Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | 16 september 1947 | pagina 4

VAN GELDER STAAT AAN DE TOP

Krantenpapierindustrie werkt
op ca. 30 pet. van normaal

Ook hier spreken de „deviezen"
een aardig woordje mee

MOEILIJKHEDEN VOOR DE K.L.M.
OP DE INDIË-ROUTE

Door de lucht over niet minder

dan achttien landen

DOKIE DURF EN DE TIJDSTOEL

5

Zeer moderne
machines

Wij luisteren naar

Boekennieuws

Avonturen.

NEEHLANPS PAPIERINDUSTRIE

THANS OVER COLOMBO

incognito

Copfc

J

7

DINSDAG 16 SEPTEMBER 1947

PAGINA 4

Deviezen"-moeilijkheden

Moderne uitrusting

Apeldoorn verzorgt onze
„post"

Wonder van techniek

Geschept papier

i

t f*mm& -

Jaren geleden heeff iemand bij de K.L.M., die in hoge maie
verantwoordelijk was voor de opbouw van de luchiver-
binding lussen Nederland en Indië, gezegd, dal niei de
organisatie of de technische vervolmaking hei probleem
zou zijn van deze route, doch veel meer de politieke kwets
baarheid van deze lijn, die over niei minder dan 18 landen,
voerlfen deze stelling is juist gebleken.

Vastgehouden

LEVERT OUDE TELEFOON
GIDS IN

EERVOL ONTSLAG
J. STEINWEG

R. K. Universiteit

Herman Robbers-prijs

(Wordt vervolgd

De Nederlandse papierindustrie da
teert van het eind der 16e eeuw,
was eerst gedomicilieerd op de
/eluwe, later vooral in de Zaanstreek,
raar zij spoedig door haar voortreffelijk
.hand-geschepte'" product een wereld
saam verwierf. De stapelplaats werd
latuurlyk Amsterdam, waar de hande
laren, agenten of „fakteurs" woonden,
iie een groot deel van de Europese markt
bedienden.

Uit deze kleine papiermolens is al
lengs 6et grote Nederlandse op en top
gemechaniseerde bedrijf gegroeid, waarin
de Koninklijke Papierfabrieken Van Gel
der Zonen N.V. met een aandeel van
meer dan 50 pet. in de Nederlandse pro
ductie de leidende figuur is. Als eerst»
in Nederland is Van Gelder ook ruim
een eeuw geleden overgegaan tot de ma
chinale fabricatie, ofschoon de moeilijk-*
heden en^e tegenwerking t.o.v. deze
revolutionnaire vinding destijds zeer
groot waren. Allengs breidden de Neder
landse bedrijven, waaronder Van Gelder,
zich uit en kort voor de oorlog produ
ceerde onze industrie de volgende respec
tabele hoeveelheden:

Krantenpapier95.000 ton

Druk- en schrijfpapier 55.000
Pakpapier 90.000

Alleen door Van Getóer werden in
1937 niet minder dan 1567)00 ton papier
geproduceerd en wel in haar fabrieken
te Apeldoorn, Renkum (2 fabrieken),
Velsen en Wormer. Hiervan produceren
Velsen en Renkum II voornamelijk kran
tenpapier, de andere fabrieken een ge
hele reeks papiersoorten: houtvrije en
houthoudende druk- en schrijfpapieren,
lompenpapier („oud-Hollands"), omslag
papier, allerlei soorten pakpapier, terwijl
eveneens de fabricage van een aantal
papierwaren als schriften, bloes enz. ter
hand werd genomen.

jDe oorlog en de Duitse roof hebben
de Nederlandse papiernijverheid /be
langrijke schade bezorgd. Bombarde
menten vernielden Renkum en de
roofcommando's plunderden andere
fabrieken. Niettemin is de schade
weer grotendeels hersteld en zouden
de fabrieken wederom op volle ca
paciteit kunnen werken, als

Hier spreken de „deviezen" een
aardig woordje mee. De grondstof
der moderne industrie, hout, ontbe
ren wij hier in Nederland immers
nagenoeg geheel. Wij zijn daarvoor
op het buitenland aangewezen en al
heeft de regering een open oog voor
de moeilijkheden der industrie, ener
zijds schijnt zij de waarde van krant,
boek en tijdschrift voor ons volk te
onderschatten, anderzijds is het dui-
delijk, dat zij ook op haar valutapot
moet letten. Bovendien is er ook in
de hout-exporterende, landen stag
natie in productie en uitvoer, terwijl
zij meestal als conditie stellen, dat
een deel van hun product in de vorm
van halffabrikaten (houtslijp en cel
lulose) wordt afgenomen, halffabri
katen, die ook in Van Gelder's fa
brieken te Velsen en Renkum worden
geproduceerd. Ten dele zijn wij zelfs
gedwongen het eindproduct papier
te importeren. De onderhandelingen

met de hout-, cellulose- en papier-
exporterende landen zijn vaak zeer
moeilijk, doch er is thans reden om
aan te nemen, dat enige verbetering
in zicht is en een vrij behoorlijke
voorziening met grondstoffen ge
leidelijk weer tot stand zal kotnen.

De uitrusting der Nederlandse fabrie
ken zelf is in het algemeen modern. Men
bekijkè slechts de hierbij gereproduceer
de foto van de enorme krantenpapier-
machine te Velsen, de grootste op het
continent van Europa. En het ls merk
waardig, hoe deze, uit het buitenland
afkomstige, machines binnenslands kun
nen worden hersteld en „bijgespijkerd".
Men beschikt er thans over machines,
die een'snelheid bereiken, waarbij de in
Nederlan gebruikte belangrijk achter
staan, een snelheid, die men hier enkele
jaren geleden nog voor onpiogelijk had
gehouden.

De Nederlandse papierindustrie werkt
vooral wat courantenpapier betreft .nog
met €en aanzienlijke onderbezetting? De
huidige situatie is ongeveer als volgt:

de krantenpapierindustrie werkt op ca

30 pet. van normaal;
de druk- en schrijfpapierindustrie na
dert het vooroorlogse peil;
de pakpapierfabricage heeft de 90 pet.
van voor de oorlog bereikt (zij werkt
veel met oud papier)
export van papier vindt plaats ten
aanzien van practisch alle soorten.
Laat °ns thans een een kijkje nemen
in een moderne papiermolen.

Daar waar het water, dat van zo groot
belang is voor de papierfabricage, rein
en zacht is en slechts een laag ijzerge
halte bevat, strekt zich één van Van
Gelder's fabrieken uit." Er liggen veel
Amerikaanse kolen opgestapeld, nodig
voor de eigen generatie van electrische
drijfkracht en stoom: brandstof is niet
het meest urgente probleem.

In de grote hallen liggen de grondstof
fen, de pakken houtslijp en cellulosevel-
len: helaas zeer ongelijksoortig. Men
moet nu eenmaal nemen wat er te krij
gen is en dit komt de eenheid van kwa
liteit niet ten goede.

Papiermaker schept met schepzeef vloei
bare brij uit de werkkuip, plm. 1700

Dinsdag

HILVERSUM I 301 M. 13.50
Koor 14.30 Onder ons 15.00 Gram.

16.00 Zonnebloem 16.30 Jeugd
16.45 Gram. 17.45 Rijk overzee
18.00 Kwartet 18.20 Sport 18.30
Strijdkr. 19.00 Nieuws 19.20 Gram.

19.45 Departem. 20.00 Nieuws

20.12 Gewone man 20.20 Orkest
20.50 Voordr. 21.05 Orkest 21.40
Petlts chanteurs 22.10 Avondgeb.
22.30 Nieuws 22.45 Gram.

HIL\ ERSUM II 415 M. 14.30
Gram. 14.45 Zang en plano 15.15
Gram. 16.40 Schoolbel '17.00 Sex
tet 17.30 Skymasters 18.00 Nieuws

18.15 Plano 18.30 R. V. U.
19.00 En nu naar bed 19.15 Koor

19.30 Liederen 20.00 Nieuws

20.15 Bonte Dinsdagavond 21.30 Gr.

22.15 Lez. 22.30 Kamermuz.
23.00 Nieuws 23.15 Gram.

Woensdag
HILVERSUM I 301 M. 700
Nieuws 7.15 Gymn. 7.30 Gram.

8.00 Nieuws 8.15 Gram. 9.00
Ziekenbez. 9.30 Gram. 10 30
Morgenn. 11.00 Zang 11.45 Ork.

12.30 Plano 13.00 Nieuws 13.15

Orkest 14.00 Gram. 14.30 Va
rianten 16.00 Postzegels 16.15
Jeugdzang 16.45 Jeugd 17.30
Orgel 18.00 Kamerkoor 18.20
Oratorium 18.30 Strijdkr. 19.00
Nieuws 19.15 Oratorium 20.15 Re
portage Arnhem 21.20 Ork. 21.50
Sans souel 22.30 Nieuws 22.45
Avondoverd. 23.30 Gram.

HILVERSUM II 415 M. 7.00
Nieuws 7.15 Gymn. 7.30 Gram.

8.00 Nieuws 8.15 Strijdlied
8.50 Hulsvrouw 9.00 Gram. 10.00
Morgenw. 10.20 Vrouw 10.35 Lie
deren 11.00 Gram. 12.00 Zang
12.30 K. N. M. I. 12.33 Orgel
13.00 Nieuws 13.15 Kalender
13.20 Malano 13.50 Planoduo 14.00
Vrouw 14.15 Viool 14.45 Zang en
plano 15.05 Kinderen 15.45 Koor

16.15 Vragen en antwoord 16.45
Krant 17.15 Rijk overzee 18.00
Nieuws 18.15 Mededelingen 18.20
Stafmuzlek 18.45 Esperanto
19.15 Depart. 19.30 Lezing 19 45
Bijbell. 20.00 Nieuws 20.05 Dolt
van der Linden 21.00 Hoorspel Ver
geten kinderen 21.30 Rad. Phllh.
Ork. 22.30 Liederen 22.45 mr.
Joekes 23.00 Nieuws 23.15 Plano

23.25 Gram.

Boven in de fabriek is de „Keuken",
waar de pap, die eenmaal papier zal wor
den, wordt bereid; een uiterst zorgvuldi
ge bereiding, waarbij in molens, bleek-
inrichtingen en baden de vezels worden
gemalen, gebleekt en van alle vuil en ve
zeltjes worden ontdaan, tot een prach
tige witte pap overblijft.

Dan zakt de pap omlaag naar de grote
papiermachine: een wonder van techniek'
Een lopende band, waar aan de ene kant
de pap ingaat, die dan nog 99 pet. wa
ter bevat, aan de andere kant, tientallen
meters verder, het zuivere papier (met
een watergehalte van 7 pet.) in rollen
er uit komt. De pap wordt zeer zorgvul
dig geleid over diverse met koperdoek
bespannen banden en rollen, in die zin,
dat de snelheid waarmede de pap er op
wordt gespoten precies dezelfde is als de
snelheid der banden en rollen. Men ziet
de massa al droger worden, maar ook,
hoe tijdens de „reis" een waterstraaltje
de zijkanten scherp afsnijdt, tot éinde
lijk via een stel machtige hete en koude
cylinders het papier, zoals ge het in .uw
boek of in uw schrijfbloc vindt, te voor
schijn komt. De dikte hangt af van de
hoeveelheid pap, die per minuut op de
banden wordt gespoten. Tijdens dit rol-

proces worden ook de eventuele water
merken ingebracht, door het opnaaien
van figuren in het koperdoek, van een
egoutteur of watermerkrol?

De rol met de ca 1200 kg papier (in
Apeldoorn wordt uitsluitend druk- en
schrijfpapier vervaardigd) wordt dan
weer machinaal ontrold en op ingenieuze
wijze in vellen gesneden, die later een
voor een worden gecontroleerd.

Helaas is er nog een te groot gebrek
aan eenheid in maten, daar de Neder
landse afnemers blijkbaar alle hun eigen
maatveorkeur hebben.

Een geheel afzonderlijke afdeling wordt
gevormd door de fabricage van het ge
schepte papier. Vroeger geschiedde dit
scheppen geheel met de haiid. Thans is
ook dit ten dele gemechaniseerd, ofschoon
hierbij toch nog veel handwerk en de
grootste zorgvuldigheid vereist zijn. Hier
worden in hoofdzaak katoenen lompen
als grondstof gebruikt, waarvan de aan
voer gelukkig behoorlijk is. Het Is inder
daad wonderlijk te zien, hoe uit die balen
smerige lompen het prachtigste oud-
Hollandse papier met zijn geschepte rand
te voorschijn komt. Hier wordt het wa
termerk aangebracht via een kunstig op
naaien van zilverdraad op het koperdoek.

s
-•

-5

t -

'v

kfti

PPi» si

sf* 1§

w

.t al#

Grote hoeveelheden hout liggen opgestapeld in afwachting van de bewerking in de

papierfabriek

Tijdens de proefvluchten in 1928 en
1929 kwam dit probleem al naar
voren: Irak was de eerste belem
mering, die veroorzaakte dat deze vluch
ten vele maanden moesten worden on
derbroken. De openingsvlucht van de
14-daagse dienst in September 1930 kon
niet worden volbracht, omdat Turkije
doortocht weigerde. Later waren het
Perzië en Griekenland, die moeilijkhe
den in de weg legden en daarna dreigde
Siam een spaak in het -wiel te steken.
Met kennis van zaken geleide onder
handelingen, die echter steeds zeer tijd
rovend waren, wisten de oplossing te
brengen en vaji een ernstige verstoring
van de regelmatige dienst is in de eerst?
ontwikkelingsjaren nooit sprake ge
weest.

Toen in September 1939 de tweede
wereldoorlog uitbrak, volgde voor de
luchtlijn Amsterdam-Batavia uit de aard
der zaak een zeer moeilijke tijd. Een week
werd de verbinding verbroken, daarop
werd zij hersteld door regelmatig zij
het dan ook met een verlaagde frequen
tie tussen Napels en Batavia te vlie
gen met een trein-aansluiting tussen
Nederland en Italië. Zelfs toen In Mei
1940 Nederland 'zelf in de oorlog be
trokken werd, ging het luchtverkeer tus
sen Indië en Italië en later tussen Indië
en Palestina door tot aan de inval der
Japanners in het koninkrijk overzee.

Na de Japanse capitulatie was het
vrijwel het eerste werk van de K.L.M.
en de Nederlandse regering, de ver
binding met Indië door de lucht te
herstellen. Ook hierbij waren grote
moeilijkheden te overwinnen. Het
voor dit doel geschikte luchtvaart,
materiaal moest worden verkregen,
de juiste route moest worden gekozen
en er moest worden gezocht naar een
exploitatievorm, die in de praktijk
kon worden aangepast aan de nog
bijzondere toestanden, die in de lan
den langs de luchtweg naar het Oos
ten heersten.

De Nederlandse Regerlngs Luchttrans-
portdienst in de wandeling N.G.A.T.
genaamd werd opgericht; aanvanke
lijk werd langs de omweg van Colombo
en de Cocos Eilanden gevlogen en later
slaagde men er in wederom op de aloude
route via Calcutta, Bangkok en Singa
pore te komen, die een veel harmoni
scher afstandsverdeling gaf en daardoor
de mogelijkheid, de nuttige belading der
vliegtuigen op te voeren.

Eind Juli 1947 waren juist maatre
gelen genomen om de Nederlandse Re-
gerings Luchttransportdienst om te zet

ten in de normale K.L.M.-verbinding.
De maatschappij stond op het punt de
luchtlijn naar Indië geheel als K.L.M.
te exploiteren, toen de Voor-Indische Re
gering verbood Karachi en Calcutta aan
te doen en haar gebied te overvliegen,
{ondaniks het feit dat de Nederlandse
regering met haar op 31 Mei 1947 een
luchtvaartverdrag had gesloten, waar
door zij verplicht was onmiddellijk aan
de K.L.M. een vergunning te geven,
zodra deze maatschappij de dienst naar
Indië onder haar eigen naam zou uit
voeren.

In de nacht van 2 op 3 Augustus kwa
men de eerste verontrustende telegram
men. De vliegtuigen PH-TAM en PH-
TBT werden in Voor-Indië vastgehou
den. De vliegtuigbestuurders onderweg
kregen opdracht voorlopig te blijven op
de plaats waar zij waren. 4 Augustus
werd evenwel in overleg met de Neder
landse regering .besloten de route in
beweging te houden en 5 en 7 Augustus
vertrokken wederom vliegtuigen van
Schiphol, die althans tot Caïro zouden
gaan in afwachting van verdere instruc
ties. Intussen was gezagvoerder Van Ulsen
met de PH-TAP van Batavia gestart. In
Bangkok bouwde hij met zijn bemanning
en plaatselijke hulp een extra benzine
tank in zijn toestel en zette daarna koers
naar Colombo. Over Colombo en Sjarjah,
gebruik makende van ft:A.F.-velden,
vloog men naar Amsterdam, waar men 6
Augustus aankwam. Hiejpiede was een
proefvlucht gemaakt over een route, die
eventueel gebruikt zou kunnen worden.
Nog dezelfde dag werd besloten de
'dienst over deze route ook in Oost-
waartse richting te gaan vliegen. Drie
DC-4's, de „Twenthe", „Paramaribo" en
„Schiedam" vertrokken de volgende da
gen van Schiphol en namen de passa
giers en lading over van de in Caïro
opgehouden Skymasters, terwijl zij te
vens de zich inmiddels in Nederland
opgestapelde post vervoerden. De plan
nen waren nu met de drie DC-4's tus
sen Sjarjah en Batavia te vliegen en een
aan- en afvoerdienst tussen Amsterdam
en Sjarjah tot stand te brengen met
„Skymasters". De luchtverbinding met
Indië, die op het ogenblik voor ons land
van zo groot belang ls, zou op deze wijze
kunnen blijven bestaan. De onderhan
delingen langs diplomatieke weg vonden
in Voor-Indië intussen voortgang en be
sprekingen werden gevoerd om min of
meer regelmatig over Colombo te blijven
vliegen, zolang nog een definitieve resul
taten zouden zijn bereikt.

Onder de gegeven omstandigheden
kon men niet ontevreden zijn; de
toestand was niet ideaal, maar....

de luchtlijn Ajnsterdam-Batavia
functionneerde nog en uit Voor-Indië
kwam het bericht dat ook de PH-
TAM en de PH-TBT het luchtruim
zouden mogen kiezen, zij het in
Westwaartse richting. Toen kwam
een nieuwe tegenslagook Colom
bo werd gesloten en Sjarjah zou
slechts onder bepaalde voorwaarden
mogen worden aangedaan. Hiermede
waren menselijkerwijs gesproken alle
mogelijkheden afgesloten om Indië
van Nederland uit door de lucht te
bereiken.

Nog geen 24 uur later echter kwam
er een telegram uit Singapore, meldende
dat Ceylon voor tenminste l<i dagen lan
dingen van K.L.M.-vliegtuigen zou toe-
■taan, mits geen munitie zou worden
vervoerd.

De positie der vliegtuigen werd op
nieuw bekeken, berekeningen werden
gemaakt en telegrammen uitgezonden.
13 Augustus kwam de vliegtuigen weer
in beweging. Bagdad werd als overlaad-
station aangewezen en de Oostwaartse en
Westwaartse vliegtuigen werden in aan
sluiting op elkaar naar dit station gedi
rigeerd.

Bij het begin van deze nieuwe dienst
regeling kon niet worden voorkomen,
dat een aantal passagiers en een hoe
veelheid post en vracht te Bagdad moes
ten wachten op doorzending naar Ba
tavia, aangezien de frequentie der vluch
ten door gebrek aan geschikt materieel
moest worden verlaagd. De 25ste Augus
tus werd bekend gemaakt, dat de ver
gunning om via Ceylon te vliegen voor
lopig was verlengd, nadat wederom ge
durende enige dagen stagnatie was ont
staan in verband met de hevige regens,
die de toestand van het vliegveld van
Colombo hadden verslechterd.

Er wordt op het ogenblik van alle
K.L.M.-employé's, die bij de Indië-route
betrokken zijn, veel gevergd en de uiter
ste krachten moeten werden ingespan
nen om het vervoer wederom in regel
matige banen te leiden en om ten slotte
de oude frequentie van 6 maal in de
week te bereiken. De tegenwoordige ge
ringere frequentie en de vermindering
van de betalende lading zullen ook finan
ciële offers eisen, welke op andere wijze
weer zullen moeten worden goedge
maakt.

De K.L.M. blüft doorwerken tot een
oplossing is verkregen voor het herstel
van de luchtlijn op Indië langs een route
en met een frequentie, die aan de tegen
woordige eisen van een regelmatige en
snelle verbinding voldoen.

De uitgifte van talrijke plaatselijke en
interlocale telefoongidsen, hoe noodza
kelijk ook, is fn deze tijd van papier
schaarste een zware opgave.

Het ls daarom niet verantwoord, zo
deelt P.T.T. ons mede, dat, wanneer
ergens een nieuwe gids verschijnt, het
oude exemplaren onttrokken blijft aan
de beschikbare oud-papiervoorraad.

Het Staatsbedrijf der P.T.T. doet een
dringend beroep op het publiek om bij
het ontvangen va'n nieuwe telefoongidsen,
de oude terug te geven. Uiteraard brengt
deze ophaaldienst een extra-belasting
voor het P.T.T.-bedrijf met zich mede.
Daarom wordt men hierbij tevens ver
zocht de vervallen gfdsen gereed te leg
gen, zodat de bezorgers van de nieuwe,
ze met zo weinig mogelijk tijdverlies,
mede terug kunnen nemen.

Bjj O. is bij wege van Rechtsher
stel aan J .A. H. Steinweg op zijii ver
zoek, gerekend met ingang van 1 Mei
1042, eervol ontslag verleend als burge
meester der gemeente Nijmegen, met
dankbetuiging voor de langdurige en ge
wichtige diensten, als burgemeester be
wezen.

De heer Steinweg was burgemeester
van Nijmegen van 15 Oct. 19291 Mei
1942.

Mgr. dr. A. Mulders heeft Maandag
het rectoraat der R.K. Universiteit over
gedragen aan de nieuwe rector-magnifi
cus, prof. dr. R. R. Post.

Het bestuur der St. Radboudstichting
heeft benoemd tot gewoon hoogleraar
met leeropdracht strafrecht, strafproces
recht en criminologie mr. D. van ECk,
die tot nu toe lector was in strafproces
recht en criminologie aan de R.K. Uni
versiteit.

De N. V. uitgeversmaatschappij Elsevier
heeft ter gelegenheid van het verschijnen
van de zesde druk der Winkler Prins en
cyclopaedic een elke drie Jaar eenmaal
toe te kennen prijs ingesteld: de Herman
Robbers-prijs, groot tien duizend gulden,
die voor de eerste maal wordt toegekend
op 15 September 1950.

Het te behandelen onderwerp zal voor
iedere periode van drie jaar verschillend
zijn. Voor de eerste periode »an 1947 tot
1950 wordt gevraagd: Een roman of essay
over het culturele leven zowel geeste
lijk als stoffelijk ln Nederland en/cf
België ln de negentiende eeuw.

De jury wordt gevormd door: An toon
Coolen, Lux Indeatege en dr. J. Presser

De Mentana-tentoonstelllng te Ouden-
bpsch, die Zaterdag j.l. bezocht werd door
de Commissaris der Koningin prof. dT.
J. E. de Quay en Zondag haar 6000ste
bezoeker mocht noteren, wordt Woensdag
avond 17 September gesloten.

(Informatiedienst inzake lectuur)

1 verboden, II streng voorbehouden,
III ss gevormde lezers, IV volwasse.
nen, 1V-V rijpere jeugd, V voor
allen, VI ss kinderled. Een sterretje
meer dan gewone ontwikk. vereist. De
Bom. cijfers geven de toelaatbaarheid aaru

ln deze rubriek worden onmiddeUiJk na
het verschijnen der boeken korte notitie»
opgenomen.

Aafjes, Bertus. Gedichten. Eerste
sonnetten. Het gevecht met de muze. Het
zanduur van de dood. Verspreide gedich
ten. Sonnetten en andere gedichten uit
Friesland. Boeren. In het ran»pjaar
A'dam; Antwerpen, Contact. Verzamel
werk, o.a. de 6 bundels van vóór de „Voet
reis" bevattend. Zeer welkom. Weelderige
poëzie, maar vaak zeer erotisch en sen
sueel. II—III.

Boer, Jo. De vertroosting van het trooq^|
teloze. I>en Haag, A. A. M. Stols. 'n Bun.
del van 13* meesterlijke verhalen. Wegens
het laatste verhaal ls dit boek helaas on
aanvaardbaar. II.

Christie, Agatha. Zij moest gehangen,
worden. Vert. uit het Engels, door J.
G. H. van den Bovenkamp Sr. Bussum,
Het Goede Boek. Voor de helft 'n frivool
gevalletje van rijke nietsnutters, voor de
andere helft 'n aardige detective-roman
met verrassend slot. III.

Derks, K. J., S.J. Onze Lieve Vrouw
van den polder. Middelburg, Altorffer.
Een voorbeeld voor alle klein-historie. Het
voorwoord van Kardinaal De Jong is een
aanbeveling op zichzelve. IV.

Van Eykem, Eline. Drie ln de pan.
Geïll. met teken, door Eline v. Eykern
A'dam, Vroom Dreesmann, (V. D.-
serie, nr. 5). De levensavonturen van Ank,
Marion en Jenie. Niet onaardig. V.

Ver.wey, J. A. Geen tochtje zonder vrucht

Assen, Born. Tochten door het nooit
genoeg te kennen rijk der natuur. Natuur
vrienden warm aanbevolen. V.

Vestdijk, s. De Poolse ruiter Bussum,
F. G. Kroonder. 18 essays over schrijvers,
poëten, filosofen, kunstwerken, aesthetics,
enz. Ontstellend knappe analyses, maar te
knap om nog de schoonheid van het ge
heel te kunnen zien. De titel is ontleend
aan Rembrandt's schilderij. IV.

Wessel, Max. Sport en Psyche. A'dam,
Andrles Blitz. Te weidse titel yoor een
boekje over sportbeoefenaar en supporter.
Oppervlakkig, maar onschadelijk. V.

XX. Indonesiërs spreken. Den Haag,
W. van Hoeve. Opstellen over godsdienst,
taal, kunst, onderwys, politiek, enz. Eerlijk
en objectief. Aantrekkelijk werk. IV.

XX. Wie wat waar? voor de jeugd 1947
—1948. Leiden, A. W. Sijthoff. Ulteen.
lopendste onderwerpen die de jeugd inte
resseren auto's, luchtvaart, scheepvaart
natuur, reizen, geschiedenis, padvinderij
enz. Strikt neutraal. V.

De Man, Herman. De kleine wereld.
Bedelaarsroman A'dam, Nederl. Keur
boekerij. Belevenissen van 2 bedelaars tij
dens een van hun dagreizen. Meer een
reeks taferelen dan een roman. Opper
vlakkig maar fris en kleurrijk. IllIV.

Van der Steen, Eric. Zeepbellen en
handgranaten. Een bundel korte ver
halen A'dam, De ArbelderspeiB. 25
short stories, ln Amerikaanse trant. Knappe
vertellingen naast onbenulligge oppervlak
kigheden. Veel exhibition, ook* in 't im
morele. nIII.

Strijt, Willy. Rondom Miek. Geïll.
met teken. dr. Froukje van der Meer.
Den Haag, G. B. van Goor Zonen. On
schuldig en onderhoudend meisjesboek vol
„menselijkheden". Miek ls een meisje uit
de 3de klas H. B. S.

van Eysselsteyn, Lldy: „Gebied zonder
Grens" Den Haag, H P. Leopold. Ver
zenbundel met nog de nodige beginners
gebreken, maar toch ook met een eigen
toon, IV, V.

de Gaay Fortman, W. F„ Mr.„De ar
beider ln de nieuwe samenleving"

A'dam, Vrij Nederland (De Volkspaedago-
gische Bibl., no. 7). De nieuwe positie v. d.
arbeider Juridisch bepaald. Overzichtelijk
en up to date. V.

Grilk, Pie en Wim van Leening: De
Duikhoek" Bolsward, A- J- Oslnga. N.-
Oostpolder, grootste onderduikcentrum.
Aantrekkelijk relaas van 2 „duikers", iv.

Hamm, J. G. G. M.: „De overwinning b(J
Heiligerlee". Geschetst ln haar militair-
historische en politiek-culturele betekenis.

Lelden, A. W. Sijthoff. Degelijk hlstor.
werk, 'voor elke aandachtige lezer aantrek
kelijk door de boelende wijze van behande
ling der feiten. IV.

de Jonge, Victor: „Een dal vol Jongens".

Tilburg, Nederland's Boekhuis, 'n Ideaal
Jongensboek: spanning, splonnage, edel
moedigheid, verkennerij, fantasie. Opbou
wend ln de beste zin. Bekroond. V.

Kortooms Toon: Liefde ln Peelland
Haarlem, J. H. Gottmer. Frans J.onkers,
onderwijzer, vindt in de Peel de liefde.
Goede gave mensen. Prettige streek
roman. rv-v.

Lord, Daniel A., S.J.: Contact met de
Jeugd. Jeugdleiding voor priesters en reli
gieuzen. vert. uit h. Engels (Some Notes
of the Guidance of Youth) dr Leo Van
de Poel S.J. en Louis Sterkene S.J.
Tielt; Wateringen, J. Lannoo. IV.

Lord Daniel A., S.J.: Contact met de
ouders. Vert, uit h. Engels (Some Notes
of the Guidance of Parents) dr. Leo Van
do Poel S.J. en Louis Sterkens S.J.
Tielt; Wateringen, J. Lannoo. Waarde
volle wenken, kerngezonde gezichtspunten
Inzake positief gerichte opvoeding. Mo
dern-Amerikaans ln de beste zin van het
woord. IV.

Jacobs, An: Ontwortelden Den Haag,
W. van Hoeve. Boek over vrouwen- en
kinderkampen op Sumatra. Natuurlijk veel
overeenkomst met kampen fan 't voor
malige Herrenvolk. IV.

12. ,J)it is een
stoel waarmede
men degene die
erop gaat zitten
naar andere tij
den kan verplaat
sen" zei de pro
fessor. De stoel
werkt door ultra
geluid. Hoe on
hoorbaarder het
geluid, hoe ge
vaarlijker zoals u
wel hebt gele.
zen. Enige dagen
geledent toen ik
de stoel had ge
construeerd, ging
mijn vrouw er
op zitten. Wel ahem, wij hadden juist een paar woorden, dat
wil zeggen, zij had nogal veel woorden. Deze woorden maak
ten mij zenuwachtig en op een gegeven ogenblik trok ik ge.
dachteloos aan de tijdhefboom. Voor ik kon waarschuwen,
was mijn goede Hermien verdwenen. Ik vermoed dat zij on-

lV«N £AX- MIIAB.ION.

geveer in de vroege Middeleeuwen terecht gekomen zal zijn."
„Wat enig" riep Molentje en plofte dadelijk o,p de stoel neer.
Pas op hij is nóg niet uitgeschakeld" riep dé professor. Mo
lentje werd als door onzichtbare handen opgenomen en in de
lucht getild. Angstig scharrelde hij daar met armen en benen.

efoor CLARENCE

BUDINCTON KELLAND

'«•••tin •••••«••«•••••••iKtififimaniiiii

24

„Hij is" lief eif attent voor mij. Ik
weet hoe hy heet; maar dat is alles. Ver
der weet ik niets van hem. Het ls vreemd,
maar ik weet zelfs niet waar hij woont."

„Meent u dat? Weet tr werkelijk niet
wie Link Bowie is?"

„Ik weet het niet en het kan my niet
schelen ook. U bent een goed vriend van
hem en u bent bang, dat Ik hem kwaad
zal doen dat Ik misschen wel zijn hart.
zal breken. Dat doe ik niet. Hij heeft
gezegd dat hy my het hof wil maken.
Ik wil dat hy het doet en niemand an
ders. U mag hierover niet met hem pra
ten, belooft u dat?"

„Myn hand er op," beloofde Canopus.

„De grootste vryheid die een groot
hertogin, die haar congéT heeft gekregen,
kan beleven ls wel, dat zy zelf kan uit
maken wien zy wil liefhebben. Dat alleen
haar liefde beslist met wie zy trouwt.

Daarom ook laat ik toe dat majoor Bo
wie mij het hof maakt. Ik wil het graag
en ik hoop, dat hy ten slotte succes
heeft," voegde zy er zacht aan toe.

„Wel allemachtig!" riep Canopus uit.

„Aldus," vervolgde zij, „is de stand van
zaken. En nu moet u gaan, want ik moet
weer aan myn werk. U zwygt over alles
wat wy besproken hebben, nietwaar? Ik
heb u dit verteld, omdat u zyn vriend
bent en u zich niet ongerust over hem
zult maken. En omdat er achter uw ruwe
optreden en uw onverschillige manier van
spreken een warm hart klopt. Gaat u
nu, wij zullen zien wat de toekomst ons
brengt."

Hij stapte onhandig-plechtstatig naar
de deur. „Tot uw orders, Hoogheid," zei
hy. „Maar wees voorzichtig. U steekt uw
lieve neusje in een zaak'met veel scherpe
kanten. Ik zou het niet graag beschadigd
willen zien,"

„Ik zal mijn neus zorgvuldig bewaken,"
zei ze glimlachend.

„Ik hoop het," zei hy. „Maar ik vrees,
dat u er nog eens spyt van zult hebben
dat u zich niet uitsluitend met uw eigen
zaken hebt bemoeid." Hy verliet de ka
mer en sloeg de deur achter zich dicht.
Zy fronste haar wenkbrauwen en dacht
een ogenblik diep na.

„Hy meent het goed," zei ze toen.
„Daarom zal ik heel goed uitkyken,"

ELFDE HOOFDSTUK

Miss Horne, de waardige dame de ré-
cepton, rapporteerde Jane, dat mrs.
Slemp herhaaldelijk had opgebeld.

„Wilt u haar nu even terugbellen?'
vroeg Jane. Een ogenblik later sprak zij
meth aar nieuwe vriendin en bescherm
ster.

„Je kent Tickle die oleman?'» vroeg
mrs. Jim.

„Ja zeker.

„Het is myn principe, Iedereen te ken
nen en vooral hém. Ik geloof dat het
een zonderling is en ik wil graag met
hem kennis maken."

„En hoe denkt u dat aan te leggen?"
vroeg Jane.

„jy moet er voor zorgen, dat Ik ln
contact kom met de mollige dochter, hoe
heet ze ook weer? De rest laat je maar
aan my over."

„Uitstekend," zei Jane. „Ik zou juist
vanmiddag naar haar toe gaaruom haar
te helpen by het uitkiezen van een paar
nieuwe japonnetjes. Als u om half drie
by mij bent, neem ik u mee."

„Ik ben present," zei mrs. Jim. „Dag,
meiske."

zy reden naar het Waldorfhotel, waar
Rapunzel hen ontving, zy was kenneiyk
onder de indruk van mi's. Jim's zwierige
verschijning. Het meisje zou nooit knap
of aantrekkeiyk kunnen zyn volgens de

maatstaven, welke de nachtclub-society
aanlegde. Zy was lomp en met zichzelf
verlegen in haar nieuwe kleren en de
vreemde omgeving. Maar toch was zelfs
haar ineuwe kapsel niet in 'staat een
zekere frisheid, die van haar uitging, ge
heel te verbergen. Zy was bescheiden en
byna overdreven in haar verlangen om
anderen 'n genoegen te doen. Mrs. Jim
nam Rapunzel van top tot teen op, zodat
het meisje er verlegen onder werd. „En,"
vroeg zij, „hoe bevalt je die drukte? Wel?
Naar Je zin?"

„Ik ik geloof van wel, ja," zei Ra
punzel verward.

„Je gelóóft van wel? Grote'goedheid!
Als je niet weet dat je ergens plezier
ln hebt, dan héb je het niet. Plezier is
plezier en laat je niet voor de gek hou
den met surrogaat. Waar de een van
houdt, laat een ander koud. Je ziet er
fris uit, en daar houd ik van."

„Maar ik ben zo lomp," zei Rapunzel
ongelukkig. „En ik zal nooit elegant en
aantrekkeiyk zyn. Pa wil het zo graag."

.Luister, meiske. Wie niet sterk is moet
slim zijn en als je niet knap bent, moet
je het ergens anders in vinden. Ben ik
knap? Maar als ik weer behoefte had
aan een man, trouwde ik. Wéés gerust
onhandig; schaam je nooit voor wat je
bent. Al die meisjes met geschilderde
wenkbrauwen en kerselipjes zijn 'n be
paald type, zoiets als een automerk. Ik

ben een persooniykheid. Jy moet precies
hetzelfde doen. Waar is je papa? Ik wil
hem wel eens ontmoeten."

„Pa," antwoordde Rapunzel, „zit weer
eens te lezen en te dromen in zyn slaap
kamer."

„Ga hem halen," beval mrs. Jlnr.

Rapunzel was totaal overdonderd en
stond op van haar stoel om te gehoor
zamen. Een ogenblik later kwam zy te
rug. gedwee óp de voet gevolgd door haar
vader. Mrs. Jim kon zich niet voorstellen,
ooit ergens een zachtmoediger man te
hebben ontmoet.

„Dit ls pa, mevrouw Slemp," stelde Ra
punzel voor.

Mrs. Jim drukte zyn slappe hand byna
fyn. „Hoe maakt u het?" vroeg zy.

Zyn 'fletse ogen keken haar even
schichtig aan en dwaalden toen weer
naar de grond.

„Prettig kennis met u te maken," zei
hy. „Goedenmiddag, juffrouw Smith."
Weer zwierf zyn blik vluchtig over mrs.
Slemp's gestalte, maar verlegen sloeg hü
zyn ogen weer neer. „Bent u een van de
hoge society-dames?" vroeg hy.

„De hoogste van de stad."

„Ként u ook prinsessen?" vroeg hiJ
hoopvol.

„Tientallen," zei ze kortaf. „Maat
wat

i-'histe::
jVrim