd f 700.000 ten koste gelegd. Voor cur
sussen werd f 70.000 uitgegeven. Aan de
inrichting van militaire tehuizen werd
f 100.000 bijgedragen. Onder het hoofd
Kunst en Amusement vermeldt het ver
slag een bedrag van f 729.000, besteed
aan de 3-maandelijkse toumée's van 32
gezelschappen oftewel 165 artisten. Een
toneelwagen voor de 2e Divisie kostte
f 15.000. Vier vleugels en zes piano's, be
nevens partituren, geluidsversterkers en
reparatiemateriaal vroegen f20.000; bij
deze vleugels is inbegrepen de prachtige
Blüthnervleugel van wijlen Seyss In-
quart! Voor de heruitzending van Ne
derlandse radioprogramma's, die op gra-
mofoonplaten naar Indië worden ver
voerd, werd f 15.000 uitgetrokken.
Honderd radio-ontvangtoestellen kost
ten f 36.000. Voorts werden 32 grote en
diverse kleine speelfilms naar Indië ge
zonden, terwijl geregeld Nederlandse
journaals worden verstuurd. De totale
kosten daarvan bedroegen f 275.000. De
onkosten van het Centraal Bureau, be
nevens die voor publiciteit en propa
ganda vergden het bedrag van f 358.000.
Uit dit laatste blijkt, dat de beheers
kosten en algemene propaganda worden
bestreden uif, de Rijkssubsidiegelden
(waarvan f2.361.000 werd uitgegeven),
waardoor de NIWIN-acties, gefinancierd
uit particuliere bijdragen, in hoogste
rendement aan militairen en burgers in
Indië ten goede komen.
Thans staat de NIWIN aan het begin
van ltet tweede jaar van haar werk
zaamheden en onvermoeid zal zij voort
gaan om de haar van regeringswege ge
geven doelstellingen te verwezenlijken.
Op de jaarlijkse Universiteitsdag van
de R. K. Universiteit heeft prof. dr. Bel-
lon medegedeeld, dat binnen afzienbare
tijd in Nijmegen een journalistenschool
zal worden geopend.
