HULP AAN EUROPA DRINGEND NODIG
Om noodlottige achteruitgang
te voorkomen
Blijvende bijdrage
gevraagd
ALGEMENE HAVENSTAKING
IN FRANKRIJK
UNO-maatregelen gevraagd
tegen groepsmoord
T
RADAR BIJ DE K00PVAARDU
De leerplichtwet
veranderd
Niet bevreemdend
Propagandaraad der Katholieke
Volkspartij geïnstalleerd
Vaste hulptroepen zijn onmisbaar"
Snel tempo van invoering op de
Nederlandse vloot
DUITSE HERSTELBETALINGEN
682 fabrieken worden ontmanteld
Tol hoofd en hart
Clayton wil meer en
spoediger hulp
Grondwetcommissie
geïnstalleerd
Kardinaal De Jong
naar Leuven
Staking in gas- en electriciteitswerken
dreigend; Métro rijdt weer
BRANDENDE KWESTIE
Radarservice als
nieuw beroep
Opnieuw Chinezen
bevrijd
Na één jaar dienst in ons
land niet meer naar Indië
Het weer
MUmmn
wê
Advocaat legt
verdediging neer
DONDERDAG 16 OCTOBER 1947
71sfe JAARGANG No. 23976
WAARSCHUWING VAN MARSHALL
Zijn ontslag bevestigd
V?
Amerikaanse waarnemers
weer op inspectie
Brutaal optreden van
delinquent
00ST-IND0N. KABINET
BIJEEN
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTEN: 30 ets. p. w„ f 3.90 p. kwart.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mffltmeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Het protestantse dagblad „Trouw"
spreekt er in zijn nummer van
gisteravond zijn bevreemding over
uft, dat bij de plechtige eedsaflegging
door de Prinses-Regentes in de Ridder,
zaal de Kardinaal-Aartsbisschop als de
voornaamste gast beschouwd werd, het
geen bleek uit het feit, dat'de Kardinaal
alleen onmiddellijk achter de Raad
van State zijn zetel had ingenomen.
„Trouw" oppert weliswaar geen be.
zwaar tegen de aanwezigheid van Zijne
Eminentie, noch tegen de plaats, die
hij innam het blad acht het juist,
dat aan vertegenwoordigers der kerken
préséance verleend wordt maar het
spreekt zijn leedwezen uit, dat de Hoog-
ste Ambtsdrager van de Katholieke
Kerk in Nederland daar alléén gezeten
heeft Volgens het blad hadden op de
zelfde rfj, naast de zetel van de Kardi-
haal, de vertegenwoordigers van de Pro.
testantse en Oud-Kath. kerken behoren
te zitten.
Zonder een bgenblik aan de goede
trouw yan „Trouw" te willen twijfelen
bevreemdt ons deze opmerking toch.
Het blad had immers behoren te weten
dat een Kardinaal, een Prins der Kerk
fn rang ge lij k staat met
Prinsen van den Bloede. Mis
schien zal het protestantse blad zich
moeilijk kunnen neerleggen bij een er
kenning van de hiërarchie in de Rooms.
Kath. Kerk. Daarom lijkt het ons goed
het blad te verwijzen naar een officieuze
mededeling uft Den Haag, waarin de re
denen worden uiteengezet waarom de
Kardinaal bij de eedsaflegging deze voor-
oame plaats heeft ingenomen.
„Naar aanleiding van critiek, wel
ke enige bladen uitgeoefend hebben
op de plaats welke Kardinaal de
Jong innam bij de plechtige beëdi
ging van H. K. H. Prinses Juliana
als Regentes van het Koninkrijk,
welke bladen van mening waren, dat
de Kardinaal zijn plaats had moe
ten vinden tussen de vertegenwoor
digers van de andere kerkgenoot
schappen, deelt men aan het A. N.
P. van bevoegde zijde mede ter voor
koming van verder misverstand, dat
Kardinaal de Jong niet was uitge
nodigd als kerkelijke autoriteit, doch
als Grootkruis in de Orde van de
Nederlandse Leeuw, evenals prof.
Gerbrandy, generaal Winkelman en
admiraal Helfrich. Hieruit volgt, dat
des Kardinaals plaats niet was bij
de uitgenodigde kerkelijke vertegen
woordigers, onder wie de Opperrab
bijn In het ressort 's-Gravenhage.
Dat de Kardinaal bovendien zijn
plaats niet had tezelfder hoogte als
de Grootkruisen in de Orde van de
Nederlandse Leeuw, vindt zijn oor
zaak hierin, dat hij internatio
naal protocolair wordt be
schouwd als Prins van den
Bloede. Bij de plechtigheid is ge
heel gehandeld overeenkomstig het
desbetreffende protocol."
Wij zouden naar aanleiding van dit
sommuniqué willen opmerken, dat de
Kardinaal ongetwijfeld naast Grootkruis
Ned. Leeuw, ook uitgenodigd is als ver
tegenwoordiger van de Kath. Kerk, even
als immers de vertegenwoordigers van
andere kerkgenootschappen hun Kerken
representeerden.
Uit het bovenstaande blijkt, dat, ook
al waren vertegenwoordigers van Pro.
testantse en Oud-Kath. kerken aanwe
zig geweest, de Kardinaal tóch de voor
naamste gast zou zijn geweest en de
zelfde ereplaats zou hebben ingenomen-
Er is dus niets bevreemdends gebeurd
bij de plechtigheid in de Ridderzaal.
Hoewel wij er van overtuigd zijn, dat
„Trouw" in geen enkel opzicht de persoon
van de Kardinaal heeft willen kwetsen,
blijkt het blad geen juist begrip te heb
ben van de Hoge Waardigheid van een
Prins der Kerk.
"77V-y'
i
Naar wij vernemen ligt 't in de bedoe
ling, dat Z.Em. Joh. Kardinaal De Jong
in verband met het hem door de Univer
siteit van Leuven verleende ere-doctoraat
in de theologie naar Leuven zal gaan, om
aldaar persoonlijk de doctorsbul in ont
vangst te nemen.
George Marshall, de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken, heeft op
de slotzitting van de bijeenkomst van
het C.I.O.,een van de twee grote Ame
rikaanse vakverenigingen, met klem ge
wezen op de dringende noodzakelijkheid
van positieve tussentijdse maatregelen
om een noodlottige achteruitgang van
Europa, politiek, economisch en psycho
logisch, te voorkomen, zolang het Con
gres nog niet voldoende tjjd heeft om een
mogelijk plan op lange termijn voor
Amerikaanse hulp te overwegen en uit
te voeren.
Marshall ging de geschiedenis van het
plan-Marshall nog eens na en herhaalde
de voorwaarde, dat de V. S. er van moe
ten verzekerd zijn, dat de deelnemende
landen al het mogelijke in het werk zul
len stellen om de productiequanta te be
reiken, die zij zich hebben voorgesteld,
en de noodzakelijke financiële hervor
mingen zullen aanbrengen.
Sprekende over de buitenlandse poli
tiek der V. S.. zeide Marshall, dat het
in de kern gaat om de vraag, of de mens
al of niet vrij zal worden gelaten om
zijn sociaal, politiek en economisch be
staan te organiseren in overeenstemming
met zijn wensen of dat zijn leven wordt
geregeld en voorgeschreven door kleine
groepen van mensen, die zich deze wille
keurige macht hebben toegeëigend. Al
dergelijke theorieën lijden, volgens
Marshall, aan het grootste van alle his
torische euvelen, het denkbeeld, dat in
de aangelegenheden van de mens het
doel de middelen heiligt.
In diplomatieke kringen te Washing
ton beschouwt men Marshall's rede als
een waarschuwing zowel tot de V. S.
als tot het continent. Men is van oor
deel, dat in zijn verklaring, dat de Wes
terse beschaying dreigt te verdwijnen
tengevolge van de huidige wereldsituatie,
een beroep ligt opgesloten niet alleen
om de communistische argumenten re
gelrecht te verwerpen, doch ook om een
positieve en blijvende bijdrage te leve
ren voor het programma van economi
sche hulp, dat, naar men verwacht, meer
dan iets anders in staat wordt geacht
om eventueel deze argumenten krachte
loos te maken.
In deze kringen voelde men achter
Marshali's woorden het besef van het
gevaar van inflatie voor de Amerikaan
se economie en in het bijzonder van een
mogelijke nieuwe serie van looneisen,
die men in sommige kringen te Washing
ton in het volgend jaar van de vakver
enigingen verwacht.
Uit Marshali's herhaling van de hou
ding der Amerikaanse regering ten op-
Het Franse kabinet, aldus meldt Reu
ter, ls gisteren in een bijzondere
zitting bijeengekomen om de staking van
het metro- en buspersoneel te bespre,
ken. Ramadier zette de ernst van de
arbeidssituatie uiteen en bracht tevens
verslag uit van noodmaatregelen, die de
regering heeft genomen om de staking
te breken. De premier deelde mee, dat
hij niet verder wenst te onderhandelen
met de CGT, zolang deze vakver
eniging de stakers niet instrueert het
werk te hervatten. De CGT volhardt
echter in haar houding. Het standpunt
van de regering blijft dus niet te onder,
handelen onder de druk van een sta-
king.
De CGT heeft geprotesteerd tegen het
gebruik van militairen ais stakingbre
kers en het oproepen van vrijwilligers.
De vakbeweging blijft de stakers alle
hulp toezeggen en de andere arbeiders
oproepen He transportarbeiders te sten.
nen. De arbeiders in de gas. en eleetri-
citeitswerken hebben ten getale van
100.000 man ook met staking gedreigd,
welke werd afgewend, nadat de regering
in een loonsverhoging van 10% had
toegestemd.
Nadat de onderhandelingen tussen ver
tegenwoordigers van de koopvaardij en
het ministerie van Openbare Werken
mislukt waren, is hedenmorgen in alle
havens van Frankrijk en Algerië hei
werk volledig neergelegd.
Het hoofdbestuur van het verbond
van Vakverenigingen is voor Maandag
morgen bijeen geroepen. Mogelijk houdt
dit besluit in, dat er de volgende week
een algemene staking in Parijs en omge
ving zal uitbreken. Woensdagavond werd
door de taxi-chauffeurs en aapjeskoet
siers in Parijs het besluit genomen zich
gedurende een dag bi) de staking aan te
sluiten.
De kabinetschef van Ramadier heeft
het Christelijke Vakverbond ontvangen.
Naar de laatste berichten melden
heeft de secretaris-generaal van vakver
enigingen van conducteurs van de Pa-
rijse „Metropolitain" aan de vergadering
De openbare mening staat over "het
algemeen zeer snel klaar, om te reage
ren, wanneer bepaalde personen of klei-
ae groeperingen van mensen onrecht
vaardig worden behandeld of aan vervol
ging bloot staan. Wanneer 't echter gehe
te bevolkingsgroepen betreft, wanneer 'n
bepaald volk of ras met uitroeiing be
dreigd wordt, zijn dikwijls deze reacties
veel minder snel of fel. Een dergelijke
uitroeiing van gehele groeperingen,
thans dikwijls aangeduid met de naam
groepsmoord in tegenstelling tot man
slag (het doden van één persoon), is het
onderwerp van een uitstekende brochure
uitgegeven door de Amerikaanse Bond
Voor de Ü.N.O.
De brochure geeft de richtlijnen aan,
volgens welke de U.N.O. het probleem
van groepsmoord moet oplossen. De
Amerikaanse Bond voor de U.N.O. stelt
voor een vergadering te beleggen over
deze kwestie en brengt de volgende pun
ten naar voren:
1) Gezien het feit, dat groepsmoord
«en internationaal misdrijf is, moet aan
ieder land het recht worden toegekend,
een ieder die zich schuldig heeft ge
maakt aan een dergelijke moord roor
de nationale rechtbanken van dat :ana
te brengen, indien hij of zij op het
grondgebied van zulk een staat gear
resteerd wordt.
Groepsmoord dient behandeld te wor
den op dezelfde wijze als zeeroverij
2) Aan de U.N.O. wordt in overweging
gegeven een internationaal tribunaal op
te richten ter berechting van de meest
flagrante gevallen van groepsmoord.
3) Voor de organen van de U.N.O. moet
de mogelijkheid woeden opengesteld tus
senbeide te komen ten gunste van ver
volgde minderheden over de gehete we
reld, en, zo nodig, sancties toe te pas
sen. Dergelijke sancties zullen een func
tie van preventieve aard vervullen en
de collectieve actie van de meerderheid
der naties tegenover een enkele meedo
genloze natie vertegenwoordigen.
4) Geldelijke vergoedingen zullen moe
ten worden uitgekeerd aan de overle
vende leden van de groepen die het
slachtoffer wercten van groepsmoord.
De voorstellen tegen deze moord zul
len spoedig voor de Algemene Vergade
ring van de U. N. O. komen. Zij zijn de
e^ge 'doelmatige en wettige remedie
tegen een herhaling van barbaarse
praktijken, zoals de wereld die in het
nabije verleden moest verduren. Of zo
als Sir Hartley Shawcross verklaarde:
„We zijn geen kleinsteedse rechtsgeleer
den om ons bezig te houden met naar-
kloverijen. Het betreft hier een bran
dende kwestie en daarom moet groeps
moord een internationaal strafbare mis
daad genoemd worden en wel au, op
dit ogenblik.''
van de Bond de tekst doen toekomen
van een met de kabinet-chef van Ra
madier bereikte overeenkomst. De ver
gadering heeft in een vervolgens ge
houden zitting besloten het werk nog
heden te hervatten
zichte van de economische vraagstukken
in Europa, sprak volgens woordvoerders
in deze kringen, de reeds bekende te
leurstelling van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken over enkele gedeelten
van het tc Parijs opgestelde rapport, in
het bijzonder wat betreft de toekomstige
behoefte aan voedselimport en het ver
zoek om landbouwgereedschappen, en
enige bezorgdheid, of het Congres tevre
den zou zfjn met de beloften van de
Europese landen zich zelf te helpen.
Op het Witte Huis is bevestigd dat
William Clayton, onderstaatssecretaris
voor economische zaken der V.S., zijn
functie met onmiddellijke ingang zal
neerleggen. Clayton zal voortaan optre
den als adviseur van de minister van
Buitenlandse Zaken-
Van betrouwbare zijde verneemt Reu
ter, dat Clayton voorstander is van een
belangrijk grotere tussentijdse dollar
hulp aan Frankrijk en Italië, dan de
regering van Truman bereid is te vragen.
Hoewel het nimmer officieel bevestigd
is, zijn er uitvoerige berichten gegeven
aangaande een reeks telegrammen, die
Clayton gedurende de'laatste maanden
van zijn verblijf in Europa verzonden
heeft en waarin hij aandrong op onmid
dellijke hulp aan Frankrijk en Italië. Hij
was van oordeel, dat de tussentijdse
hulp aan deze landen twee milliard dol
lar diende te bedragen, terwijj het
maximum, dat Truman wil toestaan,
achthonderd millioen dollar bedraagt.
Over het algemeen geloofde men, dat hÜ
sceptisch stond' tegenover de bruikbaar
heid van het huidige programma voor
Europa.
Alvorens zijn post te verlaten deelde
Clayton Woensdag op een persconferen
tie mede, dat hij verwachtte, dat binnen
enkele dagen een accoord zou bereikt
worden ten aanzien van een wederzijds
Anglo-Amerikaans handelsverdrag.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Bidault, heeft de ministerraad
medegedeeld, dat de voorlopige tussen
tijdse hulpverlening der V.S. voldoende
zal zijn om de Franse industrie op gang
te houden tot het in werking treden
van het plan-Marshall.
Zaterdag vindt bij de Ned. Dok en Scheepsbouw te Amsterdam een unieke
gebeurtenis plaats. Kort na elkaar zullen de twee schepen ,JCarossa" en
„Karnton" van de helling lopen. De tweeling op de heUing.
De algemene staking in Parijs ontwricht het gehele verkeer. Nog nimmer
zag men im Parijs zoveel mensen op de straat. Vrachtauto's en andere
voertuigen worden voor personenvervoer gebruikt.
oen De Ruyter van de bekende tocht
naar Chatham huiswaarts keerde,
hadden de Admiraliteitsbodems
de bezem in top. Thans, in het midden
der twintigste eeuw, verkondigt de
zwiepantenne dat t „ruling the waves"
niet langer een privilege is van enkele
hoogedelgestrenge vlootvoogden, maar
open staat voor elke goudgestreepte
zeerob.
Na de opzienbarende militair-maritie-
mé ervaringen is radar ook bij de koop
vaardij een met gretigheid ingehaald
navigatie-instrument geworden en het
tempo, waarin het ene schip na het an
dere van een installatie wordt voorzien,
is veelzeggend voor de waarde, die er
door kapiteins en stuurlieden aan wordt
toegekend.
Ook Ned. scheepvaartmaatschappijen
zijn, naar ons uit een recent gesprek
met ir. H. T. Hylkema van „Radio Hol
land" gebleken is niet van zins bij
deze ontwikkeling achter te blijven. Het
eerste van de Nederlandse vloot deeluit
makende schip, dat met radar werd uit
gerust, was, zoals bekend, de „Willem
Barendsz". Dezer dagen is nu ook de in
stallatie aan boord van de „Nieuw Am
sterdam" gereed gekomen het is de
meest moderne Amerikaanse radarset,
werkend op een golflengte van 3 c.m. In
de loop van October zal het vlaggeschip
van de Rott. Lloyd, de „Willem Ruys",
uitvaren met een installatie van Engels
fabrikaat. Te Hardinxveld wordt de
laatste hand gelegd aan de „Prins
Alexander", een zeer modem vracht, en
passagiersscheepje, dat eveneens door
„Radio Holland" met radar wordt uitge
rust.
Deze radarbedrijvigheid heeft inmid
dels al weer geleid tot het ln het leven
roepen van een service-afdeling. Hoe
voortreffelijk de installaties ook zijn, men
heeft natuurlijk rekening te houden met
de tand des tijds op de hoge zee al
licht iets feller ln uiting dan op het
land. Het personeel werd door „Radio
Holland" voor zijn taak bekwaamd.
Gevraagd naar de perspectieven van
dit nieuwe beroep, meende onze zegsman,
dat de radar-service slechts een beperkt
aantal ingenieurs en technici uitricht
biedt; begrijpelijkerwijze een elite-groep.
Vanzelfsprekend werd ook nog even
geïnformeerd naar de ervaringen op de
„Willem Barendsz". Gebleken is, dat de
installatie uitstekend heeft voldaan en
vap groot nut was voor de navigatie in
he Zuidpoolgebied, zowel als voor het
„binnenbrengen" van de vangboten. De
expeditie kon ook bij mist en duisternis
door de ijsbergen heen haar weg vervol
gen (eens werden meer dan 100 ijsber
gen geteld), terwijl bij slecht weer, na
dat de.catchers eerst door radiopeilingen
óf door de vangboten zelf óf van de
W.B. genomen tot op 10 mijl van het
moederschip waren gebracht, ze verder
haast spelenderwijze gedirigeerd konden
worden.
Dreigde tjsgevaar, dan werden per t.
phone de nodige waarschuwingen en
aanwijzingen doorgegeven. Op 100
m. genaderd, waren de vangboten
met het blote oog te volgen en wer
den dan radio-telefonisch geïnstru
eerd of per praai-installatie (loud-
hailer zoals de nieuwe term luidt)
verder gedirigeerd.
.Daar de walvissen, behalve op popu
laire illustraties, altijd onder water
zwemmen, ls, zoals overigens verwacht,
de radar voor de opsporing van deze
vetproducten van geen nut geweest.
Het functioneren van de radar werd
geen ogenblik belemmerd door de weers
omstandigheden, zelfs ijsbekleding van
de antennes ter dikte van 7 8 c.m.
bleef zonder invloed. Tijdens de uit- en
thuisvaart werd de Tafelberg (Kaap
stad) op een afstand van 48 mijl „ge-
pipt" en varende door het Kanaal kon
men gelijktijdig beide kusten waarnemen.
De installatie heeft in totaal 600 uren
bijgestaan en het ls zeker een knappe
prestatie van het bedieningspersoneel,
er in geslaagd te zijn haar onder zulke
moeilijke omstandigheden in bedrijf te
houden laat staan om haar in uit
stekend werkende staat binnen te bren
gen. Zij was slechts één dag door een
mankement hors combat.
In een bijeenkomst, die de partij
secretaris, dr. L. A. H. Albering,
voor de Katholieke Volkspartij een
der Vlangrijkste noemde sinds de
bevrijding, heeft de partijvoorzitter,
de heer W. J. Andriessen, de Cen
trale Propagandaraad der partij ge
ïnstalleerd. De taak van deze Cen
trale Propagandaraad zal zijn het
leiden en coördineren van de propa
ganda voor de partij.
De partijsecretaris zal het nieuwe li
chaam, dat bestaat uit de propaganda
leiders der 18 kringen, voorzitten. In
zijn installatierede wees de partijvoor
zitter er op, dat de partij niet alleen ge-
zien mag worden als verkiezingsappa
raat, maar ook en vooral als een orga
nisatie, bestemd, bij voortduring leiding
te geven en voorlichting en vorming in
politiek opzicht na te streven. Als zo
danig heeft de partij grote behoefte aan
een weloverwogen, systematische en per
manente propaganda. Vaste hulptroepen
zijn onmisbaar.
Het is niet de bedoeling, de partij-
propaganda te centraliseren, verklaarde
dr. Albering. De belangrijkste propa
gandistische arbeid moet' gedecentrali
seerd verricht worden. Wel moet er vol
gens een weloverwogen plan blijven ge
arbeid worden. Men zal dan moeten ko
men tot het in het leven roepen van een
organisme, dat in staat is tot het in stand
houden en uitbouwen van de partij door
het kweken Van het inzicht, door het
ontwikkelen van het politiek bewustzijn
der katholieke Nederlanders.
De Centrale Propagandaraad zou op
korte termijn een raam van propaganda-
instituten in het leven dienen te roepen.
Dit raam zal bestaan uit Kringprepa-
ganda-commissies, bestaande uit de
kringpropagandaleider met zijn Staten-
kring-propagandaleiders (districtpropa
gandaleiders) en Statenkring (districts)-
propagandacommissies, bestaande uit de
Statenkringpropagandaleider met de
Het Nederlandse leger heeft giste
ren in Indië 80 Chinezen bevrijd
die door de republikeinen in West-
Java ontvoerd waren, alsmede een
aantal, dat op Midden-Ja va ont
voerd was.
Bij zes botsingen werden gisteren
zes Nederlandse militairen gewond.
Hedenochtend zijn de Chinese militai
re waarnemers met de „Liberator" ver
trokken, waarmee zij destijds in Batavia
zijn gearriveerd. De overige waarnemers
zijn nog in Batavia. De Amerikaanse
waarnemers alhoewel het rapport
reeds gereed is zijn wederom op In
spectie uitgegaan. Met een eigen Dakota
van de Amerikaanse luchtmacht arri
veerden rij te Palembang.
Ten einde te voorkomen, dat dienst
plichtigen voor betrekkelijk korte tijd
naar Indië worden nitgezonden, heelt de
minister van Oorlog bepaald, dat een
dienstplichtige, die, hetzU aaneengeslo
ten, hetzij met onderbreking, twaalf
maanden in werkelijke dienst is geweest,
niet meer naar de tropen mag worden
uitgezonden. Een uitzondering wordt ge
maakt voor hen, die aan de kaderscho-
len en de scholen voor reserve-officie
ren een opleiding hebben genoten.
Het derde K.L.M.-fotovliegtuig dat
in de loop van dit jaar naar West-Indië
wordt gezonden voor uitvoering van be
langrijke luchtkarteringsopdrachten in
het Westelijk halfrond is Woensdagmor
gen vertrokken.
plaatselijke propagandaleiders.
Dr. Albering omschreef de taak van
de propagandaraad als volgt:
a. Het nemen van initiatieven tot
bepaalde propaganda-actie en het
uitvoeren er van in kring en af
deling.
b. Het geven van richtlijnen en het
geven van daadwerkelijke leiding
en steun aan de plaatselijke pro-
pagandaclubs.
c. Het leggen van of het verbeteren
van contacten in en buiten de
partij.
In het komende seizoen zal de bijzon
dere activiteit gevraagd worden voor:
ledenwerving, opmarsactie en verkie
zingspropaganda. Een nadere uitwerking
van deze acties door de Centrale Propa
gandaraad zal in de eerstvolgende bij
eenkomst in November worden bespro
ken.
De minister-president, dr. L. J. M.
Beel, heeft vandaag in zijn kabinet de
Grondwetscommissie geïnstalleerd. Hij
schetste daarbij als taak der commissie
zich te beraden over de vraag of en, zo
ja, in hoeverre het wenselijk is de Grond
wet te wijzigen in dier voege, dat de
daarin gelegen beletselen voor de ter
voorbereiding van de hervorming van de
staatkundige structuur van het Konink
rijk noodzakelijke wettelijke bepalingen
worden weggenomen.
Verwachting tot Vrijdagavond-
Wisselende bewolking met aanvan
kelijk nog plaatselijk enkele buien.
Geleidelijk verder afnemende wind
tussen West en Noord. Kouder des
nachts.
Zon 7.06—17.44, maan 10.58—19.06.
'J S,
S
-
ij.fZiz '4èv..
wMrnmmm
De dwaasheid ten top. De dertigjarige
Roy Fransen, de Engelse duikkam-
pioen, gereed voor een duik van een
hoogte van ruim 22 meter in een
stalen tank met een wijdte van
slechts vier meter, die met water
gevuld is. Het schijnt echter een
peulschilletje voor hem te zijn, want
Roy loopt met plannen rond om de
hoogte tot dertig meter te verhogen.
De Britse bestuurscommissie en het
Amerikaanse militaire bestuur te Ber
lijn hebben gisteren verklaard, dat
thans, ingevolge het nieuwe bizonale
plan voor het peil van de Duitse In
dustrie, een definitieve lijst is opge
maakt van 682 Duitse fabrieken, die voor
herstelbetalingen zullen worden ont
manteld. 302 van deze fabrieken waren
uitsluitend bestemd voor de productie
van oorlogsmateriaal.
Van de op de nieuwe lijst voorkomen
de fabrieken bevinnen zich er 496 in de
Britse en 196 in de Amerikaanse zone.
De lijst van de Britse-zone bevat onder
meer de Kruppfabrieken te Essen
Rheinmetal-Borsig te Düsseldorf, August
Thysen-Huette te Duisburg, Bochumer
Verein te Bochum, de I. G- Farben-
industrie te Leverkusen en Ruhrstahl
te Witten.
In een gemeenschappelijke verklaring
hébben de Britse en Amerikaanse bevel
hebber bekend gemaakt, dat de Duitse
regionale economische bureaux binnen
twee weken „op goede gronden berusten
de voorstellen" mogen indienen voor in
de plaats stelling van andere fabrieken,
mits deze dezelfde productiecapaciteit
hebben als, die, welke op de lijst voor
komen.
In deze verklaring wordt tevens uit
eengezet, dat de beperking van de her»
stelbetalingen aan de slachtoffers van
de Duitse agressie „het noodzakelijk
maakt dat de overtollige industriële ca
paciteit onmiddellijk ter beschikking zal
worden gesteld.
Zonder organisatie bereikt men in
het leven niet veel De enkeling,
die alles zelf wil doen, telt slechts
op; een krachtige organisatie ver
menigvuldigt voor hem.
(Van een bijzondere medewerker)
Er is de laatste jaren een en ander
te doen geweest met de leerplicht
wet. En we vrezen, als in 1951 het
50-jarig bestaan van deze wet herdacht
zal worden, dat dan de strijd om het be
langrijkste punt. de duur van de leer
plicht, nog in alle hevigheid woeden zaL
We kunnen ons best indenken, dat de
meeste ouders momenteel niet op de
hoogte zijn, hoe lang hun kinderen de
scholen moeten bezoeken. Het kan zijn
nut hebben, dat de ouders dit wél weten
en daarom willen wij hierbij even pro
beren duidelijk te maken, hoe de stand
van zaken is. Bepaald eenvoudig is het
echter niet. Daar ingevolge de nieuwe
wet van 4 Augustus 1947 met ingang
van 1 September 1947 een nieuwe wij
ziging is vastgesteld, zullen we over de
toestand van de tijd daarvóór maar
zwijgen, om verdere verwarring te voor
komen. Het meest urgente is natuurlijk
de toestand van dit ogenblik. Welnu,
voor deze jaren tot 1 Jan. 1950 wordt de
bij de wet van Augustus 1947 bepaalde
wijziging omtrent de leertijd nog niet
van kracht. Gedurende die tijd zal een
overgangsmaatregel gelden. Tot 1 Jan.
1950 geldt de volgende regeling: zo gauw
een leerling 14 jaar wordt, onverschillig
in welke klas hij rit of op welk tijdstip
van het leerjaar de verjaardag valt,
eindigt de leerplicht. Een leerling, die
14' jaar wordt, kan dus op de dag van
zijn verjaring de school verlaten. Of het
wenselijk is, dit te doen, bespreken we
hier niet; hij kan van school. De
leerling kan echter ook eerder leerplicht-
vrij zijn. Hij behoeft n.l. volgens de over
gangsbepaling slechts een leertijd van
zeven Jaren te doorlopen. Voor normale,
geen klas doublerende, kinderen be
staat momenteel een zevenjarige leer-
plichttijd. Dit komt dus voor de meeste
kinderen hierop neer, dat rij op 13-jarige
leeftijd leerplichtvrij zijn. Echter moe
ten zij steeds de klas, waarin zjj ritten,
als rij 13 jaar worden, geheel afmaken.
Vóór zijn (haar) 13de jaar mag dus
niemand van school af; m.êt het berei
ken van de 14de verjaardag k&n iedereen
van school af. Onder school worden vel
gen s de wet van Augustus 1947 ver
staan: de scholen voor gewoon lager on
derwijs (L.O.), voortgezet lager onder
wijs (V.G.L.O.), uitgebreid lager onder
wijs (U.L.O.)scholen voor buitenge
woon lager onderwijs (B.L.O.: voor kin
deren, die geen gewoon lager onderwijs
kunnen volgen), en bovendien ook de
scholen voor hoger onderwijs (H.B.S.,
Gymn.), nijverheidsscholen en tuin
bouwscholen. Ook leerlingen, die laatst
genoemde scholen bezoeken, blijven on
der de leerplicht vallen, zolang zfj de
klas. waar zij ln rijn als rij 13 jaar wor
den, niet geheel doorlopen hebben.
Zo is de toestand dus op het ogen
blik. Door deze overgangsbepaling
vervalt practlsch het achtste leer
jaar en komen vele zogenaamde V.G.L.
O.-scholen in moeilijkheden. Daar ls al
genoeg over gesputterd, maar dit doet
hier thans niets ter zake. Tenzij vóór 1
Januari 1950 weer nieuwe wijzigingen
tot stand komen, zal met ingang van
die datum de overgangsbepaling ver
vallen. Dan wordt dus de wijziging van
Augustus 1947 van kracht. En daar alle
leerlingen, die thans ln de laagste drie
klassen der scholen ritten, zeker met die
wijziging te maken hebben, zullen we
ook de toestand, zoals die wordt per 1
Januari 1950, uiteenzetten. Dan keert
n.1. de 8-jarige leerplicht weer terug en
is een leerling eerst leerplichtvrij, als
hij acht klassen van een school doorlo
pen heeft. De leerplicht eindigt dan in
ieder geval als de leerling 15 jaar wordt.
Nogmaals: erg eenvoudig is dit alles
niet, maar in hoofdzaken weet men nu
toch, waaraan men zich te houden heeft
tot 1950 en hoe de toestand daarna
wordt.
Besluiten we met de vermelding, dat
de straffen, welke gesteld zijn op het
ongeoorloofd schoolverzuim, zijn ver
zwaard ën dat een hoofd der school aan
zijn leerlingen niet langer dan tien
achtereenvolgende schooltijden (een
week) verlof mag geven. Voor langer
verlof is goedkeuring van de inspecteur
nodig: een aanwijzing voor de ouders,
dat een dergelijk verlof niet so gewenst
geacht wordt.
Het optreden van de 29-jarige
koopman P. N. M. Hooge tegen wie
Woensdag voor het Bijzonder Ge
rechtshof te Amhenf de doodstraf
wegens verraad werd geëist, was so
brutaal, dat het zelfs zijn gekozen
verdediger, mr. De Pont nit Amster
dam, te bar werd. Deze deelde aan
het Hof mede, dat hij de verdedi
ging neerlegde. Op verzoek van de
president nam hij daarna de verde
diging als toegevoegd pleiter op
zich.
De procureur-fiscaal kenschetste de
daden van H. als „het meest perade
verraad, dat ik ooit in mijn arrondis
sement heb meegemaakt." Verdachte H.
verleende destijds handlangersdiensten
aan de indertijd neergeschoten 3. D.-
commissaris van politie Van Dijk te
Nijmegen. Met behulp van zekere S.,
iemand van Joodse afkomst, spoorde H.
een illegaal werker en drie Joodse
meisjes op. Hij gaf voor hen te willen
helpen, doch verried hen. Deze vier
slachtoffers vonden de dood, evenais de
helper S., die tenslotte ook was aan
gebracht. Tijdens de behandeling trad
H. uiterst brutaal pp en vertelde vele
leugens, hetgeen zijn verdediger tot
neerleggen van diens rechtskundige bij
stand noopte.
De uitspraak van het Hof is bepaald
op 29 October.
Gistermorgen heeft het nieuwe kabinet
van Oost-Indonesië voor de eerste maal
sinds de nieuwe samenstelling vergaderd.
Tijdens deze ritting werden zaken be
sproken in verband met de overname
van de verschillende portefeuilles.
