Invrijheidstelling gevraagd
voor politieke delinquenten
Regering blijft bereid tot onderhandelen
met de republiek
GRIEKSE REGERING BEREIDT EEN
NIEUW OFFENSIEF VOOR
Kampen verworden tot plaatsen
waar mensen afstompen
Zedelijk verval
I
Centrale organisatie als voorbode
van federale regering
Avonturen
incognito
Amerika tracht de U.N.O. tot optreden
tegen de Noorderburen te brengen
buitenlandse zaken
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1947
PAGINA 3
BUITENLANDS OVERZICHT
Conferentie over de
Italiaanse koloniën
WORDT DUURDER
Vyf m 'llioen voor Ver. Naties
UITZETTING VAN DUITSERS
UIT ONS LAND
Alléén de gevaarlijken
Koningin op Heit Loo
NOODKREET UIT KAMP VUGHT:
Joodse meisjes en jongens
in ons land
Opleiding voor nodige
vakbekwaamheid
VERKLARING OVER BELEID IN INDIË
De grondwetsherziening
„U bent al gewaarschuwd u er bulten
(Wordt vervolgd)
VLIEGTUIG VOOR KON. HUIS
EN REGERING
f 75.0001 uitgetrokken
Handelsbetrekkingen
met IJsland
Voorat de regering Sophoulls in
Griekenland kon worden gefor
meerd, heeft men tot overeen
stemming moeten komen over de vraag,
hoe de guerllla-strijders aangepakt
dienden te worden. Men werd het er
toen over eens, dat eerst een algemene
amnestie zou worden verleend aan hen,
die zich binnen een bepaalde termijn
vrijwillig overgaven. Mocht deze maat
regel geen succes hebben, dan zou het
hard tegen hard gaan.
De amnestie is van kracht geworden,
doch slecht® weinigen hebben haar aan
vaard. Het gros van de communistische
krijgers is veilig in de schuilhoeken ge
bleven. En de mislukking van deze toe
gevendheid der regering is reeds dui
delijk. Bovendien stelde de regering
een aantal politieke gevangenen, geïn
terneerd op een der Griekse eilanden,
in vrijheid, min of meer omdat er na
tionaal en internationaal nogal wat stof
over het vasthouden van deze lieden,
waarvan 'n groot deel gearresteerd werd
bij de ontdekking van een communis
tisch complot, dat in Athene zou be
ginnen te werken en zich dan over het
gehele land moet verbreiden, is opge
waaid. Sophoulis en de zijnen hebben
echter met de amnestie en de vrijla
ting een duidelijk teken van hun goede
wil gegeven. Het is niet verstaan, al
thans niet aanvaard, en nu moet men
het over. de andere boeg gooien.
De maatregelen die in deze richting
genomen zijn, bedoelen de militaire
kracht van het land te vergroten. En
kele lichtingen zijn opgeroepen om een
soort burgerwacht te vormen, die voor
namelijk in haar eigen omgeving zal
worden opgesteld, en die een vervan
ging moet bieden voor het leger, dat
dan naar de meer bedreigde punten
kan worden gedirigeerd. Men is bezig,
met behulp van de leveranties uit het
Amerikaanse speciale hulp-fonds, de
uitrusting van het leger te verbeteren.
En naar bericht wordt zijn er door de
Amerikanen begunstigde plannen, het
aantal soldaten op 140.000 man te bren
gen.
Het is echter een open vraag, of
deze krachtsinspanning iets zal
baten, zolang de guerilla-striiders
in contact staan met hun geestverwan
ten aan de andere kant va de grens.
De Veiligheidsraad heeft gefaald ook
maar 'een enkele drastische maatregel
te nemen tegen grensschendingen, die
zij zelf heeft geconstateerd. Het gevolg
is, dat de zendingen van wapens, en wel
licht ook van soldaten, rustig doorgaan.
Marshall probeert deze kwestie tot een
einde te brengen, door haar in de Al
gemene Vergadering van de Verenigde
Volken aan de orde te stellen. Hij eist
Engeland heeft de Verenigde Staten.
Rusland en Frankrijk uitgenodigd tot
deelneming aan een conferentie van on
derministers van Buitenlandse Zaken
over het toekomstig lot van het Italiaan
se koloniale rijk. De V. S. en Frankrijk
zijn op het voorstel ingegaan, doch het
Russische antwoord is nog niet ontvan
gen. Waarschijnlijk zal de conferentie
voorzien door het Italiaanse vredesver
drag en zullen de vier ministers voor
half September 1948 tot een beslissing
moeten komen. Mochten zij hierin niet
slagen, dan zal de gehele kwestie voor
gelegd wórden aan de Algemene Verga
dering der V. N. v
een ondubbelzinnige veroordeling van
de drie Noorderburen der Grieken. Doch
zelfs als deze wordt uitgesproken is hij
nog niet aan een definitieve oplossing
toe. Indiern de Vergadering haar afkeu
ring jegens Albanië, Joegoslavië en
Bulgarije al te kennen geeft en het ne
men van een of andere maatregel aan
beveelt, dan kan die maatregel toch nog
pas een feit worden, nadat de Veilig
heidsraad hem heeft goedgekeurd. En
in de Veiligheidsraad zwaait Rusland
met het veto-wapen, dat misschien enige
belemmering zou ondervinden van een
aanbeveling door de Vergadering, doch
nog in dezen onverminderd bestaan
blijft, zolang men niet iets gedaan
heeft om zijn aanwending te beperken.
Doch ook dat staat te gebeuren. On
danks het Russische tegenstribbelen is
is de veto-kwestie in de Algemene Ver
gadering aan de orde gesteld. In welke
richting zich de komende discussie zal
ontwikelen valt uiteraard nog niet te
zeggen. Wel is het echter duidelijk, dat
deze twee punten, Griekenland en het
veto, de belangrijkste zijn op de agenda
voor de zitting der Algemene Vergade
ring. En ook, dat hierover Rusland en
Amerika met elkaar de hardste noten
zullen kraken.
In de Rijksbegroting 1948, Buiten
landse Zaken, is een bedrag uitgetrok
ken voor het aandeel van Nederland
in de kosten der Verenigde Naties en
daarmede verband houdende interntio-
nale organisaties n.l. 5.676.917. Om
standigheden hebben de uitbreiding en
de stijging der kosten van de buiten
landse dienst in de hand gewerkt, zoals
perfectionnerlng In de politieke en eco
nomische berichtgeving, sterk toegeno
men overheidsbemoeiing, ook in het
buitenland, grote achterstand in de be
zetting van de buitenlandse posten
(vooral beroepsposten)een toegenomen
aantal kleine zelfstandige Staten, welke
elk een Nederlandse vertegenwoordiger
vragen, ongunstige valutaverhoudingen
en in vrijwel alle landen zeer 6terk ge
stegen prijsniveau's.'Voor 1948 moeten
o. m. voorzieningen getroffen worden
voor een helldienst (telex-dienst), o. a.
naar Moskóu.
Op vragen van het Tweede Kamer
lid Roolvink in verband met de uit
zetting van voor de oorlog hier te
lande gevestigde Duitsers heeft de
minister van Justitie o.m. geant
woord, dat alléén zij worden uitge
wezen, wier gevaarlijkheid uit vol
doende vaststaande feiten is gebleken.
Het onderzoek naar de gedragingen
der verzoekers om verblijfsvergunning is
opgedragen aan het hoofd van de plaat
selijke politie, de commissaris van poli
tie, en in gemeenten, waar deze ont
breekt, de burgemeester.
H. M. de Koningin is Maandag per
auto op het paleis Het Loo gearri
veerd voor haar voorgenomen na-
jaarsverblijf.
De Valerade eerste minister van Ierland is in Londen aangekomen voor het houden
van besprekingen met de Engelse regering over het Ierse kolen-, voedsel- en geld
vraagstukOok in Ierland is er een groot tekort aan kolen
Ds. J. G. Panhuize, pater Jos Ga-
diot S.J., zr. H. P. Nelemans, J. van
Asperen, ds. Veltman, H. Jager, pa
ter J. van Leengoed S.J., ds. C- van
de Hagen, ds. Winter, pater W. Staa-
lenhoef S.J., P. A. M. Oomens, D.
Thesing, ds. Th. J. Mudde, allen le
den van de commissie voor de gees
telijke en sociale verzorging in het
bewarings- en interneringskamp
Vught, hebben zich me: een adres
gewend tot H.M. de Koningin* Daar
in wijzen zij erop, dat de uitwerking
der Bijzondere Rechtspleging henjmet
grote bekommernis vervult voor de
oekomst van het vaderland, wijl,
naar hun oordeel, de gevolgen der
huidige berechting zulk een uitein
delijke belasting en intense ont
wrichting van onze nationale samen
leving teweegbrengen als op dit
ogenblik minder dan ooi', kan wor
den verdragen.
Aanvaardende de, aan de Bijzondere
Rechtspleging ten grondslag liggende,
gedachte van een bestraffing der crimi
nele gevallen onder de politieke delin
quenten en een heropvoeding van de
overblijvende categorie 'Her politiek ver
doolden, zijn zij van mening, dat deze
scheiding, hoewel in 1946 in principe
reeds door officiële instanties gemaakt,
in de practijk nog steeds niet getrokken
wordt.
Daarnaast valt op te merken een zeer
uiteenlopende behandeling van in wezen
ongeveer gelijke gevallen door verschil
lende, en zelfs door één rechtsprekende
Instantie. Tengevolge hiervan grefcit bij
de politieke delinquenten een gevoel van
rechtsonzekerheid, hetwelk een ernstig
tekort aan ontzag voor het recht met
zich brengt.
De ondertekenaars zijn tot de con
clusie gekomen, dat de kampen zijn
verworden tot verzamelplaatsen van
politiek-verwarde, langzaam maar
zeker verbitterde mensen, gedeel'eiyk
frontsoldaten, gedeeltelijk sociaal-
Het verschil in leeftijd was te groot Churchill metselt een kip
penhok Driehoeksslangen in Missisippi Luchtalarm in Berlijn
en een wasbeer in New York Een fooi van duizend pond.
Er zou gisteren een huwelijk in een
kerk van Londen hebben plaats
gehad en enige honderden mensen
zouden niet tevergeefs hebben gewacht,
indien Mary Man, de bruid, niet op het
laatste ogenblik zelfs voor de kerkdeur
gezegd zou hebben: „Ik doe het niet'1
Zij wilde niet trouwen omdat er zo veel
gekletst zou worden over het verschil
van leeftijd tussen baar en haar man.
Mary was 86 jaar, de bruidegom had het
pas tot 72 gebracht!
Men heeft Churchill wel eens dc
architect van de overwinning
genoemd en de bouwheer van 'n
andere wereld, men heeft hem zelfs als
een metselaar (van dc victorie) betiteld.
In ieder geval heeft hij deze naam nu
helemaal verdiend, sinds hij in zijn vrije
tijd, zo tussen een zitting in het Lager
huis en een uurtje dicteren van zijn me
moires in, zelf bij zijn landhuis een kip
penhok bouwt.
In Mississippi hadden de radio-omroep-
wagens in een modern land past
de gewone omroeper met de gong
niet meer gisteren een apart bericht
rond te roepen, dat in een stad de nodige
schrik veroorzaakte. De bewoners wer
den gewaarschuwd uit de buurt van eni
ge puinhopen te blijven, daar er reus
achtige giftige .driehoeksslangen", som
mige twee meter lang, een schuilplaats
hadden gezocht. Tengevolge van de gro
te orkaan waren zij van de omliggende
eilanden verdreven.
Berlijn is Zaterdag ook geschrokken.
Daar loeide omstreeks midder
nacht, gedurende twintig minuten,
een sirene van het luchtalarm, die se
dert het einde van de oorlog niet meer
in gebruik was geweest. De militaire po
litie weet er nog steeds geen weg mee
en heeft als de meest waarschijnlijke
theorie aangenomen, dat een grappenma
ker aan de gang is geweest. De Berlii-
ners, iedere dag nieuwe geruchten ver
zinnend over een nieuwe oorlog, kon
den het maar weinig waarderen.
n New York trad een vreemdeling een
restaurant binnen. Hij had een touw
in zijn hand en vroeg aan een zoon
van de gérant: „Hou even dat touw vast.
ik ben zo terug". Maar hij kwa| niet
terug, terwiil er aan het andere einde
van het touw een.... wasbeer bleek te
zitten.
Een fooi van duizend pond, dat is zo
om en om de tienduizend gulden,
is geen kleinigheid. Een Zuid-Afri
kaans restaurateur was zo gelukkig deze
te ontvangen van een Canadees, omdat
hij deze „met een glimlach" ontvangen
had.'In het begin van dit jaar bracht de
Canadees een bezoek aan Zuid-Afrika.
Om te tonen hoe goed zijn reis hem
bevallen was, bedacht hij „de man met
de glimlach" met een bedrag, dat zonder
twijfel d.e grootste fooi is, die ooit ge
geven ls.
Edward Holland werkte in de zomer
van 1945 op een boerderij, vervol
gens was hij zes maanden bedien
de In een schoenenwinkel, daarna had
hij zeven maanden een baan als nacht
portier in een hotel in Birmingham en
hij bracht ook nog een tijd als kantoor
bediende in Londen door. En nu zit deze
Edward Holland in een Duits krijgsge
vangenkamp, omdat zijn werkelijke naam
Erwin Hochstöger bleek te zijn. Hij had
als Oostenrijks soldaat twee jaar kans
gezien zich buiten krijgsgevangen
schap te houden. Het besluit van de En
gelse regering de oorlogstoestand met
Oostenrijk in te trekken bracht hem
er toe zich aan te melden. „Nu zuilen ze
me wel gauw terugsturen naar Oosten
rijk", vertelde hij de politie. In 1045 ge
lukte het hem van een gevangenkamp
op Yersey naar Engeland te komen.
Sindsdien heeft hij in Engeland gewoond
en zonder bonnen etc. geleefd. De inlich
tingendienst tracht hem uit te horen, wie
hem twee jaar lang geholpen hebben.
Maar Erwin zwijgt en is vastbesloten
zijn vrienden niet aan te geven.
achterlijke en disharmonische natu
ren, die zich nu nog meer dan vroe
ger bondgenoten voelen in een hard
lot en voortdurend meer verwijderd
raken van de gezonde opvattingen,
behorende by een goed geordende sa
menleving.
De ondertekenaars hebben moeten
constateren dat deze nihilistische le
vensinstelling weinig of niet wordt; te
gengewerkt door een deel van het per
soneel, dat zijn taak bij bewaking en
bewaring vindt.
Alzo zijn de kampen, instede van een
weliswaar harde, maar toch doelmatige
opvoeding tot nationale betrouwbaar
heid geworden en verworden tot plaat
sen. waar de mensen afstompen en een
voedingsbodem vinden voor allerhande
Immoraliteit. Dit alles heeft de onderte
kenaars de overtuiging gegeven dat voor
de overgrote meerderheid der politieke
delinquenten de mogelijkheid tot herop
voeding vrijwel uitsluitend nog bestaat
in de vrije maatschappij, mits hun daar
de materiële levensmogelijkheid niet ont
houden worde. Voorts worde gewezen op
een naar hun overtuiging voor het volk
ais geheel nog funester verschijnsel en
wel op het ten gronde gaan van vele
duizenden gezinnen, waarvan de gezins
hoofden als politiek delinquent vaak
gedurende al lange tijd zijn opgeslo
ten. De eerloosheid, het verscheurd-zijn
van alle oude bindingen en de eenzaam
heid, gepaard met materiële nood. voert
talloze vrouwen van gedetineerde poli
tieke delinquenten tot zedelijk verval en
echtelijke ontrouw, waardoor ook de kin
deren verwilderen, ondanks hulp en ad
vies van instanties als de Stichting
Toezicht Politieke Delinquenten en de
Stichting Bijzondere Jeugdzorg.
Op deze gronden dringen de onder
tekenaars met klem aan op een voor
waardelijke, dan wel onvoorwaardelijke
Invrijheidstelling van allen voor wie de
Tri Initialen internering hebben geadvi
seerd of die gerekend worden tot de po
litiek verdoolden.
Omstreeks zes uur gisteravond liep
een extra trein, bestaande uit repa-
triëiingswagons van de Tsjechische
Spoorwegen, waarin zich ongeveer 450
Joodse jongens en meisjes uit Midden-
en Oost-Europa bevonden, het station
Nijmegen binnen. In Nijmegen had de
trein een uur oponthoud voor vervul
ling van de douaneformaliteiten. Intus
sen ontvingen de kinderen, die er ver
zorgd en opgewekt uitzagen, thee en
brood. De trein was Zaterdag uit Praag
vertrokken. De reis. welke onder leiding
stond van de Amerikaanse hulporgani
satie, was zeer voorspoedig geweest. De
heer A. C. de Jong van de Stichting
Joodse Kinderen te Amsterdam, deelde
ons mede, dat de kinderen voor het ver
trek medisch gekeurd waren. De gezond
heidstoestand liet weinig of niets te
wensen over.
Omstreeks zeven uur vertrok de trein
naar Apeldoorn, waar de kindereen wer
den ondergebracht in het voormalige
Israëlitische Krankzinnigengesticht. Zij
zullen een speciale opleiding krijgen
voor de nodige vakbekwaamheid.
(Vervolg van pag. 1)
Dr. Beel somt dan op hoe. ondanks
het bevel .„staakt het vuren" tot verzet
en moord werd aangespoord door de re
publiek.
„De republikeinse propaganda maakte
gebruik van Koranteksten, op de heilige
oorlog betrekking hebbend, om het reli
gieuze gevoel tegen de Nederlanders in
opstand te brengen. Dagelijks werden In
donesiërs en Chinezen, van samenwerking
verdacht, ontvoerd, verminkt en afge
maakt. Dagelilks stonden de Nederlandse
troepen nog aan aanvallen van geregelde
en ongeregelde republikeinse troepen
bloot.
De lijst dezer overtredingen van het
stakingsbevel is al even lang als de iyst
der bestandsschendingen, die ik twee
maanden geleden overlegde. Sedert 5
Augustus, de dag, waarop de vyande-
ïykheden zouden worden gestaakt, heb
ben de republikeinse benden byna 1400
aanvallen op Nederlandse troepen ge
pleegd, niet glechts langs nieuwe grens,
lijnen, doch ook diep in de bevryde
gebieden, soms »elfs binnen de oude
demarcatielijnen v
Mag het verwondering wekken, dat,
waar dit alles geschiedde zonder dat dit
op de houding van de Veiligheidsraad in
vloed bleek uit te oefenen, zich een on
redelijke angst van de bevolking en de
bestuurders In Oost- en West-Java en In
de nieuw ontsloten gebieden van Sumatra
meester maakte? Een angst, die werd
gevoed door fluistercampagnes, volgens
welke de Nederlanders zich spoedig ge
dwongen zouden zien terug te trekken
binnen de oude demarcatielijnen, zo niet
Java en Sumatra geheel aan het lot over
te laten.
Gelukkig heeft deze kentering ten
onganste zich niet biyvend doorgezet
en mag men thans wederom van een
neiging tot ommekeer, ditmaal ten
goede, spreken.
De omstandigheid, dat de republiek
in de Veiligheidsraad geen enkel
wezenlijk succes bereikte, het feit, dat
de Nederlanders, alle republikeinse
aanvallen ten spijt, blijven waar zij zijn
en daarin ook niet worden belemmerd,
de geruststellende verzekeringen, die de
luitenant-Gouvemeur-Generaal heeft
gegeven omtrent de terugkeer van
orde, veiligheid en recht in de be
vrijde gebieden, het groeiende inzicht
ten slotte, dat gevolg geven aan de
ophitsende oorlogspropaganda van de
republiek slechts tot ellende van eigen
land en volk voert, dit alles brengt
bezinning en doet het vertrouwen weer
ingang vinden, dat Nederland er uit
eindelijk toch in zal slagen een defi
nitieve bevrijding uit de terreur der
onverantwoordelijke elementen ln de
republiek te bewerkstellen
Wel ls waar ls de republiek voortge
gaan met haar schendingen van 't bevej
staakt het vuren, met niet-nakoming van
haar toezegging aan de Veiligheidsraad,
met haar tot blind fanatisme aanblazen
van de hartstochten tegen alles, wat niet
republikeins is.
Doch de werking van dit alles begint
af te siyten. De republiek verliest haar
vat op de vredelievende bevolking der
bevrijde gebieden en Het terrein wordt
rijp voor consolidatie.
Het beperkte doei, dat de Nederlandse
regering zich bü de aanvang der politio
nele actie voor ogen stelde, komt dus in
zicht. Vanzelfsprekend heeft de regering
zich voortdurend ernstig beziggehouden
met de vraag wat haar onder de gegeven
omstandigheden te doen stond.
Hoewel de opzet beperkt was gedacht,
kon uiteraard, daar dit ook van de hou
ding der tegenpartij afhing, niet uitge
sloten worden, dat voortzetting der actie
noodzakelijk zou blijken. Bij de opstel
ling der troepen na de voltooiing der
politionele actie heeft bij het opperbevel
deze mogelijkheid zwaar gewogen. En
toen gedurende de behandeling der
Indonesische kwestie in de Veiligheids
raad de ondermijningstactiek van de
republiek het opbouwwerk in de bevrij
de gebieden meer en meer ondoenlijk
scheen te maken, groeide allengs de
mogelijkheid van een noodzakelijk verder
oprukken tot steeds dreigender waar
schijnlijkheid.
Tegelijkertijd echter groeide het
besef dat een dergelijk verder op
rukken, gegeven de stemming ln de
Veiligheidsraad, steeds ernstiger be
zwaren mee zou brengen. De span
ning tussen het Indonesische en het
internationale aspect van het beleid
werd groter. De doorvaart tussen
Scylla en Charybdis steeds nauwer.
Slechts wie ln die dagen mede de
verantwoordelijkheid voor de toe
komst van ons Rjjk heeft gedragen,
kan pellen hoe diep deze tenslotte
haast onhoudbare spanning leefde,
in leder lid der regering, in ieder,
die. op welke post ook ln Indonesië,
in het buitenland of in Nederland,
mede aan de oplossing van het In
donesische vraagstuk werkte. Deze
spanning is thans aanmerkelijk ver
minderd.
De regering heeft de indruk, dat de
greep van de republikeinse propaganda
op de bevolking der bevrijde gebieden
begint te verzwakken. Zolang nu d|:
mogelükheid groter schijnt, dat het ge
stelde doel zonder voortzetting der actie
'van onze troepen kan worden bereikt,
moeten de zeer ernstige repercussies, met
name van buitenlandse zijde bij een der
gelijke voortzetting te verwachten, te
sterker in aanmerking worderf genomen.
Intussen dienen alle andere middelen,
die tot het gestelde doel leiden, te wor
den aaijvaard.
De Regering heeft met de Luitenant-
Gouverneur-Generaal en met de Com
missie-Generaal de richtlijnen van het
verder te voeren beleid uitgestippeld.
Het gestelde doel was drieledig. Voorop
stond de onhoudbare toestand te be
ëindigen.
Welnu: het gebied waarover de
politionele actie zich heeft uitge
strekt is op zichzelf voldoende om
dit doel te bereiken. Het totale thans
binnen onze controle gestelde gebied
bevat voldoende economische levens
mogelijkheden voor de hele binnen
dit gebied wonende bevolking. Deze
bevolking verlangt echter één ding
in ruil voor haar medewerking aan
de vreedzame opbouw: de verzeke
ring, dat het terreurregime der on
verantwoordelijke elementen in de
Regering en in de gewapende macht
der Republiek niet terugkeert.
De Luitenant-Gouverneur-Generaal
heeft, daartoe uitdrukkelijk door de Re
gering gemachtigd, tot tweemaal toe
deze verzekering gegeven. Hij heeft dui
delijk de grenzen aangegeven van de
gebieden, waarbinnen hij voortaan niet
meer de jure, maar ook de facto het
gezag zal uitoefenen en waar dus het de
facto gezag van de republiek niet meer
geldt.
De consolidatie in deze gebieden is in
middels reeds begonnen. De zorg voor
orde en veiligheid zal worden opgedra
gen aan een gemengd, voornameiyk In
donesisch politie-apparaat. hetgeen
thans reeds in opbouw is. Deze conso
lidatie zal voortgang vinden door dc op
bouw van een eigen voorlopig bestuur in
deze gebieden.
Het tweede punt van de doelstelling
der politionele actie was: het scheppen
van betere voorwaarden tot het uitvoe
ren van het staatkundig hervormings
plan, neergelegd in de overeenkomst van
Linggadjati.
Ondanks alle moeilijkheden met de re
publiek gaat het staatkundig hervormings
werk gestadig voort.
De besprekingen die in de laatste we.
ken zijn gevoerd met de thans hier te
lande vertoevende delegaties van Oost.
Indonesië en de drie voornaamste ge
biedsdelen van Borneo, alsmede met de
vertegenwoordigers van belangrijke be
volkingsgroepen op Java en Sumatra
hebben de regering nog eens duidelijk
gemaakt hoe constructief de beginse
len van Linggadjati werken, wanneer zij
aan belde zijden eerlijk en loyaal wor
den toegepast.
Ik mag daaraan wel toevoegen, dat deze
besprekingen aan de andere zijde, naar ik
vertrouw, nog eens duidelijk hebben ge
maakt. dat de gebieden, waar zich het pro
ces der hervorming langs de weg der
vreedzame evolutie heeft voltrokken, er
op- mogen rekenen, dat dit proces, voor
zover het van de 'regering afhangt, ten
snelste voortgang zal vinden.
Van <Je zijde der Oost-Indonesische re
gering is de wens te kennen gegeven om
de overeenstemming tussen haar en do
Nederlands-Indische regéring verkregen en
tot uitdrukking gebracht in een ordon
nantie op grond der overgangswetgevtng.
te bevestigen in een overeenkomst. De re-
sering is bereid hieraan tegemoet te ko
men.
Ten einde deze voortgang te bespoe
digen, stelt de regering zich ten eerste
voor ln de naaste toekomst over te gaan
tot, de vorming van een centrale organi
satie. die zich zal kunnen ontwikkelen
tot de voorlopige federale regering.
Ten tweede stelt de regering zich voor
om, gelijk ln de Troonrede reeds werd
aangekondie-d, te bevorderen door een be
perkte herziening der Grondwet de mo
gelijkheid te openen, dat wettelijke voor
zieningen ter voorbereiding van de nieu
we staatkundige structuur van het Ko
ninkrijk op de kortst, mogelijke termijn
kunnen worden getroffen. Ken definitieve
herziening der Grondwet kon uiteraard
eerst plaats vinden, wanneer deze nieuwe
structuur, door de KIJkseonferentle voor
bereid. als een a(gvron<i geheel kan wor
den overzien. De regering heeft besloten
een onderzoek naar deze mogelijkheid op
to dragen aan een beperkte commissie,
waarvan de samenstelling ilezer dagen he
kend zal worden gemaakt-
Ten slotte meent de regering, dat de
wet op de Commissie-Generaal niet meer
aansluit aan de Inmiddels zozeer veran-
door CLARENCE
BUDINCTON KELLANDf
30
Bowle glimlachte. „Vergeet het verle
den," zei hy. „Noblesse oblige is by mrs.
Jim onbekend en u moet zich niet aan
stellen als 'n schichtige prinses." Plot
seling werd hij ernstig. ,.Ik wil u een
raad geven. U kunt niet half prinses, half
zakenvrouw blijven. Uw kroon, hebt u
afgelegd en nu moet u nog afrekenen
met de geestelijke ballast er van." Hij
zweeg even als zocht hy naar de juiste
woorden. „Om de een of andere dwaze
reden ls dat voor mü erg belangryk. Jane
Smith. Als diep ln uw hart het verlan
gen sluimert om weer terug te keren tot
het oude, wel, houd dan vast aan de oude
opvattingen en gewoonten. Maar wanneer
het uw plan ls voorgoed in Amerika te
blijven, tracht dan Amerikaans te den
ken en te leven Ben ik duidelijk?"
„Ja," antwoordde Jane peinzend.
„Maar het 1® lang niet eenvoudig om
om een jarenlange opvoeding ln één slag
over boord te zetten... Waarom neemt u
de moeite om mij die raad te geven?"
„Omdat het voor my een groot verschil
maakt. Als u een voormalige prinses
blijft, zal mijn leven ln een geheel andere
richting gaan, dan wanneer u gewoon
Jane Smith bent, een meisje zonder ti
tels, dat niet bang is voor de toekomst,
dat het leven aandurft."
Jane zat doodstil; haar kleine, knappe
gezicht stond ernstig.
„Dat is een moeilijke beslissing," zei
ze tenslotte. „Men ontdoet zich niet van
een karakter, zoals men een jas uittrekt.
U moet bedenken: mijn hele leven ben
ik opgevoed tot een bijzonder soort
vrouw. Ik ben nu vijfentwintig en al die
jaren hebben mijn wijze van denken en
leven bepaald. En nu verlangt u van mij
dat ik in een oogwenk een heel ander
karakter heb."
„Ik begryp dat het moeilijk ls," zei
Bowle.
„O. Ik wil zo graag dat andere karak
ter hebben. Het ïykt mU zo heerlijk om
ja of nee te zeggen al naar mijn hart het
ingeeft! Vrij te zijn te lopen, te sprin
gen, te dansen wanneer Ik dat wil. Ja,
mijnheer Bowle. ik wil zelf dolgraag een
heel ander mens worden, heus!"
„En geen stap terug in het verleden als
dat na de oorlog weer mogelijk is?"
„Neen." zei Jane beslist. „Hier wil Ik
blijven leven; dat verlang ik met hart
en ziel met 'inbegrip van
„Van wat?" vroeg Bowle.
„Van alle kleine dingen die het nieu
we leven met zich medebrengt," zei ze
ernstig.
Een poosje zaten zy zwijgend voor zich
uit te staren, tot Jane heel nuchter het
zwijgen verbrak.
„Ik wilde graag nog even over een za
kelijk onderwerp praten," zei ze.
„En ik zou het nog wel even over Ja
son Tickle willen hebben," zei Bowie.
„Dat komt op hetzelfde neerIk
zit in grote moeilijkheden. Wanneer ik 't
vertrouwen van die eigenaardige, vrien
delijke man kan winnen, zal Ik heel wat
kunnen verdienen. Maar hy maakt het
mij wel moeilijk; hij wil, dat ik één ka
mer bij wijze van proef inricht Ik heb
er het geld niet voor."
„Daar zou Ik misschien wel voor kun
nen zorgen," zei Bowie. „Ik heb wel
vrienden
„Neen," zei ze beslist. „Het is een
proef; ik moet het zelf klaar spelen, zon
der hulp van een vriend."
„Flink, maar een beetje dom." zei hy.
„Helemaal niet dom; dat is de enige
weg. Maar ik heb veel geld nodig want
Ik wil er iets moois van maken."
„U moest wat beter om uw veiligheid
denken, wanneer u in dat huis bent," zei
Bowie.
„Dat doe ik heus wel." zei ze
te houden," zei hjj.
„Hoe weet u dat?"
„Een goed soldaat zendt spionnen uit,"
zei hy. „Er broeit iets rond Jason Tickle.
Hy heeft veel geld en daar zitten ze
achteraan. En u dreigt hun plannen te
dwarsbomen. Ik weet niet hoe maar
ik houd er niet van."
„Ik ook niet," zei ze. „maar het is nu
eenmaal zo."
„Mannen in de bosjes. Opgesloten in
de toren. Het had ook erger kunnen zijn.
Als er geld op het spel staat, is het le
ven van een meisje van geen belang. U
kunt genoeg andere opdrachten krijgen;
waarom trekt u zich niet terug, het zou
veel veiliger voor u zyn."
Ze glimlachte vriendelijk tegen hem en
sprong op. „Kom," zei ze toen, „laten
we teruggaan en gaan zwemmen."
zy wandelden naar de zwemvyver en
Jane begaf zich naar een badhokje. Na
eep kwartiertje keerde zy terug en nie-
■mand zal ooit weten hoe zenuwachtig en
verlegen zy zich voelde; haar schou
ders recht, met opgeheven kin en de
ogen strak voor zich uit gericht, liep
zy op de vijver toe. Op de spring
plank stond zy even stil en in
het zonlicht stak haar donker glan
zend haar scherp af bij het witte zwem
pak. Toen dook zy en gedurende een paar
seconden leek zij een glanzende pyi die
door de lucht schoot.
Jason Tickle's doffe droevige oven wa
ren wqd open. „Verdikkeme," mompeldp
hii. „precies een prinses
VEERTIENDE HOOFDSTUK
Jane Smith en haar adviseurs waren
ln een ernstig gesprek gewikkeld, waar
van de financiën het onderwerp vorm
den.
Er zijn drie manieren," zei Jane,
„waarop men eerlijk aan geld kan ko
men: vinden, verdienen of lenen."
„Uit mijn contact met bankiers," merk
te mr. Brown op, de voormalige minister
van financiën, „weet ik, dat zy gewoon-
ïyk een zekere waarborg voor hun geld
eisen."
„Ik betwijfel of de grote bankiershulzen
zich voor ons probleem wel zullen inte
resseren," zei Jane.
„By myn onderzoekingéh," zei nu mr
Black, met de vingers zijn witte baard
strelend, „heb ik geconstateerd dat er
een groot tekort aan meubelen is. Twee
dehands meubilair brengt veel geld op."
„Maar dat bezitten wy Immers niet."
zei Jane.
De ex-premier toonde zowaar reeds
enig zakelijk inzicht. „We kunnen het
ons wel verschaffen zei hij- „Ahum eh,
we zouden bijvoorbeeld goedkoop kunnen
inkopen en met enige winst verkopen."
derde omstandigheden. Zy overweegt,
teneinde ln de naaste toekomst
de bijzonder zware tank van de luitenant-
Gouverneur-Generaal te verllehten, de in
stelling van een collegiaal orgaan, waarin
de luitenant-Gouvemeur-Generaal zijn
verantwoordelijkheid mede door anderen
gedragen zal zien.
In verband hiermede hebben de bolrle
leden der Commissie-Generaal zich bereid
verklaard hun mandaat ter beschikking te
stellen. De regering zal belde h-ren uit
nodigen haar voorshands van advies ie
blijven dienen.
Het derde punt in bet doel dat de re
gering zich bii de aanvang der politionele
actie had gesteld was de republiek als zv-
danig niet te vernietigen, doch voor
haar de mogelijkheid open te houden,
zoodra aan bepaalde voorwaarden zal
zijn voldaan, alsnog ln het federatieve ver
hand naast de andere delen van Indonesië
haar plaats in te nemen.
Ook aan deze doelstelling houdt de re
gering vast.
zy ziet de situatie binnen de repu
bliek aldus. Na een zekere tyd van op
gang hebben zich in het inwendige van
deze organisatie, die aanstonds als een
volwaardige staat wenste te worden be
schouwd, verwordingsverschynselen voor
gedaan. Men had een gebouw gescha
pen dat in alle onderdelen zwakke pun
ten vertoonde. Uiteriyk trachtte men
de volledige apparatuur van een staat
te vertonen, doch innerlijk ontbrak zo
wel aan het staatsgezag als aan de ad
ministratie zeer veel.
Men had een politie-apparaat, doch
de misdaad hield vry spel. Men had
een departement van Financiën, doch
niemand wist by benadering hoeveel
geld er werd uitgegeven en hoeveel
bankpapier in omloop was. Overal
werd het bestuur doorkruist door de
willekeur van gewapende groepen en
de strijd om de macht tussen plaat
selijke politieke leiders of bendehoof-
den. Twee groeperingen openbaarden
zich nu. De obstructief denkende lei
ders wilden de weg van samenwerking
op basis van vrijwilligheid met Ne
derland. Daartegenover stonden ech
ter de fanatici zonder gevoel voor de
juiste verhouding en de kwaadwillende
elementen, die zich indertyd van de
Japanse wapenen meester maakten,
voordat de geallieerden deze hadden
ingenomen, en die door de Japanse
geest en door eigenbelang werden ge
leid. Met bezorgdheid heeft de rege
ring waargenomen hoe deze laatste
groep geleidelijk aan invloed binnen
de republikeinse regering won. ZU
heeft de hoop gekoesterd, dat het be
reiken van overeenstemming in Ling
gadjati versterking zou brengen aan
de constructieve elementen in de re
publiek, die zich zeer bepaaldelyk
voor het bereiken van dit resultaat
hadden ingezet. Het heeft niet zo
mogen zyn.
De wijze, waarop tegen het einde van
de onderhandelingen, toen het politio
neel ingrijpen ging dreigen, verschei
den en der constructieve elementen in
Djokja ter zijde werden geschoven of
werden gedesavoueerd, bewees onmis
kenbaar dat deze groep het onderspit
had gedolven.
Het is deze omstandigheid, die het
hernieuwd overleg tussen Nederland en
de republiek, dat de commissie van drie
ongetwyfeld zal willen bevorderen, voor
alsnog ernstig dreigt te bemoeliyken.
Mochten binnen het gebied der repu
bliek toestanden biyven voortduren, die
een gevaar vormen voor de veiligheid in
het Verre Oosten, mocht daar een haard
j van onrust en terreur blijven bestaan,
dan is Nederland er van overtuigd, dat
het beter begrip zal vinden voor ae taak,
die ook tegenover de Verenigde Volken
op haar rust: de taak om tezamen met
Indonesische gezagsdragers de veiligheid
te waarborgen, het recht gelding te ver
schaffen en de voorwaarden te scheppen
voor het economisch en geestelijk welzyn
der Indonesische volken en voor de duur-
zam samenwerking met Nederland,
Suriname en de Nederlandse Antillen.
Dit is echter alleen mogelijk, indien de
beginselen van Linggadjati ook ten aan
zien van de republiek weer tot leven
komen.
De regering biyft hopen, dat aan
republikeinse zijde de wil tot werkelyke
samenwerking aanwezig blykt Wil de
regering der republiek tot vreedzame
oplossing van de gerezen moeilijkheden
geraken, wil zy inderdaad aan de vor
ming van de Verenigde Staten van
Indonesië deelnemen, dan zal de lei
ding moeten berusten bij de construc
tieve elementen, die willen werken aan
het scheppen van welvaart en rechts
orde in het republikeinse gebied en
aan de opbouw van de Verenigde Sta
ten van Indonesië en de Nederlands-
Indonesische Unie.
Elementen, aan welke de samenwer
king tussen Oost en West en tussen
alle volken in de kring der Verenigde
Naties ter harte gaat. Meermalen reeds
heeft de regering een beroep op deze
constructieve elementen gedaan. Zü
moge dit beroep thans herhalen, daar
bij er op wijzend, dat de samenwerking
nu meer dan ooit geboden is, en dat
de goede diensten van de Veiligheids
raad een ontwikkeling in deze richting
kunnen vergemakkelijken.
In de Ryksbegroting 1948, Verkeer en
Waterstaat, is f 75.000 uitgetrokken voor
kosten van onderhoud van een vliegtuig
ten behoeve van de leden van het Ko-
ninkiyk Huis en de regering.
De Nederlandse handels- en industriële
missie naar IJsland is Zondag in ons
land teruggekeerd. Zy had het karakter
van een goodwill-missie uit industriële en
handelskringen en was op verzoek van
onze regering georganiseerd door het
centraal orgaan voor de Nederl. econ.
betrekkingen in het buitenland. In IJs
land heeft men de belangstelling van
Nederlandse zyde zeer gewaardeerd en
bestond zeer veel animo voor Nederlandse
producten. In hoofdzaak ging deze uit
naar Philipsartikelen, bouwmaterialen,
linoleum, textiel, landbouwmachines,
apparaturen voor de vissersvloot, bloem
bollen en fruit.
Van Nederlandse zyde wenste men in
voer van visproducten als traan en vis
meel. In concept is een handelsverdrag
tot stand gekomen, dat van IJslandse
zyde reeds goedgekeurd is.
